ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 24 ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ ΚΑΙ 5 ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΒΥΣΣΙΝΙΑΣ

ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΦΥΛΛΟΒΟΛΩΝ ΕΝ ΡΩΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 24 ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ ΚΑΙ 5 ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΒΥΣΣΙΝΙΑΣ Ιωάννης Α. Χατζηχαρίσης Κωνσταντίνος Α. Καζαντζής ΝΑΟΥΣΑ 2007

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4 ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ 5 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΕΓΙΝΕ Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ (UPOV, IPGRI, Ε..Γ.Υ.Π., Ι.Ε.Π.) 8 ΓΕΝΙΚΑ 12 ΜΕΡΟΣ Ι ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 13 Α. ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 15 Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 19 Γ. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΙ ΠΙΝΑΚΕΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 67 ΜΕΡΟΣ ΙΙ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΒΥΣΣΙΝΙΑΣ 73 Α. ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΒΥΣΣΙΝΙΑΣ 75 Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΒΥΣΣΙΝΙΑΣ 79 Γ. ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΒΥΣΣΙΝΙΑΣ 89 Α. ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 91 Β. ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΒΥΣΣΙΝΙΑΣ 91 3

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 24 ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ ΚΑΙ 5 ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΒΥΣΣΙΝΙΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ύστερα από τη µονογραφία που συγγράφτηκε το 2000, µε τίτλο Μονογραφία ποικιλιών κερασιάς και βυσσινιάς που αξιολογήθηκαν και καλλιεργούνται στη χώρα µας, µε συγγραφέα τον κο Ιωάννη Χατζηχαρίση και συνεργάτες την κα Αθηνά Μάϊνου- Πλέρου, τον κο Ιωάννη Χατζηθεοδώρου και τον κο Κωνσταντίνο Καζαντζή, στην οποία περιγράφονται τα χαρακτηριστικά 110 ποικιλιών κερασιάς και 22 ποικιλιών βυσσινιάς, ελληνικής και ξένης προέλευσης, συνεχίζεται η περιγραφή των χαρακτηριστικών νεότερων ποικιλιών, που αξιολογήθηκαν επίσης σε πειραµατικές συλλογές του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων ένδρων. Στο ανά χείρας πόνηµα, περιγράφονται 24 ποικιλίες κερασιάς και 5 ποικιλίες βυσσινιάς, όλων των κατηγοριών και διαφόρων τόπων προέλευσης. Από αυτές, δύο ποικιλίες κερασιάς είναι ελληνικές, που καλλιεργούνται σε διάφορες περιοχές της χώρας µας και παρουσιάζουν τοπικό, εµπορικό ή γενετικό ενδιαφέρον. Οι ποικιλίες αυτές έχουν επισηµανθεί και αξιολογηθεί από το Ι.Φ.. και περιγράφονται τα χαρακτηριστικά τους για πρώτη φορά. Οι υπόλοιπες 22 ποικιλίες κερασιάς και οι 5 ποικιλίες βυσσινιάς, έχουν εισαχθεί από διάφορες χώρες και περιγράφονται τα χαρακτηριστικά που εµφάνισαν και η προσαρµοστικότητά τους στις εδαφοκλιµατικές συνθήκες της χώρας µας. Οι αξιολογότερες από αυτές έχουν διαδοθεί στη χώρα µας και συµπληρώνουν τον κορµό σύνθεσης των ποικιλιών κερασιάς, που συνιστούνται για καλλιέργεια σε εµπορική κλίµακα ή συµπεριλαµβάνονται στα προγράµµατα αναδιάρθρωσης ποικιλιών κερασιάς του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίµων. Πολλές επίσης έχουν συµπεριληφθεί στα προγράµµατα γενετικής βελτίωσης ποικιλιών κερασιάς του Ινστιτούτου. Η περιγραφή των χαρακτηριστικών στηρίζεται, όπως και στη µονογραφία του 2000, στις λίστες που έχει συντάξει η UPOV, το IPGRI, το Ευρωπαϊκό ίκτυο Γενετικού Υλικού Πυρηνοκάρπων και το Ινστιτούτο Ελέγχου Ποικιλιών της χώρας µας, για να µπορεί να αξιοποιηθεί και από αυτούς τους φορείς, πλην της επιστηµονικής κοινότητας και των παραγωγών κερασιάς. Το ανά χείρας πόνηµα όπως και η προηγούµενη µονογραφία, διατηρείται στα αρχεία του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων ένδρων του ΕΘ.Ι.ΑΓ.Ε. και διατίθεται σε κάθε ενδιαφερόµενο. 4

ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ Οι πειραµατικές συλλογές αξιολόγησης των ποικιλιών εγκαταστάθηκαν σε δύο Αγροκτήµατα του Ινστιτούτου Φυλλοβόλων ένδρων, στο Αγρόκτηµα του Παραρτήµατος Σκύδρας τα έτη 1989 και 1990 και στο Κεντρικό Αγρόκτηµα Ναούσης το 1994. Όλες οι ποικιλίες κερασιάς και βυσσινιάς ήταν εµβολιασµένες σε σπορόφυτα αγριοκερασιάς (Prunus avium L.) και φυτεύθηκαν σε δύο επαναλήψεις, από τρία δένδρα στην κάθε επανάληψη. Οι αποστάσεις φύτευσης των δένδρων ήταν 6,5 x 6,5 m στο Κεντρικό Αγρόκτηµα και 7 x 7 m στο Αγρόκτηµα Σκύδρας και η διαµόρφωση της κόµης αυτών, σε ανοιχτό κύπελλο. Οι καλλιεργητικές φροντίδες ήταν οι ίδιες και στις δύο συλλογές. Οι παρατηρήσεις λαµβάνονταν σύµφωνα µε τα διεθνή πρότυπα και τα χαρακτηριστικά αυτών καταγράφονταν σύµφωνα µε τις λίστες της UPOV, του IPGRI, του Ευρωπαϊκού ικτύου Γενετικού Υλικού Πυρηνοκάρπων και του Ινστιτούτου Ελέγχου Ποικιλιών της χώρας µας. Έδαφος: Από την εδαφολογική µελέτη που έκανε το Ινστιτούτο Εδαφολογίας Θεσσαλονίκης (Ι.Ε.Θ.) στα αγροκτήµατα του Ινστιτούτου πάρθηκαν τα στοιχεία εκείνα που αφορούν τα αγροτεµάχια στα οποία φυτεύθηκαν οι συλλογές κερασιάς. Το έδαφος του Κεντρικού Κτήµατος έχει βάθος 150 cm. Το υπέδαφος αποτελείται από µαργώδη ασβεστόλιθο ή από στρώσεις λίθων και χαλίκων, µε λίγο µόνο λεπτόκοκκο υλικό µεταξύ τους. Η µηχανική σύσταση είναι βαριά, αλλά υπάρχει σαφής δοµική συγκρότηση σε κόκκους, που εξασφαλίζει µέχρι ένα σηµείο τη στράγγιση. Η αντίδραση του εδάφους είναι σε όλη τη µάζα ουδέτερη, µέχρι ελαφρά αλκαλική (πίν. 1). Τοµή ΠΙΝΑΚΑΣ 1 TABLE 1 Αποτελέσµατα αναλύσεως εδαφοδειγµάτων, από ορύγµατα παρατηρήσεων, του αγροτεµαχίου του Κεντρικού Κτήµατος Ναούσης. Results of soil chemical analysis of central farm. Βάθος στρώσεως (cm) Μηχανική ανάλυση άµµος ιλύς άργιλλος Χαρακτηριστικά µηχανικής σύστασης Ελεύθερο CaCO 3 % ph Οργανική ουσία Ολικό άζωτο mg/100gr Νερό κορεσµού % Υπόλοιπο σε 25 o C ECx10 3 εκχ. κορ. 1 0-40 41,4 25,0 33,6 CL** 4,7 7,60 - - - - 2 0-95 30,4 25,2 44,4 C* 0 7,50 0,88 73 65 <3-95-130 32,4 29,2 38,4 CL 7,8 7,80 0,55 49 59 <3 3 0-40 36,4 29,8 33,8 CL 0 7,15 1,77 120 51 <3 * C : Άργιλλος. **CL: Αργιλλοπηλός. Το έδαφος του Αγροκτήµατος του Παραρτήµατος Σκύδρας είναι βαθύ και στραγγίζει καλά. Το υπέδαφος σε πολλά σηµεία είναι χαλικώδες. Η µηχανική σύσταση είναι µέση. Η αντίδραση του εδάφους είναι σε όλο το βάθος ελαφρά όξινη, µέχρι ελαφρά αλκαλική (πίν. 2). 5

