ΙH ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ

Transcript

1 Δ ΔΘΝΙΚΗ ΥΟΛΗ ΓΗΜΟΙΑ ΓΙΟΙΚΗΗ ΙH ΔΚΠΑΙΓΔΤΣΙΚΗ ΔΙΡΑ ΣΜΗΜΑ ΓΔΝΙΚΗ ΓΙΟΙΚΗΗ ΣΔΛΙΚΗ ΔΡΓΑΙΑ Θέμα: «Το νέο πλαίσιο για τον Ανοιχτό Συντονισμό των Πολιτικών Κοινωνικής Προστασίας και Κοινωνικής Ένταξης στην ΕΕ. Η συμμετοχή της Ελλάδας στη διαδικασία του Ανοιχτού Συντονισμού και η Ελληνική Έκθεση Στρατηγικής για την περίοδο » Δπιβλέποςζα Καθηγήηπια: κα Ηπώ Νικολακοπούλος-ηεθάνος ποςδάζηπια: Βαζιλική Ππέκα ΑΘΗΝΑ

2 Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ 2 Πεξηερφκελα πληνκνγξαθίεο... 5 Πεξίιεςε... 6 Δηζαγσγή... 8 Κεθάιαην 1: Ο Αλνηρηφο πληνληζκφο ησλ Πνιηηηθψλ γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε απφ ηε Ληζαβφλα (2000) έσο θαη ηελ Αλαζεψξεζε ηεο ΑΜ (2006) Η Σηξαηεγηθή ηεο Ληζαβόλαο: ηα Βαζηθά Φαξαθηεξηζηηθά θαη ε Φξεζηκόηεηα ηεο Η Σηξαηεγηθή γηα ηνλ Σπληνληζκό ησλ Σπζηεκάησλ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο Η έλλνηα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη ε θύζε ηεο θνηλνηηθήο αξκνδηόηεηαο Η Σηξαηεγηθή γηα ηελ Κνηλσληθή Έληαμε Η Δθαξκνγή ηεο Αλνηρηήο Μεζόδνπ Σπληνληζκνύ ζηηο Σπληάμεηο Ο Αλνηρηόο Σπληνληζκόο ζηνλ Τνκέα ηεο Υγείαο θαη ηεο Μαθξνρξόληαο Φξνληίδαο Γηαθνξέο θαη Οκνηόηεηεο ησλ ηξηώλ Δθαξκνγώλ ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία ππό ην Πξίζκα ηεο Ννκηκνπνίεζεο Η έλλνηα ηεο λνκηκνπνίεζεο θαη νη δηαζηάζεηο ηεο Γέζκεπζε Αθξίβεηα Δθρώξεζε αξκνδηνηήησλ Γεκνθξαηηθόο ραξαθηήξαο Κεθάιαην 2: Η Αλαζεψξεζε ηεο ΑΜ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε Πώο Πξνέθπςε ε Αλάγθε γηα Δμνξζνινγηζκό Τν Νέν Πιαίζην ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε Τα εξγαιεία ηεο λέαο δηαδηθαζίαο ζπληνληζκνύ Κνηλνί ζηόρνη... 45

3 Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ Γείθηεο Δζληθέο Δθζέζεηο Σηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε Κνηλή Έθζεζε γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε Τν Κνηλνηηθό Πξόγξακκα γηα ηελ Απαζρόιεζε θαη ηελ Κνηλσληθή Αιιειεγγύε Progress Οη Αληηδξάζεηο θαη ε Πξννπηηθή ηεο Γηαδηθαζίαο Δμνξζνινγηζκνύ Η γλώκε ηεο Δπηηξνπήο ησλ Πεξηθεξεηώλ θαη ηεο Δπξσπατθήο Οηθνλνκηθήο θαη Κνηλσληθήο Δπηηξνπήο Οη απόςεηο ησλ εθπξνζώπσλ ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηώλ Τν ππόδεηγκα ηνπ Casey H. Bernard Κεθάιαην 3: Η πκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηφ πληνληζκφ ησλ Πνιηηηθψλ γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηελ ΑΜΣ: κηα πξώηε καηηά Η Διιεληθή Έθζεζε Σηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε Υπάξρνπζα θαηάζηαζε θαη ζηξαηεγηθή πξνζέγγηζε Δζληθό Σρέδην Γξάζεο γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε Δζληθή Έθζεζε Σηξαηεγηθήο γηα ηηο ζπληάμεηο Δζληθή Έθζεζε Σηξαηεγηθήο γηα ηελ πγεία θαη ηε καθξνρξόληα θξνληίδα Μειινληηθέο πξνθιήζεηο Η εκπεηξία άιισλ θξαηώλ κειώλ Η πεξίπησζε ηνπ Ηλσκέλνπ Βαζηιείνπ Η πεξίπησζε ηεο Πνξηνγαιίαο πκπεξάζκαηα Πεγέο Πξσηνγελείο Πεγέο Βηβιηνγξαθία Αξζξνγξαθία Φξήζηκεο Ιζηνζειίδεο Παξάξηεκα Σπγθεληξσηηθόο Πίλαθαο : Η Δθαξκνγή ηεο ΑΜΣ ζηα Σπζηήκαηα Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο από ην θαη από ην 2006 θαη κεηά

4 Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ 4 Πίλαθαο 2: Η Μεηαβαηηθή Πεξίνδνο ηνπ Eμνξζνινγηζκνύ ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία ( ) Πίλαθαο 3: Ο Πιήξεο Δμνξζνινγηζκόο ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία ( ) Πίλαθαο 4: Σπγρξνληζκόο ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία κε ηηο ΓΚΓΟΠ θαη ηελ ΔΣΑ ( ) Πίλαθαο 5: Οη Αλακνξθσκέλνη Γείθηεο ηνπ Λάαθελ γηα ηελ Κνηλσληθή Έληαμε, όπσο απηνί εγθξίζεθαλ από ηελ ΔΚΠ ηνλ Ινύιην Πίλαθαο 6: Οη Νένη Κνηλνί Γείθηεο (overarching indicators) γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε Πίλαθαο 7: Σηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηελ Διιάδα Πίλαθαο 8: Σηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηo Ηλσκέλν Βαζίιεην Πίλαθαο 9: Σηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηελ Πνξηνγαιία

5 Σπληνκνγξαθίεο 5 πληνκνγξαθίεο ΑΔγρΠ ΑκεΑ ΑΜ ΓΚΓΟΠ ΔΔ/ ΔΚ ΔΔ ΔΚΠ ΔΟΚΔ Δπηηξνπή ΔΑ ΔΓΔλ ΔΚΣ ΚΓΑ ΚΔΚΔ ΟΝΔ ΔΚ EAPN FEANTSA UEAPME Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Άηνκα κε Αλαπεξία Αλνηρηή Μέζνδνο πληνληζκνχ Γεληθέο Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο Δπξσπατθή Έλσζε/ Δπξσπατθή Κνηλφηεηα Δζληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή Δπξσπατθή Δπηηξνπή Δπξσπατθή ηξαηεγηθή Απαζρφιεζεο Δζληθά ρέδηα Γξάζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Έληαμε Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν Καηεπζπληήξηεο Γξακκέο γηα ηελ Απαζρφιεζε Κνηλή Έθζεζε γηα ηελ Κνηλσληθή Δλζσκάησζε Οηθνλνκηθή θαη Ννκηζκαηηθή Έλσζε πλζήθε γηα ηελ ίδξπζε Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο European Anti-Poverty Network European Federation of National Organisations working with the Homeless (γαιιηθά: Fédération Européenne d'associations Nationales Travaillant avec les Sans-Abri) European Association of Craft, Small and Medium-sized Enterprises

6 Πεξίιεςε 6 Πεξίιεςε Αληηθείκελν εμέηαζεο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο απνηειεί ε Αλνηρηή Μέζνδνο πληνληζκνχ (ΑΜ) ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη θνηλσληθή έληαμε. Ζ ΑΜ ζεσξείηαη σο έλα ρξήζηκν εξγαιείν ζηνλ ηνκέα ηεο Δπξσπατθήο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο, θαζψο ρξεζηκνπνηεί ηελ αληαιιαγή απφςεσλ, εκπεηξηψλ θαη θαιψλ πξαθηηθψλ κε ζθνπφ λα βνεζήζεη ηα θξάηε κέιε λα δηακνξθψζνπλ ηελ θαηάιιειε πνιηηηθή, γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θνηλψλ πξνθιήζεσλ. ην πιαίζην απηφ, ζα εμεηαζηεί ε ΑΜ φπσο απηή δηακνξθψζεθε ζηαδηαθά κεηά ηε Ληζαβφλα (2000) ζηα επηκέξνπο πεδία ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγείαο θαη ζα επηρεηξεζεί κηα ζχγθξηζε κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ εθαξκνγψλ, ψζηε λα εληνπηζηνχλ νη δηαθνξέο θαη νη νκνηφηεηέο ηνπο. Έπεηηα, ζα αθνινπζήζεη ε παξνπζίαζε ηνπ λένπ πιαηζίνπ ηνπ αλνηρηνχ ζπληνληζκνχ, φπσο απηφ δηακνξθψζεθε κεηά ην 2006 θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο κεζφδνπ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία. θνπφο είλαη λα θαλεί πνηεο αδπλακίεο ηεο παιηάο κεζφδνπ θιήζεθε λα αληηκεησπίζεη ν εμνξζνινγηζκφο θαη πνηα είλαη ε πξννπηηθή ηνπ. Δπίζεο, ζα εμεηαζηεί ε ζπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηε δηαδηθαζία ηεο ΑΜ, κε έκθαζε ζηελ παξνπζίαζε ηεο Διιεληθήο Έθζεζεο ηξαηεγηθήο γηα ηελ πεξίνδν Παξάιιεια, ζα επηρεηξεζεί κηα ζχληνκε παξνπζίαζε ησλ πεξηπηψζεσλ ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ θαη ηεο Πνξηνγαιίαο, ψζηε λα θαλεί πψο απηά ηα θξάηε κέιε έρνπλ αμηνπνηήζεη ηελ ΑΜ, ζε ζχγθξηζε κε ηελ Διιάδα. Βαζηθφ ζπκπέξαζκα είλαη φηη ε ιεηηνπξγία ηεο ΑΜ έρεη δηαθνξεηηθά απνηειέζκαηα γηα θάζε θξάηνο κέινο, ηα νπνία εμαξηψληαη απφ ηελ χπαξμε πξαγκαηηθήο πνιηηηθήο βνχιεζεο θαη ηε δηάζεζε επαξθψλ πφξσλ πξνο ηηο ζσζηέο θαηεπζχλζεηο. Λέμεηο θιεηδηά: Αλνηρηή Μέζνδνο πληνληζκνχ (ΑΜ), εμνξζνινγηζκφο (streamlining), θνηλσληθή έληαμε, θνηλσληθή πξνζηαζία, καθξνρξφληα θξνληίδα, λέεο κνξθέο δηαθπβέξλεζεο, ηξαηεγηθή Ληζαβφλαο, ζπληάμεηο, πγεία.

7 Πεξίιεςε 7 Πεξίιεςε ζηα αγγιηθά: The present essay examines the Open Method of Coordination (OMC) in the field of social protection and social inclusion. The OMC is considered as a useful tool in the field of European Social Policy, as it uses the exchange of information, knowledge, experience and good practice among member states in order to promote national policy making. In this framework, the OMC evolved gradually after Lisbon (2000) in the individual fields of social inclusion, pensions and health. So, each application of the OMC will be examined separately and a comparison among them will be attempted in order to show their differences and similarities. Then, the new framework of the open coordination will be presented, as it has been formed after 2006 and the streamlining of the OMC in social protection. The aim is to show which weaknesses of the old method had to be faced and which is the prospect of streamlining. Moreover, the participation of Greece in the process of OMC will be examined, through the presentation of the Greek Report on Strategies for Social Protection and Social Inclusion At the same time, a short presentation of the cases of United Kingdom and Portugal will be attempted in order to show how these member states have used the OMC, compared to Greece. A basic conclusion is that the operation of OMC has different results for each member state, which depend on the existence of real political will and the disposal of sufficient resources to the right directions.

8 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 8 Δηζαγσγή Ζ δηαδηθαζία επξσπατθήο νινθιήξσζεο ζην πεδίν ηεο Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο απφ ην 1957 έσο ζήκεξα πεξηνξίζηεθε θαηά θχξην ιφγν ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ειάρηζησλ θνηλσληθψλ πξνδηαγξαθψλ (minimum social standards). Ζ αδπλακία επίηεπμεο κηαο γεληθήο ελαξκφληζεο ζην πεδίν απηφ νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηελ πνηθηινκνξθία ησλ θξαηψλ κειψλ φζνλ αθνξά ηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε, ηνπο ζεζκνχο θνηλσληθήο πξφλνηαο θαη ηα πνιηηηθά ζπζηήκαηα, Δπίζεο, έλα άιιν εκπφδην απνηειεί ε θχζε ηεο θνηλνηηθήο αξκνδηφηεηαο, ε νπνία είλαη ππνζηεξηθηηθή θαη ζπληξέρνπζα κε ηελ αξκνδηφηεηα ησλ θξαηψλ κειψλ θαη έηζη ε ζέζπηζε λνκνζεζίαο πξνζθξνχεη ζηνλ θαλφλα ηεο νκνθσλίαο. ην πιαίζην απηφ, ε παξαδνζηαθή θνηλνηηθή κέζνδνο 1 σο κεραληζκφο δηακφξθσζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο ζε επίπεδν ΔΔ απνηέιεζε κηα αξγή θαη, άξα, αλαπνηειεζκαηηθή δηαδηθαζία, πνπ ππνηάρηεθε ζηε ινγηθή ηεο νηθνλνκηθήο νινθιήξσζεο θαη ηεο νινθιήξσζεο ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο 2. Παξάιιεια, θπξίσο κεηά ηηο αξρέο ηνπ 90 κε ηελ εγθαζίδξπζε ηεο ΟΝΔ, ε ΔΔ βξέζεθε αληηκέησπε κε ζεκαληηθέο πξνθιήζεηο, ηφζν ζε θνηλσληθφ επίπεδν (απμαλφκελε αλεξγία θαη έληαζε θαηλνκέλσλ θνηλσληθήο παζνγέλεηαο), φζν θαη ζε νηθνλνκηθφ (νηθνλνκηθή ζηαζηκφηεηα). Ζ αλάγθε αληηκεηψπηζεο απηψλ ησλ πξνβιεκάησλ, ηα νπνία αλακέλεηαη λα εληαζνχλ ιφγσ ησv πξφζθαησλ δηεπξχλζεσλ πξνο ηα δέθα (10) θξάηε ηεο Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Δπξψπεο 3 (2004), αιιά θαη πξνο ηα δχν (2) θξάηε ησλ Βαιθαλίσλ (Βνπιγαξία θαη Ρνπκαλία, 2007), νδήγεζε ζηελ αλαδήηεζε λέσλ κνξθψλ δηακφξθσζεο πνιηηηθήο, κε έκθαζε ζηελ Αλνηρηή Μέζνδν πληνληζκνχ (ΑΜ). Ζ κέζνδνο απηή, πηνζεηήζεθε ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζαβφλαο (3/2000) κε ζθνπφ λα δηεπθνιχλεη ηελ πινπνίεζε 1 Ωο θνηλνηηθή κέζνδνο ζεσξνύληαη νη θαλνληζκνί, νη νδεγίεο θαη νη απνθάζεηο ηεο ΔΔ πνπ είλαη δεζκεπηηθέο γηα ηα θξάηε κέιε θαη ε παξαβίαζή ηνπο ελέρεη ηελ επηβνιή θπξώζεσλ. Αλαθέξεηαη επίζεο ζαλ command and control. 2 Βι. Scharpf W. Fritz (2002), The European Social Model: Coping with the Challenges of Diversity, Journal of Common Market Studies, Volume 40. Number 4. pp Βι. Stephanou A. Constantine (2006), Regulatory Adjustment in the wider Europe Area, ζε Stephanou A. Constantine (eds.) Adjusting to EU Enlargement. Recurring Issues in a new Setting, Edward Elgar publishing, ζει

9 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 9 ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζηφρνπ δεθαεηίαο ( ), πνπ ηέζεθε ηφηε: «να γίνει η Ένωση η ανταγωνιστικότεπη οικονομία τηρ γνώσηρ ανά την ςυήλιο, ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτςξη με πεπισσότεπερ και καλύτεπερ θέσειρ επγασίαρ και με μεγαλύτεπη κοινωνική σςνοσή» 4. Βαζίδεηαη ζην πλεχκα ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη είλαη ζρεδηαζκέλε, ψζηε λα βνεζά ηα θξάηε κέιε λα αλαπηχζζνπλ ζηαδηαθά ηηο πνιηηηθέο ηνπο. Απνηειεί κηα λέα επέιηθηε κέζνδν δηαθπβέξλεζεο, ε νπνία εληάζζεηαη ζηε ιεγφκελε «δηαθπβέξλεζε δηα ηεο πεηζνχο» (governance by persuasion), θαζψο θαη ζηε «δηαθπβέξλεζε κε ηε δηάρπζε ησλ θαιχηεξσλ πξαθηηθψλ» (governance by diffusion of best practice) 5. Απνκαθξχλεηαη, έηζη, απφ ηελ παξαδνζηαθή θνηλνηηθή κέζνδν ηνπ command and control θαη ζέβεηαη ηελ απηνλνκία θαη πνηθηινκνξθία ησλ θξαηψλ κειψλ, ηα νπνία θαινχληαη εζεινληηθά λα ζπγθιίλνπλ ζε θάπνηα πξφηππα θαη λα ζπληνλίζνπλ ηηο εζληθέο πνιηηηθέο ηνπο. ην πιαίζην απηφ, ηα απνηειέζκαηα ηεο ΑΜ επηηπγράλνληαη κέζσ κηαο δηαδηθαζίαο ακνηβαίαο κάζεζεο, αμηνιφγεζεο θαη αληαιιαγήο νξζψλ πξαθηηθψλ, ε νπνία πξνυπνζέηεη ηε ρξήζε θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ ή ζηφρσλ, ρξνλνδηαγξακκάησλ, πνζνηηθψλ θαη πνηνηηθψλ δεηθηψλ θαη ζεκείσλ αλαθνξάο (benchmarks) θαη ηε κεηαθνξά ηνπο ζηηο εζληθέο πνιηηηθέο 6. Αξρηθά, ε κέζνδνο ηνπ αλνηρηνχ ζπληνληζκνχ εθαξκφζηεθε ζηα πεδία ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο (Γεληθέο θαηεπζπληήξηεο Γξακκέο γηα ηελ Οηθνλνκηθή Πνιηηηθή, χκθσλν ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο) θαη ηεο απαζρφιεζεο (ηξαηεγηθή γηα ηελ Απαζρφιεζε, 1997), ελψ κεηά ηε Ληζαβφλα (2000) έγηλε ην θεληξηθφ εξγαιείν δηακφξθσζεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο 7 ζηελ ΔΔ. Έηζη, ε ΑΜ εθαξκφζηεθε ζηαδηαθά ζηα πεδία ηεο θνηλσληθήο έληαμεο (2000), ησλ ζπληάμεσλ (2001) θαη ηεο πγείαο (2004), ζηα νπνία πιένλ (απφ ην 2006 θαη κεηά) ε δηαδηθαζία ηεο ΑΜ ιακβάλεη 4 Βι. Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Ληζαβόλαο 23 θαη 24 Μαξηίνπ 2000, παξάγξαθνο 5.[δηθηπαθόο ηόπνο: ue.eu.int/uedocs/cms_data/docs/pressdata/el/ec/00100-r1.gr0.htm] 5 Βι. Σηεθάλνπ Κσλζηαληίλνο (2001), «Δπξσπατθή Οινθιήξσζε, Τόκνο Α : Γεληθά& Θεζκηθά Φαξαθηεξηζηηθά κεηά ηε Νίθαηα», 5 ε αλαζεσξεκέλε έθδνζε, εθδόζεηο Αλη. Ν. Σάθθνπια, Αζήλα- Κνκνηελή, ζει Βι. Νηθνιαθνπνύινπ - Σηεθάλνπ Ηξώ (2001), «Η Κνηλσληθή Δπξώπε. Διιείκκαηα θαη Πξννπηηθέο», εθδόζεηο Σηδέξεο, Αζήλα, ζει Βι. Zeitlin Jonathan (2005), Social Europe and Experimentalist Governance: Towards a New Constitutional Compromise?, European Governance Papers, No. C-05-04, , ζει. 5 [url: ]

10 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 10 ρψξα ζην πιαίζην ελφο αλαζεσξεκέλνπ θαη εμνξζνινγηζκέλνπ ζρήκαηνο, θάησ απφ ηελ νκπξέια ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Αληηθείκελν ηεο παξνχζαο αλάιπζεο ζα απνηειέζεη ε ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία, φπσο απηή δηακνξθψζεθε ζηαδηαθά κεηά ηε Ληζαβφλα ζηα επηκέξνπο πεδία ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγείαο. Ζ έκθαζε ζα δνζεί ζηελ παξνπζίαζε ηνπ λένπ πιαηζίνπ ηνπ αλνηρηνχ ζπληνληζκνχ, ην νπνίν δηακνξθψζεθε κεηά ην 2006 θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο κεζφδνπ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία. Δπίζεο, ζα εμεηαζηεί ε ζπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηε δηαδηθαζία ηεο ΑΜ, κε έκθαζε ζηελ παξνπζίαζε ηεο Διιεληθήο Έθζεζεο ηξαηεγηθήο γηα ηελ πεξίνδν Παξάιιεια, ζα επηρεηξεζεί κηα ζχληνκε παξνπζίαζε ησλ πεξηπηψζεσλ ηνπ Ζλσκέλνπ Βαζηιείνπ θαη ηεο Πνξηνγαιίαο, ψζηε λα θαλεί πψο απηά ηα θξάηε κέιε έρνπλ αμηνπνηήζεη ηελ ΑΜ, ζε ζχγθξηζε κε ηελ Διιάδα.

11 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 11 Κεθάιαην 1: Ο Αλνηρηφο πληνληζκφο ησλ Πνιηηηθψλ γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε απφ ηε Ληζαβφλα (2000) έσο θαη ηελ Αλαζεψξεζε ηεο ΑΜ (2006) 1.1 Η ηξαηεγηθή ηεο Ληζαβφλαο: ηα Βαζηθά Υαξαθηεξηζηηθά θαη ε Υξεζηκφηεηα ηεο Ζ εηδηθή ζχλνδνο ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ, πνπ έγηλε ζηε Ληζαβφλα ην Μάξηην ηνπ 2000 ζεκαηνδφηεζε κηα λέα θάζε ζηελ ηζηνξία ηεο ΔΔ ζην πεδίν ηεο επίηεπμεο ησλ θνηλσληθψλ ζηφρσλ. Σα θξάηε κέιε έζεζαλ έλα ζηξαηεγηθφ ζηφρν δεθαεηίαο ( ), «να γίνει η Ένωση η ανταγωνιστικότεπη οικονομία τηρ γνώσηρ ανά την ςυήλιο, ικανή για βιώσιμη οικονομική ανάπτςξη με πεπισσότεπερ και καλύτεπερ θέσειρ επγασίαρ και με μεγαλύτεπη κοινωνική σςνοσή». Δπνκέλσο, ε χλνδνο Κνξπθήο ηεο Ληζαβφλαο πξνρψξεζε πέξα απφ ηνλ ζηφρν γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο, πνπ βξηζθφηαλ ζην επίθεληξν ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο απφ ηε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ(1997), θαη απαίηεζε κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε γηα ηελ επίηεπμε νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο αλαλέσζεο. Σν ηξίγσλν ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ, ηεο επέλδπζεο ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ θαη ηεο θαηαπνιέκεζεο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ηέζεθε ζην επίθεληξν ησλ πνιηηηθψλ παξεκβάζεσλ. Με ζθνπφ ηελ δηεπθφιπλζε επίηεπμεο ηνπ παξαπάλσ ζηφρνπ, πηνζεηήζεθε ε λέα Αλνηρηή Μέζνδνο πληνληζκνχ (ΑΜ), ε νπνία απνηειεί έλα εξγαιείν δηακφξθσζεο θαη άζθεζεο πνιηηηθήο πνπ απνκαθξχλεηαη απφ ηελ παξαδνζηαθή θνηλνηηθή κέζνδν ηνπ «command and control» θαη ζέβεηαη ηελ απηνλνκία θαη πνηθηινκνξθία ησλ θξαηψλ κειψλ, ηα νπνία θαινχληαη εζεινληηθά λα ζπγθιίλνπλ ζε θάπνηα πξφηππα θαη λα ζπληνλίζνπλ ηηο εζληθέο πνιηηηθέο ηνπο. Δληάζζεηαη ζηηο λέεο κνξθέο δηαθπβέξλεζεο θαη βαζίδεηαη ζην πλεχκα ηεο αξρήο ηεο επηθνπξηθφηεηαο, θαζψο είλαη ζρεδηαζκέλε γηα λα βνεζά ηα θξάηε κέιε λα αλαπηχζζνπλ ζηαδηαθά ηηο πνιηηηθέο ηνπο, ελψ

12 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 12 απαξαίηεηε γηα ηελ πινπνίεζή ηεο θξίλεηαη ε ζπκκεηνρή φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ ζε φια ηα επίπεδα 8. Ζ επηινγή απηή βαζίζηεθε ζηελ παξαδνρή πσο ε νηθνδφκεζε ηεο επξσπατθήο νηθνλνκίαο ηεο γλψζεο δελ ήηαλ δπλαηή κε ηελ πξνζθπγή ζηα παξαδνζηαθά εξγαιεία δξάζεο ηεο Κνηλφηεηαο (θαλνληζηηθέο πξάμεηο), ιφγσ είηε ηεο απνπζίαο θνηλνηηθήο αξκνδηφηεηαο είηε ηεο χπαξμεο (δπλάκεη) ζπληξέρνπζαο θνηλνηηθήο αξκνδηφηεηαο, ε άζθεζε ηεο νπνίαο κέζσ ππνρξεσηηθψλ ξπζκίζεσλ θξίλεηαη πσο δελ πξνζηδηάδεη ζηε θχζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αληηθεηκέλνπ π.ρ. ζπζηήκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο 9. Βέβαηα, κε ηνλ φξν «Αλνηρηή Μέζνδνο πληνληζκνχ» ην Δπξσπατθφ πκβνχιην δελ εγθαζίδξπζε κηα λέα δηαδηθαζία, γηαηί ε πξνυπάξρνπζα Δπξσπατθή ηξαηεγηθή γηα ηελ Απαζρφιεζε (ΔΑ) 10 ήδε πξνζέθεξε ηα απαξαίηεηα εξγαιεία. Δληνχηνηο, πξνψζεζε πεξαηηέξσ ηηο ηέζζεξηο (4) βαζηθέο αξρέο κε ηελ ελίζρπζε ηεο ινγηθήο ηεο ακνηβαίαο κάζεζεο (mutual learning), ηνπ benchmarking 11, ησλ θαιχηεξσλ πξαθηηθψλ 8 Σην πιαίζην ηεο ΑΜΣ πξσηαξρηθόο είλαη ν ξόινο ησλ θξαηώλ-κειώλ, θαζώο ε ζπκκεηνρή θαη ε ζπκκόξθσζή ηνπο βαζίδεηαη ζηελ δηαθξηηηθή ηνπο επρέξεηα, είλαη εζεινληηθή, όκσο ηδηαίηεξνο εκθαλίδεηαη θαη ν ξόινο ηεο Δπηηξνπήο, ε νπνία δηαδξακαηίδεη έλα ζπληνληζηηθό ξόιν. Κύξην θαζήθνλ ηεο είλαη λα ελεξγεί σο θηλεηήξηα δύλακε γηα ηελ ΑΜΣ, κε ζαθή θαζνξηζκό ησλ ζηαδίσλ ηεο ακνηβαίαο αληαιιαγήο εκπεηξηώλ θαη ηελ απνθπγή ησλ δηαθόξσλ αδηεμόδσλ. Άιισζηε, ε Δπηηξνπή έρεη εμαξρήο θαηεπζύλεη ηελ όιε δηαδηθαζία, πξνηείλνληαο ηηο κεζόδνπο πινπνίεζεο, νξγαλώλνληαο δηκεξείο ζπλαληήζεηο θαη ζεκηλάξηα κε ηα θξάηε κέιε θαη πξνζθέξνληαο βαζηθά ζηνηρεία γηα ηελ εξγαζία πνπ αθνξά ηνπο δείθηεο. Τα εζληθά ζρέδηα αλαιύνληαη από ηελ Δπηηξνπή θαη ζηε ζπλέρεηα από ην Σπκβνύιην. Έηζη, ν ξόινο ηεο Δπηηξνπήο είλαη λα πξνάγεη ηελ ακνηβαία θαηαλόεζε θαη ηα θνηλά ελδηαθέξνληα, ζεβόκελε παξάιιεια ηα εζληθά ραξαθηεξηζηηθά θαηά ηελ επίιπζε ησλ πξνβιεκάησλ. Δπηπιένλ, είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή ε ζπκκεηνρή ζηελ όιε δηαδηθαζία θαη όισλ ησλ άιισλ ελδηαθεξνκέλσλ θνξέσλ (εθηόο από ηα θξάηε κέιε θαη ηελ Δπηηξνπή), δειαδή ηεο ηνπηθήο θαη πεξηθεξεηαθήο απηνδηνίθεζεο, ησλ άιισλ επξσπατθώλ νξγάλσλ, ησλ θνηλσληθώλ εηαίξσλ θαη ησλ νξγαλώζεσλ ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηώλ. Απηή ε ζπκκεηνρή ζπκβάιιεη ζηελ αύμεζε ηεο δηαθάλεηαο θαη ηε δεκνθξαηηθή ζπκκεηνρή ζε βάζνο. Βι.ζρεηηθά Λπκπεξάθε θαη Τήληνο (2002), «Δξγαζία θαη Σπλνρή: Τα Δζληθά Σρέδηα Γξάζεο γηα ηελ Απαζρόιεζε θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε», εθδόζεηο Παπαδήζε, Αζήλα. 9 Βι. Νηθνιαθνπνύινπ-Σηεθάλνπ Ηξώ (2006), «Η Κνηλσληθή Δπξώπε. Πξνζδνθίεο θαη Δπηηεύγκαηα», εθδόζεηο Ι. Σηδέξεο, Αζήλα, ζει Σρεηηθά κε ηε δηακόξθσζε ηεο ΔΣΑ βι. παξ. Νηθνιαθνπνύινπ-Σηεθάλνπ Ηξώ (2006), ζει Η δηαδηθαζία ηνπ benchmarking απνηειεί αθξνγσληαίν ιίζν ηεο ΑΜΣ. Πξόθεηηαη γηα κία ηαθηηθή πνπ αλαθέξεηαη ζε δεδνκέλα θαη ζεκεία αλαθνξάο κε βάζε ηα νπνία γίλεηαη αμηνιόγεζε ή ζύγθξηζε ησλ ππνινίπσλ πξαθηηθώλ. Η κεηαθνξά απηήο ηεο ηαθηηθήο ζε επξσπατθό επίπεδν έγηλε αξρηθά ζηα πιαίζηα δηακόξθσζεο ηεο Οηθνλνκηθήο θαη Ννκηζκαηηθήο Έλσζεο. Δηδηθόηεξα, ηα θξηηήξηα ζύγθιηζεο απνηεινύζαλ έλα είδνο benchmarking αθνύ έζεηαλ ζηόρνπο (πνπ είραλ απνθαζηζηεί ζε επξσπατθό επίπεδν) θαη ηα θξάηε κέιε θαινύληαλ λα αληαπνθξηζνύλ ζηελ εθπιήξσζε απηώλ ησλ ζηόρσλ. Αλ θαη ε δηαδηθαζία απηή θάλεθε αξθεηά επηηπρεκέλε ζηελ πεξίπησζε ηεο ΟΝΔ ζεσξείηαη ακθίβνιε ε επηηπρία ηεο ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. Καη απηό γηαηί ζηελ δηαδηθαζία νηθνδόκεζεο ηεο ΟΝΔ ππήξρε κία επξύηεξε ζπλαίλεζε πξνο ηνπο ζηόρνπο, γεγνλόο πνπ δηεπθόιπλε ηηο απνθάζεηο θαη ηηο δνκηθέο αιιαγέο πνπ έπξεπε λα γίλνπλ. Αληίζεηα, ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή απνπζηάδεη απηή ε ζπλαίλεζε κε απνηέιεζκα ε Αλνηρηή Μέζνδνο Σπληνληζκνύ λα δηεπθνιύλεη ηηο θπγόθεληξεο δπλάκεηο, κε ηελ έλλνηα ηεο κε ζπκκεηνρήο ζηηο δηαδηθαζίεο αθνύ αο κελ μερλάκε όηη απηή ε κέζνδνο ζηεξίδεηαη

13 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 13 (best practices) θαη ηεο άζθεζεο πίεζεο απφ νκνηφβαζκνπο (peer pressure) ψζηε λα επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη. Καηά ζπλέπεηα, ζεζκνζεηήζεθε κηα κέζνδνο δηαθπβέξλεζεο πνπ δελ βαζίδεηαη ζε έλαλ νκνηφκνξθν θαλφλα, ν νπνίνο επηβάιιεηαη απφ «πάλσ πξνο ηα θάησ» (top-down) θαη ε παξαβίαζή ηνπ ζπλνδεχεηαη απφ θπξψζεηο, αιιά ζε κηα πην επέιηθηε θαη ζπκκεηνρηθή πξνζέγγηζε. Απηή ε κέζνδνο ζηεξίδεηαη θπξίσο ζηνλ εμνξζνινγηζκφ θαη ηε βειηίσζε ησλ δηαθφξσλ δηαδηθαζηψλ πνπ είραλ πηνζεηεζεί πξνεγνπκέλσο. Με ηε Ληζαβφλα, ε ππάξρνπζα επξσπατθή «ζηξαηεγηθή» κεηαζρεκαηίζηεθε ζε κηα θαηάιιειε «κέζνδν» παξέκβαζεο 12. ην πιαίζην απηφ, ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο κεζφδνπ απηήο είλαη ηα εμήο: Καζνξηζκφο ζε επίπεδν Δπξσπατθήο Έλσζεο θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ ή ζηφρσλ, είηε θαη ησλ δπν, ζπλδπαζκέλσλ κε ζπγθεθξηκέλα ρξνλνδηαγξάκκαηα γηα ηε βξαρππξφζεζκε, κεζνπξφζεζκε θαη καθξνπξφζεζκε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ. Αλ θαη απηή ε ζπκθσλία δελ είλαη λνκηθά δεζκεπηηθή, ζπληζηά πνιηηηθή δέζκεπζε. Δπνκέλσο, ηα θξάηε κέιε έρνπλ ηελ πνιηηηθή ππνρξέσζε λα αθνινπζήζνπλ πνιηηηθέο γηα ηελ πξνζέγγηζε απηψλ ησλ ζηφρσλ, είλαη φκσο ειεχζεξα λα θαζνξίζνπλ ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν ζα ην πξάμνπλ. Καζνξηζκφο, θαηά πεξίπησζε, πνζνηηθψλ θαη πνηνηηθψλ δεηθηψλ (indicators) θαη ζεκείσλ αλαθνξάο (benchmarks), κε κέηξν ηα θαιχηεξα ηνπ θφζκνπ, πξνζαξκνζκέλσλ ζηηο αλάγθεο δηαθφξσλ θξαηψλ κειψλ θαη ηνκέσλ σο κέζν ζχγθξηζεο ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ. Μεηαθνξά απηψλ ησλ επξσπατθψλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ ζηηο εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο πνιηηηθέο κε ηνλ θαζνξηζκφ εηδηθψλ ζηφρσλ θαη ηε ζέζπηζε κέηξσλ, ιακβάλνληαο ππφςε ηηο εζληθέο θαη πεξηθεξεηαθέο ηδηνκνξθίεο. ζηελ εζεινληηθή ζπκκεηνρή. Βι. ζρεηηθά Hodson D., Maher I. (2001), The Open Method as a new mode of governance: The case of soft economic policy co-ordination, Journal of Common Market Studies, Volume 39, Number 4, pp Βι. Régent Sabrina (2002), The Open Method of Co-ordination: A supranational form of governance?, Discussion paper, DP/137/2002, Decent Work Research Programme, International Institute for Labor Studies, pp

14 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 14 Θεζκνζέηεζε ελφο κεραληζκνχ πεξηνδηθήο παξαθνινχζεζεο, αμηνιφγεζεο θαη επαλεμέηαζεο απφ νκνηφβαζκνπο, ψζηε λα ειέγρεηαη ην εάλ θαη κε πνην ηξφπν ηα θξάηε κέιε πινπνηνχλ ηνπο ζηφρνπο. Σα θξάηε κέιε ππνρξενχληαη λα ππνβάιινπλ εθζέζεηο ζηελ Δπηηξνπή ζρεηηθά κε ηελ εζληθή θαη πεξηθεξεηαθή πνιηηηθή ηνπο. Ζ Δπηηξνπή αμηνινγεί θαη εθηηκά ηηο εθζέζεηο απηέο θαη ππνβάιιεη κε ηε ζεηξά ηηο εθζέζεηο ζην πκβνχιην, φπνπ νξγαλψλεηαη αμηνιφγεζε απφ εηδηθνχο εκπεηξνγλψκνλεο απφ φια ηα θξάηε κέιε πξνθεηκέλνπ λα πξνσζεζεί ε δηαδηθαζία αληαιιαγήο εκπεηξηψλ 13. Παξφια ηα θνηλά ηνπο γλσξίζκαηα, βέβαηα, νη επηκέξνπο εθαξκνγέο ηεο ΑΜ δηαθέξνπλ κεηαμχ ηνπο αλάινγα κε ηα ζπγθεθξηκέλα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εμεηαδφκελνπ πεδίνπ πνιηηηθήο, ηε λνκηθή βάζε ηεο αξκνδηφηεηαο θαη ηελ πξνζπκία ησλ θξαηψλ κειψλ λα αλαιάβνπλ θνηλή δξάζε. Έηζη, γηα παξάδεηγκα ε Δπηηξνπή θαη ην πκβνχιην έρνπλ ηελ αξκνδηφηεηα λα εθδίδνπλ θνηλέο ζπζηάζεηο πξνο ηα θξάηε κέιε ζηελ απαζρφιεζε θαη ζην ζπληνληζκφ ησλ νηθνλνκηθψλ πνιηηηθψλ, αιιά φρη γηα ηηο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή (θνηλσληθή έληαμε, ζπληάμεηο θαη πγεία), ελψ ε δηαβνχιεπζε κε ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην απαηηείηαη επίζεκα κφλν ζηελ πεξίπησζε ηεο απαζρφιεζεο. Παξφιν πνπ νη πεξηζζφηεξεο δηαδηθαζίεο ηνπ αλνηρηνχ ζπληνληζκνχ βαζίδνληαη ζε θνηλνχο επξσπατθνχο ζηφρνπο, κφλν ζηελ απαζρφιεζε θαη ζηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή ππάξρνπλ ιεπηνκεξείο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ πινπνίεζή ηνπο απφ ηα θξάηε κέιε. Κνηλνί επξσπατθνί δείθηεο ή ζεκεία αλαθνξάο (benchmarks) έρνπλ δεκηνπξγεζεί γηα ηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή, ηηο δηαξζξσηηθέο κεηαξξπζκίζεηο, ηελ απαζρφιεζε, ηελ θνηλσληθή έληαμε θαη ηελ εθπαίδεπζε, αιιά κέρξη θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία (2006) 14 δελ ππήξραλ επξσπατθνί δείθηεο γηα ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεία. Σα θξάηε κέιε εηνηκάδνπλ Δζληθά ρέδηα Γξάζεο γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε, ζηα νπνία πεξηγξάθνπλ ηα κέηξα πνιηηηθήο πνπ πξφθεηηαη λα αλαιάβνπλ ψζηε λα αληαπνθξηζνχλ ζηνπο θνηλνχο επξσπατθνχο ζηφρνπο, δει. «θνηηνχλ κπξνζηά» (forward-looking), ελψ γηα ηελ ΑΜ ζηηο ζπληάμεηο ηα θξάηε κέιε 13 Βι. παξ. Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Ληζαβόλαο (2000), παξάγξαθνη Βι. ζρεηηθά Κεθάιαην 2 ζηελ παξνύζα εξγαζία.

15 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 15 εηνηκάδνπλ Δζληθέο Δθζέζεηο ηξαηεγηθήο νη νπνίεο πεξηζζφηεξν πεξηγξάθνπλ ηη έρεη ήδε γίλεη, δει. «θνηηνχλ πξνο ηα πίζσ» (backwardlooking). Απηέο νη εζληθέο εθζέζεηο ππφθεηληαη ζε ακνηβαία επηηήξεζε (mutual surveillance) θαη επαλεμέηαζε απφ νκνηφβαζκνπο (peer review) εζληθνχο εθπξνζψπνπο ζηελ Δπηηξνπή Απαζρφιεζεο, Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη Δπηηξνπή Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο αληίζηνηρα, ελψ νξγαλψλνληαη θαη πξνγξάκκαηα ακνηβαίαο κάζεζεο κε ηελ αληαιιαγή θαιψλ πξαθηηθψλ ζην πιαίζην ηεο επξσπατθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε. Σέινο, κέρξη θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ θαη ζπγρξνληζκφ ηνπ αλνηρηνχ ζπληνληζκνχ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή, αιιά θαη ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία (πνπ πεξηιακβάλεη ηελ θνηλσληθή έληαμε, ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεία), νη παξαπάλσ δηαδηθαζίεο αθνινπζνχζαλ δηαθνξεηηθά ρξνλνδηαγξάκκαηα. Έηζη, ελψ ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή νη δηαδηθαζίεο ιάκβαλαλ ρψξα εηεζίσο, ηψξα επαλαιακβάλνληαη θάζε ηξία (3) ρξφληα. Με απηέο ζπγρξνλίζηεθαλ πιένλ (απφ ην 2006) θαη νη ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία 15, ελψ κέρξη ηφηε ε ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε επαλαιακβαλφηαλ θάζε δπν ρξφληα θαη ζηηο ζπληάμεηο θάζε ηξία ρξφληα 16. Δλ νιίγνηο, ινηπφλ, φπσο πνιχ ζσζηά ζεκείσζε ν Frank Vandenbroucke 17, «ε ΑΜ δελ είλαη θάπνηα ακεηάβιεηε ζπληαγή ε νπνία κπνξεί λα εθαξκνζηεί ζε φια ηα ζέκαηα (...) Ο αλνηρηφο ζπληνληζκφο απνηειεί έλα βηβιίν καγεηξηθήο πνπ πεξηιακβάλεη δηάθνξεο ζπληαγέο, άιινηε πην ραιαξέο θαη άιινηε πην ζθιεξέο» 18. Παξφιεο, φκσο, ηηο δηαδηθαζηηθήο θχζεσο δηαθνξέο πνπ ππάξρνπλ ζηνλ αλνηρηφ ζπληνληζκφ κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ πεδίσλ, ε ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ζεσξείηαη φηη έρεη ηε δπλαηφηεηα λα δεκηνπξγήζεη κηα θνηλή ζπλαίλεζε γηα ηελ χπαξμε ελφο μερσξηζηνχ «Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ» πνπ βαζίδεηαη ζε θνηλέο αμίεο θαη ζηφρνπο, θαζψο είλαη θαηάιιειε γηα ηελ επηδίσμε δεηεκάησλ θνηλνχ ελδηαθέξνληνο ζεβφκελε ηελ εζληθή 15 Βι. ζρεηηθά Πίλαθα 4, Παξάξηεκα 2, ζει ζηελ παξνύζα εξγαζία. 16 Βι. παξ. Zeitlin Jonathan (2005a), ζει Ο Frank Vandenbroucke είλαη πξώελ Βέιγνο Υπνπξγόο γηα ηηο Κνηλσληθέο Υπνζέζεηο θαη ηηο Σπληάμεηο, ν νπνίνο ζεσξείηαη όηη είρε ξόιν-θιεηδί όζνλ αθνξά ηελ εθαξκνγή ηεο ΑΜΣ ζηελ θνηλσληθή έληαμε θαη ηηο ζπληάμεηο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Πξνεδξίαο ηνπ Βειγίνπ ζηελ ΔΔ ην Βι. Vandenbrouke, F. (2002) The EU and social protection: What should the European Convention propose? Paper presented at the MPI for the Study of Societies, Köln, 17 June 2002, ζει. 9.

16 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 16 πνηθηινκνξθία. Καη απηφ γηαηί ηα θξάηε κέιε δεζκεχνληαη λα δνπιεχνπλ απφ θνηλνχ γηα ηελ επίηεπμε ησλ θνηλψλ ζηφρσλ, ρσξίο φκσο λα επηδηψθεηαη ε νκνγελνπνίεζή ησλ πνιηηηθψλ ηνπο θαζεζηψησλ θαη ησλ ζεζκηθψλ ηνπο δηεπζεηήζεσλ. Καζψο, ινηπφλ, ηα θξάηε κέιε ππνρξεψλνληαη ζπζηεκαηηθά λα ζπγθεληξψλνπλ πιεξνθνξίεο, λα ζπγθξίλνληαη κεηαμχ ηνπο θαη λα επαλαμηνινγνχλ ηξέρνπζεο πνιηηηθέο θαη πξνγξάκκαηα ζχκθσλα κε ηηο επηδφζεηο ηνπο, ε ΑΜ εκθαλίδεηαη σο έλαο πνιιά ππνζρφκελνο κεραληζκφο πξναγσγήο ηεο κάζεζεο δηα ηνπ πεηξακαηηζκνχ (experimental learning) θαη ηεο επίιπζεο πξνβιεκάησλ δηα ηεο δηαβνχιεπζεο (deliberative problem solving) ζηελ ΔΔ. Βέβαηα, νη δηαδηθαζίεο ηεο ΑΜ δελ πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη σο κεραληζκνί πνπ παξάγνπλ ελαξκφληζε, αιιά σο κεραληζκνί πνπ δεκηνπξγνχλ κηα θνηλή γιψζζα θαη έλα πιαίζην ψζηε λα γίλεηαη ζπδήηεζε θαη λα αμηνινγνχληαη δηαθνξεηηθέο ιχζεηο ζε παξφκνηα πξνβιήκαηα 19. πλνςίδνληαο ηελ πξνεγεζείζα αλάιπζε, ε ρξεζηκφηεηα ηεο ΑΜ έγθεηηαη ζηελ πξνψζεζε ηεο επίιπζεο πξνβιεκάησλ δηακέζνπ ηεο δηαβνχιεπζεο, ηεο ακνηβαίαο πιεξνθφξεζεο θαη ηεο κάζεζεο, ηεο αληαιιαγήο εκπεηξηψλ, ηεο πηνζέηεζεο θαιψλ πξαθηηθψλ θαη ηεο ζπλερνχο επαλεμέηαζεο ησλ εζληθψλ επηδφζεσλ. Ο αλνηρηφο, ζπκκεηνρηθφο θαη εζεινληηθφο ηεο ραξαθηήξαο ιακβάλεη ζνβαξά ππφςε ηηο εζληθέο δηαθνξέο, γη απηφ θαη ε εθαξκνγή ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή ελζαξξχλεη ηε δηαδηθαζία ζχγθιηζεο, ρσξίο λα ζέηεη απζηεξνχο θαλφλεο θαη πεξηνξηζκνχο. Δπίζεο, ε απνπζία δεζκεχζεσλ θαζηζηά δπλαηή ηελ παξαγσγή ζπλαίλεζεο (consensus) αλάκεζα ζηα θξάηε, θαζψο αθνξά ηελ πηνζέηεζε θνηλψλ ζηφρσλ ζε ηνκείο φπνπ ππφ δηαθνξεηηθέο ζπλζήθεο ίζσο λα είραλ απνξξηθζεί Βι παξ. Zeitlin Jonathan (2005a), ζει.7-8, Βι. Σαθειιαξόπνπινο Θεόδσξνο (2004), «Σπκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο θαη Δπξσπατθό Κνηλσληθό Μνληέιν: Η Αλνηρηή Μέζνδνο Σπληνληζκνύ», έθδνζε ΙΣΤΑΜΔ, Αζήλα, ζει. 38.

