ΕΝΔΙΑΜΕΣΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΟΜΙΛΟΥ ΤΗΣ 30.9.2016 (Σύμφωνα με το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 34) Αθήναι, 30 Νοεμβρίου 2016
Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α Ενδιάµεσες Οικονοµικές Καταστάσεις Οµίλου της 30.9.2016 (Σύµφωνα µε το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο 34) Ενδιάµεση Ενοποιηµένη Κατάσταση Αποτελεσµάτων... 3 Ενδιάµεσος Ενοποιηµένος Ισολογισµός... 4 Ενδιάμεση Ενοποιημένη Κατάσταση Συνολικού Αποτελέσματος... 5 Ενδιάμεση Ενοποιημένη Κατάσταση Μεταβολών της Καθαρής Θέσεως... 6 Eνδιάμεση Ενοποιημένη Κατάσταση Ταμειακών Ροών... 8 Γενικές Πληροφορίες...9 Ακολουθούμενες Λογιστικές Αρχές 1.1 Βάση παρουσίασης... 11 1.2 Εκτιµήσεις, κριτήρια λήψεως αποφάσεων και σηµαντικές πηγές αβεβαιότητας... 11 Αποτελέσματα... 15 2. Αποτελέσµατα χρηµατοοικονοµικών πράξεων... 15 3. Γενικά Διοικητικά Έξοδα... 16 4. Ζηµίες αποµειώσεως και προβλέψεις για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου...17 5. Φόρος εισοδήματος...17 6. Καθαρά κέρδη/(ζηµίες) ανά µετοχή...21 Ενεργητικό... 23 7. Δάνεια και απαιτήσεις κατά πελατών... 23 8. Αξιόγραφα εµπορικού και επενδυτικού χαρτοφυλακίου... 25 9. Επενδύσεις σε ακίνητα... 26 10. Ιδιοχρησιμοποιούμενα ενσώματα πάγια... 27 11. Υπεραξία και λοιπά άϋλα πάγια... 28 Υποχρεώσεις... 29 12. Υποχρεώσεις προς Πιστωτικά Ιδρύµατα... 29 13. Οµολογίες εκδόσεώς µας και λοιπές δανειακές υποχρεώσεις... 29 14. Υποχρεώσεις καθορισµένων παροχών στους εργαζόµενους...31 15. Προβλέψεις...31 Καθαρή Θέση...33 16. Μετοχικό κεφάλαιο και Αποτελέσματα εις νέον...33 17. Υβριδικά κεφάλαια...33 Πρόσθετες πληροφορίες... 34 18. Ενδεχόμενες υποχρεώσεις και δεσμεύσεις... 34 19. Εταιρίες που περιλαμβάνονται στις Ενδιάμεσες Ενοποιημένες Οικονομικές Καταστάσεις... 39 20. Πληροφόρηση κατά λειτουργικό τοµέα... 42 21. Έκθεση σε Πιστωτικό Κίνδυνο χρέους εκδόσεως χωρών στην περιφέρεια της Ευρωζώνης... 44 22. Γνωστοποιήσεις σχετικές με την εύλογη αξία χρηματοοικονομικών μέσων... 45 23. Κεφαλαιακή επάρκεια...51 24. Συναλλαγές συνδεδεμένων μερών... 52 25. Στοιχεία Ενεργητικού προς πώληση και διακοπείσες δραστηριότητες...53 26. Εταιρικά γεγονότα... 58 27. Αναμόρφωση οικονομικών καταστάσεων... 59 28. Γεγονότα µεταγενέστερα της ηµεροµηνίας συντάξεως των οικονοµικών καταστάσεων... 64
Ενδιάµεση Ενοποιηµένη Κατάσταση Αποτελεσµάτων Από 1 Ιανουαρίου έως (Ποσά σε χιλιάδες ευρώ) Από 1 Ιουλίου έως Σηµείωση 30.9.2016 30.9.2015* 30.9.2016 30.9.2015* Τόκοι και εξοµοιούµενα έσοδα 2.042.445 2.282.870 659.494 758.431 Τόκοι και εξοµοιούµενα έξοδα (588.718) (837.672) (172.074) (270.127) Καθαρό έσοδο από τόκους 1.453.727 1.445.198 487.420 488.304 Έσοδα από αµοιβές και προµήθειες 283.107 284.696 100.660 90.185 Προµήθειες έξοδα (41.694) (54.021) (18.017) (20.674) Καθαρό έσοδο από αµοιβές και προµήθειες 241.413 230.675 82.643 69.511 Έσοδα από µερίσµατα 1.153 888 33 343 Αποτελέσµατα χρηµατοοικονοµικών πράξεων 2 69.395 45.015 9.357 9.053 Λοιπά έσοδα 44.053 44.909 16.778 14.333 114.601 90.812 26.168 23.729 Σύνολο εσόδων 1.809.741 1.766.685 596.231 581.544 Αµοιβές και έξοδα προσωπικού (387.192) (395.200) (128.711) (131.729) Κόστος αποζημιώσεως προγράμματος οικειοθελούς αποχώρησης προσωπικού 15 (31.560) (80) Γενικά διοικητικά έξοδα 3 (380.837) (394.712) (133.748) (157.383) Αποσβέσεις (74.298) (77.899) (24.803) (26.362) Λοιπά έξοδα (17.402) (3.615) (1.128) (1.407) Σύνολο εξόδων (891.289) (871.426) (288.470) (316.881) Ζηµίες αποµειώσεως και προβλέψεις για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου 4 (861.952) (2.357.333) (257.124) (258.491) Αναλογία κερδών/(ζηµιών) από συγγενείς εταιρίες και κοινοπραξίες (2.773) (9.022) (806) (5.035) Κέρδη/(ζηµίες) πριν το φόρο εισοδήµατος 53.727 (1.471.096) 49.831 1.137 Φόρος εισοδήµατος 5 (32.562) 723.198 (8.115) 413.840 Καθαρά κέρδη/(ζηµίες) µετά το φόρο εισοδήµατος από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 21.165 (747.898) 41.716 414.977 Καθαρά κέρδη/(ζηµίες) µετά το φόρο εισοδήµατος από διακοπείσες δραστηριότητες 25 1.047 (90.486) (560) (1.278) Καθαρά κέρδη/(ζηµίες) µετά το φόρο εισοδήµατος 22.212 (838.384) 41.156 413.699 Καθαρά κέρδη/(ζηµίες) που αναλογούν σε: Μετόχους της Τραπέζης - από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 20.975 (748.150) 41.625 414.892 - από διακοπείσες δραστηριότητες 1.047 (90.486) (560) (1.278) 22.022 (838.636) 41.065 413.614 Τρίτους - από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 190 252 91 85 Καθαρά κέρδη/(ζηµίες) ανά µετοχή: Βασικά και προσαρµοσµένα ( ανά µετοχή) 6 0,01 (3,28) 0,03 1,62 Βασικά και προσαρµοσµένα από συνεχιζόμενες δραστηριότητες ( ανά µετοχή) 6 0,01 (2,93) 0,03 1,62 Βασικά και προσαρµοσµένα από διακοπείσες δραστηριότητες ( ανά µετοχή) 6 0,00 (0,35) (0,00) (0,01) * Τα κονδύλια της Ενδιάµεσης Ενοποιηµένης Κατάστασης Αποτελεσµάτων των συγκριτικών περιόδων έχουν αναµορφωθεί λόγω τροποποίησης της παρουσίασης του προγράμματος επιβραβεύσεως Bonus καρτών, της οριστικοποιήσεως της περιµέτρου των στοιχείων που µεταβιβάστηκαν από το Κατάστηµα της Τραπέζης στη Βουλγαρία και της παρουσίασης της Alpha Bank A.D. Skopje ως διακοπείσα δραστηριότητα (σημειώσεις 25 και 27). Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις (σελ. 9-64) αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των ενδιάμεσων οικονομικών καταστάσεων του Ομίλου 3
Ενδιάµεσος Ενοποιηµένος Ισολογισµός (Ποσά σε χιλιάδες ευρώ) ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Σηµείωση 30.9.2016 31.12.2015* Ταµείο και διαθέσιµα σε Κεντρικές Τράπεζες 1.460.080 1.730.327 Απαιτήσεις κατά πιστωτικών ιδρυµάτων 2.083.209 1.976.273 Αξιόγραφα εµπορικού χαρτοφυλακίου 8 4.036 2.779 Παράγωγα χρηµατοοικονοµικά µέσα 789.045 793.015 Δάνεια και απαιτήσεις κατά πελατών 7 44.870.376 46.186.116 Αξιόγραφα επενδυτικού χαρτοφυλακίου - Διαθέσιµα προς πώληση 8 5.465.593 5.794.484 - Διακρατούµενα µέχρι τη λήξη 8 44.801 79.709 - Δανειακού χαρτοφυλακίου 8 3.371.258 4.289.482 Επενδύσεις σε συγγενείς εταιρίες και κοινοπραξίες 13.446 45.771 Επενδύσεις σε ακίνητα 9 636.761 623.662 Ιδιοχρησιµοποιούµενα ενσώµατα πάγια 10 820.649 860.901 Υπεραξία και λοιπά άυλα πάγια 11 371.232 345.151 Αναβαλλόµενες φορολογικές απαιτήσεις 4.433.206 4.398.176 Λοιπά στοιχεία Ενεργητικού 1.516.748 1.508.633 65.880.440 68.634.479 Στοιχεία Ενεργητικού προς πώληση 25 280.618 663.063 Σύνολο Ενεργητικού 66.161.058 69.297.542 ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ Υποχρεώσεις προς πιστωτικά ιδρύµατα 12 21.805.776 25.115.363 Παράγωγα χρηµατοοικονοµικά µέσα 1.622.752 1.550.529 Υποχρεώσεις προς πελάτες (συµπεριλαµβανοµένων οµολογιών εκδόσεώς µας) 31.969.757 31.434.266 Οµολογίες εκδόσεώς µας διατεθείσες σε θεσµικούς επενδυτές και λοιπές δανειακές υποχρεώσεις 13 299.724 400.729 