Τοµή ΠΙΝΑΚΑΣ 2 TABLE 2 Αποτελέσµατα αναλύσεως εδαφοδειγµάτων, από ορύγµατα παρατηρήσεων, του αγροτεµαχίου του Παραρτήµατος Σκύδρας. Results of soil chemical analysis of Skidra s farm. Βάθος στρώσεως (cm) Μηχανική ανάλυση άµµος ιλύς άργιλλος Χαρακτηριστικά µηχανικής σύστασης Ελεύθερο CaCO 3 % ph Οργανική ουσία Ολικό άζωτο mg/100gr Νερό κορεσµού % Υπόλοιπο σε 25 o C ECx10 3 εκχ. κορ. 1 0-80 36,4 29,2 34,4 CL** 0,9 7,50 0,78 61 61 <3-80-150 32,4 23,2 44,4 C* 0,5 8,06 0,33-79 <3 2 0-50 49,2 29,4 21,4 L*** 1,2 7,66 0,83 39 35 <3-50-80 37,2 24,8 38,0 CL 0 7,52 0,40 47 61 <3-80-180 38,0 20,6 41,4 C 1,0 7,46 - - 61 <3 * C : Άργιλλος. **CL: Αργιλλοπηλός. ***L : Πηλός Κλίµα: Το κλίµα και των δύο περιοχών που εγκαταστάθηκαν οι συλλογές παρουσιάζει τα γενικά χαρακτηριστικά των πεδινών περιοχών της Βόρειας Ελλάδας, που γειτνιάζουν µε µεγάλους ορεινούς όγκους ή βρίσκονται στις υπώρειές τους. Από τα µετεωρολογικά στοιχεία της τελευταίας εικοσαετίας που κρατά το Ι.Φ.., προκύπτουν τα παρακάτω δεδοµένα για το κλίµα του Κεντρικού Αγροκτήµατος: ΥΨΟΜΕΤΡΟ 145 m ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΠΛΑΤΟΣ 40 ο 62' ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΜΗΚΟΣ 22 ο 11' ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ 674 mm ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΟΣ 15,7 o C ΘΕΡΜΟΤΕΡΟΣ ΜΗΝΑΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΨΥΧΡΟΤΕΡΟΣ ΜΗΝΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΜΕΣΗ ΜΕΓΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΟΣ ΘΕΡΜΟΤΕΡΟΥ ΜΗΝΑ 31,4 o C ΜΕΣΗ ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΟΣ ΨΥΧΡΟΤΕΡΟΥ ΜΗΝΑ 0,4 o C ΕΤΗΣΙΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΙΚΟ ΕΥΡΟΣ 31,0 o C ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΜΕΓΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ 40,5 o C ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ -12,5 o C ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΟΡΟΦΟΣ ΥΠΟΫΓΡΟΣ ΜΕ ΜΕΤΡΙΑ ΨΥΧΡΟΥΣ ΧΕΙΜΩΝΕΣ Εκτός των παραπάνω στοιχείων που χαρακτηρίζουν το κλίµα της περιοχής Ναούσης, για το µικροκλίµα του Κεντρικού Αγροκτήµατος θα πρέπει να σηµειωθούν και τα παρακάτω στοιχεία που καταγράφηκαν από τα µετεωρολογικά δεδοµένα στα τελευταία 20 χρόνια: Οι θερµοκρασίες κυµάνθηκαν κατά τους θερινούς µήνες, από 8 o C οι ελάχιστες µέχρι 40,5 o C οι µέγιστες και κατά τους χειµερινούς, από -12,5 o C οι ελάχιστες µέχρι 23 o C οι µέγιστες. Απόλυτη ελάχιστη -12,5 o C ( εκέµβριος 2001), απόλυτη µέγιστη 40,5 o C (Αύγουστος 1994). Θερµοκρασίες άνω των 38 o C το καλοκαίρι και κάτω των -10 o C, το χειµώνα σηµειώθηκαν επτά έτη από τα είκοσι. Μέση σχετική υγρασία 30-50% κατά τους θερινούς µήνες και 70-80% κατά τους χειµερινούς. Οι βροχοπτώσεις, από χρονιά σε χρονιά, κυµάνθηκαν από 418 mm την πιο ξηρή χρονιά (1989), µέχρι 1132 mm την πιο βροχερή χρονιά (2002). 6

Ανοιξιάτικοι παγετοί κατά τη βλαστική περίοδο των δένδρων σηµειώθηκαν οκτώ χρονιές, εκ των οποίων τα έτη 1996, 1998, 2003 και 2005 ισχυροί, κάτω των -4 o C µε σοβαρές επιπτώσεις στην παραγωγή. Άνεµοι πνέουν ασθενείς, σπάνια ισχυροί. Συχνά κατά το Μάιο και τον Ιούνιο σηµειώνονται βροχοπτώσεις µε δυσµενείς επιπτώσεις στον καρπό. Η εξάτµιση κυµαινόταν από 80 mm µέχρι 150 mm το χρόνο. Από τα µετεωρολογικά στοιχεία της τελευταίας εικοσαετίας που κρατά το Ι.Φ.., προκύπτουν τα παρακάτω κλιµατικά δεδοµένα για το Αγρόκτηµα του Παραρτήµατος Σκύδρας: ΥΨΟΜΕΤΡΟ 59 m ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΠΛΑΤΟΣ 40 ο 79' ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΟ ΜΗΚΟΣ 22 ο 13' ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ 637 mm ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΟΣ 15,4 o C ΘΕΡΜΟΤΕΡΟΣ ΜΗΝΑΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΨΥΧΡΟΤΕΡΟΣ ΜΗΝΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΜΕΣΗ ΜΕΓΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΟΣ ΘΕΡΜΟΤΕΡΟΥ ΜΗΝΑ 31,0 o C ΜΕΣΗ ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΑΕΡΟΣ ΨΥΧΡΟΤΕΡΟΥ ΜΗΝΑ 0,6 o C ΕΤΗΣΙΟ ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΙΚΟ ΕΥΡΟΣ 30,4 o C ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΜΕΓΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ 40,5 o C ΑΠΟΛΥΤΟΣ ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ -12,5 o C ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΟΡΟΦΟΣ ΥΠΟΫΓΡΟΣ ΜΕ ΜΕΤΡΙΑ ΨΥΧΡΟΥΣ ΧΕΙΜΩΝΕΣ Εκτός των παραπάνω στοιχείων που χαρακτηρίζουν το κλίµα της περιοχής Σκύδρας, για το µικροκλίµα του Αγροκτήµατος του Παραρτήµατος Σκύδρας θα πρέπει να σηµειωθούν και τα παρακάτω στοιχεία που καταγράφηκαν από τα µετεωρολογικά δεδοµένα στα τελευταία 20 χρόνια: Οι θερµοκρασίες κυµάνθηκαν κατά τους θερινούς µήνες, από 5,5 o C οι ελάχιστες µέχρι 40,5 o C οι µέγιστες και κατά τους χειµερινούς, από -12,5 o C οι ελάχιστες µέχρι 23 o C οι µέγιστες. Απόλυτη ελάχιστη -12,5 o C ( εκέµβριος 2001), απόλυτη µέγιστη 40,5 o C (Αύγουστος 1994). Θερµοκρασίες άνω των 38 o C το καλοκαίρι και κάτω των -10 o C, το χειµώνα σηµειώθηκαν επτά έτη από τα είκοσι. Μέση σχετική υγρασία 30-60% κατά τους θερινούς µήνες και 60-85% κατά τους χειµερινούς. Οι βροχοπτώσεις, από χρονιά σε χρονιά, κυµάνθηκαν κατά µέσο όρο, από 418 mm την πιο ξηρή χρονιά (1989) µέχρι 1131 mm την πιο βροχερή χρονιά (2002). Ανοιξιάτικοι παγετοί κατά τη βλαστική περίοδο των δένδρων σηµειώθηκαν οκτώ χρονιές, εκ των οποίων τα έτη 1993, 1996, 1998, 2003 και 2005 ισχυροί, κάτω των -4 o C, που προκάλεσαν σοβαρές ζηµίες στην παραγωγή. Άνεµοι πνέουν συχνά, σπάνια ισχυροί, κυρίως βόρειοι. Συχνά κατά την περίοδο ωριµάνσεως του καρπού σηµειώνονται και εδώ βροχοπτώσεις µε δυσµενείς επιπτώσεις στην παραγωγή. Η εξάτµιση κυµαινόταν από 70 mm µέχρι 150 mm το χρόνο. 7

