ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ» ΒΟΥΛΑΣ Αρ. Πρωτοκόλλου 5 Έκδοση 1 η Απρίλιος 2013 Σελίδα 1 από 19 ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Συντακτική Ομάδα Συντονιστική Ομάδα Διευθύντρια Νοσηλευτικής Υπηρεσίας Πρόεδρος Ε.Ν.Λ. Πρόεδρος Επιστημονικού Συμβουλίου Διοικητής & Πρόεδρος Δ.Σ. Γ.Ν. «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΥ» Βούλας Γκούμα Αικατερίνη Γεωργίου Παρασκευή Αλιχάν Σαμπνάμ-Ελένη Γραφείο Εκπαίδευσης Νοσηλευτικής Υπηρεσίας Γραφείο Ποιότητας Τσάνη Παρασκευή Κούτσια Καρούζου Χρυσούλα Σαράφης Κυριάκος Κεχαγιάς Δημήτριος Απόφαση Δ.Σ: της Υπ αριθμ. 5 ης /28-3-2013 Συνεδρίασης Κάθε αντίγραφο του παρόντος εγγράφου ισχύει μόνο όταν φέρει τη σφραγίδα πηγής πρόελευσης: ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Γ.Ν. «ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ» ΒΟΥΛΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Μετάγγιση αίματος ονομάζεται η διαδικασία χορήγησης αίματος ή παραγώγων αίματος από ένα υγιές άτομο στο κυκλοφορικό σύστημα ενός ασθενή. 1

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ (ΑΙΜΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΑ) ΠΡΟΪΟΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΟΓΚΟΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕNΔΕΙΞΕΙΣ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ ΟΛΙΚΟ ΑΙΜΑ ΕΡΥΘΡΑ ΣΥΜ ΠΥΚΝΩΜΕΝΑ ΕΡΥΘΡΑ ΛΕΥΚΑΦΑΙΡΕΜΕΝΑ ΕΡΥΘΡΑ ΜΕ ΣΟΡΒΙΤΟΛΗ ΕΡΥΘΡΑ ΠΛΥΜΜΕΝΑ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ ΦΡΕΣΚΟ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΟ ΠΛΑΣΜΑ Ερυθρά Ht~ 40% ~ 2 ώρες Ηt<21% ή Ηb<7g/dl Πλάσμα χωρίς παράγοντες V και VIII 500ml ~ 4 ώρες σε καρδιακή ανεπάρκεια Λευκά και αιμοπετάλια μη λειτουργικά Ηt<30-33% σε ασθενείς ηλικιωμένους ή με καρδιαγγειακά προβλήματα Ερυθρά Ηt ~ 75% ~ 2 ώρες Ηt<21% ή Ηb<7g/dl Λίγο πλάσμα 250 ml ~ 4 ώρες σε καρδιακή ανεπάρκεια Λευκά και αιμοπετάλια μη λειτουργικά Ηt<30-33% σε ασθενείς ηλικιωμένους ή με καρδιαγγειακά προβλήματα Ερυθρά Ηt~ 75% ~ 2 ώρες Αποφυγή πυρετικών αντιδράσεων Λευκά <5x1.000.000 225 ml ~ 4 ώρες σε καρδιακή ανεπάρκεια Λίγο πλάσμα- αιμοπετάλια μη λειτουργικά Ασθενείς με προηγούμενες πυρετικές αντιδράσεις Ερυθρά Ηt ~ 6ο% ~ 2 ώρες Ηt<21% ή Ηb<7g/dl Λίγο πλάσμα και 100 ml σορβιτόλη 330 ml ~ 4 ώρες σε καρδιακή ανεπάρκεια Ηt<30-33% σε ασθενείς ηλικιωμένους ή με καρδιαγγειακά προβλήματα Λευκά και αιμοπετάλια μη λειτουργικά Ερυθρά Ηt~ 75% ~ 2 ώρες Ασθενείς με προηγούμενες αλλεργικές αντιδράσεις Λευκά <5x 1.000.000 180ml ~ 4 ώρες σε καρδιακή ανεπάρκεια Καθόλου πλάσμα και αιμοπετάλια Αιμοπετάλια >5 5x10(10) / ασκό ~ 30 λεπτά < 10-20.000 Λίγα ερυθρά, λευκά, πλάσμα 50ml η δόση 5 ασκών < 50.000 σε χειρουργείο < 100.000 σε Ν/Χ ή οφθαλμ. χειρουργείο Ινωδογόνο ~ 2-5mg/ml < 2 ώρες Έλλειψη παραγόντων πήξης Παράγοντας VIII >0,7IU/ml 220ml ~ 4 ώρες σε καρδιακή ανεπάρκεια Άλλοι παράγοντες > 0.7IU/ml Αιμορραγική διάθεση από κουμαρινικά ΔΕΠ, θρομβοπενική πορφύρα Μετάγγιση >10 ασκών αίματος σε 24 ώρες

ΛΗΨΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ Αν ο ασθενής επικοινωνεί τον ρωτάμε να μας πει τα στοιχεία του. Η ταυτοποίηση πρέπει να είναι πλήρης. Συγκρίνουμε δίπλα στο κρεβάτι του τα στοιχεία που μας ανέφερε με αυτά που υπάρχουν στο παραπεμπτικό, στο σωληνάριο, στο βραχιόλι που έχει στο χέρι του και στο διάγραμμα. Στοιχεία που έχει ένα δείγμα στην ετικέτα είναι: Ονοματεπώνυμο ασθενή πατρώνυμο Κλινική Ημερομηνία λήψης του δείγματος ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αποφυγή λήψης δείγματος από λάθος ασθενή Αποφυγή λάθος σήμανσης δείγματος ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΠΑΡΑΠΕΜΠΤΙΚΟΥ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗΣ (ΕΝΤΥΠΟ 1 ) Το παραπεμπτικό περιλαμβάνει: Κλινική/Τμήμα. Ημερομηνία. Αριθμό μητρώου ασθενή. Ονοματεπώνυμο. Πατρώνυμο. Ηλικία. Κλινική. Ημερομηνία εισόδου. Διάγνωση. Προηγούμενες μεταγγίσεις, εγκυμοσύνες και αντιδράσεις. Ονοματεπώνυμο διενεργήσαντος την αιμοληψία. Το ζητούμενο παράγωγο, και τη ποσότητα. Χρόνο που θα γίνει η μετάγγιση. Ημερομηνία και ώρα συμπλήρωσης του παραπεμπτικού. Ονοματεπώνυμο και υπογραφή του παραγγέλοντος. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Πλήρης ταυτοποίηση του ασθενή και ενημέρωση της αιμοδοσίας για το ιστορικό του. 3

ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΠΕΜΠΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ Παραδίδεται δείγμα και παραπεμπτικό και ελέγχονται τα στοιχεία να είναι απόλυτα ταυτόσημα, πλήρως και ευκρινώς συμπληρωμένα. Σημειώνεται η ημερομηνία και ώρα παράδοσής τους και υπογράφουν ο παραδίδων και ο παραλαμβάνων. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αποφυγή παράδοσης λάθος δείγματος και ελλιπώς συμπληρωμένου παραπεμπτικού. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ 1. Γραπτή ιατρική οδηγία για τη μετάγγιση και καθορισμός του είδους του παραγώγου προς μετάγγιση. 2. Ενημέρωση από το ιστορικό του ασθενή για ύπαρξη αντιδράσεων σε προηγούμενες μεταγγίσεις. 3. Επικοινωνία με το τμήμα Αιμοδοσίας για διαθεσιμότητα παραγώγου, ταυτοποίηση στοιχείων ασθενή και καθορισμός επανελέγχου ομάδας ασθενή ( στην περίπτωση πρώτης μετάγγισης). 4. Μέριμνα να μην έχει γίνει λήψη τροφής τουλάχιστον τρεις ώρες πριν την έναρξη της μετάγγισης. 5. Έλεγχος ζωτικών σημείων του ασθενή και εκτίμηση κλινικής κατάστασής του. 6. Εύρεση και διατήρηση περιφερικής φλέβας κατάλληλη για τη μετάγγιση ή επισκόπηση της ήδη υπάρχουσας για καταλληλότητα. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Εξασφάλιση καλής κλινικής κατάστασης ασθενή ώστε να μη γίνονται άσκοπες και αποφυγή πιθανότητας αχρήστευσης αίματος ή παραγώγου. ενέργειες ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΛΑΒΗ ΤΟΥ ΑΣΚΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ με το έντυπο παραλαβής (έντυπο 2) Ταυτοποίηση των στοιχείων (ονοματεπώνυμο, ομάδα ασθενή έντυπο 4) με αυτά που έχει η αιμοδοσία και με αυτά του ασκού από τον παραδίδοντα και τον παραλαμβάνοντα. Έλεγχος ετικέτας συμβατότητας (έντυπο 3), ορίου χρήσης αίματος ή παραγώγου και έλεγχος σήμανσης για λοιμογόνους παράγοντες (HBV,HIV,HCV RPR,HTLV). Επισκόπηση του ασκού. Καταγράφονται η ημερομηνία και ώρα παράδοσης του ασκού. 4

Υπογράφουν ολογράφως ο παραδίδων και ο παραλαμβάνων. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Αποφυγή παραλαβής λάθος ασκού αίματος. Ο ασκός μεταφέρεται αμέσως στο τμήμα ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ -Αποφυγή μετάγγισης λάθος ασθενή. -Αποφυγή ανάπτυξης παθογόνων μικροοργανισμών στον ασκό του αίματος. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΣΚΟΥ ΓΙΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΥΛΙΚΑ 1. Ασκός αίματος. 2. Συσκευή μετάγγισης. 3. Αντισηπτικό διάλυμα. 4. Γάντια. 5. Αποστειρωμένες γάζες. 6. Αυτοκόλλητη χάρτινη ταινία. Η διαδικασία της μετάγγισης αρχίζει αμέσως με την άφιξη του ασκού στο τμήμα (και ΟΧΙ πέραν των 30 λεπτών από την παραλαβή του ). Εάν για οποιοδήποτε λόγο ματαιωθεί η μετάγγιση, ο ασκός πρέπει να επιστραφεί στην Αιμοδοσία το αργότερο σε 30 από την παραλαβή του. Απαγορεύεται η παραμονή του ασκού στο τμήμα ή σε ψυγείο. Γίνεται σύγκριση των στοιχείων ασθενή και ασκού αίματος δίπλα στον ασθενή από δύο εκπαιδευμένα άτομα. Ελέγχεται η ημερομηνία λήξης του αίματος, τα στοιχεία της ετικέτας του ασκού και επιβεβαιώνεται η ομάδα αίματος του ασθενή και του ασκού με την αυτοκόλλητη ετικέτα ομάδας που βρίσκεται στο φάκελο του ασθενή (έντυπο 4). Η έναρξη της μετάγγισης γίνεται πάντα παρουσία του θεράποντος γιατρού. Εκτίμηση εκ νέου των ζωτικών σημείων. Πλύσιμο και αντισηψία χεριών, προστασία με γάντια (Πρωτόκολλο 1-Υγιεινή των χεριών). Ο νοσηλευτής ανακινεί προσεχτικά και με ήπιους χειρισμούς τον ασκό. Ανοίγει συγχρόνως το στόμιο του ασκού και της συσκευής μετάγγισης αφού κλείσει το διακόπτη ροής. Τρυπά ήπια την υποδοχή του ασκού προσέχοντας να μην τρυπήσει τα τοιχώματα του. 5

