ΕΘΝΙΚΗ ΧΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ

ΕΘΝΙΚΗ ΧΟΛΗ ΔΗΜΟΙΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΕΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΗ ΟΡΓΑΝΙΜΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ ΣΕΛΙΚΗ ΕΡΓΑΙΑ ΘΕΜΑ: Η ΑΝΟΙΚΣΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΝΣΟΝΙΜΟΤ ΣΟ ΠΕΔΙΟ ΣΗ ΕΤΡΩΠΑΪΚΗ ΠΟΛΙΣΙΚΗ Επιβλέπων: Γαβριήλ Αμίτσης πουδαστής: Καραπάνος Μιχαήλ ΑΘΗΝΑ - 2005

ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ... 2 ΠΔΡΙΛΗΦΗ... 4 ΛΔΞΔΙ ΚΛΔΙΓΙΑ... 5 ΔΙΑΓΧΓΗ... 6 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1... 8 ΑΜ: ΑΠΑΡΥΔ, ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ, ΒΑΙΚΑ ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ, ΛΟΓΟΙ ΔΠΙΚΡΑΣΗΗ... 8 1.1 Οη παξεκβάζεηο ηεο Έλσζεο ζην πεδίν ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο- Η Πξνζπάζεηα Ελαξκόληζεο θαη ε ιύζε ηνπ Σπληνληζκνύ... 8 1.2 Οη ξίδεο ηεο Αλνηθηήο Μεζόδνπ Σπληνληζκνύ... 11 1.3 Η δηαδηθαζία εθαξκνγήο ηεο ΑΜΣ... 14 1.4 Τα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ΑΜΣ... 17 1.5 Η αλάδεημε ηεο ΑΜΣ ζην πεδίν ηεο Επξσπατθήο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο... 20 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2... 23 Η ΔΦΑΡΜΟΓΗ ΣΗ ΑΜ ΣΟ ΠΔΓΙΟ ΣΗ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ... 23 2.1 Η εθαξκνγή ηεο ΑΜΣ ζην πεδίν ηεο Κνηλσληθήο Έληαμεο... 23 2.2 Η εθαξκνγή ηεο ΑΜΣ ζην πεδίν ησλ Σπληάμεσλ... 29 2.3 Η εθαξκνγή ηεο ΑΜΣ ζην πεδίν ηεο πγεηνλνκηθήο θξνληίδαο θαη ηεο θξνληίδαο ησλ ειηθησκέλσλ... 35 2.4 Σπγθξηηηθή αλάιπζε ησλ δηαζηάζεσλ ηεο ΑΜΣ ζηα πεδίν ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο, ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγεηνλνκηθήο θξνληίδαο ζε ζρέζε κε ηνλ θαζνξηζκό ηεο κεζόδνπ ζην Σπκβνύιην ηεο Ληζζαβόλαο. Μηα θξηηηθή πξνζέγγηζε.... 41 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3... 48 Η ΔΝΝΟΙΑ ΣΟΤ ΔΞΟΡΘΟΛΟΓΙΜΟΤ (STREAMLINING) ΣΗ ΑΜ ΣΟ ΠΔΓΙΟ ΣΗ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΡΟΣΑΙΑ... 48 3.1 Εμνξζνινγηζκόο: Πσο θηάζακε εδώ... 48 3.2 Η Δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο ηνπ Streamlining... 52 3.3 Πξννπηηθέο Εθαξκνγήο ηεο δηαδηθαζίαο Εμνξζνινγηζκνύ ζε άιιεο κνξθέο ηεο ΑΜΣ... 55 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4... 62 ΓΙΑΣΑΔΙ ΣΗ ΑΜ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ... 62 4.1 Πνιηηηθέο γηα ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε... 62 4.1.1 Σν πξψην Δζληθφ ρέδην Γξάζεο... 62 4.1.2 Σν δεχηεξν Δζληθφ ζρέδην δξάζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Δλζσκάησζε... 66 2

4.1.3 Σν ηξίην Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Δλζσκάησζε... 70 4.2 Πνιηηηθέο ζην πεδίν ησλ ζπληάμεσλ... 73 4.2.1 Η πξψηε Διιεληθή Έθζεζε γηα ηηο πληάμεηο... 73 4.2.2 Η δεχηεξε Διιεληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο γηα ηηο πληάμεηο... 75 4.3 Οη πνιηηηθέο ζην Πεδίν ηεο Υγεηνλνκηθή Πεξίζαιςεο θαη ηεο Μαθξνρξόληαο θξνληίδαο... 78 ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ ΣΗ ΑΜ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ-ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ- ΠΡΟΣΑΔΙ... 86 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 90 3

ΠΔΡΙΛΗΦΗ Η εξγαζία δηαξζξψλεηαη ζε 4 θεθάιαηα. ην πξψην θεθάιαην, αλαιχνληαη ηα γεληθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ (ΑΜ)θαη ν ηξφπνο άζθεζεο ηεο ηφζν ζε επξσπατθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν. ην δεχηεξν θεθάιαην, αλαιχνληαη νη δηαθνξεηηθέο κνξθέο πνπ παίξλεη ε ΑΜ ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζηνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο, ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη ηεο καθξνρξφληαο θξνληίδαο. Δπίζεο, επηρεηξείηαη κηα ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ησλ ηξηψλ ΑΜ αλαδεηθλχνληαο νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο. ην ηξίην θεθάιαην, αλαιχεηαη ε δηαδηθαζία εμνξζνινγηζκνχ ζην ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη νη ιφγνί πνπ ηελ επέβαιαλ. Δλ ζπλερεία,αλαθέξνληαη θξηηηθέο ησλ θνηλσληθψλ θνξέσλ θαη παξνπζηάδεηαη έλα ππφδεηγκα ην νπνίν αλαιχεη γηαηί ε δηαδηθαζία ηνπ εμνξζνινγηζκνχ είλαη ειιηπήο ζην λα πεηχρεη ηνπο ζηφρνπο πνπ έρεη ε ίδηα ζέζεη. Σέινο ζην ηέηαξην θεθάιαην, αλαιχεηαη ε δηάζηαζε ηεο ΑΜ ζηελ Διιάδα κέζα απφ ηηο εθζέζεηο πνπ έζηεηιε ε Διιεληθή θπβέξλεζε ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ζην πιαίζην ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο απέλαληη ζηελ ΑΜ. Summary This essay is composed of 4 chapters. The first chapter presents the general characteristics of the Open Method of Coordination (OMC) and the way that it is applied both in the European and the national level. The second chapter analyzes the different forms that the OMC can take in the field of social protection and especially concerning social inclusion, pensions and health care and long term care. In addition, a comparative analysis of the three OMC is made, showing the 4

differences and similarities among them. The third chapter analyzes the streamlining process in the field of social protection and the reasons that provoked its implementation. It also notes the critic of the social actors and presents a model which analyzes the reason why the streamlining process is incomplete in succeeding its goals. Finally, the fourth chapter presents the implementation of OMC in Greece through the reports that the Greek government sent to the European Committee of Social Protection in the context of its obligations towards the OMC. ΛΔΞΔΙ ΚΛΔΙΓΙΑ Αλνηθηή Μέζνδνο πληνληζκνχ, Δζληθά ρέδηα Γξάζεο, Δζληθή ηξαηεγηθή γηα ηηο πληάμεηο, πξνθαηαξθηηθή έθζεζε, καθξνρξφληα θξνληίδα, πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε, Κνηλσληθή Δλζσκάησζε,δηαδηθαζία εμνξζνινγηζκνχ (streamlining), Ληζζαβφλα, Δπξσπατθή Κνηλσληθή Πνιηηηθή, δηαθπβέξλεζε, επηθνπξηθφηεηα, απνηειεζκαηηθφηεηα, ζπκπιεξσκαηηθφηεηα, λνκηκνπνίεζε, θαηεπζπληήξηεο γξακκέο, ζηφρνη, πξφζβαζε, βησζηκφηεηα, εθζπγρξνληζκφο, κεηαξξπζκίζεηο, ζπληνληζκφο, ζπλεξγαζία, πνηφηεηα, θαιέο πξαθηηθέο, ελζσκάησζε, αμηνιφγεζε, δείθηεο, ζπκκεηνρή, δηαδηθαζία κάζεζεο, αιιειεμάξηεζε, αιιειφδξαζε, 5

ΔΙΑΓΧΓΗ Ο ζηφρνο απηήο ηεο εξγαζίαο είλαη δηηηφο. Απφ ηελ κία, λα αλαιχζεη ηελ εθαξκνγή ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ απφ ηα φξγαλα ηηο Δπξσπατθήο Έλσζεο ζηνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο, ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη καθξνρξφληαο θξνληίδαο θαη απφ ηελ άιιε, λα δηεξεπλήζεη θαηά πφζν ε κέζνδνο αζθεί πίεζε ζηα θξάηε κέιε (ηδηαίηεξα ζηελ Διιάδα) λα εθαξκφζνπλ κεηαξξπζκίζεηο ζηα εζληθά ηνπο ζπζηήκαηα, κε γλψκνλα ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ή ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο πνπ ηίζεληαη ζε Δπξσπατθφ επίπεδν. Απφ ηελ αλάιπζε καο αθήζακε ζθφπηκα εθηφο ηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο 1, δηφηη ζέιακε λα εζηηάζνπκε ζηηο άιιεο ηξεηο εθθάλζεηο ηηο κεζφδνπ θαη ζηνλ επηθείκελν εμνξζνινγηζκφ (streamlining) ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπο. Η εξγαζία δηαξζξψλεηαη ζε 4 θεθάιαηα. ην πξψην θεθάιαην, αλαιχνληαη ηα γεληθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο κεζφδνπ θαη ν ηξφπνο άζθεζεο ηεο ηφζν ζε επξσπατθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν. ηε ζπλέρεηα επηρεηξείηαη κηα ηζηνξηθή αλαδξνκή θαη αλαιχνληαη νη ιφγνη πνπ επέβαιαλ ηελ επηθξάηεζε ηεο κεζφδνπ ζην πεδίν ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο. ην δεχηεξν θεθάιαην, αλαιχνληαη νη δηαθνξεηηθέο κνξθέο πνπ παίξλεη ε ΑΜ ζην πεδίν ηεο Κνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζηνπο ηνκείο, ηεο θνηλσληθήο Δλζσκάησζεο, ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη ηεο καθξνρξφληαο θξνληίδαο. ην ηέινο ηνπ θεθαιαίνπ επηρεηξείηαη κηα ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ησλ ηξηψλ ΑΜ αλαδεηθλχνληαο νκνηφηεηεο θαη δηαθνξέο. ην ηξίην θεθάιαην, αλαιχεηαη ε δηαδηθαζία εμνξζνινγηζκνχ ζην ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη νη ιφγνί πνπ ηελ επέβαιαλ. ηε ζπλέρεηα,αλαθέξνληαη θξηηηθέο ησλ θνηλσληθψλ θνξέσλ θαη 1 Ηξψ Νηθνιαθνπνχινπ ηεθάλνπ Η Κνηλσληθή Δπξψπε, Διιείκκαηα θαη Πξννπηηθέο,2002 ζει 61-116 Δθδφζεηο Ι. ΙΓΔΡΗ 6