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΒΑΣΗ ΤΩΝ ΟΠΟΙΩΝ ΕΓΙΝΕ Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ (UPOV, IPGRI, Ε..Γ.Υ.Π., Ι.Ε.Π.) ΟΝΟΜΑ ΠΟΙΚΙΛΙΑΣ ΣΥΝΩΝΥΜΑ ΓΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΕΝ ΡΟ ΤΥΠΟΣ ΖΩΗΡΟΤΗΤΑ 1 κανονικός 1 εξαιρετικά ζωηρό 2 σπερ 2 πολύ ζωηρό 3 νάνος 3 ζωηρό 4 συµπαγής (compact) 4-5 ενδιάµεσο 6-7 νάνο ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΚΟΜΗΣ 8-9 εξαιρετικά νάνο 1-2-3 ορθόκλαδο 4-5-6 πλαγιόκλαδο ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΟΜΗΣ 7-8-9 κρεµοκλαδές 1-2-3 ανοιχτή 4-5-6 µέτρια 7-8-9 πυκνή ΦΥΛΛΟ ΣΧΗΜΑ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 1 κυκλικό 1-3 µικρό 2 ωοειδές 4-6 µέσο 3 αντωειδές 7-9 µεγάλο 4 ελλειπτικό 5 ροµβοειδές ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΗΚΟΥΣ 6 επίµηκες ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ ΠΡΟΣ ΠΛΑΤΟΣ 7 λογχοειδές 1-3 µικρή 4-6 µέση 7-9 υψηλή ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΠΑΝΩ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ ΣΤΙΛΠΝΟΤΗΤΑ ΕΠΑΝΩ 1-3 ανοιχτό πράσινο ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 4-6 µέσο πράσινο 1-3 θαµπό 7-9 σκούρο πράσινο 4-6 στιλπνό Ο ΟΝΤΩΣΗ ΠΕΡΙΘΩΡΙΩΝ ΜΗΚΟΣ ΜΙΣΧΟΥ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 1 βραχύς 1 πριονωτή 2 µέσος 2 διπλά πριονωτή 3 µακρύς 3 τριπλά πριονωτή 4 οξύληκτη ΠΑΧΟΣ ΜΙΣΧΟΥ 1 λεπτός ΑΝΑΛΟΓΙΑ ΜΗΚΟΥΣ ΜΙΣΧΟΥ 2 ενδιάµεσος ΠΡΟΣ ΜΗΚΟΣ ΕΛΑΣΜΑΤΟΣ 3 παχύς 1-3 χαµηλή 4-6 µέση ΑΡΙΘΜΟΣ ΝΕΚΤΑΡΙΩΝ Α ΕΝΩΝ 7-9 υψηλή 0 απουσιάζουν 1-4 υπάρχουν ΣΧΗΜΑ ΝΕΚΤΑΡΙΩΝ Α ΕΝΩΝ 1 σφαιρικό ΘΕΣΗ ΝΕΚΤΑΡΙΩΝ Α ΕΝΩΝ 2 νεφροειδές 1 πάνω στο µίσχο 3 σταγονοειδές 2 στην άκρη του ελάσµατος 3 στο µίσχο και το έλασµα ΕΠΟΧΗ ΦΥΛΛΟΠΤΩΣΗΣ 1-3 πρώιµη 4-6 µέσης εποχής 7-9 όψιµη 8

ΧΡΩΜΑΤΙΣΜΟΣ ΜΕ ΑΝΘΟΚΥΑΝΙΝΗ ΤΩΝ ΝΕΚΤΑΡΙΩΝ Α ΕΝΩΝ 0 απουσιάζει 1 ασθενής 2 ενδιάµεσος 3 δυνατός ΚΑΡΠΟΦΟΡΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΥΠΟΣ ΚΑΡΠΟΦΟΡΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡ ΣΤΟΥΣ 1 σπερ (µπουκέτα Μαΐου, ροζέττες) ΒΛΑΣΤΟΥΣ 2 λεπτοί κλάδοι (λεπτοκλάδια) 1 στις κορυφές 3 ετήσιοι βλαστοί 2 στο µέσον 4 δύο ή περισσότερα 3 στη βάση 4 σε όλο το µήκος ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΣΠΕΡ 1-3 αραιά ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΝΘΟΦΟΡΩΝ 4-6 ενδιάµεση ΟΦΘΑΛΜΩΝ ΑΝΑ ΣΠΕΡ 7-9 πυκνή 1-3 µικρός 4-6 µέτριος ΣΧΗΜΑ ΑΝΘΟΦΟΡΩΝ ΟΦΘΑΛΜΩΝ 7-9 µεγάλος 1-3 κωνικό 4-6 ωοειδές 7-9 σφαιρικό ΑΝΘΟΣ ΚΑΡΠΟΣ ΕΠΟΧΗ ΑΝΘΙΣΗΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΝΘΟΥΣ 1-2 πολύ πρώιµη 1 µικρό 3-4 πρώιµη 2 µέτριο 5-6 µέσης εποχής 3 µεγάλο 7-8 όψιµη 9-10 πολύ όψιµη ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΕΤΑΛΛΩΝ 1 µεγάλο ΣΧΗΜΑ ΠΕΤΑΛΛΩΝ 2 µέσο 1 κυκλικό 3 µικρό 2 ωοειδές 3 καρδιόσχηµο 4 πεπλατυσµένο καρδιόσχηµο ΥΨΟΣ ΣΤΗΜΟΝΩΝ ΠΡΟΣ 5 ελλειπτικό ΥΠΕΡΟ 6 πεπλατυσµένο ελλειπτικό 1 µικρότερο 7 ροµβοειδές 2 ίσο µε τον ύπερο 8 ριπιδοειδές 3 µεγαλύτερο ΕΠΟΧΗ ΩΡΙΜΑΝΣΗΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΡΠΟΥ 1-2 πολύ πρώιµος 1-2 πολύ µικρός 3-4 πρώιµος 3-4 µικρός 5 µεσοπρώιµος 5-6 µέσος 6 µέσης περιόδου 7-8 µεγάλος 7-8 όψιµος 9-10 πολύ µεγάλος 9-10 πολύ όψιµος ΣΧΗΜΑ ΚΑΡΠΟΥ ΧΡΩΜΑ ΕΠΙ ΕΡΜΙ ΑΣ 1-2 νεφροειδής 1 λευκό 3-4 σφαιρικός πιεσµένος 2 κιτρινόλευκο 5-6 σφαιρικός 3 κίτρινο 7-8 επιµήκης 4 πορτοκαλοκόκκινο 9-10 καρδιόσχηµος 5 λίγο κόκκινο επίχρωµα σε κίτρινο βάσεως 6 λαµπρό κόκκινο επίχρωµα σε κίτρινο βάσεως ΣΤΙΓΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΠΙ ΕΡΜΙ Α 7 κόκκινο 0 απουσιάζουν 8 λαµπρό κόκκινο 1-3 δυσδιάκριτα 9 µαονιού 4-6 ευδιάκριτα 10 µαύρο 7-9 τραχειά 9

