ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΜΕΣΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ

Transcript

1 ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΜΕΣΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Οποιαδήποτε άμεση επιπλοκή (εντός 24 ωρών) που μπορεί να συσχετισθεί με την μετάγγιση παραγώγου/- γων αίματος Α. ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚOY TYΠOY ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ οι κλασσικές αντιδράσεις μετάγγισης είναι συνήθως ανοσολογικές: οφείλονται στην αλληλεπίδραση κληρονομικών/επίκτητων αντισωμάτων με αλλογενή αντιγόνα Β. MH ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚOY TYΠOY ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

2 ΑΜΕΣΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Οξείες αιμολυτικές TRALI Αναφυλακτικές Απλές αλλεργικές - αναφυλαξία Πυρετικές μη αιμολυτικές ΜΗ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Σηπτικές Υπερφόρτωση κυκλοφορίας Υποτασικές αντιδράσεις Αντιδράσεις λόγω μαζικής μετάγγισης Μη ανοσολογικού τύπου αιμόλυση (φυσικά -χημικά αίτια)

3 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Αιμορραγία στο σημείο φλεβοκέντησης Βήχας Διάρροια Δύσπνοια Δυσφορία Έμετος Ερυθρότης προσώπου Εξάνθημα Καύσος στο σημείο φλεβοκέντησης Κεφαλαλγία Κνησμός Κυάνωση Μυαλγία Ναυτία Σκούρα ούρα Ολιγουρία /ανουρία Πόνος στήθος/ οσφύ Πυρετός (> 1 C ) Ρίγος Φρικία Υπόταση Συριγμός αναπνευστικός

4 ΣΤΟΧΟΙ 1. Έγκαιρη διάγνωση των αντιδράσεων (υποθέτουμε ότι σχετίζεται με την μετάγγιση έως ότου αποδειχθεί το αντίθετο) 2. Κλινική εκτίμηση (διαφορική διάγνωση μεταξύ καλοήθων και απειλητικών για την ζωή του ασθενούς) 3. Άμεση θεραπευτική αντιμετώπιση 1. Εργαστηριακή διερεύνηση 2. Πρόληψη (επιλογή κατάλληλου παραγώγου για μελλοντική μετάγγιση, αναδρομικός έλεγχος αιμοδοτών) 3. Συμπλήρωση φόρμας αντιδράσεων (πρόληψη μελλοντικών συμβαμάτων, αλλαγές πρακτικών)

5 ΥΠΟΛΛΕΙΜΑΤΙΚΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ Ιός West Nile HIV HCV Γενική αναισθησία HBV Υπομετάγγιση Βακτηριακές λοιμώξεις Μετάγγιση «λάθος» μονάδας σε «λάθος» ασθενή TRALI TA-GVHD Μεταβολικέςδιαταραχέςσενεογνά Υπερφόρτωση κυκλοφορίας

6 ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ (ΑΝΑΦΟΡΑ ΘΑΝΑΤΩΝ ΣΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΙΜΟΑΓΡΥΠΝΗΣΗΣ) ΧΩΡΑ ΤΥΠΟΣ ΑΙΜΟΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗΣ ΧΡΟΝΙΚΗ ΓΑΛΛΙΑ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΘΝΗΤΟΤΗΣ ΑΙΜΟΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ,6* ΑΓΓΛΙΑ ΗΠΑ ΑΙΜΟΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ ΕΘΕΛΟΥΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΘΑΝΑΤΩΝ ,5* ,3* *αριθμός θανάτων ανά παράγωγα μεταγγισθέντα (Γαλλία, ΗΠΑ) ή χορηγηθέντα για μετάγγιση (Αγγλία)

7 ΑΙΤΙΕΣ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ % (ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΠΙ ΤΟΥ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΑΡΙΘΜΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΜΕΩΝ ΘΑΝΑΤΩΝ) US FDA, 2008 UK SHOT, ΑΙΜΟΛΥΤ. ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ 1 TRALI 0 2 ΣΗΨΗ 3 ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗ 1 3 ΑΝΑΦΥΛΑΞΙΑ 1 0 ΠΟΤΑΣ. ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ 0 ΑΛΛΗ