παξνπζηάδεηαη έλα ππφδεηγκα ην νπνίν αλαιχεη γηαηί ε δηαδηθαζία ηνπ εμνξζνινγηζκνχ είλαη ειιηπήο ζην λα πεηχρεη ηνπο ζηφρνπο πνπ έρεη ε ίδηα ζέζεη. ην Σέηαξην θεθάιαην, αλαιχεηαη ε δηάζηαζε ηεο ΑΜ ζηελ Διιάδα κέζα απφ ηηο εθζέζεηο πνπ έζηεηιε ε Διιεληθή θπβέξλεζε ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ζην πιαίζην ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο απέλαληη ζηελ ΑΜ Η κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε βαζίδεηαη ηφζν ζηελ πξσηνγελή έξεπλα πάλσ ζηα πξσηφηππα θείκελα ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ηεο Διιεληθήο Γηνίθεζεο, φζν θαη ζε δεπηεξνγελή έξεπλα- αλαιχζεηο δειαδή ησλ πξσηφηππσλ απφ άιινπο ζπγγξαθείο ζηελ ειιεληθή θαη μελφγισζζε βηβιηνγξαθία- θαζψο θαη ζε έξεπλα ζην δηαδίθηπν. 7

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΜ: απαξρέο, δηαδηθαζία, βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά, ιόγνη επηθξάηεζεο 1.1 Οη παξεκβάζεηο ηεο Έλσζεο ζην πεδίν ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο- Η Πξνζπάζεηα Δλαξκόληζεο θαη ε ιύζε ηνπ πληνληζκνύ Η παξέκβαζε ηεο Έλσζεο ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο γίλεηαη κέζσ δεζκεπηηθψλ (θαλνληζκνί, νδεγίεο) θαη κε δεζκεπηηθψλ (Απνθάζεηο, Αλαθνηλψζεηο) πξάμεσλ θαη απνζθνπεί, ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ θνηλσληθνχ ληάκπηλγθ 2, ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ επηπηψζεσλ πνπ επηθέξεη ε Δληαία Αγνξά θαη ζηελ εγθαζίδξπζε ηνπ «Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Υψξνπ» 3.Η θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ πξνσζεί ε Δπηηξνπή, δελ αληηπαξαηίζεηαη νχηε αληαγσλίδεηαη ηηο Δζληθέο πνιηηηθέο, αιιά ξπζκίδεη φ,ηη παξαιείπνπλ λα ξπζκίζνπλ, ε ξπζκίδνπλ ειιηπψο ηα θξάηε κέιε 4. Αζθείηαη βάζεη ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο, γεγνλφο πνπ ζεκαίλεη, φηη δελ πξέπεη λα αζθεζνχλ πνιηηηθέο ζε θνηλνηηθφ επίπεδν εάλ νη πνιηηηθέο απηέο κπνξνχλ λα αζθεζνχλ εμίζνπ θαιά ή θαιχηεξα ζε εζληθφ. Ο ξφινο ηεο είλαη, απφ ηελ κία, ζπκπιεξσκαηηθφο ηεο νηθνλνκηθήο ελνπνίεζεο θαη ηεο εληαίαο αγνξάο, ηεο απνδνηηθφηεηαο, ηεο κεγέζπλζεο, ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο αλάπηπμεο, θαη απφ ηελ άιιε, λα ππνθαζηζηά ηηο πξνζηαηεπηηθέο εκπνξηθέο πνιηηηθέο ηνπ παξειζφληνο κέζσ ηνπ ρεηξηζκνχ ηνπ εξγαηηθνχ θαη κηζζνινγηθνχ θφζηνπο, ζπκβάιινληαο ζηελ πξνζέιθπζε μέλσλ επελδχζεσλ θαη ζηελ αχμεζε ηεο 2 Χο θνηλσληθφ Νηάκπηλγθ κπνξεί λα ζεσξεζεί κηα θξαηηθή πνιηηηθή πνπ απνβιέπεη ζηελ ελίζρπζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ εγρψξησλ επηρεηξήζεσλ θαη ηελ πξνζέιθπζε επελδχζεσλ κε ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ εξγαηηθνχ θφζηνπο, θπξίσο κε πεξηνξηζκφ ηνπ κηζζνινγηθνχ θαη κε κηζζνινγηθνχ θφζηνπο. 3 Γηα ηελ αλάιπζε ησλ φξσλ δεο κεηαμχ άιισλ Ηξψ Νηθνιαθνπνχινπ ηεθάλνπ Η Κνηλσληθή Δπξψπε, Διιείκκαηα θαη Πξννπηηθέο,2002 ζει 14-22 Δθδφζεηο Ι. ΙΓΔΡΗ 4 Θεφδσξνο αθειαξφπνπινο :Δπξσπατθή Κνηλσληθή Πνιηηηθή ζει 28 1993 Δθδφζεηο Κξηηηθή 8

αληαγσληζηηθφηεηαο ησλ επξσπατθψλ επηρεηξήζεσλ 5. ηελ ινγηθή απηή ε Δπξσπατθή Έλσζε είρε λα επηιέμεη αλάκεζα ζε πνιηηηθέο πνπ πξέζβεπαλ ηελ ελαξκφληζε ή ηνλ ζπληνληζκφ ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Σα κνληέια ηα νπνία πξνηάζεθαλ γηα ηελ επηθείκελε ελαξκφληζε ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο είλαη ηα εμήο 6 : ην ζπγθεληξσηηθόζεζκηθό κνληέιν ή κνληέιν ελαξκόληζεο ην νπνίν ππνζηεξίρζεθε απφ ηα επξσπατθά ζπλδηθάηα θαη ζεσξεί φηη ε ελαξκφληζε ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο αζθάιεηαο ζα επηηεπρζεί κε ηελ κεηαθνξά θνλδπιίσλ (κέζσ ηνπ θνηλνηηθνχ πξνυπνινγηζκνχ)απφ ηηο ρψξεο πνπ έρνπλ πςειά επίπεδα πξνζηαζίαο ζε απηέο πνπ ππνιείπνληαη. ηνλ αληίπνδα, βξίζθεηαη ην απνθεληξσηηθό κνληέιν πνπ πξφηεηλαλ νη εξγνδνηηθέο νξγαλψζεηο ηεο Δπξψπεο θαη ην νπνίν ππνζηεξίδεη κηα ππνιεηκκαηηθή θνηλσληθή πνιηηηθή ηεο Δ.Δ ζχκθσλα κε ηηο λενθηιειεχζεξεο αξρέο ηεο ειάρηζηεο ξχζκηζεο. Δλαιιαθηηθά σο πξνο ηα πξνεγνχκελα κνληέια πξνηάζεθε σο κέζε ιχζε ην κνληέιν «ηνπ θνηλσληθνύ θηδηνύ» 7 ην νπνίν ζεκειηψζεθε κε βάζε ηελ ζηαδηαθή ελαξκφληζε θαη εμίζσζε ησλ θνηλσληθψλ δαπαλψλ. Δλ ζπλερεία, πξνηάζεθε ην κνληέιν ηνπ «θνηλσληθνύ δηαδξόκνπ». Σν κνληέιν απηφ ζηεξίδεηαη ζηελ ινγηθή φηη ζηηο πεξηζζφηεξεο επξσπατθέο ρψξεο ππάξρεη κηα ζηελή ζχλδεζε επηπέδνπ νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο θαη επηπέδνπ θνηλσληθψλ δαπαλψλ θαη πξνηείλεη, ε ζρέζε απηή λα επηζεκνπνηεζεί ζε επξσπατθφ επίπεδν κε ηελ δεκηνπξγία ελφο «θνηλσληθνχ ζπκθψλνπ ζηαζεξφηεηαο». Σέινο πξνηάζεθε ην κνληέιν ηνπ 5 Θεφδσξνο αθειαξφπνπινο :Τπεξεζληθέο Κνηλσληθέο Πνιηηηθέο ζηελ Δπνρή ηεο Παγθνζκηνπνίεζεο ζει 123 2001 εθδφζεηο Κξηηηθή 6 Γηα ηα κνληέια Βι αλαιπηηθφηεξα ν.π ζει 115-122 θαη Ξελνθψλ Κνληηάδεο, πληαγκαηηθέο Δγγπήζεηο θαη Θεζκηθή Οξγάλσζε ηνπ πζηήκαηνο Κνηλσληθήο Αζθάιηζεο, 2004 ζει 241-245 7 Πξνβιέπεη ηελ ελαξκφληζε ησλ θνηλσληθψλ δαπαλψλ ησλ θξαηψλ κειψλ κε έλα ζπγθεθξηκέλν επξσπατθφ κέζν φξν γηα θάζε θνηλσληθή δαπάλε, κέζσ ηεο ζηαδηαθήο αχμεζεο ησλ θνηλσληθψλ δαπαλψλ ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ είλαη ρακειφηεξεο απφ ηνλ θνηλσληθφ κέζν φξν θαη ηαπηφρξνλα ηελ κείσζε ησλ δαπαλψλ ζηα θξάηε κέιε πνπ ππεξβαίλνπλ ηνλ θνηλνηηθφ κέζν φξν. 9

«13 θξάηνπο» 8 ην νπνίν αλαθέξεηαη απνθιεηζηηθά ζηελ ελαξκφληζε ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο. Πξφθεηηαη νπζηαζηηθά γηα ηελ δεκηνπξγία ελφο επξσπατθνχ αζθαιηζηηθνχ νξγαληζκνχ, ν νπνίνο ζα ιεηηνπξγνχζε παξάιιεια κε ηα εζληθά ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη ζα απνηεινχζε έκκεζα έλα θηλεηήξην κνριφ γηα ηελ ελαξκφληζε ηνπο. Η ηδέα ηεο ελαξκφληζεο ζθφληαςε ηφζν ζηηο αδπλακίεο ησλ ίδησλ ησλ κνληέισλ, φζν θαη ζηα δηαθνξεηηθά εκπφδηα δνκηθνχ 9 ραξαθηήξα πνπ αληηκεηψπηδαλ ηα θξάηε κέιε. Οη έληνλεο δηαθνξέο ζηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ησλ θξαηψλ κειψλ ηεο Δ.Δ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ επηθξάηεζε ηεο νηθνλνκηθήο δηάζηαζεο ηεο επξσπατθήο ελνπνίεζεο 10, είρε σο ζπλέπεηα λα κελ είλαη εθηθηή ε δεκηνπξγία κηαο θνηλήο επξσπατθήο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ε νπνία ζα νδεγνχζε ζε κηα θνηλή κεηαξξχζκηζε ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Αλη απηνχ επηιέρηεθε κηα επξσπατθή πνιηηηθή ε νπνία ζα δηαζθαιίδεη έλα ειάρηζην επίπεδν θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη θνηλσληθψλ δηθαησκάησλ πνπ έρεη αλαδείμεη ν επξσπατθφο πνιηηηζκφο, ε λνκηθή θαηνρχξσζε ηνπ νπνίνπ ζα γίλεηαη κέζα απφ ζπλζήθεο, νδεγίεο, θαλνληζκνχο θιπ 11. Σα ειάρηζηα απηά φξηα ζα ζπκπιεξψλνληαη κέζσ ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ ζπζηεκάησλ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, θαη εηδηθφηεξα κέζσ ησλ πνιηηηθψλ πνπ αθνξνχλ 12, ηφζν ηελ έθδνζε θαλνληζκψλ 8 Όηαλ πξνηάζεθε ην κνληέιν ηα θξάηε κέιε ήηαλ 12 9 Αλαθεξφκαζηε ηφζν ζηελ θνηλσληθή αληίδξαζε ζηηο ρψξεο εθείλεο νη νπνίεο δελ ζέινπλ λα ζηεξεζνχλ ηηο θεθηεκέλεο θνηλσληθέο παξνρέο πνπ έρνπλ απνθηήζεη κέζσ ηεο κείσζεο ησλ θνηλσληθψλ δαπαλψλ, φζν θαη ζηηο ρψξεο εθείλεο πνπ αληηκεησπίδνπλ κεγάια πξνβιήκαηα δεκνζηνλνκηθψλ ειιεηκκάησλ θαη ελδερνκέλσο αδπλαηνχλ λα απμήζνπλ ην επίπεδν ησλ παξνρψλ πνπ δίλνπλ ζηνπο πνιίηεο ηνπο. 10 αθειαξφπνπινο Θεφδσξνο Τπεξεζληθέο Κνηλσληθέο Πνιηηηθέο ζηελ Δπνρή ηεο Παγθνζκηνπνίεζεο 2001, ζει 123 11 αθειαξφπνπινο Θεφδσξνο Τπεξεζληθέο Κνηλσληθέο Πνιηηηθέο ζηελ Δπνρή ηεο Παγθνζκηνπνίεζεο 2001 ζει 121 12 Ακίηζεο Γαβξηήι «Η εθαξκνγή ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ ζην Διιεληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο» ζει 3 10