Υποχρεώσεις για τρέχοντα φόρο εισοδήµατος και λοιπούς φόρους 26.990 38.192 Αναβαλλόµενες φορολογικές υποχρεώσεις 22.365 20.852 Υποχρεώσεις καθορισµένων παροχών στους εργαζόµενους 14 83.582 108.550 Λοιπές υποχρεώσεις 1.027.499 910.623 Προβλέψεις 15 347.065 298.458 57.205.510 59.877.562 Υποχρεώσεις που συνδέονται µε στοιχεία Ενεργητικού προς πώληση 25 9.629 366.781 Σύνολο Υποχρεώσεων 57.215.139 60.244.343 ΚΑΘΑΡΗ ΘΕΣΗ Κεφάλαια και αποθεµατικά που αναλογούν στους Mετόχους της Τραπέζης Μετοχικό Κεφάλαιο 16 461.064 461.064 Διαφορά από έκδοση µετοχών υπέρ το άρτιο 10.790.870 10.790.870 Αποθεµατικά 172.644 300.086 Ποσά που καταχωρήθηκαν απευθείας στην Kαθαρή Θέση και αφορούν στοιχεία Ενεργητικού προς πώληση (122) 8.834 Αποτελέσµατα εις νέον 16 (2.517.850) (2.546.885) 8.906.606 9.013.969 Δικαιώµατα τρίτων 24.181 23.998 Υβριδικά κεφάλαια 17 15.132 15.232 Σύνολο Καθαρής Θέσεως 8.945.919 9.053.199 Σύνολο Υποχρεώσεων και Καθαρής Θέσεως 66.161.058 69.297.542 4 * Τα κονδύλια του Ενοποιηµένου Ισολογισµού της συγκριτικής περιόδου έχουν αναµορφωθεί λόγω της ολοκλήρωσης της αποτίµησης των καθαρών περιουσιακών στοιχείων εξαγορασθείσας θυγατρικής εταιρίας (σημείωση 27). Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις (σελ. 9-64) αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των ενδιάμεσων οικονομικών καταστάσεων του Ομίλου
Ενδιάμεση Ενοποιημένη Κατάσταση Συνολικού Αποτελέσματος Από 1 Ιανουαρίου έως (Ποσά σε χιλιάδες ευρώ) Από 1 Ιουλίου έως Σημείωση 30.9.2016 30.9.2015* 30.9.2016 30.9.2015* Καθαρά κέρδη/(ζηµίες), µετά το φόρο εισοδήµατος, που αναγνωρίσθηκαν στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων 22.212 (838.384) 41.156 413.699 Λοιπά αποτελέσµατα που καταχωρήθηκαν απευθείας στην Καθαρή Θέση: Ποσά που αναταξινοµούνται στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων Καθαρή µεταβολή του αποθεµατικού των διαθέσιµων προς πώληση αξιογράφων (40.551) 60.619 (19.713) 388.738 Καθαρή µεταβολή του αποθεµατικού αντισταθµίσεως ταµειακών ροών (141.535) 39.758 (13.840) (23.987) Συναλλαγµατικές διαφορές µετατροπής οικονοµικών καταστάσεων και αντισταθµίσεως θυγατρικών εξωτερικού (3.568) 4.037 (1.667) 3.441 Μεταβολή αναλογίας λοιπών αποτελεσμάτων συγγενών εταιρειών και κοινοπραξιών 101 Φόρος εισοδήµατος 5 56.768 (25.410) 18.133 (87.973) Ποσά που αναταξινοµούνται στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες (128.886) 79.105 (17.087) 280.219 Ποσά που αναταξινοµούνται στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων από διακοπείσες δραστηριότητες (40) 3 (36) Ποσά που δεν αναταξινοµούνται στην Κατάσταση Αποτελεσµάτων Επίπτωση λόγω αλλαγής του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος στα αναλογιστικά κέρδη/(ζημίες) υποχρεώσεων καθορισμένων παροχών 2.175 2.175 2.175 2.175 Σύνολο αποτελεσµάτων, µετά το φόρο εισοδήµατος, που καταχωρήθηκαν απευθείας στην Καθαρή Θέση 5 (128.926) 81.283 (17.087) 282.358 Συνολικό αποτέλεσµα περιόδου, µετά το φόρο εισοδήµατος (106.714) (757.101) 24.069 696.057 Συνολικό αποτέλεσµα περιόδου που αναλογεί σε: Μετόχους της Τραπέζης - από συνεχιζόμενες δραστηριότητες (107.904) (666.900) 24.507 697.307 - από διακοπείσες δραστηριότητες 1.007 (90.483) (560) (1.314) (106.897) (757.383) 23.947 695.993 Τρίτους - από συνεχιζόμενες δραστηριότητες 183 282 122 64 * Τα κονδύλια της Ενδιάµεσης Ενοποιηµένης Καταστάσεως Συνολικού Αποτελέσµατος των συγκριτικών περιόδων έχουν αναµορφωθεί λόγω της οριστικοποιήσεως της περιµέτρου των στοιχείων που µεταβιβάστηκαν από το Κατάστηµα της Τραπέζης στη Βουλγαρία, της παρουσίασης της Alpha Bank A.D. Skopje ως διακοπείσα δραστηριότητα και της ολοκλήρωσης της αποτίµησης των καθαρών περιουσιακών στοιχείων εξαγορασθείσας θυγατρικής εταιρίας (σημειώσεις 25 και 27). Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις (σελ. 9-64) αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των ενδιάμεσων οικονομικών καταστάσεων του Ομίλου 5
Ενδιάμεση Ενοποιημένη Κατάσταση Μεταβολών της Καθαρής Θέσεως (Ποσά σε χιλιάδες ευρώ) Σημείωση Μετοχικό Κεφάλαιο Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Αποθεματικά Αποτελέσματα εις νέον Σύνολο Δικαιώματα τρίτων Υβριδικά κεφάλαια Σύνολο Καθαρής Θέσεως Υπόλοιπο 1.1.2015 3.830.718 4.858.216 105.687 (1.142.801) 7.651.820 23.266 31.464 7.706.550 Mεταβολές περιόδου 1.1-30.9.2015 Αποτέλεσµα περιόδου, µετά το φόρο εισοδήµατος (838.636) (838.636) 252 (838.384) Λοιπά αποτελέσµατα µετά το φόρο εισοδήµατος, που καταχωρήθηκαν απευθείας στην Καθαρή Θέση 79.078 2.175 81.253 30 81.283 Συνολικό αποτέλεσµα περιόδου, µετά το φόρο εισοδήµατος 79.078 (836.461) (757.383) 282 - (757.101) Επίδραση λόγω αλλαγής του συντελεστή φορολογίας εισοδήµατος στα έξοδα αύξησης µετοχικού κεφαλαίου 6.261 6.261 6.261 Αγορές/πωλήσεις και µεταβολή ποσοστών συµµετοχής σε θυγατρικές εταιρίες (388) (388) 427 39 (Αγορές), (Ανακλήσεις)/ Πωλήσεις υβριδικών τίτλων, µετά από φόρους 740 740 (1.729) (989) Σχηµατισµός αποθεµατικών 2.511 (2.511) - - Υπόλοιπο 30.9.2015 3.830.718 4.858.216 187.276 (1.975.160) 6.901.050 23.975 29.735 6.954.760 Mεταβολές περιόδου 1.10-31.12.2015 Αποτέλεσµα περιόδου, µετά το φόρο εισοδήµατος (533.078) (533.078) 8 (533.070) Λοιπά αποτελέσµατα µετά το φόρο εισοδήµατος, που καταχωρήθηκαν απευθείας στην Καθαρή Θέση 121.635 870 122.505 (15) 122.490 Συνολικό αποτέλεσµα περιόδου, µετά το φόρο εισοδήµατος 121.635 (532.208) (410.573) (7) - (410.580) Mείωση ονοµαστικής αξίας κοινών µετοχών (3.754.104) 3.754.104 - - Αύξηση µετοχικού κεφαλαίου µε µετρητά 232.825 1.319.344 1.552.169 1.552.169 Αύξηση µετοχικού κεφαλαίου µε κεφαλαιοποίηση χρηµατικών απαιτήσεων 151.625 859.206 1.010.831 1.010.831 Έξοδα αύξησης µετοχικού κεφαλαίου, µετά από φόρο (43.506) (43.506) (43.506) Αγορές/πωλήσεις και µεταβολή ποσοστών συµµετοχής σε θυγατρικές εταιρίες (69) (69) 30 (39) (Αγορές), (Ανακλήσεις)/ Πωλήσεις υβριδικών τίτλων, µετά από φόρους 4.067 4.067 (14.503) (10.436) Σχηµατισµός αποθεµατικών 9 (9) - - Υπόλοιπο 31.12.2015 461.064 10.790.870 308.920 (2.546.885) 9.013.969 23.998 15.232 9.053.199 6
(Ποσά σε χιλιάδες ευρώ) Σημείωση Μετοχικό Κεφάλαιο Διαφορά από έκδοση μετοχών υπέρ το άρτιο Αποθεματικά Αποτελέσματα εις νέον Σύνολο Δικαιώματα τρίτων Υβριδικά κεφάλαια Σύνολο Καθαρής Θέσεως Υπόλοιπο 1.1.2016 461.064 10.790.870 308.920 (2.546.885) 9.013.969 23.998 15.232 9.053.199 Mεταβολές περιόδου 1.1-30.9.2016 Αποτέλεσµα περιόδου, µετά το φόρο εισοδήµατος 22.022 22.022 190 22.212 Λοιπά αποτελέσματα μετά το φόρο εισοδήματος, που καταχωρήθηκαν απευθείας στην Καθαρή Θέση (128.919) (128.919) (7) (128.926) Συνολικό αποτέλεσμα περιόδου, μετά το φόρο εισοδήματος (128.919) 22.022 (106.897) 183 (106.714) Έξοδα αύξησης μετοχικού κεφαλαίου, μετά από φόρο (689) (689) (689) Αγορές/πωλήσεις και μεταβολή ποσοστών συμμετοχής σε θυγατρικές εταιρίες (8.794) 8.794 - - (Αγορές), (Ανακλήσεις)/ Πωλήσεις υβριδικών τίτλων, μετά από φόρους 60 60 (100) (40) Σχηματισμός αποθεματικών 1.315 (1.315) - - Λοιπά 163 163 163 Υπόλοιπο 30.9.2016 461.064 10.790.870 172.522 (2.517.850) 8.906.606 24.181 15.132 8.945.919 * Τα κονδύλια της Ενδιάµεσης Ενοποιηµένης Καταστάσεως Μεταβολών της Καθαρής Θέσεως της συγκριτικής περιόδου έχουν αναµορφωθεί λόγω της ολοκλήρωσης της αποτίµησης των καθαρών περιουσιακών στοιχείων εξαγορασθείσας θυγατρικής εταιρίας (σημείωση 27). Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις (σελ. 9-64) αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των ενδιάμεσων οικονομικών καταστάσεων του Ομίλου 7