17 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο Η ηξαηεγηθή γηα ηνλ πληνληζκφ ησλ πζηεκάησλ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο Η έννοια ηηρ κοινυνικήρ πποζηαζίαρ και η θύζη ηηρ κοινοηικήρ απμοδιόηηηαρ Ζ θνηλσληθή πξνζηαζία απνηειεί κηα ζεκειηψδε ζπληζηψζα ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλσληθνχ Μνληέινπ. Μπνξεί λα νξηζζεί σο ην ζχλνιν ησλ ζπιινγηθψλ ζπζηεκάησλ κεηαβίβαζεο ηα νπνία απνβιέπνπλ ζηελ πξνζηαζία ησλ αηφκσλ απφ ηνπο θνηλσληθνχο θηλδχλνπο. Οη θνηλσληθνί θίλδπλνη θαηά θαλφλα θαιχπηνπλ ην γήξαο, ηε ζχληαμε θαη ηελ εμάξηεζε πνπ ζπλδέεηαη κε ηελ ειηθία, ην ζάλαην ηνπ αζθαιηζκέλνπ, ηελ αλαπεξία, ηελ αζζέλεηα, ηε κεηξφηεηα, ηα εμαξηψκελα παηδηά, ηελ αλεξγία θαη ηελ αλάγθε λα παξέρεηαη θξνληίδα ζηνπο εππαζείο ειηθησκέλνπο θαη ζηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο ή ζηνπο αξξψζηνπο ζπγγελείο. Ζ θνηλσληθή πξνζηαζία εμαζθαιίδεη φηη απηνί νη θνηλσληθνί θίλδπλνη δελ έρνπλ σο απνηέιεζκα ηε θηψρεηα θαη φηη ε έιιεηςε πφξσλ δελ εκπνδίδεη ηελ πξφζβαζε ζε ππεξεζίεο πνπ είλαη νπζηψδεηο γηα κηα αλζξψπηλε δσή κε αμηνπξέπεηα. Σα θξάηε κέιε δηαηεξνχλ ηελ πιήξε αξκνδηφηεηα γηα ηε ρξεκαηνδφηεζε θαη ηελ νξγάλσζε ησλ ζπζηεκάησλ ηνπο. Ζ λνκνζεζία ηεο ΔΔ ζην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα αζρνιήζεθε θπξίσο κε ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νη ζεκειηψδεηο αξρέο ηεο πλζήθεο εθαξκφδνληαη ζην πιαίζην ησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ. ην πιαίζην απηφ, νη ζπλζήθεο ηνπ Άκζηεξληακ (1997) θαη ηεο Νίθαηαο (2000) ζθηαγξάθεζαλ ην ξφιν ηεο Κνηλφηεηαο «λα ππνζηεξίδεη θαη λα ζπκπιεξψλεη ηηο δξαζηεξηφηεηεο ησλ θξαηψλ κειψλ» ζε έλα θάζκα ζηφρσλ ζρεηηθψλ κε ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία: «ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε θαη θνηλσληθή πξνζηαζία ησλ εξγαδνκέλσλ», «ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ» θαη «ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο» 21. Απηή είλαη θαη ε λνκηθή βάζε γηα ηηο δηαδηθαζίεο πνιηηηθήο ζπλεξγαζίαο θαη ζπληνληζκνχ πνπ έρνπλ αλαπηπρζεί θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ αληαιιαγψλ πιεξνθνξηψλ, ηεο αμηνιφγεζεο ησλ ζπλερηδφκελσλ πνιηηηθψλ εμειίμεσλ θαη ηνπ πξνζδηνξηζκνχ ησλ βέιηηζησλ πξαθηηθψλ. Όιεο απηέο νη δηαδηθαζίεο, βαζίδνληαη ζηε ξεηή 21 Βι. ζρεηηθά άξζξν 137 ΣΔΚ.

18 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 18 αλαγλψξηζε ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη ηεο πνιπκνξθίαο ησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ, θαζψο θαη ησλ θνηλψλ πξνθιήζεσλ 22 πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα ζπζηήκαηα, απφ ηηο νπνίεο πεγάδεη θαη ε αλάγθε κεηαξξχζκηζεο θαη εθζπγρξνληζκνχ 23. ην πιαίζην απηφ, απφ ηελ έλαξμε ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο (2000) έσο θαη ηελ ελδηάκεζε αλαζεψξεζή 24 ηεο (2005), ε εθαξκνγή ηεο ΑΜ ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο αλαπηχρζεθε κέζσ ηξηψλ (3) αλεμάξηεησλ κεζφδσλ: ζηελ θνηλσληθή έληαμε, ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεία. ηηο επφκελεο παξαγξάθνπο ζα παξνπζηαζηεί θαζεκία κέζνδνο μερσξηζηά θαη ζα επηρεηξεζεί ε ζχγθξηζή ηνπο ππφ ην πξίζκα ηεο λνκηκνπνίεζεο Η ηπαηηγική για ηην Κοινυνική Ένηαξη Ζ εθαξκνγή ηεο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Έληαμε απνθαζίζηεθε ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζαβφλαο (Μάξηηνο 2000) θαη αληαλαθιά ηελ πνιηηηθή βνχιεζε ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ αλάπηπμε «ραιαξψλ» κεζφδσλ ξχζκηζεο ησλ ζπκπιεξσκαηηθψλ αξκνδηνηήησλ ηεο ΔΔ ζε ζρέζε κε ηελ εμάιεηςε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ 25. Σν επηρεηξεζηαθφ ππφβαζξν ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε πηνζεηήζεθε, φκσο, ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Νίθαηαο 26 (Γεθέκβξηνο 2000) φπνπ εγθξίζεθαλ ηέζζεξηο (4) άμνλεο πξνηεξαηνηήησλ: (α) πξναγσγή ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ απαζρφιεζε θαη ηεο πξφζβαζεο φισλ ζηνπο πφξνπο, ζηα δηθαηψκαηα, ζηα αγαζά θαη ζηηο ππεξεζίεο, (β) πξφιεςε ηνπ θηλδχλνπ απνθιεηζκνχ, (γ) δξάζε γηα ηνπο πην επάισηνπο θαη 22 Σηηο θνηλέο πξνθιήζεηο ζπγθαηαιέγνληαη γηα παξάδεηγκα ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνύ, ε δηαηήξεζε ηεο θηώρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ θαη ε απεηιή ησλ όιν θαη κεγαιύηεξσλ αληζνηήησλ, νη αιιαγέο ζηε δνκή ηεο θνηλσλίαο, ησλ νηθνγελεηώλ θαη ηεο εξγαζίαο, θαζώο θαη ε πξόθιεζε ηεο ζπκβνιήο ζηελ νηθνλνκηθή κεγέζπλζε θαη ζηε δεκηνπξγία ζέζεσλ εξγαζίαο. 23 Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2003), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην Σπκβνύιην, ην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ - Δλίζρπζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβόλαο: Δμνξζνινγηζκόο ηνπ αλνηθηνύ ζπληνληζκνύ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο», ζει. 3 [COM(2003) 261 ηειηθό, ] 24 Βι. ζρεηηθά Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2005), Δπξσπατθό Σπκβνύιην ησλ Βξπμειιώλ, 22 θαη 23 Μαξηίνπ 2005, Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, 7619/05, CONCL 1 25 Βι. Ακίηζεο Γαβξηήι (2006), «Η Δπξσπατθή Σηξαηεγηθή Κνηλσληθήο Έληαμεο», εθδόζεηο Παπαδήζε, Αζήλα, ζει Βι. Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Νίθαηαο 7, 8 θαη 9 Γεθεκβξίνπ 2000, [url: cms_data/docs/pressdata/el/ec/00400-r1.%20ann.gr0.htm]

19 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 19 (δ) θηλεηνπνίεζε φισλ ησλ παξαγφλησλ 27. Οη πξνηεξαηφηεηεο απηέο εμεηδηθεχηεθαλ ζε δεθαπέληε (15) επηκέξνπο ζηφρνπο θαη αλαζεσξήζεθαλ ζηε ζχλνδν ηνπ Εςπωπαϊκού Σςμβοςλίος στην Κοπεγσάγη ην Γεθέκβξην ηνπ µε ηελ πξνζζήθε αιιαγψλ ζηνπο εμήο ηξεηο (3) ηνκείο, έηζη ψζηε λα ππνγξακκηζηεί πεξηζζφηεξν ε ζεκαζία ηνπο: επηζήκαλζε ηεο αλάγθεο γηα ηα θξάηε µέιε λα θαζνξίζνπλ ζηα εζληθά ζρέδηα δξάζεο ζηφρνπο γηα ηε ζεκαληηθή κείσζε, έσο ην 2010, ηνπ αξηζκνχ ησλ αηφκσλ πνπ θηλδπλεχνπλ απφ ηε θηψρεηα θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ ππνγξάµµηζε ηεο ζπνπδαηφηεηαο πνπ έρεη ε πιήξεο ζπλεθηίµεζε ηνπ ξφινπ ησλ θχισλ ζηελ αλάπηπμε, ηελ πινπνίεζε θαη ηελ παξαθνινχζεζε ησλ εζληθψλ ζρεδίσλ δξάζεο ζαθέζηεξε επηζήµαλζε ηνπ πςεινχ θηλδχλνπ θηψρεηαο θαη θνηλσληθνχ απνθιεηζµνχ πνπ αληηµεησπίδνπλ νξηζµέλνη άλδξεο θαη γπλαίθεο σο απφξξνηα ηεο κεηαλάζηεπζεο. 29 Με ηηο ηξνπνπνηήζεηο απηέο, νη νπνίεο ελζσκαηψζεθαλ ζηνπο ζηφρνπο ηεο Νίθαηαο δίλεηαη, ινηπφλ, έκθαζε: ζηε ζεµαζία ηεο ζηνρνζέηεζεο, ηελ αλάγθε ελίζρπζεο ηεο δηάζηαζεο ηνπ θχινπ ζηα εζληθά ζρέδηα δξάζεο θαη ηνπο θηλδχλνπο ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζµνχ πνπ αληηµεησπίδνπλ νη κεηαλάζηεο. Βάζεη ησλ αλσηέξσ ζηφρσλ, ηα ηφηε 15 θξάηε κέιε πξνεηνίκαζαλ θαη ππέβαιαλ ζηελ Δπηηξνπή, ηνλ Ηνχλην 2001, ηα πξψηα δηεηή Δζληθά ρέδηα Γξάζεο γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε (ΔΓελ) ηεο πεξηφδνπ , ηα νπνία ζηεξίρζεθαλ ζε εζληθνχο δείθηεο. Ζ Δπηηξνπή αθνχ αλέιπζε ηα ΔΓελ δεκνζίεπζε ρέδην Κνηλήο Έθζεζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Έληαμε (Οθηψβξηνο 2001), ην νπνίν κεηά απφ ηξνπνπνηήζεηο πηνζεηήζεθε απφ ην πκβνχιην ην 27 Βι. Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2000), «Καηαπνιέκεζε ηεο θηώρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ. Καζνξηζκόο ησλ θαηάιιεισλ ζηόρσλ», SOC 470, LIMITE, 14110/00, 30/11/200 (OR. fr), Βξπμέιιεο, ζει Βι. Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2003), «Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Κνπεγράγεο 12 θαη 13 Γεθεκβξίνπ 2002, Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο», 15917/02, POLGEN 84, Βξπμέιιεο, [url: ] 29 Βι. Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2002), «Καηαπνιέµεζε ηεο θηώρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζµνύ : θνηλνί ζηόρνη γηα ην δεύηεξν γύξν ησλ Δζληθώλ Σρεδίσλ ξάζεο-έγθξηζε», SOC 508, REV, 11416, 4/1/02, Βξπμέιιεο, ζει.2-3.

20 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 20 Γεθέκβξην Λφγσ ηεο έιιεηςεο θνηλψλ δεηθηψλ, ην απνηέιεζκα ήηαλ ηα πξψηα ΔΓελ λα αληαλαθινχλ ηηο δηαθνξεηηθέο αληηιήςεηο ησλ θξαηψλ µειψλ, ηφζν γηα ηνλ νξηζκφ ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, φζν θαη γηα ην ζρεδηαζκφ θαη ηελ εθαξκνγή πνιηηηθψλ θνηλσληθήο ελζσκάησζεο 31 θαη, θαηά ζπλέπεηα, ε αδπλακία κηαο ηεθκεξησκέλεο, ζπγθξηηηθήο αμηνιφγεζεο απφ ηελ Δπηηξνπή. Ζ αδπλακία απηή μεπεξάζηεθε µε ηε δεκνζίεπζε ησλ θνηλψλ δεηθηψλ απφ ηελ ΔΚΠ (Οθηψβξηνο 2001) θαη ηελ πηνζέηεζή ηνπο απφ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Λάαθελ 32 (Γεθέκβξηνο 2001). Πξφθεηηαη γηα δεθανρηψ (18) επξσπατθνχο δείθηεο, 10 θχξηνπο θαη 8 δεπηεξεχνληεο, ελψ ππάξρνπλ θαη εζληθνί δείθηεο νη νπνίνη δελ ελαξκνλίδνληαη ζε επίπεδν ΔΔ (π.ρ. νη δείθηεο πνπ αθνξνχλ ηε ζηέγαζε θαη ηε γεσγξαθηθή πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο). Οη δείθηεο ηνπ Λάαθελ 33 θαιχπηνπλ ηέζζεξηο (4) πηπρέο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ: θηψρεηα, απαζρφιεζε, πγεία, κφξθσζε θαη απνηέιεζαλ ηε βάζε πξνεηνηκαζίαο ησλ επφκελσλ ΔΓελ ( θαη ) θαη ησλ αληίζηνηρσλ Κνηλψλ Δθζέζεσλ ηεο Δπηηξνπήο 34. Βέβαηα, ε ιίζηα ησλ δεηθηψλ, εμειίρζεθε απφ ηφηε (λένη δείθηεο εληάρζεθαλ, θάπνηνη δείθηεο επαλαπξνζδηνξίζηεθαλ) θαη εγθξίζεθε απφ ηελ ΔΚΠ ηνλ Ηνχιην ηνπ Ηδηαίηεξα, φζνλ αθνξά ηα 10 λέα θξάηε κέιε, απηά ππέβαιαλ ζηελ Δπηηξνπή ηα πξψηα ΔΓελ γηα ηελ πεξίνδν , ηνλ Ηνχιην Οπφηε, φηαλ ηα 15 παιηά θξάηε κέιε ππέβαιαλ ηα κνλνεηή ΔΓελ γηα , ιφγσ ηεο δηαδηθαζίαο αλαζεψξεζεο ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη θνηλσληθή έληαμε, φζα απφ ηα 10 λέα θξάηε κέιε ζέιεζαλ 30 Βι. Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2001), «Κνηλή Έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε- Μέξνο Ι: Η Δπξσπατθή Έλσζε, πεξηιακβαλνκέλεο εθηελνύο ζπλόςεσο», SOC 538, ECOFIN 400, EDUC 161, SAN 167, LIMITE, 15223/01, 12/12/2001, Βξπμέιιεο. 31 Βι. παξ. Ακίηζεο Γαβξηήι (2006), ζει Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηνπ Λάαθελ 14 θαη 15 Γεθεκβξίνπ 2001, SN 300/1/01 REV 1, [url: 33 Βι. Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2001), «Έθζεζε γηα ηνπο δείθηεο ζηνλ ηνκέα ηεο θηώρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ», Οθηώβξηνο 2001, ζει. 1-12, [δηθηπαθόο ηόπνο: ec.europa.eu/employment_social/news/2002/jan/report_ind_el.pdf] 34 Βι. Commission of the European Communities (2003),.Joint Report on Social Inclusion summarizing the results of the examination of the National Action Plans for Social Inclusion ( ), COM (2003)773 final of , Brussels. Δπίζεο, Commission of the European Communities (2005), Joint Report on Social Protection and Social Inclusion, COM (2005)14 final, Brussels, {SEC (2005) 69}. 35 Βι. ζρεηηθά Atkinson A.B, Marlier E., Nolan Br. (2004), Indicators and Targets for Social Inclusion in the European Union, Journal of Common Market Studies, Volume 42. Number 1. pp Γηα ηελ ιίζηα ησλ αλακνξθσκέλσλ δεηθηώλ ηνπ Λάαθελ βι. πίλαθα 5, παξάξηεκα 3, ζει ζηελ παξνύζα εξγαζία.

21 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 21 ππέβαιαλ επηθαηξνπνηεκέλεο Δθζέζεηο 36 πνπ πεξηειάκβαλαλ λέεο πξσηνβνπιίεο πνιηηηθήο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Όπσο θαίλεηαη απφ ηελ πξνεγεζείζα αλάιπζε θαη ζα θαλεί απφ ηελ αλάιπζε πνπ ζα αθνινπζήζεη ζηηο επφκελεο παξαγξάθνπο, ε ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε είλαη πην πξνσζεκέλε ηερληθά ζε ζρέζε κε ηα άιια δχν πεδία (ζπληάμεηο θαη πγεία), φκσο ν ζπληνληζκφο θξίλεηαη ραιαξφο, θαζψο δελ ππάξρνπλ ζπζηάζεηο ή θπξψζεηο, φπσο ζηελ απαζρφιεζε θαη ηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή αληίζηνηρα. Δληζρχζεθε, βέβαηα, απφ ηελ χπαξμε ηνπ «Κνηλνηηθνχ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ( )» 37, ην νπνίν ζεσξήζεθε σο έλα ζηνηρείν επηπξφζζεηεο αμίαο ζηηο εζληθέο δξαζηεξηφηεηεο, κε ζθνπφ ηελ αληαιιαγή εκπεηξηψλ θαη βέιηηζησλ πξαθηηθψλ αλάκεζα ζηα θξάηε κέιε Η Δθαπμογή ηηρ Ανοισηήρ Μεθόδος ςνηονιζμού ζηιρ ςνηάξειρ Ζ εθαξκνγή ηεο ΑΜ ζηνλ ηνκέα ησλ ζπληάμεσλ απνθαζίζηεθε ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο ηνθρφικεο (Μάξηηνο 2001) 38. ηε ζπλέρεηα, ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Γθέηεκπνξγθ (Ηνχληνο 2001) επεζήκαλε φηη «πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνχλ νη πξνθιήζεηο πνπ πξνθαιεί ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ, απαηηείηαη κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε» θαη ελέθξηλε «ηξεηο γεληθέο αξρέο γηα ηελ δηαζθάιηζε ηεο καθξνπξφζεζκεο βησζηκφηήηαο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ» 39. Οη αξρέο απηέο είλαη: (α) Να δηαζθαιηζηεί ε ηθαλφηεηα ησλ ζπζηεκάησλ λα εθπιεξψλνπλ ηνπο θνηλσληθνχο ηνπο ζηφρνπο, δει. παξνρή επαξθνχο εηζνδήκαηνο ζηνπο ζπληαμηνχρνπο θαη ζηα εμαξηψκελα απφ απηνχο άηνκα θαη 36 Μόλν ε Κύπξνο, ε Οπγγαξία θαη ε Μάιηα αληαπνθξίζεθαλ ζην θάιεζκα ηεο Δπηηξνπήο θαη ππέβαιαλ επηθαηξνπνηεκέλεο εθζέζεηο. 37 Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην θαη Σπκβνύιην ηεο ΔΔ (2002), Απόθαζε αξηζ. 50/2002/ΔΚ, ηεο 7εο Γεθεκβξίνπ 2001 ζρεηηθά κε ηε ζέζπηζε θνηλνηηθνύ πξνγξάκκαηνο δξάζεο γηα ηελ ελζάξξπλζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ ησλ θξαηώλ κειώλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ. Δπίζεκε Δθεκεξίδα αξηζ. L 010 ηεο 12/01/2002 ζ Βι. Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Σηνθρόικεο 23 θαη 24 Μαξηίνπ 2001, [δηεύζπλζε ζην internet: ann-r1.gr1.html] 39 Βι. Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηνπ Γθεηεκπνξγθ, 15 θαη 16 Ινπλίνπ 2001, ζεκείν 43. [ url: r1.gr1.pdf]

22 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 22 εμαζθάιηζε, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα ζπζηήκαηα πγείαο θαη καθξνρξφληαο θξνληίδαο, θαηάιιεισλ ζπλζεθψλ δηαβίσζεο ζε φινπο ηνπο ειηθησκέλνπο (επάξθεηα-θνηλσληθή αξρή). (β) Να εμαζθαιηζηεί ε νηθνλνκηθή ηνπο βησζηκφηεηα, έηζη ψζηε ε επεξρφκελε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ λα κελ επηδξά αξλεηηθά ζηε βησζηκφηεηα ησλ δεκνζίσλ νηθνλνκηθψλ ή ζηελ ηθαλφηεηα επίηεπμεο βαζηθψλ ζηφρσλ ηεο δεκνζηνλνκηθήο πνιηηηθήο (φζνλ αθνξά ην ζχλνιν ησλ θνξνινγηθψλ επηβαξχλζεσλ ή ηηο πξνηεξαηφηεηεο δαπαλψλ) θαη λα κελ νδεγεί ζε άληζε θαηαλνκή ησλ πφξσλ κεηαμχ ησλ γελεψλ (καθξννηθνλνκηθή αξρή). (γ) Να απμεζεί ε ηθαλφηεηα ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ λα αληαπνθξίλνληαη ζηηο κεηαβαιιφκελεο αλάγθεο ηεο θνηλσλίαο θαη ησλ αηφκσλ, ζπκβάιινληαο έηζη ζηελ αχμεζε ηεο επειημίαο ζηελ αγνξά εξγαζίαο, ζηελ παξνρή ίζσλ επθαηξηψλ ζε άλδξεο θαη γπλαίθεο φζνλ αθνξά ηελ απαζρφιεζε θαη ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ζηελ θαιχηεξε πξνζαξκνγή ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ ζηηο αλάγθεο ηνπ αηφκνπ (επηρεηξεζηαθή αξρή) 40. Οη αλσηέξσ αξρέο είλαη πξντφλ πνιηηηθήο ζπλαίλεζεο αλάκεζα ζε εθείλνπο πνπ ήηαλ ππέξ κηαο κεηαξξχζκηζεο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ πνπ ζα νδεγνχζε ζηελ αχμεζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ζηελ ΔΔ θαη ζε εθείλνπο πνπ ππνζηήξηδαλ κεηαξξπζκίζεηο νη νπνίεο ζα δηαηεξνχζαλ πςειά ηα επίπεδα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζε Δπξσπατθφ επίπεδν. Ο γφληκνο δηάινγνο κεηαμχ ησλ δχν (2) πιεπξψλ νδήγεζε ζηε ζχγθιηζε ησλ ηδεψλ ζε επξσπατθφ επίπεδν, ζπλέβαιε ζηε ζχλζεζε δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ θαη νδήγεζε ζηελ δεκηνπξγία ελφο πιαηζίνπ κέζα ζην νπνίν ζα ιάβνπλ ρψξα νη κεηαξξπζκίζεηο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ 41. Οη παξαπάλσ αξρέο εμεηδηθεχηεθαλ απφ ηελ Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη ηελ Δπηηξνπή Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο ζε έληεθα (11) 40 Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2001), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην Σπκβνύιην, ζην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην θαη ζηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή- Υπνζηήξημε εζληθώλ ζηξαηεγηθώλ γηα αζθαιείο θαη βηώζηκεο ζπληάμεηο, κέζσ κηαο νινθιεξσκέλεο πξνζέγγηζεο» [ COM(2001) 362 ηειηθό, ], ζει Βι. Radulova E. (2007), Variations on Soft EU governance: the Open Method(s) of Coordination, ζε De Bievre, D.,Neuhold, C. (eds.), Dynamics and Obstacles of European Governance. Cheltenham: Edward Elgar, ζει. 21.

23 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 23 επηκέξνπο ζηφρνπο 42, νη νπνίνη εγθξίζεθαλ απφ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Λάαθελ (Γεθέκβξηνο 2001) θαη ζπλνδεχηεθαλ απφ πξνηάζεηο γηα ζπγθεθξηκέλεο κεζφδνπο εξγαζίαο 43. ην πιαίζην απηφ, γηα πξψηε θνξά ηα 15 θξάηε κέιε ππέβαιαλ ζηελ Δπηηξνπή ηηο Δζληθέο Δθζέζεηο ηξαηεγηθήο (ΔΔ) γηα ηηο ζπληάμεηο ην επηέκβξην ηνπ 2002, ελψ ε Κνηλή Έθζεζε Δπηηξνπήο θαη πκβνπιίνπ γηα ηηο επαξθείο θαη βηψζηκεο ζπληάμεηο εθδφζεθε ην Μάξηην ηνπ Μεηά απφ ηξία (3) ρξφληα, ηνλ Ηνχιην 2005, ηα 25 πιένλ θξάηε κέιε ππέβαιαλ ηηο δεχηεξεο Δζληθέο Δθζέζεηο ηξαηεγηθήο βάζεη ησλ νπνίσλ ε Δπηηξνπή πξνεηνίκαζε ηε δεχηεξε Έθζεζε γηα ηηο επαξθείο θαη βηψζηκεο ζπληάμεηο ην Φεβξνπάξην ηνπ Όπσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ, ε ΑΜ ζην πεδίν ησλ ζπληάμεσλ δηέζεηε δπν εξγαιεία (αξρέο θαη ζηφρνπο) θαη δελ ρξεζηκνπνηνχληαλ κέρξη θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ (2006) ζην πεδίν απηφ θνηλνί δείθηεο. Γη απηφ θξίλεηαη πην ραιαξή ζε ζρέζε κε ηελ ΑΜ ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο έληαμεο. Όκσο, νδεγεί ζε ζεκαληηθφηεξα απνηειέζκαηα, θαζψο φπσο ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξεηαη ζηα ζπκπεξάζκαηα ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ ηνπ Γθέηεκπνξγθ (2001), «τα αποτελέσματα τηρ επγασίαρ για τιρ σςντάξειρ θα ενσωματωθούν στοςρ γενικούρ πποσανατολισμούρ των οικονομικών πολιτικών». Δθηφο απηνχ, ν ζηφρνο ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκφηεηαο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ ζπλδέεηαη άκεζα κε ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ηνπ ζπλφινπ ησλ δεκνζίσλ νηθνλνκηθψλ, ηα νπνία εμεηάδνληαη ζην πιαίζην ηεο ΟΝΔ βάζεη ησλ ΓΚΓΟΠ θαη ηνπ πκθψλνπ ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο. πλεπψο, φινη νη ζηφρνη πνπ ηίζεληαη ζην πιαίζην ηεο ΑΜ ζην 42 Βι. Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2001), «Πνηόηεηα θαη Βησζηκόηεηα ησλ Σπληάμεσλ. Κνηλή Έθζεζε γηα ηνπο ζηόρνπο θαη ηηο κεζόδνπο εξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ησλ ζπληάμεσλ», SOC 469, ECOFIN 334, 14098/01, Βξπμέιιεο, ζει Βι. παξ. SOC 469, ζει Βι. Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2003), «Κνηλή Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο θαη ηνπ Σπκβνπιίνπ ζρεηηθά κε επαξθείο θαη βηώζηκεο ζπληάμεηο», SOC 115, ECOFIN 76, 7165/2/03, 10 Μαξηίνπ 2003, Βξπμέιιεο. 45 Η έθζεζε απηή «παξέρεη κηα ζύλζεζε ησλ πξόζθαησλ εμειίμεσλ ζηνλ ηνκέα ηεο ζπληαμηνδνηηθήο κεηαξξύζκηζεο ζηελ ΔΔ» θαη πεξηιακβάλεη ηξία κέξε: κηα γεληθή ζύλζεζε (πάλσ ζηηο θνηλέο πξνθιήζεηο ησλ ζπληαμηνδνηηθώλ ζπζηεκάησλ θαη ηελ ΑΜΣ ζηηο ζπληάμεηο ζην πιαίζην ηεο Σηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβόλαο), πεξηιήςεηο γηα ηηο επηδόζεηο ησλ 25 θξαηώλ κειώλ θαη κηα νξηδόληηα αλάιπζε γηα ηνπο θνηλνύο ζηόρνπο. Βι. ζρεηηθά Commission νf the European Communities (2006), Commission Staff Working Document. Annexes to the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions - Joint Report on Social Protection and Social Inclusion Synthesis report on adequate and sustainable pensions -{COM(2006) 62 final}, SEC(2006) 304, , Brussels

24 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 24 πεδίν ησλ ζπληάμεσλ θαη νη δξάζεηο πνπ αλαιακβάλνληαη απφ ηα θξάηε γηα ηελ επίηεπμή ηνπο ζα πξέπεη λα βξίζθνληαη ζε πιήξε αξκνλία θαη ζπκθσλία κε ηηο ΓΚΓΟΠ, ην χκθσλν ηαζεξφηεηαο θαη Αλάπηπμεο, αιιά θαη ηελ ΔΑ θαη ηελ ηξαηεγηθή Κνηλσληθήο Έληαμεο Ο Ανοισηόρ ςνηονιζμόρ ζηον Σομέα ηηρ Τγείαρ και ηηρ Μακποσπόνιαρ Φπονηίδαρ Ζ εθαξκνγή ηεο ΑΜ ζηνλ ηνκέα ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη ηεο θξνληίδαο ησλ ειηθησκέλσλ πξνηάζεθε ζην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Γθέηεκπνξγθ (Ηνχληνο 2001). ηηο 5 Γεθεκβξίνπ ηνπ 2001, ε Δπηηξνπή άλνημε ηε ζπδήηεζε γχξσ απφ ην ζέκα, παξνπζηάδνληαο ηελ αλαθνίλσζε ηεο κε ηίηιν «Σν κέιινλ ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη ηεο κέξηκλαο γηα ηνπο ειηθησκέλνπο: εμαζθάιηζε ηεο δπλαηφηεηαο πξφζβαζεο, ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκφηεηαο» 47. ηελ αλαθνίλσζε απηή ε Δπηηξνπή ηνλίδεη, φηη απνηειεί θεθηεκέλν γηα ηνπο Δπξσπαίνπο πνιίηεο ε χπαξμε πνηνηηθήο πξνζηαζίαο απφ ηνλ θίλδπλν ηεο αζζέλεηαο θαη ηεο εμάξηεζεο θαη φηη ην θεθηεκέλν απηφ πξέπεη λα δηαθπιαρηεί θαη λα πξνζαξκνζηεί ζηηο λέεο πξνθιήζεηο θαη ηδηαίηεξα ζηελ πξφθιεζε ηεο γήξαλζεο ηνπ πιεζπζκνχ. Αλαθέξεη φηη ηα θξάηε κέιε αληηκεησπίδνπλ θνηλέο πξνθιήζεηο νη νπνίεο κπνξνχλ λα αληηκεησπηζηνχλ κέζα απφ ηε ζπλεξγαζία θαη ην ζπληνληζκφ ησλ εζληθψλ πνιηηηθψλ. Οη πξνθιήζεηο απηέο είλαη: Ο αληίθηππνο ηεο δεκνγξαθηθήο γήξαλζεο ζηα ζπζηήκαηα θαη ηηο δαπάλεο. Ζ δεκνγξαθηθή γήξαλζε έρεη δχν πηπρέο: α) απμάλεη ην πξνζδφθηκν ηεο δσήο θαη β) απμάλεη ην πνζνζηφ ησλ ειηθησκέλσλ ζην πιεζπζκφ. Καη νη δχν απηέο εμειίμεηο έρνπλ ζεκαληηθέο ζπλέπεηεο ζηα ζπζηήκαηα πγείαο. Ζ αλάπηπμε λέσλ ηερλνινγηψλ θαη ζεξαπεπηηθψλ κεζφδσλ νη νπνίεο απφ ηε κία κπνξνχλ λα κεηψζνπλ ην θφζηνο ηεο ζεξαπείαο 46 Βι. παξ. SOC 469, ζει Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2001), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην Σπκβνύιην, ζην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην, ζηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ- «Τν κέιινλ ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη ηεο κέξηκλαο γηα ηνπο ειηθησκέλνπο: εμαζθάιηζε ηεο δπλαηόηεηαο πξόζβαζεο, ηεο πνηόηεηαο θαη ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκόηεηαο» [ COM(2001) 723 ηειηθό, ]

25 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 25 νξηζκέλσλ αζζελεηψλ, απφ ηελ άιιε φκσο κπνξεί λα απμήζνπλ ηηο δαπάλεο εηζάγνληαο ζεξαπείεο πνπ πξηλ δελ ππήξραλ. Ζ βειηίσζε ηεο επεμίαο θαη ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ην νπνίν επεξεάδεη ηε δήηεζε θαη ηελ πξνζθνξά πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο. Ζ αληηκεηψπηζε απηψλ ησλ πξνθιήζεσλ νδήγεζε ηελ Δπηηξνπή λα ζέζεη ηξεηο (3) καθξνπξφζεζκνπο πξνζαλαηνιηζκνχο γηα ηελ κεηαξξχζκηζε ησλ ζπζηεκάησλ πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, νη νπνίνη εγθξίζεθαλ απφ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Βαξθειψλεο 48 (Μάξηηνο 2002). Οη πξνζαλαηνιηζκνί απηνί είλαη: (α) ε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε ζε φινπο, βάζεη ησλ αξρψλ ηεο ηζφηεηαο θαη ηεο αιιειεγγχεο, ιακβαλνκέλσλ ππφςε ησλ αλαγθψλ θαη ησλ δπζθνιηψλ πνπ αληηκεησπίδνπλ νη πιένλ επάισηεο νκάδεο θαη άηνκα, αιιά θαη εθείλνη πνπ ρξεηάδνληαη δαπαλεξή θαη καθξνρξφληα πεξίζαιςε (β) ε παξνρή πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο πςειήο πνηφηεηαο ζηνλ πιεζπζκφ πξνζαξκνζκέλεο ζηελ επηζηεκνληθή πξφνδν θαη ζηηο λέεο αλάγθεο πνπ παξνπζηάδνληαη ιφγσ ηεο γήξαλζεο ηνπ πιεζπζκνχ (γ) κέηξα πνπ εμαζθαιίδνπλ, καθξνπξφζεζκα, ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα απηήο ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη απνζθνπνχλ ζηελ αχμεζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο 49. ηε ζπλέρεηα ε Δπηηξνπή θαη ην πκβνχιην αλαθνίλσζαλ Κνηλή Έθζεζε 50 (Μάξηηνο ηνπ 2003) έπεηηα απφ ηελ ζπιινγή ησλ απαληήζεσλ ζηα εξσηεκαηνιφγηα 51 πνπ είραλ ζηαιεί ζηα θξάηε κέιε κε ζθνπφ λα ελεκεξσζνχλ γηα ηηο ελέξγεηεο πνπ έρνπλ θάλεη (ή ζθνπεχνπλ λα θάλνπλ ηα θξάηε κέιε) γηα ηελ επίηεπμε ησλ παξαπάλσ πξνζαλαηνιηζκψλ. ηελ 48 Βι. Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Βαξθειώλεο, 15 θαη 16 Μαξηίνπ 2002, παξάγξαθνο 25 [ 49 Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2004), Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην Σπκβνύιην, ην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ. Δθζπγρξνληζκόο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε πνηνηηθήο, πξνζηηήο θαη βηώζηκεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη καθξνρξόληαο πεξίζαιςεο: ζηήξημε ησλ εζληθώλ ζηξαηεγηθώλ κέζσ ηεο "αλνηθηήο κεζόδνπ ζπληνληζκνύ", ζει. 3. [COM (2004) 304 ηειηθό, ] 50 Βι. ζρεηηθά Council νf The European Union (2003), «Joint report by the Commission and the Council on supporting national strategies for the future of health care and care for the elderly», 7166/03, SOC 116, ECOFIN 77, SAN 41, 10 March 2003, Brussels [δηθηπαθόο ηόπνο: register.consilium.europa.eu/pdf/en/03/st07/st07166en03.pdf ] 51 Βι. ζρεηηθά Social Protection Committee (2002), Questionnaire on Health and Long-Term Care for the Elderly, SPC/2002/APR/01, En/rev 1 [url: /docs/questionnaire1_en.pdf ]

26 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 26 πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ θνηλή έθζεζε αλαθέξεηαη φηη φζνλ αθνξά ζηελ πξφζβαζε, ηα θξάηε κέιε εθθξάδνπλ ηελ πεπνίζεζε ηνπο λα δηαηεξήζνπλ ηε γεληθή θαη θαζνιηθή πξφζβαζε ησλ ζπζηεκάησλ ηνπο αθφκα θαη κε αχμεζε ηνπ θφζηνπο, πξνηείλνvηαο ηαπηφρξνλα πεξαηηέξσ πξνζαξκνγέο θαη βειηηψζεηο ησλ κεραληζκψλ πξφζβαζεο. Όζνλ αθνξά ηνλ ηνκέα ηεο πνηφηεηαο, πξνηείλνπλ αχμεζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ ζε ζρέζε κε ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ηε καθξνρξφληα έξεπλα. Σέινο, φζνλ αθνξά ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα, πξνηείλνπλ ηελ άκεζε ζχλδεζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, α) κε ηελ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη β) κε ηε ζρέζε θφζηνπο- απνηειεζκαηηθφηεηαο, δεηψvηαο παξάιιεια ηελ ελζσκάησζε ηεο έλλνηαο ηνπ θφζηνπο ζηηο απνθάζεηο ησλ εηδηθψλ 52. Ζ Δπηηξνπή έρνληαο ππφςε ηηο απαληήζεηο ησλ θξαηψλ κειψλ πξνρψξεζε ηνλ Απξίιην ηνπ 2004 ζηελ αλαθνίλσζε κε ηίηιν «Δθζπγρξνληζκφο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε πνηνηηθήο, πξνζηηήο θαη βηψζηκεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη καθξνρξφληαο πεξίζαιςεο: ζηήξημε ησλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ κέζσ ηεο ΑΜ» 53, απνζθνπψληαο ζηνλ θαζνξηζκφ θνηλνχ πιαηζίνπ πνπ ζα επηηξέςεη λα ππνζηεξηρζνχλ νη εζληθέο πξνζπάζεηεο κεηαξξχζκηζεο θαη αλάπηπμεο, ηφζν ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο φζν θαη ηεο καθξνρξφληαο θξνληίδαο. Ο θαζνξηζκφο θνηλνχ πιαηζίνπ ζα επηηεπρζεί κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο θνηλψλ ζηφρσλ πνπ ζα αθνξνχλ ηελ αλάπηπμε θαη ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηεο παξνρήο θαη ηεο ρξεκαηνδφηεζεο ησλ ππεξεζηψλ πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο. Οη θνηλνί απηνί ζηφρνη ζα επηηξέςνπλ ζηα θξάηε κέιε, λα θαζνξίζνπλ ηελ εζληθή ζηξαηεγηθή ηνπο θαη λα επσθειεζνχλ απφ ηελ πείξα θαη ηηο νξζέο πξαθηηθέο ησλ άιισλ θξαηψλ κειψλ. Με ηνλ ηξφπν απηφ ζα επηηεπρζεί κηα νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή ε νπνία ζπλδπαζκέλε κε ηελ εθαξκνγή απνηειεζκαηηθήο δηαρείξηζεο θαη ηνλ ζπληνληζκφ κεηαμχ ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ νξγαληζκψλ ησλ δεκνζίσλ αξρψλ, ησλ ΜΚO θαη ησλ ππεξεζηψλ πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο - ζε ζρέζε κε ηελ πνηφηεηα θαη ηελ 52 Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2002), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην Σπκβνύιην, ην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ - Πξόηαζε γηα Κνηλή Έθζεζε- Η πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ε κέξηκλα γηα ηνπο ειηθησκέλνπο: Σηήξημε ησλ εζληθώλ ζηξαηεγηθώλ γηα ηελ εμαζθάιηζε πςεινύ επηπέδνπ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο», ζει. 23. [COM(2002) 774 ηειηθό, ] 53 Βι. παξ. COM (2004) 304 ηειηθό,

27 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 27 πνζφηεηα ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ- ζα ζπκβάιεη ζηελ πνηνηηθή αλαβάζκηζε ησλ ππεξεζηψλ πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο 54. Με ην ζθεπηηθφ απηφ, ε Δπηηξνπή πξνηείλεη ηελ εμεηδίθεπζε ησλ ηξηψλ (3) πξνζαλαηνιηζκψλ ζε ηέζζεξηο (4) ζηφρνπο, ηνπο νπνίνπο αλαιχεη ζε επηκέξνπο κέηξα γηα ηελ επίηεπμή ηνπο. Έηζη, φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε νη ζηφρνη είλαη: Δμαζθάιηζε ηεο πξφζβαζεο ζε πνηνηηθέο ππεξεζίεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, ε νπνία λα βαζίδεηαη ζηηο αξρέο ηεο θαζνιηθφηεηαο, ηεο ηζφηεηαο θαη ηεο αιιειεγγχεο. Πξφιεςε ηνπ θηλδχλνπ ηεο θηψρεηαο ή ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ πνπ ζπλδέεηαη κε ηηο αζζέλεηεο, ηα αηπρήκαηα, ηηο αλαπεξίεο ή ηελ πεξίζαιςε πνπ είλαη αλαγθαία ιφγσ ηεο κεγάιεο ειηθίαο, ηφζν γηα ηνπο δηθαηνχρνπο ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο φζν θαη γηα ηηο νηθνγέλεηέο ηνπο. Οη δχν (2) απηνί ζηφρνη επηκεξίδνληαη ζε νρηψ (8) θαηεπζχλζεηο/ κέηξα πνπ πξέπεη λα ιάβνπλ ηα θξάηε κέιε γηα ηελ πινπνίεζή ηνπο 55. Αληίζηνηρα, φζνλ αθνξά ηελ πνηφηεηα, ν ζηφρνο πνπ πξνηείλεη ε Δπηηξνπή είλαη: «πξνψζεζε πνηνηηθήο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο γηα ηελ βειηίσζε ηεο θαηάζηαζεο ηεο πγείαο θαη ηεο πνηφηεηαο δσήο». Ο ζηφρνο απηφο αλαιχεηαη κε ηε ζεηξά ηνπ ζε επηά (7) θαηεπζχλζεηο/ κέηξα πξνο ηα νπνία πξέπεη λα πξνζαλαηνιηζηεί ε δξάζε ησλ θξαηψλ κειψλ ζχκθσλα κε ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ ζπζηεκάησλ ηνπο 56. Σέινο, ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα, ν πξνηεηλφκελνο ζηφρνο είλαη: «εμαζθάιηζε ηεο καθξνπξφζεζκεο νηθνλνκηθήο βησζηκφηεηαο κηαο πνηνηηθήο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο ζηελ νπνία ζα έρνπλ πξφζβαζε φινη». Ο ζηφρνο απηφο αλαιχεηαη κε ηε ζεηξά ηνπ ζε πέληε (5) θαηεπζχλζεηο/ κέηξα ηα νπνία πξέπεη λα ιεθζνχλ απφ ηα θξάηε κέιε, ζχκθσλα κε ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ ζπζηεκάησλ ηνπο Βι. παξ. COM(2004) 304 ηειηθό, ζει. 5, Βι. παξ. COM (2004) 304 ηειηθό, ζει Βι. παξ. COM (2004) 304 ηειηθό, ζει Βι. παξ. COM (2004) 304 ηειηθό, ζει

28 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 28 χκθσλα κε ηελ Δπηηξνπή, ζα ήηαλ επηζπκεηφ λα επηηεπρζεί ζπκθσλία γηα ηνπο αλσηέξσ ζηφρνπο κέζα ζην , φκσο απηφ δελ θαηέζηε ηειηθά δπλαηφ κέρξη θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη έληαμε (2006). Έηζη, ηα θξάηε κέιε ππέβαιαλ ην 2005 (ζχκθσλα κε ηελ πξφζθιεζε ηεο Δπηηξνπήο, αλ θαη ιίγν εθπξφζεζκα), πξνθαηαξθηηθέο εθζέζεηο, ππφ ηε κνξθή Πξνθαηαξθηηθψλ Γειψζεσλ Πνιηηηθήο, φπνπ παξνπζίαδαλ ηηο πξνθιήζεηο πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα εζληθά ζπζηήκαηα πγείαο θαη ηηο ππφ εμέιημε κεηαξξπζκίζεηο, βάζεη ησλ ηξηψλ (3) πνιηηηθψλ πξνζαλαηνιηζκψλ. Οη εθζέζεηο απηέο αλαιχζεθαλ απφ ηελ Δπηηξνπή 59 κε ζθνπφ λα ιεθζεί ππφςε ε γλψκε ησλ θξαηψλ κειψλ ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ «θνηλψλ ζηφρσλ» ηεο δηαδηθαζίαο «εμνξζνινγηζκνχ» ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, ν νπνίνο νδήγεζε ην 2006 ζε κία πξψηε ζεηξά «ζηξαηεγηθψλ αλάπηπμεο θαη κεηαξξχζκηζεο» ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη ηεο καθξνρξφληαο πεξίζαιςεο πνπ ζα θαιχπηνπλ ηελ πεξίνδν Όπσο θαίλεηαη, απφ ηελ παξαπάλσ αλάιπζε, ε ΑΜ ζην πεδίν ηεο πγείαο βξηζθφηαλ ζε πξνθαηαξθηηθφ ζηάδην έσο θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη θνηλσληθή έληαμε ην Τπήξρε κφλν ζπκθσλία ζε ηξεηο (3) πξνζαλαηνιηζκνχο, ελψ δελ είρε νινθιεξσζεί νχηε έλαο πιήξεο θχθινο. Ζ φιε δηαδηθαζία εληζρχνληαλ ρξεκαηνδνηηθά, βέβαηα, απφ ηελ χπαξμε ηνπ Κνηλνηηθνχ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο γηα ηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ( ) Βι. παξ. COM (2004) 304 ηειηθό, ζει Βι. European Commission (2005), Review of Preliminary National Policy Statements on Health Care and Long-term Care. Memorandum of the Social Protection Committee, 30 November 2005 [url: ec.europa.eu/employment_ social/social_protection/docs/spc_ltc_2005_en.pdf ] 60 Βι. Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην θαη Σπκβνύιην ηεο ΔΔ (2002), Απόθαζε αξηζ. 1786/2002/ΔΚ, ηεο 23 εο Σεπηεκβξίνπ 2002, γηα ηε ζέζπηζε πξνγξάκκαηνο θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκόζηαο πγείαο ( ) - Γήισζε ηεο Δπηηξνπήο, ΔΔ L 271 ηεο

29 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο Γηαθνξέο θαη Οκνηφηεηεο ησλ ηξηψλ Δθαξκνγψλ ηεο ΑΜ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία ππφ ην Πξίζκα ηεο Ννκηκνπνίεζεο Η έννοια ηηρ νομιμοποίηζηρ και οι διαζηάζειρ ηηρ Ζ έλλνηα ηεο λνκηκνπνίεζεο (legalization), πνπ δηαθνξνπνηείηαη απφ απηήλ ηεο δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο (democratic legitimacy) (βι. παξαθάησ), κπνξεί λα γίλεη θαηαλνεηή ζαλ κηα ηδηαίηεξε κνξθή ζεζκνζέηεζεο (institutionalization) πνπ δηαθξίλεηαη απφ ηξία ζπζηαηηθά κέξε: ηε δέζκεπζε (obligation), ηελ αθξίβεηα (precision) θαη ηελ εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ (delegation). Ζ δέζκεπζε (obligation) αλαθέξεηαη ζην βαζκφ θαηά ηνλ νπνίν ηα θξάηε ή άιινη δξψληεο δεζκεχνληαη απφ έλα θαλφλα ή κηα ππνρξέσζε ή απφ έλα ζχλνιν θαλφλσλ ή ππνρξεψζεσλ. Απηφ κπνξεί λα γίλεη είηε ιφγσ ηνπ λνκηθνχ θαζεζηψηνο ηνπ θαλφλα είηε ιφγσ ππνθεηκεληθψλ παξακέηξσλ πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηελ ακνηβαηφηεηα θαη ηε θήκε. Ζ αθξίβεηα (precision) ζρεηίδεηαη κε ην βαζκφ θαηά ηνλ νπνίν νη θαλφλεο κε ζαθήλεηα πξνζδηνξίδνπλ ηε ζπκπεξηθνξά πνπ απαηηνχλ, πνπ εμνπζηνδνηνχλ ή απαγνξεχνπλ. Έλαο αθξηβήο θαλφλαο πξνζδηνξίδεη μεθάζαξα θαη κε ζαθήλεηα ηη είδνπο ζπκπεξηθνξά αλακέλεηαη απφ έλα θξάηνο ή δξψληα ζε ζπγθεθξηκέλεο πεξηπηψζεηο. Δπίζεο, αθξίβεηα ζεκαίλεη πσο νη θαλφλεο ζρεηίδνληαη ν έλαο κε ηνλ άιινλ κε ηξφπν κε ζπγθξνπζηαθφ, δεκηνπξγψληαο έλα πιαίζην κέζα ζην νπνίν γηα θάζε ππφζεζε κπνξεί λα ππάξμεη κηα ζπλεθηηθή εξκελεία. Έηζη, ειαηηψλεηαη ην πεξηζψξην γηα ππνθεηκεληθέο θαη απζαίξεηεο εξκελείεο. Ζ εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ (delegation) αλαθέξεηαη ζην βαζκφ θαηά ηνλ νπνίν ηα θξάηε θαη άιινη δξψληεο εθρσξνχλ εμνπζίεο ζε εηδηθψο νξηζκέλα ηξίηα κέξε - ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ δηθαζηεξίσλ, ησλ δηαηηεηψλ θαη ησλ δηνηθεηηθψλ νξγαληζκψλ - λα εθαξκφδνπλ ζπκθσλίεο, λα εξκελεχνπλ θαη λα εθαξκφδνπλ ηνπο θαηάιιεινπο θαλφλεο αλάινγα κε ηα γεγνλφηα, λα επηιχνπλ δηαθνξέο θαη πηζαλψο λα παξάγνπλ λένπο θαλφλεο. Ζ εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ κπνξεί κε ηε ζεηξά ηεο λα δηαθξηζεί ζηελ εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ δηνίθεζεο (managerial delegation), δει. ηελ εμνπζία πνπ κπνξεί λα έρεη ην ηξίην κέξνο λα εθαξκφδεη θαη λα επεμεξγάδεηαη ηνπο ζπκθσλεκέλνπο θαλφλεο θαη ζηελ εθρψξεζε εμνπζίαο επηβνιήο