θαη νδεγηψλ, νη νπνίεο απνηεινχλ ηηο θιαζηθέο ζεζκηθέο δηεπζεηήζεηο δεζκεπηηθνχ ραξαθηήξα γηα ηα θξάηε κέιε, φζν θαη κε ηελ έθδνζε κε δεζκεπηηθψλ ζπζηάζεσλ ή θνηλσληθνπνιηηηθψλ δηαθεξχμεσλ πνπ ζπλζέηνπλ ην «ραιαξφ» ζεζκηθφ πιαίζην 13. πκπιεξσκαηηθά κε ηηο πξνεγνχκελεο κεζφδνπο ιεηηνπξγεί θαη ε Αλνηθηή Μέζνδνο πληνληζκνχ (ΑΜ). Η ΑΜ ζηνρεχεη ζηνλ ζπλδπαζκφ ησλ εζληθψλ ηδηαηηεξνηήησλ θαη δηαθνξνπνηήζεσλ θαη ζηελ ελίζρπζε ηεο δηαδηθαζίαο ζχγθιηζεο 14, απνηειεί κία λέα ηερληθή ξχζκηζε ηεο Έλσζεο ζηελ θνηλσληθή ζθαίξα θαη επειπηζηεί λα δψζεη, εθαξκφζηκεο θαη βηψζηκεο ιχζεηο, ζε εθείλα ηα πεδία πνιηηηθψλ πνπ νη άιιεο κέζνδνη είηε είλαη κεξηθψο απνηειεζκαηηθέο, είηε δελ είλαη θαζφινπ. 1.2 Οη ξίδεο ηεο Αλνηθηήο Μεζόδνπ πληνληζκνύ Η δεθαεηία ηνπ 1990 απνηέιεζε κία απφ ηηο πην δπλακηθέο πεξηφδνπο ζηε δηαδηθαζία ηεο Δπξσπατθήο νινθιήξσζεο θαζψο πέξα απφ ηηο αλαζεσξήζεηο ησλ δχν θπξίσλ ζπλζεθψλ θαη ηελ νπζηαζηηθή επέθηαζε ησλ αξκνδηνηήησλ ησλ ππεξεζληθψλ ζεζκψλ, ηα θξάηε κέιε πηνζέηεζαλ λέεο πξαθηηθέο ζπλεξγαζίαο θαη ηξφπνπο Δπξσπατθήο δηαθπβέξλεζεο 15. Μηα ηέηνηα δπλακηθή αλάπηπμε ήηαλ ε αλάδεημε ηεο ΑΜ ε νπνία αλαπηχρζεθε βήκα πξνο βήκα θαη δηεχξπλε ην πεξηερφκελν ηεο έλλνηαο ηεο ρξφλν κε ην ρξφλν. Η πξψηε πξνζπάζεηα ζπληνληζκνχ ηεο Δ.Δ έιαβε ρψξα ζηελ πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρ, φπνπ ζπγθεθξηκέλα ζην άξζξν 104 αλαθέξεηαη ε αλάγθε γηα ζπληνληζκφ ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πνιηηηθψλ ησλ θξαηψλ κειψλ, κέζσ ηνπ πκθψλνπ ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο 16. Απηή ε κνξθή ζπληνληζκνχ απνηειεί ηελ πην 13 πξφθεηηαη γηα ην ζχλνιν ησλ κέηξσλ πνπ ηεο Έλσζεο πνπ δελ δεκηνπξγνχλ δεζκεχζεηο θαη ππνρξεψζεηο ζηα θξάηε κέιε νχηε ζεκειηψλνπλ αγψγηκα δηθαηψκαηα ζηνπο ηδηψηεο. Βι ν.π,ππνζεκείσζε 16 14 αθειαξφπνπινο Θεφδσξνο:πκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο θαη Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν : ε Αλνηθηή Μέζνδνο πληνληζκνχ ζει 19, 2004 εθδφζεηο ΙΣΑΜΔ 15 The Open Method of Coordination as a new mode of Governance(paper prepared for the first PCE conference,29 June 2005 Maastricht) Elissaveta Radulova ζει 2 16 Πξνζηέζεθε κε ην πέκπην πξσηφθνιιν ζηε ζπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρ (Καλνληζκφο 1466/97 θαη 1467/97 11

απζηεξή θαη αθαλζψδε δηαδηθαζία ζπληνληζκνχ ιφγσ ησλ νηθνλνκηθψλ θπξψζεσλ πνπ επηβάιινληαη ζηα κέιε πνπ παξαβηάδνπλ ην ζχκθσλν 17. Παξάιιεια, ζηελ ίδηα πλζήθε θαη ζην άξζξν 99 αλαθέξεηαη, φηη ζην ηνκέα ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο ν ζπληνληζκφο νξγαλψλεηαη κέζα ζην πιαίζην ησλ Γεληθψλ Καηεπζπληήξησλ Γξακκψλ Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο (ΓΚΓΟΠ). Οη θπξψζεηο νη νπνίεο πξνβιέπνληαη απφ ηνλ κεραληζκφ, είλαη ηεο κνξθήο ησλ ζπζηάζεσλ θαη φρη ησλ νηθνλνκηθψλ θπξψζεσλ. Δλ ζπλερεία, ζηελ πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ ην 1997 θαη ζην άξζξν 127, γίλεηαη ιφγνο γηα ηνλ ζπληνληζκφ ησλ πνιηηηθψλ ζην πεδίν ηεο απαζρφιεζεο ζηα πιαίζηα ηεο Δπξσπατθήο ηξαηεγηθήο Απαζρφιεζεο (ΔΑ) (ή δηαδηθαζία ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ). Η δηαδηθαζία ηνπ Λνπμεκβνχξγνπ, ζπκπιεξψζεθε θαη εκπινπηίζηεθε κε ηηο δηαδηθαζίεο ηνπ Κάξληηθ θαη ηεο Κνισλίαο. ηφρνο ηεο δηαδηθαζίαο ηνπ Κάξληηθ (1998) είλαη ε πξαγκαηνπνίεζε δνκηθψλ κεηαξξπζκίζεσλ ζηα θξάηε κέιε κε ζθνπφ ηελ δεκηνπξγία κηαο αληαγσληζηηθήο θαη εληαίαο αγνξάο ζηνλ Δπξσπατθφ ρψξν, ελψ ζηφρνο ηεο δηαδηθαζίαο ηεο Κνισλίαο (1999) είλαη ε πξνψζεζε ηνπ καθξννηθνλνκηθνχ δηαιφγνπ, γηα ηνλ ζπληνληζκφ ησλ νηθνλνκηθψλ θαη λνκηζκαηηθψλ πνιηηηθψλ θαη ηεο πνιηηηθήο ακνηβψλ ησλ θξαηψλ κειψλ 18. Σν ζπκβνχιην ηεο Κνισλίαο ήηαλ θαη ν ηειεπηαίνο ζηαζκφο πξηλ εηζαρζεί επίζεκα γηα πξψηε θνξά ζηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ πκβνπιίνπ ηεο Ληζζαβφλαο ην 2000 ε έλλνηα ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ ε νπνία θσδηθνπνίεζε δηάζπαξηεο πξαθηηθέο πνπ εθαξκφδνληαλ ηφζν ζηελ ΔΑ φζν θαη ζηνπο ΓΚΓΟΠ. 17 The Open Method of Coordination as a new mode of Governance(paper prepared for the first PCE conference,29 June 2005 Maastricht) Elissaveta Radulova ζει.4 18 18 αθειαξφπνπινο Θεφδσξνο:πκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο θαη Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν : ε Αλνηθηή Μέζνδνο πληνληζκνχ ζει 20, 2004 εθδφζεηο ΙΣΑΜΔ 12

Η εμέιημε ηεο ΑΜ παξνπζηάδεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα 19 Η εμέιημε ηεο ΑΜ χκθσλν ηαζεξφηεηαο θαη πλζήθε ηνπ Μάαζηξηρ 1992 Αλάπηπμεο,(ζπληνληζκφο δεκνζηνλνκηθψλ πνιηηηθψλ) Γεληθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο (ΓΚΓΟΠ) Δπξσπατθή ηξαηεγηθή Απαζρφιεζεο πλζήθε ηνπ Ακζηεξληακ,1997 (ΔΑ) Η «δηαδηθαζία ηνπ Κάξληηθ» πκβνχιην ηνπ Κάξληηθ 1998 (ζηξαηεγηθή γηα ηελ εληαία αγνξά) Η δηαδηθαζία ηεο Κνινλίαο πκβνχιην Κνισλίαο 1999) (καθξννηθνλνκηθφο δηάινγνο) ΑΜ θαη θνηλσληθή πξνζηαζία πκπεξάζκαηα Ληζζαβφλαο, 2000 θαη (ζπληάμεηο θαη θνηλσληθή απνθιεηζκφο) πκπεξάζκαηα Λάαθελ,2001 Η ΑΜ ζε άιινπο ηνκείο Μεηά Ληζζαβφλαο Δπνρή (κεηαλάζηεπζε, καθξνρξφληα θξνληίδα, εθπαίδεπζε θιπ) Απφ ηηο δηαθνξεηηθέο εθθάλζεηο ηεο κεζφδνπ κηα πξψηε παξαηήξεζε ηελ νπνία κπνξνχκε λα θάλνπκε είλαη φηη 20 : απφ ηελ κία έρνπκε ηνπο ΓΚΓΟΠ θαη ηελ ΔΑ νη νπνίεο απνηεινχλ κηα πην «ζθιεξή» εθδνρή ηεο κεζφδνπ, ιφγσ ηνπ φηη αλαθέξνληαη ζηηο ζπλζήθεο, ππάξρεη ηζρπξή ζπκκεηνρή ηεο Δπηηξνπήο ζηελ δηαδηθαζία ιήςεο απνθάζεσλ θαη ρξεζηκνπνηείηαη πίεζε ζηα θξάηε κέιε γηα ηελ εθαξκνγή ηνπο, θαη απφ ηελ άιιε φιεο ηηο ππφινηπεο, νη νπνίεο απνηεινχλ κηα πην «ειαθξηά» εθδνρή θαζψο, δελ αλαθέξνληαη ζηηο ζπλζήθεο,ν ξφινο ηεο επηηξνπήο είλαη 19 Η ηδέα γηα ηνλ πίλαθα πάξζεθε απφ ην «Coordinating Coordination :Beyond Streamlining» Bernard H Casey ζει 2 20 The European Social Model and Coordination of Social Policy.An overview of policies competences and new challenges at the EU level by Ralf Rogowski and Edit Kaztar ζει 25-26 13

