Άηομα με ειδικές εκπαιδεσηικές ανάγκες και η εκπαίδεσζή ηοσς

Άηομα με ειδικές εκπαιδεσηικές ανάγκες και η εκπαίδεσζή ηοσς Ελένη Τρίγκα Σρνιηθή Σχκβνπινο 3εο Πεξηθ. Π.Α. Αηηηθήο PhD, Msc Σρνιηθήο Ψπρνινγίαο Περίληψη Σχκθσλα κε ην Νφκν ππ αξηζ. 3699/2-10-2008/199, Δηδηθή Αγσγή θαη Δθπαίδεπζε (ΔΑΔ) είλαη ην ζχλνιν ησλ παξερφκελσλ εθπαηδεπηηθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο καζεηέο κε αλαπεξία θαη δηαπηζησκέλεο εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο ή ζηνπο καζεηέο κε εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο. Η πνιηηεία δεζκεχεηαη γηα ηνλ ππνρξεσηηθφ ραξαθηήξα ηεο εηδηθήο αγσγήο θαη εθπαίδεπζεο θαη ηελ παξνρή δσξεάλ δεκφζηαο εηδηθήο αγσγήο θαη εθπαίδεπζεο ζηνπο αλαπήξνπο φισλ ησλ ειηθηψλ θαη γηα φια ηα ζηάδηα θαη ηηο εθπαηδεπηηθέο βαζκίδεο. Σηνπο καζεηέο κε αλαπεξία θαη ΔΔΑ παξέρεηαη ΔΑΔ, ε νπνία επηδηψθεη λα αλαπηχμεη ηελ πξνζσπηθφηεηά ηνπο θαη λα ηνπο θαηαζηήζεη θαηά ην δπλαηφλ ηθαλνχο γηα απηφλνκε ζπκκεηνρή ζηελ νηθνγελεηαθή, επαγγεικαηηθή, θνηλσληθή θαη πνιηηηζκηθή δσή. Η εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηνπ «Σρεδηαζκνχ γηα Όινπο (Design for All)» γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία είλαη ππνρξεσηηθή ηφζν θαηά ην ζρεδηαζκφ ησλ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ φζν θαη θαηά ηελ επηινγή ηνπ πάζεο θχζεσο εμνπιηζκνχ, θηηξηαθψλ ππνδνκψλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ησλ ΣΜΔΑΔ θαη ΚΔΓΓΥ. Δηδηθή Αγσγή θαη Δθπαίδεπζε (ΔΑΔ) είλαη ην ζχλνιν ησλ παξερφκελσλ εθπαηδεπηηθψλ ππεξεζηψλ ζηνπο καζεηέο κε αλαπεξία θαη δηαπηζησκέλεο εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο ή ζηνπο καζεηέο κε εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο. (Νφκνο ππ αξηζ. 3699/2-10-2008/199). Μαζεηέο κε αλαπεξία θαη εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο, θαηά ην λφκν απηφ, ζεσξνχληαη φζνη γηα νιφθιεξε ή νξηζκέλε πεξίνδν ηεο ζρνιηθήο ηνπο δσήο εκθαλίδνπλ ζεκαληηθέο δπζθνιίεο κάζεζεο εμαηηίαο αηζζεηεξηαθψλ, λνεηηθψλ, γλσζηηθψλ, αλαπηπμηαθψλ πξνβιεκάησλ, ςπρηθψλ θαη λεπξνςπρηθψλ δηαηαξαρψλ νη νπνίεο, ζχκθσλα κε ηε δηεπηζηεκνληθή αμηνιφγεζε, επεξεάδνπλ ηε δηαδηθαζία ηεο ζρνιηθήο πξνζαξκνγήο θαη κάζεζεο. Δπίζεο, νη καζεηέο κε ζχλζεηεο γλσζηηθέο, ζπλαηζζεκαηηθέο θαη θνηλσληθέο δπζθνιίεο, παξαβαηηθή ζπκπεξηθνξά ιφγσ θαθνπνίεζεο, γνλετθήο παξακέιεζεο θαη εγθαηάιεηςεο ή ιφγσ ελδννηθνγελεηαθήο βίαο, αλήθνπλ ζηα άηνκα κε εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο. Αθφκε