ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ 2 Ο ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Transcript

1 ΑΙΜΟΔΟΣΙΑ 2 Ο ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΙΣ ΑΙΜΑΤΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΕΙ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

2 ΠΑΡΑΓΩΓΑ Οι μεταγγίσεις ολικού αίματος εκτός από ελάχιστες περιπτώσεις είναι παρελθόν στην καθημερινή ιατρική πρακτική. Από ασκό ολικού αίματος αποκομίζουμε ερυθρά αιμοσφαίρια, πλάσμα, αιμοπετάλια, λευκωματίνη, σφαιρίνες, ινωδογόνο, παράγοντες πήξεως

3 ΟΛΙΚΟ ΑΙΜΑ Η ποσότητα που συνήθως λαμβάνεται είναι ml σε ασκό αίματος (συνήθως διπλός) Διατηρείται σε ψυγείο στους για διάστημα ημέρες ανάλογα με το αντιπηκτικό. Χρησιμοποιούμε συνήθως διπλό για τα συμπυκνωμένα ερυθρά και το πλάσμα.

4 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ Η αφαίρεση του πλάσματος μας δίνει ερυθρά συμπυκνωμένα που προτιμώνται, γιατί ο λήπτης: 1.δέχεται μικρότερη ποσότητα όγκου άρα δεν επιβαρύνει την καρδιακή λειτουργία 2.μειώνονται τα αντιδραστικά φαινόμενα κυρίως από πρωτεΐνες του δότη 3.το πλάσμα δίνεται εκεί που υπάρχει ανάγκη 4.η ποσότητα αντιπηκτικού μειώνεται στον ασθενή.

5 ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΑ ΕΡΥΘΡΑ Χορηγούνται άμεσα αφού ολοκληρωθεί ο έλεγχος, συντηρούνται σε θερμοκρασία 4 ο C ή καταψύχονται στους -65 έως -80 ο C με όριο συντήρησης 3 χρόνια και προσθήκη γλυκερίνης Η φυγοκέντρηση γίνεται σε ψυκτική φυγόκεντρο στις 5000 στροφές για 5 λεπτά ή στις 3000 στροφές για 20 λεπτά.

6 ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΑ ΕΡΥΘΡΑ Τα ερυθρά πρέπει να έχουν όγκο 280+/- 60 ml Πρέπει να είναι της ίδιας συμβατής ομάδος αίματος, αφού προηγηθεί δοκιμασία συμβατότητος. Μπορεί να γίνει λευκαφαίρεση, πλύση για απομάκρυνση των πρωτεϊνών, και ακτινοβολία για χορήγηση σε ανοσοκατεσταλμένους

7 ΠΛΑΣΜΑ Το παίρνουμε συνήθως με δύο τρόπους α. με διαχωρισμό από το ολικό αίμα β. με πλασμαφαίρεση (επιστροφή ερυθρών στο δότη) Χορηγείται εντός 6 ωρών και μπορεί να καταψυχθεί στους -25 έως-35 και αποκαλείται φρέσκο κατεψυγμένο πλάσμα μπορεί να χορηγηθεί σε 12 μήνες και το περιεχόμενο του κάθε ασκού έχει ml.

8 ΠΛΑΣΜΑΦΑΙΡΕΣΗ Κατά κανόνα δίνεται στον ασθενή φαρμακευτική αγωγή για την πρόληψη της πήξης του αίματος (αντιπηκτικό).η πλασμαφαίρεση χρησιμοποιείται ως θεραπεία σε συγκεκριμένες ασθένειες, και δεν συνηθίζεται στις ΗΠΑ, αλλά είναι πιο διαδεδομένη στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία

9 ΔΙΑΧΩΡΙΣΤΗΣ Ο διαχωριστής ξεχωρίζει τον ορό (πλάσμα) του αίματος με την μέθοδο της φυγόκεντρου δύναμης. Ένας άλλος τρόπος είναι με αιμοδιήθηση μέσω μίας πολύ λεπτής μεμβράνης, που επιτρέπει να περάσει μόνο ο ορός του αίματος.

10

11 ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΟ ΠΛΑΣΜΑ Χορηγείται σε καταστάσεις έλλειψης πολλαπλών παραγόντων πήξης (νεφρική ανεπάρκεια, μαζικές μεταγγίσεις διάχυτη ενδαγγειακή πήξη),και σε έλλειψη παραγόντων V, VII, X,XI Πριν την χρήση πρέπει να γίνει απόψυξη σε υδατόλουτρο στους 37 ο C. Χορηγείται εντός ώρας και είναι συμβατής ομάδας με τον ασθενή.

12 ΠΡΟϊΟΝΤΑ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ Αλβουμίνη - αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αποκατάσταση του όγκου του αίματος στην θεραπεία του σοκ ή εγκαύματα, ή για να βοηθήσει στη θεραπεία της ασθένειες του ήπατος και των νεφρών.