πην ραιαξφο, ηα θξάηε κέιε πθίζηαληαη ιηγφηεξε πίεζε θαη δίδεηαη κεγαιχηεξε έκθαζε ζηα απνηειέζκαηα θαη φρη ζηνλ ηξφπν πνπ ζα επηηεπρζνχλ. 1.3 Η δηαδηθαζία εθαξκνγήο ηεο ΑΜ Η ΑΜ παξνπζηάζηεθε γηα πξψηε θφξα ζηα ζπκπεξάζκαηα ηεο Ληζζαβφλαο (23-24 Μαξηίνπ 2000) σο κηα «πιήξσο απνθεληξσκέλε πξνζέγγηζε βαζηδφκελε ζηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο» ε νπνία επηηπγράλεη ηνπο ζθνπνχο ηεο κέζσ «ηεο δηάδνζεο ηεο βέιηηζηεο πξαθηηθήο θαη ηελ επίηεπμε κεγαιχηεξεο ζχγθιηζεο πξνο ηελ θαηεχζπλζε ησλ θχξησλ ζηφρσλ ηεο Δ.Δ 21» Οη δχν θχξηνη ζηφρνη ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο είλαη, λα γίλεη ε Δπξψπε ε πην αληαγσληζηηθή νηθνλνκία ηνπ θφζκνπ θαη παξάιιεια λα δηαηεξεζεί ην πςειφ επίπεδν θνηλσληθήο πξνζηαζίαο πνπ ππάξρεη ζηελ Έλσζε. Η ΑΜ δεκηνπξγήζεθε ζηελ ινγηθή ηεο επίηεπμεο ησλ δχν παξαπάλσ ζηφρσλ θαη πεξηιακβάλεη ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά 22 : Οξηζκφο θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ γηα ηελ Έλσζε, ζε ζπλδπαζκφ κε ζπγθεθξηκέλα ρξνλνδηαγξάκκαηα γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ πνπ νξίδνληαη ζε βξαρππξφζεζκν, κεζνπξφζεζκν θαη καθξνπξφζεζκν επίπεδν. Δθπφλεζε, φπνπ θξηζεί απαξαίηεην, πνζνηηθψλ θαη πνηνηηθψλ δεηθηψλ θαη επίζεο εξγαιείσλ αμηνιφγεζεο πνπ ζα πξνζαξκφδνληαη ζηηο αλάγθεο ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ηνκέσλ σο έλα κέζν ζχγθξηζεο θαιψλ πξαθηηθψλ. 21 δεο πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο ηεο Ληζζαβφλαο παξάγξαθνη 37 θαη 38 22 Ακίηζεο Γαβξηήι «Η εθαξκνγή ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ ζην Διιεληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο» ζει 3 14

Δλζσκάησζε ησλ Δπξσπατθψλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ ζηηο εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο πνιηηηθέο κέζσ ηεο ζέζπηζεο ζπγθεθξηκέλσλ ζηφρσλ θαη ηεο πηνζέηεζεο κέηξσλ πνπ ζα ιακβάλνπλ ππφςε εζληθέο δηαθνξέο. Πεξηνδηθή παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ησλ εζληθψλ παξεκβάζεσλ κέζσ ηερληθψλ πνπ ζρεδηάδνληαη θαη πινπνηνχληαη σο δηαδηθαζίεο ακνηβαίαο κάζεζεο. Η ΑΜ είλαη έλα ζπλδπαζκφο ζηνηρείσλ θαζνξηζκέλσλ ζε επξσπατθφ επίπεδν (αληηθεηκεληθνί ζηφρνη, ζπληνληζκφο θαη παξαθνινχζεζε) ε επίηεπμε ησλ νπνίσλ πεξλάεη κέζα απφ ηνλ ζρεκαηηζκφ εζληθψλ πνιηηηθψλ θαη ηελ δηάρπζε ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ απφ ηα θξάηε κέιε 23. Η δηαδηθαζία γηα ηελ εθαξκνγή ηεο κεζφδνπ πεξηιακβάλεη ηα εμήο ζηάδηα 24 : Α) ε θεληξηθό επίπεδν έρνπκε θαζνξηζκό ηεο αηδέληαο θαη ηνλ ζηξαηεγηθό ζρεκαηηζκό ηεο πνιηηηθήο (πεξηιακβάλνληαη νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο θαη νη ζηφρνη ηεο Έλσζεο). Αξρηθά θαζνξίδνληαη ζε Δπξσπατθφ επίπεδν νη θνηλνί ζηφρνη ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο αληηπξνζψπνπο ησλ θξαηψλ κειψλ θαη παξά ηελ ζπκκεηνρή ηεο επηηξνπήο (θαη ηνπ επξσπατθνχ θνηλνβνπιίνπ ζε νξηζκέλεο δηαδηθαζίεο) ε έγθξηζε ηεο δηαδηθαζίαο είλαη απνηέιεζκα δηαβνπιεχζεσλ θαη δελ απνηειεί κνλφπιεπξε απφθαζε ησλ νξγάλσλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Β) Απνθεληξσκέλε Δθαξκνγή από ηα Κξάηε Μέιε Η εθαξκνγή πξαγκαηνπνηείηαη κέζσ ησλ εζληθψλ ζρεδίσλ δξάζεο πνπ εηνηκάδνπλ ηα θξάηε κέιε. Μέζα απφ ηα εζληθά ζρέδηα δξάζεο κεηαθέξνληαη νη ζηφρνη πνπ ηέζεθαλ ζε 23 Kenneth A.Armstrong Inclusive governance? Civil Society and the Open Method of Coordination ζει 5 24 The Open Method of Coordination as a new mode of Governance(paper prepared for the first PCE conference,29 June 2005 Maastricht) Elissaveta Radulova ζει 12-14 15

επξσπατθφ επίπεδν ζε εζληθφ, πξνζαξκνζκέλνη ζηηο ηδηαηηεξφηεηεο θάζε θξάηνπο κέινπο. Η εθαξκνγή ζε θάζε θξάηνο κέινο ζηνρεχεη, ζην λα πξνζεγγίζεη ε εζληθή ζηξαηεγηθή ηνπο επξχηεξνπο ζηξαηεγηθνχο ζηφρνπο πνπ ζέηεη ε Έλσζε ζε Δπξσπατθφ επίπεδν. Με απηφ ηνλ ηξφπν δηαπηζηψλνληαη απφ ηελ κία, νη θαιέο πξαθηηθέο θαη νη απνηειεζκαηηθέο δξάζεηο θαη απφ ηελ άιιε, θαηαδεηθλχνληαη νη δηαθνξεηηθέο πξνζεγγίζεηο θαη νη ελαιιαθηηθνί ηξφπνη πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηα θξάηε κέιε γηα λα επηηχρνπλ ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο. Γ) Κεληξηθή αμηνιόγεζε ησλ πνιηηηθώλ Παξάιιεια κε ηελ πξνζπάζεηα πνπ ιακβάλεη ρψξα ζηα θξάηε κέιε, ε Δπηηξνπή ζπγθεληξψλεη ηηο αλαθνξέο ηνπο θαη πξνζπαζεί λα νξγαλψζεη θαη λα θσδηθνπνηήζεη ηηο θαιέο πξαθηηθέο ησλ επηηπρεκέλσλ ζρεδίσλ. ηε ζπλέρεηα, δηαδίδεη ηηο θαιέο πξαθηηθέο ζηα θξάηε κέιε κε ζθνπφ λα απμήζεη ηελ δηαδηθαζία ακνηβαίαο κάζεζεο κεηαμχ ησλ θξαηψλ, ελψ παξάιιεια, αζθεί πηέζεηο ζηα θξάηε εθείλα ηα νπνία δελ θαηάθεξαλ λα επηηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο πνπ είραλ ηεζεί ζε θεληξηθφ επίπεδν. Η ινγηθή πίζσ απφ φιε απηή ηελ δηαδηθαζία είλαη ε δεκηνπξγία ελφο θνηλνχ πιαηζίνπ δηαιφγνπ φπνπ ζα αλαγλσξίδνληαη νη θαιέο πξαθηηθέο θαη ζα αλαιχνληαη ηα απνηειέζκαηα ησλ εζληθψλ αλαθνξψλ απφ ηα ίδηα ηα θξάηε κέιε. Απηφ ζα έρεη σο απνηέιεζκα ηελ δηάδνζε ηεο γλψζεο ζε απηνχο πνπ αζθνχλ θαη εθαξκφδνπλ πνιηηηθή ( δεκφζηνη ππάιιεινη, ζχκβνπινη θιπ) κέζσ ηεο ζπγθξηηηθήο αλάιπζεο δηαθνξεηηθψλ ζρεδίσλ δξάζεο θαη αμηνιφγεζεο δηαθνξεηηθψλ ζηξαηεγηθψλ. Η ζπκκφξθσζε ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ δελ θαηάθεξαλ λα επηηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο ηνπο, επηηπγράλεηαη κέζσ ηεο αλαπξνζαξκνγήο ησλ ζηφρσλ, ηεο εηζαγσγήο λέσλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ θαη ηεο πεξαηηέξσ αμηνιφγεζεο ηεο δηαδηθαζίαο. 16

1.4 Σα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ΑΜ Η ΑΜ λνείηαη σο επέιηθηε κέζνδνο δηαθπβέξλεζεο 25, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηελ ζπκκεηνρή ησλ ελδηαθεξνκέλσλ ζε φια ηα ζηάδηα ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο εθαξκνγήο ηεο, κε ζεβαζκφ ζηηο αξρέο ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ηεο αλαινγηθφηεηαο 26. Δθηηκάηαη σο κία επηθνπξηθή κέζνδνο ζε ζρέζε κε ηα παξαδνζηαθά λνκηθά εξγαιεία πνπ ρξεζηκνπνηεί ε Έλσζε 27, θαζψο δηαθνξνπνηείηαη ηφζν απφ ηηο θιαζηθέο ζεζκηθέο δηεπζεηήζεηο δεζκεπηηθνχ ραξαθηήξα γηα ηα θξάηε κέιε, φζν θαη απφ ηηο κε δεζκεπηηθέο ζπζηάζεηο ή θνηλσληθνπνιηηηθέο δηαθεξχμεηο πνπ ζπλζέηνπλ ην ραιαξφ «ζεζκηθφ πιαίζην» 28.Με απηή ηελ έλλνηα απνηειεί έλα «ηξίηνπ ηχπνπ εξγαιείν» δηαθπβέξλεζεο κεηαμχ ηεο ζθιεξήο (hard) θαη ηεο «ήπηαο» (soft) πξνζέγγηζεο 29. Γηαθξίλεηαη ηδηαίηεξα γηα ηνλ κε δεζκεπηηθφ ραξαθηήξα θαη ηελ εζεινληηθή ηεο θχζε 30, ε νπνία επηηξέπεη ζηα θξάηε κέιε λα πξνβνχλ ζε κεηαξξπζκίζεηο ιακβάλνληαο ππφςε, ηηο θνηλσληθέο δνκέο ηεο ρψξαο ηνπο, ηα εθάζηνηε ζεζκηθά δίθηπα θαη ηηο ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ, ρσξίο λα ρξεηαζηεί λα ζπζηάζνπλ ηελ θπξηαξρία ηνπο. Απηφ βέβαηα δελ ζεκαίλεη φηη ηα θξάηε κέιε κπνξνχλ λα αςεθήζνπλ ηηο θαηεπζχλζεηο πνπ δέρνληαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε. Η αμηνιφγεζε ησλ 25 COM(2003)261 ηειηθφ «Δλίζρπζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο: Δμνξζνινγηζκφο ηνπ αλνηθηνχ ζπληνληζκνχ ζην ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο.» ζει 10 26 Caroline de la Porte and Philippe Pochet The OMC Intertwined with the debates on Governance, Democracy and Social Europe 2003 ζει 2-3 27 The European Social Model and Coordination of Social Policy.An overview of policies competences and new challenges at the EU level by Ralf Rogowski and Edit Kaztar ζει 19 28 Ακίηζεο Γαβξηήι «Η εθαξκνγή ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ ζην Διιεληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο» ζει 3 29 αθειαξφπνπινο Θεφδσξνο:πκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο θαη Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν : ε Αλνηθηή Μέζνδνο πληνληζκνχ ζει 31, 2004 εθδφζεηο ΙΣΑΜΔ 30 The European Social Model and Coordination of Social Policy.An overview of policies competences and new challenges at the EU level by Ralf Rogowski and Edit Kaztar ζει 20 17