30 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 30 (enforcement delegation), δει. ηελ εμνπζία πνπ κπνξεί λα έρεη ην ηξίην κέξνο λα αμηνινγεί, λα δηθάδεη θαη λα επηβάιεη θπξψζεηο ζηελ επίδνζε ησλ θξαηψλ ή άιισλ δξψλησλ. Κάζε κηα απφ ηηο παξαπάλσ δηαζηάζεηο ηεο λνκηκνπνίεζεο είλαη ζέκα βαζκνχ θαη δηαβάζκηζεο θαη θαζεκία κπνξεί λα δηαθνξνπνηείηαη αλεμάξηεηα ε κηα απφ ηελ άιιε. Έηζη, γηα παξάδεηγκα ν βαζκφο δέζκεπζεο ησλ θξαηψλ κειψλ κπνξεί λα θηλείηαη ζε έλα επξχ θάζκα, πνπ κπνξεί λα θπκαίλεηαη απφ απφιπηε ζπκκφξθσζε ζε έλα δεζκεπηηθφ θαλφλα έσο ηελ πηνζέηεζε εξγαιείσλ πνπ δε δεκηνπξγνχλ λνκηθέο ππνρξεψζεηο, φπσο είλαη νη ζπζηάζεηο ή νη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο. Ο βαζκφο αθξίβεηαο, επίζεο, δηαθνξνπνηείηαη θαη κπνξεί λα θπκαίλεηαη απφ πνιχ ζαθείο θαη ζπγθεθξηκέλνπο θαλφλεο έσο αφξηζηεο θαη γεληθέο δηαηάμεηο. Σέινο, ε εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ κπνξεί λα πνηθίιεη θαη λα θηλείηαη κεηαμχ δεζκεπηηθψλ απνθάζεσλ θαη ξπζκίζεσλ πνπ παξάγνληαη απφ ηξίηα κέξε απφ ηε κία θαη γλήζηαο πνιηηηθήο δηαπξαγκάηεπζεο απφ ηελ άιιε, κε ηελ έθδνζε ζπζηάζεσλ θαη ηελ επίβιεςε ησλ επηδφζεσλ απφ ηξίηα κέξε (βι. πίλαθα θαησηέξσ). πλεπψο, ε έλλνηα ηεο λνκηκνπνίεζεο πεξηιακβάλεη κηα πνιπδηάζηαηε αιιεινπρία επηκέξνπο ζηνηρείσλ, ε έληαζε ησλ νπνίσλ δηαβαζκίδεηαη αλά πεξίπησζε. Έηζη έρνπκε ηνλ «ηδεφηππν» ηεο λνκηκνπνίεζεο, φπνπ θαη νη ηξεηο δηαζηάζεηο βξίζθνληαη ζην κέγηζην. Σε «ζθιεξή» λνκηκνπνίεζε, φπνπ θαη νη ηξεηο δηαζηάζεηο ή έζησ ε δέζκεπζε θαη ε εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ είλαη πςειέο (π.ρ. έλα κεγάιν κέξνο ηνπ Κνηλνηηθνχ Γηθαίνπ). Σε «ραιαξή» λνκηκνπνίεζε», ε νπνία πεξηιακβάλεη δηαθνξεηηθνχο ζπλδπαζκνχο ησλ επηκέξνπο ραξαθηεξηζηηθψλ (π.ρ. νη δηαθνξεηηθέο εθαξκνγέο ηεο ΑΜ) θαη ηέινο ηελ πιήξε απνπζία λνκηκνπνίεζεο, δει. ηελ απνπζία λνκηθήο ππνρξέσζεο, αθξίβεηαο θαη εθρψξεζεο αξκνδηνηήησλ 61. Γηαθνξεηηθφ ραξαθηήξα έρεη ε έλλνηα ηεο δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο (democratic legitimacy), ε νπνία ζρεηίδεηαη κε ηα επηρεηξήκαηα εθείλα πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα λα δηθαηνινγεζεί ε 61 Βι. Vanhercke Bart (2006), Variations in institutionalization of hybrid social protection OMC s: the choice for non-constitutionalisation and the emergence of hard soft law, paper presented at the 2006 ESPANET Conference, Bremen, September 2006, ζει [url: ]

31 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 31 άζθεζε ηεο θπβεξλεηηθήο εμνπζίαο (governing authority), δειαδή ηεο εμνπζίαο ιήςεο ζπιινγηθά δεζκεπηηθψλ απνθάζεσλ θαη ηεο εθαξκνγήο ηνπο, αθφκα θαη κε πξνζθπγή ζην κνλνπψιην άζθεζεο θπζηθήο βίαο πνπ δηαζέηνπλ ηα θξάηε. Ννκηκνπνηεηηθά είλαη ηα επηρεηξήκαηα πνπ εγθαζηδξχνπλ έλα εζηθφ θαζήθνλ (moral duty) ππαθνήο απηψλ ησλ ζπιινγηθά δεζκεπηηθψλ απνθάζεσλ, αθφκα θαη αλ ζπγθξνχνληαη κε αηνκηθέο πξνηηκήζεηο. Κχξηα ζεκειίσζή ηνπο είλαη ε ηδέα ηεο δεκνθξαηίαο. Ζ δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε έρεη δπν επθξηλείο δηαζηάζεηο, κηα πξνζαλαηνιηζκέλε ζηηο εηζξνέο (inputoriented) θαη κηα πξνζαλαηνιηζκέλε ζηηο εθξνέο (output-oriented). ηηο εηζξνέο ζπλαληάκε «ηελ θπβέξλεζε απφ ην ιαφ», πνπ ππνλνεί φηη νη ζπιινγηθά δεζκεπηηθέο απνθάζεηο πξέπεη λα πεγάδνπλ απφ ηελ απζεληηθή έθθξαζε ησλ πξνηηκήζεσλ ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο. Ζ θπβέξλεζε πξέπεη λα είλαη απηνθπβεξλψκελε (self-government) θαη ε ζπκκφξθσζε αλακέλεηαη επεηδή νη λφκνη είλαη απηνπξνζδηνξηδφκελνη (self-determined) θαη δελ επηβάιινληαη απφ εμσγελή ζέιεζε. ηηο εθξνέο ζπλαληάκε ηελ «θπβέξλεζε γηα ην ιαφ» πνπ ππνλνεί φηη νη ζπιινγηθά δεζκεπηηθέο απνθάζεηο πξέπεη λα ππεξεηνχλ ην θνηλφ ζπκθέξνλ ηνπ εθινγηθνχ ζψκαηνο. Ζ ππαθνή εμαζθαιίδεηαη γηαηί ε θπβεξλεηηθή εμνπζία αζρνιείηαη κε πξνβιήκαηα πνπ ηα κέιε δελ κπνξνχλ λα ιχζνπλ είηε κεκνλσκέλα ή κε εζεινληηθή ζπλεξγαζία 62. ηε ζπλέρεηα ζα εμεηαζηνχλ νη εθαξκνγέο ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε θαη θνηλσληθή πξνζηαζία ππφ ην πξίζκα ησλ δηαζηάζεσλ ηεο λνκηκνπνίεζεο (legalization), θαζψο θαη ηεο δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο (democratic legitimacy). 62 Βι. Scharpf W. Fitz. (1998), Interdependence and Democratic Legitimation, Max Planck Institute for the Studies of Societies, MPIfG Working Paper 98/2, September [url: ]

32 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 32 δέζκεπζε (obligation) Πίλαθαο: Οη δηαζηάζεηο ηεο λνκηκνπνίεζεο Ρεηψο κε Γεζκεπηηθνί δεζκεπηηθέο θαλφλεο λφξκεο αθξίβεηα (precision) Αθεξεκέλεο αξρέο αθείο θαη ζπγθεθξηκέλνη θαλφλεο εθρψξεζε Γηπισκαηία θαη αξκνδηνηήησλ πνιηηηθέο (delegation) δηαπξαγκαηεχζεηο Πεγή: Vanhercke (2006, pp 20) Γηεζλέο Γηθαζηήξην, νξγάλσζε, εγρψξηα εθαξκνγή Γέζμεςζη Έλαο πξψηνο ηξφπνο γηα λα κεηξεζεί ν βαζκφο ζηνλ νπνίν ηα θξάηε κέιε ή άιινη δξψληεο δεζκεχνληαη απφ ηελ ΑΜ ζηα πεδία ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγείαο ζα ήηαλ «λα γίλεη δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ησλ δηαδηθαζηψλ ζπληνληζκνχ πνπ έρνπλ θσδηθνπνηεζεί ζηηο πλζήθεο θαη εθείλσλ πνπ βαζίδνληαη ζε εληνιή ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ. Σν ζθεπηηθφ απηήο ηεο δηάθξηζεο είλαη πσο εάλ ηα θξάηε κέιε επηζπκνχζαλ λα δείμνπλ φηη ληψζνπλ λνκηθά δεζκεπκέλα λα ζπληνλίζνπλ ηηο πνιηηηθέο ηνπο, ζα πεξηειάκβαλαλ ζρεηηθή πξφβιεςε ζην πξσηνγελέο δίθαην ηεο Έλσζεο» 63. Καζψο, ινηπφλ, ζε αληίζεζε κε ηελ απαζρφιεζε 64, απηφ δελ ζπκβαίλεη γηα ηελ ΑΜ νχηε ζηελ πεξίπησζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, νχηε ζηηο ζπληάμεηο, νχηε ζηελ πγεία (κφλν ε Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο έρεη λνκηθή βάζε ζηε 63 Βι. Radulova, E. (2007), «Variations on Soft EU governance: the Open Method(s) of Coordination», ζε De Bievre, D.,Neuhold, C. (eds.), Dynamics and Obstacles of European Governance. Cheltenham: Edward Elgar, ζει Η δηαδηθαζία ηεο «ζπληνληζκέλεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ απαζρόιεζε» πεξηγξάθεηαη αλαιπηηθά ζην άξζξν 128 ΣΔΚ.

33 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 33 πλζήθε κεηά ηε Νίθαηα 65 ), εθ πξψηεο φςεσο θαίλεηαη πσο απηή ε δηάζηαζε δελ απεηθνλίδεη πνιιέο δηαθνξνπνηήζεηο κεηαμχ ησλ ηξηψλ δηαδηθαζηψλ ηεο ΑΜ, αθνχ θαη νη ηξεηο αληινχλ ηε λνκηκνπνίεζή ηνπο κφλν απφ ηα πκπεξάζκαηα ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ (Ληζαβφλα, ηνθρφικε θαη Γθέηεκπνξγθ αληίζηνηρα). Παξνι απηά δελ πξέπεη λα παξαβιέπεηαη ην γεγνλφο φηη ε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ (1997) κε ην άξζξν 137 παξείρε ζηελ Έλσζε άκεζεο αξκνδηφηεηεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ 66. Απηή ε λνκηθή βάζε πξνζαλαηνιίδεηαη ζην λα απμήζεη ηε δέζκεπζε ησλ θξαηψλ κειψλ ζηε δξάζε ηεο ΔΔ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο ΑΜ ζην πεδίν απηφ, ε νπνία εληζρχζεθε πεξαηηέξσ απφ ηελ επίζεκε πηνζέηεζε ηνπ θνηλνηηθνχ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο , πνπ ζηφρεπε άκεζα ζηελ ππνζηήξημε ηεο ΑΜ ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο έληαμεο. Έηζη, κπνξεί λα ππνζηεξηρζεί πσο ε πλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ θαη ην Πξφγξακκα Γξάζεο ελίζρπζαλ θαη ηελ ππνθεηκεληθή θαη ηε λνκηθή δέζκεπζε ησλ θξαηψλ κειψλ ζηελ ΑΜ ηεο θνηλσληθήο έληαμεο. Αληίζηνηρα, ζηηο ζπληάμεηο ηα άξζξα 137 θαη 140 απνηεινχλ ηε λνκηθή βάζε, 65 Η Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (ΔΚΠ) ζπγθξνηήζεθε κε απόθαζε ηνπ Σπκβνπιίνπ ην 2000 βάζεη ηνπ άξζξνπ 202 ΣΔΚ (πξώελ άξζξν 145), θαηά ην νπνίν «Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ ζθνπώλ ηεο παξνύζαο Σπλζήθεο θαη θαηά ηνπο όξνπο απηήο, ην Σπκβνύιην...έρεη εμνπζία ιήςεσο απνθάζεσλ...». Η πξνζθπγή ζε απηό ην γεληθό άξζξν πνπ πεξηγξάθεη ηηο γεληθέο αξκνδηόηεηεο ηνπ Σπκβνπιίνπ έγηλε γηαηί ζηε Σπλζήθε ηνπ Άκζηεξληακ δελ ππήξρε εηδηθό άξζξν πνπ λα πξνβιέπεη ηελ ίδξπζε ηεο Δπηηξνπήο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο. Πιένλ, κεηά ηηο αιιαγέο πνπ επέθεξε ε Σπλζήθε ηεο Νίθαηαο, ην άξζξν 144 ΣΔΚ, απνηειεί ηελ άκεζε λνκηθή βάζε ηεο ΔΚΠ. Έηζη, ζύκθσλα κε ην άξζξν απηό: «Τν Σπκβνύιην κεηά από δηαβνύιεπζε κε ην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην, ηδξύεη ζπκβνπιεπηηθή επηηξνπή θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα ηελ πξνώζεζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ ησλ θξαηώλ κειώλ...». Αμηνζεκείσην είλαη πσο ηα θαζήθνληα ηεο ΔΚΠ πνπ πξνβιέπνληαη ζην άξζξν απηό είλαη απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ απόθαζε ηνπ Σπκβνπιίνπ 2000/436 κε ηελ νπνία ηδξύζεθε ε ΔΚΠ. Με ηε Σπλζήθε ηεο Νίθαηαο έρνπκε, ινηπόλ, ηελ ζεζκηθή θαηνρύξσζε ηεο ΔΚΠ. Βάζεη απηήο, ε Δπηηξνπή ππέβαιε ζηηο 24/6/2003 ζην Σπκβνύιην πξόηαζε Απόθαζεο «γηα ηε ζύζηαζε Δπηηξνπήο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο» [COM(2003)305], ν ζθνπόο ηεο νπνίαο είλαη θπξίσο δηαδηθαζηηθόο - λα ζπζηαζεί ε ΔΚΠ ζύκθσλα κε ηε λέα λνκηθή βάζε. 66 Τν άξζξν 137 αλαθέξεηαη ζε κηα ζεηξά από ηνκείο, όπνπ ε ΔΚ δηαζέηεη ππνζηεξηθηηθέο θαη ζπκπιεξσκαηηθέο αξκνδηόηεηεο κε απηέο ησλ θξαηώλ κειώλ. Σηνπο ηνκείο απηνύο πεξηιακβάλεηαη θαη «ε αθνκνίσζε ησλ απνθιεηνκέλσλ από ηελ αγνξά εξγαζίαο πξνζώπσλ», γηα ηνλ νπνίν παξέρεηαη ε δπλαηόηεηα ζην Σπκβνύιην λα ζεζπίδεη κε νκνθσλία, κέζσ νδεγηώλ, ηηο ειάρηζηεο πξνδηαγξαθέο νη νπνίεο εθαξκόδνληαη ζηαδηαθά, ιακβαλνκέλσλ ππόςε ησλ ζπλζεθώλ θαη ησλ ηερληθώλ ξπζκίζεσλ πνπ πθίζηαληαη ζε θάζε θξάηνο κέινο. Η αλαθνξά απηή είλαη ην ίδην πεξηνξηζηηθή κε ηελ αλαθνξά πνπ γίλεηαη ζηε Σπκθσλία γηα ηελ Κνηλσληθή Πνιηηηθή, πνπ είρε πξνζαξηεζεί ζηε Σπλζήθε ηνπ Μάαζηξηρη. Ωζηόζν, απνηειεί απηή ηε θνξά ξεηή δηάηαμε, ελζσκαησκέλε ζην ζώκα ηεο Σπλζήθεο ηεο Δπξσπατθήο Κνηλόηεηαο, πνπ ηζρύεη γηα όια ηα θξάηε κέιε. Δπηπιένλ, ζύκθσλα κε ην ίδην άξζξν ην Σπκβνύιην δύλαηαη λα ζεζπίδεη κέηξα ελζάξξπλζεο ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ θξαηώλ κειώλ, κέζσ πξσηνβνπιηώλ πνπ απνζθνπνύλ ζηε βειηίσζε ησλ γλώζεσλ, ηελ αλάπηπμε ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηώλ θαη ησλ δνθηκαζκέλσλ πξαθηηθώλ, ηελ πξνώζεζε θαηλνηόκσλ ιύζεσλ, θαη ηελ αμηνιόγεζε εκπεηξηώλ, κε ζθνπό ηελ «θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ».

34 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 34 ψζηε ην πκβνχιην λα ζεζπίδεη κέηξα ελζάξξπλζεο ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ζηνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ησλ εξγαδνκέλσλ, ελψ ε Δπηηξνπή λα πξνσζεί ηε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ θαη λα δηεπθνιχλεη ην ζπληνληζκφ ηεο δξάζεο ηνπο θαη ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο 67. Δπίζεο, ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ην άξζξν 152 παξέρεη ηελ αξκνδηφηεηα ζηελ Κνηλφηεηα λα ελζαξξχλεη ηε ζπλεξγαζία ησλ θξαηψλ κειψλ ζηνλ ηνκέα απηφ 68, ελψ ε πηνζέηεζε ηνπ Κνηλνηηθνχ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο ( ) κπνξεί ππνζηεξηρζεί πσο ελίζρπζε ηελ ππνθεηκεληθή θαη λνκηθή δέζκεπζε ησλ θξαηψλ κειψλ. Όκσο, δελ ζπλέβαηλε ην ίδην ζηνλ ηνκέα ησλ ζπληάμεσλ, φπνπ κέρξη ην 2006 δελ ππήξρε αλάινγν ρξεκαηνδνηηθφ έξεηζκα. 67 Σηνπο ηνκείο ηνπ άξζξνπ 137, όπνπ ε Κνηλόηεηα αλαιακβάλεη ππνζηεξηθηηθή θαη ζπκπιεξσκαηηθή δξάζε κε απηή ησλ θξαηώλ κειώλ ζπκπεξηιακβάλεηαη θαη ε θνηλσληθή αζθάιηζε θαη θνηλσληθή πξνζηαζία ησλ εξγαδνκέλσλ. Όπσο θαη ζηελ θνηλσληθή έληαμε θαη γηα ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε ην Σπκβνύιην δύλαηαη λα ζεζπίδεη κέηξα ελζάξξπλζεο ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμύ θξαηώλ κειώλ, κέζσ πξσηνβνπιηώλ πνπ απνζθνπνύλ ζηε βειηίσζε ησλ γλώζεσλ, ηελ αλάπηπμε ηεο αληαιιαγήο πιεξνθνξηώλ θαη ησλ δνθηκαζκέλσλ πξαθηηθώλ, ηελ πξνώζεζε θαηλνηόκσλ ιύζεσλ, θαη ηελ αμηνιόγεζε εκπεηξηώλ. Δπίζεο, Σπκβνύιην δύλαηαη λα ζεζπίδεη κε νκνθσλία, κέζσ νδεγηώλ, ηηο ειάρηζηεο πξνδηαγξαθέο νη νπνίεο εθαξκόδνληαη ζηαδηαθά, ιακβαλνκέλσλ ππόςε ησλ ζπλζεθώλ θαη ησλ ηερληθώλ ξπζκίζεσλ πνπ πθίζηαληαη ζε θάζε θξάηνο κέινο. Σύκθσλα, ηώξα, κε ην άξζξν 140, «...ε Δπηηξνπή πξνσζεί ηε ζπλεξγαζία κεηαμύ ησλ θξαηώλ κειώλ θαη δηεπθνιύλεη ην ζπληνληζκό ηεο δξάζεο ηνπο ζε όινπο ηνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο πνπ ππάγνληαη ζην παξόλ θεθάιαην, ηδίσο επί ζεκάησλ πνπ έρνπλ ζρέζε κε...ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε. Πξνο ην ζθνπό απηόλ, ε Δπηηξνπή, ελεξγώληαο ζε δηαξθή ζπλελλόεζε κε ηα θξάηε κέιε, εθπνλεί κειέηεο, εθθέξεη γλώκεο θαη δηνξγαλώλεη δηαβνπιεύζεηο, ηόζν γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ αλαθύπηνπλ ζε εζληθό επίπεδν όζν θαη γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ ελδηαθέξνπλ δηεζλείο νξγαληζκνύο». 68 Σύκθσλα κε ην άξζξν 152 «1. Καηά ηνλ θαζνξηζκό θαη ηελ εθαξκνγή όισλ ησλ πνιηηηθώλ θαη δξάζεσλ ηεο Κνηλόηεηαο, εμαζθαιίδεηαη πςεινύ επηπέδνπ πξνζηαζία ηεο πγείαο ηνπ αλζξώπνπ. Η δξάζε ηεο Κνηλόηεηαο, ε νπνία ζπκπιεξώλεη ηηο εζληθέο πνιηηηθέο, απνβιέπεη ζηε βειηίσζε ηεο δεκόζηαο πγείαο, θαζώο θαη ζηελ πξόιεςε ηεο αλζξώπηλεο αζζέλεηαο ζε όιεο ηηο κνξθέο ηεο θαη ζηελ απνηξνπή ησλ πεγώλ θηλδύλνπ γηα ηελ αλζξώπηλε πγεία Η Κνηλόηεηα ελζαξξύλεη ηε ζπλεξγαζία κεηαμύ θξαηώλ κειώλ ζηνπο ηνκείο πνπ αλαθέξεη ην παξόλ άξζξν θαη, ελ αλάγθε, ζηεξίδεη ηε δξάζε ηνπο. Τα θξάηε κέιε ζπληνλίδνπλ κεηαμύ ηνπο, ζε ζπλδπαζκό κε ηελ Δπηηξνπή, ηηο πνιηηηθέο θαη ηα πξνγξάκκαηά ηνπο... Η Δπηηξνπή κπνξεί λα αλαιακβάλεη, ζε ζηελή επαθή κε ηα θξάηε κέιε, θάζε ρξήζηκε πξσηνβνπιία γηα ηελ πξνώζεζε ηνπ ζπληνληζκνύ απηνύ Τν Σπκβνύιην, ελεξγώληαο ζύκθσλα κε ηε δηαδηθαζία ηνπ άξζξνπ 251 θαη κεηά από δηαβνύιεπζε κε ηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ, ζπκβάιιεη ζηελ πινπνίεζε ησλ ζηόρσλ ηνπ παξόληνο άξζξνπ, ζεζπίδνληαο:...γ) κέηξα ελζάξξπλζεο ηεο πξνζηαζίαο θαη ηεο βειηίσζεο ηεο πγείαο ηνπ αλζξώπνπ, εθηόο νηαζδήπνηε ελαξκόληζεο ησλ λνκνζεηηθώλ θαη θαλνληζηηθώλ δηαηάμεσλ ησλ θξαηώλ κειώλ. Τν Σπκβνύιην, απνθαζίδνληαο κε εηδηθή πιεηνςεθία κεηά από πξόηαζε ηεο Δπηηξνπήο, δηαηππώλεη επίζεο ζπζηάζεηο γηα ηνπο ζθνπνύο ηνπ παξόληνο άξζξνπ. 5. Η δξάζε ηεο Κνηλόηεηαο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκόζηαο πγείαο αλαπηύζζεηαη ρσξίο λα ζίγνληαη ζην παξακηθξό νη αξκνδηόηεηεο ησλ θξαηώλ κειώλ ζε ό,ηη αθνξά ηελ νξγάλσζε θαη ηελ παξνρή ησλ πγεηνλνκηθώλ ππεξεζηώλ θαη ηεο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο...»

35 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 35 Ζ πξφζθαηε ζέζπηζε, βέβαηα, ηνπ Πξνγξάκκαηνο PROGRESS 69 ( ), ην νπνίν ζα εληζρχζεη ρξεκαηνδνηηθά ηε λέα, αλαζεσξεκέλε ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία, αλακέλεηαη φηη ίζσο εληζρχζεη ηα επίπεδα δέζκεπζεο θαη ζην πεδίν ησλ ζπληάμεσλ. Άιινο έλαο δείθηεο ησλ βαζκψλ δέζκεπζεο κεηαμχ ησλ ηξηψλ ΑΜ είλαη νη εζληθέο Δθζέζεηο πνπ ηα θξάηε κέιε ππνβάινπλ ζηελ Δπηηξνπή. ην πιαίζην ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε ηα θξάηε κέιε δεζκεχνληαη λα ππνβάινπλ ΔΓελ, ζηα νπνία πεξηγξάθνπλ ηα κέηξα πνιηηηθήο πνπ πξφθεηηαη λα αλαιάβνπλ ψζηε λα αληαπνθξηζνχλ ζηνπο θνηλνχο επξσπατθνχο ζηφρνπο, αιιά θαη ζηνπο εζληθνχο ζηφρνπο πνπ ζέηνπλ. Αληηζέησο, γηα ηελ ΑΜ ζηηο ζπληάμεηο ηα θξάηε κέιε εηνηκάδνπλ ΔΔ νη νπνίεο πεξηζζφηεξν πεξηγξάθνπλ ηη έρεη ήδε γίλεη θαη επηηεπρζεί. Όζνλ αθνξά ηελ πγεία, ηα θξάηε κέιε κέρξη θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ (2006) είραλ ππνβάιεη κφλν Πξνθαηαξθηηθέο Γειψζεηο Πνιηηηθήο, φπνπ παξνπζίαδαλ ηηο πξνθιήζεηο πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα εζληθά ζπζηήκαηα πγείαο, ηηο ππφ εμέιημε κεηαξξπζκίζεηο θαη ηνπο κεζνπξφζεζκνπο πνιηηηθνχο πξνζαλαηνιηζκνχο. Φαίλεηαη, ινηπφλ, φηη ηα ηξία είδε Δθζέζεσλ έρνπλ δηαθνξεηηθφ θχξνο θαη απηή ε ζθφπηκε επηινγή ησλ θξαηψλ κειψλ δεκηνπξγεί δηαθνξεηηθά είδε ππνθεηκεληθψλ δεζκεχζεσλ. Δπηπιένλ, νη ηξεηο δηαδηθαζίεο αλαπηχρζεθαλ ζε δηαθνξεηηθφ ρξνληθφ πιαίζην. Αλ θαη ηα πκπεξάζκαηα ηεο Ληζαβφλαο αλαθέξζεθαλ ζηηο ζπληάμεηο σο πξψηε πξνηεξαηφηεηα, ζηελ πξάμε ρξεηάζηεθαλ πνιιά ελδηάκεζα βήκαηα γηα λα εθαξκνζηεί ε ΑΜ ζην πεδίν ησλ ζπληάμεσλ. αλ απνηέιεζκα, ρξεηάζηεθαλ δπν (2) ρξφληα γηα λα επηηεπρζεί επίζεκε ζπκθσλία ζε αλψηαην πνιηηηθφ επίπεδν (Δπξσπατθφ πκβνχιην Βαξθειψλεο, 2002) γηα θνηλνχο ζηφρνπο ζηηο ζπληάμεηο, ελψ ζηελ πεξίπησζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο ε ζπκθσλία γηα θνηλνχο ζηφρνπο επεηεχρζε κέζα ζε έμη (6) κήλεο. αλ απνηέιεζκα απηήο ηεο ρξνληθήο πζηέξεζεο, αιιά θαη επεηδή ζηελ θνηλσληθή έληαμε ε δηαδηθαζία ηεο ΑΜ επαλαιακβαλφηαλ θάζε δπν (2) ρξφληα, ελψ ζηηο ζπληάμεηο θάζε ηξία (3), κέρξη θαη ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ (2006), είραλ νινθιεξσζεί ηξεηο (3) θχθινη ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε, ελψ κφλν δπν (2) ζηηο ζπληάμεηο. Ηδηαίηεξε είλαη ε πεξίπησζε ηεο πγείαο φπνπ κέρξη θαη ηνλ 69 Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην θαη Σπκβνύιην ηεο ΔΔ (2006), Απόθαζε αξηζ. 1672/2006/ΔΚ ηεο 24εο Οθησβξίνπ 2006, γηα ηε ζέζπηζε θνηλνηηθνύ πξνγξάκκαηνο γηα ηελ απαζρόιεζε θαη ηελ θνηλσληθή αιιειεγγύε Progress. Δπίζεκε Δθεκεξίδα αξηζ. L 315 ηεο 15/11/2006, ζ

36 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 36 εμνξζνινγηζκφ (2006) δελ είρε νινθιεξσζεί θαλέλαο θχθινο, θαζψο ππήξραλ κφλν ηξεηο γεληθνί πξνζαλαηνιηζκνί πνπ εγθξίζεθαλ ην 2002 (Δπξσπατθφ πκβνχιην Βαξθειψλεο) θαη νη Πξνθαηαξθηηθέο Γειψζεηο Πνιηηηθήο ησλ θξαηψλ κειψλ. Δπίζεο, ζε αληίζεζε κε ηελ ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε, ζηα πεδίν ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγείαο δελ ππήξραλ θνηλνί επξσπατθνί δείθηεο, βάζεη ησλ νπνίσλ λα ζπγθξίλνληαη νη επηδφζεηο ησλ θξαηψλ κειψλ, νχηε ε ππνρξέσζε ηα θξάηε κέιε λα ζέηνπλ εζληθνχο ζηφρνπο. Απηά ηα δχν ζηνηρεία ελίζρπαλ πεξαηηέξσ ηελ ππνθεηκεληθή δέζκεπζε ησλ θξαηψλ κειψλ ζηελ πεξίπησζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο. Σέινο, θαίλεηαη φηη ππάξρνπλ ηνπιάρηζηνλ δχν (2) ελδείμεηο γηα ηελ χπαξμε απμεκέλεο δέζκεπζεο ζηελ πεξίπησζε ησλ ζπληάμεσλ. Καηαξρήλ, ζρεδφλ φιεο νη Δθζέζεηο γηα ηηο ζπληάμεηο εηνηκάζηεθαλ, κεηά απφ ξεηή θαη επαλαιακβαλφκελε εληνιή ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηνπ Δπξσπατθνχ πκβνπιίνπ, ζε ζπλεξγαζία κε ηελ ΔΚΠ θαη ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή Δπηηξνπή. Παξνκνίσο, ηα θπξηφηεξα έγγξαθα πνπ πηνζεηήζεθαλ απφ ην πκβνχιην (θνηλνί ζηφρνη, θνηλέο εθζέζεηο θηι), πηνζεηήζεθαλ απφ δχν (2) ζρεκαηηζκνχο ηνπ πκβνπιίνπ: ην πκβνχιην Κνηλσληθψλ Τπνζέζεσλ θαη ην ECOFIN. Αληηζέησο, ζηελ πεξίπησζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, ε ΔΚΠ θαη ην πκβνχιην Κνηλσληθψλ Τπνζέζεσλ είλαη πιήξσο αλεμάξηεηα απφ θάζε άιιε Δπηηξνπή ή ζρεκαηηζκφ ηνπ πκβνπιίνπ. Αθφκα, ην πην ζεκαληηθφ είλαη πσο ην Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Γθέηεκπνξγθ (2001) απνθάζηζε φηη «τα αποτελέσματα τηρ επγασίαρ για τιρ σςντάξειρ θα ενσωματωθούν στοςρ γενικούρ πποσανατολισμούρ των οικονομικών πολιτικών», νη νπνίνη απνηεινχλ ην επίθεληξν ηνπ ζπληνληζκνχ ησλ νηθνλνκηθψλ πνιηηηθψλ θαη παξέρνπλ ην πιαίζην γηα ηνλ θαζνξηζκφ ζπλνιηθψλ πνιηηηθψλ ζηφρσλ θαη πξνζαλαηνιηζκψλ. Απηνί νη δχν (2) παξάγνληεο ζεσξείηαη φηη εληζρχνπλ, έζησ ζηε ζεσξία, ηε δέζκεπζε ησλ θξαηψλ κειψλ ζηελ ΑΜ γηα ηηο ζπληάμεηο Βι. παξ. Vanhercke (2006), ζει

37 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο Ακπίβεια Όζνλ αθνξά ηελ αθξίβεηα ησλ ηξηψλ (3) εθαξκνγψλ ηεο ΑΜ θαη πάιη εληνπίδνληαη δηαθνξέο ζην βαζκφ πνπ ηα εξγαιεία θάζε εθαξκνγήο κηθξαίλνπλ ηα πεξηζψξηα γηα ππνθεηκεληθέο εξκελείεο. πγθεθξηκέλα, ζηελ πεξίπησζε ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε, ε χπαξμε αξρηθά ησλ 18 δεηθηψλ ηνπ Λάαθελ (2001), νη νπνίνη αλαζεσξήζεθαλ ην 2003 θαη ζπκπιεξψζεθαλ κε λένπο δείθηεο, ελψ θάιππηαλ πνιιέο πηπρέο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ (θηψρεηα, απαζρφιεζε, πγεία, κφξθσζε), έδσζε ηε δπλαηφηεηα ζηα θξάηε κέιε λα ζέζνπλ ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο θαη ζηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή λα εθηηκά κε ηδηαίηεξε αθξίβεηα ηελ πξφνδν ησλ θξαηψλ κειψλ ζηελ επίηεπμε ησλ θνηλψλ ζηφρσλ. Αληηζέησο, κέρξη ην εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία (2006) δελ ππήξραλ επξσπατθνί δείθηεο γηα ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεία. Δπίζεο, νη θνηλνί ζηφρνη ζηελ θνηλσληθή έληαμε θαίλεηαη λα είλαη πνιχ πην ζπγθεθξηκέλνη απ φηη ζηηο ζπληάμεηο θαη ζηελ πγεία. Οη ζηφρνη ζηηο ζπληάμεηο είλαη πην γεληθνί θαη ππνδεηθλχνπλ κφλν ηνπο καθξνπξφζεζκνπο ζθνπνχο, ρσξίο λα πξνζδηνξίδνπλ ηα κέζα γηα ηελ επίηεπμή ηνπο. Σν ίδην θαη ζηελ πγεία, ππάξρνπλ γεληθνί πξνζαλαηνιηζκνί, νη νπνίνη εμεηδηθεχηεθαλ ζε επηκέξνπο ζηφρνπο-θαηεπζχλζεηο κφιηο ην 2004 βάζεη πξνηάζεσο ηεο Δπηηξνπήο. Αληηζέησο, νη ζηφρνη ζηελ θνηλσληθή έληαμε είλαη πην ζπγθεθξηκέλνη, ελψ ηα πεξηζψξηα ππνθεηκεληθήο εξκελείαο ησλ γεληθψλ ζηφρσλ ζηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ζηελεχνπλ απφ ηνπο ππν-ζηφρνπο. Δπηπιένλ, νη θνηλνί ζηφρνη ζηελ θνηλσληθή έληαμε δίλνπλ πξνηεξαηφηεηα ζε ζπγθεθξηκέλα κέζα γηα ηελ επίηεπμή ηνπο. πλνςίδνληαο, δηαθαίλεηαη πσο ε ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε ζπλδπάδεη θαηά θάπνην ηξφπν πην ζπγθεθξηκέλνπο θνηλνχο ζηφρνπο κε ελαξκνληζκέλνπο επξσπατθνχο δείθηεο, ελψ νη πην γεληθνί ζηφρνη ζηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεία δελ ζπλνδεχνληαλ κέρξη θαη ην 2006 απφ θνηλνχο δείθηεο, αθήλνληαο έηζη κεγαιχηεξν πεξηζψξην γηα ππνθεηκεληθή εξκελεία θαη θαζηζηψληαο κηα νπζηψδε εθηίκεζε ηεο ζπκκφξθσζεο ησλ θξαηψλ κειψλ κε ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο αθφκα πην δχζθνιε Βι. παξ. Vanhercke (2006), ζει. 23.

38 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο Δκσώπηζη απμοδιοηήηυν Ζ εθρψξεζε ησλ αξκνδηνηήησλ δηνίθεζεο κηαο εθαξκνγήο ηεο ΑΜ ζεσξείηαη πςειή φηαλ ηα θξάηε κέιε εμνπζηνδνηνχλ ηελ Δπηηξνπή λα επηιακβάλεηαη γηα ηε δηαδηθαζηηθή, επαλαιακβαλφκελε ιεηηνπξγία ηεο ΑΜ, π.ρ. λα εθδίδεη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο, λα επηβιέπεη ηε δηαδηθαζία εθαξκνγήο, λα ζπιιέγεη θαη λα ζπλνςίδεη δεδνκέλα ζρεηηθά κε ηηο επηδφζεηο ησλ θξαηψλ κειψλ, ελ νιίγνηο λα δξα σο δηακεζνιαβεηήο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ησλ κεραληζκψλ ηεο ΑΜ. Αληηζέησο, αλ νη εληνιείο (ηα θξάηε κέιε) δελ εμνπζηνδνηήζνπλ έλαλ εληνινδφρν (ζαλ ηελ Δπηηξνπή) κε δηνηθεηηθέο αξκνδηφηεηεο, αιιά ηηο θξαηνχλ κε ην λα εμνπζηνδνηνχλ έλα δηαθπβεξλεηηθφ φξγαλν, ε εθρψξεζε ησλ αξκνδηνηήησλ δηνίθεζεο ζεσξείηαη ρακειή. Πξάγκαηη, ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή είρε ξφιν δηακεζνιαβεηή ζηελ ΑΜ θαη ζηα ηξία πεδία ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο (θνηλσληθή έληαμε, ζπληάμεηο θαη πγεία) θαη ζπλερίδεη λα έρεη ηνλ ίδην ξφιν κεηά ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ. Απηφ πνπ δηαθνξνπνηείηαη είλαη ν βαζκφο εθρψξεζεο αξκνδηνηήησλ δηνίθεζεο, θαζψο ζηελ πεξίπησζε ηεο ΑΜ ζηηο ζπληάμεηο εκπιέθνληαη δχν (2) ζπκβνπιεπηηθά φξγαλα (ε Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη ε Δπηηξνπή Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο), αιιά θαη δχν (2) Γεληθέο Γηεπζχλζεηο ηεο Δπηηξνπήο. Οπφηε, δηαθαίλεηαη πσο ε εθρψξεζε αξκνδηνηήησλ δηνίθεζεο είλαη επξχηεξε ζηελ ΑΜ ζηηο ζπληάμεηο. Ζ εθρψξεζε εμνπζίαο επηβνιήο δηαθνξνπνηείηαη θαη απηή κεηαμχ ησλ πεδίσλ ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Καηαξρήλ, ε Δπηηξνπή δελ έρεη επίζεκα ηελ αξκνδηφηεηα λα δηαηππψζεη ζπζηάζεηο ζηα θξάηε κέιε, ζε αληίζεζε κε ηελ πεξίπησζε ηεο απαζρφιεζεο. Όκσο, θαζψο ζηελ θνηλσληθή έληαμε ε ΑΜ είλαη πην πξνσζεκέλε απφ ηερληθήο άπνςεο (ζπγθεθξηκέλνη ζηφρνη, θνηλνί δείθηεο) ε Δπηηξνπή είλαη ζε ζέζε λα αμηνινγεί ζπγθξηηηθά ηα θξάηε κέιε. Ζ αμηνιφγεζε απηή δείρλεη ηηο θαιέο πξαθηηθέο, ηηο ειιείςεηο θαη ηηο αδπλακίεο ησλ θξαηψλ κειψλ βάζεη ησλ νπνίσλ ε Δπηηξνπή ππνδεηθλχεη ηα κέηξα πνπ πξέπεη λα ιεθζνχλ. Οη ππνδείμεηο ηηο Δπηηξνπήο κπνξεί λα ζεσξεζνχλ ζαλ «ραιαξέο ζπζηάζεηο». Έηζη θη έγηλε. ην πξψην ρέδην Κνηλήο Έθζεζεο ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ Κνηλσληθή Έληαμε (2001), ε Δπηηξνπή έθαλε ρξήζε κηαο ηππνινγίαο ζχκθσλα κε ηελ νπνία θαηέηαζζε ηα θξάηε κέιε ζε ηέζζεξηο (4) νκάδεο, πνπ θπκαίλνληαλ απφ ηα πεξηζζφηεξν έσο ηα

39 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 39 ιηγφηεξν αλαπηπγκέλα, βάζεη ησλ ΔΓελ πνπ είραλ ππνβάιεη 72. Γη απηή ηελ πξαθηηθή ηεο, ε Δπηηξνπή θαηεγνξήζεθε απφ ηα θξάηε κέιε φηη ππεξέβε ηα φξηα ηεο εμνπζηνδφηεζήο ηεο θαη φηη εμάζθεζε ηελ πξαθηηθή ηνπ «νλνκαηίδσ θαη ληξνπηάδσ» (naming and shaming), γεγνλφο πνπ νδήγεζε ηελ Δπηηξνπή λα επαλαδηαηππψζεη ηα επίκαρα ζεκεία ηεο Κνηλήο Έθζεζεο, παξαιείπνληαο ηελ αξρηθή θαηεγνξηνπνίεζε. Τπάξρεη αθφκα έλαο ιφγνο γηαηί ε εθρψξεζε εμνπζίαο επηβνιήο ηεο Δπηηξνπήο ζεσξείηαη πςειφηεξε ζηελ πεξίπησζε ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε. Δθηφο ηνπ φηη έλαο απφ ηνπο ηέζζεξηο (4) ζηφρνπο ηεο θνηλσληθήο έληαμεο εζηηάδεη ζηε ζπκκεηνρή ηνπ ζπλφινπ ησλ παξαγφλησλ γηα ην ζρεκαηηζκφ θαη ηελ εθαξκνγή ησλ πνιηηηθψλ, ηα ζεζκηθά ραξαθηεξηζηηθά απηήο ηεο ΑΜ (ην Κνηλνηηθφ Πξφγξακκα Γξάζεο, ηα ΔΓ, νη Κνηλέο Δθζέζεηο, ε εμέηαζε απφ νκφηηκνπο θηι), δίλνπλ ηζρπξά θίλεηξα ζε εζληθνχο θαη επξσπατθνχο ΜΚΟ, θαζψο θαη ζηνπο θνηλσληθνχο θνξείο λα ζπκκεηάζρνπλ ζε απηή ηε δηαδηθαζία, θάηη ην νπνίν δελ ζπκβαίλεη ζηελ ΑΜ ζηηο ζπληάμεηο, φπνπ ππάξρεη κεγαιχηεξε ζπκκεηνρή ηεο επηρεηξεκαηηθήο θνηλφηεηαο 73. Γηα παξάδεηγκα, πεξίπνπ 20% ηνπ Κνηλνηηθνχ Πξνγξάκκαηνο Γξάζεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα λα ρξεκαηνδνηεζνχλ κε θπβεξλεηηθά δίθηπα (φπσο ην EAPN θαη ην FEANTSA). Σν EAPN, έρεη θηλεηνπνηήζεη ηα κέιε ηνπ λα ζρνιηάδνπλ ηνπο πνιηηηθνχο ζηφρνπο πνπ απνθαζίδνληαη ζε θνηλνηηθφ επίπεδν θαη λα δηαηππψλνπλ παξαηεξήζεηο 74. Δπίζεο, ε Δπηηξνπή έρεη ζπζηήζεη έλα «αλεμάξηεην» δίθηπν κε θπβεξλεηηθψλ εκπεηξνγλσκφλσλ ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, ψζηε λα ηεο παξέρεη πιεξνθνξίεο θαη αλαιχζεηο πνπ ζα ηεο δψζνπλ ηε δπλαηφηεηα λα εθηηκήζεη ηελ εθαξκνγή ηεο ΑΜ απφ ηα θξάηε κέιε κέζσ ησλ ΔΓελ. Αθφκα, ε εηήζηα Δπξσπατθή πλάληεζε ηξνγγπιήο Σξαπέδεο γηα ηε Φηψρεηα θαη ηνλ Κνηλσληθφ Απνθιεηζκφ απμάλεη ηελ «νξαηφηεηα» ηεο δηαδηθαζίαο ηεο ΑΜ θαη απνηειεί έλα forum γηα ηηο εζληθέο θαη επξσπατθέο νκάδεο 72 Σρεηηθά κε ηηο νκαδνπνηήζεηο ηεο Δπηηξνπήο θαη ηηο πξνθαινύκελεο αληηδξάζεηο βι. De la Porte Caroline (2001), «The soft OMC in social protection», European Trade Yearbook 2001, ζει , [url: ] 73 Βι. Radaelli Claudio (2003), The Open Method of Coordination: a new governance architecture for the European Union? Swedish Institute for European Policy Studies, (SIEPS), March 2003, ζει. 33 θαη 38 [url: ] 74 Γηα παξάδεηγκα βι. ηελ έθζεζε ηνπ EAPN γηα ηνπο λένπο θνηλνύο ζηόρνπο, EAPN position September 2005, «The Open Method of Coordination on social protection and social inclusion STREAMLINED OBJECTIVES» (url:

40 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 40 ζπκθεξφλησλ. Φπζηθά, ε ελαζρφιεζε θαη ε επέλδπζε ησλ ΜΚΟ θαη άιισλ δξψλησλ ζε φιεο απηέο ηηο πξσηνβνπιίεο απμάλεη ηηο πξνζδνθίεο γηα ηελ ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε θαη θαη απηφ ηνλ ηξφπν ηελ πίεζε πξνο ηελ Δπηηξνπή λα ρξεζηκνπνηεί ζην κέγηζην βαζκφ ηελ εμνπζία επηβνιήο πνπ δηαζέηεη Γημοκπαηικόρ σαπακηήπαρ Ο δεκνθξαηηθφο ραξαθηήξαο ηεο ΑΜ ζπλδέεηαη κε ην βαζκφ δεκνθξαηηθήο λνκηκνπνίεζεο, ε έιιεηςε ή απνπζία ηεο νπνίαο νδεγεί ζε δεκνθξαηηθφ έιιεηκκα 76. Σν δεκνθξαηηθφ έιιεηκκα ηεο ΑΜ ζεσξείηαη πσο πεγάδεη απφ ην γεγνλφο φηη ε δηνίθεζε ησλ δηαθνξεηηθψλ εθαξκνγψλ ηεο γίλεηαη απφ κε εθιεγκέλεο επηηξνπέο (π.ρ. Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο) φπνπ ζπκκεηέρνπλ δεκφζηνη ππάιιεινη σο εζληθνί εθπξφζσπνη θαη ππάιιεινη ηεο Δπηηξνπήο, ησλ νπνίσλ νη απνθάζεηο ζπαλίσο αλαηξέπνληαη ή έζησ ζπδεηνχληαη ζην πκβνχιην. Δπίζεο, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην δελ εκπιέθεηαη άκεζα ζηηο δηαθνξεηηθέο δηαδηθαζίεο ηεο ΑΜ, ελψ ηα εζληθά θνηλνβνχιηα δελ ζπκκεηέρνπλ ζρεδφλ θαζφινπ ζηελ πξνεηνηκαζία ησλ ΔΓελ, αθφκα θαη ζηα θξάηε κέιε εθείλα φπνπ δεηείηαη επίζεκα ε γλψκε ηνπο ή ελεκεξψλνληαη. Πνιινί ππνζηεξίδνπλ πσο γηα λα απμεζεί ε δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε ηεο ΑΜ πξέπεη λα εληζρπζεί ε ζπκκεηνρή ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ θαη ησλ εζληθψλ θνηλνβνπιίσλ ζηε δηαδηθαζία. Βέβαηα, πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο, θαζψο ε ΑΜ βαζίδεηαη ζηελ αξρή ηεο επηθνπξηθφηεηαο θαη είλαη κηα δηαδηθαζία «απφ θάησ πξνο ηα πάλσ» (bottom up process), θπξίαξρν ξφιν ζηε δηαδηθαζία έρεη ε πνιηηηθή βνχιεζε ησλ θξαηψλ κειψλ. Έηζη, ην δεκνθξαηηθφ έιιεηκκα πνπ εκθαλίδεη έρεη θαηαξρήλ εζσηεξηθφ ραξαθηήξα, δειαδή απνηειεί επζχλε ησλ θξαηψλ κειψλ ηη αξκνδηφηεηεο ζπκκεηνρήο ζα αλαγλσξίζνπλ ζηα εζληθά θνηλνβνχιηα. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, φκσο, απφ κφλε ηεο ε κεγαιχηεξε θνηλνβνπιεπηηθή εκπινθή δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί σο παλάθεηα, θαζψο ππάξρεη θη εδψ έλα νπζηψδεο δεκνθξαηηθφ έιιεηκκα ζε εζληθφ επίπεδν, φπνπ ηα λνκνζεηηθά ζψκαηα επί καθξφλ αληηκεησπίδνπλ κεγάιεο δπζθνιίεο ζηελ 75 Βι. παξ. Vanhercke Bart (2006), ζει Βι. ζρεηηθά ηελ αλάιπζε ζηελ παξάγξαθν ηεο παξνύζαο εξγαζίαο.

