THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ FORMER MINISTER, MEMBER OF THE HELLENIC PARLIAMENT, PARLIAMENTARY REPRESENTATIVE OF NEW DEMOCRACY PARTY TO THE 19 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: THE COMEBACK? GREECE: HOW RESILIENT? ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 1
ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ FORMER MINISTER, MEMBER OF THE HELLENIC PARLIAMENT, PARLIAMENTARY REPRESENTATIVE OF NEW DEMOCRACY PARTY TO THE 19 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: THE COMEBACK? GREECE: HOW RESILIENT? ΠΕΜΠΤΗ 14 ΜΑΪΟΥ 2015 Αρχικά σας ευχαριστώ που με καλέσατε. Να ευχαριστήσω το Economist για την ευγενική πρόσκληση να βρεθώ πάλι σήμερα εδώ πέρα μαζί σας, να μοιραστώ κάποιες σκέψεις για την τρέχουσα κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και για το μέλλει γενέσθαι από εδώ και στο εξής. Θα ήθελα να ξεκινήσω επισημαίνοντας ότι στις 25 Ιανουαρίου η καινούργια κυβέρνηση η οποία εκλέχτηκε είχε μια πολύ σημαντική ευκαιρία να μπορέσει να διαπραγματευτεί μια καλή συμφωνία για τη χώρα. Και την είχε αυτήν την ευκαιρία αφ ενός γιατί είχε μια ισχυρή λαϊκή νομιμοποίηση και γιατί στην Ευρώπη υπήρχε ένα κύμα συμπάθειας και ένα ρεύμα το οποίο η ελληνική κυβέρνηση μπορούσε να αξιοποιήσει για να μπορέσει να διαμορφώσει ένα διαφορετικό πολιτικό πλαίσιο επιλογών της Ευρώπης ως 1
προς τις σκληρές πολιτικές λιτότητας που αποτέλεσαν την ευρωπαϊκή ορθοδοξία τα τελευταία χρόνια. Πολύ φοβάμαι ότι η ευκαιρία αυτή τρεις μήνες μετά έχει χαθεί. Και έχει χαθεί διότι εάν κάνει κανείς μια αντικειμενική αξιολόγηση του τι έχει συμβεί αυτούς τους τρεις μήνες, θα διαπιστώσει τα εξής: πρώτον, το πλαίσιο της αξιολόγησης από πλευράς Ευρώπης δεν έχει αλλάξει ούτε κατ ελάχιστον. Μπορεί μεν η τρόικα να μετονομάστηκε σε θεσμούς και το μνημόνιο σε πρόγραμμα. Εξακολουθούμε όμως να συζητάμε για την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης από την οποία εκκρεμούν 7,2 δισεκατομμύρια ευρώ, η οποία προϋποθέτει συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο, νομοθέτηση από πλευράς ελληνικής κυβέρνησης ως ένδειξη πολιτικής βούλησης για την επίτευξη της συμφωνίας και στη συνέχεια εκταμίευση των δόσεων που απομένουν να εκταμιευθούν για τη χώρα. Αυτό μέχρι στιγμής δεν έχει επιτευχθεί. Η κυβέρνηση υπέγραψε στις 20 Φεβρουαρίου μια συμφωνία, την οποία η ίδια μέχρι σήμερα αδυνατεί να υλοποιήσει. Και αδυνατεί να υλοποιήσει διότι η διαπραγμάτευση η οποία διεξάγεται, διεξάγεται δυστυχώς σε δυο επίπεδα. Έχουμε μια εξωτερική διαπραγμάτευση την οποία χειρίζεται ο κ. Βαρουφάκης και αυτή κρίνεται και από το εξωτερικό αλλά και από το εσωτερικό. Και έχουμε και μια εσωτερική διαπραγμάτευση η οποία αφορά ανεδαφικές προεκλογικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ από τις οποίες τώρα το κόμμα το οποίο κυβερνάει πρέπει να απεμπλακεί. Συμφωνήσαμε λοιπόν στις 20 Φεβρουαρίου στην παράταση του υφιστάμενου μνημονίου, χωρίς να