«Προοπτικές Ευρυζωνικής Συνεργασίας στη Μεσόγειο» Παντελής Τζωρτζάκης Β Αντιπρόεδρος ΣΕΠΕ 2 Μαΐου 2006
Θέµατα Η Ελληνική αγορά Η ανάπτυξη των ΤΠΕ στις χώρες τις Μεσογείου είκτες ΤΠΕ και η σχέση τους µε την Οικονοµική Ανάπτυξη µιας χώρας Μοντέλο Ανάπτυξης της Ευρυζωνικότητας Κοινές δράσεις Στόχοι
Ευρυζωνική πρόσβαση Η Κατάσταση της Ελληνικής Αγοράς Βασικά χαρακτηριστικά: Χαµηλά ποσοστά διείσδυσης Περιορισµένοι εναλλακτικοί τρόποι πρόσβασης στον τελικό χρήστη (last mile access) Περιορισµένη υλοποίηση της αδεσµοποίησης του τοπικού βρόχου Περιορισµένη ύπαρξη εναλλακτικών υποδοµών (επίγειων και εναέριων) Καθυστέρηση στην απορρόφηση κονδυλίων για έργα της ΚτΠ
Εξέλιξη Ευρυζωνικών Συνδέσεων στην Ελλάδα Πηγή: «Μελέτη για την Ευρυζωνικότητα», Παρατηρητήριο για την ΚτΠ, Φεβ. 2006
Συνδροµητές Ευρυζωνικής πρόσβασης (ανά 100 κατοίκους) Η Ελλάδα µε ποσοστό 1,4 % βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της σχετικής λίστας, σε σχέση µε το µέσο όρο του ΟΟΣΑ (11,7%). OECD Broadband subscribers per 100 inhabitants, by technology, December 2005 30 DSL Cable Other 25 20 15 11,7 10 OECD average 5 1,4 0 Iceland Korea Netherlands Denmark Switzerland Finland Norway Canada Sweden Belgium Japan United States United Kingdom France Luxembourg Austria Australia Germany Italy Spain Portugal New Zealand Ireland Czech Republic Hungary Slovak Republic Poland Mexico Turkey Greece Πηγή: OECD
Μέση Αύξηση Ευρυζωνικής διείσδυσης (ανά 100 κατοίκους) ) Q4 Q 2004-Q4 2005, ανά χώρα Η Ελλάδα µε ποσοστιαία αύξηση 0,96% βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις της σχετικής λίστας, σε σχέση µε τους µέσους όρους του ΟΟΣΑ (3,26%) 9 OECD Broadband penetration (per 100 inhabitants) net increase Q4 2004-Q4 2005, by country 8 7 6 5 4 OECD net increase 3,26 3 2 1 0,96 0 Iceland Finland Norway Netherlands Australia Denmark Sweden Switzerland United Kingdom Luxembourg France Germany Austria Czech Republic United States Italy New Zealand Portugal Ireland Spain Canada Hungary Japan Belgium Slovak Republic Turkey Mexico Greece Korea Poland Source : OECD Πηγή: OECD
Εξέλιξη της ιείσδυσης 30% Broadband penetration rate (Lines per 100 population) 25% 20% 15% 10% 5% 0% EL SK PLEU10LV HU CY CZ IE LT SI PT ES IT MTEU25DE AT EE LUEU15FR UK BE SE FI NL DK Jan 04 Jan 03 Jan 05 Jan 06 Πηγή: EU Communications Committee, Broadband access in the EU: situation at 1 January 2006, April 2006
Ταχύτητα Ανάπτυξης Penetration Rate January 2006 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Penetration rate in January 2006 and speed of progress EU25 average Above average but Below average losing ground f f EL PL SK IE HU EE LT AT MT PT ES LV CY BE IT SI CZ 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Increase in penetration rate January 05-January 06 (percentage points) EU25 average DE NL FR SE DK LU UK Below average but Above average and speeding ahead FI Πηγή: EU Communications Committee, Broadband access in the EU: situation at 1 January 2006, April 2006