Eνδιάμεση Ενοποιημένη Κατάσταση Ταμειακών Ροών (Ποσά σε χιλιάδες ευρώ) Από 1 Ιανουαρίου έως Σηµείωση 30.9.2016 30.9.2015* Ταµειακές ροές από συνεχιζόµενες λειτουργικές δραστηριότητες Κέρδη/(Ζηµίες) πριν το φόρο εισοδήµατος 53.727 (1.471.096) Προσαρµογή κερδών/(ζηµιών) προ φόρων για: Αποσβέσεις/Αποµειώσεις ενσώµατων παγίων 9,10 40.830 43.932 Αποσβέσεις/Αποµειώσεις αΰλων παγίων 11 33.468 33.967 Αποµειώσεις δανείων, προβλέψεις και αποζηµιώσεις προσωπικού 915.244 2.407.964 (Κέρδη)/Ζηµίες από επενδυτικές δραστηριότητες (78.209) 19.853 (Κέρδη)/Ζηµίες από χρηµατοδοτικές δραστηριότητες 42.183 49.611 Αναλογία (κερδών)/ζηµιών από συγγενείς εταιρίες και κοινοπραξίες 2.773 9.022 1.010.016 1.093.253 Καθαρή (αύξηση)/µείωση στοιχείων Ενεργητικού που σχετίζονται µε συνεχιζόµενες λειτουργικές δραστηριότητες: Απαιτήσεων κατά πιστωτικών ιδρυµάτων (159.589) 1.245.151 Αξιογράφων εµπορικού χαρτοφυλακίου και απαιτήσεων από παράγωγα χρηµατοοικονοµικά µέσα 2.712 253.590 Δανείων και απαιτήσεων κατά πελατών 581.158 (293.706) Λοιπών στοιχείων Eνεργητικού 54.981 (32.079) Καθαρή αύξηση/(µείωση) στοιχείων Υποχρεώσεων που σχετίζονται µε συνεχιζόµενες λειτουργικές δραστηριότητες: Υποχρεώσεων προς πιστωτικά ιδρύµατα (3.309.587) 10.261.958 Υποχρεώσεων από παράγωγα χρηµατοοικονοµικά µέσα (69.312) (234.082) Υποχρεώσεων προς πελάτες 532.587 (12.291.979) Λοιπών Υποχρεώσεων 116.874 99.694 Καθαρές ταµειακές ροές από συνεχιζόµενες λειτουργικές δραστηριότητες πριν από φόρους (1.240.160) 101.800 Πληρωθέντες φόροι εισοδήµατος και λοιποί φόροι (19.468) (46.347) Καθαρές ταµειακές ροές από συνεχιζόµενες λειτουργικές δραστηριότητες (1.259.628) 55.453 Καθαρές ταµειακές ροές από διακοπείσες λειτουργικές δραστηριότητες (21.270) 1.003 Ταµειακές ροές από συνεχιζόµενες επενδυτικές δραστηριότητες Επενδύσεις σε συγγενείς εταιρείες και κοινοπραξίες (18.522) (12.138) Εξαγορές χρήσης 9.151 Εισροές από πώληση θυγατρικής 15.392 Εισπραχθέντα µερίσµατα 1.153 903 Αγορές ενσώµατων και αΰλων παγίων (129.106) (68.455) Πωλήσεις ενσώµατων και αΰλων παγίων 28.619 10.928 Καθαρή (αύξηση)/µείωση επενδύσεων σε χρεόγραφα 1.205.972 26.845 Καθαρές ταµειακές ροές από συνεχιζόµενες επενδυτικές δραστηριότητες 1.088.116 (17.374) Καθαρές ταµειακές ροές από διακοπείσες επενδυτικές δραστηριότητες (24.390) 8.096 Ταµειακές ροές από συνεχιζόµενες χρηµατοδοτικές δραστηριότητες Εισπράξεις οµολογιών εκδοσεώς µας και λοιπών δανειακών υποχρεώσεων 858 Αποπληρωµές οµολογιών εκδοσεώς µας και λοιπών δανειακών υποχρεώσεων (103.141) (111.077) (Αγορές)/Πωλήσεις υβριδικών τίτλων (15) (693) Έξοδα αυξήσεως µετοχικού κεφαλαίου (970) Καθαρές ταµειακές ροές από συνεχιζόµενες χρηµατοδοτικές δραστηριότητες (103.268) (111.770) Επίδραση συναλλαγµατικών διαφορών στο ταµείο και στα ταµειακά ισοδύναµα (18.411) 8.865 Καθαρή αύξηση/(µείωση) ταµειακών ροών από συνεχιζόµενες δραστηριότητες (293.191) (64.826) Καθαρή αύξηση/(µείωση) ταµειακών ροών από διακοπείσες δραστηριότητες (45.660) 9.099 Ταµείο και ταµειακά ισοδύναµα στην αρχή της περιόδου 1.328.133 1.194.244 Ταµείο και ταµειακά ισοδύναµα στο τέλος της περιόδου 989.282 1.138.517 8 * Τα κονδύλια της Ενδιάµεσης Ενοποιηµένης Κατάστασης Ταµειακών Ροών της συγκριτικής περιόδου έχουν αναµορφωθεί λόγω της οριστικοποιήσεως της περιµέτρου των στοιχείων που µεταβιβάστηκαν από το Κατάστηµα της Τραπέζης στη Βουλγαρία και της παρουσίασης της Alpha Bank A.D. Skopje ως διακοπείσα δραστηριότητα (σημειώσεις 25 και 27). Οι επισυναπτόμενες σημειώσεις (σελ. 9-64) αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των ενδιάμεσων οικονομικών καταστάσεων του Ομίλου
Σηµειώσεις επί των Ενδιάµεσων Ενοποιηµένων Οικονοµικών Καταστάσεων Γενικές Πληροφορίες Ο Όµιλος της Alpha Bank περιλαµβάνει εταιρίες, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, οι οποίες παρέχουν υπηρεσίες όπως: Τραπεζικές, Χρηµατοδοτικές, Χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών, Επενδύσεων, Ασφαλίσεων, Κτηµατικές, Ξενοδοχειακές. Ιθύνουσα ή µητρική εταιρία του Οµίλου είναι η Alpha Τράπεζα Α.Ε., η οποία λειτουργεί µε τον διακριτικό τίτλο Alpha Bank, εδρεύει στην Αθήνα, οδός Σταδίου 40, και είναι καταχωρηµένη στο Γενικό Εµπορικό Μητρώο µε αριθµό 223701000 (πρώην αριθµός Μητρώου Ανωνύµων Εταιριών 6066/06/Β/86/05). Η διάρκειά της έχει ορισθεί έως το 2100, δύναται δε να παραταθεί µε απόφαση της Γενικής Συνελεύσεως. Σκοπός της Τραπέζης, όπως περιγράφεται στο άρθρο 4 του Καταστατικού της, είναι η διενέργεια, για ίδιο λογαριασµό ή για λογαριασµό τρίτων, στην Ελλάδα και στην αλλοδαπή, αυτοτελώς ή σε συνεργασία, συµπεριλαµβανοµένης της κοινοπραξίας, µετά τρίτων, του συνόλου, άνευ περιορισµού ή ετέρας διακρίσεως, των (κυρίων και παρεποµένων) εργασιών, δραστηριοτήτων, συναλλαγών και υπηρεσιών, που η εκάστοτε κείµενη (ηµεδαπή, κοινοτική, αλλοδαπή) νοµοθεσία επιτρέπει σε πιστωτικά ιδρύµατα. Για την εκπλήρωσή του η Τράπεζα δύναται να διενεργεί οποιαδήποτε πράξη, εργασία ή συναλλαγή που, αµέσως ή εµµέσως, είναι συναφής, συµπληρωµατική ή επιβοηθητική των προαναφεροµένων. Η θητεία του Διοικητικού της Συµβουλίου, που εξελέγη από την Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων της 27.6.2014, λήγει το 2018. Η σύνθεση του Διοικητικού Συµβουλίου την 30.9.2016 είχε ως εξής: ΠΡΟΕΔΡΟΣ (Μη Εκτελεστικό Μέλος) Βασίλειος Θ. Ράπανος ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ (Μη Εκτελεστικό Ανεξάρτητο Μέλος) Παύλος Α. Αποστολίδης ** / **** ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΜΕΛΗ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ Δημήτριος Π. Μαντζούνης ΕΝΤΕΤΑΛΜΕΝΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΙ ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ Σπύρος Ν. Φιλάρετος (COO) Αρτέμιος Χ. Θεοδωρίδης Γεώργιος Κ. Αρώνης ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΜΕΛΗ Ευθύμιος Ο. Βιδάλης Richard R. Gildea ** / *** ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΑ ΜΕΛΗ Ευάγγελος Ι. Καλούσης * / *** Ιωάννης Κ. Λύρας * / ** Ibrahim S. Dabdoub ** / **** Shahzad A. Shahbaz *** / **** Jan Α. Vanhevel * / *** ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ (κατ' εφαρµογή των διατάξεων του Ν.3723/2008) Μαρίκα Σ. Ιωάννου - Φραγκάκη ΜΗ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ ΜΕΛΟΣ (κατ' εφαρµογή των διατάξεων του Ν.3864/2010) Παναγιώτα Σ. Ιπλιξιάν * / ** / *** / **** ΓΡΑΜΜΑΤΕΥΣ Γεώργιος Π. Τριανταφυλλίδης * Μέλος της Ελεγκτικής Επιτροπής ** Μέλος της Επιτροπής Αποδοχών *** Μέλος της Επιτροπής Διαχειρίσεως Κινδύνων **** Μέλος της Επιτροπής Εταιρικής Διακυβερνήσεως και Σχεδιασμού Διαδοχής 9