8 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ 1 Γυναίκα 55 ετών νοσηλεύεται για ογκολογικό νόσημα και λόγω αναιμίας αποφασίσθηκε μετάγγιση με 2 μονάδες λευκαφαιρεμένων ερυθρών. Η 1 η μονάδα μεταγγίσθηκε χωρίς συμβάματα. 5 λεπτά μετά την έναρξη της 2 ης μονάδας παραπονιέται για πόνο στην οσφύ και ρίγος. ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Αρτηριακή Πίεση Σφύξεις ΘΣ ( 0 C) ΠΡΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ mmhg 80/λεπτό 36,5 ΜΕΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ mmhg 120/λεπτό 38 Τα ούρα είχαν χρώμα κονιάκ. Δεν παρατηρήθηκαν εξανθήματα

9 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΟΒΑΡΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΠΑΡΑ ΤΗΝ ΚΛΙΝΗ 1 Διακοπή μετάγγισης, διατήρηση IV γραμμής με NaCl 0,9% Όχι DW 5% ( αιμόλυσης) Όχι LR (θρόμβος στην ενδοφλέβια γραμμή) 2 Ειδοποίηση ιατρικού προσωπικού 3 Έλεγχος ετικετών επί τόπου, φιάλης και ταυτότητας ασθενούς (στις περισσότερες περιπτώσεις ήδη αποκαλύπτει την αιτία ασυμβατότητας) 4 Ειδοποίηση Τράπεζας αίματος (αποφυγή διδύμων λαθών) 5 Συλλογή δείγματος ασθενούς μετά το σύμβαμα (άμεσα) 6 -Επισκόπηση φιάλης : πήγματα, αλλαγή χρώματος, αιμόλυση στη γραμμή (συσκευή) μετάγγισης - Επιστροφή φιάλης και συσκευής μετάγγισης στην Τράπεζα Αίματος: (εργαστηριακός έλεγχος συμβατότητας) 7 Συμπλήρωση φόρμας αντιδράσεων

10 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΟΓΙΑ ΟΞΕΙΑΣ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΕΡΥΘΡΑ ΔΟΤΗ Ag ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ 1) ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗ ΑΙΜΟΛΥΣΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΟΥΡΙΑ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ 2) 3) ΑΓΓΕΙΟΔΙΑΣΤΟΛΗ ΥΠΟΤΑΣΗ ΕΝΑΠΟΘΕΣΗ ΥΠΟΤΑΣΗ ΙΝΙΚΗΣ ΔΕΠ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΗΞΗΣ

11 ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΟΓΙΑ ΟΞΕΙΑΣ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ A) ΑΒΟ ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ- ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΟΣ Λόγω της συχνότητας των ομάδων αίματος στον πληθυσμό ο συνδυασμός Ο ομάδας ασθενούς που λαμβάνει κατά λάθος Αομάδας φιάλη (μείζων ασυμβατότης) είναι ο συχνότερος. Ο αντίθετος συνδυασμός δηλαδή η μετάγγιση πλάσματος Ο σε ασθενή Αομάδας(ελάσσων ασυμβατότης) επιφέρει αιμόλυση μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις (-μεγάλος όγκος πλάσματος, -υψηλός τίτλος συγκολλιτινών anti-a, anti-b) B) ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΑ ΕΚΤΟΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΒΟ: πχ. D, Kell, JKa

12 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΟΞΕΙΑΣ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Αιμορραγία στο σημείο φλεβοκέντησης Βήχας Διάρροια Δύσπνοια Δυσφορία Έμετος Ερυθρότης προσώπου Εξάνθημα Καύσος στο σημείο φλεβοκέντησης Κεφαλαλγία Κνησμός Κυάνωση Μυαλγία Ναυτία Σκούρα ούρα Ολιγουρία /ανουρία Πόνος στήθος/ οσφύ Πυρετός (> 1 C ) Φρικία Υπόταση Συριγμός αναπνευστικός

13 ΛΑΘΗ ΣΤΗΝ ΟΞΕΙΑ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Λάθος στην λήψη του αίματος για τυποποίηση της ομάδας του ασθενούς ή του αιμοδότη Λάθος αναγραφή ονόματος στα σωληνάρια Εργαστηριακό λάθος στην εκτέλεση της ομάδας ή της διασταύρωσης Μετάγγιση λάθος παραγώγου σε λάθος ασθενή