Ευρυζωνικότητα στις χώρες της Μεσογείου Η Ελλάδα ακόµα και σε επίπεδο χωρών της Μεσογείου υστερεί αναφορικά µε την διείσδυση της ευρυζωνικότητας. ιείσδυση Ευρυζω νικότητας 45,0 43,0 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 ΕΛΛΑ Α 1,4 2,1 4,0 ΤΟΥΡΚΙΑ ΚΥΠΡΟΣ ΣΛΟΒΕΝΙΑ 9,0 ΙΣΠΑΝΙΑ 14,3 9,2 11,0 11,3 11,3 ΜΑΛΤΑ ΙΤΑΛΙΑ ΜΑΡΟΚΟ ΓΑΛΛΙΑ ΙΣΡΑΗΛ Πηγή: OECD
είκτες ΤΠΕ και Ψηφιακό Χάσµα Σύµφωνα µε µελέτη του ITU(*) (*) η φύση των ΤΠΕ είναι διτή.. Αποτελούν τόσο πάγια που συµµετέχουν στην παραγωγή όσο και καταναλωτικό αγαθό. Υπό το πρίσµα αυτό εξετάζονται οι δείκτες Infodensity και Info-use για µια χώρα. Ο δείκτης Infodensity αναφέρεται στο τµήµα του κεφαλαιακού αποθέµατος και του αποθέµατος εργατικού δυναµικού µιας χώρας που αφορά ΤΠΕ. Ο δείκτης Info-use αναφέρεται στις καταναλωτικές ροές των ΤΠΕ. Ο συνδυασµός των δύο αυτών δεικτών µας δίνει τον συνολικό δείκτη Info-state µιας χώρας. Το ψηφιακό χάσµα µεταξύ χωρών ορίζεται ως η διαφορά µεταξύ των δεικτών Info-state state. (*) Πηγή: ITU, From the Digital Divide to Digital Opportunities, 2005
είκτες ΤΠΕ & Περιβάλλον Πηγή: ITU, From the Digital Divide to Digital Opportunities, 2005
είκτες ΤΠΕ στη Μεσόγειο Σε σύγκριση µε Ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις από πλευράς δεικτών ΤΠΕ. Παρουσιάζει επίσης χαµηλότερη του µέσου όρου τιµή του δείκτη Info-use κυρίως λόγω υστέρησης στην ευρυζωνικότητα σε σχέση µε τις άλλες χώρες. είκτες ΤΠΕ στις Χώρες της Μεσογείου 250,00 200,00 150,00 100,00 Info State Info- density Info- use 50,00 0,00 ΜΑΡΟΚΟ ΑΙΓΥΠΤΟΣ ΤΥΝHΣΙΑ ΙΟΡ ΑΝΙΑ ΤΟΥΡΚΙΑ ΛΙΒΑΝΟΣ ΕΛΛΑ Α ΚΥΠΡΟΣ ΙΣΠΑΝΙΑ ΙΤΑΛΙΑ ΜΑΛΤΑ ΣΛΟΒΕΝΙΑ ΓΑΛΛΙΑ ΙΣΡΑΗΛ Πηγή: ITU, From the Digital Divide to Digital Opportunities, 2005
Παράµετροι δεικτών ΤΠΕ Infostate Infodensity Networks Main telephone lines per 100 inhabitants Waiting lines/mainlines Digital lines/mainlines Cell phones per 100 inhabitants Cable TV subscriptions per 100 households Internet hosts per 1,000 inhabitants Secure servers/internet hosts International bandwidth (Kbps per inhabitant) Skills adult literacy rates gross enrolment ratios primary education secondary education tertiary education Info-use Uptake TV equipped households per 100 households Residential phone lines per 100 households PCs per 100 inhabitants Internet users per 100 inhabitants Intensity Broadband users/internet users International outgoing telephone traffic minutes per capita International incoming telephone traffic minutes per capita
Σχέση ΤΠΕ µε Οικονοµική Ανάπτυξη Σύµφωνα µε µελέτη του ITU υπάρχει σηµαντική εξάρτησης µεταξύ ΤΠΕ και οικονοµικής ανάπτυξης. Ο δείκτης Infodensity συσχετίζεται µε την κατά κεφαλήν αύξηση του ΑΕΠ (κατά µέσο όρο αύξηση κατά 1% του δείκτη Infodensity οδηγεί σε αύξηση 0,9% στο κατά κεφαλήν ΑΕΠ).
