Θέσεις επί του Σχεδίου ΚΥΑ για το Εθνικό Χωροταξικό

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΟΛΕΟ ΟΜΩΝ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΚΤΩΝ (ΣΕΠΟΧ) http://www.sepox.gr Γαµβέττα 6, 5ος όροφος, 10678 Αθήνα. τηλ: +30 210 3820077, fax: +30 210 3820076, e-mail: sepox@tee.gr Θέσεις επί του Σχεδίου ΚΥΑ για το Εθνικό Χωροταξικό Εισαγωγή - Γενικά θεωρούµε θετικά όλα τα βήµατα χωροταξικού σχεδιασµού. Στηρίζουµε την προσπάθεια του ΥΠΕΧΩ Ε. Οι προτάσεις µας έχουν στόχο την βελτίωσή τους.. - Θεωρούµε σηµαντικό τον βαθµό προσέγγισης του αντικειµένου τόσο από την µελέτη όσο και από την Υπηρεσία στο Σχέδιο ΚΥΑ που δηµοσιοποιήθηκε και κρίνουµε αναγκαία την εφαρµογή του Γενικού Πλαισίου. - Τα σηµεία που επισηµαίνονται παρακάτω αναφέρονται σε διαπιστώσεις, αδυναµίες, ατέλειες, ελλείψεις, και ασάφειες που επιδέχονται βελτιώσεων. Α. ΓΕΝΙΚΑ 1. Συντονισµός, συνεργασίες, διαβούλευση: Επισηµαίνεται θέµα ελλιπούς συντονισµού και συνεργασιών µε υπηρεσίες και πολιτικές ηγεσίες άλλων υπουργείων. Ο Νόµος ρητά ορίζει: ότι το Γενικό και τα Ειδικά Πλαίσια ΧΣ &ΑΑ: καταρτίζονται από το ΥΠΕΧΩ Ε σε συνεργασία µε τα άλλα αρµόδια Υπουργεία και οργανισµούς του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα (άρ.6 παρ. 2 & άρ. 7 παρ. 3 Ν. 2742/99). - Φαίνεται να υποτιµάται η διαδικασία διαβούλευσης και οι αναγκαίοι χρόνοι για να γίνει ουσιαστική και όχι τυπική. Επιπλέον το Πλαίσιο προβλέπεται να προχωρήσει σε εφαρµογή χωρίς συµµετοχικές διαδικασίες. 2. Το Γενικό Πλαίσιο ως πολιτικό κείµενο κατευθύνσεων: Αδυναµίες εντοπίζονται στην ασάφεια µεταξύ διαπιστώσεων, κατευθύνσεων, παραδοχών και πολιτικών, στην έλλειψη τεκµηρίωσης των προτάσεων, στον ενδεικτικό και όχι επιτακτικό χαρακτήρα του Πλαισίου. Η αδυναµία διατύπωσης πολιτικής κατά τοµέα υποδηλώνει την έλλειψη συνεργασίας µε τα αρµόδια Υπουργεία. - Φαίνεται να επικρατεί ο στόχος της ανταγωνιστικότητας αντί της αειφορίας και περιβαλλοντικής προστασίας. Αφ ετέρου δεν ελήφθη υπόψη η οικονοµική διάσταση, η κινητικότητα των πληθυσµών, η οριζόντια διασύνδεση τοµέων (π.χ. ενέργεια, τουρισµός). - Γενικά επικρατεί η περιφερειακή πολιτική µε υποβάθµιση της χωρικής διάστασης και έχει ανάγκη εµπλουτισµού µε χωρικά στοιχεία - Παρά την χρονικά παράλληλη εκπόνηση δεν συνεργάζεται µε το ΕΣΠΑ, έχει αποκλίσεις (π.χ. ανταγωνιστικότητα µέσω κοινωνίας της γνώσης ποιότητας, τεχνολογίας). Τα δύο στρατηγικά πλαίσια έχουν διαφορετικά χρονικά όρια, προδιαγραφές, µεθοδολογία και αντίληψη. Επιθυµητή διατύπωση κατά πρόταση ΣΕΠΟΧ: - Πολιτική διάσταση σαφής (κατευθύνσεις, στόχοι στρατηγικοί- γενικοί- ειδικοί, µεσοπρόθεσµος ορίζοντας πολιτικής, µεθοδολογικό πλαίσιο, σε αρχικό Κεφάλαιο-Άρθρο). Πιο δεσµευτικός χαρακτήρας αντί της ευελιξίας επιλογών. - Κατευθύνσεις γενικού πλαισίου και άξονες πολιτικής για τον σχεδιασµό στα υποκείµενα επίπεδα (περιφέρειες, νοµαρχίες). Σκόπιµη και επιθυµητή η δυνατότητα εκ των κάτω ανατροφοδότησης του Γενικού Πλαισίου (Γ.