Αφήνει να εξέλθει ο αέρας από τη συσκευή. Σε περίπτωση μετάγγισης δεύτερου ασκού αίματος ή παραγώγων, γίνεται αλλαγή συσκευής μετάγγισης. Ο ασκός αίματος κρεμάται σε ύψος ενός μέτρου από το επίπεδο της καρδιάς του ασθενή. Σύνδεση της συσκευής μετάγγισης με το 3way τηρώντας τους κανόνες αντισηψίας. Ρύθμιση ροής έγχυσης, τα πρώτα δεκαπέντε λεπτά σε αργό ρυθμό, επανεκτίμηση ζωτικών σημείων και ρύθμιση σε κανονική, σταθερή ροή ανάλογα με το παράγωγο και την κλινική κατάσταση του ασθενή. Δε γίνεται ταυτόχρονη χορήγηση άλλων φαρμάκων ή διαλυμάτων. Παραμονή κοντά στον ασθενή τα πρώτα δεκαπέντε λεπτά και στη συνέχεια παρακολούθηση καθ όλη τη διάρκεια της μετάγγισης ανά τακτά διαστήματα. Τα πρώτα 15 λεπτά η ροή του αίματος ρυθμίζεται στις 10 σταγόνες / λεπτό. Χορηγείται με βραδύτερο ρυθμό όταν πρόκειται για πολύ ηλικιωμένο ασθενή ή για βρέφη και πολύ μικρά παιδιά ή όταν πρόκειται για άτομα με καρδιακό ή αναπνευστικό πρόβλημα. Ενημέρωση του φύλλου νοσηλείας για το χρόνο έναρξης και λήξης της μετάγγισης, το είδος του παραγώγου, τα στοιχεία της μονάδας αίματος, τα ζωτικά σημεία του ασθενή πριν την έναρξη, κατά τη διάρκεια και στο τέλος της μετάγγισης. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ -Αποφυγή μετάγγισης λάθος ασκού σε λάθος ασθενή. -Αποφυγή ανάπτυξης παθογόνων μικροοργανισμών στον ασκό. -Αποφυγή επιμολύνσεων. -Εκτίμηση κλινικής κατάστασης ασθενή. -Παρακολούθηση ασθενή για έγκαιρη διάγνωση και άμεση αντιμετώπιση τυχόν αντιδράσεων -Ύπαρξη καταγραφής στοιχείων που αφορούν την μετάγγιση. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ ΑΣΘΕΝΗ Η μετάγγιση αίματος μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες αντιδράσεις, οι οποίες ταξινομούνται βάσει της παθογένειας τους σε ανοσολογικές και μη και βάσει του χρόνου εμφάνισης τους σε οξείες και επιβραδυνόμενες. 6

Συμπτώματα αντίδρασης κατά τη μετάγγιση: Πυρετός άνω > 38 βαθμών C ή >1 βαθμού C από την αρχική θερμοκρασία. Ρίγος. Κνίδωση ή εξάνθημα. Δύσπνοια. Προκάρδιος πόνος. Ναυτία, έμετοι. Μεταβολή της αρτηριακής πίεση. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Άμεση διακοπή της μετάγγισης 1. Διατήρηση της φλέβας με N/S 0,9%. 2. Λήψη ζωτικών σημείων. 3. Άμεση ειδοποίηση του θεράποντος γιατρού και ενημέρωση της αιμοδοσίας. 4. Επανέλεγχος των στοιχείων ασθενούς και ασκού. 5. Θεραπεία ανάλογα με τα συμπτώματα. 6. Αποστολή αιμοκαλλιέργειας και γενικής ούρων του ασθενή στο Εργαστήριο του Νοσοκομείου. 7. Ο ασκός (με καλυμμένο το άκρο της συσκευής μετάγγισης), τα δείγματα αίματος του ασθενή και το κίτρινο δελτίο αναφοράς αντιδράσεων (έντυπο 5 ) στέλνονται στην Αιμοδοσία. 8. Ενημέρωση φύλλου νοσηλείας. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ -Διατήρηση ανοικτής φλεβικής γραμμής για άμεση αντιμετώπιση συμπτωμάτων αντίδρασης. -Εκτίμηση σοβαρότητας της κατάστασης ασθενή. -Η ενέργεια 6 γίνεται για έλεγχο τυχόν μικροβιαιμίας στον ασθενή. -Η ενέργεια 7 έχει στόχο τη διερεύνηση από την Αιμοδοσία της αντίδρασης. ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ Ακολουθεί περιγραφικός πίνακας: 7