Η σηµασία των ΤΠΕ παγκοσµίως Τοµέας Τηλεπικοινωνιών: Έσοδα σε εκατ. δολάρια 1000 USD Billions 900 800 700 600 500 400 300 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Πηγή: OECD Communications Outlook 2005
Η σηµασία των ΤΠΕ παγκοσµίως Επενδύσεις στον τοµέα των Τηλεπικοινωνιών 250 USD Billions 200 150 100 50 0 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Source: OECD Communications Outlook 2005
Προώθηση των επενδύσεων µέσω του Ανταγωνισµού Ηέµφαση στον Ανταγωνισµό αποτελεί κλειδί για την ανάπτυξη "...χρειάζεται όχι µόνο να επενδύσουµε στον παγκόσµιο ανταγωνισµό, αλλά και στην ανάπτυξη του ανταγωνισµού σε εθνικό επίπεδο στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσω του ανταγωνισµού οι επιχειρήσεις καινοτοµούν, αξιοποιούν µε τον καλύτερο τρόπο τις υποδοµές που διαθέτουν, ανεβάζουν την ποιότητα των παρεχόµενων υπηρεσιών και κατεβάζουν τις τιµές προς όφελος των καταναλωτών Επίτροπος Ανταγωνισµού Neelie Kroes ECTA - CEPS workshop: Promoting investment through competition
Ποιο είδος ανταγωνισµού προωθεί τις επενδύσεις Κατά γενική οµολογία ο Ανταγωνισµός που βασίζεται σε υποδοµές είναι σηµαντικός για βιώσιµα µοντέλα ανάπτυξης Αλλά ο ανταγωνισµός σε επίπεδο υποδοµών (Infrastructure( based Competition) δεν είναι επαρκής από µόνος του: Η ανάπτυξη επικαλυπτόµενων δικτύων (network duplication) δεν αποτελεί παντού βιώσιµο ή αποτελεσµατικό µοντέλο ανάπτυξης Αν δεν υπάρχουν εναλλακτικά δίκτυα υποδοµών, ένας περιορισµένος αριθµός µεγάλων δικτυακών παρόχων µπορεί να µην παρέχει µεγάλη γκάµα περιεχοµένου και υπηρεσιών Μια αποτελεσµατικά ανταγωνιστική αγορά που ωθεί σε επενδύσεις σε επίπεδο υποδοµών και την ανάπτυξη καινοτόµων υπηρεσιών δηµιουργεί ανταγωνισµό τόσο σε επίπεδο υποδοµών όσο και σε επίπεδο υπηρεσιών. ECTA - CEPS workshop: Promoting investment through competition. Sept. 2005
Μοντέλο Ανάπτυξης της Ευρυζωνικότητας Η Ελληνική πραγµατικότητα χαρακτηρίζεται από ανυπαρξία µοντέλου ανάπτυξης της Ευρυζωνικότητας Στο τοµέα των τηλεπικοινωνιών έχοντας ως δεδοµένα την κατάσταση της χώρας µας, αλλά και την ευρωπαϊκή πραγµατικότητα έχουµε ένα πλεονέκτηµα ως χώρα: Να ακολουθήσουµε µια εφαρµοσµένα επιτυχηµένη στρατηγική από την ευρωπαϊκή εµπειρία. Μπορούµε έτσι να µιλήσουµε για το Αγγλικό ή το Γαλλικό µοντέλο που έχουν σηµαντικές διαφορές µεταξύ τους, αλλά και ένα κοινό χαρακτηριστικό: Αποτελούν επιτυχηµένες στρατηγικές που διαµόρφωσαν τα πλαίσια ανάπτυξης του χώρου, πάνω στα οποία δοµήθηκαν συνθήκες ανταγωνισµού βιώσιµες, προς όφελος πάντα του καταναλωτή και της γενικότερης οικονοµικής ανάπτυξης της χώρας τους (ρυθµοί ανάπτυξης, νέες θέσεις εργασίας, κερδοφορίες, προσέλκυση επενδύσεων κ.λπ.)