14 ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΒΟ ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ (10-ετής μελέτη στην πολιτεία της Ν. Υόρκης 1 ανα 1,8 x ανα Θάνατος από ΑΒΟ ασυμβατότητα Κλινική/εργαστηριακή αιμόλυση 1 ανα ΑΒΟ ασύμβατη μετάγγιση 1 ανα Λάθος παράγωγο 1 ανα Παρ ολίγον λάθος * Ανά μεταγγιζόμενες μονάδες

15 ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΙΜΟΔΟΣΙΑΣ Για την διαγνωστική προσέγγιση απαιτείται ο έλεγχος: 1.του δείγματος του ασθενούς προ και μετά την μετάγγιση, 2.της μεταγγισθείσας φιάλης 3.όλων των εγγράφων που αφορούν την διαδικασία της μετάγγισης : αίτηση για διασταύρωση, καταγραφή συμβατότητας, αίτηση παραλαβής, ιστορικό ασθενούς Έλεγχος ετικετών στα σωληνάρια και στην φιάλη Οπτικός έλεγχος για αιμόλυση (υπέρχρωση ορού στο δείγμα του ασθενούς προ και μετά την μετάγγιση, όπως και στην μεταγγισθείσα φιάλη) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Ομάδα ΑΒΟ, Rh στα δείγματα του ασθενούς και στην φιάλη Άμεση Coombs (αντισώματα προσκολλημένα στα μεταγγισμένα ερυθρά) Έμμεση Coombs (αντισώματα στον ορό του ασθενούς-δεν ανιχνεύει ΑΒΟ αντισώματα)

16 ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΟΜΑΔΑΣ ΔΕΙΓΜΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΠΡΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ ΜΕΤΑΓΓΙΣΘΕΙΣΑ ΦΙΑΛΗ Οερυθρά Αερυθρά A B D Ασθενούς ΣΕ φιάλη A B D A B D ΔΕΙΓΜΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΜΕΙΚΤΟΣ ΠΛΥΘΗΣΜΟΣ ΕΡΥΘΡΩΝ

17 ΑΜΕΣΗ Coombs IgM C3d Ερυθρά Φιάλης IgG Αντισφαιρινικός ορός (ΠΟΛΥΔΥΝΑΜΟΣ IGG, C3) Στην ασυμβατότητα μετάγγισης το δείγμα μετά την μετάγγιση είναι θετικό ενώ πριν την μετάγγιση αρνητικό Στην ΑΒΟ ασυμβατότητα δεν ανιχνεύονται τα IgM αντισώματα PV IgG IgM C 3 d

18 ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΩΝ (screening) Jka Γνωστά ερυθρά O ομάδας Ο ερυθρά D Kell Σε ασυμβατότητα ΑΒΟ το screening είναι αρνητικό (τα ερυθρά του panel είναι ομάδας Ο, και οι συγκολλιτινες Anti-A και Anti-B δεν ανιχνεύονται). Ορός ασθενούς Αιμολυτική αντίδραση που οφείλεται σε αντισώματα εκτός ΑΒΟ (όπως Anti-Jka) ανιχνεύονται με την μέθοδο της εμμέσου Coombs. Ι ΙΙ ΙΙΙ

19 ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΗ ΦΙΑΛΗΣ ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΑΒΟ Ερυθρά φιάλης (κοτσανάκι) Anti-A, Anti-B συγκολλητές (IgM κλάση ) δρούν σε Θερμοκρασία Περιβάλλοντος Αντίδραση στο περιβάλλον : Θετική Αντίδραση στην έμμεση Coombs : Θετική / Αρνητική Ορός ασθενούς ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ εκτός ΑΒΟ Πχ. Anti- Kell, anti-jka, (IgG κλάση) δρούν στους 37 0 C Αντίδραση στο περιβάλλον : Αρνητική/ Θετική Αντίδραση στην έμμεση Coombs : Θετική