απνηειεζκάησλ έρεη σο ζπλέπεηα ηελ αλνηθηή θξηηηθή ησλ θξαηψλ εθείλσλ πνπ δελ θαηάθεξαλ λα επηηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο πνπ ηέζεθαλ ζε θεληξηθφ επίπεδν, κε απνηέιεζκα, λα ζίγεηαη ε θήκε ηνπο θαη νη θπβεξλήζεηο λα ηίζεληαη ππφ ζηελή παξαθνινχζεζε, πηεδφκελεο λα επηηχρνπλ ηνπο αλαπξνζαξκνζκέλνπο ζηφρνπο. Πεξαηηέξσ, απνηειεί κία λέα κέζνδν επίιπζεο πξνβιεκάησλ 31 θαζψο βαζίδεηαη ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ κέζσ ηεο επαλάιεςεο, ηελ ακνηβαία ζπλεξγαζία 32 ηνλ θαζνξηζκφ πξνηχπσλ, ηελ αληαιιαγή πιεξνθνξηψλ θαη εκπεηξηψλ, ηελ πηνζέηεζε νξζψλ πξαθηηθψλ θαη ηεο ζπλερνχο επαλαμηνιφγεζεο ηεο ζρεηηθήο απφδνζεο. Κχξηα ζπζηαηηθά ηεο ΑΜ απνηεινχλ, ε δηαδηθαζία ηεο ζπκκεηνρήο 33 θαη ε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο 34. Μέζσ ηεο δηαδηθαζίαο ζπκκεηνρήο επηηεινχληαη δχν ιεηηνπξγίεο 35. Πξψηνλ, ε κέζνδνο -ιεηηνπξγψληαο σο ξαληάξ- ςάρλεη κέζσ δηθηχσλ 36 γηα ηηο θαιχηεξεο θαη απνηειεζκαηηθφηεξεο 37 ιχζεηο θαη δεχηεξνλ, ιεηηνπξγεί σο ζηνηρείν λνκηκνπνίεζεο 38 γηα ηελ δηαδηθαζία ιήςεο ησλ απνθάζεσλ. Υαξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν ηεο δηαδηθαζίαο ηεο κάζεζεο είλαη φηη απνηειεί έλαο ζπλδπαζκφο ησλ πξνζεγγίζεσλ bottom-up θαη top-down, θαζψο ε δηάρπζε ηεο γλψζεο γίλεηαη ηφζν απφ θεληξηθφ επίπεδν ζε πεξηθεξεηαθφ (θαηεπζπληήξηεο 31 Claudio M Radaelli. The Open Method of Coordination: A new governance architecture for the European Union? 2003 ζει 24-25 32 αλαθέξεηαη ζηελ ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ επηπέδσλ δηαθπβέξλεζεο θαζψο θαη ζηελ ζπλεξγαζία δεκφζηνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα 33 Γηα κηα αλαιπηηθή πξνζέγγηζε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ ΑΜ δεο αθειαξφπνπινο Θεφδσξνο:πκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο θαη Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν : ε Αλνηθηή Μέζνδνο πληνληζκνχ ζει 50-57, 2004 εθδφζεηο ΙΣΑΜΔ 34 Γηα κηα αλαιπηηθή πξνζέγγηζε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο κάζεζεο δεο ν.π ζει 40-49 35 Claudio M Radaelli. The Open Method of Coordination: A new governance architecture for the European Union? 2003 ζει 25 36 Οη παξάγνληεο ζηνπο νπνίνπο αλαθεξφκαζηε είλαη ηα θξάηε κέιε, ε θνηλσλία πνιηηψλ θαη ηα φξγαλα ηεο Δ.Δ 37 Γηα ηελ έλλνηα ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ζηελ ΑΜ δεο ν.π ζει 43-48 38 Γηα ηελ έλλνηα ηεο λνκηκνπνίεζεο ζηελ ΑΜ δεο ν.π 49-50 18

γξακκέο,ζεκεία αλαθνξάο, ακνηβαία αμηνιφγεζε), φζν θαη απφ πεξηθεξεηαθφ ζε θεληξηθφ. Η δηάρπζε ηεο γλψζεο απφ πεξηθεξεηαθφ επίπεδν ζε θεληξηθφ γίλεηαη κέζσ ηεο δηάδνζεο ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ, νη νπνίεο φηαλ απνηεινχλ θαηλνηφκεο ιχζεηο -ελ δπλάκεη εθαξκφζηκεο θαη ζε άιιεο ρψξεο- πηνζεηνχληαη απφ ηνπο ζρεδηαζηέο πνιηηηθψλ ζε θεληξηθφ επίπεδν. Καηαιήγνληαο, είλαη ρξήζηκν λα ηνλίζνπκε φηη ε ΑΜ ε νπνία απνηειεί έλα επέιηθην εξγαιείν πνιηηηθήο, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα δελ είλαη κία κέζνδνο ε νπνία εθαξκφδεηαη απηνχζηα, αιιά απνηειείηαη απφ δηαθνξεηηθέο πνιηηηθέο εκπλεπζκέλεο απφ ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο Ληζζαβφλαο 39. Όπσο πνιχ εχζηνρα ηφληζε θαη ν Vandenbrouke 40 «ε ΑΜ δελ είλαη θάπνηα ακεηάβιεηε ζπληαγή ε νπνία κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε φιεο ηηο πεξηπηψζεηο ( ), ε πνιηηηθή ζπληνληζκνχ θαη ν αλνηθηφο ζπληνληζκφο απαξηίδνπλ έλα βηβιίν καγεηξηθήο πνπ πεξηιακβάλεη πνηθίιεο ζπληαγέο, άιινηε πην ραιαξέο θαη άιινηε πην ζθιεξέο». Σηο δηαθνξεηηθέο απηέο εθθάλζεηο ηεο ΑΜ ζα αλαιχζνπκε ζηελ ζπλερεία αθνχ πξψηα φκσο αλαθεξζνχκε ζηνπο ιφγνπο πνπ ζπλέβαιαλ ζηελ αλάδεημε ηεο κεζφδνπ ζην επξσπατθφ γίγλεζζαη 39 Claudio M Radaelli. The Open Method of Coordination: A new governance architecture for the European Union? 2003 ζει 7 40 Vandenbrouke,F (2002) The European and social protection: What should the European Convention propose? Paper presented at the MPI for the study of societies, Koln 17 June 2002 ζην Claudio M Radaelli. The Open Method of Coordination: A new governance architecture for the European Union? 2003 ζει 18 19

1.5 Η αλάδεημε ηεο ΑΜ ζην πεδίν ηεο Δπξσπατθήο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο Η ζχιιεςε ηεο ΑΜ δελ ζηεξίρζεθε ζε κία ζεσξεηηθή θαηαζθεπή. χκθσλα κε ηνλ Radaelli 41 ππήξμαλ δνκηθνί ιφγνη πνπ επέβαιαλ ηελ χπαξμε ηεο. ηα ζπκπεξάζκαηα ηεο Ληζζαβφλαο ηνλίδεηαη ε αλάγθε «ε Δπξψπε λα γίλεη ε πην αληαγσληζηηθή νηθνλνκία ηνπ θφζκνπ επηηπγράλνληαο νηθνλνκηθή αλάπηπμε ε νπνία ζα κεηαθξάδεηαη ζε θαιχηεξεο θαη πεξηζζφηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηελ επίηεπμε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο». Οη ζηφρνη απηνί νη νπνίνη ηέζεθαλ απφ ηελ Δ.Δ είλαη ζε πνιιά ζεκεία αληηθξνπφκελνη. Η Έλσζε πξνζπαζψληαο λα απμήζεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο ηεο Κνηλήο Αγνξάο θαη ηεο Οηθνλνκηθήο θαη Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο, πξφζθξνπε πάληνηε ζηηο δηαθνξεηηθέο απφςεηο πνπ ππήξραλ γηα ην πνην κνληέιν θαπηηαιηζκνχ ζα έπξεπε λα αθνινπζήζεη. Οη φπνηεο κεηαξξπζκίζεηο έπξεπε λα γίλνπλ, ηφζν ζηελ αγνξά εξγαζίαο, φζν θαη ζην αζθαιηζηηθφ ζχζηεκα γηα λα επηηεπρζεί ε αληαγσληζηηθφηεηα, έξρνληαλ πάληνηε αληηκέησπεο κε ηδενινγηθά αληίζεηεο απφςεηο, νη νπνίεο πξέζβεπαλ δηαθνξεηηθά κνληέια αλάπηπμεο θαη επεκεξίαο πνπ ζα κπνξνχζε λα αθνινπζήζεη ε Έλσζε. Οη αληηπαξαζέζεηο νη νπνίεο δεκηνπξγνχληαλ ζε καθξννηθνλνκηθφ επίπεδν δεκηνπξγνχζαλ ζπγθξνχζεηο νη νπνίεο αληί λα νδεγνχλ ζε κία θνηλά απνδεθηή ιχζε, έηεηλαλ λα εληείλνπλ ην πξφβιεκα. Η ΑΜ ήξζε λα απινπνηήζεη ηα πεξίπινθα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεηψπηδε ε Έλσζε θαη λα απνξξνθήζεη ηνπο θξαδαζκνχο ησλ ζπγθξνχζεσλ, είηε κε ην λα ζηξέςεη ηελ πξνζνρή ζηελ κίθξν-νξηνζέηεζε ησλ πξνβιεκάησλ έηζη ψζηε λα είλαη πην εχθνια επηιχζηκα, είηε κε ην λα απνζησπήζεη 42 εθείλα ηα νπνία νδεγνχζαλ ζε νμείεο αληηπαξαζέζεηο. 41 Claudio M Radaelli. The Open Method of Coordination: A new governance architecture for the European Union? 2003 ζει 19-23 42 Η απνζηψπεζε(de-couple) ησλ πξνβιεκάησλ γίλεηαη κέζσ ηεο ηδηφηεηαο πνπ έρεη ε κέζνδνο λα επηηπγράλεη ηελ πξφνδν ζε επαίζζεηα πνιηηηθά ζέκαηα πξνσζψληαο δηαθνξεηηθέο πνιηηηθέο ιχζεηο αλάκεζα ζηα θξάηε κέιε. 20