41 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 41 άζθεζε ιεπηνκεξνχο ειέγρνπ ζηε δηαδηθαζία δηακφξθσζεο πνιηηηθήο θαη ηε δηνηθεηηθή δηαδηθαζία, φηαλ πξφθεηηαη γηα πεξίπινθα θαη εμεηδηθεπκέλα πεδία, φπσο ε απαζρφιεζε θαη ε θνηλσληθή πξνζηαζία. Τπφ ηηο ζπλζήθεο απηέο, ε δεκνθξαηηθή λνκηκνπνίεζε ηεο ΑΜ πξέπεη λα αλαδεηεζεί ζε ελαιιαθηηθή βάζε: αλνηρηέο δηαδηθαζίεο, δηαθάλεηα θαη επξεία ζπκκεηνρή κε ζθνπφ ηελ πξνψζεζε ηεο ακνηβαίαο κάζεζεο κέζσ ζπληνληζκέλνπ ειέγρνπ ζηελ επηδίσμε ησλ θνηλψλ ζηφρσλ ζε απνθεληξσκέλν επίπεδν. Όπσο είλαη ηψξα, φκσο, νη ππάξρνπζεο δηαδηθαζίεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πνιηηηθή απέρνπλ απφ ηα ηδαληθά ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο επξείαο ζπκκεηνρήο. Οη δηαβνπιεχζεηο ζηηο Δπηηξνπέο Απαζρφιεζεο, Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο θαη Οηθνλνκηθήο Πνιηηηθήο αληίζηνηρα ιακβάλνπλ ρψξα πίζσ απφ θιεηζηέο πφξηεο, ε πξνεηνηκαζία ησλ Δζληθψλ Δθζέζεσλ θπξηαξρείηαη απφ γξαθεηνθξάηεο πνπ έρνπλ ζηελνχο δεζκνχο κε ηα φξγαλα ηεο ΔΔ θαη ζηα πεξηζζφηεξα θξάηε κέιε ε θάιπςε ησλ ΜΜΔ θαη ε γλψζε ηνπ θνηλνχ γηα ηελ ΑΜ είλαη ειιηπείο. Δπίζεο, νη Δζληθέο Δθζέζεηο ηξαηεγηθήο γηα ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεία αληηκεησπίδνληαη ζε εζληθφ επίπεδν ζαλ εθζέζεηο πνπ αλαθέξνπλ ηηο ήδε πξνυπάξρνπζεο θαη παξειζνχζεο δξαζηεξηφηεηεο θαη φρη ζαλ ζρέδηα δξάζεο πνπ λα πεξηιακβάλνπλ κειινληηθέο δξάζεηο ζηξαηεγηθνχ πξνγξακκαηηζκνχ, νη νπνίεο λα ππφθεηληαη ζε δεκφζηα δηαβνχιεπζε απφ φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο (stakeholders). Τπάξρνπλ, βέβαηα, θαη ελζαξξπληηθά ζεκάδηα γηα λέεο ζπκκεηνρηθέο δπλακηθέο πνπ έρνπλ σο εθαιηήξην ηελ ΑΜ. Έηζη, ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο έληαμεο ε θηλεηνπνίεζε φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηνλ αγψλα θαηά ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ απνηειεί έλαλ απφ ηνπο ηέζζεξηο θνηλνχο ζηφρνπο 77, ελψ παξάιιεια εθπξφζσπνη ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ ζπκκεηέρνπλ ελεξγά θαη ζηε ζχληαμε ησλ ΔΓελ. Δπίζεο, ε Δπηηξνπή είρε πξνηείλεη πσο ε έκθαζε πνπ δίλεηαη ζηελ ΑΜ ζηελ θνηλσληθή έληαμε ζε αλνηρηέο δηαδηθαζίεο θαη ζηε ζπκκεηνρή κηαο επξείαο γθάκαο δξψλησλ (ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ ΜΚΟ, εθπξνζψπσλ ησλ ηνπηθψλ θαη πεξηθεξεηαθψλ αξρψλ θαη ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ) ζα 77 Βι. Zeitlin Jonathan (2005), Social Europe and Experimentalist Governance: Towards a New Constitutional Compromise?, European Governance Papers, No. C-05-04, , ζει [url: ]

42 Η ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία από ηε Ληζαβόλα έσο ηελ Αλαζεώξεζε ηεο 42 κπνξνχζε λα επεθηαζεί «θαηά ηξφπν ρξήζηκν ζε φιν ην θάζκα ηεο κειινληηθήο δηαδηθαζίαο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο» 78, ζην πιαίζην ηεο λέαο αλαζεσξεκέλεο δηαδηθαζίαο απφ ην 2006 θαη κεηά. Ζ πξφηαζε απηή έρεη ήδε ελζσκαησζεί ζηνπο λένπο επξχηεξνπο ζηφρνπο πνπ αθνξνχλ ηελ εμνξζνινγηζκέλε ΑΜ, θαζψο ε πξνψζεζε ηεο θαιήο δηαθπβέξλεζεο, ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο ζπκκεηνρήο ησλ ελδηαθεξνκέλσλ απνηειεί έλαλ απφ απηνχο 79. Παξάιιεια, ε δηάζηαζε ηεο δηαθπβέξλεζεο έρεη βαξχλνπζα ζεκαζία θαη απνηειεί μερσξηζηφ θνκκάηη αλάιπζεο ζην πιαίζην ησλ λέσλ ΔΓελ Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2003), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην Σπκβνύιην, ην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ - Δλίζρπζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβόλαο: Δμνξζνινγηζκόο ηνπ αλνηθηνύ ζπληνληζκνύ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο» [COM(2003) 261 ηειηθό, ], ζει Βι. ζρεηηθά κε ηνπο λένπο ζηόρνπο ζηελ παξάγξαθν ηεο παξνύζαο εξγαζίαο. 80 Βι.«Guidelines for preparing national reports on strategies for social protection and social inclusion», ζει [url: ]

43 Κεθάιαην 2: Η Αλαζεψξεζε ηεο ΑΜ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε 2.1 Πψο Πξνέθπςε ε Αλάγθε γηα Δμνξζνινγηζκφ Ζ πξνεγεζείζα εμέηαζε ζρεηηθά κε ηελ εμέιημε ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία, απφ ην 2000 έσο θαη ην 2006, νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη ε εθαξκνγή ηεο ΑΜ δηαθνξνπνηείηαη κεηαμχ ησλ ηξηψλ επηκέξνπο ηνκέσλ (θνηλσληθή έληαμε, ζπληάμεηο θαη πγεία). Απηή ε δηαθνξνπνίεζε εθθξάδεηαη ζε δχν δηαζηάζεηο: (α) έιιεηςε ζπγρξνληζκνχ ζηελ εκθάληζε ηεο κεζφδνπ κεηαμχ ησλ ηνκέσλ, κε ηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο έληαμεο λα πξνεγείηαη θαη λα αθνινπζνχλ νη ππφινηπνη δχν ηνκείο κε ρξνληθή θαζπζηέξεζε πνπ θπκαίλεηαη αλάινγα κε ηνλ ηνκέα έλα έηνο γηα ηηο ζπληάμεηο, ηέζζεξα ρξφληα γηα ηελ πγεία- θαη (β) αζχκκεηξε αλάπηπμε ζε ζρέζε κε ηε ζαθήλεηα ησλ ζηφρσλ, ηελ αθξίβεηα ησλ δεηθηψλ θαη ηελ ηαθηηθφηεηα ηεο ππνβνιήο ησλ Δζληθψλ Δθζέζεσλ, φπνπ ν ηνκέαο ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη πάιη πξνεγείηαη. Ο θαηαθεξκαηηζκφο απηφο ππνθξχπηεη ηνλ θίλδπλν πεξηπινθφηεηαο, πεξηηηήο επαλάιεςεο ηεο δηαδηθαζίαο, αιιεινεπηθαιχςεσλ κεηαμχ ησλ επηκέξνπο δηαδηθαζηψλ θαη έιιεηςεο ζαθήλεηαο ζηα κελχκαηα. Όια απηά ηνλίζηεθαλ απφ ηελ Δπηηξνπή ήδε απφ ην 2002, ζην πιαίζην ηνπ εμνξζνινγηζκνχ ησλ δηαδηθαζηψλ ζπληνληζκνχ ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο θαη ηεο πνιηηηθήο απαζρφιεζεο. Δπηπιένλ, ε Δπηηξνπή ηφληζε ηελ αλάγθε λα επηθεληξσζεί ε φιε δηαδηθαζία πεξηζζφηεξν ζην ζηάδην ηεο εθαξκνγήο θαη ησλ απνηειεζκάησλ θαη ιηγφηεξν ζην ζρεδηαζκφ πεξηζζφηεξσλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ πνιηηηθήο 81. Γηα ην ζθνπφ απηφ, ην Μάην ηνπ 2003, ε Δπηηξνπή πξνρψξεζε ζηελ εθπφλεζε ζπγθεθξηκέλσλ πξνηάζεσλ ζρεηηθά κε ηελ εθαξκνγή κηαο αλαζεσξεκέλεο, απινπνηεκέλεο θαη εμνξζνινγηζκέλεο πξνζέγγηζεο 81 Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2002), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηνλ εμνξζνινγηζκό ησλ εηήζησλ θύθισλ ζπληνληζκνύ ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο θαη ηεο πνιηηηθήο απαζρόιεζεο» [COM (2002) 487 ηειηθό, , Βξπμέιιεο], ζει. 2.

44 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 44 ζην πιαίζην ελφο εληαίνπ ζρήκαηνο, πνπ ζα αθνξά ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία σο ζχλνιν. Έηζη, ε Δπηηξνπή πξφηεηλε ηνλ "εμνξζνινγηζκφ" (streamlining) ησλ εξγαζηψλ γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε θαη ηηο ζπληάμεηο, παξάιιεια κε ηηο πξνγξακκαηηζκέλεο εξγαζίεο γηα ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ηε καθξνρξφληα πεξίζαιςε, γηα λα δηακνξθσζεί κηα νινθιεξσκέλε δηαδηθαζία 82. Ο ζηφρνο ήηαλ δηηηφο: λα δεκηνπξγεζεί κηα ηζρπξφηεξε δηαδηθαζία θαη λα εμαζθαιηζηεί ε ζπλνρή ησλ δηαδηθαζηψλ ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία κε ηνλ αλνηρηφ ζπληνληζκφ ζηα πεδία ηεο απαζρφιεζεο θαη ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο. Γη απηφ, ε Δπηηξνπή πξφηεηλε κηα δνκή γηα ηελ ππνβνιή εθζέζεσλ θαη ηελ αμηνιφγεζε θαη ζηνπο ηξεηο ηνκείο, θαζψο θαη έλα ρξνλνδηάγξακκα ζπγρξνληζκέλν κε ηηο ΓΚΓΟΠ θαη ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο γηα ηελ απαζρφιεζε 83. ην πιαίζην απηφ, ε πεξίνδνο νξίζζεθε σο κεηαβαηηθή 84, ψζηε λα πξνεηνηκαζηνχλ νη ζπλζήθεο γηα λα ηεζεί ζε εθαξκνγή ε λέα ελνπνηεκέλε δηαδηθαζία, ε νπνία απφ ην 2006 θαη κεηά νξγαλψλεηαη βάζεη ηξηψλ αμφλσλ (έληαμε, ζπληάμεηο, πγεία) θάησ απφ ηελ νκπξέια ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο Σν Νέν Πιαίζην ηεο ΑΜ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε Σα επγαλεία ηηρ νέαρ διαδικαζίαρ ζςνηονιζμού Σν Μάξηην ηνπ 2006, ην Δπξσπατθφ πκβνχιην πηνζέηεζε έλα λέν πιαίζην γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε, αλαπφζπαζηα εξγαιεία ηνπ νπνίνπ απνηεινχλ νη θνηλνί ζηφρνη, νη Κνηλέο Δθζέζεηο Δπηηξνπήο/ πκβνπιίνπ θαη νη Δζληθέο Δθζέζεηο ηξαηεγηθήο ησλ θξαηψλ 82 Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2003), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην Σπκβνύιην, ην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην, ηελ Δπξσπατθή νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή επηηξνπή θαη ηελ επηηξνπή ησλ πεξηθεξεηώλ - Δλίζρπζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβόλαο: Δμνξζνινγηζκόο ηνπ αλνηθηνύ ζπληνληζκνύ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο» [COM(2003) 261 ηειηθό, ] 83 Βι. ζρεηηθά πίλαθα 4, παξάξηεκα 2, ζει , ζηελ παξνύζα εξγαζία. 84 Βι. ζρεηηθά πίλαθα 2, παξάξηεκα 2, ζει , ζηελ παξνύζα εξγαζία. 85 Βι. ζρεηηθά πίλαθα 3, παξάξηεκα 2, ζει , ζηελ παξνύζα εξγαζία.

45 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 45 κειψλ 86. ε απηά, έξρεηαη λα πξνζηεζεί θαη έλα ζχλνιν θνηλψλ δεηθηψλ πνπ πηνζέηεζε ε Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ηνλ Ηνχλην ηνπ Κοινοί ζηόσοι ηελ αλαθνίλσζε «Δξγαδφκαζηε καδί, εξγαδφκαζηε θαιχηεξα: έλα λέν πιαίζην γηα ηνλ αλνηρηφ ζπληνληζκφ ησλ πνιηηηθψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη θνηλσληθήο έληαμεο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε» ε Δπηηξνπή παξνπζίαζε ιεπηνκεξείο πξνηάζεηο γηα ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη ηεο θνηλσληθήο έληαμεο 87. Έηζη, ε ΑΜ ζηνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη ησλ ζπληάμεσλ, θαζψο θαη ε δηαδηθαζία ζπλεξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο ζπλδπάζηεθαλ ζην πιαίζην θνηλψλ ζηφρσλ ζχκθσλα κε ηνπο ζηφρνπο ηεο Νίθαηαο θαη ηνπ Λάαθελ, αιιά θαη ζε ζπκθσλία θαη ζπλνρή κε ηηο ΓΚΓΟΠ θαη ηηο ΚΓΑ. Πξφθεηηαη γηα ηξεηο (3) επξχηεξνπο ζηφρνπο θαη ελλέα (9) ζηφρνπο πνπ αθνξνχλ θαζέλα απφ ηα ηξία πεδία πνιηηηθήο: θνηλσληθή έληαμε, ζπληάμεηο θαη πγεία, δειαδή ζχλνιν δψδεθα (12) ζηφρνη. πγθεθξηκέλα, ζχκθσλα κε ηηο πξνηάζεηο ηεο Δπηηξνπήο, νη νπνίεο εγθξίζεθαλ απφ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην (2006), νη επξχηεξνη ζηφρνη (overarching objectives) ηεο ΑΜ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε είλαη νη εμήο : (α) πξνψζεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο, ηεο ηζφηεηαο κεηαμχ αλδξψλ θαη γπλαηθψλ θαη ησλ ίζσλ επθαηξηψλ γηα φινπο κέζσ επαξθψλ, πξνζηηψλ, νηθνλνκηθά βηψζηκσλ, πξνζαξκφζηκσλ, απνηειεζκαηηθψλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη πνιηηηθψλ θνηλσληθήο έληαμεο (β) πξνψζεζε ηεο απνηειεζκαηηθήο θαη ακνηβαίαο αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ, αθελφο, ησλ ζηφρσλ ηεο Ληζαβφλαο γηα κεγαιχηεξε νηθνλνκηθή αλάπηπμε, πεξηζζφηεξεο θαη θαιχηεξεο ζέζεηο εξγαζίαο θαη κεγαιχηεξε 86 Βι. Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2006), Δπξσπατθό Σπκβνύιην ησλ Βξπμειιώλ, 23 θαη 24 Μαξηίνπ 2006, Σπκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο 7775/1/06, REV 1, CONCL 1, 18 Μαΐνπ 2006, Βξπμέιιεο, παξάγξαθνο 70 [url: ec/89027.pdf]. 87 Βι. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2005), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο- Δξγαδόκαζηε καδί, εξγαδόκαζηε θαιύηεξα: Έλα λέν πιαίζην γηα ηνλ αλνηρηό ζπληνληζκό ησλ πνιηηηθώλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη θνηλσληθήο έληαμεο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε» [ COM (2005) 706 ηειηθό, ]

46 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 46 θνηλσληθή ζπλνρή θαη, αθεηέξνπ, ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο ΔΔ γηα βηψζηκε αλάπηπμε (γ) πξνψζεζε ηεο θαιήο δηαθπβέξλεζεο, ηεο δηαθάλεηαο θαη ηεο ζπκκεηνρήο ησλ ελδηαθεξνκέλσλ ζην ζρεδηαζκφ, ηελ εθαξκνγή θαη ηελ παξαθνινχζεζε ηεο πνιηηηθήο. Δθηφο απφ ηνπο επξχηεξνπο ζηφρνπο, ππάξρνπλ θαη ηνκεαθνί ζηφρνη πνπ αθνξνχλ ηα δηάθνξα ζθέιε εξγαζηψλ θαη είλαη νη εμήο: Αποθαζιζηική ππόοδορ ππορ ηην εξάλειτη ηηρ θηώσειαρ και ηος κοινυνικού αποκλειζμού με: (δ) δηαζθάιηζε ηεο πξφζβαζεο φισλ ζηνπο πφξνπο, ηα δηθαηψκαηα θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ απαηηνχληαη γηα ζπκκεηνρή ζηελ θνηλσλία, κε ηελ πξφιεςε θαη ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ απνθιεηζκνχ θαη ηελ θαηαπνιέκεζε θάζε είδνπο δηάθξηζεο πνπ νδεγεί ζηνλ απνθιεηζκφ (ε) εμαζθάιηζε ελεξγνχο θνηλσληθήο έληαμεο φισλ, ηφζν κέζσ ηεο πξνψζεζεο ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ αγνξά εξγαζίαο φζν θαη κέζσ ηεο θαηαπνιέκεζεο ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ απνθιεηζκνχ (ζη) εμαζθάιηζε φηη νη πνιηηηθέο θνηλσληθήο έληαμεο είλαη θαιά ζπληνληζκέλεο θαη θαιχπηνπλ φια ηα επίπεδα δηαθπβέξλεζεο θαη φινπο ηνπο ζρεηηθνχο θνξείο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ αηφκσλ πνπ βξίζθνληαη αληηκέησπα κε ηε θηψρεηα φηη είλαη απνδνηηθέο θαη απνηειεζκαηηθέο θαη φηη είλαη ελζσκαησκέλεο ζε φιεο ηηο ζρεηηθέο δεκφζηεο πνιηηηθέο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαη ησλ δεκνζηνλνκηθψλ πνιηηηθψλ ησλ πνιηηηθψλ, γηα ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ θαηάξηηζε θαη ησλ πξνγξακκάησλ ησλ δηαξζξσηηθψλ ηακείσλ (εηδηθφηεξα ηνπ ΔΚΣ). Παποσή επαπκών και βιώζιμυν ζςνηάξευν με: (δ) εμαζθάιηζε επαξθψλ εηζνδεκάησλ ζπληαμηνδφηεζεο γηα φινπο θαη πξφζβαζε ζε ζπληάμεηο πνπ ζα επηηξέπνπλ ζηνπο ζπληαμηνχρνπο λα δηαηεξνχλ, ζε έλα ινγηθφ βαζκφ, ην βηνηηθφ ηνπο επίπεδν κεηά ηε ζπληαμηνδφηεζε, ζην πιαίζην ηνπ πλεχκαηνο αιιειεγγχεο θαη δηθαηνζχλεο κεηαμχ θαη εληφο ησλ γελεψλ (ε) εμαζθάιηζε ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκφηεηαο ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ, δεδνκέλσλ ησλ πηέζεσλ πνπ αζθεί ζηα δεκφζηα νηθνλνκηθά ε γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ θαη ζην πιαίζην ηεο

47 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 47 ηξηπιήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ επηπηψζεσλ ηεο γήξαλζεο, θπξίσο κε ηνπο εμήο ηξφπνπο: ππνζηήξημε ηεο παξάηαζεο ηνπ επαγγεικαηηθνχ βίνπ θαη ηεο παξακνλήο ησλ κεγαιχηεξεο ειηθίαο εξγαδνκέλσλ ζηελ απαζρφιεζε εμηζνξξφπεζε ησλ εηζθνξψλ θαη ησλ παξνρψλ κε ζσζηφ θαη θνηλσληθά δίθαην ηξφπν θαη, ηέινο, πξνψζεζε νηθνλνκηθά πξνζηηψλ θαη ζίγνπξσλ ρξεκαηνδνηνχκελσλ θαη ηδησηηθψλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ (ζ) εμαζθάιηζε φηη ηα ζπληαμηνδνηηθά ζπζηήκαηα ραξαθηεξίδνληαη απφ δηαθάλεηα, είλαη θαιά πξνζαξκνζκέλα ζηηο αλάγθεο θαη ηηο πξνζδνθίεο ησλ γπλαηθψλ θαη ησλ αλδξψλ θαη ζηηο απαηηήζεηο ησλ ζχγρξνλσλ θνηλσληψλ, ζηε δεκνγξαθηθή γήξαλζε θαη ζηηο δηαξζξσηηθέο αιιαγέο θαη, επίζεο, φηη νη άλζξσπνη ιακβάλνπλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ρξεηάδνληαη γηα λα πξνγξακκαηίζνπλ ηε ζπληαμηνδφηεζή ηνπο θαη φηη νη κεηαξξπζκίζεηο πξαγκαηνπνηνχληαη κε βάζε ηελ επξχηεξε δπλαηή ζπλαίλεζε. Πποζιηή, ςτηλού επιπέδος και βιώζιμη ςγειονομική πεπίθαλτη και μακποσπόνια πεπίθαλτη: (η) εγγχεζε ηεο πξφζβαζεο φισλ ζε επαξθή πγεηνλνκηθή θαη καθξνρξφληα πεξίζαιςε θαη εμαζθάιηζε φηη ε αλάγθε γηα πεξίζαιςε δελ νδεγεί ζηε θηψρεηα θαη ηελ νηθνλνκηθή εμάξηεζε αληηκεηψπηζε ησλ αληζνηήησλ φζνλ αθνξά ηελ πξφζβαζε ζε πεξίζαιςε θαη ηελ θαηάζηαζε πγείαο (ηα) πξνψζεζε ηεο πνηφηεηαο ζηελ πγεηνλνκηθή θαη ηε καθξνρξφληα πεξίζαιςε θαη πξνζαξκνγή ηεο πεξίζαιςεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο αλαπηπζζφκελεο πξνιεπηηθήο θξνληίδαο, ζηηο κεηαβαιιφκελεο αλάγθεο θαη πξνηηκήζεηο ηεο θνηλσλίαο θαη ησλ αηφκσλ, θπξίσο κε ηελ αλάπηπμε πνηνηηθψλ πξνηχπσλ πνπ αληηθαηνπηξίδνπλ ηηο βέιηηζηεο δηεζλείο πξαθηηθέο θαη κε ηελ ελίζρπζε ηεο επζχλεο ησλ παξφρσλ ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ θαζψο θαη ησλ αζζελψλ θαη ησλ απνδεθηψλ ηεο πεξίζαιςεο (ηβ) εμαζθάιηζε φηη ε επαξθήο θαη πνηνηηθή πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη καθξνρξφληα πεξίζαιςε παξακέλνπλ πξνζηηέο θαη νηθνλνκηθά βηψζηκεο κε ηελ πξνψζεζε ηεο νξζνινγηθήο ρξήζεο ησλ πφξσλ, θπξίσο κέζσ ηεο παξνρήο ησλ θαηάιιεισλ θηλήηξσλ γηα ηνπο ρξήζηεο θαη ηνπο παξφρνπο, ηεο νξζήο δηαθπβέξλεζεο θαη ηνπ ζπληνληζκνχ κεηαμχ ησλ ζπζηεκάησλ

48 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 48 θαη ησλ δεκφζησλ θαη ηδησηηθψλ ηδξπκάησλ πεξίζαιςεο. Γηα λα δηαζθαιηζηεί ε καθξνρξφληα βησζηκφηεηα θαη πνηφηεηα πξέπεη λα πξναρζνχλ πγηείο θαη δξαζηήξηνη ηξφπνη δσήο θαη απαηηείηαη θαιφ αλζξψπηλν δπλακηθφ ζηνλ ηνκέα ηεο πεξίζαιςεο Γείκηερ Μηα ηδηαίηεξε πξφθιεζε γηα ηε λέα εμνξζνινγηζκέλε δηαδηθαζία θνηλσληθήο πξνζηαζίαο είλαη φηη πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα παξαθνινπζεί ηελ πξφνδν ζε νιφθιεξν ηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο πξνο ηελ θαηεχζπλζε ησλ θνηλά ζπκθσλεκέλσλ ζηφρσλ θαηά ηξφπν πνπ λα είλαη ηφζν δηαθαλήο, φζν θαη απνηειεζκαηηθφο. Γη απηφ ην ζθνπφ, ε αλάπηπμε ελφο ζπλφινπ θνηλά ζπκθσλεκέλσλ δεηθηψλ πνπ λα αληαλαθινχλ πιήξσο ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο ήηαλ νπζηαζηηθή. Απηφ ην θαζήθνλ αλέιαβε ε Γεληθή Γηεχζπλζε γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη ηηο Κνηλσληθέο Τπνζέζεηο ηεο Δπηηξνπήο, ε νπνία ζε ζπλεξγαζία κε ηελ ππννκάδα ησλ δεηθηψλ ηεο ΔΚΠ, ηνλ Ηνχλην 2006, εηνίκαζαλ κηα Έθζεζε κε ηνπο θνηλνχο δείθηεο (overarching indicators) πνπ ζα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ έιεγρν ηεο επίηεπμεο ή απφθιηζεο απφ ηνπο επξχηεξνπο ζηφρνπο (overarching objectives), θαζψο θαη βειηησκέλνπο δείθηεο γηα θαζέλα απφ ηα ηξία (3) επηκέξνπο πεδία (θνηλσληθή έληαμε, ζπληάμεηο θαη πγεία) 89. Ζ έθζεζε απηή, πνπ πηνζεηήζεθε απφ ηελ ΔΚΠ, βαζίζηεθε ζηα πθηζηάκελα ζχλνια θνηλψλ δεηθηψλ, φπσο εθείλα πνπ είραλ αλαπηπρζεί γηα ηε δηαδηθαζία ηεο θνηλσληθήο ελζσκάησζεο, εθείλα πνπ βξίζθνληαλ ππφ δηακφξθσζε γηα ηε δηαδηθαζία ησλ ζπληάμεσλ θαη εθείλα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζην πιαίζην ησλ δηαδηθαζηψλ ζπληνληζκνχ ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο θαη ηεο πνιηηηθήο απαζρφιεζεο. Με ζθνπφ ηελ αλάπηπμε ηεζζάξσλ (4) ραξηνθπιαθίσλ (portfolios) δεηθηψλ: ησλ θνηλψλ δεηθηψλ (overarching indicators), αιιά θαη ηε βειηίσζε/ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ησλ δεηθηψλ γηα θαζέλα απφ ηα ηξία (3) επηκέξνπο πεδία, ε ππννκάδα «Γείθηεο» ηεο ΔΚΠ έρεη ζπκθσλήζεη ζε έλα επξχ θνηλφ κεζνδνινγηθφ πιαίζην. Απηφ ην πιαίζην ζηεξίδεηαη ζηηο κεζνδνινγηθέο αξρέο 88 Βι. παξ. COM (2005) 706 ηειηθό, ζει Βι. European Commission (2006), Portfolio of overarching indicators and streamlined Social Inclusion, Pensions and Health Portfolios, 07/06/2006, Brussels

49 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 49 πνπ ζπκθσλήζεθαλ γηα ηνπο δείθηεο ηνπ Λάαθελ. Δληνχηνηο, απνκαθξχλεηαη απφ ην αξρηθφ πιαίζην κε δχν ηξφπνπο: ε επηινγή ησλ δεηθηψλ δελ πεξηνξίδεηαη ζηνπο δείθηεο απνηειεζκάησλ (outcome indicators) πξνθεηκέλνπ λα απεηθνληζηνχλ θαιχηεξα ε δξάζε θαη ν αληίθηππνο ησλ πνιηηηθψλ θαη, φπσο εμεγείηαη θαησηέξσ, θάπνηα επειημία εηζάγεηαη ζρεηηθά κε ην πφζν απζηεξά εθαξκφδνληαη ηα θξηηήξηα, επηηξέπνληαο εηδηθφηεξα ην ζπλππνινγηζκφ ζηνλ θαηάινγν "θνηλά ζπκθσλεζέλησλ εζληθψλ δεηθηψλ" βαζηζκέλσλ ζηνπο απφ θνηλνχ ζπκθσλεκέλνπο νξηζκνχο. Κάζε έλα απφ ηα ηέζζεξα (4) ραξηνθπιάθηα δεηθηψλ πξέπεη λα απνηειεί έλα πεξηεθηηθφ θαη απνδνηηθφ εξγαιείν γηα ηνλ έιεγρν ησλ θνηλψλ ζηφρσλ: (1) πξέπεη λα είλαη πεξηεθηηθφ θαη λα θαιχπηεη φιεο ηηο βαζηθέο δηαζηάζεηο ησλ θνηλψλ ζηφρσλ, (2) πξέπεη λα εμηζνξξνπεί ηηο δηαθνξεηηθέο δηαζηάζεηο, (3)πξέπεη λα επηηξέπεη κηα ζπλζεηηθή θαη δηαθαλή αμηνιφγεζε ηεο θαηάζηαζεο κηαο ρψξαο ζε ζρέζε κε ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο. Έηζη, ε επηινγή ησλ κεκνλσκέλσλ δεηθηψλ πξέπεη, ζε γεληθέο γξακκέο, λα θαζνδεγείηαη απφ ην αθφινπζν ειάρηζην ζχλνιν κεζνδνινγηθψλ θξηηεξίσλ: (α) έλαο δείθηεο πξέπεη λα ζπιιακβάλεη ηελ νπζία ηνπ πξνβιήκαηνο θαη λα έρεη κηα ζαθή θαη απνδεθηή θαλνληζηηθή εξκελεία. (β) Έλαο δείθηεο πξέπεη λα είλαη ζηαηηζηηθά έγθπξνο. (γ) Έλαο δείθηεο πξέπεη λα παξέρεη έλα ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν ζπγθξηζηκφηεηαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ. δ) Έλαο δείθηεο πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζηα δηαζέζηκα ζηνηρεία, λα επηθαηξνπνηείηαη θαη λα αλαζεσξείηαη. (ε) Έλαο δείθηεο δελ πξέπεη λα ππφθεηηαη ζε πνιηηηθέο παξεκβάζεηο. Όκσο, ε πξνεγνχκελε εκπεηξία ζηελ αλάπηπμε ησλ δεηθηψλ απφ ηελ ππννκάδα «Γείθηεο» ηεο ΔΚΠ έρεη δείμεη φηη ζπγθεθξηκέλεο, βαζηθέο πιεξνθνξίεο κπνξεί λα είλαη νπζηαζηηθέο γηα λα γίλεη αληηιεπηή κηα απφ ηηο βαζηθέο δηαζηάζεηο ελφο θνηλά ζπκθσλεκέλνπ πνιηηηθνχ ζηφρνπ, αιιά λα κελ πιεξνχλ φια ηα αλσηέξσ κεζνδνινγηθά θξηηήξηα γηα ηελ επηινγή ησλ δεηθηψλ (π.ρ. ζπγθξηζηκφηεηα, θαλνληζηηθή αμία). Πξνθεηκέλνπ λα μεπεξαζηεί απηή ε δπζθνιία, ε ππννκάδα ηεο ΔΚΠ έρεη απνθαζίζεη λα ραξαθηεξίδεη ηνπο δείθηεο θαη ηηο ζηαηηζηηθέο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηηο ιίζηεο γηα ηνπο θνηλνχο θαη

50 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 50 ηνκεαθνχο δείθηεο, ζχκθσλα κε ην πψο πξέπεη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ. Οη αθφινπζεο ηξεηο θαηεγνξίεο (ΔΔ, Δζληθφο, Πιαίζην) ζηνρεχνπλ ζηελ πξνεηδνπνίεζε ηνπ ρξήζηε γηα ην ζπγθεθξηκέλν ζθνπφ θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο θάζε δείθηε πνπ βξίζθεηαη ζηε ιίζηα 90. ην πιαίζην απηφ, θάζε ραξηνθπιάθην ζα πεξηέρεη: δείθηεο πνπ έρνπλ ζπκθσλεζεί απφ θνηλνχ ζε επίπεδν ΔΔ, νη νπνίνη ζα ζπκβάιινπλ ζε κηα ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε ηεο πξνφδνπ ησλ θξαηψλ κειψλ πξνο ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο. Απηνί νη δείθηεο κπνξεί λα αλαθέξνληαη ζηηο θνηλσληθέο επηπηψζεηο, ηηο ελδηάκεζεο θνηλσληθέο επηπηψζεηο (outcomes) ή ηα απνηειέζκαηα (outputs). Δζληθνχο δείθηεο, βαζηζκέλνπο ζε θνηλά ζπκθσλεκέλνπο νξηζκνχο, πνπ παξέρνπλ ηηο βαζηθέο πιεξνθνξίεο γηα λα αμηνινγεζεί ε πξφνδνο ησλ θξαηψλ κειψλ ζε ζρέζε κε ζπγθεθξηκέλνπο ζηφρνπο, ελψ δελ επηηξέπνπλ κηα άκεζε ζχγθξηζε κεηαμχ ησλ θξαηψλ θαη δελ έρνπλ απαξαηηήησο κηα ζαθή θαλνληζηηθή εξκελεία. Απηνί νη δείθηεο πξέπεη είλαη θαηάιιεινη γηα λα κεηξνχλ ηελ θιίκαθα θαη ηε θχζε ησλ πνιηηηθψλ παξεκβάζεσλ. Πιεξνθνξίεο-πιαίζην (context information). Κάζε ραξηνθπιάθην ζα πξέπεη λα αμηνινγείηαη ιακβάλνληαο ππφςε ηηο βαζηθέο πιεξνθνξίεοπιαίζην, θαη κε αλαθνξέο ζε πξνεγνχκελεο θαη κειινληηθέο ηάζεηο. Ο θαηάινγνο ησλ πξνηεηλφκελσλ πιεξνθνξηψλ-πιαίζην είλαη ελδεηθηηθφο θαη αθήλεη πεξηζψξην θαη ζε άιιεο βαζηθέο πιεξνθνξίεο πνπ ζα ήηαλ πην ζρεηηθέο, ψζηε λα βειηησζεί ην εζληθφ πιαίζην 91. Δπίζεο, γηα λα εμππεξεηεζεί ν εμνξζνινγηζκφο, ζε θάζε ραξηνθπιάθην έρεη πξνηαζεί έλαο κηθξφο αξηζκφο θχξησλ δεηθηψλ, ηφζν επξσπατθψλ φζν θαη εζληθψλ, πνπ θαιχπηνπλ φιεο ηηο νπζηαζηηθέο δηαζηάζεηο ησλ θαζνξηζκέλσλ ζηφρσλ ή/ θαη δίλνπλ έκθαζε ζηελ θνηλσληθή θαηάζηαζε ησλ βαζηθψλ ππνζπλφισλ πιεζπζκνχ, ελψ νη δεπηεξεχνληεο δείθηεο (ΔΔ θαη 90 Βι. παξ. European Commission (2006), ζει Πξέπεη λα ππελζπκηζηεί όηη όινη νη από θνηλνύ ζπκθσλεκέλνη δείθηεο θαη νη πιεξνθνξίεο-πιαίζην ζα ζπλερίζνπλ λα ππνινγίδνληαη θαη λα ελεκεξώλνληαη ηαθηηθά από ηελ eurostat βάζεη ησλ θνηλά ζπκθσλεκέλσλ νξηζκώλ θαη λα παξνπζηάδνληαη ζηελ ηζηνζειίδα ηεο eurostat. Βι. παξ. European Commission (2006), ζει. 2.

51 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 51 εζληθνί) ζα ππνζηεξίδνπλ απηνχο ηνπο πξσηαξρηθνχο δείθηεο, παξέρνληαο κηα κεγαιχηεξε εκβάζπλζε ζηε θχζε ηνπ πξνβιήκαηνο 92. Αθνινπζψληαο ηελ παξαπάλσ κεζνδνινγία, ε ππννκάδα «Γείθηεο» ηεο ΔΚΠ εηνίκαζε ηέζζεξα ραξηνθπιάθηα δεηθηψλ: Έλα ραξηνθπιάθην πνπ θαιχπηεη ηνπο λένπο επξχηεξνπο ζηφρνπο (overarching portfolio) θαη πεξηιακβάλεη 14 δείθηεο θαη 12 πιεξνθνξίεοπιαίζην 93. Έλα βειηησκέλν ραξηνθπιάθην γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε (streamlined Laaken portfolio) πνπ πεξηιακβάλεη 11 θχξηνπο, 3 δεπηεξεχνληεο δείθηεο θαη 11 δείθηεο-πιαίζην 94. Έλα βειηησκέλν ραξηνθπιάθην γηα ηηο ζπληάμεηο (streamlined pensions portfolio) πνπ πεξηιακβάλεη 11 θχξηνπο, 11 δεπηεξεχνληεο δείθηεο θαη 5 δείθηεο-πιαίζην 95. Έλα εκηηειέο ραξηνθπιάθην γηα ηελ πγεία, πνπ πεξηιακβάλεη πξνθαηαξθηηθέο πξνηάζεηο γηα ηελ αλάπηπμε δεηθηψλ ζηνλ ηνκέα απηφ Δθνικέρ Δκθέζειρ ηπαηηγικήρ για ηην Κοινυνική Πποζηαζία και ηην Κοινυνική Ένηαξη Με βάζε ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο, ηα θξάηε κέιε έρνπλ θαηαξηίζεη εζληθέο ζηξαηεγηθέο γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε πνπ είλαη πξνζαλαηνιηζκέλεο ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ πξνθιήζεσλ ηνπ θάζε ππιψλα. Οη ζηξαηεγηθέο απηέο απνηππψλνληαη ζηηο Δζληθέο Δθζέζεηο ηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε, νη νπνίεο ζα έρνπλ ρξνληθφ νξίδνληα ηξία (3) έηε θαη έρνπλ ήδε αληηθαηαζηήζεη ηα ΔΓελ θαη ηηο ΔΔ γηα ηηο ζπληάμεηο. 92 Βι. παξ. European Commission (2006), ζει Σρεηηθά κε ην πνηνη είλαη νη δείθηεο απηνί βι. πίλαθα 6, παξάξηεκα 4, ζει ζηελ παξνύζα εξγαζία. 94 Σρεηηθά κε ην πνηνη είλαη νη δείθηεο απηνί βι. παξ. European Commission (2006), ζει Σρεηηθά κε ην πνηνη είλαη νη δείθηεο απηνί βι. παξ. European Commission (2006), ζει Σρεηηθά κε ηηο πξνηάζεηο απηέο βι. παξ. European Commission (2006), ζει

52 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 52 Οη ΔΔ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε δηέπνληαη απφ κηα εληαία δνκή θαη πεξηιακβάλνπλ ηα εμήο: Έλα θνηλφ ηκήκα πνπ πεξηέρεη: αμηνιφγεζε ηεο θνηλσληθήο θαηάζηαζεο, ζην νπνίν παξνπζηάδνληαη νη πην ζεκαληηθέο ηάζεηο θαη πξνθιήζεηο φζνλ αθνξά ηε θηψρεηα θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ, ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ηε καθξνρξφληα πεξίζαιςε, θαη παξνπζίαζε ηεο γεληθήο ζηξαηεγηθήο πξνζέγγηζεο γηα ηνλ εθζπγρξνληζκφ ησλ πνιηηηθψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη θνηλσληθήο έληαμεο. Σξία ζεκαηηθά ζρέδηα πνπ θαιχπηνπλ ηελ θνηλσληθή έληαμε, ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε αληίζηνηρα. Σα ζρέδηα απηά πξέπεη λα είλαη πξνζαλαηνιηζκέλα πξνο ην κέιινλ θαη λα θαζνξίδνπλ εζληθνχο ζηφρνπο ηεξαξρεκέλνπο κε ζεηξά πξνηεξαηφηεηαο, νη νπνίνη ζα κεηαθέξνπλ ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο ζηα εζληθά ζρέδηα πνιηηηθήο, θαζψο ην θαζέλα ρξεζηκεχεη σο Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα πνιηηηθήο 97. ην πιαίζην απηφ, νη πξψηεο ΔΔ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη έληαμε ππνβιήζεθαλ απφ ηα θξάηε κέιε ζηελ Δπηηξνπή ην επηέκβξην ηνπ 2006 θαη θαη εμαίξεζε θαιχπηνπλ κφλν δχν (2) έηε, δειαδή ηελ πεξίνδν , έηζη ψζηε λα ελαξκνληζηνχλ κε ηνλ αλαζεσξεκέλν ηξηεηή (3) θχθιν ηεο Ληζαβφλαο Καηά ηα ελδηάκεζα έηε, πνπ ε Δπηηξνπή νλνκάδεη «ειαθξά έηε» (light years), ηα θξάηε κέιε δελ έρνπλ ηελ ππνρξέσζε λα ππνβάινπλ Δζληθέο Δθζέζεηο ηξαηεγηθήο, αιιά κπνξνχλ αλ ην επηζπκνχλ λα ππνβάινπλ επηθαηξνπνηεκέλεο εθζέζεηο, ζρεηηθά κε νπνηεζδήπνηε λέεο πξσηνβνπιίεο πνιηηηθήο ή ζρεηηθά κε ηελ πξφνδν σο πξνο ηελ εθαξκνγή ησλ ζηξαηεγηθψλ. θνπφο είλαη ε ΑΜ θαηά ηα «ειαθξά έηε» λα επηθεληξσζεί ζηηο 97 Έηζη, γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε, ν ζηόρνο είλαη λα δηαηεξεζεί ν ξόινο ηνπ ζηξαηεγηθνύ ζρεδηαζκνύ θαη ηνπ θαζνξηζκνύ αληηθεηκεληθώλ ζθνπώλ ησλ ΔΣΓελ, κε κεγαιύηεξε έκθαζε ζην ζηξαηεγηθό ραξαθηήξα, ηνλ θαζνξηζκό πξνηεξαηνηήησλ θαη ηελ εθαξκνγή ησλ πνιηηηθώλ. Γηα ηηο ζπληάμεηο, πξέπεη λα ζπλερηζηεί ν ξόινο ηεο Έθζεζεο Δζληθήο Σηξαηεγηθήο ζηνλ θαζνξηζκό ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηνλ εθζπγρξνληζκό ηνπ ζπληαμηνδνηηθνύ ζπζηήκαηνο πξνθεηκέλνπ λα αληηκεησπηζηνύλ νη ζεκεξηλέο θαη νη κειινληηθέο πξνθιήζεηο. Γεδνκέλνπ όηη ηα θξάηε κέιε ππέβαιαλ Δθζέζεηο Δζληθήο Σηξαηεγηθήο γηα ηηο ζπληάμεηο ηνλ Ινύιην ηνπ 2005, νη πξώηεο εμνξζνινγηζκέλεο εθζέζεηο γηα ηηο ζπληάμεηο ην 2006 είλαη πνιύ ζπλνπηηθέο. Τέινο, ην ζρέδην γηα ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ηε καθξνρξόληα πεξίζαιςε επηθεληξώλεηαη ζηνλ θαζνξηζκό δεηεκάησλ γηα ηα νπνία κπνξεί λα ππάξμεη ακνηβαία αληαιιαγή θαη κάζεζε. Βι. παξ. COM (2005) 706 ηειηθό, ζει. 8

53 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 53 εηο βάζνο αλάιπζε ζπγθεθξηκέλσλ δεηεκάησλ θαη ζηε δηάδνζε ησλ πνιηηηθψλ ζπκπεξαζκάησλ Κοινή Έκθεζη για ηην Κοινυνική Πποζηαζία και Ένηαξη Σν βαζηθφ κέζν ηεο λέαο εμνξζνινγηζκέλεο δηαδηθαζίαο ζπλίζηαηαη ζε κηα Κνηλή Έθζεζε γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε. Ζ λέα Κνηλή Έθζεζε έρεη αληηθαηαζηήζεη ηελ «Έθζεζε γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία ζηελ Δπξψπε» πνπ πξνβιεπφηαλ δπλάκεη ηεο απφθαζεο γηα ηε δεκηνπξγία ηεο Δπηηξνπήο Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο. Δπίζεο, αληηθαηέζηεζε ηελ θνηλή έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε θαη ηελ θνηλή έθζεζε γηα ηηο ζπληάμεηο, ελψ κειεηά θαη ηελ πξφνδν πνπ έρεη επηηεπρζεί ζηελ πνιηηηθή ζπλεξγαζία γηα ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ηε καθξνρξφληα θξνληίδα. Πξφθεηηαη δειαδή γηα ηε ζχλζεζε ηεζζάξσλ (4) δηαθνξεηηθψλ παξειζνπζψλ εθζέζεσλ, ζηελ νπνία ηεθκεξηψλεηαη θαη αμηνινγείηαη ε πξφνδνο ησλ θξαηψλ κειψλ ζε φιν ην πιήξεο θάζκα ησλ θνηλψλ ζηφρσλ (επξχηεξσλ θαη ηνκεαθψλ). Βάζεη απηήο ηεο αλάιπζεο, ζα αληινχληαη ηα θνηλά κελχκαηα θαη ζα δίλνληαη νη γεληθέο θαηεπζχλζεηο δξάζεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θνηλψλ πξνθιήζεσλ, ελψ ε έκθαζε ζα δίλεηαη ζηελ εθαξκνγή θαη ηα απνηειέζκαηα, θαζψο θαη ζηε ζπκβνιή ησλ πνιηηηθψλ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία ζηε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζαβφλαο. Ζ θχζε ηεο λέαο Κνηλήο Έθζεζεο ζα θπκαίλεηαη ζχκθσλα κε έλα ηξηεηή θχθιν, κε νινθιεξσκέλεο θαη καθξφπλνεο εθζέζεηο λα εθπνλνχληαη θάζε ηξία (3) έηε, αθνινπζνχκελεο απφ «ειαθξφηεξεο» επηθαηξνπνηήζεηο ζηα ελδηάκεζα έηε, ζχκθσλα κε ηνλ ηξηεηή θχθιν ηεο Ληζαβφλαο 99. Καηαιπηηθφο ζηελ φιε δηαδηθαζία εκθαλίδεηαη ν ξφινο ηεο Δπηηξνπήο ε νπνία, θαη πξηλ ηνλ εμνξζνινγηζκφ, είρε βαζηθφ ξφιν ζηελ αλάπηπμε θαη ην ζπληνληζκφ ηεο δηαδηθαζίαο ηεο ΑΜ θαη ζηα ηξία πεδία (θνηλσληθή ελζσκάησζε, ζπληάμεηο θαη πγεία). Γηέζεηε ην δηθαίσκα λα ππνβάιεη ζπγθεθξηκέλεο πξνηάζεηο κε ζθνπφ λα δνζεί ψζεζε ζην ζπληνληζκφ, αιιά θαη ήηαλ επηθνξηηζκέλε κε ηελ αξκνδηφηεηα ηεο πξνεηνηκαζίαο ηνπ πξψηνπ 98 Βι. παξ. COM (2005) 706, ηειηθό, ζει Βι. παξ. COM(2003) 261 ηειηθό, ζει