20 ΑΛΓΟΡΙΘΜΟΣ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗΣ A. ΔΕΙΓΜΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΠΡΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ 1Α. Παρουσία αιμόλυσης: όχι 2Α. ομάδα ABO/Rh: Ο pos 3Α. Άμεση Coombs (DAT): αρνητική B. ΔΕΙΓΜΑ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΠΡΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ 1Β.Παρουσία αιμόλυσης: ναι έντονη 2Β. ομάδα ABO/Rh: Διπλός πλυθησμός (ερυθρά Ο και Α) 3Β. Άμεση Coombs: 3Β 1 :Αρνητική (τα μεταγγισμένα ερυθρά έχουν ήδη αιμολυθεί) 3Β 2 :Θετική 3Β 2a έκλουση αντισωμάτων: αρνητική Screening αντισωμάτων:αρνητικό 3Β 2b έκλουση αντισωμάτων: θετική Screening αντισωμάτων:θετικό

21 ΣΥΜΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ LDH Χολερυθρίνη (σε 5-7 ώρες) Απτοσφαιρίνη Γενική αίματος (αιμοπετάλια ) ΡΤ, aρττ, Ινωδογόνο, D-dimers (ΔΕΠ) Ουρία, Κρεατινίνη, Κ +, Na +

22 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΞΕΙΑΣ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ Εφόσον η υποψία μας είναι βάσιμη, δεν περιμένουμε τα εργαστηριακά ευρήματα για την έναρξη της αγωγής. Αποφυγή άλλης μετάγγισης μέχρι το τέλος της εργαστηριακής διερεύνησης. 1. Διούρηση > ml/ώρα Lasix : mg bolus IV Μανιτόλη (διάλυμα 20%): 100ml/ M 2 εντός λεπτών Χορήγηση υγρών 3000 ml/m 2 /24-ωρο 2. Υποστηρικτική αγωγή Ινότροπα φάρμακα Καρδιακό μόνιτορ λόγω κινδύνου υπερκαλιαιμίας Αιμοδιύλιση

23 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ 2 Γυναίκα 35 ετών νοσηλεύεται για θρομβωτική θρομβοπενική πορφύρα (ΤΤΡ) για την οποία υποβάλλεται σε καθημερινές πλασμαφαιρέσεις με ΦΚΠ. Παρουσίασε σταδιακή βελτίωση των κλινικοεργαστηριακών ευρημάτων. Στο τέλος της 7 ης συνεδρίας πλασμαφαίρεσης παρουσίασε βήχα, που εξελίχθηκε άμεσα σε δύσπνοια και συριγμό. ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Αρτηριακή Πίεση Σφύξεις ΘΣ ( o C ) ΠΡΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ mmhg 80/λεπτό 36,6 ΜΕΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ mmhg 120/λεπτό 38,3 Ο κορεσμός οξυγόνου ήταν χαμηλός (80% χωρίς αναπνευστήρα) και τα αέρια αίματος έδειξαν PO 2 55 mm Hg. Δεν παρατηρήθηκαν εξανθήματα. Η ακτινογραφία θώρακα έδειξε άμφω- πνευμονικές διηθήσεις χωρίς όμως καρδιομεγαλία και χωρίς πλευριτική συλλογή.

24 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ TRALI Αιμορραγία στο σημείο φλεβοκέντησης Βήχας Διάρροια Δύσπνοια Δυσφορία Έμετος Ερυθρότης προσώπου Εξάνθημα Καύσος στο σημείο φλεβοκέντησης Κεφαλαλγία Κνησμός Κυάνωση Μυαλγία Ναυτία Σκούρα ούρα Ολιγουρία /ανουρία Πόνος στήθος/ οσφύ Πυρετός (> 1 C ) Φρικία Υπόταση Συριγμός αναπνευστικός

25 Transfusion Related Acute Lung Injury (TRALI) Σύνθετο κλινικό σύνδρομο :Ανοσολογικής αιτίας μη καρδιογενές πνευμονικό οίδημα (απουσία κυκλοφορικής υπερφόρτωσης ) Συνήθως 30 λεπτά με 2 ώρες (έως και 6 ώρες) μετά την έναρξη της μετάγγισης Οξεία αναπνευστική δυσχέρεια, υποξυγοναιμία (Pa0 2 /FiO 2 <300, or sat <90%) Η «ομάδα κινδύνου» ασθενών παραμένει ασαφής Όλα τα παράγωγα αίματος έχουν ενοχοποιηθεί, κυρίως όμως το FFP