ΜΕΓΕΘΟΣ ΣΤΙΓΜΑΤΩΝ ΕΠΙ ΕΡΜΙ ΑΣ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΣΤΙΓΜΑΤΩΝ 1 µικρό 1-3 αραιά 2 µέσο 4-6 µέση 3 µεγάλο 7-9 πυκνή ΧΡΩΜΑ ΧΥΜΟΥ ΧΡΩΜΑ ΣΑΡΚΑΣ 0 άχρωµος 1 λευκό 1-2 ροζ 2 κρεµ λευκό 3-4 κόκκινος 3 κρεµ κίτρινο 5-6 πορφυρός 4 ροζ 7-8 σκούρος κόκκινος 5 κόκκινο 6 σκούρο κόκκινο ΤΡΑΓΑΝΟΤΗΤΑ ΣΑΡΚΑΣ 7 µαύρο κόκκινο 1-3 µαλακή 4-6 ενδιάµεση ΓΕΥΣΗ 7-9 τραγανή 1-2 πολύ ξινός 3-4 ξινός ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΧΥΜΟ 5-6 ενδιάµεσος 1-3 µικρή 7-8 γλυκός 4-6 ενδιάµεση 9-10 πολύ γλυκός 7-9 υψηλή ΓΕΥΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΚΡΟΚΑΡΠΙΟ 1-2 εξαιρετικά φτωχή 1-3 κοίλο 3-4 φτωχή 4-6 πιεσµένο 5-6 µέτρια 7-9 αιχµηρό 7-8 καλή 9-10 πολύ καλή ΘΕΣΗ ΑΚΡΟΚΑΡΠΙΟΥ ΦΕΛΛΩ ΗΣ ΙΣΤΟΣ ΣΤΟ 1 εις το µέσον του άκρου ΑΚΡΟΚΑΡΠΙΟ 2 προς το µέρος της κοιλιάς 0 απουσιάζει 3 προς το µέρος της ράχης 1-3 εµφανίζεται ΚΟΙΛΙΑΚΗ ΡΑΦΗ ΣΧΗΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΡΑΦΗΣ 1-3 δυσδιάκριτη 1-3 αυλακοειδής 4-6 ευδιάκριτη 4-6 πιεσµένη 7-9 τραχειά 7-9 εξογκωµένη ΧΡΩΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΡΑΦΗΣ ΜΗΚΟΣ ΠΟ ΙΣΚΟΥ 1 ανοιχτότερο της επιδερµίδας 1-3 βραχύς 2 όµοιο µε της επιδερµίδας 4-6 µέσος 3 σκουρότερο της επιδερµίδας 7-9 µακρύς 4 διαφορετικό της επιδερµίδας ΥΠΑΡΞΗ ΦΥΛΛΩΝ ΣΤΟΝ ΠΟ ΙΣΚΟ ΠΡΟΣΦΥΣΗ ΚΑΡΠΟΥ ΣΤΟΝ ΠΟ ΙΣΚΟ 0 απουσιάζουν 1-3 ισχυρή 1-3 λίγα 4-6 ενδιάµεση 4-6 ενδιάµεσα 7-9 αδύνατη 7-9 πολλά ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ ΣΤΟ ΣΧΙΣΙΜΟ ΠΡΟΣΦΥΣΗ ΠΟ ΙΣΚΟΥ ΣΤΟ ΣΠΕΡ 1-2 ανθεκτικός 1-3 ισχυρή 3-4 ελαφρώς ευαίσθητος 4-6 ενδιάµεση 5-6 µέτρια 7-9 αδύνατη 7-8 ευαίσθητος 9-10 πολύ ευαίσθητος ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΝΑ ΕΝ ΡΟ 1-2 πολύ παραγωγικό ΠΡΩΙΜΟΤΗΤΑ ΕΙΣΟ ΟΥ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ 3-4 παραγωγικό 1-2 πρώιµη 5-6 µέτριο 3-4 ενδιάµεση 7-8 χαµηλής παραγωγικότητας 5-6 όψιµη 9-10 πολύ χαµηλής παραγ/κότητας 10

ΠΥΡΗΝΑΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΠΥΡΗΝΑ ΣΧΗΜΑ ΠΥΡΗΝΑ 1-3 µικρό 1-2 σφαιρικό 4-6 µέτριο 3-4 ωοειδές 7-9 µεγάλο 5-6 ελλειπτικό 7-8 επίµηκες ΣΧΕΣΗ ΜΕΓΕΘΟΥΣ ΠΥΡΗΝΑ / ΚΑΡΠΟΥ 1-3 µικρή ΣΧΕΣΗ ΒΑΡΟΥΣ ΠΥΡΗΝΑ / ΚΑΡΠΟΥ 4-6 µέση 1-3 µικρή 7-9 µεγάλη 4-6 µέση 7-9 µεγάλη ΑΚΡΟ ΠΥΡΗΝΑ 1-3 κοίλο ΡΑΦΗ ΠΥΡΗΝΑ 4-6 πιεσµένο 1 αυλακοειδής 7-9 αιχµηρό 2 πιεσµένη 3 απλή τρόπιδα ΣΥΜΦΥΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΣΑΡΚΑ 4 διπλή τρόπιδα 1-3 ισχυρή 5 τριπλή τρόπιδα 4-6 ενδιάµεση 7-9 αδύνατη 11

ΓΕΝΙΚΑ Όλες οι ποικιλίες κερασιάς που περιγράφονται ανήκουν στο είδος Prunus avium και της βυσσινιάς στο είδος Prunus cerasus. Στις ποικιλίες κερασιάς περιλαµβάνονται όλες οι κατηγορίες αυτών, ως προς το χρώµα του καρπού και την τραγανότητα της σάρκας, που επικράτησε να διαχωρίζονται για πρακτικούς λόγους. Κόκκινες ή µαύρες ποικιλίες, µε κόκκινου έως µαύρου χρώµατος επιδερµίδα και κόκκινη σάρκα. Μία γαλανή ή ωχροέρυθρη, µε κίτρινο χρώµα βάσεως στην επιδερµίδα και σκούρο κόκκινο επίχρωµα, ενώ το χρώµα της σάρκας του καρπού είναι κρεµ-κίτρινο. Μαλακόσαρκες ποικιλίες, που ανήκουν στην Ιουλιανή παραλλαγή και τραγανόκαρπες, που ανήκουν στην παραλλαγή Duracina ή ελληνιστί Τραγανά. Στις ποικιλίες βυσσινιάς περιλαµβάνονται ποικιλίες και των δύο κατηγοριών, στις οποίες διαχωρίζονται τα βύσσινα, στα µαύρα και κόκκινα. Μαύρες ή σκούρες κόκκινες ποικιλίες έχουν σκούρου κόκκινου χρώµατος καρπό, µε σκούρη κόκκινη σάρκα και κόκκινο χυµό. Όλες οι ποικιλίες αυτής της κατηγορίας είναι αυτογόνιµες. Μία κόκκινη µε κόκκινου χρώµατος καρπό, µε ροζ σάρκα και ανοιχτόχρωµο ροζ χυµό. Αν και οι ποικιλίες αυτής της κατηγορίας είναι αυτογόνιµες, µερικές δεν γονιµοποιούνται µε τη γύρη τους και χρειάζονται επικονιαστή. Ο καρπός των τραγανών ποικιλιών κερασιάς, χρησιµοποιείται κυρίως για νωπή κατανάλωση και µεταποίηση σε κοµπόστα, ενώ των µαλακόσαρκων για µεταποίηση σε χυµό και µαρµελάδες και δευτερευόντως για νωπή κατανάλωση. Για µεταποίηση σε κοµπόστα, ζαχαροπλαστική χρήση και λοιπά παρασκευάσµατα, που απαιτείται ολόκληρος ο καρπός, προτιµούνται οι γαλανές τραγανόκαρπες ποικιλίες, που δεν χρειάζονται αποχρωµατισµό. Από τις δύο κατηγορίες των ποικιλιών βυσσινιάς, προτιµάται ο καρπός των µαύρων ποικιλιών για χυµούς και ποτά, ενώ των κόκκινων για ορισµένα εξειδικευµένα παρασκευάσµατα. Μεγαλύτερη σηµασία όµως έχει, η περιεκτικότητα του καρπού σε οξέα και σάκχαρα, παρά το χρώµα αυτού. Όσον αφορά στις αποδόσεις της κερασιάς, οι ποικιλίες ταξινοµήθηκαν στις παρακάτω κατηγορίες, µε βάση τις µέγιστες αποδόσεις ανά δένδρο: Πολύ µεγάλων αποδόσεων (100 kg και άνω), µεγάλων αποδόσεων (75 100 kg), µέτριων αποδόσεων (50 75 kg), µικρών αποδόσεων (40 50 kg) και πολύ µικρών αποδόσεων (κάτω των 40 kg). Όσον αφορά στις αποδόσεις της βυσσινιάς, οι ποικιλίες ταξινοµήθηκαν βάση των µέγιστων αποδόσεων ανά δένδρο, στις εξής κατηγορίες: πολύ µεγάλων αποδόσεων (60 kg και άνω), µεγάλων αποδόσεων (50 60 kg), µέτριων αποδόσεων (40 50 kg), µικρών αποδόσεων (30 40 kg) και πολύ µικρών αποδόσεων (κάτω των 30 kg). 12