Σαπηφρξνλα κε ην πξφβιεκα ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο, ηελ δεθαεηία ηνπ 1990, αλαδείρζεθε ε δηαθνξεηηθφηεηα ζηα κνληέια θνηλσληθήο πξφλνηαο ησλ θξαηψλ κειψλ, κέζσ ηεο νξηνζέηεζεο ηξηψλ δηαθνξεηηθψλ κνληέισλ απφ ηνλ Esping-Andersen 43 θαη ηελ πξφζζεζε απφ ηνλ Ferrera ην 1996 ελφο ηέηαξηνπ κνληέινπ 44. Η χπαξμε δηαθνξεηηθψλ κνληέισλ κέζα ζηνλ ρψξν ηεο Έλσζεο είρε σο ζπλέπεηα ε ηδέα ηεο πιήξνπο ελαξκφληζεο ησλ θνηλσληθψλ ζπζηεκάησλ λα δψζεη ηελ ζέζε ηεο ζηελ ηδέα κηαο επέιηθηεο ζχγθιηζεο. Σα ζπζηήκαηα ηεο Έλσζεο αληηκεησπίδνπλ θνηλέο πξνθιήζεηο 45 νη νπνίεο απαηηνχλ φρη θνηλέο ιχζεηο αιιά θνηλά απνηειέζκαηα. Η ΑΜ απνηειεί ηελ πην επέιηθηε κέζνδν ε νπνία κπνξεί λα επηηχρεη ηελ ζχγθιηζε, θαζψο ζηεξίδεηαη ζηελ ζχγθιηζε ησλ απνηειεζκάησλ θαη φρη ησλ δηαδηθαζηψλ. Γελ ρξεηάδεηαη ηα θξάηε κέιε λα αθνινπζνχλ ηνλ ίδην δξφκν. Απηφ πνπ ρξεηάδεηαη είλαη λα θζάλνπλ ζην ίδην ζεκείν 46. Πεξαηηέξσ, ε ΑΜ απνηειεί ηελ θαιχηεξε ιχζε γηα ηελ ζπλεξγαζία θαη ηνλ ζπληνληζκφ ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο κε ηελ πνιηηηθή απαζρφιεζεο θαη ησλ πνιηηηθψλ γχξσ απφ ζέκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, κηα θαη κέζσ ηεο ζεηηθήο αιιειεπίδξαζεο ησλ παξαπάλσ πνιηηηθψλ, κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο θαη ηεο θνηλσληθήο 43 Γηα κία επεμήγεζε ησλ ηξηψλ κνληέισλ ηνπ Esping-Andersen δεο Καηξνχγθαινο Γ. Θεζκνί Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ζην ζχγρξνλν θφζκν, ζει 106 θαη επ. Δθδφζεηο άθθνπια 2004 44 Γηα κία αλάιπζε ηνπ ηέηαξηνπ κνληέινπ δεο Ferrera.M Η αλαζπγθξφηεζε ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο ζηελ Νφηηα Δπξψπε Πξννπηηθέο ηνπ Κνηλσληθνχ θξάηνπο ζηελ λφηηα Δπξψπε Μαηζαγθάλε Ν. (επηκέιεηα)δθδφζεηο Διιεληθά Γξάκκαηα, 1999 45 Οη θνηλέο πξνθιήζεηο είλαη α)ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ β)ε δηαηήξεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ε δεκηνπξγία φισλ θαη κεγαιχηεξσλ αληζνηήησλ γ)νη αιιαγέο ζηηο δνκέο ηεο θνηλσλίαο, ζηελ νηθνγέλεηα θαη ζηελ εξγαζία δ)ζπκβνιή ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη ζηελ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο 46 Caroline de la Porte and Phillipe Pochet The OMC Intertwined with the debates on Governance, Democracy and Social Europe 2003 ζει 8-10 21

ζπλνρήο 47. Ο ζπληνληζκφο αλάκεζα ζηηο πνιηηηθέο ζεσξείηαη απαξαίηεηνο έηζη ψζηε, νη κεηαξξπζκίζεηο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ζην αζθαιηζηηθφ, λα νδεγήζνπλ ζε νηθνλνκηθή αλάπηπμε, ε νπνία ζα κεηαθξάδεηαη ζε πεξηζζφηεξεο θαη θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο, νη νπνίεο κε ηε ζεηξά ηνπο ζα απμήζνπλ ην εηζφδεκα ησλ ρακειφκηζζσλ. Δπίζεο, νη ζεσξίεο γηα ην λέν δεκφζην management θαη ην λέν ξπζκηζηηθφ παξάδεηγκα (new regulatory paradigm) έρνπλ αζθήζεη θνβεξέο πηέζεηο ζηηο θιαζηθέο θνηλνηηθέο κεζφδνπο( νη νπνίεο ζηεξίδνληαη ζηελ ελαξκφληζε ησλ ζπζηεκάησλ θαη ηελ επίηεπμε ησλ απνηειεζκάησλ κέζα απφ κία ζθιεξή θαη αθαλζψδε λνκηθή δηαδηθαζία) πξνηείλνληαο κηα επέιηθηε δηαθπβέξλεζε ηφζν ζε εζληθφ φζν θαη ζε επξσπατθφ επίπεδν ζε ηέηνην βαζκφ, πνπ πνιινί λα ππνζηεξίδνπλ φηη ε ΑΜ είλαη ε θαιχηεξε δπλαηή ιχζε ζε εθείλεο ηηο πεξηπηψζεηο πνπ δελ κπνξεί λα εθαξκνζηεί ε θνηλνηηθή λνκνζεζία. Οη παξαπάλσ ιφγνη νδήγεζαλ ζηελ επηθξάηεζε ηεο ΑΜ σο θχξηα κέζνδν ζε πνιινχο ηνκείο ηεο Δπξσπατθήο πνιηηηθήο. Δκείο ζα εμεηάζνπκε ηελ κέζνδν απηή ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο θαη ηδηαίηεξα ζηελ Δπξσπατθή πνιηηηθή γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε, ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ καθξνρξφληα πγεηνλνκηθή θξνληίδα. 47 COM(2003)261 ηειηθφ «Δλίζρπζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζζαβφλαο: Δμνξζνινγηζκφο ηνπ αλνηθηνχ ζπληνληζκνχ ζην ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο.» ζει 4 22

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Η Δθαξκνγή ηεο ΑΜ ζην πεδίν ηεο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο 2.1 Η εθαξκνγή ηεο ΑΜ ζην πεδίν ηεο Κνηλσληθήο Έληαμεο Σν Δπξσπατθφ πκβνχιην ην νπνίν ζπλήιζε ζηελ Ληζζαβφλα θαη ηελ Φέηξα ηφληζε ηνλ ζεκαληηθφ ξφιν πνπ θαηέρεη ε πξνψζεζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ 48 πνπ έρεη ζέζε ε Έλσζε ζηελ επφκελε δεθαεηία. Οη πνιηηηθέο νη νπνίεο επηιέρζεθαλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ βαζίδνληαη ζε κία ΑΜ πνπ ζα ζπλδπάδεη ηα εζληθά ζρέδηα δξάζεο θαη έλα πξφγξακκα δξάζεο πνπ ζα ππνβάιεη ε Δπηηξνπή. 49. Σν πξφγξακκα δξάζεο πνπ ππνβάιεη ε Δπηηξνπή είλαη έλα κέξνο ηεο ΑΜ θαη έρεη σο ζθνπφ λα ππνζηεξίμεη ηελ ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ Κξαηψλ κειψλ. Απηφ ην επηηπγράλεη: ζπκβάιινληαο ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ησλ ελλνηψλ ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ηεο θηψρεηαο νξίδνληαο θνηλνχο δείθηεο, νη νπνίνη επηηξέπνπλ ηελ ζχγθξηζε ησλ απνηειεζκάησλ αλάκεζα ζηα θξάηε κέιε. ζπκβάιινληαο ζηελ αληαιιαγή εθαξκνδφκελσλ πνιηηηθψλ θαη πξνάγνληαο ηελ ακνηβαία κάζεζε κέζσ ησλ εζληθψλ ζρεδίσλ δξάζεο. βνεζψληαο ζηελ ζπκκεηνρή ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ, ησλ ΜΚΟ, ησλ παλεπηζηεκίσλ (θαη γεληθφηεξα φισλ ησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηελ εχξεζε κηαο απνηειεζκαηηθήο αληηκεηψπηζεο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ηεο 48 Οη ζηφρνη είλαη λα θαηαζηεί ε Έλσζε, ε πιένλ αληαγσληζηηθή θαη δπλακηθή νηθνλνκία ηεο γλψζεο παγθνζκίσο, κε δπλαηφηεηεο επίηεπμεο κηαο δηαξθνχο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο, ε νπνία ζα ζπλνδεχεηαη απφ πνηνηηθή θαη πνζνηηθή βειηίσζε ηεο απαζρφιεζεο θαη κεγαιχηεξε θνηλσληθή ζπλνρή 49 Soc 508 «Καηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ:θνηλνί ζηφρνη γηα ηνλ δεχηεξν γχξν ησλ Δζληθψλ ζρεδίσλ δξάζεο» 2002 ζει 4 23

θηψρεηαο) νη νπνίνη κέζσ ηεο αληαιιαγήο απφςεσλ έρνπλ ζθνπφ ηελ εχξεζε θαηλνηφκσλ πξνζεγγίζεσλ. Σν πξφγξακκα ζα δηαξθέζεη απφ ην 2002 έσο ην 2006 θαη ππεχζπλε γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή ε νπνία επηθνπξείηαη απφ ηελ Δπηηξνπή πξνγξάκκαηνο 50. Η εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο ζηεξίδεηαη ζε ηξία κέξε 51 1) Σν πξώην κέξνο αλαθέξεηαη ζηελ ππνζηήξημε ηεο έξεπλαο θαη αλάιπζεο. Η εθαξκνγή ησλ δξάζεσλ θάησ απφ απηήλ ηελ δηαδηθαζία εζηηάδεηαη ζηελ πνηνηηθή βειηίσζε ησλ ζηνηρείσλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη, γηα ηελ παξαθνινχζεζε θαη θαηαλφεζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. 2) Σν δεχηεξν κέξνο έρεη σο ζηφρν ηελ πξναγσγή ηνπ ζπληνληζκνύ ησλ πνιηηηθώλ αλάκεζα ζηα θξάηε κέιε θαη ζηελ αλάπηπμε ηεο δηαδηθαζίαο ηεο ακνηβαίαο κάζεζεο. Ιδηαίηεξε πξνζνρή δίδεηαη ζηελ αλάπηπμε ηεο δηεζλνχο αληαιιαγήο πιεξνθνξηψλ θαη ζηελ αλάπηπμε ηεο αληαιιαγήο βέιηηζησλ πξαθηηθψλ. Παξάιιεια, δηελεξγείηαη ε δηαδηθαζία ηνπ peer review πνπ αμηνινγεί ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πνιηηηθψλ θαη πξνγξακκάησλ, κε ζθνπφ λα ζπλεηζθέξεη ζηελ βειηίσζε ηνπο θαη λα ελζαξξχλεη ηελ δηάδνζε ησλ ηδεψλ, ελψ έλα δίθηπν απφ εηδηθνχο αλά ηαθηά δηαζηήκαηα ελεκεξψλεη ηελ επηηξνπή ζρεηηθά κε ηηο πνιηηηθέο πνπ εθαξκφδνπλ ηα θξάηε κέιε ζηα Δζληθά ζρέδηα δξάζεο. 3) ηφρνο ηνπ ηξίηνπ κέξνο είλαη λα απμήζεη ηελ ζπκκεηνρή ησλ θνηλσληθώλ θνξέσλ θαη ησλ δηθηχσλ πνπ έρνπλ δεκηνπξγήζεη νη ΜΚΟ ζε 50 Η Δπηηξνπή πξνγξάκκαηνο(programme Committee) απνηειείηαη απφ εθπξνζψπνπο ησλ θπβεξλήζεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ξφινο ηεο είλαη λα παξέρεη νδεγίεο πνιηηηθνχ ραξαθηήξα ζηελ Δπηηξνπή φζνλ αθνξά ηελ εθαξκνγή ηνπ πξνγξάκκαηνο. 51 http://europa.eu.int/comm/employment_social/social_inclusion/geninfo_en.htm#decision 24