Π.). - Mεθοδολογικό πλαίσιο για την προσέγγιση ασαφών σηµείων (π.χ. σχέση πόλων-ευρύτερης περιοχής τους, σχέση πόλης- υπαίθρου, οργάνωση οικιστικού δικτύου κλπ) και προγραµµατικά µεγέθη πληθυσµιακά, οικονοµικά (εκτιµήσεις και περιφερειακές κατανοµές) ΣΕΠΟΧ - Μόνιµη Επιτροπή Πολεοδοµικής, Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Νοέµβριος 2007 1

- Μεγαλύτερη σύνδεση Γενικού µε Ειδικά Πλαίσια (Ε.Π.), µε σαφείς κατευθύνσεις από το Γενικό στα Ειδικά και προς τα κατώτερα επίπεδα. - Συσχετισµός µε ΕΣΠΑ 2007-13 (στρατηγικό σχέδιο 20ετές µε εφαρµογή την 1 η επταετία) και τα Επιχειρησιακά Προγράµµατα ως προς τον χρονικό ορίζοντα (Γ.Π.Χ.Σ.&Α.Α δεκαπενταετία- 2022) και ως προς τα περί οικιστικού δικτύου, υγείας, παιδείας. 3. Αναπτυξιακό πρότυπο Λείπει η έκφραση ενός οράµατος. εν είναι σαφές αν βασίζεται στις τάσεις και τη µεταβολή τους από τα υλοποιούµενα µεγάλα έργα ή αν προτείνει ένα νέο αναπτυξιακό µοντέλο. - Η έλλειψη εναλλακτικών σεναρίων και εναλλακτικών δυνατοτήτων οδηγεί σε µονοµέρεια προτάσεων (ενδεχοµένως να αποτελέσει αντικείµενο δηµοσίου διαλόγου) - Περιορίζεται σε άθροισµα µέτρων προερχόµενων από τοµεακές µελέτες (τοµεακά Ειδικά Πλαίσια) αντί για οριζόντιες συνθέσεις πολιτικής µε στόχο την αειφορία. 4. Χωροταξική πολιτική, πολιτική χρήσεων γης. εν αναφέρεται σε ολοκληρωµένη πολιτική και κατευθύνσεις για τα υποκείµενα επίπεδα χωρικής οργάνωσης σε ότι αφορά τις χρήσεις γης, αντιθέτως αυτό αφήνεται να γίνει µέσα από τα Ειδικά Πλαίσια. 5. Περιβαλλοντική πολιτική Το σκέλος του περιβάλλοντος χωλαίνει, πράγµα που κάνει προβληµατική την έννοια της αειφόρου ανάπτυξης στην οποία το Γ.Π. στοχεύει. 5. Το κείµενο: γενικά είναι ανισοβαρές (π.χ. βαρύτητα στις µεταφορές έναντι του περιβάλλοντος), µε ανεπιτυχείς εκφράσεις και όρους, αντιφάσεις, και αβλεψίες. Χρειάζεται συµπληρώσεις, διορθώσεις και επεξεργασία. Β. ΕΙ ΙΚΑ, ΚΑΤΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Σκοπός και στόχοι - Ασάφεια και επανάληψη όρων δηµιουργεί σύγχυση µεταξύ σκοπού, στόχων και επιλογών. Οι προβλεπόµενες επιδιώξεις αναφορικά µε τη διαµόρφωση ενός χωρικού προτύπου ανάπτυξης δεν προωθούν την εξισορρόπηση µεταξύ των τριών στόχων, της ανταγωνιστικότητας, της χωρικής συνοχής και της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά την κυριαρχία των δύο πρώτων σε σχέση µε την προστασία του περιβάλλοντος. - Ο συσχετισµός του Γ.Π. µε τα Ε.Π. και η κάλυψη της πρωθύστερης (ή παράλληλης και ασύµβατης) εκπόνησής τους τυπικά διασφαλίζεται µε την προσθήκη ελήφθησαν υπόψη το ΕΣΠΑ και οι κατευθύνσεις των µελετών των Ειδικών Πλαισίων. 2. Θέση της χώρας στο διεθνές περιβάλλον-κύριοι πόλοι και άξονες ανάπτυξης του εθνικού χώρου - ιαπιστώνεται η ανάγκη ενσωµάτωσης των διεθνών και ευρωπαϊκών ρόλων-συνδέσεων, διαβαθµίσεων, χώρων, σύγχρονων γεωπολιτικών εξελίξεων (η µεσόγειος ως προοπτική ευρωπαϊκής πολιτικής). Η θεώρηση όλων των πόλων και όχι µόνο των µητροπολιτικών περιοχών υπό το πρίσµα της διεθνούς και ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας, µε έµφαση στην κοινωνία της γνώσης, ποιότητα, τεχνολογία.. - Το προτεινόµενο πλαίσιο χωρικής ανάπτυξης-πλέγµα πόλων και αξόνων ανάπτυξης, φαίνεται να αµφιταλαντεύεται µεταξύ του παρωχηµένου διπολικού συστήµατος χωρίς άξονες ανάπτυξης, ενός ολιγοπολικού ήδη διαµορφωµένου χωρίς άξονες αλλά µε ισχυρά δίκτυα και κόµβους µεταφορών και ενός πολυπολικού µε άξονες ανάπτυξης και ισχυρά δίκτυα και κόµβους µεταφορών. - Πόλοι: ασάφειες από τον µη προσδιορισµό όρων όπως: πόλος ανάπτυξης, εθνικός πόλος 1, δυναµικότητα πόλου και από την έλλειψη κριτηρίων ιεράρχησης των πόλων ανάπτυξης 2. ΣΕΠΟΧ - Μόνιµη Επιτροπή Πολεοδοµικής, Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Νοέµβριος 2007 2

Έλλειψη διαβάθµισης υπερεθνικών πόλων. Περιορισµοί ή δυνατότητες ως προς άλλους πόλους ανάπτυξης ή δίπολα 3. Το πρότυπο πολικής αξονικής ανάπτυξης και η αντιµετώπιση του εξωαστικού χώρου 4. - Άξονες: σύγχυση µεταξύ συγκοινωνιακών και αναπτυξιακών αξόνων. Έλλειψη δικτυώσεων πόλεων και µεθόδων διασύνδεσης µε πολιτικές υπέρβασης του εθνικού επιπέδου του Σχεδίου. - Μητροπολιτικά κέντρα, ίσως και µητροπολιτική διακυβέρνηση. Λείπει η σχέση περιφέρειας µε πόλους, η χωρική διάσταση των µητροπολιτικών κέντρων 5. Το θέµα της πρωτοβάθµιας µητροπολιτικής αυτοδιοίκησης δεν εµπίπτει στην αρµοδιότητα του ΥΠΕΧΩ Ε. 3. ίκτυα υποδοµών και υπηρεσίες µεταφορών Μεταφορές - Αναφορά σε προαποφασισµένα έργα-µελέτες, χωρίς ιεράρχιση. Αναφορά σε κόµβους (αεροδρόµια-λιµάνια) χωρίς συνδέσεις µε αντίστοιχες γραµµές. Έλλειψη εθνικού στρατηγικού πλαισίου για τις µεταφορές. - Ανάγκη θεώρησης συστήµατος αξόνων ως προέκταση διεθνών και διαβαλκανικών. Συµπλήρωση µε θαλάσσιους άξονες ως συνέχεια των χερσαίων.. - Ανάγκη σιδηροδροµικής σύνδεσης υτικής Ελλάδας µε Πάτρα-Πελοπόννησο (δυτικός άξονας) έστω και µελλοντικά. Ολοκληρωµένη σιδηροδροµική σύνδεση και παροχή υψηλής ποιότητας συνδυασµένων µεταφορών (θαλάσσιων-χερσαίων- εναέριων). Η σηµασία των τρένων υψηλών ταχυτήτων για τις µεταφορές και τον τουρισµό. Ενέργεια: Ανάγκη στρατηγικών