πάρουμε λεφτά. Ζητούσαμε λεφτά χωρίς μνημόνιο, βρεθήκαμε με μνημόνιο χωρίς λεφτά. Την ίδια στιγμή η κατάσταση στην πραγματική οικονομία, όπως το γνωρίζετε πολύ καλά, έχει επιδεινωθεί τραγικά. Η Ελλάδα πλησιάζει ανησυχητικά πάλι να μπει σε ύφεση. Θυμίζω ότι οι προβλέψεις για ανάπτυξη για το 2015 ήταν 2,9% ήδη αναθεωρήθηκαν στο 0,5% ως αποτέλεσμα αυτής της παρατεταμένης αβεβαιότητας. Η αγορά έχει στεγνώσει, το τραπεζικό σύστημα πρακτικά δεν λειτουργεί. Οι υγιείς επιχειρήσεις το τονίζω αυτό κινδυνεύουν, διότι έχουν πλήρη αδυναμία πρόσβασης σε κεφάλαια από το τραπεζικό σύστημα και φυσικά όλο αυτό τι έχει ως αποτέλεσμα; Το αποτέλεσμα είναι ότι και ο στόχος του βελτιωμένου πρωτογενούς 2
πλεονάσματος, τον οποίο η κυβέρνηση καλώς διεκδικεί, απομακρύνεται συνέχεια, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να κινδυνεύει να πρέπει να πάρει πρόσθετα μέτρα για να φτάσει στον βελτιωμένο στόχο του 1,5% ακριβώς επειδή η κατάσταση στα δημόσια οικονομικά επιδεινώνεται ως αποτέλεσμα της διαφαινόμενης ύφεσης. Εδώ βρισκόμαστε δυστυχώς σήμερα. Εξακολουθεί να υπάρχει προοπτική για μια καλή συμφωνία για τη χώρα; Πιστεύω πως ναι. Ποιοι είναι οι βασικοί πυλώνες αυτής της συμφωνίας; Αυτοί που ήταν πάντα κυρίες και κύριοι. Παραμετρικές αλλαγές στο χρέος, βελτιωμένοι στόχοι πρωτογενούς πλεονάσματος αλλά και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Η κυβέρνηση πίστευε ότι θα μπορούσε να πάρει τα δύο πρώτα χωρίς το τρίτο. Αυτό απεδείχθη ότι ήταν μια πλάνη. Ήταν μια φαντασίωση. Μεταρρυθμίσεις για τις οποίες μιλάμε, στις οποίες έχει αναφερθεί κατά καιρούς και ο κ. Βαρουφάκης, αφορούν τρία βασικά πράγματα. Το πώς θα αποκτήσουμε μια ανταγωνιστική οικονομία, απελευθέρωση δηλαδή της αγοράς προϊόντων και υπηρεσιών, το πώς θα αποκτήσουμε επιτέλους ένα λειτουργικό και αποτελεσματικό κράτος το οποίο δεν θα επιβαρύνει δυσανάλογα το φορολογούμενο και πώς θα αποκτήσουμε ένα βιώσιμο κοινωνικό κράτος, ένα βιώσιμο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης το οποίο θα είναι δημοσιονομικά σταθερό, αλλά θα προσφέρει και ένα δίχτυ ασφαλείας στους πιο αδύναμους, σε αυτούς οι οποίοι έχουν επιβαρυνθεί περισσότερο. Αυτό είναι το πλαίσιο της συμφωνίας. Το οποίο υπήρχε και εξακολουθεί να υπάρχει. Το γεγονός ότι δεν μπορούμε να πετύχουμε αυτήν τη συμφωνία, έγκειται ακριβώς στο γεγονός ότι ο τρίτος πυλώνας, ο πυλώνας των μεταρρυθμίσεων προκαλεί σημαντικές πολιτικές αναταράξεις σε μια κυβέρνηση η οποία δυστυχώς εκλέχτηκε με μια τελείως διαφορετική ρητορική. Εμείς είπαμε εξ αρχής ότι στηρίζουμε τη στροφή της κυβέρνησης στον πολιτικό ρεαλισμό. Είναι καλοδεχούμενη, παρ ότι η κυβέρνηση θα φανεί με αυτόν τον τρόπο ότι εξαπάτησε τους πολίτες. Αυτό το οποίο προέχει σήμερα είναι να πετύχουμε μια συμφωνία, διότι μια συμφωνία είναι σίγουρα καλύτερη από μια μη συμφωνία, διότι δυστυχώς φτάσαμε πια στο σημείο και είναι τραγικό αυτό, ένα τρίτο μνημόνιο το οποίο δυστυχώς είναι προ των πυλών, να είναι το καλύτερο το οποίο μπορεί να περιμένει η χώρα. Διότι πώς θα καλύψει η χώρα τις ανάγκες της χρηματοδότησης για τα επόμενα δυο 3