ΜΕΡΟΣ I ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 13

14

Α. ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ Γράφηµα 1 Περίοδος άνθησης των περιγραφόµενων ποικιλιών κερασιάς. (Μέσοι Όροι δεκαετίας). 27/3 28/3 29/3 30/3 31/3 1/4 2/4 3/4 4/4 5/4 6/4 7/4 8/4 9/4 10/4 11/4 12/4 13/4 14/4 15/4 16/4 17/4 18/4 Newstar 26-3-7 2e 48-28 Rana Cherne Edra Moneembegi Lapins Precoce Bernard Brooks Burlat e1 Valery x Escalov Nero II e1 8 Starkimson Negre Di Bistrita Ciliegio If Roma BB2 Fercer (Arcina) Sunburst Κόκκινα Αναστασιάς Cristalina Μαύρα Αναστασιάς Nero II clone 78 P2 Nero II clone 52 P3 Ciliegio If Roma T-57 Τούρκικα Ferrovia Ferrovia spur 15

Γράφηµα 2 Περίοδος ωρίµανσης των περιγραφόµενων ποικιλιών κερασιάς. (Μέσοι Όροι δεκαετίας). 3/5 4/5 5/5 6/5 7/5 8/5 9/5 10/5 11/5 12/5 13/5 14/5 15/5 16/5 17/5 18/5 19/5 20/5 21/5 22/5 23/5 24/5 25/5 26/5 27/5 28/5 29/5 30/5 31/5 1/6 2/6 3/6 4/6 5/6 6/6 7/6 8/6 9/6 10/6 11/6 12/6 Moneembegi Precoce Bernard Burlat e1 Valery x Escalov Ciliegio If Roma BB2 Negre Di Bistrita Brooks Newstar 26-3-7 Starkimson 2e 48-28 Rana Cherne Edra Nero II e1 8 Sunburst Lapins Cristalina Fercer (Arcina) Κόκκινα Αναστασιάς Nero II clone 52 P3 Τούρκικα Nero II clone 78 P2 Μαύρα Αναστασιάς Ferrovia Ferrovia spur Ciliegio If Roma T-57 16

Γράφηµα 3 Περίοδος φυλλόπτωσης των περιγραφόµενων ποικιλιών κερασιάς. (Μέσοι Όροι δεκαετίας). 12/11 13/11 14/11 15/11 16/11 17/11 18/11 19/11 20/11 21/11 22/11 23/11 24/11 25/11 26/11 27/11 28/11 29/11 30/11 1/12 2/12 3/12 4/12 5/12 6/12 7/12 8/12 9/12 10/12 11/12 2e 48-28 Newstar 26-3-7 Moneembegi Κόκκινα Αναστασιάς Sunburst Valery x Escalov Cristalina Μαύρα Αναστασιάς Starkimson Nero II clone 78 P2 Lapins Brooks Nero II e1 8 Ferrovia spur Fercer (Arcina) Τούρκικα Precoce Bernard Negre Di Bistrita Rana Cherne Edra Nero II clone 52 P3 Burlat e1 Ferrovia Ciliegio If Roma T-57 Ciliegio If Roma BB2 17

Γράφηµα 4 Αποδόσεις ανά δένδρο των περιγραφόµενων ποικιλιών κερασιάς. 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 Starkimson Lapins Ciliegio If Roma BB2 Burlat e1 Sunburst Ferrovia 2e 48-28 Ferrovia spur Cristalina Valery x Escalov Negre Di Bistrita Τούρκικα Rana Cherne Edra Κόκκινα Αναστασιάς Precoce Bernard Newstar 26-3-7 Nero II e1 8 Brooks Μαύρα Αναστασιάς Nero II clone 78 P2 Nero II clone 52 P3 Moneembegi Ciliegio If Roma T-57 Fercer (Arcina) 18

Β. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΟΙΚΙΛΙΩΝ ΚΕΡΑΣΙΑΣ 2e 48-28 Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µέσης εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: ηµιουργήθηκε στο Pacific Agri-Food Research Centre, Summerland, British Columbia του Καναδά. Το Ι.Φ.. την έφερε και την εγκατέστησε στις πειραµατικές του συλλογές το 1989. ένδρο: Μέσου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι µέτριας ζωηρότητας. Οι αποδόσεις του κυµαίνονται από µέτριες µέχρι µεγάλες. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού προς µέσου µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή και οξύληκτη. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια του φύλλου είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια του στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι χαµηλή. Ο µίσχος έχει µέτριο µήκος και µέσο πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι πρώιµη. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως σε όλο το µήκος των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µεγάλος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο µε τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι ωοειδές. Άνθος: Τα άνθη φέρουν πέταλλα ωοειδή, ελαφρώς επιµήκη, µέσου προς µικρού µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος των στηµόνων. Η άνθηση είναι πρώιµη, ανθίζει τρεις ηµέρες νωρίτερα από την B. Burlat. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.., είναι µικρά και ανέρχονται στο 10,4% των ανθέων κατά µέσο όρο, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Καρπός: Σφαιρικού σχήµατος, πολύ µικρού µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας σκούρου κόκκινου. 19

Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µικρού µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι δυσδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι κοίλο, βρίσκεται στο µέσον του καρπού και εµφανίζει φελλώδη ιστό µεγάλου µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι πολύ τραγανή, σκούρου κόκκινου χρώµατος, µε καλά οργανοληπτικά χαρακτηριστικά και καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι υψηλή προς ενδιάµεση και το χρώµα αυτού σκούρο κόκκινο. Μένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µικρό µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι ισχυρή, ενώ δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει στα τέλη Μαΐου, έξι περίπου ηµέρες µετά από την B. Burlat και δεκαπέντε περίπου ηµέρες πριν τη Τραγανά Εδέσσης. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού προς µέτριου µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µικρή και µεγέθους πυρήνα προς καρπού, µέση. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: εν έχουν γίνει πειράµατα στο Ι.Φ.. Από παρατηρήσεις όµως, φαίνεται να επικονιάζεται από τη Lapins, µε την οποία συνανθίζει. Συµπεράσµατα: Αξιόλογη ποικιλία όσον αφορά την τραγανότητα της σάρκας του καρπού, ο οποίος όµως είναι πολύ µικρού µεγέθους. Παρουσιάζει µόνο γενετικό ενδιαφέρον. εν ενδείκνυται η διάδοσή της στη χώρα µας. 20

BROOKS Γενικά: Κόκκινη, ηµιτραγανή ποικιλία, πρώιµης εποχής ωρίµανσης, µε µεγάλο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: ηµιουργήθηκε από τους P. E. Hansche, W. Beres, J. Doyle και W. C. Micke στο Dept. of Pomology, του University of California των Η.Π.Α., το 1969. Είναι διασταύρωση των ποικιλιών Rainier x B. Burlat. Στην Ευρώπη εισήχθη το 1988. ένδρο: Μετρίου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε µέτριας πυκνότητας ως πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι ζωηρή. Εισέρχεται νωρίς στην καρποφορία. Οι αποδόσεις του είναι µέτριες. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια του φύλλου είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια του στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση. Ο µίσχος έχει µέτριο µήκος και είναι λεπτός. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν µέσο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο επέρχεται στα µέσα της περιόδου. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως στη βάση των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος προς µικρός και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο µε τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη είναι µεγάλα, φέρουν πέταλλα επιµήκη καρδιόσχηµα, έλοβα, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος ή ίσος µε τους στήµονες. Η άνθηση είναι πρώιµη, ανθίζει µία ηµέρα νωρίτερα από την B. Burlat. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.., είναι µικρά και ανέρχονται στο 16,6% των ανθέων κατά µέσο όρο, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Καρπός: Σχήµατος νεφροειδούς, µεγάλου µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µεγάλου µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το 21