54 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 54 ρεδίνπ θάζε Κνηλήο Έθζεζεο πκβνπιίνπ/ Δπηηξνπήο. Ζ πξαθηηθή απηή έρεη δηαηεξεζεί θαη ζην πιαίζην ηεο λέαο, εμνξζνινγηζκέλεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη έληαμε, φπνπ ε Δπηηξνπή δηαζέηεη ηελ αξκνδηφηεηα εθπφλεζεο ηνπ ρεδίνπ Κνηλήο Έθζεζεο, βάζεη ηεο κειέηεο θαη αλάιπζεο ησλ εθζέζεσλ ησλ θξαηψλ κειψλ. ην πιαίζην απηφ, απφ ην 2005 φπνπ θαη ηειείσζε ε κεηαβαηηθή πεξίνδνο ηνπ εμνξζνινγηζκνχ έσο θαη ηψξα, ε Δπηηξνπή έρεη εθπνλήζεη ηξία (3) ρέδηα Κνηλήο Έθζεζεο, ηα νπνία έρνπλ εγθξηζεί απφ ην πκβνχιην θαη απνηεινχλ Κνηλέο Δθζέζεηο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε κε ρξνληθφ νξίδνληα ελφο (1) έηνπο Σο Κοινοηικό Ππόγπαμμα για ηην Απαζσόληζη και ηην Κοινυνική Αλληλεγγύη Progress Με ζθνπφ λα ππνζηεξηρζεί νηθνλνκηθά ε πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηεο ΔΔ ζηνπο ηνκείο ηεο απαζρφιεζεο θαη ησλ θνηλσληθψλ ππνζέζεσλ, φπσο απηνί θαζνξίδνληαη ζηελ αηδέληα θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ε Κνηλφηεηα ζέζπηζε ην Πξφγξακκα Progress 101 πξνυπνινγηζκφ πνπ νξίδεηαη ζηα επξψ. κε ρξνληθφ νξίδνληα 2007 έσο 2013 θαη Με απηφλ ηνλ ηξφπν αλακέλεηαη φηη ην Πξφγξακκα ζα ζπκβάιεη θαη ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο ζηνπο ελ ιφγσ ηνκείο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ην Progress ζα ππνζηεξίμεη: (1) ηελ εθαξκνγή ηεο ΔΑ (ηνκέαο 1) (2) ηελ εθαξκνγή ηεο ΑΜ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη έληαμεο (ηνκέαο 2) 100 Βι. αληίζηνηρα Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθώλ Κνηλνηήησλ (2005), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην Σπκβνύιην, ην Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηώλ. Κνηλή έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε», [COM(2005) 14 ηειηθό, , Βξπμέιιεο, {SEC(2005) 69}], Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2006), «Σρέδην Κνηλήο Έθζεζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε 2006», SOC 126, ECOFIN 95, 7294/06, 13/03/2006, Βξπμέιιεο θαη Σπκβνύιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2007), «Κνηλή Έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε 2007», SOC 72, ECOFIN 87, FSTR 5, EDUC 37, SAN 29, 6694/07, 23 Φεβξνπαξίνπ 2007, Βξπμέιιεο. 101 Βι. Δπξσπατθό Κνηλνβνύιην θαη Σπκβνύιην ηεο ΔΔ (2006), Απόθαζε αξηζ. 1672/2006/ΔΚ ηεο 24εο Οθησβξίνπ 2006, γηα ηε ζέζπηζε θνηλνηηθνύ πξνγξάκκαηνο γηα ηελ απαζρόιεζε θαη ηελ θνηλσληθή αιιειεγγύε Progress. Δπίζεκε Δθεκεξίδα αξηζ. L 315 ηεο 15/11/2006, ζει

55 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 55 (3) ηε βειηίσζε ηνπ εξγαζηαθνχ πεξηβάιινληνο θαη ησλ φξσλ εξγαζίαο ζπκπεξηιακβαλνκέλεο ηεο πγείαο θαη ηεο αζθάιεηαο ζηελ εξγαζία θαη ηεο ζπκθηιίσζεο ηεο εξγαζίαο κε ηελ νηθνγελεηαθή δσή (ηνκέαο 3) (4) ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο κε-δηάθξηζεο θαη ηελ πξνψζεζε ηεο ελζσκάησζήο ηεο ζε φιεο ηηο πνιηηηθέο ηεο ΔΔ (ηνκέαο 4) (5) ηελ απνηειεζκαηηθή εθαξκνγή ηεο αξρήο ηεο ηζφηεηαο ησλ θχισλ θαη ηελ πξνψζεζεο ηεο ελζσκάησζήο ηεο ζε φιεο ηηο πνιηηηθέο ηεο ΔΔ (ηνκέαο 5) 102. Ζ εθαξκνγή ηεο ΑΜ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη έληαμεο ζα ππνζηεξηρζεί απφ ηνλ ηνκέα 2 ηνπ Progress κε ην 30% ησλ πφξσλ ηνπ Πξνγξάκκαηνο. Σα κέηξα ππνζηήξημεο ζα είλαη ηα αθφινπζα: α) βειηίσζε ηεο θαηαλφεζεο ησλ ζεκάησλ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη θηψρεηαο, ησλ πνιηηηθψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη ελζσκάησζεο, ηδίσο κε αλαιχζεηο θαη κειέηεο θαη κε ηελ αλάπηπμε ζηαηηζηηθψλ θαη θνηλψλ δεηθηψλ, ζην πιαίζην ηεο ΑΜ, ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη ελζσκάησζεο β) παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο πινπνίεζεο ησλ επξσπατθψλ θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ θαη ζπζηάζεσλ γηα ηελ απαζρφιεζε, ηδίσο κε ηελ θνηλή έθζεζε γηα ηελ απαζρφιεζε, θαη αλαιχνληαο ηελ αιιειεπίδξαζε αλάκεζα ζηελ ΔΑ θαη ηε γεληθή νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή πνιηηηθή θαη άιινπο ηνκείο πνιηηηθήο γ) δηνξγάλσζε αληαιιαγψλ ζρεηηθά κε πνιηηηθέο, επηηπρεκέλεο κεζφδνπο θαη θαηλνηφκεο πξνζεγγίζεηο θαη πξνψζεζε ηεο αιιεινδηδαζθαιίαο ζην πιαίζην ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ απαζρφιεζε δ) αχμεζε ηεο επαηζζεηνπνίεζεο, δηάδνζε πιεξνθνξηψλ θαη πξνψζεζε ηεο ζπδήηεζεο ζρεηηθά κε ηηο θχξηεο πξνθιήζεηο θαη ηα ζέκαηα πνιηηηθήο πνπ πξνθχπηνπλ ζην πιαίζην ηεο ΑΜ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη ελζσκάησζεο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ, ησλ πεξηθεξεηαθψλ θαη ηνπηθψλ ζπληειεζηψλ, ησλ ΜΚΟ θαη άιισλ ελδηαθεξνκέλσλ 102 Βι. παξ. άξζξν 3

56 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 56 ε) αλάπηπμε ηεο δπλαηφηεηαο ησλ θπξηνηέξσλ επξσπατθψλ δηθηχσλ λα ζηεξίμνπλ θαη λα αλαπηχμνπλ πεξαηηέξσ ζηφρνπο θνηλνηηθήο πνιηηηθήο θαη ζηξαηεγηθέο ζηνπο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη ελζσκάησζεο 103. Σν πξφγξακκα ζα ρξεκαηνδνηήζεη ηα εμήο είδε δξαζηεξηνηήησλ, νη νπνίεο κπνξνχλ λα αλαιεθζνχλ, θαηά πεξίπησζε, ζε δηαθξαηηθφ πιαίζην: α) Γξαζηεξηφηεηεο αλάιπζεο: i) ζπιινγή, θαηάξηηζε θαη δηάδνζε δεδνκέλσλ θαη ζηαηηζηηθψλ, ii) θαηάξηηζε θαη δηάδνζε θνηλήο κεζνδνινγίαο θαη, εθφζνλ απαηηείηαη, δεηθηψλ ή ζεκείσλ αλαθνξάο γηα ζπγθξηηηθή αμηνιφγεζε, iii) δηεμαγσγή κειεηψλ, αλαιχζεσλ θαη εξεπλψλ θαη δηάδνζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο, iv) δηεμαγσγή εθηηκήζεσλ θαη αμηνινγήζεσλ ηνπ αληηθηχπνπ θαη δηάδνζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο, v) ζχληαμε θαη δεκνζίεπζε νδεγψλ, εθζέζεσλ θαη κνξθσηηθνχ πιηθνχ κέζσ ηνπ δηαδηθηχνπ ή άιισλ κέζσλ καδηθήο ελεκέξσζεο. β) Γξαζηεξηφηεηεο αιιεινδηδαζθαιίαο, επαηζζεηνπνίεζεο θαη δηάδνζεο: i) εληνπηζκφο θαη αληαιιαγέο νξζψλ πξαθηηθψλ, θαηλνηφκσλ πξνζεγγίζεσλ θαη εκπεηξηψλ θαη δηνξγάλσζε αμηνιφγεζεο απφ νκφηηκνπο θαη αιιεινδηδαζθαιίαο κε ζπλεδξηάζεηο/ εξγαζηήξηα/ ζεκηλάξηα ζε επίπεδν ΔΔ, ζε δηαθξαηηθφ ή ζε εζληθφ επίπεδν, ιακβαλνκέλσλ ππφςε, φπνπ είλαη δπλαηφλ, ησλ ηδηαηηεξνηήησλ θάζε ρψξαο ii) δηνξγάλσζε ζπλεδξίσλ/ ζεκηλαξίσλ απφ ηελ Πξνεδξία iii) δηνξγάλσζε ζπλεδξίσλ/ ζεκηλαξίσλ ππέξ ηεο αλάπηπμεο θαη εθαξκνγήο ηεο θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο θαη ησλ ζηφρσλ πνιηηηθήο iv) δηνξγάλσζε εθζηξαηεηψλ κέζσ ησλ κέζσλ ελεκέξσζεο θαη δηνξγάλσζε εθδειψζεσλ v) ζπιινγή θαη δεκνζίεπζε πιηθνχ γηα ηε δηάδνζε πιεξνθνξηψλ θαζψο θαη απνηειεζκάησλ ηνπ πξνγξάκκαηνο. γ) Δλίζρπζε ησλ θχξησλ ζπληειεζηψλ: 103 Βι. παξ. άξζξν 5

57 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 57 i) ππνζηήξημε ησλ ηξερνπζψλ δαπαλψλ ησλ θπξίσλ επξσπατθψλ δηθηχσλ ησλ νπνίσλ νη δξαζηεξηφηεηεο ζπλδένληαη κε ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηνπ παξφληνο πξνγξάκκαηνο, ii) ζχζηαζε νκάδσλ εξγαζίαο απφ ππαιιήινπο ησλ εζληθψλ δηνηθήζεσλ γηα ηελ παξαθνινχζεζε ηεο εθαξκνγήο ηεο θνηλνηηθήο λνκνζεζίαο, iii) ρξεκαηνδφηεζε εμεηδηθεπκέλσλ ζεκηλαξίσλ θαηάξηηζεο πνπ απεπζχλνληαη ζηνπο εξγαδνκέλνπο ζηνλ ηνκέα, ζε πςειφβαζκνπο ππάιιεινπο θαη ζε άιινπο ζπλαθείο θνξείο, iv) δηθηχσζε ησλ εμεηδηθεπκέλσλ θνξέσλ ζε θνηλνηηθφ επίπεδν, v) ρξεκαηνδφηεζε δηθηχσλ εκπεηξνγλσκφλσλ, vi) ρξεκαηνδφηεζε παξαηεξεηεξίσλ ζε θνηλνηηθφ επίπεδν, vii) αληαιιαγή πξνζσπηθνχ κεηαμχ ησλ εζληθψλ δηνηθήζεσλ, viii) ζπλεξγαζία κε δηεζλείο νξγαληζκνχο 104. Πξφζβαζε ζην πξφγξακκα κπνξνχλ λα έρνπλ φινη νη δεκφζηνη ή /θαη ηδησηηθνί θνξείο, παξάγνληεο θαη νξγαληζκνί, θαη ηδίσο νη αθφινπζνη: α) ηα θξάηε κέιε β) νη δεκφζηεο ππεξεζίεο απαζρφιεζεο θαη νη νξγαληζκνί ηνπο γ) νη ηνπηθέο θαη πεξηθεξεηαθέο αξρέο δ) εμεηδηθεπκέλνη θνξείο πνπ πξνβιέπνληαη κε ηε θνηλνηηθή λνκνζεζία ε) νη θνηλσληθνί εηαίξνη ζη) ΜΚΟ, ηδίσο εθείλεο πνπ είλαη νξγαλσκέλεο ζε επξσπατθφ επίπεδν δ) ηδξχκαηα ηξηηνβάζκηαο εθπαίδεπζεο θαη εξεπλεηηθά ηδξχκαηα ε) εκπεηξνγλψκνλεο γηα ηελ αμηνιφγεζε ζ) νη εζληθέο ζηαηηζηηθέο ππεξεζίεο η) ηα κέζα καδηθήο ελεκέξσζεο. Δπίζεο, ε Δπηηξνπή κπνξεί λα ζπκκεηάζρεη ζην πξφγξακκα απεπζείαο φζνλ αθνξά ηηο δξαζηεξηφηεηεο αλάιπζεο, αιιεινδηδαζθαιίαο, επαηζζεηνπνίεζεο θαη δηάδνζεο 105. Σέινο, ππάξρεη θαη ε δπλαηφηεηα ζπκκεηνρήο ηξίησλ ρσξψλ. πγθεθξηκέλα, ζην Πξφγξακκα κπνξνχλ λα ζπκκεηάζρνπλ: νη ρψξεο ΔΕΔ/ ΔΟΥ ζχκθσλα κε ηνπο φξνπο ηεο ζπκθσλίαο γηα ηνλ ΔΟΥ, νη ζπλδεδεκέλεο 104 Βι. παξ. άξζξν Βι. παξ. άξζξν 10

58 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 58 κε ηελ ΔΔ ππνςήθηεο θαη ππφ έληαμε ρψξεο, θαζψο θαη νη ρψξεο ησλ δπηηθψλ Βαιθαλίσλ πνπ πεξηιακβάλνληαη ζηε δηαδηθαζία ζηαζεξνπνίεζεο θαη ζχλδεζεο Οη Αληηδξάζεηο θαη ε Πξννπηηθή ηεο Γηαδηθαζίαο Δμνξζνινγηζκνχ Ζ δηαδηθαζία ηνπ εμνξζνινγηζκνχ ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη έληαμε απνηέιεζε ηελ αθνξκή γηα πνηθίια ζρφιηα θαη αληηδξάζεηο ηφζν απφ ηα γλσκνδνηηθά φξγαλα ηεο Κνηλφηεηαο, φζν θαη απφ εθπξνζψπνπο ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζε επξσπατθφ επίπεδν, αιιά θαη απφ κέιε ηεο αθαδεκατθήο θνηλφηεηαο. ηα ππνθεθάιαηα πνπ αθνινπζνχλ, ζα εμεηαζηνχλ νη απφςεηο ησλ δπν γλσκνδνηηθψλ νξγάλσλ, Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ θαη Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή, ηξηψλ νξγαλψζεσλ ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ, ηεο FEANTSA, ηνπ Solidar θαη ηνπ UΔΑPME, θαζψο θαη ην ππφδεηγκα ηνπ Casey H. Bernard 107. Όιεο νη απφςεηο θαη ηα ζρφιηα δηαηππψζεθαλ κε αθνξκή ηηο δπν Αλαθνηλψζεηο 108 ηεο Δπηηξνπήο πνπ αθνξνχλ ηνλ εμνξζνινγηζκφ ηεο ΑΜ Η γνώμη ηηρ Δπιηποπήρ ηυν Πεπιθεπειών και ηηρ Δςπυπαφκήρ Οικονομικήρ και Κοινυνικήρ Δπιηποπήρ Η Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ 109 ζεσξεί πσο είλαη ζεηηθή ε πξσηνβνπιία ηεο Δπηηξνπήο γηα ηελ δεµηνπξγία κηαο εμνξζνινγηζµέλεο δηαδηθαζίαο, ζπµθσλψληαο ηφζν ζηα ρξνλνδηαγξάµµαηα φζν θαη ζηε δηαδηθαζία. Παξφια απηά, εθθξάδεη ηηο ακθηβνιίεο ηεο γηα επηκέξνπο πηπρέο ηεο δηαδηθαζίαο πνπ ζρεηίδνληαη κε ην φηη: α) ε αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ησλ θνξέσλ ζε θεληξηθφ επίπεδν είλαη πηζαλφ λα κεηψζεη ηελ αμία ησλ πξνηάζεσλ πνπ γίλνληαη απφ ηνπο ηνπηθνχο παξάγνληεο, β) ε αµνηβαία εμάξηεζε ησλ 106 Βι. παξ. άξζξν Βι. Casey Bernard (2003), Coordinating Coordination : Beyond Streamlining, VDR/BMGS/MPI Follow-up Conference on the Open Method of Coordination in the Field of Pensions in the European Union- Quo Vadis?, March 2003, Berlin [ url: Papers/CaseyOMC.pdf ] 108 Βι. παξ.com (2003) 261 ηειηθό θαη COM (2005) 706 ηειηθό. 109 Γηα πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ξόιν θαη ην έξγν ηεο Δπηηξνπήο ησλ Πεξηθεξεηώλ βι. ηελ ηζηνζειίδα ηεο, ειεθηξνληθή δηεύζπλζε:

59 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 59 ηξηψλ πεδίσλ πνιηηηθήο κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ άκεζε επηξξνή ησλ θξαηψλ µειψλ ζε πεδία πνπ ε ζπλζήθε δελ επηηξέπεη ηελ άκεζε αλάκεημε ησλ Δπξσπατθψλ νξγάλσλ, αιιά µφλν ηε ζπκπιεξσκαηηθή ηνπο δξάζε ζηηο ηνπηθέο πνιηηηθέο, γ) ρξεηάδεηαη έλαο πην ζαθήο νξηζκφο ηφζν ηεο έλλνηαο ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο φζν θαη ηεο καθξνρξφληαο θξνληίδαο µε ζθνπφ λα δηαζαθεληζηεί ηη πεξηιακβάλνπλ απηέο νη έλλνηεο γηα ηα θξάηε µέιε θαη δ) φηη ζηνλ ηνκέα ηεο ζχγθξηζεο ησλ απνηειεζκάησλ ε ρξεζηκνπνίεζε µφλν πνζνηηθψλ δεηθηψλ δελ είλαη ηθαλή λα δψζεη κηα νινθιεξσκέλε εηθφλα ηεο ηξέρνπζαο θαηάζηαζεο. ηελ ινγηθή απηή, ε Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ πξνηείλεη: α) ε αλάπηπμε ηεο ΑΜ λα απινπνηεζεί αθφκα πεξηζζφηεξν µέζσ ηεο ζπκκεηνρήο ζηε δηαδηθαζία ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ ε νπνία ζα απμήζεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα θαη ηελ ρξήζε ησλ πφξσλ β) φηαλ αξρίζεη ε δηαδηθαζία ηνπ εμνξζνινγηζκνχ, λα παξακείλεη ε δηαθνξνπνίεζε κεηαμχ ησλ βαζκψλ ζπληνληζκνχ πνπ ππάξρεη αλάκεζα ζηηο επηκέξνπο πνιηηηθέο θαη γ) λα δεκηνπξγεζνχλ πνηνηηθνί δείθηεο νη νπνίνη ζα ζπκβάινπλ ζηελ πεξαηηέξσ αλάιπζε ησλ πθηζηάκελσλ θαηαζηάζεσλ 110. Η Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή 111 (ΔΟΚΔ) βξίζθεη ηδηαίηεξα ζεηηθφ φηη νη Αλαθνηλψζεηο ζηνρεχνπλ ζηελ ελίζρπζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο, δίλνληαο κεγαιχηεξν πνιηηηθφ βάξνο ζηνπο ζηφρνπο ηνπ εθζπγρξνληζκνχ θαη ηεο βειηίσζεο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Παξάιιεια, φκσο, ζεσξεί φηη ηδηαίηεξε πξνζνρή πξέπεη λα δνζεί ψζηε λα κελ δηαθπβεπζεί ε ηδηαίηεξε θχζε ησλ επηκέξνπο ηνκέσλ ηεο θνηλσληθήο έληαμεο, ησλ ζπληάμεσλ θαη ηεο πγείαο ιφγσ ηεο ζπγρψλεπζήο ηνπο ζε έλα θνηλφ κεραληζκφ. Κάζε έλαο απφ απηνχο ηνπο ηνκείο αληηκεησπίδεη επδηάθξηηεο πξνθιήζεηο, πεξηιακβάλεη έλα δηαθνξεηηθφ ζχλνιν θνξέσλ θαη γη απηφ απαηηείηαη ε χπαξμε ζπγθεθξηκέλσλ ζηφρσλ. Δπίζεο, ε ΔΟΚΔ ζπκθσλεί φηη ε αληηθαηάζηαζε ησλ ΔΓελ θαη ησλ ΔΔ γηα ηηο ζπληάμεηο απφ κία εζληθή έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία ζα 110 Βι. Committee of the Regions (2003), Opinion on the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Strengthening the social dimension of the Lisbon strategy: Streamlining open coordination in the field of social protection, COM(2003) 261 final, ECOS-023, 16 December 2003, Brussels. 111 Γηα πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ξόιν θαη ην έξγν ηεο ΔΟΚΔ βι. ηελ ηζηνζειίδα ηεο, ζηελ ειεθηξνληθή δηεύζπλζε:

60 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 60 εληζρχζεη ηε ζπλέξγεηα κεηαμχ ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αλαιήθζεθαλ ζε θάζε πεδίν θαη ζα εκπνδίζεη ηηο επηθαιχςεηο, φκσο, ηνλίδεη, φηη είλαη νπζηψδεο ε εληαία έθζεζε λα ζπκπεξηιακβάλεη ηα ηδηαίηεξα πξνβιήκαηα θάζε ηνκέα θαη λα εκβαζχλεη ζε απηά, θαζψο θαη ζηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ έρνπλ αλαιεθζεί γηα ηελ αληηκεηψπηζή ηνπο, ψζηε λα απνθεπρζεί ν θίλδπλνο κηαο κηληκαιηζηηθήο πξνζέγγηζεο. Σέινο, ζεσξεί φηη ε Δπηηξνπή πξέπεη λα αξρίζεη δηάινγν κε ηα θξάηε κέιε γηα λα βειηηψζεη ηελ πιεξνθφξεζε ηεο ζρεηηθά κε ηελ επάξθεηα ησλ θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ ηνπο, λα ιάβεη ππφςε ηεο ηηο δηαθνξέο πνπ ππάξρνπλ αλάκεζα ζηα θξάηε κέιε θαη λα δψζεη πεξηζζφηεξε βαξχηεηα ζηε ζπκκεηνρή ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ θαη άιισλ εθπξνζψπσλ ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ ζε φιεο ηηο βαζηθέο πηπρέο ηεο δηαδηθαζίαο ηεο ΑΜ Οι απότειρ ηυν εκπποζώπυν ηηρ κοινυνίαρ ηυν πολιηών Όζνλ αθνξά ηηο αληηδξάζεηο ησλ εθπξνζψπσλ ηεο θνηλσλίαο ησλ πνιηηψλ, εδψ ζα παξνπζηαζηνχλ νη απφςεηο ησλ FEANTSA, Solidar θαη UΔΑPME. Απφ ηελ πιεπξά ηεο, ε Δπξσπατθή Οκνζπνλδία ησλ Δζληθψλ Οξγαλψζεσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηνπο Αζηέγνπο (FEANTSA) 113 ππνδέρεηαη ζεηηθά ηελ Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηελ έλαξμε ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε, ζηεξίδνληαο ηε δηαδηθαζία εμνξζνινγηζµνχ γηα ηελ ελδπλάκσζε ηεο 112 Βι. European Economic and Social Committee (2003), Opinion on the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Strengthening the social dimension of the Lisbon strategy: Streamlining open coordination in the field of social protection COM(2003) 261 final, SOC/ October 2003, Brussels, θαζώο θαη European Economic and Social Committee (2006), Opinion on the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Working together, working better: A new framework for the open coordination of social protection and inclusion policies in the European Union, COM (2005) 706 final, SOC/234, 20 April 2006, Brussels. 113 Η Δπξσπατθή Οκνζπνλδία ησλ Δζληθώλ Οξγαλώζεσλ πνπ αζρνινύληαη κε ηνπο αζηέγνπο (γλσζηή κε ηα αξρηθά FEANTSA) εγθαζηδξύζεθε ην 1989 σο επξσπατθή κε θπβεξλεηηθή νξγάλσζε θαη αληηπξνζσπεύεη 100 εζληθνύο θαη πεξηθεξεηαθνύο θνξείο παξνρήο ππεξεζηώλ ζε άζηεγνπο, ζε 30 επξσπατθέο ρώξεο. Σηα γαιιηθά, ηα αξρηθά FEANTSA αληηζηνηρνύλ ζε: la Fédération Européenne d'associations Nationales Travaillant avec les Sans-Abri. Γηα πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ξόιν θαη ηηο δξαζηεξηόηεηεο ηεο FEANTSA βι. ηελ ηζηνζειίδα ηεο, ζηελ ειεθηξνληθή δηεύζπλζε:

61 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 61 θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο. Θεσξεί φηη ηα πέληε (5) ζηνηρεία ηεο λέαο βειηησκέλεο ζηξαηεγηθήο πνπ πξνηείλεηαη ζηελ Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζα είλαη θξίζηκα γηα ηελ ππνζηήξημε φισλ ησλ ζρεηηθψλ δξψλησλ ζηελ ελίζρπζε ηεο κάρεο ελάληηα ζηελ έιιεηςε ζηέγεο. Σέζζεξα (4) απφ απηά ηα ζηνηρεία πξνυπήξραλ ζηελ πξνεγνχκελε ζηξαηεγηθή θνηλσληθήο έληαμεο ηεο ΔΔ θαη ζα ζπλερίζνπλ λα ππάξρνπλ ζηε βειηησκέλε ζηξαηεγηθή: ε εζεινληηθή θχζε απηήο ηεο δηαδηθαζίαο, ε παξαθίλεζε ζηε ράξαμε πνιηηηθήο κέζσ ηεο ακνηβαίαο κάζεζεο, έλα ζαθέο πιαίζην γηα ην δηάινγν κεηαμχ ηεο Δπηηξνπήο, ησλ θξαηψλ κειψλ θαη ησλ αληηπξνζψπσλ ηεο θνηλσλίαο πνιηηψλ θαη ε επειημία ηεο δηαδηθαζίαο. ε απηά πξνζηίζεηαη έλα λέν ζηνηρείν: ε θχξηα εζηίαζε ζηελ εθαξκνγή ησλ πνιηηηθψλ γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε. ην πιαίζην απηφ, ε FEANTSA εγθξίλεη ηηο πξνηεξαηφηεηεο γηα αλάιεςε δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, θαζψο ζεσξεί φηη ε λέα βειηησκέλε δηαδηθαζία ρξεηάδεηαη ηέηνηεο ζαθείο πξνηεξαηφηεηεο πξνθεηκέλνπ λα γίλεη ηζρπξφηεξε, λα επηηξέςεη ηελ ακνηβαία κάζεζε (δεδνκέλνπ φηη ε ζχγθξηζε ησλ ζαθψλ πνιηηηθψλ ζα είλαη δπλαηή) θαη κε απηφλ ηνλ ηξφπν λα γίλεη πηζαλφηεξε ε εθαξκνγή. Οη ηξεηο ζηφρνη πνπ πξνηείλνληαη ζην ζθέινο ηεο θνηλσληθήο έληαμεο ηεο λέαο βειηησκέλεο ζηξαηεγηθήο βξίζθνληαη ζε ζπκθσλία κε ην θνπηί εξγαιείσλ ηεο FEANTSA θαη πξέπεη λα ρξεζηκεχζνπλ σο βάζε γηα κηα νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή θαηαπνιέκεζεο ηεο έιιεηςεο ζηέγεο, ζην πιαίζην ησλ λέσλ εμνξζνινγηζκέλσλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία. Τπνζηεξίδεη, επίζεο, πσο ε Δπηηξνπή θαη ην πκβνχιην πξέπεη λα κεξηκλήζνπλ, ψζηε απηέο νη πξνηεξαηφηεηεο λα πηνζεηεζνχλ απ φια ηα θξάηε κέιε. Έηζη, ε Δπηηξνπή θαη ηα θξάηε κέιε πξέπεη λα εληζρχζνπλ ηε ζπλεξγαζία κε ηα επξσπατθά δίθηπα ησλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ, φπσο ε FEANTSA φρη κφλν γηα ηε ράξαμε πνιηηηθήο θαη ηνλ έιεγρν, φπσο ζηελ πξνεγνχκελε δηαδηθαζία γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε, αιιά θαη γηα ηελ πνιηηηθή εθαξκνγή, δεδνκέλνπ φηη ηα κέιε ηεο FEANTSA εκπιέθνληαη άκεζα ζηελ εθαξκνγή ησλ πνιηηηθψλ γηα ηνπο αζηέγνπο ζε εζληθφ θαη ηνπηθφ επίπεδν Βι. ζρεηηθά FEANTSA (2006), Response to the European Commission Communication Working together, working better: A new framework for the open coordination of social protection and inclusion policies in the European Union, January 2006, [url: Streamlined%20strategy%20social%20protection%20and%20inclusion/policystatements/feantsarespon se_streamlining_jan2006.pdf]

62 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 62 Σν Solidar 115 ζεσξεί φηη ε πξνζπάζεηα εμνξζνινγηζκνχ ησλ ηξηψλ (3) δηαθνξεηηθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ απνηεινχλ ηε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζαβφλαο, δειαδή ηεο ΔΑ, ησλ ΓΚΓΟΠ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πνιηηηθήο, είλαη έλα ζεκαληηθφ βήκα πξνο κηα πην νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε ηνπ πξνγξακκαηηζκνχ γηα ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή πνιηηηθή. Δπίζεο, θαισζνξίδεη ην γεγνλφο φηη φιεο απηέο νη δηαδηθαζίεο ζα θαιχπηνπλ ηξία (3) ρξφληα παξά κηα πεξίνδν ελφο (1) έηνπο, θαζψο ζεσξεί φηη έλαο ηέηνηνο πξνγξακκαηηζκφο θαη γηα ηηο ηξεηο (3) πεξηνρέο πνιηηηθήο παξέρεη ηελ επθαηξία γηα έλα ζπλεθηηθφ ζπλδπαζκφ πνιηηηθψλ, επηηξέπεη κηα κεζνπξφζεζκε πξννπηηθή θαη κηα θαιχηεξε αμηνιφγεζε ηεο βησζηκφηεηαο θαη ησλ απνηειεζκάησλ πνιηηηθήο. Παξάιιεια, φκσο, ππνζηεξίδεη πσο εληάζζνληαο ηε δηαδηθαζία γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε, ηηο ζπληάμεηο θαη ηελ πγεία θάησ απφ κηα ιηγφηεξν δνκεκέλε δηαδηθαζία ζα ππνλνκεπζεί ε δηαθάλεηά ηνπο θαη ε επηξξνή ηνπο πξνο ηελ νηθνλνκηθή πνιηηηθή θαη πνιηηηθή απαζρφιεζεο. Έλα θνηλφ ζχλνιν ζηφρσλ κπνξεί λα δηαθαίλεηαη ζαθέζηεξν θαη απνηειεζκαηηθφηεξν, φκσο, κε ην λα γίλνληαη γεληθφηεξνη νη ζηφρνη ζα ράζνπλ ηελ αμία ηνπο γηα κηα αμηνιφγεζε ηεο πξαγκαηηθήο βειηίσζεο ζηνλ αγψλα ελάληηα ζηελ θηψρεηα θαη ηνλ θνηλσληθφ απνθιεηζκφ. Δθθξάδεη, αθφκα, ηηο αλεζπρίεο ηνπ ζε ζρέζε µε ηελ αληηθαηάζηαζε ησλ ηξηψλ εθζέζεσλ ζε µία, θαζψο ζεσξεί φηη ην ζέκα ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ είλαη ηφζν πνιχπινθν πνπ δελ ζα κπνξέζεη λα απαληεζεί ζε µία θνηλή έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία. Σέινο, δηαθσλεί, µε ηελ Δπηηξνπή ιέγνληαο φηη ζηφρνο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο δελ είλαη λα εληζρχεη θαη λα ζπκπιεξψλεη ηηο νηθνλνκηθέο πνιηηηθέο θαη ηηο πνιηηηθέο απαζρφιεζεο, αιιά φηη θχξηνο ζηφρνο ηεο είλαη λα ζπκβάιιεη ελεξγά ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ Τν Solidar είλαη κηα δηεζλήο ζπκκαρία ησλ θνηλσληθώλ θαη νηθνλνκηθώλ κε θπβεξλεηηθώλ νξγαλώζεσλ πνπ εξγάδνληαη γηα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ αλζξσπηζηηθή βνήζεηα, ηελ θνηλσληθή πνιηηηθή, ηελ θνηλσληθή παξνρή ππεξεζηώλ θαη ηε δηα βίνπ κάζεζε θαη ζπλδέεηαη ηζηνξηθά κε ηελ ειεύζεξε θαη δεκνθξαηηθή κεηαθίλεζε εξγαζίαο. Τν Solidar δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ Δπξώπε θαη παγθνζκίσο ζε ζπκκαρία κε ηα ζπλδηθάηα, ηηο νξγαλώζεηο εξγαζίαο θαη ηελ θνηλσλία ησλ πνιηηώλ γηα έλα δίθαην θαη βηώζηκν θόζκν. Τν Solidar νξγαλώζεθε ηππηθά ζηε Γεξκαλία ην 1951 κε ην όλνκα δηεζλήο ελίζρπζε εξγαδνκέλσλ. Τν 1995 κεηνλνκάζηεθε Solidar, εγθαηαζηάζεθε ζηηο Βξπμέιιεο θαη θαηαρσξήζεθε σο δηεζλήο κε θεξδνζθνπηθή έλσζε. Γηα πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ξόιν θαη ηηο δξαζηεξηόηεηεο ηνπ Solidar βι. ηελ ηζηνζειίδα ηεο, ζηελ ειεθηξνληθή δηεύζπλζε: Βι. Solidar (2003), Streamlining the way to strengthen the social dimension of the Lisbon Strategy?, , [url: ]

63 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 63 Ζ Δπξσπατθή Οξγάλσζε ησλ Σερλψλ θαη ησλ Μηθξνκεζαίσλ Δπηρεηξήζεσλ (UEAPME) 117 ζε γεληθέο γξακκέο εγθξίλεη ηελ Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο, ζηελ νπνία παξνπζηάδνληαη νη λένη ζηφρνη γηα ηελ εμνξζνινγηζκέλε ΑΜ. πκθσλεί φηη ε βειηίσζε ηνπ πνιηηηθνχ ζπληνληζκνχ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία ζα βειηηψζεη ηελ πνηφηεηα θαη ηε ζπλνρή ηεο γεληθήο θνηλσληθννηθνλνκηθήο δηαθπβέξλεζεο ζηελ ΔΔ, θαζψο νη ηξεηο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ζπλδένληαη άκεζα ν έλαο κε ηνλ άιινλ θαη απνηεινχλ έλα ζεκαληηθφ κέξνο ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ΔΔ. πκθσλεί κε ην λέν πιαίζην θαη ηδηαίηεξα επηδνθηκάδεη ηε κείσζε ηνπ αξηζκνχ εθζέζεσλ, θαζψο ζεσξεί φηη απηφ κπνξεί λα βνεζήζεη ψζηε λα εζηηάζνπλ πεξηζζφηεξν ηα θξάηε κέιε ζηελ εθαξκνγή ησλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ θαη φρη κφλν ζηελ ππνβνιή εθζέζεσλ. Όκσο, ηνλίδεη φηη ηα θξάηε κέιε πξέπεη λα εμαζθαιίδνπλ επαξθείο δηαβνπιεχζεηο θαη ηε ζπκκεηνρή ησλ εζληθψλ εκπιεθνκέλσλ (stakeholders), εηδηθφηεξα ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ ζην ζηάδην ηεο ζχληαμεο ησλ ΔΔ, αιιά θαη φηη ζε επξσπατθφ επίπεδν πξέπεη λα εληζρπζεί ε ζπκκεηνρή ησλ θνηλσληθψλ εηαίξσλ ζηε δηαδηθαζία ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Σέινο, ζεκεηψλεη πσο δελ πξέπεη λα μεραζηεί φηη ν ηνκέαο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο παξακέλεη ζηηο αξκνδηφηεηεο ησλ θξαηψλ κειψλ, ηα νπνία είλαη αξκφδηα λα νξγαλψλνπλ θαη λα ρξεκαηνδνηνχλ ηα εζληθά ηνπο ζπζηήκαηα, θαη ε ΔΔ έρεη κφλν έλα ζπκπιεξσκαηηθφ ξφιν Η UEAPME είλαη ε νξγάλσζε ηνπ εξγνδνηώλ πνπ εθπξνζσπεί ηα ζπκθέξνληα ησλ επξσπατθώλ ηερλώλ θαη ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ ζε επίπεδν ΔΔ. Η UEAPME είλαη αλαγλσξηζκέλνο επξσπατθόο θνηλσληθόο εηαίξνο θαη ελεξγεί εμ νλόκαηνο ησλ ηερλώλ θαη ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ ζηνλ επξσπατθό θνηλσληθό δηάινγν θαη ζηηο ζπδεηήζεηο κε ηα όξγαλα ηεο ΔΔ. Δίλαη κηα κε θεξδνζθνπηθή θαη αλεμάξηεηε νξγάλσζε. Έρεη σο κέιε 81 νξγαλώζεηο πνπ απνηεινύληαη από ηηο εζληθέο δηαηκεκαηηθέο νκνζπνλδίεο κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ, ηηο επξσπατθέο θιαδηθέο νκνζπνλδίεο θαη άιια ζπλδεδεκέλα κέιε, πνπ ππνζηεξίδνπλ ηελ νηθνγέλεηα ησλ κηθξνκεζαίσλ επηρεηξήζεσλ. Γηα πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην ξόιν θαη ηηο δξαζηεξηόηεηεο ηεο UEAPME βι. ηελ ηζηνζειίδα ηεο, ζηελ ειεθηξνληθή δηεύζπλζε: Βι. UEAPME (2006), Position Paper on the Commission s communication: Working together, working better: A new framework for the open coordination of social protection and inclusion policies in the European Union, 24 January 2006, Brussels. [δηεύζπλζε ζην ίληεξλεη: pos_papers/2006/060124_omccommunication.pdf ]

64 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε Σο ςπόδειγμα ηος Casey H. Bernard ην θείκελν 119 πνπ παξνπζίαζε ζε ζπλέδξην ζην Βεξνιίλν, ν Casey H Bernard δηαηππψλεη θάπνηεο πνιχ ελδηαθέξνπζεο απφςεηο ζρεηηθά κε ην γηαηί ν εμνξζνινγηζκφο ηεο ΑΜ ζηα πεδία ησλ ΓΚΓΟΠ, ηεο ΔΑ θαη ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο δελ είλαη αξθεηφο. Γελ επηθεληξψλεηαη, νχηε πεξηνξίδεηαη δειαδή ζην ζρνιηαζκφ ησλ Αλαθνηλψζεσλ ηεο Δπηηξνπήο, αιιά πξνρσξεί παξαπέξα, εμεηάδνληαο ηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπ εγρεηξήκαηνο ζε έλα επξχηεξν πιαίζην. Θεσξεί, ινηπφλ, φηη ην ζθεπηηθφ ηεο Δπηηξνπήο κπνξεί λα βξίζθεηαη πξνο ηε ζσζηή θαηεχζπλζε, αιιά δελ αληαπνθξίλεηαη πιήξσο ζηηο αλάγθεο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο. Σνλίδεη φηη ππάξρνπλ θαη άιιεο ΑΜ, κηα «πιεζψξα» ΑΜ ή δηαδηθαζηψλ πνπ πξνζνκνηάδνπλ ζηελ ΑΜ. Όιεο νη ΑΜ αιιειεπηδξνχλ κεηαμχ ηνπο θαη ε αιιειεπίδξαζε δελ πεξηνξίδεηαη µφλν κεηαμχ ησλ ΑΜ ζηνλ ηνκέα ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο, ηεο πνιηηηθή απαζρφιεζεο θαη ησλ πνιηηηθψλ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία. Απηνί νη ηνκείο αιιειεπηδξνχλ ηαπηφρξνλα θαη µε ηηο ΑΜ ζηνλ ηνκέα ηεο κεηαλάζηεπζεο, ηεο εθπαίδεπζεο, ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ηεο θνξνινγίαο. Σα επηρεηξήκαηα απηά απνηππψλνληαη ζηνπο παξαθάησ πίλαθεο. Ο πίλαθαο 1, δείρλεη ηηο ζρέζεηο θαη ηηο αιιειεμαξηήζεηο αλάκεζα ζηελ ΑΜ ζηηο ζπληάμεηο θαη ηηο άιιεο ΑΜ, ελψ ν πίλαθαο 2 δείρλεη ηηο αιιειεμαξηήζεηο κεηαμχ ησλ άιισλ ΑΜ. Σα παξαδείγκαηα ζηνπο πίλαθεο δελ είλαη εμαληιεηηθά, κπνξνχλ λα πξνζηεζνχλ θαη άιιεο πεξηπηψζεηο. ΠΙΝΑΚΑ 1: ΑΛΛΗΛΔΞΑΡΣΗΗ ΣΗ ΑΜ ΣΙ ΤΝΣΑΞΔΙ ΜΔ ΣΙ ΑΛΛΔ ΑΜ ΓΚΓΟΠ Κόζηνο ζπληάμεσλ. Φνξνινγηθέο ειαθξύλζεηο ζηα ηδησηηθά ζπληαμηνδνηηθά ζπζηήκαηα. 119 Βι. Casey H Bernard (2003), Coordinating Coordination : Beyond Streamlining, VDR/BMGS/MPI Follow-up Conference on the Open Method of Coordination in the Field of Pensions in the European Union - Quo Vadis?, March 2003, Berlin [url: Papers/CaseyOMC.pdf ]

65 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 65 ΔΑ Αύμεζε ηνπ πνζνζηνύ απαζρόιεζεο ησλ ειηθησκέλσλ, απμάλεη ηνλ αξηζκό ησλ αηόκσλ πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιεηαο. Κοινυνική Ένηαξη Ο ζηόρνο ηεο επάξθεηαο ησλ ζπληάμεσλ απνηειεί ην κέζν γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε θαη ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηώρεηαο ησλ ζπληαμηνύρσλ. Τγεία Αληθαλόηεηα, αζζέλεηεο θαη πξόσξε ζπληαμηνδόηεζε επεξεάδνπλ θαη ηα ζπζηήκαηα πγείαο θαη καθξνρξόληαο πεξίζαιςεο. Μεηανάζηεςζη Απμάλεη ηνλ αξηζκό ησλ αηόκσλ πνπ ζπλεηζθέξνπλ ζηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο αζθάιεηαο. Δπισειπημαηικόηηηα Απηναπαζρόιεζε σο ελαιιαθηηθή ιύζε ζηελ πιήξε ζπληαμηνδόηεζε. Δνιαία Δζυηεπική Παξνρή ηδησηηθώλ ζπληαμηνδνηηθώλ ζπζηεκάησλ. Αγοπά Πεγή: Casey H Bernard (2003, pp 5) ΠΙΝΑΚΑ 2: ΑΛΛΗΛΔΞΑΡΣΗΔΙ ΜΔΣΑΞΤ ΣΩΝ ΑΜ ΔΑ< > ΓΚΓΟΠ Γεκνζηνλνκηθή εμάξηεζε ηεο ΔΣΑ, επέθηαζε ησλ θαηεγνξηώλ πνπ ζπλεηζθέξνπλ νηθνλνκηθά ζην αζθαιηζηηθό ζύζηεκα, θνξνινγηθό ζύζηεκα θηιηθό ζηελ απαζρόιεζε, ακνηβή ηεο εξγαζίαο ( making the work pay ), επέιηθηε αγνξά εξγαζίαο. ΔΑ < > "ΑΜ εκπαίδεςζη" Γηεπθόιπλζε ηεο κεηάβαζεο από ην ζρνιείν ζηελ αγνξά εξγαζίαο, δηα βίνπ κάζεζε (life-long-learning).