χρόνια, όταν δεν υπάρχει καμία πρόοδος οι αγορές. Το καλύτερο σενάριο σήμερα, δυστυχώς για την κυβέρνηση, είναι ένα τρίτο μνημόνιο. Το χειρότερο σενάριο, δυστυχώς, είναι μια άτακτη χρεοκοπία. Άρα η κυβέρνηση πρέπει να προχωρήσει στην επίτευξη μιας συμφωνίας, αλλά πάλι η συμφωνία αυτή πρέπει να είναι μια συμφωνία η οποία δεν θα υπακούει σε ιδεολογικές ιδεοληψίες μιας κυβέρνησης της οποίας οι αναφορές παραμένουν αναφορές της άκρας αριστεράς. Και εξηγούμαι και τελειώνω με αυτό για να μπορέσω να πάρω και κάποιες ερωτήσεις. Εάν είναι να συζητάμε εδώ πέρα για μια νέα φορολογική επιβάρυνση για να ξαναμεγαλώσει το σπάταλο ελληνικό κράτος, για να ξαναγίνουν προσλήψεις απολυμένων, συμβασιούχων, ενδεχομένως πελατειακών δικτύων που η κυβέρνηση θέλει να εξυπηρετήσει, λυπάμαι αλλά σε αυτήν την πολιτική, εμείς δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε. Εγώ αγωνίστηκα προσωπικά πάρα πολύ 18 μήνες για να αποκτήσουμε μια δημόσια διοίκηση, η οποία θα είναι λειτουργική, η οποία θα είναι διαφανής, η οποία θα σέβεται τα χρήματα του Έλληνα φορολογούμενου, θα υπηρετεί τον πολίτη και θα υπηρετεί την επιχείρηση. Και επιμένω πάρα πολύ ότι αυτή πρέπει να είναι η κεντρική γραμμή της κυβέρνησης. Οποιεσδήποτε ενέργειες κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση, προφανώς και θα βρούνε τη Ν.Δ. αντίθετη. Εύχομαι και ελπίζω και κλείνω με αυτό, επειδή τα χρονικά περιθώρια είναι ασφυκτικά, ο κ. Τσίπρας να αναλώσει το αναμφισβήτητο πολιτικό κεφάλαιο το οποίο σήμερα διαθέτει σε μια απαραίτητη προσαρμογή στον ρεαλισμό, έστω και εάν αυτό θα σημαίνει σύγκρουση με τις σκληρές συνιστώσες του κόμματός του. Είναι μια ευκαιρία μια και καλή να τελειώνουμε με αυτόν τον ψεύτικο διχασμό του μνημονίου και αντιμνημονίου που τόσο ταλάνισε την ελληνική κοινωνία. Δεν υπάρχουν προσκυνημένοι εντολοδόχοι της τρόικας και οι περήφανοι διαπραγματευτές. Υπάρχει μια επιλογή που είναι μεταρρυθμίσεις με εθνικό πρόσημο σε συνεννόηση με τους εταίρους μας, με στήριξη από τους εταίρους μας για να γίνει επιτέλους η Ελλάδα μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα, ή άτακτη χρεοκοπία και έξοδος από το ευρώ. Αυτό είναι το πραγματικό δίλημμα. 4
Και τη στιγμή που θα επιτευχθεί μια συμφωνία, την οποία μακάρι να είναι μια τέτοια συμφωνία που θέλουμε κι εμείς να τη στηρίξουμε ως Ν.Δ., αυτός ο διχασμός θα ανήκει πια ολοκληρωτικά στο παρελθόν και θα μπορούσαμε επιτέλους ενωμένοι να συμφωνήσουμε σε ένα εθνικό αφήγημα μεταρρυθμίσεων το οποίο τόσο χρειάζεται η χώρα και το οποίο δυστυχώς τόσο υπονομεύτηκε στο παρελθόν από τους διάφορους θιασώτες του λαϊκισμού, που με πολύ εύκολο τρόπο έσπευδαν να ικανοποιούν έτσι τις εκλογικές τους πελατείες. Ευχαριστώ πάρα πολύ και πάλι για την ευκαιρία που μου δώσατε να κάνω αυτά τα σύντομα σχόλια και είμαι ανοιχτός στις ερωτήσεις που μπορεί να έχετε. 5