κατευθύνσεων χωροθέτησης ενός κλάδου µε επιζήµιες επιπτώσεις στο περιβάλλον από δραστηριότητες και δίκτυα µεταφοράς (λιγνίτης, ΑΠΕ, φυσικό αέριο, πετρέλαιο). Βλ. και θέσεις ΣΕΠΟΧ για ΚΥΑ ΑΠΕ σχετικά µε την έλλειψη ολοκληρωµένης έκφρασης ενεργειακής πολιτικής και την δυνατότητα χωροθέτησης ΑΠΕ σε προστατευόµενες περιοχές. Επικοινωνίες: διαπιστώνονται ελλείψεις σχετικά µε τεχνολογία και πληροφορική. 4. Χωρική διάρθρωση παραγωγικών τοµέων. Ελάχιστη αναφορά γίνεται στους παραγωγικούς τοµείς γεωργία, βιοµηχανία, τουρισµό. Βιοµηχανία: Παρόλο που τονίζεται η αναπτυξιακή σηµασία των µεταλλευτικών και εξορυκτικών δραστηριοτήτων για την ύπαιθρο (εκτιµώντας τα ακόλουθα), η ΚΥΑ Βιοµηχανίας περιορίστηκε στην µεταποίηση. - Περιορίζεται σε κατευθύνσεις για λατοµεία αδρανών αγνοώντας τις µεγάλες εξορυκτικές δραστηριότητες µε σηµαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις (π.χ. ΛΑΡΚΟ). εν γίνεται αναφορά σε φιλοπεριβαλλοντικές πολιτικές παραγωγής αδρανών της Ε.Ε. Τουρισµός: τονίζεται ιδιαίτερα η εναρµόνιση µε το Ε.Π. για τον Τουρισµό και γίνεται αναφορά σε διαπιστώσεις του (εκτιµώντας τα ακόλουθα). Είναι φανερό ότι έχουν ενσωµατωθεί εκ των υστέρων σηµεία, θέσεις και εκφράσεις του Ε.Π. που δεν υπάρχουν στην µελέτη (π.χ. εναλλακτικές µορφές στα ορεινά, τουριστική παραθεριστική κατοικία στην παράκτια ζώνη). Ο ΣΕΠΟΧ έχει ήδη εκφράσει θέσεις για το Ε.Π. Τουρισµού. - Αντίθετα, δεν αναφέρονται άλλα σηµαντικά σηµεία κατευθύνσεων και προτάσεων της µελέτης 6, µε αποτέλεσµα την έλλειψη της αναγκαίας για τον χωροταξικό σχεδιασµό χωρικής διάστασης. 1 πύλη, τόπος επιλογής διεθνών, εθνικών παραγωγικών επιχειρήσεων, υπηρεσιών κάλυψης ιδιαίτερων λειτουργιών 2 πληθυσµιακά, σύνθεσης παραγωγής, γεωγραφικά, σύγκλισης-συνδυασµού δικτύων µεταφορών, επιπέδου περιφερειακών υπηρεσιών, αναπτυξιακή δυναµική, διεθνής προβολή 3 αναφορά σε παραδείγµατα Καλαµάτας, Καβάλας, τρίπολο Αλεξανδρούπολης- Κοµοτηνής- ιδυµοτείχου- Ορεστιάδας αντί δίπολο Αλεξανδρούπολης-Κοµοτηνής, δίπολο Ηράκλειο-Χανιά 4 καθυστερηµένες µικροπεριφέρειες: πρόβλεψη σχεδιασµού-προγραµµατισµού 5 κριτήρια-κατευθύνσεις προσδιορισµού 6 π.χ. α) η διαφοροποίηση των µορφών µαζικού και εναλλακτικού τουρισµού, β) ο προσδιορισµός οµάδων περιοχών συνδυασµού τουριστικών µε αγροτικές δραστηριότητες, περιοχών συνδυασµού εναλλακτικών µορφών µε την διαφύλαξη φυσικών και πολιτιστικών πόρων, περιοχών πολλαπλών δραστηριοτήτων συµβατών µε τον τουρισµό, γ) η δικτύωση µε τα κύρια αστικά κέντρα ανά περιοχή. 7 Όπως και στις ΚΥΑ των Ειδικών Πλαισίων 8 Με προτεραιότητα στις περιοχές που έχουν προβλήµατα ή υφίστανται πιέσεις ΣΕΠΟΧ - Μόνιµη Επιτροπή Πολεοδοµικής, Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Νοέµβριος 2007 3