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ 1. Αναφυλακτοειδής αντίδραση Ασθενής με αντισώματα 1. Αντισταμινικά, κορτικοστεροειδή 2. Λίγα ml, σε 1-4 ' ή μετά 2-3 h σε πρωτείνες του πλάσματος, 2. Σε σοβαρή εικόνα, επινεφρίνη και σοβαρή, 3. Εξάνθημα, ερύθημα, κνησμός, πιθανόν και IgA αγγειοσυσταλτικά μέτρια, δύσπνοια, υπόταση, κυάνωση, 3.Χορήγηση πλυμμένων ερυθρών ελαφρά ναυτία, εμετός, shock ΠΥΡΕΤΙΚΗ 1. Συνήθως κατά το τέλος Ασθενής με αντισώματα 1. Αντιπυρετικά ή 1-2 ώρες μετά το τέλος κατά των λευκών του δότη 2. Χορήγηση ερυθρών χωρίς λευκά 2. Πυρετός, ρίγος, πονοκέφαλος, Κυρίως HLA κυτοκίνες δύσπνοια, ναυτία, κακουχία ΤRALI 1. Έναρξη σε 1-6 ' ή συχνά, μετά 1-6 h Αντισώματα του δότησε λευκά του 1.Υποστηρικτική θεραπεία 2. Ρίγος, πυρετός, υπόταση, 2. Οξυγόνο αναπν. δυσχέρεια, βήχας, Shock, πνευμον. οίδημα 3. Χορήγηση ερυθρών χωρίς λευκά και ΟΧΙ πλάσμα από γυναίκες ΟΞΕΙΑ 1.. Πτώση αιματοκρίτη 1. Μετάγγιση ασύμβατων ερυθρών 1.. Αντιμετώπιση shock ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗ 2. Πυρετός, ρίγος, δυσφορία, 2. Ασυμβατότητα ΑΒΟ από λάθος 2. Διατήρηση αναπν. οδών πόνος στη μέση και το στήθος, χορήγηση αίματος 3. Υγρά IV (προσοχή σε υπόταση, ταχυκαρδία, ΔΕΠ, 4. Διατήρηση ό ) νεφρικής λειτουργίας νεφρική ανεπάρκεια. (φρουσεμίδη, μέτρηση ούρων) ΣΗΨΑΙΜΙΑ 1.. Σε 3 h από την έναρξη Μετάγγιση με παράγωγο 1. Αντιβίωση, θεραπεία shock, IV 2. Υπόταση, ρίγος, πυρετός, μολυσμένο με βακτηρίδια 2. Κ/α αίματος ασθενή και ασκού δύσπνοια, ολιγουρία, ΔΕΠ, Shock. ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗ Πνευμ. οίδημα, δύσπνοια, Γρήγορος ρυθμός μετάγγισης 1. Διουρητικά, οξυγόνο, καθιστή θ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ κυάνωση, ταχυκαρδία, υπέρταση. κυρίως σε παιδιά και ηλικιωμένους 2. Καρδιαγγειακοί ασθενείς:1ml/kg/h 8

ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΣΕ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΑΙΜΟΡΡΑΓΟΥΝΤΟΣ ΑΣΘΕΝΗ Σε περιπτώσεις επείγουσας μετάγγισης απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά τη μετάγγιση αδιασταύρωτου αίματος. Ενέργειες που ακολουθούνται: 1. Λήψη αίματος, σήμανση δείγματος και συμπλήρωση παραπεμπτικού με τα υποχρεωτικά στοιχεία: ημερομηνία, ώρα και φύλο ασθενή. 2. Εάν υπάρχουν περισσότεροι του ενός αιμορραγούντες ασθενείς αγνώστων στοιχείων ακολουθεί αρίθμηση (π.χ. άνδρας αγνώστων στοιχείων Νο.1, άνδρας αγνώστων στοιχείων Νο.2 κλπ.). 3. Συμπλήρωση του αντίστοιχου παραπεμπτικού για παραλαβή ΑΔΙΑΣΤΑΥΡΩΤΟΥ αίματος ( χορηγείται από την Αιμοδοσία - έντυπο 6). 4. Έλεγχος κατά την παραλαβή του αδιασταύρωτου ασκού για την ύπαρξη σωστών στοιχείων ασθενή και της αντίστοιχης σήμανσης ( ΑΔΙΑΣΤΑΥΡΩΤΟ ). Οι περιπτώσεις αντιμετώπισης της επείγουσας μετάγγισης αγνώστου αιμορραγούντος ασθενή και της μαζικής απώλειας αίματος είναι υπόθεση ομάδας που πρέπει να τηρεί τις συνθήκες ασφάλειας, ποιότητας και ταχύτητας ώστε να συνεισφέρει μόνο θετικά στη σωτηρία των αιμορραγούντων ασθενών. Η αποτελεσματικότητα των ενεργειών είναι συνάρτηση της καλής συνεργασίας του προσωπικού. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ -Ασφάλεια μετάγγισης. -Αποφυγή λαθών κατά την ταυτοποίηση ασθενή. 9

ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ (ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΕΙΣ) Λήψη δείγματος 1. Ρωτάμε τον ασθενή να μας πει τα στοιχεία του. 1. Αποφυγή λήψης δείγματος από λάθος ασθενή. 2. Συγκρίνουμε τα στοιχεία ασθενή και δείγματος. Συμπλήρωση παραπεμπτικού Συμπληρώνουμε πλήρως το παραπεμπτικό. 2. Αποφυγή λάθους σήμανσης. Πλήρης καταγραφή στοιχείων και ιστορικού. Παράδοση δείγματος και παραπεμπτικού Παραδίνουμε το δείγμα και το παραπεμπτικό στην Αιμοδοσία. Νοσηλευτικές προεργασίες Σωστά συμπληρωμένο παραπεμπτικό σε ενδεδειγμένο χρόνο για την έναρξη δοκιμασίας της συμβατότητας. 1. Γραπτή ιατρική οδηγία μετάγγισης. 2. Ενημέρωση από το ιστορικό του ασθενή. 3. Έλεγχος διαθεσιμότητας από την Αιμοδοσία. 4. Εκτίμηση κλινικής κατάστασης ασθενή. 1. Κατοχύρωση ενεργειών. 3. Αποφυγή άσκοπων ενεργειών και ετοιμότητα για τις ιδιαίτερες ανάγκες της μετάγγισης. Παραλαβή ασκού από την Αιμοδοσία 1. Παραβολή στοιχείων ασθενή και ασκού. 2. Επισκόπηση ασκού. 3. Άμεση μεταφορά του ασκού στο τμήμα. Έναρξη μετάγγισης 1. Αποφυγή μετάγγισης σε λάθος ασθενή. 2. Ύπαρξη τυχόν διαρροής ή αιμόλυσης. 3. Αποφυγή αιμόλυσης ερυθρών αιμοσφαιρίων και ανάπτυξης παθογόνων μικροοργανισμών. 1. Κατάλληλα υλικά. 2. Έλεγχος καταλληλότητας ασκού. 3. Σωστή ρύθμιση χρόνου μετάγγισης. 4. Παρακολούθηση ασθενή. 5. Ενημέρωση φύλλου νοσηλείας. 1. Εξοικονόμηση χρόνου. 2. Αποφυγή λαθών. 3. Αποφυγή υπερφόρτωσης κυκλοφορίας. 4. Διάγνωση τυχόν αντιδράσεων. 5. Καταγραφή στοιχείων. 10