13 ΠΡΟϊΟΝΤΑ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ Παράγοντα VIII - αυτό χρησιμοποιείται για να σταματήσει την πρόληψη της αιμορραγίας σε άτομα με διαταραχή Willebrand και αιμορροφιλία Α.Αυτοί οι άνθρωποι έχουν μια κληρονομική ανεπάρκεια παράγοντα Willebrand ή Παράγοντα VIII, αντίστοιχα, δύο εκ των οποίων είναι πρωτεΐνες απαραίτητες για την κανονική πήξη του αίματος.

14 ΠΛΑΣΜΑ- ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ (στην περίπτωση της μετάγγισης πλάσματος, το πλάσμα που έχει αφαιρεθεί αντικαθίσταται με πλάσμα άλλου δότη ή με αλατώδες διάλυμα, εμπλουτισμένο με πρωτεΐνες).

15 ΠΡΟΣΦΑΤΟ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΟ ΠΛΑΣΜΑ-FFP Χορηγείται σε περιπτώσεις ελάττωσης του όγκου του αίματος και την απόκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας σε δόση 15ml/Kg Περιέχει φυσιολογική στάθμη των παραγόντων πήξης και ο όγκος του είναι ml. Κρυοκαθίζημα-παρασκευάζεται μετά την απόψυξη του FFP στους 4 ο C και περιέχει συμπηκνωμένους παράγοντες πήξης

16 Χορήγηση πλάσματος Το Κ.Π χορηγείται πολύ συχνά για διόρθωση της αιμοστατικής λειτουργίας Περιορισμένες ενδείξεις χορήγησης σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες Αδικαιολόγητη χορήγηση σε ποσοστό 10-73% Οι συστάσεις στηρίζονται σε δεδομένα μέτριας ή χαμηλής ποιότητας

17 ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ Τα συλλέγουμε από ολικό αίμα σε τριπλούς ασκούς αφού φυγοκεντρήσουμε τα ερυθρά παίρνουμε το πλάσμα σε άλλο ασκό και με την σειρά του αφού φυγοκεντρηθεί μας δίνει αιμοπετάλια και καθαρό πλάσμα.

18 ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ Η χορήγηση αιμοπεταλίων γίνεται σε άτομα με θρομβοπενίες ή θρομβοπάθειες. Ο αιμοδότης δεν θα πρέπει να έχει πάρει ασπιρίνη Ο ασκός με τα αιμοπετάλια PLT πρέπει να περιέχει περίπου 50ml Διατηρούνται 3-7 ημέρες προέρχονται από συμβατή ομάδα δότη, δεν κάνουμε διασταύρωση στα αιμοπετάλια.

19 ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ Εκτός από ειδικές περιπτώσεις οι μεταγγίσεις λευκοκυττάρων τείνουν να καταργηθούν (κόστος-όφελος). Έχουμε την δυνατότητα να συλλέξουμε όποια κατηγορία λευκών θέλουμε, ο τρόπος συλλογής είναι ίδιος με τα αιμοπετάλια, χορηγούνται εντός 24 ωρών και συντηρούνται σε βαθιά κατάψυξη -180 βαθμών C

20 ΛΕΥΚΩΜΑΤΙΝΗ-ΑΛΒΟΥΜΙΝΗ Παράγεται από το κοινό πλάσμα με κλασματοποίηση και υπάρχει ως διάλυμα λευκωματίνης 5% και 25%, γίνεται παστερίωση σε θερμοκρασία 60 βαθμών για 10 ώρες για απαλλαγή από ιικό φορτίο.

21 ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΑ Τα πρώτο αντιπηκτικό που χρησιμοποιήθηκε ήταν το ACD(Citric acid dextrose) με δυνατότητες συντήρησης για 21 ημέρες. Σήμερα χρησιμοποιείται το CPD-A (Citric phosphate dextrose) περιέχει και αδενίνη που μας δίνει την δυνατότητα συντήρησης για 35 ημέρες.

22 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ 4 ο C -/+2 ο C Μπορούν επίσης να καταψύχονται στους -80 και χαμηλότερα με χρήση διαλύματος γλυκερίνης. Επίσης για μακροχρόνια κατάψυξη χρησιμοποιούμε την κρυοκατάψυξη αλλά με το μειονέκτημα ότι προκαλούνται κυτταρικές βλάβες (σπάνιες ομάδες).

23 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΙΜΑΤΟΣ-ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Προσδιορισμός ομάδων αίματος των συστημάτων ΑΒΟ και Rhesus Για το ΑΒΟ έλεγχος αντί-α αντί-β και αντί-αβ ορούς καθώς και ατελή αντισώματα με Α,Β,Ο ερυθρά. Στο Rhesus γίνεται με τον ορό αντί-d και εάν είναι αρνητικό προχωράμε σε πλήρη φαινότυπο (CcEe).

24 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ AΙΜΑΤΟΣ- ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Δοκιμασία συμβατότητας Δοκιμασία για την πρόληψη λοιμωδών νοσημάτων Στα κέντρα Αίματος που γίνεται μοριακός έλεγχος η ανίχνευση στοχεύει στον ίδιο τον ιό και όχι σε αντισώματα αυτού.