26 ΠΑΘΟΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ TRALI ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ- ΑΝΤΙΣΩΜΑΤΟΣ Παρουσία στο πλάσμα του αιμοδότη: Α) Στο 65-90% των περιπτώσεων TRALI αντιλευκοκυταρρικών αντισώματων ( HLA class I,II και ειδικά των ουδετερόφιλων- HNA) Γυναίκες με πολλαπλές κυήσεις, Μεταγγισμένοι άνδρες Β) Λιπιδίων (ενεργοποιητές των ουδετερόφιλων)

27 ΠΑΘΟΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ TRALI 3. Δέσμευση μέσω σελεκτίνης 4. Παγίδευση των πολυμ/ων στην πνευμονική κυκλοφορία 2 η κρούση 2. Ενεργοποίηση ενδοθ/ου 1.1 ηη κρούση: Συστηματική βλάβη Τραύμα Λοίμωξη Μετάγγιση Ενδοαγγειακή ενεργοποίηση των πολυμορφοπύρηνων: Τοξικότητα ενδοθηλίου Τριχοειδική διαφυγή Πνευμονικό οίδημα ALI (Acute Lung Injury)

28 ΔΙΑΦΟΡΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ TRALI Υπερφόρτωση κυκλοφορίας Οξεία αιμολυτική αντίδραση IgA αναφυλαχία σε ασθενείς με έλλειψη IgA

29 ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ TRALI a b (a) Bilateral patchy alveolar infiltrate in TRAL (b) Complete resolution ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΗ ΣΕ ΑΠΟΔΡΟΜΗ

30 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ TRALI ΔΙΑΚΟΠΗ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ Χορήγηση οξυγόνου Οι περισσότεροι ασθενείς θα χρειασθούν μηχανική υποστήριξη αναπνοής

31 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ TRALI Θετικός ορολογικός έλεγχος= 1. Παρουσία αντιλευκοκυτταρικών αντισωμάτων στον δότη που αντιστοιχούν σε αντιγόνα του δέκτη και / ή 2. Θετική λευκοκυταρρική διασταύρωση μεταξύ δότη και δέκτη ΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΕΚΤΗ: Ορός ασθενούς ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΟΤΗ*: Υπόλειμμα μεταγγιζόμενου παραγώγου Δείγμα από άλλα παράγωγα του ίδιου δότη (ίδια λήψη) Νέο δείγμα αιμοδότη * κατά σειρά προτίμησης

32 ΑΝΑΦΟΡΑ ΘΑΝΑΤΩΝ ΑΠΟ TRALI (12 έτη , UK SHOT) Μέσος ετήσιος αριθμός θανάτων από TRALI, UK SHOT Αύξηση επιτήρησης για TRALI Παραγωγή FFP μόνο από άνδρες

33 ΠΡΟΛΗΨΗ TRALI Παραγωγή FFP μόνο από άνδρες Αιμοπετάλια πολλαπλών δοτών μόνο από πλάσμα ανδρών S/D πλάσμα μόνο από άνδρες Προσήλωση στις ενδείξεις μετάγγισης FFP!!! >40% τωνμεταγγιζόμενωνμεffp δεν έχουν παράταση χρόνων πήξης (ΡΤ, ΡΤΤ)

34 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ 3 Σε γυναίκα 55 ετών λόγω θρομβοπενίας από χημειοθεραπεία αποφασίσθηκε μετάγγιση με 4 μονάδες αιμοπετάλια πολλαπλών δοτών. Μετά 2 ώρες από την μετάγγιση, εμφάνισε πυρετό με ρίγος. ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ Αρτηριακή Πίεση Σφύξεις ΘΣ ΠΡΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ mmhg 80/λεπτό 36,5 ΜΕΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ mmhg 120/λεπτό 39,2 Στην κλινική εξέταση βρέθηκε ανήσυχη. Δεν εμφάνιζε εξάνθημα και το χρώμα των ούρων ήταν φυσιολογικό.