Κατά τη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Τραπέζης της 29.9.2016 τα Ανεξάρτητα Μη Εκτελεστικά Μέλη, κ.κ. Ιωάννης Κ. Λύρας, Παύλος Α. Αποστολίδης και Ευάγγελος Ι. Καλούσης, υπέβαλαν την παραίτησή τους, με ημερομηνία ισχύος το αργότερο την 30η Νοεμβρίου 2016 (για τον πρώτο εξ αυτών), την 31η Δεκεμβρίου 2016 (για τον δεύτερο εξ αυτών) και την 28η Φεβρουαρίου 2017 (για τον τρίτο εξ αυτών). Στην ίδια συνεδρίαση, το Διοικητικό Συμβούλιο επαναπροσδιόρισε την ιδιότητα του Μέλους κ. Richard R. Gildea, ως Μη Εκτελεστικό Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Τραπέζης, με ημερομηνία ισχύος από την εκλογή του και, παράλληλα, αποφάσισε όπως ο κ. Richard R. Gildea καλύψει την πρώτη κενή (λόγω παραιτήσεως, κατά τα ανωτέρω) θέση Μέλους Διοικητικού Συμβουλίου και αναλάβει (τότε) την ιδιότητα του Ανεξαρτήτου Μη Εκτελεστικού Μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου. Η Τακτική Γενική Συνέλευση των Μετόχων της 30.6.2016 εξέλεξε, για τη διαχειριστική χρήση 2016, την ελεγκτική εταιρία «KPMG Ορκωτοί Ελεγκτές Α.Ε.» δια των κάτωθι προσώπων, ως τακτικό ορκωτό ελεγκτή της Τραπέζης: α. Τακτικοί: Νικόλαος Ε. Βουνισέας Ιωάννης Α. Αχείλας β. Αναπληρωµατικοί: Μιχαήλ Α. Κόκκινος Αναστάσιος Ε. Παναγίδης Η μετοχή της Τραπέζης είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών από το 1925 και κατατάσσεται μεταξύ των εταιριών με την υψηλότερη κεφαλαιοποίηση. Η μετοχή συμμετέχει σε διεθνείς δείκτες όπως, μεταξύ άλλων, ο MSCI Emerging Markets Index, ο FTSE All World και ο FTSE Med100. Εκτός από την ελληνική κεφαλαιαγορά, η μετοχή είναι εισηγμένη στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου με τη μορφή διεθνών πιστοποιητικών (GDRs), και διαπραγματεύεται εκτός χρηματιστηριακού κύκλου στην αγορά της Νέας Υόρκης (ADRs). Το σύνολο των κοινών µετοχών σε κυκλοφορία την 30η Σεπτεμβρίου 2016 ανήρχετο σε 1.536.881.200. Στο Χρηματιστήριο Αθηνών διαπραγματεύονται 1.367.706.054 κοινές μετοχές της Τραπέζης, ενώ το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ( ΤΧΣ ) κατέχει τις υπόλοιπες 169.175.146 κοινές, ονομαστικές, μετά ψήφου, άυλες μετοχές, ή ποσοστό 11,01% επί του συνόλου κοινών μετοχών εκδόσεως της Τραπέζης. Η άσκηση των δικαιωμάτων ψήφου επί των μετοχών του ΤΧΣ υπόκειται σε περιορισμούς σύμφωνα με το άρθρο 7α του Ν. 3864/2010. Επιπλέον, στο Χρηµατιστήριο Αθηνών διαπραγµατεύονται 1.141.734.167 Παραστατικοί Τίτλοι Δικαιωµάτων Κτήσης Μετοχών («Warrants»), ο κάθε ένας από τους οποίους ενσωµατώνει δικαίωµα αγοράς 0,148173663047785 Νέων Μετοχών κυριότητος του ΤΧΣ. Κατά το εννεάμηνο 2016, η εμπορευσιμότητα της μετοχής ανήλθε σε 16.750.500 ανά συνεδρίαση, κατά µέσο όρο και η εμπορευσιμότητα των warrants σε 4.737. Η Τράπεζα έχει αξιολογηθεί πιστοληπτικά από τρεις οίκους του εξωτερικού ως εξής: Moody s: Caa3 Fitch Ratings: RD Standard & Poor s: CCC+ Με βάση το Ν. 4374/1.4.2016, καταργήθηκε η υποχρέωση κατάρτισης τριµηνιαίων οικονοµικών καταστάσεων για το πρώτο και τρίτο τρίµηνο της οικονοµικής χρήσεως, που προβλεπόταν από το άρθρο 6 του Ν. 3556/30.4.2007 πριν την τροποποίηση του. Ωστόσο, με το άρθρο 25 του Ν. 4416/6.9.2016, προστέθηκε το άρθρο 5β στο Ν.3556/30.4.2007, το οποίο προβλέπει τη δημοσίευση Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων για το πρώτο και τρίτο τρίμηνο της οικονομικής χρήσης. Η εν λόγω υποχρέωση αφορά στα Πιστωτικά Ιδρύματα των οποίων οι κινητές αξίες έχουν εισαχθεί προς διαπραγμάτευση σε οργανωμένη αγορά και υποχρεούνται σε κατάρτιση Ενοποιημένων Οικονομικών Καταστάσεων. Επιπλέον, µε βάση την υπ αριθµό 8/754/14.4.2016 απόφαση του Διοικητικού Συµβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς µε θέµα «Ειδικά Θέµατα Περιοδικής Πληροφόρησης βάσει του Ν. 3556/30.4.2007» καταργήθηκε η υποχρέωση δηµοσίευσης Στοιχείων και Πληροφοριών που προκύπτουν από τις τριµηνιαίες και τις εξαµηνιαίες οικονοµικές καταστάσεις, που προβλεπόταν από την υπ αριθµό 4/507/28.4.2009 απόφαση του Διοικητικού Συµβουλίου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Οι παρούσες οικονοµικές καταστάσεις έχουν εγκριθεί από το Διοικητικό Συµβούλιο της 30ης Νοεμβρίου 2016. 10
Ακολουθούμενεσ Λογιστικές Αρχές 1.1 Βάση παρουσίασης Ο Όµιλος κατήρτισε τις συνοπτικές ενδιάµεσες οικονοµικές καταστάσεις της 30.9.2016 σύµφωνα µε το Διεθνές Λογιστικό Πρότυπο (ΔΛΠ) 34, περί ενδιάµεσων οικονοµικών καταστάσεων, όπως έχει υιοθετηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι οικονοµικές καταστάσεις έχουν συνταχθεί µε βάση την αρχή του ιστορικού κόστους. Κατ εξαίρεση ορισµένα στοιχεία του ενεργητικού και των υποχρεώσεων αποτιµώνται στην εύλογη αξία τους. Τα στοιχεία αυτά είναι κατά κύριο λόγο τα ακόλουθα: - Αξιόγραφα εµπορικού χαρτοφυλακίου - Παράγωγα χρηµατοοικονοµικά µέσα - Αξιόγραφα διαθέσιµα προς πώληση - Το µετατρέψιµο οµολογιακό δάνειο εκδόσεως της Τραπέζης το οποίο περιλαµβάνεται στις «Οµολογίες εκδόσεώς µας διατεθείσες σε θεσµικούς επενδυτές και λοιπές δανειακές υποχρεώσεις» Τα ποσά που περιλαµβάνονται στις οικονοµικές καταστάσεις παρουσιάζονται σε χιλιάδες Ευρώ, εκτός αν αναφέρεται διαφορετικά στις επιµέρους σηµειώσεις. Οι λογιστικές αρχές που ακολούθησε ο Όµιλος για τη σύνταξη των συνοπτικών ενδιάµεσων οικονοµικών καταστάσεων είναι συνεπείς µε αυτές που περιγράφονται στις δηµοσιευθείσες οικονοµικές καταστάσεις της χρήσεως που έληξε την 31.12.2015, αφού ληφθούν υπόψη οι ακόλουθες τροποποιήσεις προτύπων οι οποίες εκδόθηκαν από το Συµβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB), υιοθετήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εφαρµόστηκαν από 1.1.2016: Τροποποίηση του Διεθνούς Προτύπου Χρηµατοοικονοµικής Πληροφορήσεως 10 «Ενοποιηµένες Οικονοµικές Καταστάσεις», του Διεθνούς Προτύπου Χρηµατοοικονοµικής Πληροφορήσεως 12 «Γνωστοποιήσεις περί συµµετοχών σε άλλες εταιρίες» και του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου 28 «Επενδύσεις σε συγγενείς και κοινοπραξίες»: Εφαρµογή της εξαίρεσης σύνταξης ενοποιηµένων οικονοµικών καταστάσεων (Κανονισμός 2016/1703/22.9.2016) Τροποποίηση του Διεθνούς Προτύπου Χρηµατοοικονοµικής Πληροφορήσεως 11 «Σχήµατα υπό κοινό έλεγχο»: Λογιστικός χειρισµός απόκτησης συµµετοχών σε σχήµατα υπό κοινή δραστηριότητα (Κανονισµός 2015/ 2173/24.11.2015) Τροποποίηση του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου 1 «Παρουσίαση Οικονοµικών