Ταυτόχρονα, η πρόβλεψη για τη διαµόρφωση ενός πλαισίου κανόνων που αφορούν στη χωροθέτηση τουριστικών επιχειρήσεων παραµένει ένα ζητούµενο που θα µπορούσε να καλύψει το Γενικό Πλαίσιο. Κανόνες, οι οποίοι ενσωµατώνοντας την περιβαλλοντική διάσταση, κυρίως την προστασία και διατήρηση των φυσικών πόρων και του τοπίου αλλά και τη διαχείριση των στερεών και υγρών αποβλήτων, θα λειτουργήσουν ως ένα πλαίσιο κατευθύνσεων για την παραγωγή υποκείµενων χωρικών σχεδίων, ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ. - Από την άλλη πλευρά, από τα αναφερόµενα στην ΚΥΑ σχετικά µε την δυναµική των εθνικών πόλων και αξόνων ανάπτυξης, τα πολυπολικά νησιωτικά συµπλέγµατα και την οργάνωση του αγροτικού, ορεινού, παράκτιου και νησιωτικού χώρου, προκύπτει έµµεσα η σηµασία του τουρισµού, καθώς η γενική αναπτυξιακή υποδοµή της χώρας αποτελεί µέρος της συνολικής τουριστικής προσφοράς. - Συµπερασµατικά επισηµαίνεται η ανάγκη σαφέστερης αναφοράς στην χωρική διάσταση του τουρισµού, που ως παραγωγικός κλάδος της οικονοµίας βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε φάση µετάβασης από το µαζικό στο εναλλακτικό πρότυπο ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά αναγκαία πρόσθετα µέτρα πολιτικής για την οργάνωση του χώρου. Χρήσιµος επίσης θα ήταν και ένας γενικευµένος τοµεακός χάρτης, που θα βοηθούσε σε ενδεχόµενες διορθώσεις του Ε.Π. για τον Τουρισµό. 5. Χωρική διάρθρωση αστικού δικτύου - Γενικά δεν διατυπώνεται πολιτική (κατευθύνσεις) για το οικιστικό δίκτυο. - Όπως ήδη αναφέρθηκε, επισηµαίνεται η έλλειψη πληθυσµιακών προβλέψεων των οικισµών στον χρονικό ορίζονται του Πλαισίου (πληθυσµιακά µεγέθη, χωρητικότητα, εξυπηρετήσεις, ως βάση προτάσεων) - Είναι θετική η αναφορά που γίνεται στα σύνθετα προβλήµατα στον νησιωτικό χώρο του Αιγαίου και η ανάγκη ολοκληρωµένων προγραµµάτων για τα νησιά. Παρόλα αυτά η προτεινόµενη νησιωτική πολιτική για την δυναµική περιοχή ωδεκανήσου. θεωρείται ελλιπής, ενώ τα Ιόνια νησιά αγνοούνται (σχέση Λευκάδας-Πάτρας). -Το βασικό ερώτηµα που πρέπει να απαντηθεί είναι αν το Αιγαίο µπορεί να λειτουργήσει ως αυτάρκης χωρική ενότητα. Οι προτάσεις συνεργασίας-διασύνδεσης συνόλων νησιών συναντούν ανυπέρβλητες δυσκολίες στην πράξη. Απαιτούνται σύγχρονες µέθοδοι επικοινωνίας. - Αδυναµίες εµφανίζει ο τοµέας της κοινωνικής ανάπτυξης (υγεία, παιδεία). εν υπάρχουν κατευθύνσεις χωρικής πολιτικής τριτοβάθµιας εκπαίδευσης (αντιµετώπιση προβληµάτων χωρικής διάσπασης ΑΕΙ ερευνητικών κέντρων) - Γίνεται αναφορά στην εταιρική σχέση πόλης-υπαίθρου χωρίς εξήγηση διασύνδεσης των πολιτικών του ΣΑΚΧ πόλης-υπαίθρου στο επίπεδο της