Δπξσπατθφ Δπίπεδν. Έλα ραξαθηεξηζηηθφ ζηνηρείν είλαη ε θεληξηθή ρξεκαηνδφηεζε ησλ Δπξσπατθψλ δηθηχσλ πνπ αγσλίδνληαη θαηά ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. ην πιαίζην απηφ, ρξεκαηνδνηνχληαη επίζεο εθδειψζεηο πνπ νξγαλψλνληαη απφ ηελ Δπξσπατθή Πξνεδξία, φπσο ε Δπξσπατθή δηάζθεςε ζηξνγγπιήο ηξαπέδεο πνπ αθνξνχζε ηελ θηψρεηα θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. Η δηαδηθαζία ηεο ΑΜ ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο έληαμεο δηαθξίλεηαη ζε δχν θαηεγνξίεο 52. Η πξψηε θαηεγνξία αθνξά ηα εξγαιεία ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο κεραληζκνί ζηνρνζεζίαο ή παξαθνινχζεζεο ησλ εζληθψλ πνιηηηθψλ. Η δεχηεξε θαηεγνξία αθνξά ηα εξγαιεία ησλ θξαηψλ κειψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη σο πξνψζεζε ησλ ζηφρσλ ηεο Έλσζεο. Όζνλ αθνξά ηελ πξψηε θαηεγνξία, πεξηιακβάλεη ηελ πηνζέηεζε θνηλψλ ζηφρσλ πνπ πξέπεη λα επηηχρνπλ ηα θξάηε κέιε θαζψο θαη ηελ δεκηνπξγία δεηθηψλ έηζη ψζηε λα είλαη εθηθηή ε αμηνιφγεζε ζηα απνηειέζκαηα ησλ δξάζεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ. Οη θνηλνί ζηφρνη νη νπνίνη ζπκθσλήζεθαλ ζηελ Ληζζαβφλα είλαη 53 : Πξνψζεζε ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ απαζρφιεζε θαη ηεο πξφζβαζεο φισλ ζηνπο πφξνπο, ηα δηθαηψκαηα, αγαζά θαη ππεξεζίεο Πξφιεςε ηνπ θηλδχλνπ ηνπ απνθιεηζκνχ Γξάζε γηα ηνπο πιένλ επάισηνπο Κηλεηνπνίεζε ηνπ ζπλφινπ ησλ παξαγφλησλ γηα ηνλ ζρεκαηηζκφ θαη ηελ εθαξκνγή ησλ πνιηηηθψλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ηεο θηψρεηαο 52 Ακίηζεο Γαβξηήι «Η εθαξκνγή ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ ζην Διιεληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο»ζει 10 53 Caroline de la Porte and Phillipe Pochet The OMC Intertwined with the debates on Governance, Democracy and Social Europe 2003 ζει 12 25

Η Δπηηξνπή έθξηλε φηη νη ζηφρνη απνδείρζεθαλ ηεθκεξησκέλνη, ηζνξξνπεκέλνη θαη βηψζηκνη. Απνθάζηζε φηη δελ ρξεηάδεηαη λα γίλνπλ ζεκαληηθέο αιιαγέο θαη ηφληζε ηελ αλάγθε λα δνζεί πεξηζζφηεξε έκθαζε ζηελ αμηνπνίεζε ηεο πξνφδνπ πνπ έρεη επηηεπρζεί ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο 54. Έηζη, ζηα ζπκπεξάζκαηα ηεο Κνπεγράγεο ηνλίδεηαη ε ζπλέρηζε ησλ παξαπάλσ ζηφρσλ νη νπνίνη εκπινπηίδνληαη κε ηα εμήο ζηνηρεία γηα λα ππνγξακκηζηεί πεξηζζφηεξν ε ζεκαζία ηνπο : Καζνξηζκφο ζηα ΔΓ ζηφρσλ γηα ηελ ζεκαληηθή κείσζε ηνπ αξηζκνχ ησλ αηφκσλ έσο ην 2010, πνπ θηλδπλεχνπλ απφ ηελ θηψρεηα θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. Δλζσκάησζε ζε φιεο ηηο δξάζεηο ηεο έλλνηαο ηεο ηζφηεηαο κεηαμχ ησλ γπλαηθψλ θαη ησλ αλδξψλ, ζπλεθηηκψληαο ηελ δηάζηαζε ηνπ θχινπ ζηνλ εληνπηζκφ ησλ πξνθιήζεσλ,ζην ζρεδηαζκφ, ηελ πινπνίεζε θαη ηελ αμηνιφγεζε πνιηηηθψλ θαη κέηξσλ, ζηελ επηινγή δεηθηψλ θαη ζηφρσλ θαη ηελ ζπκκεηνρή ελδηαθεξνκέλσλ. Δπηζήκαλζε ηνπ θηλδχλνπ ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ πνπ πθίζηαληαη νη κεηαλάζηεο. Οη παξαπάλσ ζηφρνη απνηέιεζαλ ην ππφβαζξν ησλ ΔΓ ηα νπνία ηελ πξψηε πεξίνδν 2001-2003 ζηεξίρζεθαλ ζε εζληθνχο δείθηεο, κε ζπλέπεηα λα αληαλαθινχλ ηηο δηαθνξεηηθέο αληηιήςεηο ησλ θξαηψλ κειψλ, ηφζν γηα ηνλ νξηζκφ ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, φζν θαη γηα ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή πνιηηηθψλ θνηλσληθήο ελζσκάησζεο 55. πλέπεηα ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο ηεο αληίιεςεο ησλ ελλνηψλ απφ ηα θξάηε κέιε ήηαλ ε αδπλακία κηαο ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή. Η αδπλακία απηή μεπεξάζηεθε κε ηελ δεκνζίεπζε ησλ θνηλψλ δεηθηψλ απφ ηελ Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνλ Οθηψβξην ηνπ 54 Soc 508 «Καηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ: θνηλνί ζηφρνη γηα ηνλ δεχηεξν γχξν ησλ Δζληθψλ ζρεδίσλ δξάζεο» 2002 ζει 2 55 Ακίηζεο Γαβξηήι «Η εθαξκνγή ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ ζην Διιεληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο»ζει 6-7 26

2001 θαη ηελ πηνζέηεζε ηνπο απφ ην ζπκβνχιην ηνπ Λάαθελ ην Γεθέκβξην ηνπ 2001. Οη θνηλνί δείθηεο 56 : α) ζα δψζνπλ ηελ δπλαηφηεηα ζηα θξάηε κέιε θαη ηελ επηηξνπή λα αμηνινγήζνπλ ηελ πξφνδν πνπ έρεη επηηεπρζεί ζηνπο ζηφρνπο πνπ έζεζε ην πκβνχιην ηεο Ληζζαβφλαο 57 β) ζα αληηθαηνπηξίδνπλ ηηο θνηλσληθέο αλεζπρίεο ηεο Δπξψπεο θαη γ) ζα εζηηάδνπλ ζηα θνηλσληθά απνηειέζκαηα θαη φρη ζηα κέζα κε ηα νπνία ζα επηηπγράλνληαη απηά. Δπίζεο, ζα απνηεινχληαη απφ ηξία επίπεδα: Σν πξψην επίπεδν ζα πεξηιακβάλεη ηνπο θχξηνπο δείθηεο. Σν δεχηεξν επίπεδν ζα απνηειείηαη απφ ηνπο δεπηεξεχνληεο δείθηεο, νη νπνίνη ζα ζηεξίδνπλ ηνπο βαζηθνχο δείθηεο θαη ζα παξνπζηάδνπλ θαη άιιεο δηαζηάζεηο ηνπ πξνβιήκαηνο. Οη δείθηεο απηνί ζα ρξεζηκνπνηνχληαη ζηα ΔΓ ησλ θξαηψλ κειψλ θαζψο θαη ζηελ θνηλή έθζεζε γηα ηε θνηλσληθή ελζσκάησζε Πέξα απφ ηα δχν απηά επίπεδα δεηθηψλ, ηα θξάηε κέιε ζα κπνξνχλ λα δεκηνπξγήζνπλ θαη έλα ηξίην επίπεδν δεηθηψλ, νη νπνίνη δελ ζα ελαξκνληζηνχλ ζε επίπεδν Δ.Δ. Οη δείθηεο απηνί ζα επηζεκαίλνπλ ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ζπγθεθξηκέλσλ πεξηνρψλ θαη ζα βνεζνχλ ζηελ εξκελεία ησλ θπξίσλ θαη δεπηεξεπφλησλ δεηθηψλ. Σα απνηειέζκαηα ηεο δηαδηθαζίαο εθπφλεζεο θνηλσληθψλ δεηθηψλ θξίλνληαη ηθαλνπνηεηηθά, αλ ιάβνπκε ππφςε καο ηελ ζχλζεηε θχζε ησλ πξνβιεκάησλ ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ 58. Παξφια απηά ζηνλ ηνκέα ησλ αζηέγσλ θαη ησλ απνθιεηζκέλσλ απφ ζηέγε, ε Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο 59 δήισζε αλήκπνξε λα παξνπζηάζεη έλα θνηλφ δείθηε πνπ 56 Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο «Έθζεζε γηα ηνπο δείθηεο ζηνλ ηνκέα ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ» Οθηψβξηνο 2001 ζει 1-2 57 α) ζε ζρέζε κε ηηο ελέξγεηεο πνπ έρνπλ θάλεη ηα θξάηε κέξε γηα ηελ εμάιεηςε ηεο θηψρεηαο β) ηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ζηελ Δπξψπε θαη γ)ηνλ εληνπηζκφ θαη ηελ αληαιιαγή νξζψλ πξαθηηθψλ 58 Ακίηζεο Γαβξηήι «Η εθαξκνγή ηεο Αλνηθηήο Μεζφδνπ πληνληζκνχ ζην Διιεληθφ χζηεκα Κνηλσληθήο Αζθάιεηαο» ζει 7 59 Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο «Έθζεζε γηα ηνπο δείθηεο ζηνλ ηνκέα ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ» Οθηψβξηνο 2001 ζει 3 27

αθνξά ηελ δηάζηαζε ηεο ζηέγαζεο. πκθσλήζεθε φκσο ηα θξάηε κέιε λα παξνπζηάζνπλ ζηα ΔΓ πνζνηηθά ζηνηρεηά γχξσ απφ ηα ζέκαηα, α) ηεο αμηνπξεπνχο θαηνηθίαο, β) ηνπ θφζηνπο θαηνηθίαο θαη γ) ησλ άζηεγσλ θαη άιισλ αηφκσλ πνπ δνπλ ζε επηζθαιείο ζπλζήθεο ζηέγαζεο. Πάλησο ε πνιηηηθή ηεο Έλσζεο γχξσ απφ ην ζέκα ησλ αζηέγσλ κπνξεί λα ζεσξεζεί ειιηπήο αθνχ ζε πνιιέο ρψξεο δελ ππάξρεη νξηζκφο γηα ηνπο άζηεγνπο. πλέπεηα ηεο έιιεηςεο νξηζκνχ είλαη λα κελ ππάξρνπλ ζηνηρεία, αιιά θαη φπνπ ππάξρνπλ, επεηδή νη ρψξεο ρξεζηκνπνηνχλ δηαθνξεηηθή κεζνδνινγία, ηφζν γηα ηελ θαηαγξαθή ηνπο φζν θαη γηα ηελ πεξαηηέξσ επεμεξγαζία ηνπο, λα κελ κπνξνχλ λα ζπγθξηζνχλ θαη λα αμηνινγεζνχλ 60. Σειεηψλνληαο ζα ιέγακε φηη ην θπξίαξρν ζηνηρείν ζηελ ΑΜ ζην ηνκέα ηεο Κνηλσληθήο Δλζσκάησζεο είλαη απηφ ηεο ζπκκεηνρήο 61. Σν Δπξσπατθφ δίθηπν θαηά ηεο θηψρεηαο (The European Anti-Poverty Network, EAPN) έρεη ελεξγνπνηήζεη ηα κέιε ηνπ λα ζρνιηάδνπλ ηνπο πνιηηηθνχο ζηφρνπο ηεο ΑΜ πνπ ηίζεληαη ζε θεληξηθφ επίπεδν. Δπίζεο, ηα εζληθά ζρέδηα δξάζεο αλαιχνληαη απφ εζληθά δίθηπα ηα νπνία επηζπκνχλ θαη δηεθδηθνχλ ηελ ζπκκεηνρή ηνπο ζηελ δηαδηθαζία δεκηνπξγίαο ησλ ΔΓ. Η αχμεζε ηεο ζπκκεηνρήο ησλ παξαγφλησλ ηφζν ζε θεληξηθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν απμάλεη, φρη κφλν ηελ λνκηκνπνηεηηθή δηαδηθαζία ηεο κεζφδνπ, αιιά νδεγεί θαη ζε απνηειεζκαηηθφηεξεο πνιηηηθέο, νη νπνίεο ζπκβάιινπλ ζηελ επίηεπμε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, κηαο θαη ε ιήςε ησλ απνθάζεσλ γίλεηαη κέζσ ζπλαίλεζεο ησλ θνηλσληθψλ θνξέσλ κε ηα πνιηηηθά φξγαλα πνπ αζθνχλ εμνπζία. 60 FEANTSA Evaluation of the Open Method of Coordination in the field of social protection ζει3 61 Caroline de la Porte and Phillipe Pochet The OMC Intertwined with the debates on Governance, Democracy and Social Europe 2003 ζει 13 28