66 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 66 Ιζόηεηα πιεξσκώλ = ηζόηεηα ησλ δύν θύισλ, ΔΑ < > Δνιαία Αγοπά (Δ.Α.) πγεία θαη αζθάιεηα ζην ρώξν εξγαζίαο = πνηόηεηα ζηελ εξγαζία. ΔΑ < > "ΑΜ ζηην Τγεία" ΔΑ < > "ΑΜ μεηανάζηεςζη" Δπθαηξίεο απαζρόιεζεο γηα άηνκα µε αλαπεξία. Δπθαηξίεο απαζρόιεζεο γηα κεηαλάζηεο θαη εζληθέο κεηνλόηεηεο. ΔΑ < > "ΑΜ επισειπημαηικόηηηα" Απηναπαζρόιεζε. Βειηίσζε ηεο νηθνλνκηθήο επίδνζεο µέζσ Δ.Α. < >ΓΚΓΟΠ ηεο ελίζρπζεο ηνπ αληαγσληζκνύ θαη ηεο δηαθάλεηαο ζηελ αγνξά. Δ.Α. < > "ΑΜ Τγεία" Δ.Α. < > "ΑΜ μεηανάζηεςζη" Αληαγσληζκόο ζηελ παξνρή πγεηνλνκηθώλ ππεξεζηώλ. Διεύζεξε θπθινθνξία ηνπ εξγαηηθνύ δπλακηθνύ. "ΑΜ Τγεία" < > ΓΚΓΟΠ Σπληαμηνδνηηθό θόζηνο ησλ αηόκσλ µε αλαπεξία. Πεγή: Casey H Bernard (2003, pp 6) Οη αιιειεμαξηήζεηο πνπ απνηππψλνληαη ζηνπο πίλαθεο, αιιά θαη άιιεο πνπ θαλείο κπνξεί λα ζθεθηεί λα πξνζζέζεη, νδεγνχλ ζην ζπκπέξαζκα φηη ν ζπγρξνληζκφο θαη ν ζπληνληζκφο κεηαμχ ησλ εμνξζνινγηζκέλσλ δηαδηθαζηψλ δελ είλαη αξθεηφο, αιιά απαηηείηαη λα επεθηαζεί θαη ζηηο άιιεο ΑΜ ιφγσ ηεο αιιειεπίδξαζεο πνπ ππάξρεη κεηαμχ ηνπο. Όκσο, νη ΓΚΓΟΠ θαη ε ΔΑ είλαη απηέο πνπ έρνπλ θεληξηθφ ξφιν ζε ζρέζε κε φιεο ηηο άιιεο ΑΜ, θαζψο νη δπν απηέο δηαδηθαζίεο δελ πξνεγνχληαη κφλν ρξνληθά ησλ ππνινίπσλ, αιιά είλαη θαη θαηνρπξσκέλεο ζηε πλζήθε, άξα πην επίζεκεο θαη πνιχ πην πξνσζεκέλεο απφ ηηο ππφινηπεο, θαζψο πεξηιακβάλνπλ θαη ηε ρξήζε ζπζηάζεσλ. Σν γεγνλφο απηφ θαη θπξίσο ε πξσηνθαζεδξία ησλ ΓΚΓΟΠ ζεκαίλεη πσο νη άιιεο δηαδηθαζίεο

67 Η Αλαζεώξεζε ηεο ΑΜΣ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε 67 ηεο ΑΜ είηε άκεζα είηε έκκεζα επηθνπξνχλ απηή ηελ ΑΜ. Έηζη, θαζψο νη ΓΚΓΟΠ είλαη ην «θεληξηθφ γξαλάδη» απφ απηφ εμαξηάηαη ε θίλεζε ησλ «πεξηθεξεηαθψλ γξαλαδηψλ», δει. ησλ άιισλ ΑΜ. Απηφ ζεκαίλεη, πσο κπνξεί λα ππάξμεη ζπληνληζκφο κφλν κεηαμχ ησλ ΓΚΓΟΠ θαη νπνηαζδήπνηε άιιεο δηαδηθαζίαο, φκσο δελ κπνξεί λα ππάξμεη ζπληνληζκφο κεηαμχ ησλ άιισλ ΑΜ ρσξίο ηε ζπκβνιή ησλ ΓΚΓΟΠ. Γηα λα κπνξέζεη λα ππάξμεη, ινηπφλ, ζπληνληζκφο κεηαμχ ησλ δηαθνξεηηθψλ εθαξκνγψλ ηεο ΑΜ δελ ζα πξέπεη λα ππάξρεη κηα δηαδηθαζία πνπ λα θπξηαξρεί 120. Γη απηφ, ν Casey Bernard πξνηείλεη ηελ αλακφξθσζε ησλ ζρεκαηηζκψλ ηνπ πκβνπιίνπ θαη ηε δεκηνπξγία ελφο θνηλνχ πκβνπιίνπ γηα ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή πνιηηηθή πνπ ζα αληηθαηαζηήζεη ην ECOFIN θαη ην πκβνχιην γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηηο θνηλσληθέο ππνζέζεηο. Με απηφ ηνλ ηξφπν, ππνζηεξίδεη πσο ζα κεησζεί ε ηζρχο ηνπ ECOFIN θαη ζα εμηζνξξνπεζνχλ ηα δεηήκαηα νηθνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο πνιηηηθήο, ζπκβάιινληαο έηζη ζηελ ελίζρπζε ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο ζπλνρήο ηεο θνηλσληθννηθνλνκηθήο δηαθπβέξλεζεο ζηελ ΔΔ Βι. παξ. Casey H Bernard (2003), pp Βι. παξ. Casey H Bernard (2003), pp

68 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 68 Κεθάιαην 3: Η πκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηφ πληνληζκφ ησλ Πνιηηηθψλ γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε 3.1 Η πκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηελ ΑΜ: κηα πξψηε καηηά Σν γεγνλφο φηη ε αλάπηπμε ησλ ηξηψλ δηαθνξεηηθψλ εθαξκνγψλ ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία γηλφηαλ ζηαδηαθά, ελψ παξάιιεια ππήξραλ δηαθνξέο κεηαμχ ηνπο ζηα ρξνλνδηαγξάκκαηα 122 θαη ζηα δηαζέζηκα εξγαιεία 123, ζήκαηλε δηαθνξεηηθέο ππνρξεψζεηο γηα ηα θξάηε κέιε, ζρεηηθά κε ηελ πεξηνδηθφηεηα ππνβνιήο ησλ Δζληθψλ Δθζέζεσλ θαη ηε θχζε ησλ εθζέζεσλ απηψλ. Ζ Διιάδα, ινηπφλ, ζπκκεηέρνληαο ζηε δηαδηθαζία ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία απφ ηελ έλαξμε ηνπ φινπ εγρεηξήκαηνο (Ληζαβφλα, 2000), ζπκβάδηδε κε ηηο εμειίμεηο απηέο θαη αληαπνθξηλφκελε ζηηο ππνρξεψζεηο ηεο έρεη ππνβάιεη κηα ζεηξά Δθζέζεσλ ζηελ Δπηηξνπή. Ζ πξψηε Έθζεζε ππνβιήζεθε ζην πεδίν ηεο θνηλσληθήο έληαμεο ηνλ Ηνχλην 2001, κε ρξνληθφ νξίδνληα , ελψ ε πην πξφζθαηε ππνβιήζεθε ηνλ επηέκβξην 2006, αθνξά θαη ηα ηξία (3) πεδία ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη θαιχπηεη ηελ πεξίνδν Καηά ηε δηάξθεηα απηνχ ηνπ δηαζηήκαηνο ( ) ππνβιήζεθαλ θαη άιιεο έμη (6) εθζέζεηο: δχν (2) αθφκα ζηελ θνηλσληθή έληαμε (ΔΓελ θαη ), δχν (2) ζηηο ζπληάμεηο (ΔΔ 2002 θαη 2005) θαη δχν (2) γηα ηελ πγεία (απάληεζε ζην εξσηεκαηνιφγην ηεο Δπηηξνπήο 2002 θαη Πξνθαηαξθηηθή Γήισζε Πνιηηηθήο ). 122 Κάζε δπν ρξόληα γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε, θάζε ηξία ρξόληα γηα ηηο ζπληάμεηο, ελώ ε δηαδηθαζία ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο δελ είρε νινθιεξσζεί θαλνληθά νύηε κηα θνξά κέρξη θαη ηνλ εμνξζνινγηζκό. 123 Γηα παξάδεηγκα ε ΑΜΣ ζηελ θνηλσληθή έληαμε ήηαλ πην πξνσζεκέλε ηερληθά, ζε ζρέζε κε ηελ ΑΜΣ ζηηο ζπληάμεηο, θαη βέβαηα ζε ζρέζε κε ηε δηαδηθαζία ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο. Γηέζεηε εθηόο από ζηόρνπο θαη κέηξα πνιηηηθήο γηα ηελ επίηεπμή ηνπο, ηα θξάηε κέιε είραλ ηελ ππνρξέσζε λα ζέηνπλ ζηα ΔΣΓελ ηνπο θαη εζληθνύο ζηόρνπο πνπ έπξεπε λα επηηύρνπλ, ππήξραλ επξσπατθνί δείθηεο πνπ επέηξεπαλ ηελ θαιύηεξε ζύγθξηζε κεηαμύ ησλ θξαηώλ κειώλ θαη ηα ΔΣΓελ πεξηειάκβαλαλ πεξηζζόηεξν κέηξα πνιηηηθήο γηα αλάιεςε κειινληηθήο δξάζεο θαη δελ πεξηνξίδνληαλ κόλν ζην λα πεξηγξάθνπλ ηη έρεη ζπληειεζηεί (ήηαλ πεξηζζόηεξν forward looking ζε ζρέζε κε ηηο Δζληθέο Δθζέζεηο Σηξαηεγηθήο πνπ ήηαλ backward looking ). Γηα πεξηζζόηεξεο πιεξνθνξίεο βι. ηε ζύγθξηζε κεηαμύ ησλ ΑΜΣ ζηελ παξάγξαθν 1.3 ηεο παξνύζαο εξγαζίαο.

69 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 69 Απηέο νη Δθζέζεηο ζπληάρζεθαλ απφ ηα αξκφδηα Τπνπξγεία, βάζεη ελφο θνηλνχ ζρεδηαζκνχ (δει. κηαο θνηλήο δνκήο), ησλ πξνηεξαηνηήησλ θαη ησλ επηκέξνπο ζηφρσλ πνπ είραλ απνθαζηζηεί ζε επξσπατθφ επίπεδν θαη κε ηε ρξήζε δεηθηψλ (επξσπατθψλ θαη εζληθψλ) αλάινγα κε ην ππφ εμέηαζε πεδίν πνιηηηθήο θαη ην πφζν πξνσζεκέλε ήηαλ ε ΑΜ ζην ελ ιφγσ πεδίν (π.ρ. επξσπατθνί δείθηεο κέρξη θαη ην εμνξζνινγηζκφ ππήξραλ κφλν ζηελ θνηλσληθή έληαμε). ε απηέο, παξνπζηάδεηαη ε ηξέρνπζα θαηάζηαζε θαη πεξηιακβάλνληαη κέηξα πνιηηηθήο θαη κεηαξξπζκίζεηο, πνπ είηε έρνπλ αλαιεθζεί είηε πξφθεηηαη λα αλαιεθζνχλ ζην κέιινλ κε ζθνπφ λα ππάξμεη ζπκκφξθσζε κε ηνπο επξσπατθνχο ζηφρνπο. Όια απηά, απνηέιεζαλ αληηθείκελν εμέηαζεο θαη αμηνιφγεζεο απφ ηελ Δπηηξνπή, ε νπνία ζηηο Κνηλέο Δθζέζεηο πεξηιακβάλεη ην πξνθίι θάζε ρψξαο μερσξηζηά θαη δηαηππψλεη ζρφιηα ζρεηηθά κε ηελ πξφνδν θαη ηηο ειιείςεηο θάζε θξάηνπο κέινπο. Ζ αλσηέξσ δηαδηθαζία, πνπ πεξηγξάθηεθε εδψ ζε αδξέο γξακκέο, δηαθνξνπνηνχληαλ σο πξνο ηε ζπρλφηεηα θαη ηελ έληαζή ηεο αλάινγα κε ηελ ηδηαηηεξφηεηα ηεο ΑΜ ζε θάζε πεδίν πνιηηηθήο 124 θαη επαλαιακβάλνληαλ γηα θάζε πεδίν μερσξηζηά. Μεηά ηνλ εμνξζνινγηζκφ (2006), φκσο, νη ηξεηο (3) εθζέζεηο ζπγρσλεχηεθαλ ζε κηα (1) ππφ ηελ «νκπξέια» ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη έληαμεο. ηηο παξαγξάθνπο πνπ αθνινπζνχλ, ζα αλαιπζεί φζν πεξηεθηηθά θαη αθαηξεηηθά γίλεηαη ε Διιεληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε , πνπ δηαδέρηεθε ηα πξνεγνχκελα ΔΓελ θαη ηηο ΔΔ γηα ηηο ζπληάμεηο. ηφρνο είλαη λα θαλνχλ ε πξφνδνο θαη νη αδπλακίεο ηεο Διιάδαο, φπσο απηά αλαθέξνληαη ζηελ Έθζεζε θαη φπσο ζρνιηάδνληαη απφ ηελ Δπηηξνπή ζηηο Κνηλέο Δθζέζεηο. Έπεηηα, ζα επηρεηξεζεί λα γίλεη κηα παξνπζίαζε ηεο εηθφλαο ηνπ Ηλσκέλνπ Βαζηιείνπ (ΗΒ) θαη ηεο Πνξηνγαιίαο, κε ζθνπφ λα θαλεί πσο ηα θξάηε κέιε απηά αμηνπνίεζαλ ηελ ΑΜ ζε ζρέζε κε ηελ Διιάδα Γηα παξάδεηγκα, ζηελ πεξίπησζε ηεο πγείαο ε δηαδηθαζία έσο θαη ηνλ εμνξζνινγηζκό βξηζθόηαλ ζε αξρηθό ζηάδην, ππήξραλ κόλν ηξεηο γεληθνί πξνζαλαηνιηζκνί, εζληθέο απαληήζεηο ζε εξσηεκαηνιόγην ηεο Δπηηξνπήο θαη πξνθαηαξθηηθέο δειώζεηο πνιηηηθήο ησλ θξαηώλ κειώλ, πνπ ρξεζίκεπζαλ σο έλα πξώην input γηα ηελ Δπηηξνπή, ώζηε λα παξνπζηάζεη κηα γεληθή εηθόλα ηεο θαηάζηαζεο ζηα θξάηε κέιε.

70 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό Η Διιεληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε Ζ Διιεληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε , πνπ ππνβιήζεθε απφ ηελ ειιεληθή θπβέξλεζε ηνλ επηέκβξην 2006, απνηειεί θνκκάηη ηνπ λένπ αλαζεσξεκέλνπ πιαηζίνπ ηεο ΑΜ. Απνηειείηαη απφ ηέζζεξα (4) δηαθξηηά κέξε, ζχκθσλα κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο 126 πνπ ζπκθσλήζεθαλ κεηαμχ ηεο Δπηηξνπήο θαη ησλ θξαηψλ κειψλ, θαη κε βάζε απηή ηε δνκή ζα εμεηαζηεί θαη ζηηο επφκελεο παξαγξάθνπο Τπάπσοςζα καηάζηαζη και ζηπαηηγική πποζέγγιζη ρεηηθά κε ηελ εθηίκεζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο 127, ε Διιάδα παξνπζηάδεη ηελ εμήο εηθφλα: ε πξαγκαηηθή κεγέζπλζε ηνπ ΑΔγρΠ παξέκεηλε ζε πςειά επίπεδα ηα ηειεπηαία ρξφληα, παξά ηελ επηβξάδπλζε πνπ παξαηεξήζεθε ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία. Οη πξαγκαηηθνί ξπζκνί αλάπηπμεο ηνπ ΑΔγρΠ ππεξέβεζαλ, θαηά πνιχ, ηνπο αληίζηνηρνπο κέζνπο φξνπο ηεο ΔΔ Δπηπιένλ, νη πξνβνιέο γηα ηελ πεξίνδν δείρλνπλ φηη ε κεγέζπλζε ζα παξακείλεη πςειή. Σν ζπλνιηθφ πνζνζηφ απαζρφιεζεο παξνπζίαζε ζηαδηαθή αχμεζε ηα ηειεπηαία ρξφληα, αιιά ην 2005 παξέκεηλε θάησ απφ ην κέζν φξν ηεο ΔΔ-25 θαηά 3,7 πνζνζηηαίεο κνλάδεο (60,1% έλαληη 63,8%). Ζ δηαθνξά είλαη κεγαιχηεξε φζνλ αθνξά ηα πνζνζηά απαζρφιεζεο ησλ λέσλ θαη ησλ γπλαηθψλ. 125 Βι. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), «Διιεληθή Έθζεζε Σηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε », Σεπηέκβξηνο 2006 [δηεύζπλζε ζην ίληεξλεη: ] 126 Οη θαηεπζπληήξηεο γξακκέο πνπ αθνξνύλ ηελ πξνεηνηκαζία ησλ ΔΔΣ γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Κνηλσληθή Έληαμε απνηεινύλ αλεπίζεκε ζπκθσλία κεηαμύ ησλ θξαηώλ κειώλ θαη ηεο Δπηηξνπήο γη απηό θαη δελ ελζσκαηώλνληαη ζε θάπνην επίζεκν έγγξαθν. Ωζηόζν, είλαη δηαζέζηκεο δηαδηθηπαθά, ζηε δηεύζπλζε: Γηα αλαιπηηθή πεξηγξαθή ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο βι. παξ Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει Δπίζεο, γηα ζπγθεληξσηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία βι. πίλαθα 7, παξάξηεκα 5, ζει. 126 ζηελ παξνύζα εξγαζία. 128 Αλ θαη κεηώζεθε ε πξαγκαηηθή εηήζηα αύμεζε ηνπ ΑΔγρΠ (από 4,7% ην 2004 ζε 3,7% ην 2005), νη πξαγκαηηθνί ξπζκνί αλάπηπμεο ηνπ ΑΔγρΠ ππεξέβεζαλ, θαηά πνιύ, ηνπο αληίζηνηρνπο κέζνπο όξνπο ηεο ΔΔ-25 (2,3% ην 2004 θαη 1,7% ην 2005).

71 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 71 Σν πνζνζηφ αλεξγίαο, αλ θαη κεηψζεθε ην 2005 ζε 9,8% 129, εμαθνινπζεί λα είλαη πςειφηεξν απφ ην κέζν φξν ηεο ΔΔ-25. Ζ αλεξγία ζπλερίδεη λα πιήηηεη θπξίσο ηνπο λένπο θαη ηηο γπλαίθεο, ησλ νπνίσλ ηα πνζνζηά αλεξγίαο εμαθνινπζνχλ λα είλαη ζεκαληηθά πςειφηεξα απφ ην κέζν φξν ηεο ΔΔ-25. Οη ζπλνιηθέο δαπάλεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔγρΠ έθζαζαλ ην κέζν φξν ηεο ΔΔ-25 ην 2001 θαη, παξά ην φηη κεηψλνληαη ειαθξά απφ ηφηε, εμαθνινπζνχλ λα είλαη θνληά ζην κέζν φξν ηεο ΔΔ-25, 26% έλαληη 27,3% ην Σν πνζνζηφ ησλ αηφκσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ «θίλδπλν θηψρεηαο» κεηά ηηο θνηλσληθέο κεηαβηβάζεηο (ην 2004) ππεξέβαηλε θαηά 4% ηνλ αληίζηνηρν θνηλνηηθφ κέζν φξν, ελψ νη δηαθνξέο γηα ηα άηνκα ειηθίαο 65 εηψλ θαη άλσ ήηαλ αθφκε κεγαιχηεξεο 130. H αληζφηεηα ζηε δηαλνκή ηνπ εηζνδήκαηνο 6.0 ην 2004 είλαη απφ ηηο πςειφηεξεο ζηελ ΔΔ. Οη δαπάλεο γηα ζπληάμεηο ήηαλ ιίγν πςειφηεξεο απφ ην κέζν φξν ηεο ΔΔ-25 ην 2004, αιιά πξνβιέπεηαη φηη ζα απμεζνχλ πνιχ έσο ην Σν πξνζδφθηκν επηβίσζεο είλαη απφ ηα πςειφηεξα ηεο ΔΔ-25, παξνπζηάδνληαο ζεκαληηθή αχμεζε απφ ην 1995 θαη έπεηηα 132. Οη ζπλνιηθέο δαπάλεο γηα ηελ πγεία, σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔγρΠ, θαίλεηαη φηη έρνπλ ζηαζεξνπνηεζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα 133. Σν πνζνζηφ ησλ αηφκσλ κε ρακειφ κνξθσηηθφ επίπεδν ζηελ ειηθηαθή νκάδα ήηαλ ιίγν πςειφηεξν απφ ην αληίζηνηρν ηνπ 129 Τν πνζνζηό αλεξγίαο ήηαλ 10,5% ην 2004 θαη ε κέγηζηε ηηκή ηνπ ήηαλ ην 2001, 12%. 130 Τν πνζνζηό ησλ αηόκσλ πνπ αληηκεηώπηδαλ ηνλ θίλδπλν ηεο θηώρεηαο ήηαλ ζηελ Διιάδα, ην 2004, 20% έλαληη 16% πνπ είλαη ν κέζνο όξνο ηεο ΔΔ-25 θαη γηα ηα άηνκα ειηθίαο 65 θαη άλσ ην πνζνζηό ήηαλ 28% έλαληη 18% ηνπ θνηλνηηθνύ κ.ό. 131 Απηό δηθαηνινγείηαη από ην γεγνλόο όηη ην πνζνζηό εμάξηεζεο ησλ ειηθησκέλσλ ζα απμεζεί από ην κέηξην επίπεδν ηνπ 26,8% ην 2005 ζην 58,8% ην 2050, πνπ ζα είλαη έλα από ηα πςειόηεξα πνζνζηά ζηελ ΔΔ. 132 Δπίζεο, ην πξνζδόθηκν πγηνύο επηβίσζεο είλαη κεγαιύηεξν από ηνπο αληίζηνηρνπο κέζνπο όξνπο ηεο ΔΔ-25, δει. 66,7 έηε γηα ηνπο άλδξεο έλαληη 64,5 εηώλ ηνπ θνηλνηηθνύ κ.ό. θαη 68,4 γηα ηηο γπλαίθεο έλαληη 66 εηώλ ηνπ θνηλνηηθνύ κ.ό. γηα ην Τν 2004, νη δαπάλεο γηα ηελ πγεία ήηαλ πάλσ από ην κέζν όξν ηεο ΔΔ-25, κε 9,8% έλαληη 8,87%. Από ηελ άιιε πιεπξά, νη θαηά θεθαιήλ δαπάλεο γηα ηελ πγεία ζε κνλάδεο αγνξαζηηθήο δύλακεο ππνιείπνληαη ηνπ κέζνπ όξνπ ηεο ΔΔ-25, κε ην 2003 έλαληη 2.266, ελώ νη πςειέο δαπάλεο γηα ηελ ηδησηηθή πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε πνπ απνηεινύλ ζρεδόλ ην ήκηζπ ησλ ζπλνιηθώλ δαπαλώλ (48,3% ην 2004 έλαληη 24,1% ηνπ κέζνπ όξνπ ηεο ΔΔ-25) κπνξεί λα ζπλεπάγνληαη αληζόηεηεο ζηελ πξόζβαζε γηα ηηο επάισηεο νκάδεο.

72 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 72 θνηλνηηθνχ κέζνπ φξνπ γηα ην 2005, φκσο ε δηαθνξά απηή ήηαλ πνιχ κεγαιχηεξε γηα ηα άηνκα 65 θαη άλσ 134. Σν ζπλνιηθφ πνζνζηφ ησλ αηφκσλ πνπ εγθαηαιείπνπλ πξφσξα ην ζρνιείν ήηαλ ρακειφηεξν απφ ην κέζν φξν ηεο ΔΔ ην Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ζηε δηά βίνπ κάζεζε είλαη πνιχ ρακειφ, 1,8% έλαληη ηνπ 11% κέζνπ φξνπ ηεο ΔΔ-25. Οη δαπάλεο γηα ηελ παηδεία εμαθνινπζνχλ λα είλαη κηθξφηεξεο απφ ην κέζν φξν ηεο ΔΔ ην πιαίζην απηφ, θαη κε ζθνπφ ηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο ηεο ρψξαο, θαζψο θαη ηε δηαζθάιηζε πςειφηεξσλ επηπέδσλ θνηλσληθήο ζπλνρήο, ε Διιάδα έρεη πξνζδηνξίζεη ηξεηο (3) ζηξαηεγηθέο πξνηεξαηφηεηεο πνπ δηαπλένπλ ηηο πνιηηηθέο θαη ησλ ηξηψλ ηνκέσλ (θνηλσληθή έληαμε, ζπληάμεηο, πγεία): 1. ελίζρπζε ηνπ ζπληνληζκνχ, πινπνίεζε, παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ησλ πνιηηηθψλ ησλ ηνκέσλ ηνπ ζπζηήκαηνο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, θαζψο θαη ελίζρπζε ηεο ζπκκεηνρήο ησλ ελδηαθεξφκελσλ κεξψλ (δειαδή θαιχηεξε δηαθπβέξλεζε), 2. πξνψζεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη θαηαπνιέκεζε ηεο αλεξγίαο ζηηο επάισηεο νκάδεο, κέζσ ηεο αλαβάζκηζεο ησλ δεμηνηήησλ ηνπο θαη 3. δηαζθάιηζε αμηνπξεπνχο θνηλσληθννηθνλνκηθνχ επηπέδνπ δσήο θαη πςειήο πνηφηεηαο θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ γηα φινπο, ηδίσο φζνλ αθνξά ηελ εθπαίδεπζε, ηελ πγεία, ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε θαη ηελ πξφλνηα, κέζσ ηεο πξνψζεζεο ηνπ εθζπγρξνληζκνχ ηνπο 137. Ζ Δπηηξνπή απφ ηελ πιεπξά ηεο, θξίλνληαο ηα παξαπάλσ, αλαθέξεη ηα ζεηηθά βήκαηα θαη εληνπίδεη ηηο ειιείςεηο, πνπ ρξήδνπλ άκεζεο βειηησηηθήο παξέκβαζεο. Έηζη, εγθξίλεη ηε ζηξαηεγηθή πξνζέγγηζε, φκσο ζεκεηψλεη πσο «απαηηνχληαη πεξαηηέξσ πξνζπάζεηεο κε ζθνπφ λα εγθξηζεί θαη λα εθαξκνζηεί κηα ζηξαηεγηθή ε νπνία ζα θαιχπηεη πιήξσο θαη ηνπο ηξεηο 134 Τν 2005, ην πνζνζηό ησλ αηόκσλ κε ρακειό κνξθσηηθό επίπεδν ζηελ ειηθηαθή νκάδα εηώλ ήηαλ 23,1% έλαληη ηνπ 22% κέζνπ όξνπ ηεο ΔΔ-25, ελώ γηα ηελ ειηθηαθή νκάδα 65+ ήηαλ 83% έλαληη 66,1% ηνπ θνηλνηηθνύ κ.ν. 135 Τν 2005, ην πνζνζηό ησλ αηόκσλ πνπ εγθαηαιείπνπλ πξόσξα ην ζρνιείν ήηαλ 13,3%, έλαληη 14,9% ηνπ θνηλνηηθνύ κ.ν. 136 Τν 2003, νη δαπάλεο γηα ηελ παηδεία, αλέξρνληαλ ζην 3,94%, δει. 1,27 κνλάδεο θάησ από ηνλ κέζν όξν ηεο ΔΔ Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει

73 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 73 πξσηαξρηθνχο ζηφρνπο ηεο κεζφδνπ ζπληνληζκνχ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε». Αλαγλσξίδεη κελ ηε βνχιεζε λα επηηεπρζεί ν ζηφρνο ηεο δηαθπβέξλεζεο, φκσο δηαπηζηψλεη φηη ζεκεηψλνληαη θαζπζηεξήζεηο ζηελ πινπνίεζε ησλ παξεκβάζεσλ πνπ ππνβιήζεθαλ ήδε απφ ηα πξνεγνχκελα ΔΓελ. Δπίζεο, εγθξίλεη ην γεγνλφο φηη «πξνβιέπεηαη ε δηαζχλδεζε κε ηε ζηξαηεγηθή ηεο Ληζαβφλαο θαη δίλεηαη έκθαζε ζηε βειηίσζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο ησλ θνηλσληθά επάισησλ νκάδσλ», ελψ «θαηαβάιινληαη ήδε πξνζπάζεηεο γηα ηελ θαιχηεξε αληηκεηψπηζε ηνπ δεηήκαηνο ηεο έληαμεο ησλ κεηαλαζηψλ». Σνλίδεη, αθφκα, φηη «γηα πξψηε θνξά πηνζεηήζεθε κηα νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε, ε νπνία, εάλ εθαξκνζηεί γξήγνξα θαη πιήξσο αλακέλεηαη λα ζπκβάιεη ζηελ νκαιή πξφνδν ηεο έληαμεο ησλ κεηαλαζηψλ». Δπηπιένλ, αλαγλσξίδεη φηη «θαηαβάιιεηαη αμηνζεκείσηε πξνζπάζεηα λα ζπλδεζεί ε εζληθή έθζεζε κε ηηο παξεκβάζεηο πνπ ζπγρξεκαηνδνηνχληαη απφ ην ΔΚΣ», ην νπνίν ζεσξεί πσο ζα βνεζήζεη πνιχ ζηελ επίηεπμε ησλ πξσηαξρηθψλ ζηφρσλ. Βέβαηα, δίλεη έκθαζε ζηελ χπαξμε κεγαιχηεξεο ζαθήλεηαο 138. Σέινο, ππνγξακκίδεη κε έκθαζε πσο «ε Διιάδα παξνπζηάδεη κία απφ ηηο πην άληζεο θαηαλνκέο εηζνδήκαηνο κεηαμχ ησλ θξαηψλ ηεο ΔΔ-25. Δπηπιένλ,...δελ έρεη πηνζεηήζεη νχηε επίζεκν φξην θηψρεηαο νχηε έλα ζχζηεκα ειάρηζηνπ εηζνδήκαηνο γηα φιν ηνλ πιεζπζκφ. Σα ππάξρνληα ζπζηήκαηα ζηήξημεο ηνπ εηζνδήκαηνο θαιχπηνπλ ζπγθεθξηκέλεο νκάδεο πνπ ζεσξείηαη φηη δηαηξέρνπλ κεγαιχηεξν θίλδπλν» Δθνικό σέδιο Γπάζηρ για ηην κοινυνική ένηαξη Με ζθνπφ ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, ζην ΔΓελ , πξνζδηνξίδνληαη ηέζζεξηο (4) ζηξαηεγηθέο πξνηεξαηφηεηεο: 1. ελίζρπζε ηεο απαζρφιεζεο, ηδίσο ησλ γπλαηθψλ, ησλ λέσλ, ησλ καθξνρξφληα αλέξγσλ θαη ησλ επάισησλ νκάδσλ 138 Βι. Commission νf The European Communities (2007a), «Commission Staff Working Document, Joint Report on Social Protection and Social Inclusion, Country Profiles», SEC (2007) 272, , Brussels, ζει Βι. παξ Commission νf The European Communities (2007a), ζει. 73.

74 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό αληηκεηψπηζε ηεο κεηνλεθηηθήο ζέζεο αηφκσλ θαη νκάδσλ φζνλ αθνξά ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ θαηάξηηζε 3. ελίζρπζε ηεο νηθνγέλεηαο θαη ζηήξημε ησλ ειηθησκέλσλ 4. πξνψζεζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο ησλ ΑκεΑ, ησλ κεηαλαζηψλ θαη ησλ αηφκσλ/ νκάδσλ κε πνιηηηζκηθέο θαη ζξεζθεπηηθέο ηδηαηηεξφηεηεο. Γηα ηελ πινπνίεζε απηψλ ησλ πξνηεξαηνηήησλ ηίζεληαη επηκέξνπο ζηφρνη. πγθεθξηκέλα: Πξνηεξαηφηεηα 1: Κεληξηθφο ζηφρνο είλαη ε βειηίσζε ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ ελεξγεηηθψλ πνιηηηθψλ ζηελ απαζρφιεζε ησλ επάισησλ πιεζπζκηαθψλ νκάδσλ. Άμνλεο Παξέκβαζεο: (α) Δθζπγρξνληζκφο ησλ Γεκνζίσλ Τπεξεζηψλ Απαζρφιεζεο. ηφρνο: λα γίλεη απνδνηηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε ε ιεηηνπξγία ηνπο. (β) Δλεξγεηηθέο πνιηηηθέο. ηφρνο: ε πεξαηηέξσ βειηίσζε ηεο ζηφρεπζεο ησλ ελεξγεηηθψλ πνιηηηθψλ απαζρφιεζεο, εηδηθφηεξα πξνο ηνπο λένπο, ηηο γπλαίθεο θαη ηνπο καθξνρξφληα αλέξγνπο. (γ) Βειηίσζε ησλ δηαδηθαζηψλ ζχδεπμεο κεηαμχ πξνζθνξάο θαη δήηεζεο εξγαζίαο. ηφρνο: ε άξζε ησλ δπζθνιηψλ ζηελ πξφζβαζε γηα εξγαζία θαη ε επίιπζε πξνβιεκάησλ πνπ εκθαλίδνληαη ζηηο πεξηθεξεηαθέο αγνξέο εξγαζίαο. (δ) Ηζφηεηα ησλ θχισλ θαη θαηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ. (ε) Αμηνπνίεζε φινπ ηνπ εχξνπο ησλ κνξθψλ απαζρφιεζεο θαη νξγάλσζεο εξγαζίαο πξνο φθεινο ησλ εππαζψλ θνηλσληθψλ νκάδσλ. (ζη) Δλίζρπζε ηνπ ξφινπ ηεο θνηλσληθήο νηθνλνκίαο. Πξνηεξαηφηεηα 2: Κεληξηθφο ζηφρνο είλαη κηα εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε πνπ ζα δίλεη εθφδηα γηα ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ζηελ θνηλσλία, ηελ απξφζθνπηε έληαμε ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη ζα θαηαπνιεκά ηε ζρνιηθή δηαξξνή, ηδηαίηεξα γηα ηηο εππαζείο νκάδεο. Άμνλεο Παξέκβαζεο: (α) Πξφζβαζε ζε πνηνηηθή εθπαίδεπζε κε έκθαζε ζηηο πξψηεο βαζκίδεο ηεο. (β) Δπαγγεικαηηθή θαηάξηηζε. (γ) Γηα βίνπ κάζεζε. ηφρνο: ε ζηαδηαθή άλνδνο ηνπ επηπέδνπ ζπκκεηνρήο απφ ηα ζεκεξηλά ρακειά επίπεδα ζηνλ θνηλνηηθφ κέζν φξν.

75 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 75 (δ) Ηζφηεηα ησλ θχισλ ζηελ εθπαίδεπζε. ηφρνο: ε βειηίσζε ηεο εθπαηδεπηηθήο πξνεηνηκαζίαο ησλ γπλαηθψλ, πνπ ζα ππνβνεζήζεη ηελ επαγγεικαηηθή ηνπο ζηαδηνδξνκία. Πξνηεξαηφηεηα 3: Κεληξηθφο ζηφρνο είλαη ε δεκηνπξγία ελφο επλντθνχ πεξηβάιινληνο πνπ ζα ζπκβάιιεη θαζνξηζηηθά ζηελ ελίζρπζε ηεο απαζρφιεζεο αιιά θαη ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ησλ θνηλσληθψλ αληζνηήησλ. Άμνλεο Παξέκβαζεο: (α) ηήξημε ηεο νηθνγέλεηαο θαη ησλ ειηθησκέλσλ κέζσ δξάζεσλ απαζρφιεζεο. (β) Δπέθηαζε θαη πνηνηηθή αλαβάζκηζε δνκψλ Κνηλσληθήο Φξνληίδαο. (γ) Δηζνδεκαηηθή ελίζρπζε. (δ) Φπρνθνηλσληθή ζηήξημε θαη λνκηθή πξνζηαζία. Πξνηεξαηφηεηα 4: θχξηα κέξηκλα απνηειεί ε έληαμε ησλ ζπγθεθξηκέλσλ επάισησλ νκάδσλ ζε δξάζεηο γηα ην γεληθφ πιεζπζκφ. Άμνλεο Παξέκβαζεο: (α) Καηαπνιέκεζε ησλ δηαθξίζεσλ ελεκέξσζε θαη ζπλδξνκή ησλ ζπγθεθξηκέλσλ νκάδσλ επαηζζεηνπνίεζε ηεο θνηλσλίαο. (β) Πξφζβαζε ζηελ απαζρφιεζε κε φξνπο ηζφηηκνπο κε ηνλ ππφινηπν πιεζπζκφ. (γ) Ηζφηηκε πξφζβαζε ζε εθπαίδεπζε θαη θαηάξηηζε. (δ) Ηζφηηκε πξφζβαζε ζε ππνδνκέο, αγαζά θαη ππεξεζίεο. (ε) Αλάπηπμε νινθιεξσκέλσλ θαη ζπλεθηηθψλ παξεκβάζεσλ νξηδφληηα δηαζχλδεζε ησλ πνιηηηθψλ 140. Οη παξαπάλσ ζηφρνη, πνπ άιινηε είλαη πην γεληθνί θαη άιινηε εμεηδηθεχνληαη πεξηζζφηεξν, ζπλδπάδνληαη κε ηξεηο ζπγθεθξηκέλνπο πνζνηηθνχο ζηφρνπο πνπ πξέπεη λα επηηεπρζνχλ σο ην 2010: πνζνζηφ απαζρφιεζεο, απφ 60,1% πνπ ήηαλ ην 2005, ζε 64,1%, βάζνο (ράζκα) θηψρεηαο 141 απφ 24% ην 2005, ζε 20% θαη 140 Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει Ο δείθηεο απηόο αθνξά ηνλ θίλδπλν θηώρεηαο θαη αλαθέξεηαη ζηελ εηζνδεκαηηθή θαηάζηαζε ησλ αηόκσλ πνπ βξίζθνληαη θάησ από ην όξην ηεο θηώρεηαο. Υπνινγίδεηαη σο πνζνζηό ηεο δηαθνξάο κεηαμύ ηνπ νξίνπ θηώρεηαο θαη ηνπ δηάκεζνπ ηζνδύλακνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο ησλ θησρώλ πξνο ην όξην θηώρεηαο. Τν 2005 ην βάζνο (ράζκα) ηεο θηώρεηαο αλέξρεηαη ζην 24 %, πνπ ζεκαίλεη όηη πάλσ από ην 50% ησλ θησρώλ θαηέρνπλ εηζόδεκα κεγαιύηεξν από ην 76% ηνπ νξίνπ ηεο θηώρεηαο, δειαδή

76 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 76 πνζνζηφ αηφκσλ πνπ εγθαηαιείπνπλ πξφσξα ην ζρνιείν, απφ 13,3% ην 2005, θάησ ηνπ 10%. Άιινη ζπγθεθξηκέλνη, πνζνηηθνί ζηφρνη δελ έρνπλ ηεζεί, ελψ νη επηκέξνπο ζηφρνη/ άμνλεο παξέκβαζεο αλαιχνληαη ζε κέηξα/ δξάζεηο, πνπ είηε έρνπλ ήδε πινπνηεζεί είηε πξφθεηηαη λ αλαιεθζνχλ ζην κέιινλ. Οη κειινληηθέο δξάζεηο αξθεηέο θνξέο είλαη αφξηζηεο θαη γεληθφινγεο. Γηα παξάδεηγκα, ζην πιαίζην ηνπ άμνλα (3.α) «ηήξημε ηεο νηθνγέλεηαο θαη ησλ ειηθησκέλσλ κέζσ δξάζεσλ απαζρφιεζεο», αλαθέξνληαη κεηαμχ άιισλ ηα εμήο: «...ζρεδηάδνληαη δξάζεηο γηα ηε ζηήξημε λνηθνθπξηψλ ρσξίο θαλέλα εξγαδφκελν κέινο. Ζ πνιηηηθή βνχιεζε γη απηή ηελ επάισηε θαηεγνξία λνηθνθπξηψλ είλαη λα δνζεί ηδηαίηεξε βαξχηεηα ζηελ παξνρή θηλήηξσλ γηα ηελ απαζρφιεζε θαη θαηάξηηζε ησλ κειψλ ηνπο ελψ απαξαίηεηε ζεσξείηαη θαη ε ςπρνθνηλσληθή ζηήξημή ηνπο γηα ηε βειηίσζε ηεο απηνπεπνίζεζεο, ηε δηαηήξεζε ηνπ απηνζεβαζκνχ, ηεο αιιειεγγχεο θαη ηεο ζπλνρήο ηεο νηθνγέλεηαο» 142. Αλάινγεο δηαηππψζεηο νδήγεζαλ ηελ Δπηηξνπή λα δηαπηζηψζεη πσο «ε ζχλδεζε κεηαμχ ησλ ζηξαηεγηθψλ πξνηεξαηνηήησλ θαη ησλ πξνηεηλφκελσλ παξεκβάζεσλ δελ είλαη πάληνηε ηθαλνπνηεηηθή». Έηζη, παξφιν πνπ αλαγλσξίδεη πσο «θαηά ηα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ απμεζεί ηα δξαζηηθά κέηξα φζνλ αθνξά ηελ απαζρφιεζε γηα ηηο επάισηεο θνηλσληθέο νκάδεο θαη βξίζθνληαη ζε εμέιημε αξθεηά νινθιεξσκέλα ζρέδηα δξάζεο γηα ζπγθεθξηκέλεο θνηλσληθέο νκάδεο», παξάιιεια ζεκεηψλεη πσο «νη έσο ηψξα πξνζαξκνγέο ησλ θνηλσληθψλ πνιηηηθψλ δελ έρνπλ θαηνξζψζεη λα αληηκεησπίζνπλ απνηειεζκαηηθά ηα πνιπδηάζηαηα πξνβιήκαηα θαη ηηο αλάγθεο...σα πεξηζζφηεξα απφ ηα κέηξα πνπ έρνπλ ιεθζεί κνηάδνπλ απνζπαζκαηηθά, θαζψο νη θαηάιιεινη ζεζκηθνί κεραληζκνί γηα ηελ δηεπθφιπλζε ηεο πηνζέηεζεο κηαο νινθιεξσκέλεο πξνζέγγηζεο βξίζθνληαη αθφκε ζε πξψηκν ζηάδην αλάπηπμεο». Αλ θαη ηα θχξηα κέηξα πνιηηηθήο βξίζθνληαη ζηε ζσζηή θαηεχζπλζε θαη είλαη ζσζηά ζηνρνζεηεκέλα, «ε έθζεζε δελ ζέηεη πνζνηηθνπνηεκέλνπο ζηφρνπο θαη δελ παξέρεη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνπο ζπλαθείο πφξνπο θαη ηε δηαζεζηκφηεηά ηνπο. Ζ ζπλέξγεηα θαη ε ζηελή πάλσ από επξώ εηεζίσο, (όξην θηώρεηαο 5642,86), αλά άηνκν. Τν αληίζηνηρν πνζνζηό ην 2003 ήηαλ 29,2%. 142 Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει. 28.

77 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 77 αιιειεπίδξαζε ησλ δηαθφξσλ κέηξσλ, θαζψο θαη ν ζπληνληζκφο ησλ αξκφδησλ θνξέσλ πξέπεη λα εληζρπζνχλ πεξηζζφηεξν» 143. Δθηφο απφ ηα παξαπάλσ, ηδηαίηεξε έκθαζε ζην ΔΓελ, ζχκθσλα κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Δπηηξνπήο, πξέπεη λα δνζεί ζηε δηάζηαζε ηεο δηαθπβέξλεζεο, δειαδή ηεο ζπκκεηνρήο φισλ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ (stakeholders), ηφζν ζην ζρεδηαζκφ, φζν ζηελ πινπνίεζε, παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε δξάζεσλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη έληαμεο. Ζ πξνηεξαηφηεηα απηή, πνπ ηίζεηαη σο κηα απφ ηηο ηξεηο (3) ζηξαηεγηθέο πξνηεξαηφηεηεο ηεο Διιάδαο γηα ηελ πεξίνδν θαη ζηελ νπνία αθηεξψλεηαη ηδηαίηεξε παξάγξαθνο ζην ΔΓελ, απνηειεί αθφκα δεηνχκελν γηα ηε ρψξα καο θαη ρξήδεη βειηησηηθψλ παξεκβάζεσλ. χκθσλα κε ηα ζρφιηα ηεο Δπηηξνπήο, ε Διιάδα αληηκεησπίδεη πξνβιήκαηα πινπνίεζεο ζην πεδίν ηεο δηαθπβέξλεζεο. Υαξαθηεξηζηηθά, αλαθέξνληαη ηα εμήο: «H δεκηνπξγία ηνπ Δζληθνχ πκβνπιίνπ Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο κε απνζηνιή ηε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ ζηνλ ηνκέα ηεο ράξαμεο πνιηηηθήο γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία, ηελ παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε ηεο αλαιεθζείζαο δξάζεο θαη ηελ εθπφλεζε εηήζησλ κειεηψλ γηα ηελ θνηλσληθή θαηάζηαζε είλαη έλα βήκα πξνο ηε ζσζηή θαηεχζπλζε. Χζηφζν, αλεζπρεηηθή είλαη ε θαζπζηέξεζε ζηε ιεηηνπξγία ηνπ ελ ιφγσ νξγάλνπ» Δθνική Έκθεζη ηπαηηγικήρ για ηιρ ζςνηάξειρ Σν ηκήκα απηφ, απνηειεί κηα ζχληνκε ελεκέξσζε/ επηθαηξνπνίεζε ηεο ΔΔ γηα ηηο ζπληάμεηο πνπ ππνβιήζεθε ην θαινθαίξη ηνπ 2005, θαζψο ζχκθσλα κε ηηο θαηεπζπληήξηεο γξακκέο ηεο Δπηηξνπήο ππάξρεη κηα πνιιή πξφζθαηε πλζεηηθή Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο γηα ηηο επαξθείο θαη βηψζηκεο ζπληάμεηο (2006) 145 θαη δελ ρξεηάδεηαη θάηη εθηελέζηεξν πξνο ην παξφλ 146. ην πιαίζην απηφ, ε Διιάδα παξνπζίαζε ελ ζπληνκία ηα κέηξα πνιηηηθήο πνπ έρεη αλαιάβεη ζχκθσλα κε ην ηξίπηπρν ησλ επξσπατθψλ 143 Βι. παξ Commission νf The European Communities (2007a), ζει Βι. παξ Commission νf The European Communities (2007a), ζει Βι. Commission νf the European Communities (2006a), Commission Staff Working Document- Annexes to the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions - Joint Report on Social Protection and Social Inclusion Synthesis report on adequate and sustainable pensions - {COM(2006) 62 final}, SEC(2006) 304, , Brussels. 146 Βι. Guidelines for preparing national reports on strategies for social protection and social inclusion, ζει. 12 [url: ]

78 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 78 θνηλψλ ζηφρσλ (επάξθεηα, βησζηκφηεηα, εθζπγρξνληζκφο), αιιά θαη ηξεηο (3) πξνηεξαηφηεηεο πνιηηηθήο γηα ην δηάζηεκα , πνπ είλαη νη εμήο: 1. Πεξηνξηζκφο ηεο εηζθνξνδηαθπγήο- εμνξζνινγηζκφο ησλ δαπαλψλ. 2. Αμηνπνίεζε ηεο πεξηνπζίαο ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ. 3. Γηνηθεηηθή θαη δηαρεηξηζηηθή νξγάλσζε ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ 147. Σα κέηξα πνιηηηθήο πνπ αλαθέξνληαη, φπσο ε αχμεζε ησλ θαηψηαησλ νξίσλ ζπληάμεσλ ηνπ ΗΚΑ-ΔΣΑΜ, ε αχμεζε ησλ ζπληάμεσλ ηνπ ΟΓΑ, ε αχμεζε ηνπ ΔΚΑ, ε επηζηξνθή ηνπ ΛΑΦΚΑ, ε ελίζρπζε ηεο ίδξπζεο επαγγεικαηηθψλ ηακείσλ, ε ελίζρπζε ηεο ελνπνίεζεο ησλ ηακείσλ θχξηαο θαη επηθνπξηθήο αζθάιηζεο 148, θξίλνληαη πσο είλαη πξνζαλαηνιηζκέλα πξνο ηε ζσζηή θαηεχζπλζε. Όκσο, ιφγσ ησλ δπζκελψλ δεκνγξαθηθψλ ηάζεσλ πνπ πξνβιέπεηαη πσο ζα αληηκεησπίζεη ε Διιάδα ηηο επφκελεο δεθαεηίεο, ην πνζνζηφ εμάξηεζεο ησλ ειηθησκέλσλ αλακέλεηαη φηη ζα απμεζεί απφ ην κέηξην επίπεδν ηνπ 26% ην 2005 ζην 60% ην 2050, έλα απφ ηα πςειφηεξα ζηελ ΔΔ. Σν γεγνλφο απηφ, κε ηε ζεηξά ηνπ ζα νδεγήζεη ζε πνιιή κεγάιε αχμεζε ησλ δεκνζίσλ δαπαλψλ πνπ ζπλδένληαη κε ην γήξαο, νη νπνίεο αλακέλεηαη πσο ζρεδφλ ζα δηπιαζηαζηνχλ θαη ζα θζάζνπλ ην 24,8% ην Έηζη, ζα πξνθχςνπλ πξνβιήκαηα βησζηκφηεηαο θαη, άξα, επάξθεηαο ησλ ζπληάμεσλ πνπ ζα εληαζνχλ πεξηζζφηεξν αλ ηα έηε εηζθνξψλ φζσλ ζπληαμηνδνηνχληαη ζπλερίζνπλ λα είλαη ηφζν πεξηνξηζκέλα, φζν ζήκεξα 149 θαη αλ δελ πεξηνξηζζεί ε εηζθνξνδηαθπγή. Σα πξνβιήκαηα απηά ηνλίδνληαη θαη ζηε πλζεηηθή Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο ηνπ 2006 θαη ζηελ Κνηλή Έθζεζε ηνπ Παξάιιεια, ζεκεηψλεηαη πσο «γηα λα κπνξέζεη ην ζχζηεκα ησλ ζπληάμεσλ λα αληαπνθξηζεί ζηε ζεκαληηθή δεκνζηνλνκηθή πξφθιεζε ηεο γήξαλζεο, πξέπεη λα ζπλερηζηεί θαη λα εληζρπζεί ε δηαδηθαζία ηεο κεηαξξχζκηζεο...πξφθιεζε απνηειεί θαη ε ελνπνίεζε ηνπ θαηαθεξκαηηζκέλνπ ζπζηήκαηνο ζπληάμεσλ...δμάιινπ, πξέπεη λα ζπλερηζηνχλ κε ηαρχηεξν ξπζκφ θαη νη ζπλνιηθέο πξνζπάζεηεο γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο βησζηκφηεηαο ησλ ζπληάμεσλ». Σέινο, ηνλίδεηαη πσο «ε εθαξκνγή ηεο κεηαξξχζκηζεο ηνπ 147 Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει Η κέζε δηάξθεηα εηζθνξώλ είλαη ηα 27,5 έηε γηα ηνπο άλδξεο θαη ηα 20,8 έηε γηα ηηο γπλαίθεο.