Ο ρόλος του ρυθµιστικού περιβάλλοντος Ο ρόλος της ρυθµιστικής αρχής σε κάθε περίπτωση είναι καθοριστικός Με την επιβολή προστίµων που οδηγούν σε συµµόρφωση των παρόχων που βρίσκονται σε παράβαση των κανόνων του ανταγωνισµού. Η FT έλαβε πρόσφατα (9 Νοεµβρίου 2005) νέο πρόστιµο 80εκ. επειδή σύµφωνα µε την Αρχή Ανταγωνισµού απέτυχε να ανοίξει το δίκτυο της στους ανταγωνιστικούς της παρόχους ευρθζωνικών υπηρεσιών. Να θυµηθούµε και τα πρόστιµα που επιβλήθηκαν σε παρόχους κινητής τηλεφωνίας από την Γαλλική Αρχή (πρόστιµα στις Orange,, SFR και Bouygues Telecom) σύνολο : 534εκ.! ιευκόλυνση των επενδύσεων. Η δυνατότητα συνεγκατάστασης στα κέντρα του ΟΤΕ και η χάραξη ορθολογικής τιµολογιακής πολιτικής είναι καθοριστικοί παράγοντες. Έλεγχος της τιµολογιακής πολιτικής παροχής υπηρεσιών χονδρικής (wholesale( offer)
Ευρυζωνικότητα Σηµείο συνεργασίας και κοινής δράσης Η περιοχή της Μεσογείου αποτελείται από ένα σύνολο χωρών µε συναφές πολιτικό υπόβαθρο και συµπληρωµατικά οικονοµικά συµφέροντα. Η διαµόρφωση κοινής στρατηγικής και συνεργασία σε συγκεκριµένους αναπτυξιακούς τοµείς θα έχει θετικό αντίκτυπο στις τοπικές οικονοµίες και στις ίδιες τις κοινωνίες. Πρόσφορος τοµέας για την ανάπτυξη κοινών δράσεων είναι αυτός της ευρυζωνικότητας.. Μέσα από τη χρήση ευρυζωνικών υποδοµών και της διάθεσης ευρυζωνικών υπηρεσιών µπορούν να εξυπηρετηθούν: κοινές εµπορικές δράσεις (π.χ. κοινά τουριστικά προϊόντα, εµπορία αγαθών, κλπ.), εκπαιδευτικά προγράµµατα (π.χ. ανοιχτά πανεπιστήµια και µεταφορά τεχνογνωσίας από χώρα σε χώρα), κοινωνικές δράσεις (π.χ. παροχή υπηρεσιών σε µετανάστες των χωρών της Μεσογείου), πολιτιστικές δραστηριότητες (π.χ. ανάπτυξη πολιτιστικού περιεχοµένου και διάθεσή του τόσο εντός των χωρών της Μεσογείου όσο και εκτός).
Κοινές ράσεις ράσεις από πλευράς ΕΕ υπήρξαν στο παρελθόν µε προγράµµατα όπως το EUMEDIS στην κατεύθυνση της Κοινωνίας της Πληροφορίας που στόχευε στην ανάπτυξη περιφερειακών εφαρµογών µε κοινότητες χρηστών και συνεργάτες σε όλη την περιοχή της Μεσογείου Επιδίωξη του προγράµµατος ήταν η δηµιουργία βασικών υποδοµών που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη και διάδοση της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Τα σηµεία εστίασης του προγράµµατος ήταν: Η δηµιουργία ενός δικτύου σηµείων αναφοράς για την Κοινωνία της Πληροφορίας ανά την Μεσόγειο. Η διασύνδεση µεταξύ των ερευνητικών δικτύων ανά την Ευρώπη µε τα αντίστοιχα Μεσογειακά ερευνητικά δίκτυα. Οι τοµείς εφαρµογής του προγράµµατος είναι οι ακόλουθοι: Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας µε εφαρµογές στην Εκπαίδευση, Ηλεκτρονικό Εµπόριο και Οικονοµική Συνεργασία, ίκτυα για Φροντίδα Υγείας, ιαδραστική (multimedia) πρόσβαση για τον Τουρισµό και την Πνευµατική Κληρονοµιά, Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνίας µε εφαρµογή στην Βιοµηχανία και την Καινοτοµία. Ανάλογες δράσεις θα πρέπει να ενισχυθούν και να διαδοθούν µε έµφαση την ανάπτυξη ευρυζωνικών υποδοµών και υπηρεσιών.
Στόχοι για την Ελλάδα Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να εκµεταλλευτεί την συσσωρευµένη εµπειρία επιτυχυµένων µοντέλων ανάπτυξης ευρυζωνικών υποδοµών και υπηρεσιών στην Ευρώπη εκµεταλλευόµενη και κονδύλια των κοινοτικών ταµείων στήριξης. Η συνεχής βελτίωση και ορθή εφαρµογή του θεσµικού πλαισίου ώστε να υποστηρίζει την ορθολογιστική ανάπτυξη της ευρυζωνικότητας πρέπει να αποτελεί πρωτεύοντα στόχο. Τα παραπάνω πρέπει να έχουν ως στόχο τόσο στην αναβάθµιση των υπηρεσιών του δηµόσιου τοµέα όσο και στην εξυπηρέτηση του ιδιωτικού τοµέα καθώς και του τοµέα της εκπαίδευσης και του πολιτισµού. Αυτή η εµπειρία που θα αποκτηθεί µέσω των παραπάνω διαδικασιών µπορεί να µεταδοθεί στις χώρες της περιοχής της Μεσογείου ώστε να ν επιτευχθεί ένα δοµηµένο και σύντοµο πλάνο ανάπτυξης. Επιπλέον θα δηµιουργηθεί ένα κοινό επίπεδο διαλειτουργικότητας των υπηρεσιών των χωρών προς όφελος των πολιτών και της ανάπτυξης της οικονοµίας.
Σας ευχαριστώ.