35 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΣΗΠΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ Αιμορραγία στο σημείο φλεβοκέντησης Βήχας Διάρροια Δύσπνοια Δυσφορία Έμετος Ερυθρότης προσώπου Εξάνθημα Καύσος στο σημείο φλεβοκέντησης Κεφαλαλγία Κνησμός Κυάνωση Μυαλγία Ναυτία Σκούρα ούρα Ολιγουρία /ανουρία Πόνος στήθος/ οσφύ Πυρετός (> 1 C ) Φρικία Υπόταση Συριγμός αναπνευστικός

36 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΣΟΒΑΡΗΣ ΣΗΠΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ 1 Διακοπή μετάγγισης, διατήρηση IV γραμμής με NaCl 0,9% 2 Ειδοποίηση ιατρικού προσωπικού 3 Οπτική επισκόπηση παραγώγων ΣΕ: πήγματα, αλλαγή χρώματος, δυσοσμία ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ:φαινόμενο swirling 4 Λήψη αιμοκαλλιέργειας ασθενούς μετά την μετάγγιση (άμεσα) 5 Θεραπεία υποτασικού shock with με χορήγηση υγρών και & ινότροπων φαρμάκων Θεραπεία μικροβιαιμίας με αντιβιοτικά 6 Επιστροφή φιάλης και γραμμής στην Τράπεζα Αίματος: (Gram χρώση, καλλιέργεια φιάλης) 7 Συμπλήρωση φόρμας αντιδράσεων

37 ΠΑΘΟΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΣΗΠΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ Εισαγωγή μικρού αριθμού μικροβίων δέρματος κατά την φλεβοκέντηση του αιμοδότη Ασυμτωματική μικροβιαιμία αιμοδότη Μη άσηπτη επεξεργασία προϊόντος

38 ΣΗΠΤΙΚΗ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΙΜΑΤΟΣ ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ 70% των θανάτων Staphylococcus epidermidis ΣΥΜΠΗΚΝΩΜΕΝΑ ΕΡΥΘΡΑ 30% των θανάτων Yersinia enterocolitica Klebsiella pneumoniae Pseudomonas Σήψη 1/ πολλαπλών δοτών / ενός δότη 1 : 5 Σήψη 1/ Θνητότητα 1/ Θνητότητα 1/

39 ΠΡΟΛΗΨΗ ΣΗΠΤΙΚΗΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΗΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΔΟΤΗΣ Επιλογή (ερωτηματολόγιο μικροβιαιμία) Αντισηψία θέσης φλεβοκέντησης -επισκόπηση (μικρόβια δέρματος) Ανάστροφης ροής συνοδός ασκός συλλογής δειγμάτων (50% μείωση) Αιμοπετάλια ενός δότη SDPs (έκθεση σε 1 δότη / 4-6 δότες) ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΑΣΚΟΥ Αιμόλυση, πήγματα, φαινόμενο στροβιλισμού (swirling) ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ -(ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ) Καλλιέργεια (ψευδώς αρνητικά αποτελέσματα 50%) ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Επεξεργασίας, συντήρησης, μεταφοράς, μετάγγισης (εντός 2 ωρών) ΑΔΡΑΝΟΠΟΙΗΣΗ -(ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ)

40 ,SDP Μέσος ετήσιος αριθμός θανάτων από σήψη USA FDA Αύξηση επιτήρησης για σήψη Έλεγχος με καλλιέργεια των SDPs Έλεγχος με καλλιέργεια των SDPs , όλα τα παράγωγα , όλα τα παράγωγα , όλα τα παράγωγα ,SDP , όλα τα παράγωγα

41 ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Ιατρογενής επιπλοκή Σε ασθενής με επηρεασμένη καρδιακή λειτουργία η μετάγγιση μεγαλύτερου όγκου υγρών γρηγορότερα από ότι μπορεί να αντισταθμίσει ο οργανισμός μπορεί να οδηγήσει σε υπερφόρτωση της κυκλοφορίας Παράγοντες κινδύνου: συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, νεφρική ανεπάρκεια, κίρρωση, αναιμία

42 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Αιμορραγία στο σημείο φλεβοκέντησης Βήχας Διάρροια Δύσπνοια Δυσφορία Έμετος Ερυθρότης προσώπου Εξάνθημα Καύσος στο σημείο φλεβοκέντησης Κεφαλαλγία Κνησμός Κυάνωση Μυαλγία Ναυτία Σκούρα ούρα Ολιγουρία /ανουρία Πόνος στήθος/ οσφύ Πυρετός (> 1 C ) Φρικία Υπόταση Συριγμός αναπνευστικός

43 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Μέτρηση του BNP (brain natriureticpeptide ) ή τουnt-pro-bnp (N-terminal pro-brain natriuretic peptide) ως δείκτη συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας χρησιμεύει στην διαφορική διάγνωση κυρίως από το TRALI.