Καταστάσεων»: Πρωτοβουλία γνωστοποιήσεων (Κανονισµός 2015/2406/18.12.2015) Τροποποίηση του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου 16 «Ενσώµατες Ακινητοποιήσεις» και του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου 38 «Άυλα Περιουσιακά Στοιχεία»: Αποσαφήνιση των αποδεκτών µεθόδων απόσβεσης (Κανονισµός 2015/2231/2.12.2015) Τροποποίηση του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου 16 «Ενσώµατες Ακινητοποιήσεις» και του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου 41 «Γεωργία»: Φυτά που φέρουν καρπούς (Κανονισµός 2015/2113/23.11.2015) Τροποποίηση του Διεθνούς Λογιστικού Προτύπου 27 «Ιδιαίτερες οικονοµικές καταστάσεις»: Η µέθοδος της καθαρής θέσεως στις ιδιαίτερες οικονοµικές καταστάσεις (Κανονισµός 2015/2441/18.12.2015) Βελτιώσεις Διεθνών Λογιστικών Προτύπων κύκλος 2012-2014 (Κανονισµός 2015/2343/15.12.2015) Η υιοθέτηση από τον Όµιλο των ανωτέρω τροποποιήσεων, ανάλυση των οποίων παρατίθεται στη σηµείωση 1.1 των Ενοποιηµένων Οικονοµικών Καταστάσεων της 31.12.2015, δεν είχε επίπτωση στις οικονοµικές του καταστάσεις. Η υιοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, µέχρι την 31.12.2016, προτύπων και διερµηνειών ή τροποποιήσεων αυτών, που έχουν εκδοθεί ή πρόκειται να εκδοθούν εντός του έτους από το Συµβούλιο Διεθνών Λογιστικών Προτύπων (IASB) και που η εφαρµογή τους θα είναι υποχρεωτική ή προαιρετική για περιόδους που αρχίζουν από 1.1.2016, ενδέχεται να επηρεάσει αναδροµικά τις περιόδους που καλύπτονται από αυτές τις ενδιάµεσες οικονοµικές καταστάσεις. 1.2 Εκτιµήσεις, κριτήρια λήψεως αποφάσεων και σηµαντικές πηγές αβεβαιότητας O Όµιλος, στα πλαίσια εφαρµογής των λογιστικών του αρχών και της σύνταξης οικονοµικών καταστάσεων σύµφωνα µε τα Δ.Π.Χ.Π, διενεργεί εκτιµήσεις και παραδοχές που επηρεάζουν το ύψος των αναγνωρισθέντων εσόδων, εξόδων και στοιχείων ενεργητικού ή υποχρεώσεων. Η διενέργεια εκτιµήσεων και παραδοχών αποτελεί αναπόσπαστο µέρος της αναγνώρισης λογιστικών µεγεθών που κυρίως σχετίζονται µε τα κάτωθι: Εύλογη αξία περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων Η εύλογη αξία περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, που διαπραγµατεύονται σε ενεργό αγορά, βασίζεται στις διαθέσιµες τιµές της αγοράς. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις η εύλογη αξία προσδιορίζεται βάσει µεθόδων αποτίµησης που χρησιµοποιούν στο µέγιστο δυνατό βαθµό παρατηρήσιµα στην αγορά δεδοµένα. Σε περιπτώσεις όπου δεν υπάρχουν παρατηρήσιµα στην αγορά δεδοµένα, χρησιµοποιούνται στοιχεία που βασίζονται σε εσωτερικές εκτιµήσεις και παραδοχές π.χ. προσδιορισµός αναµενόµενων ταµειακών ροών, επιτοκίων προεξόφλησης, πιθανότητας προπληρωµών ή αθέτησης αντισυµβαλλοµένου. Ζηµιές αποµείωσης χρηµατοοικονοµικών µέσων Ο Όµιλος, κατά τον έλεγχο αποµείωσης των δανείων και απαιτήσεων κατά πελατών, πραγµατοποιεί εκτιµήσεις σχετικά µε το ποσό και το χρόνο είσπραξης των µελλοντικών ταµειακών ροών. Λαµβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι εκτιµήσεις επη- 11
ρεάζονται από ένα πλήθος παραγόντων όπως η οικονοµική κατάσταση του πιστούχου, η καθαρή ρευστοποιήσιµη αξία τυχόν καλυµµάτων, οι ιστορικοί δείκτες ζηµιών ανά χαρτοφυλάκιο, ενδέχεται τα πραγµατικά αποτελέσµατα να διαφέρουν από τα εκτιµώµενα. Αντίστοιχες εκτιµήσεις υπεισέρχονται και στην αξιολόγηση της ύπαρξης ζηµιών αποµείωσης αξιογράφων που κατατάσσονται ως αξιόγραφα διαθέσιµα προς πώληση ή διακρατούµενα µέχρι τη λήξη. Αποµείωση µη χρηµατοοικονοµικών στοιχείων ενεργητικού Ο Όµιλος, σε κάθε ηµεροµηνία σύνταξης ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων, εξετάζει για σκοπούς αποµείωσης τα ιδιοχρησιµοποιούµενα πάγια στοιχεία, τις επενδύσεις σε ακίνητα, την υπεραξία και τα λοιπά άυλα πάγια στοιχεία καθώς και τη συµµετοχή του σε συγγενείς εταιρίες και κοινοπραξίες. Η εν λόγω άσκηση εµπεριέχει σε µεγάλο βαθµό τη χρήση εσωτερικών εκτιµήσεων για τον προσδιορισµό της ανακτήσιµης αξίας των στοιχείων, ήτοι της υψηλότερης ανάµεσα στην εύλογη αξία µείον τα έξοδα πώλησης και στην αξία λόγω χρήσης. Φόρος εισοδήµατος Ο Όµιλος αναγνωρίζει απαιτήσεις και υποχρεώσεις για ποσά τρέχοντος και αναβαλλόµενου φόρου εισοδήµατος, καθώς και τα σχετικά µε αυτές αποτελέσµατα, βάσει εκτιµήσεων για τα ποσά που αναµένεται να εισπραχθούν από ή να καταβληθούν στις φορολογικές αρχές στην τρέχουσα και µελλοντικές χρήσεις. Οι εκτιµήσεις επηρεάζονται από παράγοντες όπως η πρακτική εφαρµογή των σχετικών νοµοθετικών διατάξεων, οι προσδοκίες σχετικά µε την ύπαρξη µελλοντικών φορολογητέων κερδών και από την επίλυση τυχόν διαφορών µε τις φορολογικές αρχές κ.λ.π. Μελλοντικοί φορολογικοί έλεγχοι, µεταβολές της φορολογικής νοµοθεσίας και το ύψος των πραγµατοποιηθέντων φορολογητέων κερδών ενδέχεται να οδηγήσουν στην προσαρµογή του ποσού των απαιτήσεων και υποχρεώσεων για τρέχοντα και αναβαλλόµενο φόρο εισοδήµατος και στην καταβολή ποσών φόρου διαφορετικών από εκείνων που έχουν αναγνωριστεί στις οικονοµικές καταστάσεις του Οµίλου. Οι όποιες προσαρµογές αναγνωρίζονται στη χρήση εντός της οποίας οριστικοποιούνται. Υποχρεώσεις προγραµµάτων καθορισµένων παροχών Οι υποχρεώσεις καθορισµένων παροχών προσδιορίζονται βάσει αναλογιστικής µελέτης που βασίζεται σε παραδοχές σχετικά µε το επιτόκιο προεξόφλησης, τη µελλοντική εξέλιξη των αποδοχών και συντάξεων καθώς και την απόδοση τυχόν περιουσιακών στοιχείων των προγραµµάτων. Οποιαδήποτε µεταβολή των παραδοχών αυτών θα επηρεάσει το ύψος των αναγνωρισθέντων υποχρεώσεων. Προβλέψεις και ενδεχόµενες υποχρεώσεις Ο Όµιλος αναγνωρίζει προβλέψεις όταν εκτιµά ότι υφίσταται παρούσα νοµική ή τεκµαιρόµενη υποχρέωση, που έχει προκληθεί από γεγονότα που έχουν ήδη συµβεί και είναι σχεδόν βέβαιο ότι η τακτοποίησή της θα δηµιουργήσει µία εκροή, το ύψος της οποίας εκτιµάται αξιόπιστα. Αντιθέτως, στις περιπτώσεις που είτε η εκροή είναι πιθανή είτε αυτή δεν µπορεί να εκτιµηθεί µε αξιοπιστία, ο Όµιλος δεν προβαίνει στην αναγνώριση πρόβλεψης αλλά στη γνωστοποίηση της ενδεχόµενης υποχρέωσης, λαµβάνοντας υπόψη τη σηµαντικότητά της. Η εκτίµηση για την πιθανότητα ή µη της εκροής καθώς και για το ύψος της επηρεάζονται από παράγοντες εκτός ελέγχου του Οµίλου, όπως ενδεικτικά είναι οι δικαστικές αποφάσεις, η πρακτική εφαρµογή νοµοθετικών διατάξεων και η πιθανότητα αθέτησης των υποχρεώσεων των αντισυµβαλλοµένων όταν πρόκειται για έκθεση σε εκτός ισολογισµού στοιχεία. Οι εκτιµήσεις, οι παραδοχές και τα κριτήρια που εφαρµόζονται από τον Όµιλο για τη λήψη αποφάσεων και τα οποία επηρεάζουν τη σύνταξη των οικονοµικών καταστάσεων στηρίζονται σε ιστορικά δεδοµένα και σε υποθέσεις που, υπό τις παρούσες συνθήκες, κρίνονται λογικές. Οι εκτιµήσεις και τα κριτήρια λήψεως αποφάσεων επανεκτιµώνται για να λάβουν υπόψη τις τρέχουσες εξελίξεις και οι επιπτώσεις από τυχόν αλλαγές τους αναγνωρίζονται στις οικονοµικές καταστάσεις κατά το χρόνο που πραγµατοποιούνται. 