Περίπτωση αντίδρασης 1. Διακοπή μετάγγισης. 2. Διατήρηση ανοικτής γραμμής. 3. Ειδοποίηση θεράποντος ιατρού. 4. Λήψη ζωτικών σημείων. Επείγουσα Μετάγγιση αγνώστου ασθενή 1. Λήψη αίματος με τουλάχιστον τρία στοιχεία(ημερομηνία, ώρα, φύλο). Στην περίπτωση που υπάρχουν άνω του ενός άγνωστοι ασθενείς ακολουθεί αρίθμηση αυτών. Αποφυγή επιπλοκών ή και απώλειας της ζωής του ασθενή. 1. Ταυτοποίηση αγνώστου ασθενή, Ασφαλής μετάγγιση. 2. Συμπλήρωση του αντίστοιχου παραπεμπτικού παραλαβής αδιασταύρωτου αίματος και έλεγχος στοιχείων ασθενή κατά την παραλαβή του αδιασταύρωτου ασκού. 2. Αποφυγή λάθος μετάγγισης. 11

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Κλινική Νοσηλευτική Βασικές και Ειδικές Νοσηλείες, Ε. Αθανάτου, Αθήνα 1991. Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία Κατευθυντήριες Οδηγίες Μετάγγισης Αίματος και Παραγώγων του Ελληνική Αιματολογική Εταιρεία, Αθήνα 2010. Μετάγγιση Ερυθρών Αιμοσφαιρίων: Κατευθυντήριες Οδηγίες. Αθήνα Δεκέμβριος 2008. American Association of Blood Banks TECHNICAL Manual 14 th edition 2002. ΕΝΤΥΠΑ: Έντυπο 1: παραπεμπτικό διασταύρωσης. Έντυπο 2: αίτηση παραλαβής μονάδας αίματος παραγώγου. Έντυπο 3: ετικέτα συμβατότητας ασκού. Έντυπο 4: αυτοκόλλητη ετικέτα ομάδας ασθενή. Έντυπο 5: δελτίο ανεπιθύμητων αντιδράσεων. Έντυπο 6: αίτηση παραλαβής αδιασταύρωτης μονάδας αίματος. 12

Έντυπο 1: παραπεμπτικό διασταύρωσης 13

Έντυπο 2: αίτηση παραλαβής μονάδας αίματος - παραγώγου 14

Έντυπο 3: ετικέτα συμβατότητας ασκού 15

Έντυπο 4: αυτοκόλλητη ετικέτα ομάδας ασθενή 16

Έντυπο 5: δελτίο ανεπιθύμητων αντιδράσεων πλευρά 1 17

Έντυπο 5: δελτίο ανεπιθύμητων αντιδράσεων πλευρά 2 18

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Π. Γ. Ν. ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟ ΒΟΥΛΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ : Β. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΑΙΜΑΤΟΣ ΧΩΡΙΣ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ Ονοµατεπώνυµο ασθενούς Πατρώνυµο. Ηλικία. Κλινική Διάγνωση. Γνωρίζω ότι η διαδικασία της διασταύρωσης δεν έχει ολοκληρωθεί αλλά η µετάγγιση είναι επείγουσα και απαραίτητη για την επιβίωση του ασθενούς. Ονοµατεπώνυµο και υπογραφή παραγγέλλοντος Ιατρού.. Άτοµο που υπογράφει για τον Ιατρό (Ονοµατεπώνυµο και υπογραφή ).. Παραδίδων από την Αιµοδοσία (Ονοµατεπώνυµο και υπογραφή). Υπογραφή παρόντος προσώπου Ηµεροµηνία.. Ώρα παραλαβής δείγµατος.... Ώρα παράδοσης δείγµατος.... ΝΟΥΜΕΡΑ ΑΣΚΩΝ... ΟΜΑΔΑ... Έντυπο 6: αίτηση παραλαβής αδιασταύρωτης μονάδας αίματος 19