44 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Διακοπή μετάγγισης Αν είναι δυνατόν ο ασθενής σε καθιστή θέση, με κρεμασμένα τα πόδια, Χορήγηση οξυγόνου Χορήγηση διουρητικών

45 ΠΡΟΛΗΨΗ ΥΠΕΡΦΟΡΤΩΣΗΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ Προσαρμογή του ρυθμού και όγκου χορήγησης παραγώγων σύμφωνα με το μέγεθος του ασθενούς και της κλινικής του κατάστασης

46 ΕΜΠΥΡΕΤΕΣ ΜΗ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΠΑΘΟΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ Πολύ συχνές αντιδράσεις (1/200) Οφείλονται σε παραγωγή κυτοκινών Κυρίως στα ΣΕ: αντίδραση προσχηματισμένων (κύηση, μετάγγιση) αντι-λευκοκυτταρικών αντισωμάτων του ασθενούς με υπολειμματικά λευκοκύτταρα στο μεταγγιζόμενο παράγωγο (σχετίζεται με τον αριθμό των λευκοκυτάρων στο παράγωγο) παραγωγή κυτοκινών Κυρίως στα Αιμοπετάλια: παραγωγή προφλεγμονωδών κυτοκινών (όπως IL-1, IL-2, IL-6, IL-8, TNF- ) στο παράγωγο (βλάβη συντήρησης - καθοριστικός παράγων θεωρείται η ηλικία του προϊόντος)

47 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΜΠΥΡΕΤΕΣ ΜΗ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Αιμορραγία στο σημείο φλεβοκέντησης Βήχας Διάρροια Δύσπνοια Δυσφορία Έμετος Ερυθρότης προσώπου Εξάνθημα Καύσος στο σημείο φλεβοκέντησης Κεφαλαλγία Κνησμός Κυάνωση Μυαλγία Ναυτία Σκούρα ούρα Ολιγουρία /ανουρία Πόνος στήθος/ οσφύ Πυρετός (> 1 C ) Φρικία Υπόταση Συριγμός αναπνευστικός

48 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΜΠΥΡΕΤΩΝ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΕΞ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥ Απουσία σημείων (κλινικών και εργαστηριακών) ενδοαγγειακής αιμόλυσης Απουσία πνευμονικών βλαβών (TRALI) Αποκλεισμός σηπτικής αντίδρασης

49 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΕΜΠΥΡΕΤΩΝΜΗΑΙΜΟΛΥΤΙΚΩΝΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ Διακοπή μετάγγισης Χορήγηση αντιπυρετικών: Acetominophen ( mg IV) Χορήγηση meperidine ή υδροκορτιζόνης σε έντονο ρίγος

50 ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΜΠΥΡΕΤΩΝ ΜΗ ΑΙΜΟΛΥΤΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΛΕΥΚΑΦΑΙΡΕΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΠΛΥΣΙΜΟ ΣΥΜΠΗΚΩΜΕΝΩΝ ΕΡΥΘΡΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΠΡΟΣΦΑΤΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ

51 ΑΛΛΕΡΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Πολύ συχνές αντιδράσεις (1/200) Συμβαίνουν με όλα τα παράγωγα Εμφανίζονται ενωρίς μετά την έναρξη της μετάγγισης Είναι συνήθως αυτοπεριοριζόμενες

52 ΠΑΘΟΓΕΝΕΤΙΚΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΑΛΛΕΡΓΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Αντίδραση με προυπάρχοντα IgE αντισώματα του ασθενή έναντι διαλυτών αλλεργιογόνων ουσιών (τροφές, φάρμακο, πρωτείνη) στο πλάσμα του αιμοδότη ή στον ασκό (latex)