θαη νη καζεηέο πνπ έρνπλ κία ή πεξηζζφηεξεο λνεηηθέο ηθαλφηεηεο θαη ηαιέληα αλεπηπγκέλα ζε βαζκφ πνπ ππεξβαίλεη θαηά πνιχ ηα πξνζδνθψκελα γηα ηελ ειηθηαθή ηνπο νκάδα. Σηνπο καζεηέο κε αλαπεξία θαη εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο παξέρεηαη ΔΑΔ, ε νπνία επηδηψθεη: α) ηελ νιφπιεπξε θαη αξκνληθή αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο ησλ

καζεηψλ κε αλαπεξία θαη εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο, β) ηε βειηίσζε θαη αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ θαη δεμηνηήησλ ηνπο, ψζηε λα θαηαζηεί δπλαηή ε έληαμε ή ε επαλέληαμή ηνπο ζην γεληθφ ζρνιείν, φπνπ θαη φηαλ απηφ είλαη δπλαηφλ, γ) ηελ αληίζηνηρε πξνο ηηο δπλαηφηεηέο ηνπο έληαμε ζην εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα, ζηελ θνηλσληθή δσή θαη ζηελ επαγγεικαηηθή δξαζηεξηφηεηα θαη δ) ηελ αιιειναπνδνρή, ηελ αξκνληθή ζπκβίσζή ηνπο κε ην θνηλσληθφ ζχλνιν θαη ηελ ηζφηηκε θνηλσληθή ηνπο εμέιημε, κε ζηφρν ηε δηαζθάιηζε ηεο πιήξνπο πξνζβαζηκφηεηαο ησλ καζεηψλ κε αλαπεξία θαη κε εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο, θαζψο θαη ησλ εθπαηδεπηηθψλ ή/θαη γνλέσλ θαη θεδεκφλσλ κε αλαπεξία, ζε φιεο ηηο ππνδνκέο (θηηξηαθέο, πιηθνηερληθέο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ειεθηξνληθψλ), ηηο ππεξεζίεο θαη ηα αγαζά πνπ απηά δηαζέηνπλ. Η εθαξκνγή ησλ αξρψλ ηνπ «Σρεδηαζκνχ γηα Όινπο (Design for All)» γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο πξνζβαζηκφηεηαο ησλ αηφκσλ κε αλαπεξία είλαη ππνρξεσηηθή ηφζν θαηά ην ζρεδηαζκφ ησλ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πιηθνχ φζν θαη θαηά ηελ επηινγή ηνπ πάζεο θχζεσο εμνπιηζκνχ (ζπκβαηηθνχ θαη ειεθηξνληθνχ), ησλ θηηξηαθψλ ππνδνκψλ αιιά θαη θαηά ηελ αλάπηπμε φισλ ησλ πνιηηηθψλ θαη δηαδηθαζηψλ ησλ ΣΜΔΑΔ θαη ΚΔΓΓΥ. Οη καζεηέο κε αλαπεξία θαη εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο θνηηνχλ ζε: (α) ζρνιηθή ηάμε ηνπ γεληθνχ ζρνιείνπ ππνζηεξηδφκελνη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηεο ηάμεο, ν νπνίνο ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο ζρνιηθνχο ζπκβνχινπο, γεληθήο & εηδηθήο αγσγήο θαη ην ΚΔ.Γ.Γ.