1.2.1 Αρχή της συνέχισης της επιχειρηµατικής δραστηριότητας (going concern) Ο Όµιλος, για τη σύνταξη των οικονοµικών καταστάσεων της 30.9.2016, βασίστηκε στην αρχή της συνέχισης της επιχειρηµατικής δραστηριότητας (going concern). Για την εφαρµογή της εν λόγω αρχής, ο Όµιλος λαµβάνει υπόψη τις τρέχουσες οικονοµικές εξελίξεις και προβαίνει σε εκτιµήσεις για τη διαµόρφωση, στο προσεχές µέλλον, του οικονοµικού περιβάλλοντος στο οποίο δραστηριοποιείται. Οι κυριότεροι παράγοντες που δηµιουργούν αβεβαιότητες σε ό,τι αφορά την εφαρµογή της εν λόγω αρχής σχετίζονται κυρίως µε το δυσµενές οικονοµικό περιβάλλον στην Ελλάδα και διεθνώς και µε τα επίπεδα ρευστότητας του Ελληνικού Δηµοσίου και του τραπεζικού συστήµατος. Ειδικότερα, ο υψηλός βαθµός αβεβαιότητας που χαρακτηρίζει το εσωτερικό οικονοµικό περιβάλλον τα τελευταία έτη, ως αποτέλεσµα της παρατεταµένης ύφεσης της ελληνικής οικονοµίας, οδήγησε σε σηµαντική επιδείνωση της πιστοληπτικής ικανότητας των επιχειρήσεων και των ιδιωτών, στην αύξηση των µη εξυπηρετούµενων δανείων και κατ επέκταση στην αναγνώριση σηµαντικών ζηµιών αποµείωσης από την Τράπεζα αλλά και από το τραπεζικό σύστηµα στην Ελλάδα γενικότερα. Επιπρόσθετα, κατά το πρώτο εξάµηνο του προηγούµενου έτους, το εσωτερικό οικονοµικό περιβάλλον επηρεάστηκε δυσµενώς από τις αβεβαιότητες που δηµιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια των διαπραγµατεύσεων της Ελληνικής Δηµοκρατίας µε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νοµισµατικό Ταµείο για τη χρηµατοδότηση της Ελληνικής Δηµοκρατίας, γεγονός που οδήγησε σε σηµαντική εκροή καταθέσεων, στην επιβολή περιορισµών στην κίνηση κεφαλαίων και τραπεζικής αρ- 12
γίας η οποία ανακοινώθηκε στις 28.6.2015 και διήρκεσε έως τις 19.7.2015. Οι περιορισµοί στην κίνηση κεφαλαίων εξακολουθούν να υφίστανται έως την ηµεροµηνία εγκρίσεως των οικονοµικών καταστάσεων, ενώ οι επιµέρους διατάξεις εφαρµογής τους τροποποιούνται κατά περίπτωση µε την έκδοση Πράξεων Νοµοθετικού Περιεχοµένου. Παράλληλα οι ανάγκες ρευστότητας των ελληνικών πιστωτικών ιδρυµάτων εξακολουθούν µέχρι σήµερα να ικανοποιούνται κατά κύριο λόγο από τους έκτακτους µηχανισµούς ρευστότητας της Τραπέζης της Ελλάδος. Η ολοκλήρωση των διαπραγµατεύσεων της Ελληνικής Δηµοκρατίας, εντός του τρίτου τριµήνου του 2015, για την κάλυψη των χρηµατοδοτικών αναγκών της ελληνικής οικονοµίας, οδήγησαν στην επίτευξη συµφωνίας για τη χορήγηση νέας οικονοµικής στήριξης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισµό Στήριξης. Με τη συµφωνία αυτή προβλέπεται η κάλυψη των χρηµατοδοτικών αναγκών της Ελληνικής Δηµοκρατίας για το µεσοπρόθεσµο χρονικό διάστηµα, υπό την προϋπόθεση υλοποίησης οικονοµικών µεταρρυθµίσεων, ενώ επιπρόσθετα προβλέφθηκε η διάθεση πόρων για την κάλυψη των αναγκών ανακεφαλαιοποιήσεως των πιστωτικών ιδρυµάτων ως αποτέλεσµα της αξιολογήσεώς τους από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισµό. Ειδικότερα σε ότι αφορά στην Τράπεζα, η ανακεφαλαιοποίηση, συνολικού ύψους 2.563 εκατ., πραγµατοποιήθηκε εντός του τετάρτου τριµήνου του 2015, αποκλειστικά από ιδιωτικά κεφάλαια, όπως περαιτέρω αναλύεται στη σηµείωση 42 των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων της 31.12.2015. Τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους ολοκληρώθηκε η πρώτη αξιολόγηση του προγράµµατος οικονοµικής στήριξης και ενεκρίθη η τµηµατική εκταµίευση της δεύτερης δόσεως του προγράµµατος συνολικού ποσού 10,3 δισ.. Η πρώτη εκταµίευση ποσού 7,5 δισ. πραγµατοποιήθηκε εντός του Ιουνίου και κάλυψε τις βραχυπρόθεσµες ανάγκες εξυπηρετήσεως του δηµοσίου χρέους καθώς και την εξόφληση µέρους των ληξιπρόθεσµων οφειλών του Ελληνικού Δηµοσίου. Το υπολειπόµενο ποσό των 2,8 δισ. εκταμιεύτηκε τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους μετά την ολοκλήρωση των προαπαιτούµενων δράσεων που είχαν προβλεφθεί σχετικά. Παράλληλα, κατά το τέταρτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους ξεκίνησε η δεύτερη αξιολόγηση του προγράμματος οικονομικής στήριξης η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στο αμέσως προσεχές χρονικό διάστημα. Η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολογήσεως και η εκταµίευση των δόσεων αναµένεται να συµβάλλουν στην ενίσχυση της πραγµατικής οικονοµίας και στη βελτίωση του επενδυτικού κλίµατος. Τα ανωτέρω, σε συνδυασµό µε τη συνέχιση των µεταρρυθµίσεων και λαµβάνοντας υπόψη τα µέτρα που περιγράφηκαν στην απόφαση του Eurogroup για την ενίσχυση της βιωσιµότητας του ελληνικού δηµοσίου χρέους (σηµείωση 1.2.2), αναµένεται να συνδράµουν στη σταδιακή βελτίωση του οικονοµικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και στην επιστροφή της οικονοµίας σε θετικούς ρυθµούς αναπτύξεως. Παράλληλα, στα πλαίσια της στρατηγικής για την αντιµετώπιση των µη εξυπηρετούµενων δανείων, η Τράπεζα αναλαµβάνει ένα πλέγµα δράσεων και πρωτοβουλιών, όπως ειδικότερα αναφέρεται στη σχετική ενότητα της Εξαµηνιαίας Εκθέσεως του Διοικητικού Συµβουλίου του 2016, οι οποίες, σε συνδυασµό µε τις αλλαγές του νοµοθετικού πλαισίου, αναµένεται να συµβάλλουν στην αποτελεσµατική διαχείριση του µη εξυπηρετούµενου δανειακού χαρτοφυλακίου. Σε ότι αφορά στα επίπεδα ρευστότητας και στο κόστος χρηµατοδοτήσεως της Τραπέζης και του ελληνικού τραπεζικού συστήµατος γενικότερα, θετική επίδραση επιφέρουν η επανένταξη των ελληνικών κρατικών τίτλων στην περίµετρο των αποδεκτών εξασφαλίσεων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η µείωση των περικοπών (haircut) που εφαρµόζονται επί των αποδεκτών εξασφαλίσεων και τέλος η δυνατότητα µεταβιβάσεως στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα µέρους των τίτλων εκδόσεως του Ευρωπαϊκού Ταµείου Χρηµατοπιστωτικής Σταθερότητας που κατέχει η Τράπεζα όπως ειδικότερα αναφέρεται στη σημείωση 8 των οικονοµικών καταστάσεων. Με βάση τα ανωτέρω και λαµβάνοντας υπόψη την υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια του Οµίλου και τη δυνατότητα προσβάσεως της Τραπέζης στους µηχανισµούς ρευστότητας του ευρωσυστήµατος, ο Όµιλος εκτιµά ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εφαρµογή της αρχής της συνέχισης της επιχειρηµατικής δραστηριότητας για τη σύνταξη των οικονοµικών καταστάσεων. 