53 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΛΛΕΡΓΙΚΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Προσωρινή διακοπή μετάγγισης - Διασφάλιση ότι δεν πρόκειται για αναφυλακτική αντίδραση (δύσπνοια, υπόταση, Urticaria) ήεμπύρετη μη αιμολυτική αντίδραση - Επανέναρξη μετάγγισης Δεν γίνεται καταγραφή των αλλεργικών αντιδράσεων

54 ΑΝΑΦΥΛΑΚΤΟΕΙΔΕΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Σπάνιες αντιδράσεις (1 / ) Παρουσία ειδικών αντι-igg, IgA σε ασθενείς που έχουν έλλειψη IgA - εκλεκτική έλλειψη IgA είναι σχετικά κοινή (1/ άτομα) αλλά η πλειονότητα αυτών δεν αναπτύσει αντισώματα

55 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ-ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΑΝΑΦΥΛΑΚΤΟΕΙΔΕΙΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Αιμορραγία στο σημείο φλεβοκέντησης Βήχας Διάρροια Δύσπνοια Δυσφορία Έμετος Ερυθρότης προσώπου Εξάνθημα Καύσος στο σημείο φλεβοκέντησης Κεφαλαλγία Κνησμός Κυάνωση Μυαλγία Ναυτία Σκούρα ούρα Ολιγουρία /ανουρία Πόνος στήθος/ οσφύ Πυρετός (> 1 C ) Φρικία Υπόταση Συριγμός αναπνευστικός

56 ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΝΑΦΥΛΑΚΤΟΕΙΔΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Διακοπή μετάγγισης Όπως σε όλες τις περιπτώσεις αναφυλαξίας άμεση έναρξη θεραπείας: -Ενυδάτωση -Αδρεναλίνη -Ινότροπα

57 ΠΡΟΛΗΨΗ ΑΝΑΦΥΛΑΚΤΟΕΙΔΩΝ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Διάγνωση συνήθως μετά το 1 ο επεισόδιο Μετάγγιση με παράγωγα από αιμοδότες με έλλειψη IgA Μετάγγιση με πλυμμένα συμπηκνωμένα ερυθρά Αποκλεισμός αιμοδοτών με ατοπία

58 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗΣ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΛΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΕΡΚΑΛΙΑΙΜΙΑ / ΥΠΟΚΑΛΙΑΙΜΙΑ Συνήθως σε νεογνά, ATP-ase ενεργοποιείται με την επαναθέρμανση και το K + -Χορήγηση πρόσφατων μονάδων ΥΠΟΑΣΒΕΣΤΙΑΙΜΙΑ (λόγω κιτρικού) Συνήθως σε ασθενείς με διαταραχή καρδιακής λειτουργίας,μαζική μετάγγιση σε ηπατική νόσο, πλασμαφαίρεση, Μυοκλωνίες, ρίγος, κράμπες -Χορήγηση ασβεστίου ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ Μετάγγιση παραγώγων με ταχύ ρυθμό, Κοιλιακή αρρυθμία, διαταραχή αιμόστασης

59 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τακλινικάσημείακαισυμπτώματαδεν είναι ειδικά Δεν υπάρχουν ειδικές προγνωστικές εξετάσεις Η μετάγγιση είναι μη αναστρέψιμη διαδικασία (εκτίμηση όφέλουςκινδύνων) Έστε έτοιμοι η έμεση αντίδραση από μετάγγιση συμβαίνει ξαφνικά και οποιαδήποτε ώρα

60 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ποικίλλουν από καλοήθης έως και απειλητικές για την ζωή του ασθενούς Οι άμεσες αντιδράσεις από μετάγγιση οφείλονται κυρίως σε λάθη ετικέτας. Έγκαιρη διάγνωση, διακοπή μετάγγισης και γρήγορη έναρξη υποστηρικτής αγωγής είναι το κλειδί για την σωτηρία του ασθενούς. Η καταγραφή αυτών των αντιδράσεων βοηθάει στην βελτίωση των πρωτοκόλλων μετάγγισης και στην ελαχιστοποίηση μελλοντικών συμβαμάτων.