79 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό ζεσξείηαη απνθαζηζηηθήο ζεκαζίαο γηα ηελ απνθαηάζηαζε ηεο εκπηζηνζχλεο ζην ζπληαμηνδνηηθφ ζχζηεκα θαη ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ εδάθνπο γηα πεξαηηέξσ κεηαξξπζκίζεηο» Δθνική Έκθεζη ηπαηηγικήρ για ηην ςγεία και ηη μακποσπόνια θπονηίδα Καζψο ε Έθζεζε απηή είλαη νπζηαζηηθά ε πξψηε επίζεκε Έθζεζε ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ηα θξάηε κέιε ελζαξξχλζεθαλ απφ ηελ Δπηηξνπή λα παξέρνπλ πεξηζζφηεξν πεξηγξαθηθφ πιηθφ ζρεηηθά κε ηα ζπζηήκαηα θαη ηηο πξαθηηθέο πνπ αθνινπζνχλ, θαζψο θαη ζηαηηζηηθέο πιεξνθνξίεο. Δπίζεο, ζχκθσλα κε ηελ πξνηεηλφκελε δνκή, ε ΔΔ πξέπεη λα δηαθξίλεηαη ζε δπν (2) ηκήκαηα: ην έλα γηα ηελ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ην άιιν γηα ηε καθξνρξφληα θξνληίδα θαη ζε θάζε ηκήκα λα εμεηάδνληαη κέηξα πνιηηηθήο πνπ ηα θξάηε κέιε έρνπλ αλαιάβεη, βάζεη ηνπ ηξίπηπρνπ πξνζβαζηκφηεηα, πνηφηεηα, καθξνρξφληα βησζηκφηεηα, δειαδή ησλ θνηλψλ επξσπατθψλ ζηφρσλ 152. Ο ραξαθηήξαο δειαδή ηεο Έθζεζεο απηήο είλαη εληειψο δηαθνξεηηθφο ζε ζρέζε κε ην ΔΓελ, ζην νπνίν ηα θξάηε κέιε πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ κέηξα κειινληηθήο δξάζεο (forward looking) θαη πξνζνκνηάδεη κε ηελ ΔΔ γηα ηηο ζπληάμεηο, θαζψο απνηηκά ηελ ππάξρνπζα θαηάζηαζε (backward looking). Ζ Διιάδα, αληαπνθξηλφκελε ζηηο ππνδείμεηο απηέο, δφκεζε ηελ Έθζεζή ηεο ζε δχν (2) βαζηθά δηαθξηηά κέξε ζην θαζέλα απφ ηα νπνία παξέζεζε ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπζηήκαηνο, ηηο δξάζεηο πνπ έρνπλ αλαιεθζεί, αιιά θαη ηηο αδπλακίεο πνπ ππάξρνπλ. Φαίλεηαη, ινηπφλ, πσο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ε Διιάδα έρεη ζπλεηδεηνπνηήζεη ηηο ειιείςεηο ηεο, νπφηε ζηα ζρφιηα ηεο ε 150 Πξόθεηηαη γηα ηε κεηαξξύζκηζε πνπ άξρηζε κε ην λόκν 3029/2002, ν νπνίνο κεηαμύ άιισλ πξνβιέπεη ηα εμήο: δηθαίσκα ζπληαμηνδόηεζεο ζεκειηώλνπλ νη αζθαιηζκέλνη κε 37 έηε εηζθνξώλ, αλεμάξηεηα από ηελ ειηθία ηνπο, κεηώλνληαη νη απνθιίζεηο κεηαμύ αζθαιηζκέλσλ ηνπ «παιαηνύ» (πξηλ από ην 1993) θαη ηνπ «λένπ» (κεηά ην 1992) ζπζηήκαηνο, θαζώο θαη κεηαμύ ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπ ηδησηηθνύ θαη ηνπ δεκόζηνπ ηνκέα, κέηξα γηα ηελ αύμεζε ηνπ ειάρηζηνπ επηπέδνπ ζπληάμεσλ, ην νπνίν αλακέλεηαη λα αλέιζεη ζην 70% ηνπ ειάρηζηνπ κηζζνύ ελόο πιήξσο απαζρνινύκελνπ έγγακνπ αζθαιηζκέλνπ, ηελ ππνρξέσζε ηνπ θξάηνπο γηα ηελ νκαιή ρξεκαηνδόηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο θαη ηελ απξόζθνπηε θαηαβνιή ησλ ζπληάμεσλ, ηε ζηαδηαθή έληαμε ησλ Τακείσλ θύξηαο αζθάιηζεο ζην ΙΚΑ- ΔΤΑΜ θαη ησλ Τακείσλ επηθνπξηθήο αζθάιηζεο ζην ΔΤΔΑΜ θαη ηελ εηζαγσγή γηα πξώηε θνξά ηνπ ζεζκνύ ηεο επαγγεικαηηθήο αζθάιηζεο. 151 Βι. παξ Commission νf the European Communities (2006a), pp , θαζώο θαη Commission νf the European Communities (2007a), pp Βι. Guidelines for preparing national reports on strategies for social protection and social inclusion, ζει [url: ]

80 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 80 Δπηηξνπή δελ έρεη θάηη θαηλνχξγην λα πξνζζέζεη. Έηζη, αλαπαξαγάγεη ζε κεγάιν βαζκφ ηα φζα αλαθέξνληαη ζηελ ΔΔ γηα ηελ πγεία, ρσξίο λα πξνηξέπεη ή λα θαηεπζχλεη γηα αλάιεςε δξάζεο, ζε αληίζεζε κε ηελ πεξίπησζε ηεο θνηλσληθήο έληαμεο θαη ησλ ζπληάμεσλ. Όζνλ αθνξά, ινηπφλ, ηελ Τγεηνλνκηθή Πεξίζαιςε, ην ειιεληθφ ζχζηεκα βαζίδεηαη ζηε ζπλχπαξμε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο (ΔΤ), δειαδή ελφο ζπζηήκαηνο ππνρξεσηηθήο θνηλσληθήο αζθάιηζεο, θαη ζπζηεκάησλ εζεινληηθήο ηδησηηθήο αζθάιηζεο πγείαο. Σν ζχλνιν ηνπ πιεζπζκνχ θαιχπηεηαη απφ ην ΔΤ θαη κηα πιεζψξα ηακείσλ θνηλσληθήο αζθάιηζεο, ελψ ην 8% ηνπ πιεζπζκνχ δηαζέηεη ζπκπιεξσκαηηθή ηδησηηθή αζθάιηζε πγείαο 153. Σν ζχζηεκα Μαθξνρξφληαο Φξνληίδαο είλαη θαη απηφ κηθηφ θαη πεξηιακβάλεη ηελ άκεζε παξνρή κέζσ θνηλσληθψλ ππεξεζηψλ, ηελ θάιπςε αλαγθψλ γηα θξνληίδα κέζσ ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ θαη θνξνινγηθέο ειαθξχλζεηο γηα έκκεζε παξνρή θξνληίδαο. Οη ππεξεζίεο καθξνρξφληαο θξνληίδαο γηα ηνπο ειηθησκέλνπο παξέρνληαη απφ ην θξάηνο, απφ ηδησηηθνχο κε θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο θαη ηδησηηθνχο θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο. Οη ππεξεζίεο απηέο έρνπλ ζπκπιεξσζεί κε ππεξεζίεο αλνηθηήο θξνληίδαο θαη θξνληίδαο ζην ζπίηη κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ηεο πξνζθπγήο ζε ηδξπκαηηθέο ή λνζνθνκεηαθέο ππεξεζίεο 154. ην πιαίζην απηφ, ε εζληθή ζηξαηεγηθή απνβιέπεη ζηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο θαη ηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο θαη καθξνρξφληαο θξνληίδαο θαη ζηελ επέθηαζε ηνπ πεδίνπ ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο, αλαγλσξίδνληαο πσο ππάξρεη αιιειεμάξηεζε κεηαμχ ηνπο θαη, έηζη, ε αλεπάξθεηα ηνπ ελφο επηδξά ζην άιιν. Υσξίο, ινηπφλ, λα παξαβιέπνληαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά θαη αλάγθεο θάζε ζπζηήκαηνο, ε ΔΔ ζέηεη θάπνηνπο θνηλνχο ζηφρνπο, πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηηο θνηλέο αδπλακίεο. πγθεθξηκέλα: Καιχηεξε νξγάλσζε ηεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο (ΠΦΤ), γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ θαηαθεξκαηηζκνχ, ησλ αληζνηήησλ θαη ησλ επηθαιχςεσλ. 153 Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει

81 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 81 Νέεο ηερλνινγίεο θαη ζεξαπεπηηθέο κέζνδνη. Ζ αλάγθε γηα ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πγείαο επηβάιεη ηελ νινθιήξσζε ηεο εθαξκνγήο θεληξηθψλ πιεξνθνξηαθψλ ζπζηεκάησλ, αιιά θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ εθαξκνγψλ ηεο ηειεταηξηθήο. Πνηφηεηα θαη αζθάιεηα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη θνηλσληθήο αιιειεγγχεο. Πξνζηαζία ηεο δεκφζηαο πγείαο. Αληηκεηψπηζε ησλ λέσλ πξνθιήζεσλ πνπ ζέηνπλ νη δεκνγξαθηθέο αιιαγέο γηα ηα ζπζηήκαηα πγείαο θαη καθξνρξφληαο θξνληίδαο, θαζψο ην πνζνζηφ γελλήζεσλ έρεη κεησζεί δξακαηηθά θαη ηαπηφρξνλα ην πξνζδφθηκν επηβίσζεο έρεη ζεκεηψζεη κεγάιε αχμεζε ηελ ηειεπηαία 50εηία, κε νινέλα απμαλφκελε ηάζε. Γηνηθεηηθφο εθζπγρξνληζκφο θαη νηθνλνκηθφο εμνξζνινγηζκφο ησλ ζπζηεκάησλ 155. Γηα ηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ απηψλ έρεη ήδε αξρίζεη ε ιήςε κέηξσλ, φκσο ππάξρνπλ αθφκα πνιιέο αδπλακίεο. Όζνλ αθνξά, ηψξα, ηα επηκέξνπο πεδία, αλαθέξνληαη κέηξα πνπ βξίζθνληαη ζε εμέιημε ή έρνπλ νινθιεξσζεί ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, φπσο ε δεκηνπξγία Κέληξσλ Τγείαο, Πνιπδχλακσλ Πεξηθεξεηαθψλ Ηαηξείσλ, ε θαηαζθεπή λνζνθνκείσλ ζηελ πεξηθέξεηα, ν εθζπγρξνληζκφο ηνπ ηαηξνηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ, ε δεκηνπξγία λέσλ εμεηδηθεπκέλσλ ηκεκάησλ (κνλάδεο εληαηηθήο ζεξαπείαο θαη αηκνθάζαξζεο). Δπίζεο, αλαθέξνληαη θαη κέηξα γηα ηε καθξνρξφληα θξνληίδα, φπσο είλαη ε αλάπηπμε ηεο πξσηνβνπιίαο «Βνήζεηα ζην πίηη» αγγίδνληαο ηα 1200 επηκέξνπο πξνγξάκκαηα ζε φιε ηε ρψξα, ε ελίζρπζε ηεο θαηαπνιέκεζεο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ γηα εππαζείο θνηλσληθέο νκάδεο κε ηελ αλάπηπμε «Γηθηχνπ Κνηλσληθψλ Τπνζηεξηθηηθψλ Τπεξεζηψλ», πνπ εθαξκφδεηαη ζε 93 δήκνπο ζε φιε ηε ρψξα θαη ε αλάπηπμε Κέληξσλ Ζκεξήζηαο Φξνληίδαο Ζιηθησκέλσλ 156. Όιεο απηέο νη πξσηνβνπιίεο έρνπλ λα θάλνπλ θπξίσο κε ηελ πξφζβαζε ζηηο ππεξεζίεο πγείαο θαη καθξνρξφληαο θξνληίδαο. Πέξα απφ ηα αλαθεξφκελα κέηξα, ε ΔΔ εζηηάδεη ζηηο πξνθιήζεηο θαη ηηο αδπλακίεο, θάπνηεο απφ ηηο νπνίεο είλαη νη εμήο: 155 Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει θαη 61.

82 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 82 Πξνβιήκαηα ζηελ πξφζβαζε ιφγσ ησλ γεσγξαθηθήο πνιπκνξθίαο (πιήζνο λεζηψλ θαη νξεηλψλ δπζπξφζηησλ πεξηνρψλ) θαη ηεο αλνκνηνγελνχο δηαζπνξάο ζε ππνδνκέο θαη ηαηξηθφ πξνζσπηθφ, θαζψο νη θνξείο παξνρήο ππεξεζηψλ ζπγθεληξψλνληαη ζηα αζηηθά θέληξα. Ηδηαίηεξα, ζηελ πεξίπησζε ηεο καθξνρξφληαο θξνληίδαο ππάξρνπλ θαη ειιείςεηο εμεηδηθεπκέλσλ θνξέσλ (π.ρ. απνζεξαπείαο-απνθαηάζηαζεο). Αλππαξμία ελφο νινθιεξσκέλνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ γηα ηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ, ηελ ηππνπνίεζε δηαδηθαζηψλ πγείαο θαη ηελ εμσηεξηθή αμηνιφγεζε ησλ πξνζθεξνκέλσλ ππεξεζηψλ, αιιά θαη ε απνπζία νπζηαζηηθήο κεραλνγξάθεζεο ησλ κνλάδσλ πγείαο δελ παξέρεη ηε δπλαηφηεηα ζπγθεληξσηηθψλ ζηνηρείσλ γηα ηελ πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Παξά ηελ χπαξμε ελφο δεκφζηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο, πςειέο θαη απμαλφκελεο δαπάλεο ζηνλ ηνκέα ηεο ηδησηηθήο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο ζρεδφλ ην ήκηζπ ησλ δαπαλψλ πνπ ζεκαίλεη φηη ππάξρνπλ αληζφηεηεο ζηελ πξφζβαζε επάισησλ νκάδσλ. Παξά ηηο απμεκέλεο ζπλνιηθέο δαπάλεο γηα ηελ πγεία, νη δείθηεο γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο πγείαο (πξνζδφθηκν δσήο, παζνινγίεο θαη ελ δπλάκεη παζνινγίεο) δελ έρνπλ βειηησζεί. Οη ζρεηηθά ρακειέο δεκφζηεο δαπάλεο πξνθαινχλ αλεζπρίεο γηα ζνβαξή ππνιεηηνπξγία ηνπ ζπζηήκαηνο Μελλονηικέρ πποκλήζειρ Βάζεη ησλ αδπλακηψλ πνπ αληηκεησπίδεη ε Διιάδα, νη νπνίεο δηαπηζηψλνληαη ζηελ ΔΔ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη έληαμε , αιιά ππνγξακκίδνληαη θαη απφ ηε Δπηηξνπή ζηελ Κνηλή Έθζεζε 2007, πξνθχπηνπλ νη παξαθάησ πξνθιήζεηο, ζηηο νπνίεο πξέπεη λα πξνζαλαηνιηζηεί ε κειινληηθή δξάζε: Πξνψζεζε ηεο ελεξγνχ έληαμεο ησλ πιένλ επάισησλ θνηλσληθψλ νκάδσλ κε ηελ αλαβάζκηζε θαη ηελ επέθηαζε ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ θαη ηνπ νηθνλνκηθνχ «δηρηπνχ αζθαιείαο» (ειάρηζηα εηζνδήκαηα) θαη κε 157 Βι. παξ. Υπνπξγείν Απαζρόιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), ζει

83 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 83 ηελ αλάπηπμε πνιπδηάζηαησλ πνιηηηθψλ πξνζεγγίζεσλ γηα ηελ επξχηεξε θνηλσληθή έληαμε νκάδσλ, φπσο είλαη ηα άηνκα κε αλαπεξίεο, νη κεηαλάζηεο, νη ηζηγγάλνη θαη άιιεο επάισηεο νκάδεο. Βειηίσζε ηεο δηαθπβέξλεζεο θαη πξνψζεζε ηεο θηλεηνπνίεζεο θαη ηεο πιήξνπο ζπκκεηνρήο φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ, ψζηε λα ππάξμεη θαιχηεξε εθαξκνγή, παξαθνινχζεζε θαη αμηνιφγεζε αιιά θαη λα απμεζεί ε απνδνηηθφηεηα ησλ θνηλσληθψλ δαπαλψλ. Αχμεζε ησλ πξνζπαζεηψλ γηα ηε δηαζθάιηζε ηεο επάξθεηαο θαη ηεο καθξνρξφληαο βησζηκφηεηαο ηνπ ζπληαμηνδνηηθνχ ζπζηήκαηνο, ηδίσο κε ηελ αχμεζε ηεο απαζρφιεζεο θαη ηελ ελζάξξπλζε γηα παξάηαζε ηνπ επαγγεικαηηθνχ βίνπ, ψζηε λα κεγαιψζεη ε βάζε εηζθνξψλ. Δλίζρπζε, νινθιήξσζε θαη θαιχηεξε θαηαλνκή ησλ ππεξεζηψλ πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο, ψζηε λα βειηησζεί ε πξφζβαζε ζε απηέο, λα κεησζεί ην πςειφ θφζηνο, λα θαηαπνιεκεζνχλ νη αληζφηεηεο θαη λα αληηκεησπηζηεί ην κεγάιν νηθνλνκηθφ βάξνο ηεο θξνληίδαο ησλ επάισησλ νκάδσλ κε ζθνπφ ηελ θάκςε ηεο ππεξθαηαλάισζεο θαη ηεο ζπαηάιεο πφξσλ. Δθζπγρξνληζκφο ηεο δηαρείξηζεο ηνπ ζπζηήκαηνο κέζσ δηαξζξσηηθψλ αιιαγψλ (ζηε καθξνρξφληα θξνληίδα ζθνπφο είλαη ε απνκάθξπλζε απφ ηε λνζνθνκεηαθή θξνληίδα θαη ε πηνζέηεζε ελφο θνηλσληθνχ κνληέινπ πνπ ζα ιεηηνπξγεί θπξίσο ζε ηνπηθφ επίπεδν) θαη δηακφξθσζε ελφο νινθιεξσκέλνπ πιαηζίνπ γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ Βι. παξ Commission νf The European Communities (2007a), ζει. 78.

84 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό Η εκπεηξία άιισλ θξαηψλ κειψλ ηηο παξαγξάθνπο πνπ αθνινπζνχλ ζα επηρεηξεζεί λα γίλεη κηα παξνπζίαζε ηεο εηθφλαο δχν άιισλ θξαηψλ κειψλ ηεο ΔΔ, ηνπ Ηλσκέλνπ Βαζηιείνπ (ΗΒ) θαη ηεο Πνξηνγαιίαο, φπσο απηή παξνπζηάδεηαη απφ ηηο ΔΔ θαη θξίλεηαη απφ ηελ Δπηηξνπή, βάζεη ηεο Κνηλήο Έθζεζεο θνπφο είλαη λα θαλνχλ ε πξφνδνο θαη νη αδπλακίεο απηψλ ησλ θξαηψλ κειψλ, ψζηε λα θαλεί πσο αμηνπνίεζαλ ηελ ΑΜ ζε ζρέζε κε ηελ Διιάδα Η πεπίπηυζη ηος Ηνυμένος Βαζιλείος ηε καθξνζθειή θαη ηεθκεξησκέλε ΔΔ, βάζεη ησλ θνηλψλ ζηφρσλ θαη δεηθηψλ, ην ΖΒ παξνπζηάδεη ηελ αθφινπζε εηθφλα 159 : ε κεγέζπλζε ηνπ ΑΔγρΠ κεηψζεθε ην 2005 θαη έθηαζε ην 1,9%, αιιά νη πξνβιέςεηο γηα ην 2006 εθηηκνχλ φηη ζα θηάζεη ην 2,7%. Σν ζπλνιηθφ πνζνζηφ απαζρφιεζεο ζπλερίδεη ηελ αλνδηθή ηνπ πνξεία θαη ην 2005 έθηαζε ην 71,7%. Έηζη, ην ΖΒ ππεξβαίλεη ηνλ πνζνηηθφ ζηφρν ηεο Ληζαβφλαο γηα ηελ απαζρφιεζε. Σν πνζνζηφ αλεξγίαο, ην 2005, παξέκεηλε ζηαζεξά ζην 4,8%, πνπ είλαη απφ ηα ρακειφηεξα ηεο ΔΔ-25 (θνηλνηηθφο κ.ν. 8,8%). Όκσο, παξακέλεη αλεζπρεηηθφο ν αξηζκφο ησλ αηφκσλ πνπ δνπλ ζε λνηθνθπξηά αλέξγσλ 160. Σν πνζνζηφ ησλ αηφκσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ «θίλδπλν θηψρεηαο» (ην 2004) ππεξέβαηλε θαηά 3% ηνλ αληίζηνηρν θνηλνηηθφ κέζν φξν 161. Οη ζπλνιηθέο δαπάλεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο σο πνζνζηφ ηνπ ΑΔγρΠ έθζαζαλ ην 2004 ην 26,3%, κε ζηαζεξή ηάζε κείσζεο. 159 Γηα ζπγθεληξσηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ αθνξνύλ ηηο επηδόζεηο ηνπ ΗΒ ζρεηηθά κε βαζηθνύο δείθηεο βι. πίλαθα 8, παξάξηεκα 5, ζει. 127 ζηελ παξνύζα εξγαζία. 160 Ο αξηζκόο ησλ αηόκσλ πνπ δνπλ ζε λνηθνθπξηά αλέξγσλ γηα ηηο ειηθίεο ήηαλ 10,7% (ΔΔ-25, 10,2%), ελώ γηα ηα παηδηά 16,2% (ΔΔ-25, 9,6%). 161 Τν πνζνζηό ησλ αηόκσλ πνπ αληηκεηώπηδαλ ηνλ θίλδπλν ηεο θηώρεηαο ήηαλ ζην ΗΒ, ην 2004, 19% έλαληη 16% πνπ είλαη ν κέζνο όξνο ηεο ΔΔ-25.

85 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 85 Σν πνζνζηφ εμάξηεζεο ησλ ειηθησκέλσλ ζα απμεζεί απφ ην κέηξην επίπεδν ηνπ 24% ην 2005 ζην 45% ην 2050, πνπ πξνβιέπεηαη φηη ζα είλαη ρακειφηεξν απφ ηνλ θνηλνηηθφ κ.ν. Σν πξνζδφθηκν επηβίσζεο είλαη απφ ηα πςειφηεξα ηεο ΔΔ-25, παξνπζηάδνληαο ζεκαληηθή αχμεζε απφ ην 1995 θαη έπεηηα 162. ην πιαίζην απηφ, γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, ην ΖΒ πηνζεηεί κηα πνιχπιεπξε πξνζέγγηζε πνπ βαζίδεηαη ζηελ αξρή «εξγαζία γηα εθείλνπο πνπ κπνξνχλ θαη ππνζηήξημε γηα εθείλνπο πνπ δελ κπνξνχλ». Ζ εξγαζία ζεσξείηαη σο ν πξσηαξρηθφο δξφκνο γηα λα βγεη θάπνηνο απφ ηε θηψρεηα θαη γηα λα εληζρπζεί ε θνηλσληθή ζπλνρή. Έηζη, πνιιέο απφ ηηο βξεηαληθέο πξσηνβνπιίεο πξνζαλαηνιίδνληαη ζε κέηξα ελεξγνπνίεζεο, πνπ δηεπθνιχλνπλ ηελ πξφζβαζε ζηελ αγνξά εξγαζίαο θαη παξέρνπλ νηθνλνκηθά θίλεηξα γηα εξγαζία. Σα κέηξα εμεηάδνληαη ζπρλά ζε κηθξέο πεξηνρέο πξνηνχ εθαξκνζηνχλ ζηνλ επξχηεξν πιεζπζκφ. ηελ ΔΔ ην ΖΒ πξνζδηνξίδεη ηηο βαζηθέο πξνθιήζεηο, απφ ηηο νπνίεο πξνέξρνληαη νη πξνηεξαηφηεηεο γηα δξάζε: δηαηήξεζε κηαο ζεηηθήο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο, εμαζθάιηζε πξφζβαζεο ζηελ απαζρφιεζε, αληηκεηψπηζε ηεο παηδηθήο θηψρεηαο, εμαζθάιηζε πξφζβαζεο ζηηο ππεξεζίεο θαη αληηκεηψπηζε ησλ δηαθξίζεσλ. Ζ βαζηθφηεξε απφ απηέο είλαη ε θαηαπνιέκεζε ηεο παηδηθήο θηψρεηαο 163. Δπίζεο, ππάξρεη έλαο ζηελφο ζπζρεηηζκφο κεηαμχ ησλ πξνζεγγίζεσλ πνπ θαζνξίδνληαη ζην Πξφγξακκα Δζληθψλ Μεηαξξπζκίζεσλ ηεο ηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο θαη ζηελ ΔΔ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη έληαμε, θαζψο θαη κηα ζαθήο δέζκεπζε γηα ηε ζπκκεηνρή φισλ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ (stakeholders) ζηελ αλάπηπμε ησλ πνιηηηθψλ πνπ ηνπο αθνξνχλ. πγθεθξηκέλα, «ε νπζηαζηηθή θαη πνηνηηθή ζπκκεηνρή φισλ ησλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ ζην ζρεδηαζκφ, εθαξκνγή, θαη κέρξη ελφο νξηζκέλνπ βαζκνχ, ζηνλ έιεγρν ηεο πνιηηηθήο γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε θαη ηε δηακφξθσζε ηνπ Πξνγξάκκαηνο Δζληθψλ Μεηαξξπζκίζεσλ είρε αλακθηζβήηεηα ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηελ πνιηηηθή δηαδηθαζία θαη απφ 162 Όκσο, ην πξνζδόθηκν πγηνύο επηβίσζεο είλαη αξθεηά ρακειόηεξν από ηνπο αληίζηνηρνπο κέζνπο όξνπο ηεο ΔΔ-25, δει. 61,5 έηε γηα ηνπο άλδξεο έλαληη 64,5 εηώλ ηνπ θνηλνηηθνύ κ.ό. θαη 60,9 γηα ηηο γπλαίθεο έλαληη 66 εηώλ ηνπ θνηλνηηθνύ κ.ό. γηα ην Βι. UK National Report on Strategies for Social Protection and Social Inclusion , ζει [url: ]

86 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 86 πνιιέο απφςεηο κπνξεί λα αληηκεησπηζζεί σο πξφηππν βέιηηζηεο πξαθηηθήο (best practice)» 164. Παξά ηα πνιχ ζεηηθά βήκαηα πνπ έρεη θάλεη ην ΖΒ, εληνπίδνληαη θαη αδπλακίεο πνπ έρνπλ λα θάλνπλ κε ηε ζχλζεηε θαη αιιειέλδεηε θχζε ησλ κέηξσλ πνπ ζεσξείηαη φηη ζα ζπκβάινπλ ζηελ επίηεπμε ησλ βξεηαληθψλ πξνηεξαηνηήησλ ζηελ θνηλσληθή έληαμε. Έηζη, πξνθχπηνπλ δηνηθεηηθά εκπφδηα, πνπ επεξεάδνπλ αξλεηηθά ηελ πιήξε απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ κέηξσλ, ελψ δελ είλαη μεθάζαξν πνηεο είλαη νη επηπηψζεηο ησλ ρξεζηκνπνηνχκελσλ πφξσλ. Γη απηφ ε Δπηηξνπή πξνηείλεη ηελ απινπνίεζε ησλ κέηξσλ, ψζηε νη δηθαηνχρνη λα γλσξίδνπλ ηε ζηήξημε πνπ ππάξρεη γη απηνχο θαη λα κελ απνζαξξχλνληαη λα επσθειεζνχλ απφ απηή 165. Σέινο, ε Δπηηξνπή ππνδεηθλχεη ζπγθεθξηκέλεο θαηεπζχλζεηο γηα πεξαηηέξσ αλάιεςε δξάζεο θαη ζηνπο ηξεηο ηνκείο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο, νη νπνίεο είλαη νη εμήο: Να ζπλερηζηνχλ νη πξνζπάζεηεο γηα κείσζε ησλ «επίκνλσλ» αληζνηήησλ, φπσο εθείλεο πνπ αθνξνχλ ην εηζφδεκα, ηελ πγεία θαη ηηο δεμηφηεηεο. Να αληηκεησπηζηνχλ ηα επίπεδα νηθνλνκηθήο αδξάλεηαο, ζπλδπάδνληαο ηε βειηησκέλε δέζκεπζε γηα κέηξα ππέξ ησλ επάισησλ νκάδσλ κε ηελ ηαπηφρξνλε ελίζρπζε ηεο κεηάβαζε ζηελ πνηφηεηα θαη ηε βηψζηκε εξγαζία. Να ζπλερηζηεί ε δηαδηθαζία κεηαξξχζκηζεο θαη ε πξνζπάζεηα αληηκεηψπηζεο ηνπ ράζκαηνο ζπληαμηνδνηηθήο επάξθεηαο, εηδηθφηεξα γηα εθείλνπο κε ρακειφηεξα εηζνδήκαηα. Να εμαζθαιηζηεί ε ζπλερήο θαη απμαλφκελε πξφζβαζε ζηε ζπκπιεξσκαηηθή ζχληαμε θαη φηη ην ζπληαμηνδνηηθφ ζχζηεκα πξνζθέξεη ηα επαξθή θίλεηξα γηα λα παξαηαζεί ν επαγγεικαηηθφο βίνο. Να αληηκεησπηζηνχλ νη αληζφηεηεο πξφζβαζεο ζε ππεξεζίεο πγείαο θαη καθξνρξφληαο θξνληίδαο (γηα απηνχο πνπ δνπλ ζηελ πεξηθέξεηα θαη ηηο θνηλσληθν-επαγγεικαηηθέο νκάδεο). Να αλαδεηεζνχλ ηξφπνη, ψζηε λα επηηεπρζεί κηα εληαία ξχζκηζε γηα ηηο ππεξεζίεο πγεηνλνκηθήο θαη θνηλσληθήο πεξίζαιςεο πνπ ζα 164 Βι. παξ Commission of the European Communities (2007a), ζει Βι. παξ Commission of the European Communities (2007a), ζει. 246.

87 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 87 εμαζθαιίδεη ηε ζπλέρεηα κηαο επαξθνχο θαη πςειήο πνηφηεηαο θξνληίδαο, ζε φιν ην ΖΒ Η πεπίπηυζη ηηρ Ποπηογαλίαρ ηελ ΔΔ γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη έληαμε, ε ππάξρνπζα θαηάζηαζε ηεο Πνξηνγαιίαο 167 δηαγξάθεηαη σο εμήο: Σν πνζνζηφ κεγέζπλζεο ηνπ ΑΔγρΠ ήηαλ θάησ ηνπ 1% γηα φιε ηελ πεξίνδν (0,4% ην 2005), γεγνλφο πνπ ππνγξακκίδεη ηηο δνκηθέο αδπλακίεο ηεο νηθνλνκίαο. Σν ζπλνιηθφ πνζνζηφ απαζρφιεζεο κεηψζεθε απφ 68,4% ην 2000 ζε 67,5% ην Όκσο, ν γεληθφο ζηφρνο ηεο Ληζαβφλαο είλαη αθφκα πξνζηηφο θαη νη ελδηάκεζνη ζηφρνη γηα ηηο γπλαίθεο θαη ηνπο ειηθησκέλνπο εξγαδνκέλνπο επηηεχρζεθαλ ην 2005 (61,7% θαη 50,5% αληίζηνηρα). Ζ αλεξγία απμήζεθε απφ 4% ην 2000 ζε 7,6% ην 2005, κε έλαλ ζεκαληηθφ αληίθηππν ζηε λενιαία θαη ηε καθξνρξφληα αλεξγία. Σν πνζνζηφ ησλ αηφκσλ πνπ αληηκεησπίδνπλ «θίλδπλν θηψρεηαο» κεηά ηηο θνηλσληθέο κεηαβηβάζεηο (ην 2004) ππεξέβαηλε θαηά 4% ηνλ αληίζηνηρν θνηλνηηθφ κέζν φξν, θηάλνληαο ην 20%. H αληζφηεηα ζηε δηαλνκή ηνπ εηζνδήκαηνο 8.2 ην 2004 είλαη απφ ηηο πςειφηεξεο ζηελ ΔΔ. Σν πνζνζηφ εμάξηεζεο ησλ ειηθησκέλσλ αλακέλεηαη φηη ζα απμεζεί απφ ην κέηξην επίπεδν ηνπ 25,2% ην 2004 ζην 58,1% ην Οη δαπάλεο γηα ζπληάμεηο πξνβιέπεηαη φηη ζα απμεζνχλ απφ 11,1% ην 2004, θαηά 9,7 πνζνζηηαίεο κνλάδεο ην Σν πξνζδφθηκν επηβίσζεο, 74,9 έηε γηα ηνπο άληξεο θαη 81,5 γηα ηηο γπλαίθεο ην 2004 είλαη ειαθξψο θάησ απφ ην κ.ν. ηεο ΔΔ, ελψ έρεη παξνπζηάζεη ζεκαληηθή αχμεζε απφ ην 1995 (71,6 θαη 78,7 αληίζηνηρα). Σν πξνζδφθηκν πγηνχο επηβίσζεο (59,8 γηα ηνπο άληξεο θαη 61,8 γηα ηηο γπλαίθεο ην 2003) είλαη θάησ απφ ην κ.ν. ηεο ΔΔ θαη έρεη παξακείλεη 166 Βι. παξ Commission of the European Communities (2007a), ζει Γηα ζπγθεληξσηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ αθνξνύλ ηηο επηδόζεηο ηεο Πνξηνγαιίαο ζρεηηθά κε βαζηθνύο δείθηεο βι. πίλαθα 9, παξάξηεκα 5, ζει. 128 ζηελ παξνύζα εξγαζία.

88 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 88 ζηαζεξφ απφ ην 1995 γηα ηνπο άλδξεο, κε κηα κηθξή κείσζε γηα ηηο γπλαίθεο. Σν ζπλνιηθφ πνζνζηφ ησλ αηφκσλ πνπ εγθαηαιείπνπλ πξφσξα ην ζρνιείν παξέκεηλε εμαηξεηηθά πςειφ ην 2005 (38,6%). ην πιαίζην απηφ, κε ζθνπφ λα αληηκεησπίζεη ηηο δνκηθέο αδπλακίεο ηεο νηθνλνκίαο ηεο θαη λα πξνσζήζεη ηελ θνηλσληθή ζπλνρή, ε Πνξηνγαιία έρεη πξνζδηνξίζεη πέληε (5) βαζηθέο πξνθιήζεηο: (α) νηθνλνκηθή αλάπηπμε, βειηίσζε ζηελ αληαγσληζηηθφηεηα θαη δεκνζηνλνκηθή ζηαζεξνπνίεζε, θάλνληαο ηηο απαξαίηεηεο αιιαγέο ζηνπο δνκηθνχο παξάγνληεο πνπ νδεγνχλ ζηε κεγαιχηεξε θνηλσληθή ζπλνρή. (β) Να κεηψζεη ζεκαληηθά ηα επίπεδα θηψρεηαο, κε ηελ εζηίαζε ζηηο αθξαίεο θαη επίκνλεο θαηαζηάζεηο ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ, απνηξέπνληαο ηελ αλαπαξαγσγή ησλ αληζνηήησλ. (γ) Να κεηαξξπζκίζεη ην ζχζηεκα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα λα εμαζθαιίζεη ηελ απνδνηηθφηεηα, ηελ επάξθεηα θαη ηε βησζηκφηεηά ηνπ. (δ) Να βειηηψζεη ηελ πξφζβαζε ζηηο θνηλσληθέο ππεξεζίεο, εηδηθφηεξα ζηελ πγεία θαη ηε καθξνρξφληα θξνληίδα. (ε) Να βειηηψζεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο δηαθπβέξλεζεο ζηε δηακφξθσζε, ηελ εθαξκνγή θαη ηελ αμηνιφγεζε ηεο πνιηηηθήο 168. Βάζεη ησλ πξνθιήζεσλ απηψλ, πξνζδηνξίζηεθαλ νη ζηξαηεγηθέο πξνηεξαηφηεηεο, κε ηξφπν ψζηε λα θαλεί ε ζπκθσλία ηνπο κε ηνπο θνηλνχο επξσπατθνχο ζηφρνπο. Ζ αθνινπζνχκελε κεζνδνινγία επηδνθηκάζηεθε απφ ηελ Δπηηξνπή, ε νπνία ζρνιίαζε πσο «ε Πνξηνγαιία έρεη βειηηψζεη ζεκαληηθά ηε ζηξαηεγηθή ηεο πξνζέγγηζε, θαη έρεη εζηηάζεη ζε έλα κηθξφ ζχλνιν θχξησλ πξνηεξαηνηήησλ πνπ ελζσκαηψλνπλ ηηο βαζηθέο πξνθιήζεηο θαηά ηξφπν αξθεηά πεξηεθηηθφ. Αλ θαη δελ θαιχπηεη ην πιήζνο ππαξρφλησλ πξνβιεκάησλ, ε ζηξαηεγηθή έρεη ηε δπλαηφηεηα λα έρεη έλα ζεκαληηθφ αληίθηππν ζηελ θνηλσληθή ζπλνρή, εάλ αθνινπζεζεί πηζηά θαη αδηάθνπα απφ φινπο ηνπο εκπιεθνκέλνπο (stakeholders). Σα πεξηζζφηεξα απφ ηα κέηξα θνηλσληθήο έληαμεο έρνπλ πξνζδηνξίζεη ηνπο απαξαίηεηνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο, ελψ βαζίδνληαη ζε πνζνηηθνχο ζηφρνπο θαη δείθηεο ειέγρνπ. Ο ζαθήο θαζνξηζκφο ησλ ζηφρσλ γηα ηηο θχξηεο πνιηηηθέο πξνηεξαηφηεηεο ζα δψζεη αμηνπηζηία ζηε ζηξαηεγηθή». Ηδηαίηεξα, φζνλ αθνξά ηε δηάζηαζε ηεο 168 Βι. National Report on Strategies for Social Protection and Social Inclusion , Portugal, ζει. 3-5 [url:

89 Η Σπκκεηνρή ηεο Διιάδαο ζηνλ Αλνηρηό Σπληνληζκό 89 δηαθπβέξλεζεο ε Δπηηξνπή ζεκεηψλεη πσο «ε δηαθπβέξλεζε ηεο ζηξαηεγηθήο έρεη βειηησζεί κε ηελ αχμεζε ησλ κεραληζκψλ πνιηηηθνχ ζπληνληζκνχ θαη ηεο ζπκκεηνρήο ησλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ (stakeholders). Μέζσ ηνπ κε θπβεξλεηηθνχ θφξνπκ γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε, δφζεθε ζε φινπο ηνπο ελδηαθεξνκέλνπο κηα πξαγκαηηθή επθαηξία λα ζπκβάινπλ ζηε δηαδηθαζία απφ ην ζηάδην ηεο δηακφξθσζεο» 169. Δθηφο, βέβαηα, απφ ηελ πξφνδν πνπ εκθαλίδεη ή Πνξηνγαιία, ε νπνία θαίλεηαη πσο έρεη αμηνπνηήζεη ηελ ΑΜ ππέξ ηεο θαη έρεη σθειεζεί απφ ηε δηαδηθαζία ακνηβαίαο κάζεζεο, ππάξρνπλ θαη αδπλακίεο. Έηζη, ε Δπηηξνπή δίλεη ηηο παξαθάησ θαηεπζχλζεηο γηα δξάζε: ηελφο έιεγρνο θαη αμηνιφγεζε ηεο επίδξαζεο ησλ κέηξσλ πνπ έρνπλ σο ζθνπφ ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηελ απνηειεζκαηηθή θνηλσληθή έληαμε ησλ επάισησλ νκάδσλ, π.ρ. ειάρηζην εηζφδεκα. Σα κέηξα πνπ έρνπλ σο ζθνπφ ηε βειηίσζε ησλ πξνζφλησλ ηνπ πιεζπζκνχ, λα εζηηάζνπλ ηδηαηηέξσο ζην κεγάιν αξηζκφ ησλ θησρψλ, αλεηδίθεπησλ εξγαδφκελσλ θαη ζηα άηνκα πνπ εγθαηαιείπνπλ πξφσξα ην ζρνιείν. Δθαξκνγή ηεο ζπληαμηνδνηηθήο κεηαξξχζκηζεο, κε ζηφρν ηε βειηίσζε ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκφηεηαο θαη ηεο εμαζθάιηζεο επαξθψλ ζπληάμεσλ, εηδηθφηεξα κέζσ ηεο επηκήθπλζεο ηνπ επαγγεικαηηθνχ βίνπ θαη ηεο θαζηέξσζεο κηαο επξείαο ζηξαηεγηθήο ελεξγνχο γήξαλζεο. Βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο, εηδηθφηεξα κέζσ ηεο ελίζρπζεο ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο, κέηξσλ βειηίσζεο ηεο πνηφηεηαο ηεο λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο θαη ηνπ ειέγρνπ ησλ δαπαλψλ γηα θάξκαθα. Πξνψζεζε ζπλεθηηθψλ πνιηηηθψλ πγείαο πνπ ζα αθνξνχλ φιεο ηηο ειηθίεο, γηα λα βειηησζεί ε θαηάζηαζε ηεο πγείαο φισλ ησλ νκάδσλ θαη λα κεησζνχλ νη αληζφηεηεο ζηελ πξφζβαζε Βι. παξ Commission νf The European Communities (2007a), ζει Βι. παξ Commission νf The European Communities (2007a), ζει. 198.

90 Σπκπεξάζκαηα 90 πκπεξάζκαηα Απφ ηελ αλάιπζε πνπ πξνεγήζεθε, θάλεθε θαηαξρήλ φηη θνηλέο πξνθιήζεηο γηα φια ηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο απνηεινχλ νη δεκνγξαθηθέο εμειίμεηο, νη νπνίεο αλακέλεηαη λα κεηαβάινπλ δξακαηηθά ην κέγεζνο θαη ηελ ειηαθή ζχλζεζε ηνπ πιεζπζκνχ ζηελ ΔΔ ηηο επφκελεο δεθαεηίεο. Ζ γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ θαη ε κείσζε ηνπ πνζνζηνχ γελλήζεσλ αλακέλεηαη πσο ζα πξνθαιέζνπλ κεγάιε αχμεζε ησλ εμαξηψκελσλ αηφκσλ, αχμεζε ησλ δαπαλψλ γηα ζπληάμεηο θαη πγεία θαη, άξα, δεηήκαηα επάξθεηαο θαη βησζηκφηεηαο, ησλ ζπζηεκάησλ απηψλ. Ζ πξφθιεζε, ινηπφλ, γηα φια ηα ζπζηήκαηα θνηλσληθήο πξνζηαζίαο είλαη λα εμαζθαιίζνπλ φηη νη άλζξσπνη ζα είλαη πγηείο θαη ζα εξγάδνληαη γηα πεξηζζφηεξα ρξφληα, φρη κφλν γηα λα βειηησζεί ε επεκεξία ησλ πνιηηψλ, αιιά θαη γηα λα δηαηεξεζεί έλα πγηέο εξγαηηθφ δπλακηθφ θαη λα πεξηνξηζηνχλ, έηζη, νη απμήζεηο ζηηο δαπάλεο γηα ηελ πγεία θαη ηε καθξνρξφληα θξνληίδα γηα ηνπο ειηθησκέλνπο 171. ην πιαίζην απηφ, ε ΑΜ απνηειεί έλα ρξήζηκν εξγαιείν κάζεζεο, αληαιιαγήο απφςεσλ θαη θαιψλ πξαθηηθψλ, ψζηε ηα θξάηε κέιε λα βξνπλ ηηο θαηάιιειεο ιχζεηο γηα ηελ βησζηκφηεηα θαη ηελ πνηφηεηα ησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο. Παξάιιεια, ν εμνξζνινγηζκφο ηεο ΑΜ ζηελ θνηλσληθή πξνζηαζία, πνπ δίλεη έκθαζε ζηελ πινπνίεζε θαη ηα απνηειέζκαηα πνιηηηθήο, θαζψο θαη ζην ζπγρξνληζκφ ηεο κε ηελ ΔΑ θαη ηηο ΓΚΓΟΠ, αλακέλεηαη πσο ζα δεκηνπξγήζεη έλα πην ζπλεθηηθφ πιαίζην γηα ηνλ αλνηρηφ ζπληνληζκφ, δηεπθνιχλνληαο ηε δηαδηθαζία κάζεζεο. Βέβαηα, ιφγσ ηνπ εζεινληηθνχ ραξαθηήξα ηεο δηαδηθαζίαο θαη ηεο απνπζίαο θπξψζεσλ είλαη ζην ρέξη ησλ θξαηψλ κειψλ πψο ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ θαη πφζν ζα αμηνπνηήζνπλ ην εξγαιείν απηφ, ψζηε λα επηηεπρζνχλ ηα επηζπκεηά απνηειέζκαηα πνιηηηθήο. Έηζη, φπσο θάλεθε απφ ηα ηξία (3) παξαδείγκαηα πνπ εμεηάζηεθαλ (Διιάδα, ΖΒ θαη Πνξηνγαιία), ππάξρεη κεγάιε πνηθηινκνξθία κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ, φρη κφλν φζνλ αθνξά ζηηο επηδφζεηο ησλ εζληθψλ ηνπο ζπζηεκάησλ, αιιά θαη ηελ πξφνδν πνπ ζεκεηψλνπλ ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ 171 Βι. Commission of the European Communities (2007b), «Commission Staff Working Document - Joint Report on Social Protection and Social Inclusion - Supporting Document», SEC (2007) 329, , Brussels, ζει 9-10.

91 Σπκπεξάζκαηα 91 θνηλψλ πξνθιήζεσλ, φπσο είλαη ε θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. ε ζχγθξηζε κε ηελ Διιάδα, ινηπφλ, ην Ηλσκέλν Βαζίιεην παξνπζηάδεη πνιχ θαιχηεξε εηθφλα, ηφζν φζνλ αθνξά ηνπο βαζηθνχο δείθηεο (απαζρφιεζε θαη αλεξγία), φζν θαη ηε δηάζηαζε ηεο δηαθπβέξλεζεο, αιιά θαη ηηο δξάζεηο πνπ έρεη αλαιάβεη ζηα πεδία ηεο θαηαπνιέκεζεο ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ θαη ηεο κεηαξξχζκηζεο ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ ζπζηεκάησλ. Φαίλεηαη, επίζεο, πσο παξφιεο ηηο ππάξρνπζεο αδπλακίεο, έρεη αμηνπνηήζεη ππέξ ηνπ ηελ ΑΜ, ψζηε λα βειηησζεί, ζέηνληαο πνζνηηθνχο ζηφρνπο, ρξεζηκνπνηψληαο δείθηεο θαη ηνπο απαξαίηεηνπο πφξνπο, ζηηο ζσζηέο θαηεπζχλζεηο, ζην πιαίζην κηαο νινθιεξσκέλεο ζηξαηεγηθήο. Δπηπιένλ, ε Πνξηνγαιία παξνπζηάδεη θαιχηεξε εηθφλα απφ ηε δηθή καο ζρεηηθά κε ηα πνζνζηά απαζρφιεζεο θαη αλεξγίαο, αλ θαη ην ΑΔγρΠ ηεο απμάλεηαη κε πνιχ ρακειφηεξνπο ξπζκνχο ζε ζρέζε κε ην δηθφ καο. Παξφιεο, φκσο, ηηο δνκηθέο αδπλακίεο ηεο νηθνλνκία ηεο θαη ηα πνιχ πςειά πνζνζηά πιεζπζκνχ ρακεινχ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ, πνπ απνηεινχλ επίκνλεο πξνθιήζεηο ηηο νπνίεο θαιείηαη λα αληηκεησπίζεη, ε Πνξηνγαιία θαίλεηαη πσο έρεη αμηνπνηήζεη ηελ ΑΜ ππέξ ηεο σο έλα κεγάιν βαζκφ, αλαπηχζζνληαο κηα νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή πξνζέγγηζε θαη βειηηψλνληαο ηε δηαθπβέξλεζε. Αληηζέησο, ε Διιάδα, αλ θαη εκθαλίδεη ηα ηειεπηαία ρξφληα έληνλε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα θαη θαιέο επηδφζεηο ζηνπο δείθηεο ηεο εθπαίδεπζεο, δελ θαηαθέξλεη λα θηάζεη ην ζηφρν ηεο Ληζαβφλαο ζηελ απαζρφιεζε θαη ην πνζνζηφ αλεξγίαο παξακέλεη απφ ηα πςειφηεξα ζηελ ΔΔ. Αθφκα, ζχκθσλα θαη κε ηα ζρφιηα ηεο Δπηηξνπήο, παξφιν πνπ ππάξρεη πνιηηηθή βνχιεζε, ε Διιάδα δελ δηαζέηεη νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή θαη ρξεηάδεηαη λα βειηηψζεη ηε δηαθπβέξλεζε. Σα κέηξα πνπ ιακβάλνληαη είλαη απνζπαζκαηηθά, ππάξρεη πξφβιεκα πινπνίεζεο, δελ ηίζεληαη πνζνηηθνπνηεκέλνη ζηφρνη θαη δελ παξέρνληαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνπο ζπλαθείο πφξνπο θαη ηε δηαζεζηκφηεηά ηνπο. Έηζη, παξφιν πνπ ε ζηξαηεγηθή πξνζέγγηζε θαη νη βαζηθέο πξνθιήζεηο πνπ έρνπλ πξνζδηνξηζηεί βξίζθνληαη ζηε ζσζηή θαηεχζπλζε, κέλνπλ λα γίλνπλ αθφκα πνιιά βήκαηα, ψζηε νη πξνηεξαηφηεηεο λα ζπλδεζνχλ ηθαλνπνηεηηθά κε φιεο ηηο πξνηεηλφκελεο παξεκβάζεηο θαη λα δηακνξθσζεί κηα νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή πξνζαλαηνιηζκέλε ζηα απνηειέζκαηα.