Υ, (β) ζρνιηθή ηάμε ηνπ γεληθνχ ζρνιείνπ κε παξάιιειε ζηήξημε ζπλεθπαίδεπζε, απφ εθπαηδεπηηθνχο εηδηθήο αγσγήο, (γ) εηδηθά νξγαλσκέλα θαη θαηάιιεια ζηειερσκέλα Τκήκαηα Έληαμεο (ΤΔ) πνπ ιεηηνπξγνχλ κέζα ζηα ζρνιεία γεληθήο εθπαίδεπζεο θαη (δ) νξγαλσκέλεο ζρνιηθέο κνλάδεο εηδηθήο αγσγήο θη εθπαίδεπζεο (ΣΜΔΑΔ). Καηά ην ζρεδηαζκφ ησλ πξνγξακκάησλ γηα ηελ εηδηθή αγσγή ζεσξείηαη απαξαίηεην λα ιακβάλνληαη ππφςε νη εμήο αξρέο: (1) Η δηδαζθαιία είλαη εμαηνκηθεπκέλε κε βάζε ην ΔΔΠ κε καθξνπξφζεζκνπο θαη βξαρππξφζεζκνπο ζηφρνπο (Ν.2817/2000), (2) Η δηδαζθαιία είλαη δνκεκέλε (βήκαηα), (3) Λακβάλεηαη ππφςε ην ζηπι κάζεζεο ηνπ καζεηή, (4) Βαζηθφ κέξνο ηνπ πξνγξάκκαηνο απνηειεί ε δηδαζθαιία δεμηνηήησλ κειέηεο (5) Γηδάζθνληαη ζηξαηεγηθέο κάζεζεο, (4) Οη πνιπαηζζεηεξηαθέο ηερληθέο, βαζηθή αξρή γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ηδηαηηεξνηήησλ ησλ καζεηψλ, είλαη ελζσκαησκέλεο ζηα πξνγξάκκαηα γηα λα εξεζίδνπλ ηαπηφρξνλα φιεο ηηο ππάξρνπζεο αηζζήζεηο θαηά ηε κάζεζε, (5) Παξέρεηαη εληζρπκέλε, άκεζε

δηδαζθαιία κέζα ζηε δψλε ηεο «δπλάκεη» επηθείκελεο αλάπηπμεο (Vygotsky, 1978), (6) Παξάιιεια κε ηελ παξάδνζε ηεο λέαο χιεο, βειηηψλνληαη θαη ηα ειιείκκαηα, θαηαγεγξακκέλα ζην ΔΔΠ, κε ηελ άζθεζε απφ εμεηδηθεπκέλν εθπαηδεπηηθφ, φπσο, ζρνιηθέο δεμηφηεηεο, αλαπηπμηαθέο δεμηφηεηεο, πξνζαλαηνιηζκφο, νπηηθν-θηλεηηθφο ζπληνληζκφο, πξνζνρή-ζπγθέληξσζε, (7) Παξέρεηαη ςπρνινγηθή ζηήξημε απφ ζρνιηθφ ςπρνιφγν, (8) Ο εθπαηδεπηηθφο Δηδηθήο Αγσγήο ελζαξξχλεη ην καζεηή, (9) Αλαπηχζζεηαη ε κεηαγλψζε. Σηηο εθπαηδεπηηθέο ππεξεζίεο ηεο ΔΑΔ πεξηιακβάλνληαη ε δηαθνξνδηάγλσζε, ε δηάγλσζε, ε αμηνιφγεζε θαη απνηχπσζε ησλ εηδηθψλ εθπαηδεπηηθψλ αλαγθψλ, ε ζπζηεκαηηθή παηδαγσγηθή παξέκβαζε κε εμεηδηθεπκέλα θαη θαηάιιεια πξνζαξκνζκέλα εθπαηδεπηηθά εξγαιεία θαη πξνγξάκκαηα, ηα νπνία πινπνηνχληαη απφ ηα θαηά ηφπνπο Κέληξα Γηαθνξνδηάγλσζεο, Γηάγλσζεο θαη Υπνζηήξημεο Δηδηθψλ Δθπαηδεπηηθψλ Αλαγθψλ (ΚΔΓΓΥ) πνπ πξνβιέπνληαη ζηα άξζξα 4 θαη 12 ηνπ παξφληνο λφκνπ θαη απφ ηηο δεκφζηεο ηαηξνπαηδαγσγηθέο ππεξεζίεο. Καηά ηηο δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ, σο «δηάγλσζε» λνείηαη ε εθπαηδεπηηθή αμηνιφγεζε κε ζθνπφ ηε ζπγθέληξσζε ζηνηρείσλ θαη δεδνκέλσλ πνπ ζα βνεζήζνπλ ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ παξεκβάζεσλ. Όιεο νη ξπζκίζεηο ηνπ παξφληνο λφκνπ αλαθέξνληαη ζε άηνκα κε αλαπεξία θαη κε εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο ή ζε άηνκα κε εηδηθέο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο, εθηφο εάλ ζην θείκελν ηνπ λφκνπ νξίδεηαη δηαθνξεηηθά. Γηαθνξηθή δηάγλσζε ή δηαθνξνδηάγλσζε είλαη ε δηαγλσζηηθή δηαδηθαζία κέζσ ηεο νπνίαο απνθιείνληαη παζήζεηο κε παξφκνηα ζπκπηψκαηα ψζηε λα θαηαιήμνπκε ζηελ επηθξαηέζηεξε δηάγλσζε. Η δηαθνξηθή δηάγλσζε απνηειεί κέξνο ηεο δηεπηζηεκνληθήο αμηνιφγεζεο κε ζθνπφ ηε ζπγθέληξσζε ησλ αλαγθαίσλ δεδνκέλσλ γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή θαηάιιεισλ εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ θαη ηελ παξνρή θαηάιιεισλ ππνζηεξηθηηθψλ δνκψλ θαη ππεξεζηψλ. Η δηαγλσζηηθή εθηίκεζε πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηα Κέληξα Γηαθνξνδηάγλσζεο Γηάγλσζεο θαη Υπνζηήξημεο (ΚΔΓΓΥ) ή ηα Ιαηξνπαηδαγσγηθά Κέληξα. Μηα πιήξεο δηαγλσζηηθή εθηίκεζε πξέπεη λα θαηαιήγεη ζε: α) Αναπλαιζίωζη - Αναδιαηύπωζη: κεηά ηε ζπλνιηθή εμέηαζε φισλ ησλ πιεξνθνξηψλ ην πξφβιεκα ηνπ καζεηή αλαδηαηππψλεηαη (φπσο είρε αξρηθά αλαθεξζεί) κε ηξφπν πνπ λα ελζσκαηψλνληαη δπλακηθά φιεο νη ζρέζεηο θαη ηα άηνκα πνπ εκπιέθνληαη ζε απηέο θαη β) Παπέμβαζη

Ανηιμεηώπιζη: ε δηαγλσζηηθή νκάδα πξνηείλεη θαη παξνπζηάδεη αλαιπηηθά ηηο πεξηνρέο θαη ηνπο ζηφρνπο ηεο δηδαθηηθήο παξέκβαζεο θαη παξέρεη εηδηθφηεξεο ζπκβνπιέο πνπ αθνξνχλ ζηελ πεξίπησζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ καζεηή. Παξά ηηο ηφζν ρξήζηκεο πιεξνθνξίεο ηεο δηαγλσζηηθήο εθηίκεζεο, πνιιέο θνξέο νη εθπαηδεπηηθνί ζπλαληνχλ δείθηεο πνπ ηνπο είλαη αδηάθνξνη, αλ δελ εξκελεχνληαη κε εθπαηδεπηηθνχο φξνπο. Καηά ζπλέπεηα ππάξρεη άκεζε αλάγθε γηα δεδνκέλα δηδαθηηθήο αμηνιφγεζεο, πνπ ζρεδηάδεηαη θαη πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηνπο ίδηνπο κε ηε ρξήζε ζηαζκηζκέλσλ ή άηππσλ εξγαιείσλ. Δμάιινπ, ε δηδαθηηθή αμηνιφγεζε δελ είλαη κηα δηαδηθαζία πνπ εθαξκφδεηαη κφλν κηα θνξά ή ζηελ αξρή θάζε ζρνιηθήο ρξνληάο. Με βάζε ηα ζηνηρεία ηεο θαζνξίδνληαη ηεθκεξησκέλα φρη κφλν νη καθξνπξφζεζκνη, αιιά θαη νη βξαρππξφζεζκνη δηδαθηηθνί ζηφρνη, ψζηε λα δηεπθνιπλζεί ν ζρεδηαζκφο ηεο δηδαζθαιίαο. Η εμαηνκηθεπκέλε δηδαζθαιία γηα λα αληαπνθξίλεηαη πξάγκαηη ζηηο εθπαηδεπηηθέο αλάγθεο ηνπ καζεηή πξνυπνζέηεη ηελ αμηνιφγεζε σο αλαπφζπαζην θνκκάηη ηεο δηδαζθαιίαο γηα ηελ παξνρή αλαηξνθνδφηεζεο ζην θαζεκεξηλφ δηδαθηηθφ έξγν. Η δηδαθηηθή αμηνιφγεζε αθνξά ζην ζχλνιν ηεο δηδαζθαιίαο. Πεξηιακβάλεη φρη κφλν ηελ αμηνιφγεζε ηνπ καζεηή, αιιά θαη ηελ αμηνιφγεζε ηνπ δηδαθηηθνχ πεξηβάιινληνο, ην νπνίν δηακνξθψλεηαη απφ παξάγνληεο πνπ αθνξνχλ ζηελ ηάμε, ζηε δηδαζθαιία θαη ζηα δηδαθηηθά πιηθά / κέζα. Η αμηνιφγεζε καζεηή πεξηιακβάλεη: αμηνιφγεζε ησλ δεμηνηήησλ θαη γλψζεψλ ηνπ, αμηνιφγεζε ησλ γλσζηηθψλ θαη κεηαγλσζηηθψλ ζηξαηεγηθψλ ηνπ, αμηνιφγεζε ησλ δεμηνηήησλ κειέηεο ηνπ, πιεξνθνξίεο γηα ην νηθνγελεηαθφ ηνπ πεξηβάιινλ, πιεξνθνξίεο γηα ηα θίλεηξα, ηα ελδηαθέξνληά ηνπ θαη ηελ απφδνζε αηηηνινγηθψλ πξνζδηνξηζκψλ ηεο αθαδεκατθήο ηνπ επηηπρίαο θαη απνηπρίαο. Η δηδαθηηθή αμηνιφγεζε απνηειεί νξγαληθφ θνκκάηη ηεο δηδαζθαιίαο θαη νξίδεηαη σο ε ζπζηεκαηηθή δηαδηθαζία ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ πνπ έρεη ζηφρν: λα εληνπίζεη, λα επηβεβαηψζεη, λα πξνζδηνξίζεη ηελ χπαξμε πξνβιεκάησλ, λα θαηαιήμεη ζηε ιήςε απνθάζεσλ ζρεηηθά κε ηελ εθπαίδεπζε ηνπ αηφκνπ πνπ αμηνινγείηαη (Παληειηάδνπ, 2000). Σηε δηαδηθαζία ηεο αμηνιφγεζεο ν εθπαηδεπηηθφο ιεηηνπξγεί σο εξεπλεηήο: Αξρηθά παξαηεξεί ηε καζεζηαθή ζπκπεξηθνξά θαη δηαηππψλεη θάπνηεο ππνζέζεηο γηα ηηο καζεζηαθέο δπλαηφηεηεο θαη αδπλακίεο ηνπ καζεηή. Μεηά αμηνινγεί ην ζχλνιν

ησλ παξακέηξσλ ηεο δηδαζθαιίαο (πεξηερφκελν, νξγάλσζε, πιηθά, πξαθηηθέο, ζηξαηεγηθέο θηλήηξσλ). Τέινο, επηβεβαηψλεη ή φρη ηηο αξρηθέο ππνζέζεηο. Η αμηνιφγεζε ηνπ καζεηή δελ επεξεάδεηαη κφλν απφ ηηο δπλαηφηεηεο θαη αδπλακίεο ηνπ ίδηνπ, αιιά θαη απφ ηηο ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ ηάμε θαηά ηε δηδαζθαιία. Γηα ηε ζσζηή εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ ηεο είλαη απαξαίηεηε ε ζχλζεζε ησλ πιεξνθνξηψλ ηφζν απφ ηελ αμηνιφγεζε ηνπ καζεηή, φζν θαη απφ ηελ αμηνιφγεζε ηνπ πεξηβάιινληνο. Η ζπιινγή πιεξνθνξηψλ θαηά ηε δηδαθηηθή αμηνιφγεζε κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κε πνηθίια κέζα (Roth-Smith, 1991), απφ ηα νπνία ηα ζεκαληηθφηεξα είλαη: ε παξαηήξεζε, ε ζπλέληεπμε, νη δνθηκαζίεο, ηα εξσηεκαηνιφγηα, νη θιίκαθεο. Η επηινγή ησλ θαηάιιεισλ κεζφδσλ αμηνιφγεζεο θαη κέζσλ ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ θαζνξίδεη ζε πνιχ κεγάιν πνζνζηφ ηελ επηηπρία ηεο αμηνιφγεζεο. Μηα επηηπρεκέλε αμηνιφγεζε δελ είλαη απηή πνπ δίλεη ην κεγαιχηεξν φγθν πιεξνθνξηψλ, αιιά απηή πνπ επηηξέπεη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ: λα ζπλζέζεη ηηο πιεξνθνξίεο, λα ηηο εξκελεχζεη, λα θαηαιήμεη ζε απνθάζεηο πνπ αθνξνχλ ζην πεξηερφκελν θαη ζηνλ ηξφπν δηδαζθαιίαο. Βέβαηα, φζν ην δπλαηφλ πεξηζζφηεξεο κεζφδνπο θαη κέζα ρξεζηκνπνηήζεη, ηφζν πηζαλφηεξν είλαη λα ζρεκαηίζεη κηα νινθιεξσκέλε εηθφλα γηα ην καζεηή. Αλ θαη φιεο νη κέζνδνη θαη ηα κέζα ζπιινγήο πιεξνθνξηψλ κπνξνχλ λα βνεζήζνπλ γηα ην πξνζδηνξηζκφ ηνπ ηι θαη πώρ ζα δηδαρζεί, νη δοκιμαζίερ, ε ανάλςζη έπγος θαη ε ανάλςζη λαθών θπξίσο παξέρνπλ πιεξνθνξίεο πνπ αμηνπνηνχληαη ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ηνπ πεπιεσομένος ηηρ διδαζκαλίαρ, ελψ ε παπαηήπηζη θαη ε ζςνένηεςξη δηεπθνιχλνπλ ηνλ εθπαηδεπηηθφ λα θαζνξίζεη ηε διδακηική μέθοδο θαη ηα ςλικά πνπ ζα ρξεζηκνπνηήζεη. Η εμαηνκηθεπκέλε αμηνιφγεζε επηηξέπεη ζηνλ εθπαηδεπηηθφ: ηελ ζε βάζνο παξαηήξεζε ηεο εμέιημεο ηνπ καζεηή, ηελ απνηίκεζε ηεο πξνφδνπ ηνπ, ε νπνία δε ζπζρεηίδεηαη κε θαλέλαλ άιιν εθηφο απφ ηνλ εαπηφ ηνπ. Καηά ζπλέπεηα, πξνηείλεηαη ε ελαιιαθηηθή ρξήζε ησλ παξαπάλσ κεζφδσλ θαη ε εθηίκεζε ηεο πξνζθνξάο ηεο θαζεκηάο ζε θάζε πεξίπησζε. Η εξκελεία ησλ απνηειεζκάησλ ηεο αμηνιφγεζεο πξέπεη λα γίλεηαη κε φξνπο κειινληηθνχ εθπαηδεπηηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ. Η κε νξγαλσκέλε δηδαθηηθή αμηνιφγεζε ελέρεη ηνλ θίλδπλν λα κεηαηξαπεί ζε κηα αλψθειε ζπιινγή πιεξνθνξηψλ απφ ζπκπιεξσκέλεο δνθηκαζίεο, εξσηεκαηνιφγηα ή άιια εξγαιεία αμηνιφγεζεο. Η επηηπρία θαη ε απνηπρία κπνξνχλ λα απνδίδνληαη ζε εζωηεπικούρ και εξωηεπικούρ παξάγνληεο ή ζε ζηαθεπούρ και μεηαβαλλόμενοςρ

Σπλήζσο νη ζηαζεξνί παξάγνληεο βξίζθνληαη έμσ απφ ηνλ έιεγρν ηνπ καζεηή, ελψ νη κεηαβαιιφκελνη εκπίπηνπλ ζηε δπλαηφηεηα ηνπ καζεηή λα ηνπο αιιάμεη. Ενδεικηική βιβλιογραθία Bauer, A. (2001). Assessing learning and evaluating progress: The Grade s not the thing. Σην: Bauer, A. & Brown, G.M. (επηκ.), Adolescents and Inclusion Transforming Secondary Schools. Paul H. Brookes Publishing Company. Hoy, C., & Gregg, N. (1994). Assessment: Τhe special educator s role. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole. Νφκνο 3699 (2008). Ειδική Αγωγή και Εκπαίδεςζη αηόμων με αναπηπία ή με ειδικέρ εκπαιδεςηικέρ ανάγκερ. Φ.Δ.Κ. 199/Τ. Α /02-010-2008. Οξγαληζκφο Ηλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηελ Δθπαίδεπζε, ηελ Δπηζηήκε θαη ηνλ Πνιηηηζκφ, (UNESCO), 2009. Πολιηικέρ Καηεςθςνηήπιερ Γπαμμέρ ζσεηικά με ηην Ένηαξη ζηην Εκπαίδεςζη, Παξίζη: Paris: UNESCO Παληειηάδνπ, Σ. (2000). Μαθηζιακέρ Δςζκολίερ και εκπαιδεςηική ππάξη: Τι και γιαηί. Διιεληθά Γξάκκαηα. Roth-Smith, C. (1991). Learning disabilities: The interaction of learner, task and setting. Boston: Αllyn & Bacon. Stenberg, R., & Grigorenko, E. (2002). Dynamic Testing: The nature and measurement of learning potential. Cambridge University Press. Unesco (1994). Γηαθήξπμε ηεο Σαιακάλθα θαη πιαίζην δξάζεο γηα ηελ εηδηθή αγσγή. Παγθφζκηα δηάζθεςε γηα ηελ Δηδηθή Αγσγή. Σαιακάλθα, Ιζπαλία,7-10 Ινπλίνπ Vygotsky, L.S. (1997). Νοςρ ζηην κοινωνία (επηκ. Σ. Βνζληάδνπ). Gutenberg. Waterman, B. (1994). Assessing children for the presence of a disability. NICHCY (National Information Center for Children and Youth with Disabilities) News Digest, vol. 4, N. 1.111