1.2.2 Εκτίµηση της εκθέσεως του Οµίλου στο Ελληνικό Δηµόσιο Η συνολική έκθεση του Οµίλου σε τίτλους εκδόσεως του Ελληνικού Δηµοσίου καθώς και σε δάνεια που σχετίζονται µε το Ελληνικό Δηµόσιο δεν παρουσιάζει αξιόλογη µεταβολή σε σχέση µε τα όσα αναφέρονται στη σηµείωση 41.1 των ενοποιηµένων οικονοµικών καταστάσεων της 31.12.2015. Οι κυριότερες αβεβαιότητες που αφορούν στις εκτιµήσεις για την ανακτησιµότητα της συνολικής έκθεσης του Οµίλου σχετίζονται µε την ικανότητα εξυπηρετήσεως από το Ελληνικό Δηµόσιο των δανειακών του υποχρεώσεων, η οποία µε τη σειρά της επηρεάζεται από τη διαµόρφωση του µακροοικονοµικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη, καθώς και από τα επίπεδα ρευστότητας του Ελληνικού Δηµοσίου. Μετά την επιτυχή έκβαση των διαπραγµατεύσεων της Ελληνικής Δηµοκρατίας για την κάλυψη των χρηµατοδοτικών αναγκών της ελληνικής οικονοµίας, οι οποίες ολοκληρώθηκαν µε την υπογραφή σχετικής συµφωνίας µε τον Ευρωπαϊκό Μηχανισµό Στήριξης την 19.8.2015, εξασφαλίστηκε τριετής χρηµατοδότηση (που δύναται να ανέλθει στο ποσό των 86 δισ.), υπό την προϋπόθεση τήρησης συγκεκριµένων δεσµεύσεων που σχετίζονται µε την επίτευξη συγκεκριµένων δηµοσιονοµικών στόχων και την υλοποίηση µεταρρυθµίσεων στην ελληνική οικονοµία. Η συµφωνία χρηµατοδότησης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισµό Στήριξης αναµένεται να καλύψει τις ανάγκες χρηµατοδότησης της Ελληνικής Δηµοκρατίας και παράλληλα να συνδράµει στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας. Η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης 13
του προγράμματος αναμένεται να συνοδευθεί με µέτρα για την ελάφρυνση του ελληνικού δηµοσίου χρέους ώστε να ενισχυθεί η βιωσιµότητα του. Σε εφαρµογή των ανωτέρω, στο Eurogroup της 9.5.2016 τέθηκε το πλαίσιο βάσει του οποίου θα αξιολογηθεί η βιωσιµότητα του ελληνικού χρέους. Στο Eurogroup της 24.5.2016 εξειδικεύτηκαν περαιτέρω τα µέτρα για την ενίσχυση της βιωσιµότητας του ελληνικού χρέους, διακριτά για το βραχυπρόθεσµο, το µεσοπρόθεσµο και το µακροπρόθεσµο διάστηµα. Σύµφωνα µε το πλαίσιο αυτό, µε βάση το κύριο σενάριο, οι ακαθάριστες χρηµατοδοτικές ανάγκες της ελληνικής δηµοκρατίας θα πρέπει να υπολείπονται του 15% του ΑΕΠ µετά την ολοκλήρωση του προγράµµατος µεσοπρόθεσµα ενώ στη συνέχεια θα πρέπει να υπολείπονται του 20% του ΑΕΠ. Με τη λήψη των µέτρων αυτών, η οριστικοπίηση των οποίων αναµένεται σε επόµενες συνεδριάσεις του Eurogroup, εκτιµάται ότι θα βελτιωθεί η ικανότητα εξυπηρετήσεως του ελληνικού χρέους. Με βάση τα ανωτέρω, ο Όµιλος δεν έχει προβεί σε αποµείωση της αξίας των τίτλων εκδόσεως του Ελληνικού Δηµοσίου που κατείχε την 30.9.2016, ωστόσο, αξιολογεί τις εξελίξεις που σχετίζονται µε το Ελληνικό Δηµόσιο χρέος σε συνάρτηση µε τις συνθήκες της αγοράς και επανεξετάζει τις εκτιµήσεις του για την ανακτησιµότητα της συνολικής του εκθέσεως σε κάθε ηµεροµηνία συντάξεως των οικονοµικών καταστάσεων. 1.2.3 Ανακτησιµότητα αναβαλλόµενων φορολογικών απαιτήσεων Ο Όµιλος αναγνωρίζει αναβαλλόµενες φορολογικές απαιτήσεις στο βαθµό που θα έχει στο µέλλον φορολογητέα κέρδη ικανά να συµψηφίσουν τις εκπεστέες φορολογικές διαφορές και τις µεταφερόµενες φορολογικές ζηµίες. Το ύψος των αναβαλλόµενων φορολογικών απαιτήσεων που έχει αναγνωριστεί στις ενοποιηµένες οικονοµικές καταστάσεις της 30.9.2016 δεν έχει µεταβληθεί σηµαντικά σε σχέση µε το αντίστοιχο ποσό της 31.12.2015. Ως εκ τούτου ισχύουν τα όσα αναφέρονται στη σηµείωση 1.31.3 των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων της 31.12.2015 σε ό,τι αφορά τις σηµαντικότερες κατηγορίες των αναβαλλόµενων φορολογικών απαιτήσεων που έχουν αναγνωριστεί στις οικονοµικές καταστάσεις. Επίσης σε ότι αφορά τη µεθοδολογία που εφαρµόστηκε για τον έλεγχο της ανακτησιµότητας, ισχύουν τα όσα αναφέρονται στην ανωτέρω σηµείωση των ετήσιων οικονοµικών καταστάσεων, λαµβάνοντας παράλληλα υπόψη τα στοιχεία που διαµόρφωσαν τα αποτελέσµατα της τρεχούσης περιόδου. 14
Αποτελέσματα 2. Αποτελέσµατα χρηµατοοικονοµικών πράξεων Από 1 Ιανουαρίου έως Από 1 Ιουλίου έως 30.9.2016 30.9.2015 30.9.2016 30.9.2015 Συναλλαγµατικές διαφορές 14.198 (14.826) 8.198 (717) Αξιογράφων εµπορικού χαρτοφυλακίου: - Οµολόγων 600 1.640 85 205 - Μετοχών (131) (30) 18 (189) Αξιογράφων επενδυτικού χαρτοφυλακίου : - Οµολόγων 16.580 (20.850) 2.545 31.363 - Μετοχών 81.000 (2.510) (239) (2.051) - Λοιπών χρεογράφων (3.314) (1.581) (244) (1.558) Από απομειώσεις/πωλήσεις συµµετοχών (1.705) 6.826 (10) 22 Από πωλήσεις δανειακού χαρτοφυλακίου 19.257 20 8.381 29 Παραγώγων χρηµατοοικονοµικών µέσων (32.587) 53.346 (11.943) 10.512 Λοιπών χρηµατοοικονοµικών µέσων (24.503) 22.980 2.566 (28.563) Σύνολο 69.395 45.015 9.357 9.053 Τα αποτελέσματα χρηματοοικονομικών πράξεων του εννεαμήνου επηρεάστηκαν κυρίως από τη συναλλαγή εξαγοράς των μετοχών της Visa Europe, που κατείχε η Τράπεζα και εταιρίες του Ομίλου, από την Visa Inc, καθώς και από την αποτίμηση της θυγατρικής εταιρίας του Ομίλου «Ιονική Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Α.Ε.» λόγω της ταξινόμησής της ως κατεχόμενη προς πώληση. Αναλυτικότερα: Την 21.6.2016 ολοκληρώθηκε η εξαγορά της Visa Europe από τη Visa Inc. Σύµφωνα µε τη σχετική σύµβαση (όπως αυτή τροποποιήθηκε την 10.5.2016), κατά την ηµεροµηνία ολοκλήρωσης της συναλλαγής, η Visa Inc αγόρασε από τα µέλη της Visa Europe τις µετοχές που αυτά κατείχαν λόγω της ιδιότητάς τους ως µέλη. Το τίµηµα για την εν λόγω αγορά αποτελείται από: i. Την καταβολή συνολικά του ποσού των 12,25 δισ. µε την ολοκλήρωση της συναλλαγής. ii. Τη διανοµή προνοµιούχων µετοχών. iii. Την καταβολή του ποσού του 1 δισ. κατά την τρίτη επέτειο από το κλείσιµο της συναλλαγής πλέον τόκων. Ο υπολογισµός του τιµήµατος της συναλλαγής βασίστηκε στα καθαρά έσοδα της Visa Europe που έχει συνεισφέρει το κάθε µέλος για µία συγκεκριµένη χρονική περίοδο. Στο πλαίσιο αυτό, εντός του δευτέρου τριµήνου της τρέχουσας περιόδου, ο Όµιλος αναγνώρισε στα αποτελέσµατα χρηµατοοικονοµικών πράξεων από µετοχές το ποσό των 55,6 εκατ. το οποίο αποτελείται από το ποσό των µετρητών που έλαβε κατά το κλείσιµο της συναλλαγής καθώς και από την αναγνώριση της παρούσας αξίας της απαίτησης για είσπραξη του επιπρόσθετου ποσού κατά την τρίτη επέτειο. Επιπρόσθετα, ο Όµιλος αναγνώρισε τις προνοµιούχες µετοχές της Visa Inc που απέκτησε στο πλαίσιο της συναλλαγής. Οι µετοχές αυτές, οι οποίες ταξινοµήθηκαν στο διαθέσιµο προς πώληση χαρτοφυλάκιο, αναγνωρίστηκαν στην εύλογη αξία τους ύψους 16,3 εκατ. µε πίστωση των αποτελεσµάτων χρηµατοοικονοµικών πράξεων. Στο κονδύλι «Λοιπών χρηµατοοικονοµικών µέσων» περιλαµβάνεται και ζηµία από την αποτίµηση της Ιονικής Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Α.Ε. ποσού 37,9 εκατ. (σημείωση 25). 15