ακροκάρπιο είναι κοίλο, βρίσκεται στο µέσον του καρπού και εµφανίζει φελλώδη ιστό µεγάλου µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι ηµιτραγανή, ροζ προς κόκκινου χρώµατος, µε γλυκιά, πλούσια γεύση και πολύ καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι υψηλή και το χρώµα αυτού ροζ. Μένει αρκετή προς µέση ποσότητα σάρκας στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µικρό µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι ενδιάµεση προς αδύνατη, ενώ από το καρποφόρο όργανο ισχυρή και δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει το τρίτο δεκαήµερο του Μαΐου, µία ηµέρα µετά από την B. Burlat και 19 ηµέρες περίπου πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι πολύ µεγάλη και η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού, µεγάλη. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή προς ενδιάµεση. Επικονιαστές: Σχετικά πειράµατα δεν έχουν γίνει στο Ι.Φ.. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται ως επικονιαστές της οι ποικιλίες B. Burlat, B. S. Hardy Giant και Van. Συµπεράσµατα: Η Brooks παρουσιάζει καλά χαρακτηριστικά καρπού, αν και στη βιβλιογραφία αναφέρεται ότι δίνει µεγαλύτερου µεγέθους καρπό, πλεονεκτεί στο ότι µπαίνει νωρίς στην παραγωγή και αντέχει στο σχίσιµο, αλλά δίνει µικρές αποδόσεις. 22

BURLAT e1 Συνώνυµα: Bigarreau Burlat e1. Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, πρώιµης εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µεγάλο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Είναι κλώνος της B. Burlat που επιλέχθηκε στο Istituto Sperimentale per la Frutticoltura di Roma της Ιταλίας, το 1968. Το Ι.Φ.. την έφερε και την εγκατέστησε στις πειραµατικές του συλλογές το 1989. ένδρο: Μεγάλου µεγέθους, ηµιορθόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι µέτριας ζωηρότητας. Οι αποδόσεις του είναι µικρότερες από της B. Burlat. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια του φύλλου είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια του στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι χαµηλή. Ο µίσχος έχει µέτριο µήκος και µέσο πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν έντονο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στο µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι µέση. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως σε όλο το µήκος των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται ένα µε δύο άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη φέρουν πέταλλα καρδιόσχηµα, επιµήκη, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος των στηµόνων. Η άνθηση είναι πρώιµη, ανθίζει µία ηµέρα νωρίτερα ή µαζί µε την B. Burlat. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.., είναι µικρά και ανέρχονται στο 15,6% των ανθέων κατά µέσο όρο, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Καρπός: Σχήµατος νεφροειδούς, πολύ µεγάλου µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µεγάλου µεγέθους και µέτριας πυκνότητας. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, αυλακοειδής, µε χρωµατισµό σκουρότερο 23

της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι κοίλο, βρίσκεται στο µέσον του καρπού και εµφανίζει φελλώδη ιστό µικρού µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι τραγανή, σκούρου κόκκινου χρώµατος, µε υπόγλυκη γεύση και καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι πολύ υψηλή και το χρώµα αυτού κόκκινο. Μένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µικρό µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι ισχυρή, ενώ δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει το δεύτερο δεκαήµερο του Μαΐου, τέσσερις περίπου ηµέρες πριν από την B. Burlat. Παρουσιάζει ευαισθησία στο σχίσιµο και σχηµατίζει πολλούς δίδυµους καρπούς. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µέτριου µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µεγάλη και η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού, µικρή προς µέση. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: Σχετικά πειράµατα δεν έχουν γίνει στο Ι.Φ.. Από παρατηρήσεις όµως, φαίνεται να επικονιάζεται από τους τις ποικιλίες που επικονιάζουν την B. Burlat. Συµπεράσµατα: Ο κλώνος δίνει αποδόσεις µικρότερες της B. Burlat, καρπό όµοιου µεγέθους και σχήµατος, αλλά περισσότερο τραγανό, που ωριµάζει λίγο πρωιµότερα. 24

CILIEGIO IF ROMA BB2 Γενικά: Κόκκινη, ηµιτραγανή ποικιλία, πρώιµης εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µεγάλο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: ηµιουργήθηκε στην Ιταλία. Το Ι.Φ.. την έφερε και την εγκατέστησε στις πειραµατικές του συλλογές το 1989. ένδρο: Πολύ µεγάλου µεγέθους, κανονικού προς πλαγιόκλαδου σχήµατος, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι πολύ ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µεγάλες. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µικρού προς µέσου µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια του φύλλου είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια του στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση. Ο µίσχος είναι µακρύς και µέσου πάχους. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως ένας ανά φύλλο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν έντονο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι αραιή. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως στην κορυφή των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο συνήθως άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη φέρουν πέταλλα τετραγωνικά, επιµήκη, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος των στηµόνων. Η άνθηση είναι µεσοπρώιµη, ανθίζει δύο µέρες αργότερα από την B. Burlat και πέντε ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.., είναι κανονικά και ανέρχονται στο 37,5% των ανθέων κατά µέσο όρο, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Καρπός: Σχήµατος νεφροειδούς, πολύ µεγάλου µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας σκούρου κόκκινου. Η επιδερµίδα του φέρει δυσδιάκριτα στίγµατα, µικρού µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, αυλακοειδής, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το 25

ακροκάρπιο είναι κοίλο, βρίσκεται στο µέσον του καρπού και εµφανίζει φελλώδη ιστό µικρού µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι ηµιτραγανή, µαύρου κόκκινου χρώµατος, µε υπόγλυκη γεύση και καλή προς πολύ καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι υψηλή και το χρώµα αυτού κόκκινο προς σκούρο κόκκινο. Μένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µικρό µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι ενδιάµεση προς ισχυρή, ενώ παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει το δεύτερο δεκαήµερο του Μαΐου, τρεις περίπου ηµέρες πριν από την B. Burlat. Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στο σχίσιµο, συγκριτικά µε την B. Burlat. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι πολύ µεγάλη και η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού, µέση. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: Σχετικά πειράµατα δεν έχουν γίνει στο Ι.Φ.. Από παρατηρήσεις όµως, φαίνεται να επικονιάζεται από την B. Burlat. Συµπεράσµατα: Η Ciliegio If Roma BB2 ωριµάζει τρεις περίπου ηµέρες πριν από την B. Burlat, δίνει µεγάλες αποδόσεις και καρπό µεγαλύτερου µεγέθους από της B. Burlat. Μειονέκτηµά της είναι ότι σχηµατίζει πολύ µεγάλου µεγέθους δένδρο. 26

CILIEGIO IF ROMA T-57 Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, όψιµης εποχής ωρίµανσης, µε µικρό µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: ηµιουργήθηκε στην Ιταλία. Το Ι.Φ.. την έφερε και την εγκατέστησε στις πειραµατικές του συλλογές το 1989. ένδρο: Μεγάλου µεγέθους, ορθόκλαδο, µε µέτριας πυκνότητας κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι πολύ ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µικρές. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, µέσου προς µικρού µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια του φύλλου είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια του θαµπή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση. Ο µίσχος είναι µέσου µήκους και πάχους. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν έντονο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο και στη βάση του ελάσµατος. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως σε όλο το µήκος των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο µε τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη φέρουν πέταλλα καρδιόσχηµα προς κυκλικά, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µεγαλύτερος των στηµόνων. Η άνθηση είναι µεσοόψιµη, ανθίζει τέσσερις ηµέρες µετά την B. Burlat και τρεις ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.., είναι πολύ µικρά και ανέρχονται στο 7,2% των ανθέων κατά µέσο όρο, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Η µικρή καρπόδεση δεν οφείλεται σε έλλειψη κατάλληλων επικονιαστών, αλλά σε άλλους λόγους και κατά πάσα πιθανότητα, στην ιδιαιτερότητα της ποικιλίας. Καρπός: Καρδιόσχηµος, µικρού µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας κόκκινου. 27

Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µέσου µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, αυλακοειδής, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι ελαφρώς κοίλο, βρίσκεται προς το µέρος της κοιλίας και εµφανίζει φελλώδη ιστό µέσου µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι τραγανή, υπόλευκου χρώµατος, µε υπόγλυκη γεύση και πολύ καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι ενδιάµεση προς υψηλή και το χρώµα αυτού ροζ. Μένει µικρή ποσότητα σάρκας στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µεγάλο προς µέσο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι αδύνατη προς ενδιάµεση, ενώ δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει το πρώτο δεκαήµερο του Ιουνίου, 16 περίπου ηµέρες µετά από την B. Burlat και πέντε ηµέρες πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει τριπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µέση και η σχέση µεγέθους πυρήνα προς καρπού, µικρή. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι µικρή. Επικονιαστές: Σχετικά πειράµατα δεν έχουν γίνει στο Ι.Φ.. Συµπεράσµατα: Η Ciliegio If Roma T-57 είναι µια µικρής παραγωγικότητας ποικιλία µε µικρό µέγεθος καρπού. εν ενδείκνυται η διάδοσή της. 28

CRISTALINA Συνώνυµα: Sumnue. Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µέσης εποχής ωρίµανσης, µε µέτριο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: ηµιουργήθηκε από τους K. O. Lapins και H. Schmidt στο Pacific Agri-Food Research Centre, Summerland, British Columbia του Καναδά, το 1968 και αξιολογήθηκε σε πρώτη φάση, µε τον κωδικό 2c-61-22. Είναι διασταύρωση των ποικιλιών Star x Van. Στην Ευρώπη εισήχθη το 1995 µε το όνοµα Sumnue και αργότερα µετονοµάστηκε σε Cristalina. ένδρο: Μεγάλου µεγέθους, ορθόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µέτριες µέχρι µεγάλες. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, πολύ µεγάλου µεγέθους, µε οδόντωση τριπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια του φύλλου είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια του στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση. Ο µίσχος έχει µικρό µήκος και είναι παχύς. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν δυνατό χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι χαµηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο επέρχεται στα µέσα της περιόδου. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται συνήθως στο κορυφαίο τµήµα των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως στην κορυφή των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος προς µικρός και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο µε τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι κωνικό. Άνθος: Τα άνθη φέρουν καρδιόσχηµα πέταλλα, µέσου µεγέθους και ο ύπερος είναι µικρότερος ή ίσος των στηµόνων. Η άνθηση είναι µεσοόψιµη, ανθίζει τέσσερις µε πέντε ηµέρες µετά την B. Burlat και τρεις περίπου ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.., είναι µικρά προς κανονικά, ανέρχονται στο 20,1% των ανθέων κατά µέσο όρο, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. 29

Καρπός: Σχήµατος νεφροειδούς, µέτριου προς µεγάλου µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µεγάλου µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, αυλακοειδής, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι ελαφρώς κοίλο, βρίσκεται προς το µέρος της κοιλίας και εµφανίζει φελλώδη ιστό µεγάλου µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι πολύ τραγανή, ροζ χρώµατος, µε γεύση γλυκιά προς ενδιάµεση και µέτρια προς καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι ενδιάµεση και το χρώµα αυτού ροζ. Μένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µικρό προς µέσο µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό αλλά και από το καρποφόρο όργανο είναι ισχυρή, ενώ δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει στα τέλη Μαΐου µε αρχές Ιουνίου, εννέα µε δέκα ηµέρες µετά από την B. Burlat και δώδεκα ηµέρες περίπου πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού προς µέτριου µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µεγάλη και µεγέθους πυρήνα προς καρπού, µέση. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: εν έχουν γίνει σχετικά πειράµατα στο Ι.Φ.. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται ως καλοί επικονιαστές, οι ποικιλίες Summit και Sunburst. Συµπεράσµατα: Αξιόλογη ποικιλία, µε καλής ποιότητας καρπό, ανθεκτικό στο σχίσιµο, που δίνει µέτριες έως µεγάλες αποδόσεις. Ενδείκνυται η διάδοσή της στη χώρα µας. 30

FERCER Συνώνυµα: Arcina, C 95. Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µέσης εποχής ωρίµανσης, µε πάρα πολύ µεγάλο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: ηµιουργήθηκε στο Institut National pour la Recherche Agronomique (INRA), Grande Ferrade, Bordeaux της Γαλλίας και αξιολογήθηκε σε πρώτη φάση, µε τον κωδικό C 95. Είναι διασταύρωση των ποικιλιών B. S. Hardy Giant x Άγνωστη. ένδρο: Μετρίου προς µεγάλου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µικρές µέχρι πολύ µικρές. Παρουσιάζει πολύ µεγάλη ευαισθησία στους ανοιξιάτικους παγετούς. Φύλλο: Ελλειπτικού σχήµατος, πολύ µεγάλου µεγέθους, µε οδόντωση τριπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια του φύλλου είναι σκούρο πράσινο και η επιφάνεια του θαµπή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι υψηλή. Ο µίσχος έχει µικρό µήκος και είναι παχύς. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν έντονο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στον µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι χαµηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο επέρχεται στα µέσα της περιόδου. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι αραιή. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως στην κορυφή των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος προς µικρός και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται δύο µε τρία άνθη (συνηθέστερα τρία). Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι ωοειδές. Άνθος: Τα άνθη είναι µεγάλα, φέρουν κυκλικά πέταλλα, έλοβα, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι µικρότερος των στηµόνων. Η άνθηση είναι µεσοπρώιµη, ανθίζει δύο µέρες αργότερα από την B. Burlat και πέντε ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.., είναι πολύ µικρά, ανέρχονται στο 8,4% των ανθέων κατά µέσο όρο, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Η µικρή καρπόδεση δεν οφείλεται σε έλλειψη κατάλληλων 31

επικονιαστών, αλλά σε άλλους λόγους και κατά πάσα πιθανότητα, στην ιδιαιτερότητα της ποικιλίας. Καρπός: Σχήµατος νεφροειδούς, πάρα πολύ µεγάλου µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µεγάλου µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, αυλακοειδής, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι πιεσµένο, βρίσκεται στο µέσον του καρπού και εµφανίζει φελλώδη ιστό µετρίου µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι τραγανή, υπόλευκου προς ροζ χρώµατος, µε γεύση πλούσια, µέτρια γλυκιά και καλή γευστικότητα. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι ενδιάµεση προς χαµηλή και το χρώµα αυτού πορφυρό. Μένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού είναι µακρύς, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι πολύ ισχυρή, ενώ από το καρποφόρο όργανο είναι µέτρια. Παρουσιάζει πολύ λίγα βράκτια φύλλα. Ωριµάζει στα τέλη Μαΐου µε αρχές Ιουνίου, δέκα ηµέρες µετά από την B. Burlat και έντεκα ηµέρες περίπου πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µεγάλου µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού είναι µικρή και µεγέθους πυρήνα προς καρπού, µέση. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: εν έχουν γίνει σχετικά πειράµατα στο Ι.Φ.. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται ως καλοί επικονιαστές, οι ποικιλίες Van, B. Napoleon, B. Burlat, B. S. Hardy Giant, Sunburst και Stella. Συµπεράσµατα: Η Fercer (Arcina) εκτός από τον εξαιρετικά µεγάλου µεγέθους καρπό και την τραγανότητα της σάρκας αυτού, δεν έχει κανένα άλλο πλεονέκτηµα. 32