υπερπεριφέρειας. Ανάγκη κριτηρίων τεκµηρίωσης του σχετικού Χάρτη. Σχετικά µε την ύπαιθρο, δεν τονίζεται η πολιτική διάσταση της αναγκαιότητας αναπτυξιακών και άλλων παρεµβάσεων σε ευάλωτες, εγκαταλελειµµένες, προβληµατικές περιοχές. Ο όρος εταιρική σχέση πόλης υπαίθρου δίνει έµφαση στη σχέση που διαµορφώνεται µεταξύ αυτών των δύο χώρων στο πλαίσιο υλοποίησης µιας πολυκεντρικής χωρικής δοµής η οποία επανα-προσδιορίζει τη λειτουργική σύνδεση µεταξύ των οικισµών και της αγροτικής ενδοχώρας που τους περιβάλλει και η οποία διαφοροποιείται ανάλογα µε την κατηγορία χώρου (µητροπολιτικές περιοχές, αγροτικές περιοχές, κλπ). Υπό αυτό το πρίσµα, θα έπρεπε να αποτυπωθούν οι προτεινόµενες αναπτυξιακές παρεµβάσεις και πολιτικές χρήσεων γης για τις διάφορες χωρικές ενότητες, π.χ. µητροπολιτικές περιοχές, ορεινός, παράκτιος και νησιωτικός χώρος 6. Προστασία φυσικού και πολιτιστικού πλούτου - Επισηµαίνονται κενά και αδυναµίες στον τοµέα του περιβάλλοντος και αειφορίας - Η ιδιαίτερη έµφαση στην προστασία των φυσικών και πολιτιστικών πόρων και του τοπίουσυγκριτικού πλεονεκτήµατος της χώρας κρίνεται θετική. εν συσχετίζονται όµως µε τα υπόλοιπα µέρη της ΚΥΑ. Λείπει η θεώρηση της σύγχρονης παραγωγής πολιτισµού και περιβάλλοντος και το σύγχρονο δοµηµένο περιβάλλον (προβλήµατα και προτάσεις αντιµετώπισής τους) ΣΕΠΟΧ - Μόνιµη Επιτροπή Πολεοδοµικής, Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Νοέµβριος 2007 4

- Επισηµαίνεται η ανάγκη αντιµετώπισης των πόρων ως περιφερειακά υποσύνολα ενός εθνικούδιεθνούς πολιτιστικού αποθέµατος, µε σαφή και προσδιορισµένα κριτήρια ιεράρχησης φυσικών και πολιτιστικών πόρων και πλέγµατα φυσικών και πολιτιστικών πυρήνων. Το ίδιο ισχύει και για τον τουρισµό (υποσύνολα φυσικών και πολιτιστικών πόρων ανά περιφέρεια) - Το περιβαλλοντικό κεφάλαιο δεν περιλαµβάνει δασικά θέµατα. Τα δάση -πλην αισθητικών και εθνικών δρυµών- δεν αναφέρονται ως φυσικός πλούτος που χρήζει προστασίας και βιώσιµης διαχείρισης. - Επίσης δεν ασχολείται µε πρόληψη διασφάλισης από πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των προτάσεων των Ε.Π. για ΑΠΕ και Τουρισµό που αναφέρεται ότι ελήφθησαν υπόψη - Λείπουν αναφορές σε θέµατα πυροπροστασίας, προστασίας γεωργική γης υψηλής παραγωγικότητας, προστασίας περιβάλλοντος από δραστηριότητες εξόρυξης, πολιτική διαχείρισης υδατικών πόρων, τοπίου, απορριµµάτων. - Ανάγκη αναφοράς και στις κλιµατικές αλλαγές ως προϋπόθεση αειφόρου ανάπτυξης του εθνικού χώρου (προβλήµατα, διαπιστώσεις, κατευθύνσεις, ευρωπαϊκή και παγκόσµια πολιτική). 7. Γεωγραφική και διοικητική ανασυγκρότηση της χώρας - Το κείµενο παρουσιάζει ελλείψεις, ασάφειες και αοριστία. Απαιτείται πιο συγκεκριµένη προσέγγιση σχετικά µε θέσεις και στρατηγικές κατευθύνσεις για κριτήρια και επιλογές. - Για τον ανασχεδιασµό των διοικητικών ενοτήτων, πέραν των διοικητικού χαρακτήρα κριτηρίων (διοικητική δοµή, κρίσιµη µάζα) πρέπει να ληφθούν υπόψη και οικονοµικά αναπτυξιακά και χωρικά κριτήρια. 8. Προϋποθέσεις υλοποίησης-παρακολούθηση και αξιολόγηση των χωρικών εξελίξεων Επισηµαίνεται και στην ΚΥΑ 7 του Γ.Π. η έλλειψη χρονικού προγραµµατισµού υλοποίησης των προτάσεων και ανάλυσης της εφαρµογής. - Η εφαρµοσιµότητα του Πλαισίου παρουσιάζει δυσκολίες θεσµικές, στα κατώτερα επίπεδα, στους µηχανισµούς παρακολούθησης. Επιπλέον οι ασάφειες που περιέχει δυσκολεύουν την εφαρµογή. - Η αναφερόµενη ευελιξία στην εφαρµογή πρέπει να κινείται εντός προκαθορισµένων από την ΚΥΑ ορίων, ιδιαίτερα σε σχέση µε χωροθετήσεις επενδύσεων. - Στο σύστηµα εφαρµογής-παρατηρητήριο, σηµαντικός θα πρέπει να είναι ο ρόλος του Εθνικού Συµβουλίου Χωροταξίας. - Επισηµαίνεται η έλλειψη πολιτικής για τις χρήσεις γης και για την εκτός σχεδίου δόµηση καθώς και για τις αναπλάσεις. - Η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόµησης δεν κρίνεται σκόπιµη χωρίς πρόταση αντικατάστασης. Λείπουν τα βήµατα εφαρµογής. Να επιταχυνθεί η διαδικασία σχεδιασµού και να ακολουθεί σταδιακά η κατάργηση της εκτός σχεδίου δόµησης, µε σαφή, ιεραρχηµένα στο χρόνο θεσµικά µέτρα και δράσεις. Αντιµετώπιση και της αυθαίρετης δόµησης. - Μοντέλο συµπαγούς πόλης, δορυφορικά αστικά κέντρα, οργανωµένοι υποδοχείς, διάσπαρτη δόµηση, ανοικτή πόλη: χρησιµοποιούνται έννοιες αδιευκρίνιστες σχετικά µε την πολιτική χρήσεων γης. Ενώ υπάρχουν εργαλεία (ΠΕΡΠΟ, ΠΟΑΠ, ΓΠΣ-ΣΧΟΟΑΠ κλπ.) που δεν ενεργοποιούνται, αυτά αγνοούνται και προτείνονται νέα. - Το µοντέλο της συµπαγούς πόλης που επιδιώκεται σε άλλες χώρες για λόγους οικονοµικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς, δεν ταιριάζει στις οικιστικές συνθήκες που διαµορφώθηκαν ιστορικά στη χώρα µας. Προτείνεται αναζήτηση άλλων µοντέλων για τον εξωαστικό/αγροτικό χώρο στην κατεύθυνση συνεργασίας πόλης- υπαίθρου. Στις προτάσεις βελτίωσης του θεσµικού πλαισίου προτείνονται οι προσθήκες: - Ενσωµάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης στον χωροταξικό και πολεοδοµικό σχεδιασµό - Ολοκλήρωση εθνικού κτηµατολογίου 8, σύνταξη δασικού κτηµατολογίου, όπως το Σύνταγµα υποχρεώνει - Καταγραφή και ψηφιακή κωδικοποίηση της ακίνητης περιουσίας του δηµοσίου, των ΟΤΑ και των οργανισµών του ευρύτερου δηµόσιου τοµέα, µε δυνατότητα χρήσης των στοιχείων ως εισροή στον χωροταξικό και πολεοδοµικό σχεδιασµό όλων των επιπέδων. ΣΕΠΟΧ - Μόνιµη Επιτροπή Πολεοδοµικής, Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Νοέµβριος 2007 5