2.2 Η εθαξκνγή ηεο ΑΜ ζην πεδίν ησλ πληάμεσλ Η ΑΜ ζην ηνκέα ησλ ζπληάμεσλ «ςάρλεη» γηα ιχζεηο νη νπνίεο αθνξνχλ θαη ηηο ηξεηο παξακέηξνπο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ. Γεκφζηα ζπληαμηνδνηηθά ζπζηήκαηα, επαγγεικαηηθά ζπληαμηνδνηηθά ζπζηήκαηα θαη ηδησηηθά ζπληαμηνδνηηθά ζπζηήκαηα 62 Η Δπξσπατθή ζπδήηεζε γηα ηελ αλάγθε κεηαξξχζκηζεο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ( κέζσ ηεο ΑΜ) ζηα θξάηε κέιε ηεο Δ.Δ μεθίλεζε ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο ηνθρφικεο(μάξηηνο 2001). Η ζπδήηεζε απηή αληαλαθιά ηελ απμεκέλε ζπλεηδεηνπνίεζε ζε Δπξσπατθφ επίπεδν, φηη ε ζπδήηεζε γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο Κνηλσληθήο πξνζηαζίαο δελ ζα πξέπεη λα πεξηζηξέθεηαη κφλν γχξσ απφ ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ, αιιά ζα πξέπεη λα ζπκπεξηιάβεη ζηελ αμηνιφγεζε ηεο θαη ηηο θνηλσληθέο επηπηψζεηο ησλ πξνηεηλφκελσλ κεηαξξπζκίζεσλ 63 Η Δπξσπατθή ζπδήηεζε ζπλερίζηεθε ζην ζπκβνχιην ηνπ Γθέηεκπνξγθ ηνλ Ινχλην ηνπ 2001. Δθεί ηνλίζηεθε φηη, γηα λα αληηκεησπηζηνχλ νη νηθνλνκηθέο θαη δεκνζηνλνκηθέο πξνθιήζεηο πνπ πξνθαιεί ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ, νη ζηξαηεγηθέο ησλ θξαηψλ κειψλ πξέπεη λα παξνπζηάδνληαη ζε ζπλδπαζκφ κε πξνγξάκκαηα ζηαζεξφηεηαο θαη ζχγθιηζεο θαη λα εμεηάδνληαη ζην πιαίζην ηεο πνιπκεξνχο επνπηείαο, ζπλεθηηκψληαο ηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο 64. ην πιαίζην απηφ ην πκβνχιην ηνπ Γθέηεκπνξγθ πξφηεηλε ηξεηο αξρέο γηα ηελ δηαζθάιηζε ηεο καθξνπξφζεζκεο βησζηκφηεηαο ησλ ζπληάμεσλ. Οη αξρέο απηέο είλαη 65 : 62 Caroline de la Porte and Phillipe Pochet The OMC Intertwined with the debates on Governance, Democracy and Social Europe 2003 ζει 13 63 The Open Method of Coordination as a new mode of Governance(paper prepared for the first PCE confrence,29 June 2005 Maastricht) Elissaveta Radulova ζει 21 64 Πνηφηεηα θαη Βησζηκφηεηα ησλ πληάμεσλ «Κνηλή έθζεζε γηα ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο κεζφδνπο εξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ησλ ζπληάμεσλ» SOC 469 Ννέκβξηνο 2001 ζει 2 65 «Τπνζηήξημε εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ γηα αζθαιείο θαη βηψζηκεο ζπληάμεηο, κέζσ κηαο νινθιεξσκέλεο πξνζέγγηζεο» COM (2001)362 ηειηθφ ζει 3-4 29

Να δηαζθαιηζηεί ε ηθαλόηεηα ησλ ζπζηεκάησλ λα εθπιεξώλνπλ ηνπο θνηλσληθνύο ηνπο ζηόρνπο.θα πεξηιακβάλεη ηξεηο παξακέηξνπο α) παξνρή επαξθνχο εηζνδήκαηνο β) θαηάιιειεο ζπλζήθεο δηαβίσζεο θαη γ) πξφζβαζε ζηα ζπζηήκαηα πγείαο Να εμαζθαιηζηεί ε νηθνλνκηθή ηνπο βησζηκόηεηα έηζη ψζηε ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ λα κελ επηδξά αξλεηηθά ζηελ βησζηκφηεηα ησλ δεκνζίσλ νηθνλνκηθψλ θαη λα κελ νδεγεί ζε άληζε αλαθαηαλνκή ησλ πφξσλ αλάκεζα ζηηο γεληέο Να απμεζεί ε ηθαλόηεηα ησλ ζπληαμηνδνηηθώλ ζπζηεκάησλ λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο κεηαβαιιόκελεο αλάγθεο ηεο θνηλσλίαο θαη ησλ αηόκσλ. Μέζα απφ ηηο ηξεηο απηέο αξρέο δηαθξίλνπκε κηα πνιηηηθή ζπλαίλεζε 66.Η πνιηηηθή απηή ζπλαίλεζε ήηαλ απνηέιεζκα ελφο γφληκνπ δηαιφγνπ πνπ ππήξμε αλάκεζα ζε εθείλνπο πνπ ήηαλ ππέξ κηαο κεηαξξχζκηζεο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ πνπ ζα νδεγνχζε ζηελ αχμεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ζηελ Δ.Δ θαη ζε εθείλνπο πνπ ππνζηήξηδαλ κεηαξξπζκίζεηο νη νπνίεο ζα δηαηεξνχζαλ πςειά ηα επίπεδα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζε Δπξσπατθφ επίπεδν. Ο γφληκνο απηφο δηάινγνο νδήγεζε ζηελ ζχγθιηζε ησλ ηδεψλ ζε επξσπατθφ επίπεδν, ζπλέβαιε ζηελ ζχλζεζε δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ θαη νδήγεζε ζηελ δεκηνπξγία ελφο πιαηζίνπ κέζα ζην νπνίν ζα ιάβνπλ ρψξα νη κεηαξξπζκίζεηο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ. ην πιαίζην ηεο ινγηθήο απηήο επηιέρζεθε ε ΑΜ σο ε θαηάιιειε κέζνδνο γηα ηελ κεηαξξχζκηζε ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ ησλ θξαηψλ κειψλ. Η ΑΜ ζα δξα ζπλδπαζηηθά κε ηηο πθηζηάκελεο θνηλνηηθέο δηαδηθαζίεο 67 ρσξίο λα κεηαβάιινληαη νη αληίζηνηρεο αξκνδηφηεηεο ησλ ππεπζχλσλ γηα ηελ ράξαμε πνιηηηθήο ζε επξσπατθφ θαη εζληθφ επίπεδν. 66 The Open Method of Coordination as a new mode of Governance(paper prepared for the first PCE confrence,29 June 2005 Maastricht) Elissaveta Radulova ζει 21 67 Οη πθηζηάκελεο δηαδηθαζίεο είλαη α)οη Γεληθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο(ΓΚΓΟΠ) β)η δηαδηθαζία πνιπκεξνχο επνπηείαο(ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο δηαδηθαζίαο ηνπ Καξληηθ)γ)Σν ζχκθσλν ζηαζεξφηεηαο θαη αλάπηπμεο δ)ε Δπξσπατθή ηξαηεγηθή γηα ηελ Απαζρφιεζε(ΔΑ) θαη γ) Η δηαδηθαζία 30

Τπεχζπλεο γηα ηελ εμεηδίθεπζε ησλ δξάζεσλ ηεο ΑΜ είλαη ε Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο κε ηελ Δπηηξνπή Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο, νη νπνίεο πξφηεηλαλ ζην Δπξσπατθφ ζπκβνχιην ηνπ Λάαθελ ην 2001 έληεθα ζηφρνπο πνπ ζα ζπκβάιινπλ ζηηο αξρέο ηεο επάξθεηαο, ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκόηεηαο θαη ηνπ εθζπγρξνληζκνύ ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ. πγθεθξηκέλα 68 : Όζνλ αθνξά ηελ Δπάξθεηα ησλ ζπληάμεσλ έρνπκε ηξεηο ζηόρνπο: 1)Να εμαζθαιίδνπλ α) φηη ηα άηνκα κεγαιχηεξεο ειηθίαο δελ απεηινχληαη απφ ηε θηψρεηα θαη φηη ην βηνηηθφ ηνπο επίπεδν είλαη αμηνπξεπέο θαη β)φηη ηα άηνκα απηά κεηέρνπλ ζηελ νηθνλνκηθή επκάξεηα ηεο ρψξαο ηνπο θαη κπνξνχλ επνκέλσο λα ζπκκεηέρνπλ δξαζηήξηα ζηε δεκφζηα, ηελ θνηλσληθή θαη ηελ πνιηηηζηηθή δσή 2)Να παξέρνπλ πξφζβαζε ζε φινπο κε θαηάιιειεο ζπληαμηνδνηηθέο ξπζκίζεηο, δεκφζηνπ ή ηδησηηθνχ ραξαθηήξα, πνπ ηνπο επηηξέπνπλ λα απνθηήζνπλ ζπληαμηνδνηηθά δηθαηψκαηα βάζεη ησλ νπνίσλ κπνξνχλ λα δηαηεξήζνπλ, ζε εχινγν βαζκφ, ην βηνηηθφ ηνπο επίπεδν κεηά ηε ζπληαμηνδφηεζή ηνπο. 3)Να πξνσζήζνπλ ηελ αιιειεγγχε εληφο θαη κεηαμχ ησλ γελεψλ. Όζνλ αθνξά ηελ νηθνλνκηθή βησζηκόηεηα ησλ ζπληαμηνδνηηθώλ ζπζηεκάησλ έρνπκε ηνπο παξαθάησ πέληε ζηόρνπο: 4) Να επηηχρνπλ πςειφ επίπεδν απαζρφιεζεο κέζσ νινθιεξσκέλσλ κεηαξξπζκίζεσλ ηεο αγνξάο εξγαζίαο, φπνπ απηφ θξίλεηαη ζθφπηκν, ζχκθσλα κε ηελ επξσπατθή ζηξαηεγηθή γηα ηελ απαζρφιεζε θαη κε ηξφπν ζχκθσλν πξνο ηηο ΓΚΓΟΠ. θνηλσληθήο Έληαμεο. Γηα κία αλάιπζε ησλ δηαδηθαζηψλ δεο «Πνηφηεηα θαη Βησζηκφηεηα ησλ πληάμεσλ «Κνηλή έθζεζε γηα ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο κεζφδνπο εξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ησλ ζπληάμεσλ» SOC 469 Ννέκβξηνο 2001 ζει 3-4 68 Ο.π ζει 6-7 31