FERROVIA Συνώνυµα: Ferovia, Feroviere, Filovia. Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µεσοόψιµης εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µεγάλο µέγεθος καρπού. Χρησιµοποιείται για νωπή κατανάλωση και έχει µεγάλη εµπορική και καλλιεργητική αξία. Καταγωγή και εξάπλωση: Ιταλική ποικιλία, άγνωστης προέλευσης. Επισηµάνθηκε στην περιοχή Comune di Turi του Bari, όπου και καλλιεργείται σε µεγάλη έκταση. Τελευταία εµφανίζει ισχυρή δυναµική φυτεύσεων και στη χώρα µας. ένδρο: Μεγάλου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε µέτριας πυκνότητας προς πυκνή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µέτριες µέχρι µεγάλες. Φύλλο: Αντωειδούς σχήµατος, πολύ µικρού µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια θαµπή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση. Ο µίσχος έχει µικρό µήκος και είναι λεπτός. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν ενδιάµεσο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στο µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι µέση. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο είναι όψιµη. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως σε όλο το µήκος των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται συνήθως τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι ωοειδές. Άνθος: Τα άνθη είναι µεγάλα, φέρουν πέταλλα κυκλικού σχήµατος, έλοβα, µεγάλου µεγέθους και ο ύπερος είναι ίσος ή µικρότερος των στηµόνων. Η άνθηση είναι µεσοόψιµη, ανθίζει τέσσερις µε πέντε ηµέρες µετά την B. Burlat και τρεις περίπου ηµέρες νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης είναι µικρά, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.. ανέρχονται κατά µέσο όρο, µόλις στο 14,3% του αριθµού των ανθέων, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Τα µικρά ποσοστά καρπόδεσης δεν έχουν µεγάλες επιπτώσεις στην παραγωγικότητα των δένδρων, λόγω του ότι η ποικιλία εκπτύσσει πάρα πολύ µεγάλο αριθµό ανθέων. 33

Καρπός: Καρδιόσχηµος, πολύ µεγάλου µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού. Η επιδερµίδα του είναι λαµπερή, φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µεγάλου µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το ακροκάρπιο είναι ελαφρώς κοίλο, βρίσκεται προς το µέρος της κοιλίας και δηµιουργεί φελλώδη ιστό µικρού µεγέθους στο άκρο. Η σάρκα του είναι τραγανή, ροζ χρώµατος, µε γεύση ενδιάµεση προς γλυκιά, καλής γευστικότητας. Η περιεκτικότητα σε χυµό είναι υψηλή προς ενδιάµεση και το χρώµα αυτού ροζ. Μένει αρκετή σάρκα στον πυρήνα. Ο ποδίσκος του καρπού έχει µέσο προς µικρό µήκος, η δύναµη απόσπασής του από τον καρπό είναι ενδιάµεση προς ισχυρή και η δύναµη απόσπασής του από το καρποφόρο όργανο είναι ενδιάµεση, ενώ δεν παρουσιάζει βράκτια φύλλα. Ωριµάζει στις αρχές του Ιουνίου, έντεκα ηµέρες µετά από την B. Burlat και εννέα ηµέρες πριν από την Τραγανά Εδέσσης. Παρουσιάζει σχετική ανθεκτικότητα στο σχίσιµο. Όταν σχίζει, σχίζει συνήθως στο κάτω µέρος του καρπού. Αντέχει στις µεταφορές. Πυρήνας: Σχήµατος ωοειδούς, µικρού µεγέθους. Το άκρο του είναι πιεσµένο και η ραφή σχηµατίζει διπλή τρόπιδα. Η σχέση βάρους πυρήνα προς καρπού και µεγέθους πυρήνα προς καρπού, είναι πολύ µεγάλη. Η σύµφυσή του µε τη σάρκα είναι ισχυρή. Επικονιαστές: εν έχουν γίνει σχετικά πειράµατα στο Ι.Φ.. Παρατηρήθηκε όµως ότι, όπου συγκαλλιεργείται µε τις ποικιλίες B. S. Hardy Giant και Van στη χώρα µας, δεν παρουσίασε προβλήµατα γονιµοποίησης. Στη βιβλιογραφία αναφέρονται ως επικονιαστές οι ποικιλίες Sunburst, Lapins και Van. Συµπεράσµατα: Παραγωγική ποικιλία, µε καλής ποιότητας καρπό και σταθερές αποδόσεις, αν και σε ορισµένες περιπτώσεις στη χώρα µας αναφέρεται ότι υστερεί σε αποδόσεις, πράγµα που πιστεύουµε ότι οφείλεται στην έλλειψη κατάλληλων επικονιαστών. Τα πρώτα χρόνια της ανάπτυξης των δενδρυλλίων στον οπωρώνα, τα κατώτερα κυρίως φύλλα και τα εσωτερικά της κόµης, εµφανίζουν ποικιλοχρώσεις και αποχρωµατισµούς, που οµοιάζουν µε συµπτώµατα προσβολών από ιώσεις. Είναι όµως χαρακτηριστικό της ποικιλίας και εξαφανίζονται µε την πάροδο των ετών. Ενδείκνυται η διάδοσή της. 34

FERROVIA SPUR Συνώνυµα: Ferovia spur. Γενικά: Κόκκινη, τραγανή ποικιλία, µεσοόψιµης εποχής ωρίµανσης, µε πολύ µεγάλο µέγεθος καρπού. Καταγωγή και εξάπλωση: Είναι κλώνος της standard Ferrovia. ένδρο: Τύπου spur, µετρίου προς µεγάλου µεγέθους, πλαγιόκλαδο, µε πυκνή προς µέτριας πυκνότητας, συµπαγή κόµη. Η ετήσια βλάστηση του δένδρου είναι ζωηρή. Οι αποδόσεις του είναι µέτριες µέχρι µεγάλες. Φύλλο: Αντωειδούς σχήµατος, µέσου µεγέθους, µε οδόντωση διπλά πριονωτή. Το χρώµα του ελάσµατος στην επάνω επιφάνεια είναι µέσο πράσινο και η επιφάνεια στιλπνή. Η σχέση µήκους προς πλάτος του ελάσµατος είναι µέση. Ο µίσχος έχει µέσο µήκος και πάχος. Οι νεκτάριοι αδένες είναι συνήθως δύο, έχουν σχήµα νεφροειδές, εµφανίζουν ενδιάµεσο χρωµατισµό µε ανθοκυανίνη και εκπτύσονται πάνω στο µίσχο. Η σχέση µήκους µίσχου προς µήκος ελάσµατος είναι υψηλή. Η φυλλόπτωση το Φθινόπωρο επέρχεται στα µέσα της περιόδου. Καρποφόρα όργανα: Καρποφορεί σε µπουκέτα του Μαΐου, τα οποία εκφύονται σε όλο το µήκος των βλαστών, µε µικρά µεσογονάτια διαστήµατα. Η πυκνότητα των καρποφόρων οργάνων επί των βλαστών είναι µεγάλη. Η έκπτυξη των ετήσιων βλαστών γίνεται συνήθως σε όλο το µήκος των διετών. Ο αριθµός των ανθοφόρων οφθαλµών ανά καρποφόρο όργανο είναι µέτριος και από κάθε οφθαλµό εκπτύσονται συνήθως τρία άνθη. Το σχήµα των ανθοφόρων οφθαλµών είναι ωοειδές. Άνθος: Τα άνθη φέρουν πέταλλα κυκλικού σχήµατος, έλοβα, µικρού µεγέθους και ο ύπερος είναι µικρότερος των στηµόνων. Η άνθηση είναι όψιµη, ανθίζει έξι ηµέρες µετά την B. Burlat και µία περίπου ηµέρα νωρίτερα από την Τραγανά Εδέσσης. Η ποικιλία είναι αυτοασυµβίβαστη και χρειάζεται σταυροεπικονίαση. Τα ποσοστά καρπόδεσης είναι πολύ µικρά, από σχετικά πειράµατα του Ι.Φ.. ανέρχονται κατά µέσο όρο, µόλις στο 5,6% του αριθµού των ανθέων, στις περιοχές όπου βρίσκονται οι πειραµατικοί του Ι.Φ.. Τα µικρά ποσοστά καρπόδεσης δεν έχουν µεγάλες επιπτώσεις στην παραγωγικότητα των δένδρων, λόγω του ότι η ποικιλία εκπτύσσει πάρα πολύ µεγάλο αριθµό ανθέων. Καρπός: Καρδιόσχηµος, πολύ µεγάλου µεγέθους, χρώµατος επιδερµίδας µαονιού. Η επιδερµίδα του φέρει ευδιάκριτα στίγµατα, µεγάλου µεγέθους και πυκνά. Η κοιλιακή ραφή είναι ευδιάκριτη, πιεσµένη, µε χρωµατισµό σκουρότερο της επιδερµίδας. Το 35