- Συνεχής ενηµέρωση των αρχείων Γ. ΕΙ ΙΚΟΤΕΡΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΟΣ ΕΞΕΤΑΣΗ - Ως προς το θέµα επικαιροποίησης ή µη του Εθνικού Χωροταξικού µετά τις πυρκαγιές του θέρους 2007, δεδοµένου ότι η µελέτη είναι πρόσφατη δεν θεωρείται αναγκαία η επικαιροποίηση. Αντ αυτής ο ΣΕΠΟΧ να προτείνει την σύνταξη Ειδικού Πλαισίου Χ.Σ. & Α.Α. για τις πυρόπληκτες περιοχές, σύµφωνα µε το Ν.2742/άρθρο 7/παραγρ.1/τρίτο) - Να εξετασθεί η δυνατότητα µετεξέλιξης της Καλαµάτας σε εθνικό πόλο, ως κοµβικό σηµείο σύγκλισης αξόνων ανάπτυξης και µεταφορών ( υτικής Ελλάδας και Αθηνών-Τρίπολης- Καλαµάτας) και κόµβων µεταφορών και τουρισµού (λιµάνι, αεροδρόµιο, ΠΟΤΑ). Η δυνατότητα συνέχισης των χερσαίων αξόνων ως θαλάσσιων από Καλαµάτα προς Κρήτη (Χανιά Καστέλι) και Ανατολική Μεσόγειο. - εν ολοκληρώνονται οι αναπτυξιακές δυνατότητες της Καβάλας µε την ένταξή της µόνο σε άξονα ανάπτυξης βιοµηχανίας ( ράµα-καβάλα-ξάνθη-αλεξανδρούπολη) και όχι και τουρισµού, µε δεδοµένη την ύπαρξη σηµαντικών φυσικών και πολιτιστικών πόρων, την τουριστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής (Καβάλα-Θάσος), το αλιευτικό λιµάνι και το αεροδρόµιο µεγάλης τουριστικής κίνησης - Να επαναπροσδιοριστεί η προτεινόµενη διάρθρωση δικτύωση του νησιωτικού χώρου του Αιγαίου η οποία προβλέπει τη λειτουργία ανεξάρτητων µεταξύ τους νησιωτικών συµπλεγµάτων και την κυριαρχία του χώρου από το εθνικό δίπολο στην Κρήτη. Στο πλαίσιο της προβλεπόµενης διάρθρωσης, προτείνεται η διαµόρφωση µιας πολυκεντρικής δοµής µε τη συν-λειτουργία στη βάση της συµπληρωµατικότητας των αστικών κέντρων Ηράκλειο-Χανιά, Ρόδος, Ερµούπολη και Μυτιλήνη και την ενίσχυση των µεταξύ τους διασυνδέσεων. Επίσης, προτείνεται η ένταξη της Ρόδου στους δευτερεύοντες πόλους (λόγω της αναπτυξιακής της δυναµικής, της διεθνούς της προβολής και διασυνδέσεων και της δυνατότητας της να λειτουργήσει ως πύλη εισόδου) καθώς και την ένταξη της Ερµούπολης και της Μυτιλήνης στους λοιπούς δυναµικούς πόλους - Στις θαλάσσιες µεταφορές: δεν αναφέρεται η απαιτούµενη υποδοµή για υδροπλάνα. - Στο λιµάνι Κύµης: η οδική προσπέλαση δεν δικαιολογεί αναβάθµισή του σε αντικατάσταση του Βόλου. - Στο λιµάνι Νάξου: o προτεινόµενος κόµβος φορτοεκφόρτωσης (hub) Κυκλάδων ενέχει κίνδυνο αλλοίωσης του παραδοσιακού οικισµού, των αρχαιοτήτων και της παρακείµενης τουριστικής παραλίας. Προτείνεται η µεταφορά του στη Σύρο, στην περιοχή των ναυπηγείων. - Σε θεµατική ενότητα ηπειρωτικού χώρου από αβλεψία αναφέρονται νησιά (Λέσβος, Σύρος, Ρόδος, Χανιά) 30.10.2007 ΣΕΠΟΧ - Μόνιµη Επιτροπή Πολεοδοµικής, Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής, Νοέµβριος 2007 6