3. Γενικά Διοικητικά Έξοδα Από 1 Ιανουαρίου έως Από 1 Ιουλίου έως 30.9.2016 30.9.2015 30.9.2016 30.9.2015 Λειτουργικές μισθώσεις κτηρίων 32.637 34.569 10.752 12.217 Ενοίκια-συντηρήσεις μηχανογραφικού εξοπλισμού 15.246 14.258 5.022 4.034 Δαπάνες μηχανογραφήσεως 23.084 34.136 7.484 14.097 Έξοδα προβολής και διαφημίσεως 16.796 14.828 5.733 4.551 Τηλεφωνικά-ταχυδρομικά 17.546 17.831 5.565 7.410 Αμοιβές τρίτων 35.256 34.073 13.628 10.192 Παροχή οικονομικών πληροφοριών από τρίτους 5.749 4.883 2.374 1.552 Εισφορές στα ταμεία εγγυήσεως καταθέσεων και εξυγίανσης 47.818 59.372 13.649 37.912 Ασφάλιστρα 8.795 7.769 2.052 2.627 Υλικά γραφείου και λοιπά αναλώσιμα 4.690 5.394 1.646 2.256 Δαπάνες ηλεκτρικής ενέργειας 9.244 11.364 3.610 4.320 Αμοιβές τρίτων για εξεύρεση πελατείας 41 96 15 40 Φόροι - τέλη (Φ.Π.Α., ακίνητης περιουσίας, κλπ) 60.517 59.401 24.072 22.050 Παροχή υπηρεσιών απο εταιρίες εισπράξεως καθυστερημένων οφειλών 22.829 12.766 9.562 3.348 Συντηρήσεις κτηρίων - εξοπλισμού 6.876 6.677 2.379 2.205 Ασφάλεια κτηρίων - χρηματαποστολών 9.501 9.594 3.199 3.150 Έξοδα καθαριότητας 4.321 4.289 1.573 1.484 Λοιπά 59.891 63.412 21.433 23.938 Σύνολο 380.837 394.712 133.748 157.383 Συγκεκριμένες κατηγορίες εξόδων εμφανίζονται αυξημένες σε σχέση με τα αντίστοιχα κονδύλια της επηρεασμένης από την τραπεζική αργία συγκριτικής περιόδου, με σημαντικότερες αυξήσεις αυτές των εξόδων προβολής και διαφήμισης καθώς και των δαπανών παροχής υπηρεσιών από εταιρίες εισπράξεως καθυστερημένων οφειλών. Ωστόσο, το συνολικό ύψος των Γενικών Διοικητικών Εξόδων παρουσιάζει μείωση, κυρίως λόγω του ότι η συγκριτική περίοδος είχε επιβαρυνθεί με έκτακτη εισφορά για την εξυγίανση ελληνικού πιστωτικού ιδρύματος και λόγω του κόστους συγχωνεύσεως που αφορούσε κυρίως συντήρηση μηχανογραφικών εφαρμογών. Σε ότι αφορά το θεσμικό πλαίσιο που διέπει την εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυμάτων, σημειώνονται τα εξής: Την 23.7.2015 µε τη ψήφιση του Ν. 4335/2015 ενσωµατώθηκε στο ελληνικό δίκαιο η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2014/59 για τη θέσπιση πλαισίου για την ανάκαµψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυµάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων. Ειδικότερα, το Σκέλος Εξυγίανσης του Ταµείου Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (TEKE) ορίζεται ως Εθνικό Ταµείο Εξυγίανσης στο οποίο πρέπει σταδιακά, εντός δέκα ετών (έως την 31η Δεκεµβρίου 2024), να σχηµατισθεί αποθεµατικό το ύψος του οποίου θα ανέρχεται τουλάχιστον στο 1% των εγγυηµένων από το ΤΕΚΕ καταθέσεων. Από 1.1.2016 ο Ενιαίος Μηχανισµός Εξυγίανσης (SRM) είναι αρµόδιος για την εξυγίανση των πιστωτικών ιδρυµάτων που εδρεύουν σε κράτη-µέλη της ευρωζώνης. Η λειτουργία του συµπληρώνεται από το Ενιαίο Ταµείο Εξυγίανσης (SRF), το οποίο θα καλύπτει το κόστος εξυγίανσης των µη βιώσιµων πιστωτικών ιδρυµάτων. Με το Ν.4370/2016 ενσωµατώθηκε στην Ελληνική νοµοθεσία η Οδηγία 2014/49/EE του Ευρωπαικού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 µε την οποία θεσπίζονται κοινοί κανόνες για όλα τα συστήµατα εγγύησης καταθέσεων (ΣΕΚ). Σύµφωνα µε απόφαση του Ενιαίου Συµβουλίου Εξυγίανσης καθορίστηκε ότι για την εισφορά της χρήσεως 2016, η οποία για την Τράπεζα ανέρχεται σε 21 εκατ., τα πιστωτικά ιδρύµατα µπορούν να παράσχουν αµετάκλητες δεσµεύσεις πληρωµής για το ποσό έως 15% των συνολικών υποχρεώσεων πληρωµής τους. Οι εν λόγω αµετάκλητες δεσµεύσεις πληρωµής πρέπει να καλύπτονται πλήρως από εξασφαλίσεις αποκλειστικά µε µετρητά. Την 20.5.2016, η Τράπεζα σύναψε σύµβαση µε το Ενιαίο Συµβούλιο Εξυγίανσης για την παροχή αµετάκλητης δέσµευσης πληρωµής και τη σύσταση της απαραίτητης εξασφαλίσεως µε µετρητά για την εισφορά του 2016. 16
4. Ζηµίες αποµειώσεως και προβλέψεις για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου Από 1 Ιανουαρίου έως Από 1 Ιουλίου έως 30.9.2016 30.9.2015 30.9.2016 30.9.2015 Ζηµίες αποµειώσεως δανείων και απαιτήσεων κατά πελατών (σημείωση 7) 886.477 2.370.218 266.662 261.069 Προβλέψεις για την κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου από εκτός Ισολογισµού στοιχεία (σημείωση 15) 149 2.427 (345) (274) Εισπράξεις από διαγραφείσες απαιτήσεις (24.674) (15.312) (9.193) (2.304) Σύνολο 861.952 2.357.333 257.124 258.491 Το εννεάμηνο του 2016, οι ζημιές απομείωσης δανείων έχουν επιβαρυνθεί σηµαντικά από την αναγνώριση ζηµιών σχετιζόµενες με αναδιαρθρώσεις επιχειρηματικών δανείων καθώς και από την αύξηση των προβλέψεων σε επιλεγμένα χαρτοφυλάκια λιανικής τραπεζικής γεγονός που θα συμβάλει στη βέλτιστη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αντίστοιχα, το αποτέλεσµα του εννεάμηνου του 2015 επιβαρύνθηκε λόγω της αναγνώρισης σηµαντικών ζηµιών αποµείωσης, καθώς κατά τον έλεγχο ανακτησιµότητας του δανειακού χαρτοφυλακίου, ελήφθησαν υπόψη οι ιδιαίτερες οικονομικές και μακροοικονομικές συνθήκες που επικράτησαν στην ελληνική οικονοµία από την 30.6.2015 και μετά και επηρέασαν τις τιμές των παραμέτρων που λαμβάνονται υπόψη κατά την άσκηση απομείωσης και τις αναμενόμενες ταμειακές ροές πελατών που δραστηριοποιούνται σε κλάδους οικονομιας που έχουν επηρεασθεί δυσμενώς. 5. Φόρος εισοδήματος Με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του Ν. 4334/2015 «Επείγουσες ρυθμίσεις για τη διαπραγμάτευση και σύναψη συμφωνίας με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης (Ε.Μ.Σ.)», ο συντελεστής φορολογίας εισοδήματος των κερδών των νομικών προσώπων αυξάνεται από 26% σε 29%. Οι διατάξεις αυτές ισχύουν για τα κέρδη που προκύπτουν στα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 1η Ιανουαρίου 2015 και μετά, ελλείψει ρητής πρόβλεψης στο νόμο περί αναδρομικής εφαρμογής τους για εισοδήματα φορολογικού έτους 2014 και έχουν ενσωματωθεί στα αποτελέσματα του εννεαμήνου 2015, όπως παρουσιάζεται στους κάτωθι πίνακες. Για τις θυγατρικές εταιρίες και τα καταστήματα της Τραπέζης, που δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες, οι ισχύοντες ονομαστικοί φορολογικοί συντελεστές, για τις χρήσεις 2015 και 2016, έχουν ως εξής: Κύπρος 12,5 Βουλγαρία 10 Σερβία 15 Ρουµανία 16 FYROM 10 Αλβανία 15 Jersey 10 Ηνωµένο Βασίλειο 20* (από 1.4.2015) Με το άρθρο 65Α του Ν. 4174/2013, από τη χρήση 2011, οι νόµιµοι ελεγκτές και τα ελεγκτικά γραφεία που διενεργούν υποχρεωτικούς ελέγχους σε ανώνυµες εταιρίες υποχρεούνται στην έκδοση ετήσιου πιστοποιητικού ως προς την εφαρµογή των φορολογικών διατάξεων σε φορολογικά αντικείµενα. Το εν λόγω πιστοποιητικό υποβάλλεται αφενός µεν στην ελεγχόµενη εταιρία μέχρι την υποβολή της δήλωσης φόρου εισοδήµατος και το αργότερο εντός του πρώτου δεκαημέρου του έβδομου μήνα από τη λήξη της ελεγχόμενης διαχειριστικής περιόδου, αφετέρου δε ηλεκτρονικά στο Υπουργείο Οικονοµικών το αργότερο έως το τέλος του έβδομου μήνα από τη λήξη της ελεγχόμενης διαχειριστικής περιόδου. Για τις χρήσεις 2011 έως και 2015 η Τράπεζα και οι εταιρίες της στο εσωτερικό έχουν λάβει φορολογικό πιστοποιητικό, χωρίς τη διατύπωση επιφύλαξης ως προς τα φορολογικά αντικείμενα που ελέχθησαν. Με το άρθρο 56 του Ν. 4410/3.8.2016 για τις χρήσεις από 1.1.2016, η έκδοση του φορολογικού πιστοποιητικού καθίσταται προαιρετική. Ο φόρος εισοδήµατος της κατάστασης αποτελεσμάτων από συνεχιζόμενες δραστηριότητες αναλύεται στον πίνακα που ακολουθεί, ενώ ο αντίστοιχος φόρος εισοδήματος από διακοπείσες δραστηριότητες αναφέρεται στη σημείωση 25: * Μέχρι 31.3.2015 ο συντελεστής ανήρχετο σε 21%. 17