25 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ AΙΜΑΤΟΣ- ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Ο πλήρης και αποτελεσματικός έλεγχος των παραγώγων διέπεται από διεθνώς καθιερωμένες δοκιμασίες εγκεκριμένες από τον FDA και τον EMEA. Σε περιπτώσεις που οι εργαστηριακές εξετάσεις στειρότητας, τοξικότητας, ύπαρξης πυρετογόνων ουσιών, οι ορολογικές είναι θετικές το πλάσμα απορρίπτεται συν τα παράγωγα αυτού.

26 ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Η μετάγγιση αίματος θεωρείται ασφαλής και αποτελεσματικός τρόπος αναπλήρωσης αίματος ή παραγώγων Η παλιά μετάγγιση ολικού αίματος έχει αντικατασταθεί από συγκεκριμένη μετάγγιση παραγώγων

27 ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΑ ΕΡΥΘΡΑ Μια μονάδα συμπυκνωμένων ερυθρών αποτελείται από 220+/-20ml με τιμή Ht. Η διάρκεια μια μονάδας δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 4 ώρες. Στα νεογνά και σε πολυμεταγγιζόμενα άτομα χρησιμοποιούνται συμπηκνωμένα ερυθρά απαλλαγμένα λευκών αιμοσφαιρίων.

28 ΑΥΤΟΛΟΓΗ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ Ονομάζεται η μετάγγιση στον ασθενή με δικό του αίμα γίνεται με: Προεγχειρητική κατάθεση Διεγχειρητική αραίωση (αιμοληψία προ της επέμβασης-αντικατάσταση του όγκου με κολλοειδή διαλύματα-επαναχορήγηση στο χειρουργείο). Ενδοεγχειρητική συλλογή (στο χειρουργείο υπό άσηπτες συνθήκες). Μετεγχειρητική συλλογή.

29 ΛΕΥΚΑ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΑ Η μετάγγιση λευκών λόγω της περιορισμένης διάρκειας ζωής τους και της μικρής συγκέντρωσης στο αίμα, έχει αντικατασταθεί από την χορήγηση αυξητικών παραγόντων

30 ΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑ Η χορήγηση τους ενδείκνυται σε θρομβοπενικούς ασθενείς με αιμοραγία το αποτέλεσμα όμως είναι παροδικό. Μετάγγιση μιας μονάδας αυξάνει τον όγκο στα νεογνά 100X10 9 /L και στους ενήλικες 10Χ10 9 /L και εξαρτάται βέβαια από το σωματικό βάρος και τον όγκο του ασθενή.

31 ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΩΝ Οξεία αιμολυτική αντίδραση-οφείλεται σε ασυμβατότητα του ΑΒΟ. Εκδηλώνεται με προκάρδιο συσφηκτικό πόνο, εμέτους, φαινόμενα καταπληξίας, αιμοσφαιρινουρία Αντιμετώπιση- άμεση διακοπή μετάγγισης, χορήγηση άφθονων υγρών, μανιτόλης για αύξηση της διούρησης για αποφυγή νεφρικής ανεπάρκειας, χορήγηση συμβατού αίματος.

32 ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΩΝ Πυρετικές αντιδράσεις σπανίως 24 ώρες μετά την μετάγγιση, οφείλονται σε αντιγόνα των λευκοκυττάρων ή σε πυρετογόνες ουσίες. Με την χρήση φίλτρων έχουν εξαλείψει. Αντιμετώπιση επιβράδυνση της μετάγγισης, χορήγηση κορτιζόνης, σε επίμονη αντίδραση διακοπή της μετάγγισης.

33 ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΩΝ Αλλεργικές αντιδράσεις- είναι πλέον σπάνιες εκδηλώνονται με πομφούς,ρίγος, πυρετός, έμετους, οίδημα προσώπου. Αντιμετώπιση- επιβράδυνση του ρυθμού έγχυσης,αντισταμινικά, κορτιζόνη,διακοπή μετάγγισης.

34 ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΩΝ Υπερφόρτωση της κυκλοφορίας- γίνεται σε γρήγορη χορήγηση του αίματος Μετάγγιση μολυσμένου αίματος- πολύ σπάνιο προκαλεί ρίγος, υψηλό πυρετό shock- άμεση διακοπή. Θρομβοπενική πορφύρα- σπάνιο συνήθως συμβαίνει σε πολυμεταγγιζόμενους, λόγω ανάπτυξης αντισωμάτων αντιαιμοπεταλικών.

35 ΣΥΜΒΑΜΑΤΑ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΩΝ Νόσος αντίδρασης του μοσχεύματος κατά του ξενιστή (GVHD). Προκαλείται από μετάγγιση ανοσοσυμβατών Τα λεμφοκυττάρων σε ασθενή ή ανοσοανεπάρκεια. Συμπτώματα ερύθημα, διάροια, ηπατική ανεπάρκεια. Αντιμετώπιση- ακτινοβόληση του αίματος, φίλτρα κατακράτησης λευκών.

36 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