92 Πεγέο 92 Πεγέο Πξσηνγελείο Πεγέο Δπηηξνπή Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2001), «Έθζεζε γηα ηνπο δείθηεο ζηνλ ηνκέα ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ», [url: ec.europa.eu/employment_social/news/2002/jan/report_ind_el.pdf] Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (2001), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ζηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ- «Σν κέιινλ ηεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη ηεο κέξηκλαο γηα ηνπο ειηθησκέλνπο: εμαζθάιηζε ηεο δπλαηφηεηαο πξφζβαζεο, ηεο πνηφηεηαο θαη ηεο νηθνλνκηθήο βησζηκφηεηαο» [ COM(2001) 723 ηειηθφ, ] Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (2001), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ζην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη ζηελ Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή- Τπνζηήξημε εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ γηα αζθαιείο θαη βηψζηκεο ζπληάμεηο, κέζσ κηαο νινθιεξσκέλεο πξνζέγγηζεο» [ COM(2001) 362 ηειηθφ, ]. Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (2002), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δπξσπατθή νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή επηηξνπή θαη ηελ επηηξνπή ησλ πεξηθεξεηψλ- Πξφηαζε γηα Κνηλή Έθζεζε- Ζ πγεηνλνκηθή πεξίζαιςε θαη ε κέξηκλα γηα ηνπο ειηθησκέλνπο: ηήξημε ησλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ γηα ηελ εμαζθάιηζε πςεινχ επηπέδνπ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο» [COM(2002) 774 ηειηθφ, ] Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (2002), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζρεηηθά κε ηνλ εμνξζνινγηζκφ ησλ εηήζησλ θχθισλ ζπληνληζκνχ ηεο νηθνλνκηθήο πνιηηηθήο θαη ηεο πνιηηηθήο απαζρφιεζεο» [COM (2002) 487 ηειηθφ, , Βξπμέιιεο] Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (2003), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο πξνο ην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δπξσπατθή νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή επηηξνπή θαη ηελ επηηξνπή ησλ

93 Πεγέο 93 πεξηθεξεηψλ - Δλίζρπζε ηεο θνηλσληθήο δηάζηαζεο ηεο ζηξαηεγηθήο ηεο Ληζαβφλαο: Δμνξζνινγηζκφο ηνπ αλνηθηνχ ζπληνληζκνχ ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο» [COM(2003) 261 ηειηθφ, ] Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (2004), Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ. Δθζπγρξνληζκφο ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο γηα ηελ αλάπηπμε πνηνηηθήο, πξνζηηήο θαη βηψζηκεο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο θαη καθξνρξφληαο πεξίζαιςεο: ζηήξημε ησλ εζληθψλ ζηξαηεγηθψλ κέζσ ηεο "αλνηθηήο κεζφδνπ ζπληνληζκνχ". [COM (2004) 304 ηειηθφ, ] Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (2005), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο ζην πκβνχιην, ην Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην, ηελ Δπξσπατθή Οηθνλνκηθή θαη Κνηλσληθή Δπηηξνπή θαη ηελ Δπηηξνπή ησλ Πεξηθεξεηψλ. Κνηλή έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε», [COM (2005) 14 ηειηθφ, , Βξπμέιιεο, {SEC(2005)69}] Δπηηξνπή ησλ Δπξσπατθψλ Κνηλνηήησλ (2005), «Αλαθνίλσζε ηεο Δπηηξνπήο- Δξγαδφκαζηε καδί, εξγαδφκαζηε θαιχηεξα: Έλα λέν πιαίζην γηα ηνλ αλνηρηφ ζπληνληζκφ ησλ πνιηηηθψλ θνηλσληθήο πξνζηαζίαο θαη θνηλσληθήο έληαμεο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε» [COM (2005) 706 ηειηθφ, , Βξπμέιιεο] Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη πκβνχιην ηεο ΔΔ (2002), Απφθαζε αξηζ. 1786/2002/ΔΚ, ηεο 23 εο επηεκβξίνπ 2002, γηα ηε ζέζπηζε πξνγξάκκαηνο θνηλνηηθήο δξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκφζηαο πγείαο ( ) - Γήισζε ηεο Δπηηξνπήο, ΔΔ L 271 ηεο Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη πκβνχιην ηεο ΔΔ (2002), Απφθαζε αξηζ. 50/2002/ΔΚ, ηεο 7εο Γεθεκβξίνπ 2001, ζρεηηθά κε ηε ζέζπηζε θνηλνηηθνχ πξνγξάκκαηνο δξάζεο γηα ηελ ελζάξξπλζε ηεο ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ θξαηψλ κειψλ γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Δπίζεκε Δθεκεξίδα αξηζ. L 010 ηεο 12/01/2002, ζ Δπξσπατθφ Κνηλνβνχιην θαη πκβνχιην ηεο ΔΔ (2006), Απφθαζε αξηζ. 1672/2006/ΔΚ ηεο 24εο Οθησβξίνπ 2006, γηα ηε ζέζπηζε θνηλνηηθνχ

94 Πεγέο 94 πξνγξάκκαηνο γηα ηελ απαζρφιεζε θαη ηελ θνηλσληθή αιιειεγγχε Progress. Δπίζεκε Δθεκεξίδα αξηζ. L 315 ηεο 15/11/2006, ζ πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2000), «Καηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ. Καζνξηζκφο ησλ θαηάιιεισλ ζηφρσλ», SOC 470, LIMITE, 14110/00, 30/11/200 (OR. fr), Βξπμέιιεο πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2001), «Κνηλή Έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή ελζσκάησζε- Μέξνο Η: Ζ Δπξσπατθή Έλσζε, πεξηιακβαλνκέλεο εθηελνχο ζπλφςεσο», SOC 538, ECOFIN 400, EDUC 161, SAN 167, LIMITE, 15223/01, 12/12/2001, Βξπμέιιεο. πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2001), «Πνηφηεηα θαη Βησζηκφηεηα ησλ πληάμεσλ. Κνηλή Έθζεζε γηα ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο κεζφδνπο εξγαζίαο ζηνλ ηνκέα ησλ ζπληάμεσλ», SOC 469, ECOFIN 334, 14098/01, Βξπμέιιεο. πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2002), «Καηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ: θνηλνί ζηφρνη γηα ην δεχηεξν γχξν ησλ Δζληθψλ ρεδίσλ ξάζεο-έγθξηζε», SOC 508, REV, 11416, 4/1/02, Βξπμέιιεο. πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2003), «Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Κνπεγράγεο 12 θαη 13 Γεθεκβξίνπ 2002, πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο», 15917/02, POLGEN 84, Βξπμέιιεο, [url: uedocs/cms_data/docs/pressdata/el/ec/73846.pdf] πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2003), «Κνηλή Έθζεζε ηεο Δπηηξνπήο θαη ηνπ πκβνπιίνπ ζρεηηθά κε επαξθείο θαη βηψζηκεο ζπληάμεηο», SOC 115, ECOFIN 76, 7165/2/03, 10 Μαξηίνπ 2003, Βξπμέιιεο. πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2005), Δπξσπατθφ πκβνχιην ησλ Βξπμειιψλ, 22 θαη 23 Μαξηίνπ 2005, πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, 7619/05, CONCL 1. πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2006), Δπξσπατθφ πκβνχιην ησλ Βξπμειιψλ, 23 θαη 24 Μαξηίνπ 2006, πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο 7775/1/06, REV 1, CONCL 1, 18 Μαΐνπ 2006, Βξπμέιιεο

95 Πεγέο 95 [url: ec/89027.pdf]. πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2006), «ρέδην Κνηλήο Έθζεζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε 2006», SOC 126, ECOFIN 95, 7294/06, 13/03/2006, Βξπμέιιεο. πκβνχιην ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (2007), «Κνηλή Έθζεζε γηα ηελ θνηλσληθή πξνζηαζία θαη ηελ θνηλσληθή έληαμε 2007», SOC 72, ECOFIN 87, FSTR 5, EDUC 37, SAN 29, 6694/07, 23 Φεβξνπαξίνπ 2007, Βξπμέιιεο. πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Ληζαβφλαο 23 θαη 24 Μαξηίνπ 2000, [δηθηπαθφο ηφπνο: ue.eu.int/uedocs/cms_data/docs/pressdata/el/ec/00100-r1.gr0.htm] πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Νίθαηαο 7, 8 θαη 9 Γεθεκβξίνπ 2000, [δηθηπαθφο ηφπνο: cms_data/docs/pressdata/el/ec/00400-r1.%20ann.gr0.htm] πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο ηνθρφικεο 23 θαη 24 Μαξηίνπ 2001, [δηεχζπλζε ζην internet: ann-r1.gr1.html] πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Γθεηεκπνξγθ, 15 θαη 16 Ηνπλίνπ 2001, [δηεχζπλζε ζην internet: 00-r1.gr1.pdf] πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθφ πκβνχιην ηνπ Λάαθελ 14 θαη 15 Γεθεκβξίνπ 2001, SN 300/1/01 REV 1, [δηεχζπλζε ζην internet: πκπεξάζκαηα ηεο Πξνεδξίαο, Δπξσπατθφ πκβνχιην ηεο Βαξθειψλεο, 15 θαη 16 Μαξηίνπ 2002 [δηθηπαθφο ηφπνο: 70.pdf] Τπνπξγείν Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2006), «Δζληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε », επηέκβξηνο 2006 [δηεχζπλζε ζην ίληεξλεη:

96 Πεγέο 96 greece_el.pdf ] Τπνπξγείν Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο, Τπνπξγείν Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ (2005), «Ζ Διιεληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο γηα ηηο πληάμεηο». Τπνπξγείν Απαζρφιεζεο θαη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (2005), «Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Έληαμε » Τπνπξγείν Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ, Τπνπξγείν Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ (2002), «Ζ Διιεληθή Έθζεζε ηξαηεγηθήο γηα ηηο πληάμεηο» Τπνπξγεία: Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αθζαιίζεσλ (ζπληνληζκφο), Τγείαο θαη Πξφλνηαο, Δζσηεξηθψλ Γεκφζηαο Γηνίθεζεο θαη Απνθέληξσζεο, Δζληθήο Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ, Δζληθήο Οηθνλνκίαο θαη Οηθνλνκηθψλ (2001), «Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Δλζσκάησζε », Αζήλα Τπνπξγείν Δξγαζίαο θαη Κνηλσληθψλ Αζθαιίζεσλ (2003), «Δζληθφ ρέδην Γξάζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Δλζσκάησζε », Αζήλα Commission of the European Communities (1999), Communication. A concerted strategy for modernizing social protection, COM (99) 347 final, Brussels. Commission of the European Communities (2002), Communication from the Commission on Streamlining the Annual Economic and Employment Policy Coordination Cycles, COM (2002) 487 final, , Brussels. Commission of the European Communities (2003), Communication to the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Joint Report on Social Inclusion summarizing the results of the examination of the National Action Plans for Social Inclusion ( ), COM (2003)773 final of , Brussels. Commission of the European Communities (2003), Draft Joint Inclusion Report. Statistical Annex [SEC(2003)1425 final of ]

97 Πεγέο 97 Commission of the European Communities (2004), Commission Staff Working Paper. Social Inclusion in the New Member States. A Synthesis of the Joint Memoranda on Social Inclusion, Brussels, [SEC(2004) 848, 22/6/2004]. Commission νf the European Communities (2006a), Commission Staff Working Document. Annexes to the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions - Joint Report on Social Protection and Social Inclusion Synthesis report on adequate and sustainable pensions -{COM(2006) 62 final}, SEC(2006) 304, , Brussels Commission νf the European Communities (2006b), Commission Staff Working Document. Implementation and Update Reports on Naps/Inclusion and Update Reports on Naps/Inclusion COM (2006) 62 Final, , Brussels. Commission of the European Communities (2007a), «Commission Staff Working Document, Joint Report on Social Protection and Social Inclusion, Country Profiles», SEC (2007) 272, , Brussels. Commission of the European Communities (2007b), «Commission Staff Working Document, Joint Report on Social Protection and Social Inclusion, Supporting Document», SEC (2007) 329, , Brussels. Committee of the Regions (2003), Opinion on the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Strengthening the social dimension of the Lisbon strategy: Streamlining open coordination in the field of social protection, COM(2003) 261 final, ECOS-023, 16 December 2003, Brussels. Council of the European Union (2004), Joint report by the Commission and the Council on social inclusion, SOC 115, ECOFIN 80, EDUC 46, SAN 49, 7101/04, 5 March 2004, Brussels. European Commission (2005), Review of Preliminary National Policy Statements on Health Care and Long-term Care. Memorandum of the

98 Πεγέο 98 Social Protection Committee, 30 November 2005, [url: ec.europa.eu/ employment_social/social_protection/docs/spc_ltc_2005_en.pdf ] European Commission (2006), Portfolio of overarching indicators and streamlined Social Inclusion, Pensions and Health Portfolios, 07/06/2006, Brussels. European Economic and Social Committee (2003), Opinion on the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Strengthening the social dimension of the Lisbon strategy: Streamlining open coordination in the field of social protection COM(2003) 261 final, SOC/ October 2003, Brussels. European Economic and Social Committee (2006), Opinion on the Communication from the Commission to the Council, the European Parliament, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Working together, working better: A new framework for the open coordination of social protection and inclusion policies in the European Union, COM (2005) 706 final, SOC/234, 20 April 2006, Brussels. FEANTSA (2006), Response to the European Commission Communication Working together, working better: A new framework for the open coordination of social protection and inclusion policies in the European Union, January 2006, [url: Streamlined%20strategy%20social%20protection%20and%20inclusion /policystatements/feantsaresponse_streamlining_jan2006.pdf] National Report on Strategies for Social Protection and Social Inclusion , Portugal, [url: social_inclusion/docs/2006/nap/portugal_en.pdf] Social Protection Committee (2002), Questionnaire on Health and Long-Term Care for the Elderly, SPC/2002/APR/01, En/rev 1 [url: ec.europa.eu/employment_social/social_protection/docs/questionnaire 1_en.pdf ] Solidar (2003), Streamlining the way to strengthen the social dimension of the Lisbon Strategy?, , [url: Document.asp?DocID=4726&tod=175 ]

99 Πεγέο 99 UEAPME (2006), Position Paper on the Commission s communication: Working together, working better: A new framework for the open coordination of social protection and inclusion policies in the European Union, 24 January 2006, Brussels. [url: docs/pos_papers/2006/060124_ OMCCommunication.pdf ] UK National Report on Strategies for Social Protection and Social Inclusion , [url: social_inclusion/docs/2006/nap/uk_en.pdf ] Βηβιηνγξαθία Ακίηζεο Γαβξηήι (2006), «Ζ Δπξσπατθή ηξαηεγηθή Κνηλσληθήο Έληαμεο», εθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα. Λπκπεξάθε Α. θαη Σήληνο Πι. (επηκ) (2002), «Δξγαζία θαη πλνρή: Σα Δζληθά ρέδηα Γξάζεο γηα ηελ Απαζρφιεζε θαη ηελ Κνηλσληθή Έληαμε», εθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα. Νηθνιαθνπνχινπ-ηεθάλνπ Ζξψ (2001), «Ζ Κνηλσληθή Δπξψπε. Διιείκκαηα θαη Πξννπηηθέο», εθδφζεηο Η. ηδέξεο, Αζήλα. Νηθνιαθνπνχινπ-ηεθάλνπ Ζξψ (2006), «Ζ Κνηλσληθή Δπξψπε. Πξνζδνθίεο θαη Δπηηεχγκαηα», εθδφζεηο Η. ηδέξεο, Αζήλα. Νηθνιαθνπνχινπ-ηεθάλνπ Ζξψ θαη Ακίηζεο Γαβξηήι (επηκ.) (2002), «Μειέηεο Κνηλσληθνχ Γηθαίνπ θαη Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο», εθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα. αθειιαξφπνπινο Θεφδσξνο (2003), «Εεηήκαηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο», Δθδφζεηο Γηφληθνο, Αζήλα. αθειιαξφπνπινο Θεφδσξνο (2006), «Εεηήκαηα Κνηλσληθήο Πνιηηηθήο II», Δθδφζεηο Γηφληθνο, Αζήλα. αθειιαξφπνπινο Θεφδσξνο (2004), «πκκεηνρηθέο δηαδηθαζίεο θαη Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Μνληέιν: Ζ Αλνηρηή Μέζνδνο πληνληζκνχ», έθδνζε ΗΣΑΜΔ, Αζήλα.

100 Πεγέο 100 ηεθάλνπ Κσλζηαληίλνο (2001), «Δπξσπατθή Οινθιήξσζε, Σφκνο Α : Γεληθά& Θεζκηθά Υαξαθηεξηζηηθά κεηά ηε Νίθαηα», 5ε αλαζεσξεκέλε έθδνζε, εθδφζεηο Αλη. Ν. άθθνπια, Αζήλα-Κνκνηελή. Amitsis G., Sakellaropoulos Th., Bergham (2004), Connecting welfare diversity within the European Social Model, εθδφζεηο Intersentia. Barnes M., Heady C., Middleton S., Millar J., Papadopoulos F. and Tsakloglou P. (eds) (2002), Poverty and Social Exclusion in Europe, Edward Elgar publishing, Cheltenham. Bievre D., Neuhold C. (Eds.) (2007), Dynamics and Obstacles of European Governance, Cheltenham: Edward Elgar publishing. Hills J. (edit.) (1998), Exclusion, Employment and Opportunity, Policy Press, Bristol. Mayes David G., Berghman Jos and Salais Robert (eds) (2001), Social Exclusion and European Policy, Edward Elgar Publishing. Muffels Ruud J. A., Tsakloglou Panos and Mayes David G. (edit.) (2002), Social Exclusion in European Welfare States, Edward Elgar Publishing. Pantazis Ch., Gordon D. (2002), Tackling Inequalities: where are we now and what can be done?, the Policy Press, Bristol. Porte C. & Pochet Ρ. (2002), "Building Social Europe through the Open Method of Coordination", PIE-Peter Lang, Brussels. Stephanou A. Constantine (edit.) (2006), Adjusting to EU Enlargement. Recurring Issues in a new Setting, Edward Elgar publishing. Zeitlin Jonathan and Pochet Philippe, with Lars Magnusson (eds) (2005), The Open Method of Coordination in Action: The European Employment and Social Inclusion Strategies, PIE-Peter Lang, Brussels.

101 Πεγέο 101 Αξζξνγξαθία Arrowsmith J. & Sisson Κ. & Marginson Ρ. (2004), "What can 'benchmarking' offer the open method of co-ordination?, Journal of European Public Policy 11 (2), pp Atkinson A.B, Marlier E., Nolan Br. (2004), Indicators and Targets for Social Inclusion in the European Union, Journal of Common Market Studies, Volume 42. Number 1. pp Atkinson A.B (2002), Social Inclusion and the European Union, Journal of Common Market Studies, Vol. 40, Number 4, pp Atkinson R. and Davoudi S. (2000), The Concept of Social Exclusion in the European Union: Context, Development and Possibilities, Journal of Common Market Studies, Vol. 38, Number 3, pp Berghman J. & Okma K. (2002), The Method of Open Coordination: open procedures or closed circuit? Social policy making between science and politics, [url: berghmanokma.pdf ] Bernhard Stefan (2006), The European Paradigm of Social Exclusion, Journal of Contemporary European Research (JCER), Volume 2, Issue 1, pp Borras S. & Greve Β. (2004), "OMC: New method or just cheap talk?", Journal of European Public Policy 11 (2), pp Borras S. & Jacobsson K. (2004), The open method of coordination and new governance patterns in the EU, Journal of European Public Policy, 11 (2), pp Burca Grainne (2003), The Constitutional Challenge of New Governance in the European Union, European Law Review, 28(6), pp Burca Grainne and Zeitlin Jonathan (2003), Constitutionalising the Open Method of Coordination. What should the Convention propose?, Center for European Policy Studies (CEPS), Brief No 31, [url: ] Casey H Bernard (2003), Coordinating Coordination : Beyond Streamlining, VDR/BMGS/MPI Follow-up Conference on the Open

102 Πεγέο 102 Method of Coordination in the Field of Pensions in the European Union- Quo Vadis?, March 2003, Berlin [ url: ] Chalmers D. and Lodge M. (2003), The Open Method of Coordination and the European Welfare State, ESRC Centre for Analysis of Risk and Regulation, Discussion Paper 11, London School of Economics, June 2003, London. [url: collections/carr/pdf/disspaper11.pdf ] Chassard Y. (2001), European Integration and Social Protection: From the Spaak Report to the Open Method of Coordination, ζην David G. Mayes, Jos Berghman and Robert Salais (επηκ.) Social Exclusion and European Policy, εθδφζεηο Edward Elgar Publishing. Chiattelli Carlo (2006), The Reform of the Lisbon Strategy s Governance Framework. Is New Governance the Way Forward?, Journal of Contemporary European Research (JCER), Volume 2, Issue 1, pp Eckardt Martina (2005), The open method of coordination on pensions: an economic analysis of its effects on pension reforms, Journal of European Social Policy, Volume 15, No 3, pp Ferrera Maurizio, Matsaganis Manos, Sacchi Stefano (2002), Open coordination against poverty: the new EU social inclusion process, Journal of European Social Policy, Volume 12. Number 3. pp Haahr J. Ζ. (2004), "Οpen co-ordination as advanced Iiberal government", Journal of European Public Policy, 11 (2), pp Hatzopoulos Vassilis (2007), Why the Open Method of Coordination (OMC) is bad for you: a letter to the EU, European Law Journal, Volume 13, Issue 3, May 2007, pp Hodson D., Maher I. (2001), The Open Method as a new mode of governance: The case of soft economic policy co-ordination, Journal of Common Market Studies, Volume 39, Number 4, pp Jacobsson Kerstin and Vifell Asa (2003), Integration by Deliberation? On the Role of Committees in the Open Method of Coordination, prepared for the workshop on the forging of Deliberative

103 Πεγέο 103 Supranationalism in the EU, Florence 7-8 February 2003, [url: ] MacPhail Eilidh (2006), Sub-national authorities and the Open Method of Coordination: a new opportunity or the same old Community?, Journal of Contemporary European Research (JCER), Volume 2, Issue 1, pp O Connor J. S. (2005), Policy coordination, social indicators and the social policy agenda in the European Union, Journal of European Social Policy, 15 (4), pp Porte Caroline (2001), «The soft OMC in social protection», European Trade Yearbook 2001, pp , [url: ] Porte Caroline (2002), Is the OMC Appropriate for Organising Activities at European Level in Sensitive Policy Areas?, European Law Journal, Volume 8, Issue 1, March 2002, pp Porte C. & Nanz Ρ. (2004), "The OMC - a deliberative - democratic mode of governance? The cases of employment and pensions", Journal of European Public Policy 11(2), pp Porte C., Pochet Ph., Room Gr. (2001), Social benchmarking, policy making and the instruments of new governance in the EU, Journal of European Social Policy, 11 (4), pp Porte C. & Pochet Ph. (2003), The OMC intertwined with the debates on governance, democracy and social Europe, research on the Open Method of Co-ordination and European Integration, [ url: ] Radaelli Claudio (2003), The Open Method of Coordination: a new governance architecture for the European Union? Swedish Institute for European Policy Studies, (SIEPS), March 2003, [url: ] Radulova Elissaveta (2007), The OMC: an Opaque Method of Consideration or Deliberative Governance in Action?, Journal of European Intergration, Volume 29, Issue , pp Radulova, Elissaveta (2007), Variations on Soft EU governance: the Open Method(s) of Coordination, in De Bievre, D.,Neuhold, C. (Eds.),

104 Πεγέο 104 Dynamics and Obstacles of European Governance. Cheltenham: Edward Elgar publishing. Régent Sabrina (2002), The Open Method of Co-ordination: A supranational form of governance?, Discussion paper, DP/137/2002, Decent Work Research Programme, International Institute for Labor Studies. Scharpf W. Fritz (1998), Interdependence and Democratic Legitimation, Max Planck Institute for the Studies of Societies, MPIfG Working Paper 98/2, September [url: Scharpf Fritz W. (2002), The European Social Model: Coping with the Challenges of Diversity, ζην Journal of Common Market Studies, Volume 40. Number 4. pp Scharpf Fritz W. (2001), «European Governance: Common Concerns vs. The Challenge of Diversity», Max Planck Institute for the Studies of Societies, MPIfG Working Paper 01/6. Stephanou A. Constantine (2006), Regulatory Adjustment in the wider Europe Area, in the (edit.) Stephanou A. Constantine, Adjusting to EU Enlargement. Recurring Issues in a new Setting, Edward Elgar publishing. Syrpis Phil (2002), Legitimising European Governance: Taking Subsidiarity Seriously within the Open Method of Coordination, EUI Working Paper LAW No 2002/10, European University Institute, Florence [url: cadmus.iue.it/dspace/bitstream/1814/188/1/law02-10.pdf] Trubek M. David and Trubek G. Louise (2005), "Hard and Soft Law in the Construction of Social Europe: the Role of the Open Method of Co-ordination", European Law Journal, Volume 11, No. 3, May 2005, pp Vandenbrouke, F. (2002) The EU and social protection: What should the European Convention propose? Paper presented at the MPI for the Study of Societies, Köln, 17 June 2002 Vanhercke Bart (2006), Variations in Institutionalization of Hybrid Social Protection OMC s: the Choice for non-constitutionalization and

105 Πεγέο 105 the Emergence of Hard Soft Law, paper presented at the 2006 ESPANET Conference Bremen, September 2006 [url: df ] Vanhercke Bart (2007), The Operation of the Social Protection and Social Inclusion OMC in Belgium: a Hybrid Policy Instrument between Hard and Soft Law, EUSA tenth biennial international conference, May 17-19, 2007, Montreal, Canada, [url: eusa2007/papers/vanhercke-b-08f.pdf ] Zeitlin Jonathan (2005a), Social Europe and Experimentalist Governance: Towards a New Constitutional Compromise?, European Governance Papers, No. C-05-04, , [url: ] Zeitlin Jonathan (2005b), Introduction: The Open Method of Coordination in Question, in the Zeitlin J. and Pochet Ph., with Magnusson (eds), The Open Method of Coordination in Action: The European Employment and Social Inclusion Strategies, PIE-Peter Lang, Brussels. Υξήζηκεο Ιζηνζειίδεο ec.europa.eu/employment_social/social_protection/health_en.htm ec.europa.eu/employment_social/social_protection_commitee/spc_topi cs_en.htm ec.europa.eu/employment_social/social_inclusion/index_en.htm ec.europa.eu/employment_social/social_protection/pensions_en.htm

106 Παξάξηεκα Παξάξηεκα πγθεληξσηηθφο Πίλαθαο : Η Δθαξκνγή ηεο ΑΜ ζηα πζηήκαηα Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο απφ ην θαη απφ ην 2006 θαη κεηά Αλνηρηή Μέζνδνο πληνληζκνχ Ννκηθή Βάζε ζηηο πλζήθεο ηφρνη Κνηλσληθή Δληαμε (θνηλσληθή πξφλνηα) Κνηλσληθή Πξνζηαζία πληάμεηο (θνηλσληθή αζθάιηζε) Άξζξν 137 ΣΔΚ Άξζξα 137 θαη 140 Σπκπεξάζκαηα Δπξσπατθνύ Σπκβνπιίνπ ζηε Ληζαβόλα, Μαξηίνπ άμνλεο πξνηεξαηνηήησλ: πξναγσγή ηεο ζπκκεηνρήο ζηελ απαζρόιεζε θαη ηεο πξόζβαζεο όισλ ζηνπο πόξνπο, ζηα δηθαηώκαηα, ζηα αγαζά θαη ζηηο ππεξεζίεο, πξόιεςε ηνπ θηλδύλνπ απνθιεηζκνύ, δξάζε γηα ηνπο πην επάισηνπο θαη θηλεηνπνίεζε όισλ ησλ παξαγόλησλ. Δμεηδηθεύνληαη ζε 15 επηκέξνπο ζηόρνπο. Δγθξίζεθαλ ζην Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Νίθαηαο (2000) θαη αλαζεσξήζεθαλ ζην Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Κνπεγράγεο (2002) ΣΔΚ Σπκπεξάζκαηα Δπξσπατθνύ Σπκβνπιίνπ ζηε Σηνθρόικε, Μαξηίνπ γεληθέο αξρέο: επάξθεηαθνηλσληθή αξρή, νηθνλνκηθή βησζηκόηεηα (καθξννηθνλνκηθή αξρή) θαη εθζπγρξνληζκόο ζπληαμηνδνηηθώλ ζπζηεκάησλ (επηρεηξεζηαθή αξρή). Δμεηδηθεύνληαη ζε 11 επηκέξνπο ζηόρνπο. Οη αξρέο πηνζεηήζεθαλ από ην Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηνπ Γθέηεκπνξγθ (6/2001) θαη εμεηδηθεύηεθαλ από ην Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηνπ Λάαθελ (12/2001) Τγεία θαη Μαθξνρξφληα Φξνληίδα Άξζξν 152 ΣΔΚ Σπκπεξάζκαηα Δπξσπατθνύ Σπκβνπιίνπ ζην Γθέηεκπνξγθ, Ινπλίνπ καθξνπξόζεζκνη πξνζαλαηνιηζκνί: δπλαηόηεηα πξόζβαζεο ζε όινπο πεξίζαιςε πςειήο πνηόηεηαο νηθνλνκηθή βησζηκόηεηα (καθξννηθνλνκη θή αξρή) Δγθξίζεθαλ από ην Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηεο Βαξθειώλεο (3/2002) θαη ε Δπηηξνπή πξόηεηλε ηελ εμεηδίθεπζή ηνπο ζε 4 ζηόρνπο θαη 20 κέηξα πνιηηηθήο (4/2004)

107 Παξάξηεκα κε ηελ πξνζζήθε αιιαγώλ ώζηε λα ππνγξακκηζηεί πεξηζζόηεξν: ε ζεκαζία ηεο ζηνρνζέηεζεο, ε αλάγθε ελίζρπζεο ηεο δηάζηαζεο ηνπ θύινπ ζηα ΔΣΓελ ε επηζήκαλζεο ησλ θηλδύλσλ ηεο θηώρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ ησλ κεηαλαζηώλ Κνηλνί Γείθηεο Το Μάρτιο του 2006 το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υιοθέτησε ένα νέο πλαίσιο κοινών στόχων (3 ευρύτερους και 9 τομεακούς) για την Κοινωνική Προστασία και Κοινωνική Ένταξη. Οι νέοι ευρύτεροι στόχοι της ΑΜΣ για την κοινωνική προστασία είναι οι εξής : (α) προώθηση της κοινωνικής συνοχής, της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και των ίσων ευκαιριών για όλους μέσω επαρκών, προσιτών, οικονομικά βιώσιμων, προσαρμόσιμων και αποτελεσματικών συστημάτων κοινωνικής προστασίας και πολιτικών κοινωνικής ένταξης (β) προώθηση της αποτελεσματικής και αμοιβαίας αλληλεπίδρασης μεταξύ, αφενός, των στόχων της Λισαβόνας για μεγαλύτερη οικονομική ανάπτυξη, περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη κοινωνική συνοχή και, αφετέρου, της στρατηγικής της ΕΕ για βιώσιμη ανάπτυξη (γ) προώθηση της καλής διακυβέρνησης, της διαφάνειας και της συμμετοχής των ενδιαφερομένων στο σχεδιασμό, την εφαρμογή και την παρακολούθηση της πολιτικής. Πξνεηνηκάζηεθαλ από ηελ Δπηηξνπή Όρη Όρη Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο (10/2001) θαηόπηλ αηηήκαηνο ηνπ Δπξσπατθνύ Σπκβνπιίνπ ηεο Σηνθρόικεο(3/2001) θαη πηνζεηήζεθαλ από ην Δπξσπατθό Σπκβνύιην ηνπ Λάαθελ (12/ 2001). Πξόθεηηαη γηα 18 επξσπατθνύο

108 Παξάξηεκα Δζληθέο Δθζέζεηο δείθηεο-10 θύξηνπο θαη 8 δεπηεξεύνληεο-ελώ είλαη δπλαηή θαη ε ύπαξμε εζληθώλ δεηθηώλ. Τον Ιούνιο του 2006, η Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας υιοθέτησε μια σειρά κοινών δεικτών για τη διαδικασία της Κοινωνικής Προστασίας, που πρόκειται να χρησιμεύσουν ως εργαλείο ελέγχου της κοινωνικής κατάστασης κάθε κράτους μέλους σε σχέση με τους νέους κοινούς στόχους, αξιολόγησης της προόδου, εντοπισμού και σύγκρισης καλών πρακτικών. 14 δείκτες (κοινοτικοί και εθνικοί) και 12 δείκτες θα πλαισιώνουν τους προηγούμενους, που θα αφορούν την κοινωνική προστασία συνολικά. 11 πρωτεύοντες, 3 δευτερεύοντες δείκτες και 11 δείκτες που θα πλαισιώνουν τους προηγούμενους, ειδικά για την κοινωνική ένταξη. 11 πρωτεύοντες, 11 δευτερεύοντες δείκτες και 5 δείκτες που θα πλαισιώνουν τους προηγούμενους, ειδικά για τις συντάξεις. Μια ημιτελής λίστα δεικτών για τον τομέα της υγείας. Υπνβνιή ΔΣΓελ από ηα θξάηε-κέιε ζηελ Δπηηξνπή θάζε δπν (2) ρξόληα. Πξνεηνηκάδνληαη από ηα αξκόδηα Υπνπξγεία βάζεη θνηλνύ ζρεδηαζκνύ, θνηλώλ ζηόρσλ θαη δεηθηώλ. Τα πξώηα ΔΣΓελ ησλ 15 θξαηώλ κειώλ θάιππηαλ ηελ πεξίνδν , ηα δεύηεξα ηελ πεξίνδν , ελώ ηα ηξίηα ηελ πεξίνδν Τα 10 λέα θξάηε κέιε ππέβαιαλ ηα πξώηα ηνπο ΔΣΓελ ηνλ Ινύιην ηνπ 2004 θαη απηά αθνξνύλ ηελ πεξίνδν Υπνβνιή ΔΔΣ γηα ηηο Σπληάμεηο από ηα θξάηε-κέιε ζηελ Δπηηξνπή θάζε ηξία (3) ρξόληα. Η ππνβνιή ησλ πξώησλ από ηα 15 θξάηε κέιε έγηλε ηνλ 9/2002 θαη ησλ δεύηεξσλ από ηα 25 θξάηε κέιε ην Υπνβνιή από ηα θξάηε κέιε Απαληήζεσλ ζην Δξσηεκαηνιόγην πνπ είρε ζηείιεη ε Δπηηξνπή ην Υπνβνιή εηήζησλ Πξνθαηαξθηηθώλ Γειώζεσλ Πνιηηηθήο από ηα θξάηε-κέιε ζηελ Δπηηξνπή ην Το Σεπτέμβριο του 2006 υποβλήθηκαν από τα 25 κράτη μέλη της ΕΕ οι πρώτες «Εθνικές Εκθέσεις Στρατηγικής για την Κοινωνική Προστασία και την Κοινωνική Ένταξη» που θα καλύψουν την περίοδο Κνηλέο Βάζεη ηεο εμέηαζεο Βάζεη ηεο εμέηαζεο Βάζεη ησλ

109 Παξάξηεκα Δθζέζεηο ησλ ΔΣΓελ ε Δπηηξνπή πηνζεηεί έλα Σρέδην Κνηλήο Έθζεζεο γηα ηελ Κνηλσληθή Δλζσκάησζε, ην νπνίν εγθξίλεηαη από ην Σπκβνύιην θαη πηνζεηείηαη σο Κνηλή Έθζεζε Σπκβνπιίνπ/ Δπηηξνπήο. Η πξώηε Έθζεζε πνπ αθνξά ηελ εμέηαζε ησλ ΔΣΓελ εγθξίζεθε από ην Σπκβνύιην ην 12/2001, ελώ ε δεύηεξε πνπ αθνξά ηα ΔΣΓελ εγθξίζεθε ηνλ 3/2004. ησλ ΔΔΣ γηα ηηο Σπληάμεηο ε Δπηηξνπή πηνζεηεί έλα Σρέδην Κνηλήο Έθζεζεο ην νπνίν εγθξίλεηαη από ην Σπκβνύιην θαη πηνζεηείηαη σο Κνηλή Έθζεζε Σπκβνπιίνπ/ Δπηηξνπήο γηα ηηο επαξθείο θαη βηώζηκεο ζπληάμεηο. Η πξώηε Έθζεζε εγθξίζεθε ην 3/2003. Η δεύηεξε πξνεηνηκάζηεθε από ηελ Δπηηξνπή θαη ηελ ΔΚΠ ην 2/2006 απαληήζεσλ ησλ θξαηώλ κειώλ ζην εξσηεκαηνιόγην ε Δπηηξνπή θαη ην Σπκβνύιην εμέδσζαλ Κνηλή Έθζεζε ην 3/2003. Δπίζεο, ε Δπηηξνπή πξνεηνίκαζε Έθζεζε Δπηζθόπεζεο κε βάζε ηηο Πξνθαηαξθηηθέο Δθζέζεηο ησλ θξαηώλ ην 11/2005. Η πρώτη ετήσια «Κοινή Έκθεση για την κοινωνική προστασία και την κοινωνική ενσωμάτωση» εκδόθηκε στις 27/01/2005, η δεύτερη στις 13/03/2006 και η τρίτη 23/02/2007. πζηάζεηο Όρη Όρη Όρη Κπξψζεηο Όρη Όρη Όρη Πξφγξακκα Γξάζεο Κνηλνηηθό Πξόγξακκα Γξάζεο γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηνπ θνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ ( ) Όρη Κνηλνηηθό Πξόγξακκα Γξάζεο ζηνλ ηνκέα ηεο δεκόζηαο πγείαο ( ) Kοινοτικό Πρόγραμμα για την Απασχόληση και την Κοινωνική Αλληλεγγύη Progress ( )

110 Παξάξηεκα Πίλαθαο 2: Η Μεηαβαηηθή Πεξίνδνο ηνπ Eμνξζνινγηζκνχ ηεο ΑΜ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία ( ) Πεγή: COM (2003) 261 ηειηθό, ζει

111 Παξάξηεκα 2 111

112 Παξάξηεκα Πίλαθαο 3: Ο Πιήξεο Δμνξζνινγηζκφο ηεο ΑΜ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία ( ) Πεγή: COM (2003) 261 ηειηθό, ζει

113 Παξάξηεκα 2 113

114 Παξάξηεκα Πίλαθαο 4: πγρξνληζκφο ηεο ΑΜ ζηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία κε ηηο ΓΚΓΟΠ θαη ηελ ΔΑ ( ) Πεγή: COM (2003) 261 ηειηθό, ζει

115 Παξάξηεκα 2 115

116 Παξάξηεκα Πίλαθαο 5: Οη Αλακνξθσκέλνη Γείθηεο ηνπ Λάαθελ γηα ηελ Κνηλσληθή Έληαμε, φπσο απηνί εγθξίζεθαλ απφ ηελ ΔΚΠ ηνλ Ινχιην 2003 Πεγή: Commission of the European Communities (2003), Draft Joint Inclusion Report. Statistical Annex [SEC(2003)1425 final of ], pp. 4-7

117 Παξάξηεκα 3 117

118 Παξάξηεκα 3 118

119 Παξάξηεκα 3 119

120 Παξάξηεκα Πίλαθαο 6: Οη Νένη Κνηλνί Γείθηεο (overarching indicators) γηα ηελ Κνηλσληθή Πξνζηαζία θαη Έληαμε Πεγή: European Commission (2006), Portfolio of overarching indicators and streamlined Social Inclusion, Pensions and Health Portfolios, 07/06/2006, Brussels. Indicator Definition 1a EU: At-risk-ofpoverty Share of persons aged 0+ with an rate equivalised disposable income below 60% + Illustrative of the national equivalised median income. threshold value Value of the at-risk-of-poverty threshold (60% median national equivalised income) in PPS for an illustrative household type (e.g., single person household) Source: SILC 1b EU: Relative Difference between the median equivalised median income of persons aged 0+ below the atrisk-of poverty risk poverty threshold and the threshold gap itself, expressed as a percentage of the atrisk-of poverty threshold. Source: SILC 2 EU: S80/S20 Ratio of total income received by the 20% of the country's population with the highest income (top quintile) to that received by the 20% of the country's population with the lowest income (lowest quintile). Income must be understood as equivalised disposable income. Source: SILC 3 NAT: Healthy life expectancy 4 EU: Early school leavers 5 EU: People living in jobless households Number of years that a person at birth, at 45, at 65 is still expected to live in a healthy condition (also called disabilityfree life expectancy). To be interpreted jointly with life expectancy Source: Eurostat Share of persons aged 18 to 24 who have only lower secondary education (their highest level of education or training attained is 0, 1 or 2 according to the 1997 International Standard Classification of Education ISCED 97) and have not received education or training in the four weeks preceding the survey. Source: LFS Proportion of people living in jobless households, expressed as a share of all people in the same age group. This indicator should be analysed in the light of context indicator N 8: jobless households by main household types Source: LFS Break downs By age: Total, 0-17, 18-64, 65+ By age: Total, 0-17, 18-64, 65+ Location '1a 1b a 7b'!A1 '1a 1b a 7b'!A20 None '1a 1b a 7b'!A34 At birth, at 45, at 65 By sex (By SES) 'NAT 3 & context 3'!A1 By sex '1a 1b a 7b'!A43 By age: 0-17, By sex (18+ only) '1a 1b a 7b'!A63

121 Παξάξηεκα NAT: Projected Total Public Social expenditures 7a 7b EU: Median relative income of elderly people EU: Aggregate replacement ratio 8 Unmet need for care 9 EU: At-risk-ofpoverty rate anchored at a fixed moment in time (2005) 10 EU: Employment rate of older workers 11 EU: In-work poverty risk 12 EU: Activity rate 13 NAT: Regional disparities coefficient of variation of employment rates 14 To be decided following ISG work on health indicators Age-related projections of total public social expenditures (e.g. pensions, health care, long-term care, education and unemployment transfers), current level (% of GDP) and projected change in share of GDP (in percentage points) ( ) Specific assumptions agreed in the AWG/EPC. See "The 2005 EPC projections of age-related expenditures ( ) for EU-25: underlying assumptions and projection methodologies" Source: EPC/AWG Median equivalised income of people aged 65+ as a ratio of income of people aged 0-64 Source: EU-SILC Median individual pensions of relative to median individual earnings of 50-59, excluding other social benefits Source: EU-SILC Not defined yet - Share of persons aged 0+ with an equivalised disposable income below the at-risk-of-poverty threshold calculated in year 2005 (1st EU-SILC income reference year for all 25 EU countries), up-rated by inflation over the years. Source: SILC Persons in employment in age groups and as a proportion of total population in the same age group Source: LFS Individuals who are classified as employed (distinguishing between wage and salary employment plus self-employment and wage and salary employment only) and who are at risk of poverty. This indicator needs to be analysed according to personal, job and household characteristics. It should also be analysed in comparison with the poverty risk faced by the unemployed and the inactive. Source: SILC Share of employed and unemployed people in total population of working age Source: LFS 'NAT 3-EU '!A22 - '1a 1b a 7b'!A91 By sex '1a 1b a 7b'!A96 By age: Total, 0-17, 18-64, 65+ By sex (18+ only) By age: 55-59; By sex By sex By sex and age: 15-24, 25-54, 55-59; 60-64; Total n.a. n.a. ' '!A4 ' '!A29 ' '!A87 Standard deviation of regional employment rates divided by the weighted national average (age group years). (NUTS II) Source: LFS 'NAT 3-EU '!A63

122 Παξάξηεκα Context informati on 1 GDP growth Growth rate of GDP volume - percentage change on previous year Source: Eurostat STRIND 2a 2b 2c Employment rate, by sex Unemployment rate, by sex, and key age groups Long term unemployment rate, by sex and key age groups 3 Life expectancy at birth and at 65 4 Old age dependency ratio, current and projected The employment rate is calculated by dividing the number of persons aged 15 to 64 in employment by the total population of the same age group. Source: LFS Unemployment rates represent unemployed persons as a percentage of the labour force. The labour force is the total number of people employed and unemployed. Unemployed persons comprise persons aged 15 to 74 who were: a. without work during the reference week, b. currently available for work, i.e. were available for paid employment or selfemployment before the end of the two weeks following the reference week, c. actively seeking work, i.e. had taken specific steps in the four weeks period ending with the reference week to seek paid employment or self-employment or who found a job to start later, i.e. within a period of, at most, three months. Source: LFS Long-term unemployed (12 months and more) persons are those aged at least 15 years not living in collective households who are without work within the next two weeks, are available to start work within the next two weeks and who are seeking work (have actively sought employment at some time during the previous four weeks or are not seeking a job because they have already found a job to start later). The total active population (labour force) is the total number of the employed and unemployed population. The duration of unemployment is defined as the duration of a search for a job or as the length of the period since the last job was held (if this period is shorter than the duration of the search for a job). Source: LFS LE at birth: The mean number of years that a newborn child can expect to live if subjected throughout his life to the current mortality conditions (age specific probabilities of dying). LE at 65: The mean number of years still to be lived by a person who have reached 65, if subjected throughout the rest of his life to the current mortality conditions (age specific probabilities of dying). Source Eurostat - Demography Ratio between the total number of elderly persons of an age when they are generally economically inactive (aged 65 and over) and the number of persons of working age (from 15 to 64). Source Eurostat - Demography context 1 to context 1 to context 1 to context 1 to context 1 to context 1 to

123 Παξάξηεκα Distribution of population by household types, including collective households 6 Public debt, current and projected, % of GDP 7 Social protection expenditure, current, by function, gross and net (ESPROSS) 8 Jobless households by main household types 9 Making work pay indicators (unemploymen t trap, inactivity trap (esp. second earner case), lowwage trap. Number and % of people living in private resp. collective households. Source Eurostat - Census 2001 data collection Government debt is the consolidated gross debt of the whole general government sector outstanding at the end of the year (in nominal value). These data are reported to the European Commission in the framework of the Excessive Deficit Procedure (EDP). Projections are produced by the Commission Services in the context of the assessment of the long-term sustainability of the public finances based on the 2005/06 updates of Stability and Convergence Programmes (SCPs). cations/european_economy/2006/ee306_e n.pdf Total social protection expenditures broken down in social benefits, administration cost and other expenditure. In addition, social benefits are classified by functions of social protection. Net expenditures are not presented here since they are not available in ESSPROS yet. Source: Eurostat - ESSPROS Breakdown of jobless households by main household types Source: SILC Unemployment trap: Marginal effective tax rate (METR) on labour income taking account of the combined effect of increased taxes and benefits withdrawal as one takes up a job. Calculated as the ratio of change in gross income minus (net in work income minus net out of work income) divided by change in gross income for a single person moving from unemployment to a job with a wage level of 67% of APW. Inactivity trap: METR on labour income taking account of the combined effect of increased taxes and benefits withdrawal as one takes up a job while previously inactive. Calculated as the ratio of change in gross income minus (net in work income minus net out of work income) divided by change in gross income for a single person moving from inactivity to a job with a wage level of 67% of APW. Low wage trap: METR on labour income taking account of the combined effect of increased taxes on labour and in-work benefits withdrawal as one increases the work effort (increased working hours or moving to a better job). Calculated as the ratio of change in personal income tax and employee contributions plus change (reductions) in benefits, divided by increases in gross earnings, using the context 1 to context 1 to context 1 to context 1 to context 9

124 Παξάξηεκα "discrete" income changes from 34-66% of APW. Breakdown by family types: oneearner couple with two children and single parent with two children. Source: Joint Commission -OECD project using tax-benefit Models 10 Net income of social assistance recipients as a % of the atrisk of poverty threshold for 3 jobless household types 11 At-risk of poverty rate before social transfers (other than pensions), 0-17, 18-64, 65+ This indicator refers to the income of people living in households that only rely on "last resort" social assistance benefits (including related housing benefits) and for which no other income stream is available (from other social protection benefits e.g. unemployment or disability schemes or from work). The aim of such an indicator is to evaluate if the safety nets provided to those households most excluded from the labour market are sufficient to lift people out of poverty. This indicator is calculated on the basis of the tax-benefit models developed jointly by the OECD and the European Commission. It is only calculated for Countries where non-categorical social benefits are in place and for 3 jobless household types: single, lone parent, 2 children and couple with 2 children. This indicator is especially relevant when analysing MWP indicators. Source: Joint EC-OECD project using OECD tax-benefit models, and Eurostat (see Chapter I and Annex I) This indicator is meant to compare the observed risk of poverty with a hypothetical measure of a risk of poverty in absence of all social transfers (other than pensions) all things being kept equal. In particular, household and labour market structure are kept unchanged. This measure does not take into account other types of transfers that have an impact on household disposable income such as transfers in kind and tax rebates. Source: SILC context 1 to context 1 to

125 Παξάξηεκα NAT: Change in projected theoretical replacement ratio for base case accompanied with information on type of pension scheme (DB, DC or NDC), and change in projected public pension expenditure (These results should systematically be presented collectively in one table). + assumptions and relevant background information on representative ness + present also calculations of changes in replacement rates for one or two other cases, if suitable (for instance OECD) Change in the theoretical level of income from pensions at the moment of take-up related to the income from work in the last year before retirement for a hypothetical worker (base case), percentage points, , with information on the type of pension scheme (DB, DC or NDC) and changes in the public pension expenditure as a share of GDP, This information can only collectively form the indicator called Projected theoretical replacement ratio. Results relate to current and projected, gross (public and private) and total net replacement rates, and should be accompanied by information on representativeness and assumptions (contribution rates and coverage rate, public and private). Specific assumptions agreed in the ISG. For further details, see 2006 report on Replacement Rates. Source: ISG and AWG context 12

126 Παξάξηεκα Πίλαθαο 7: ηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηελ Διιάδα Πεγή: SEC (2007) 272, , Brussels, pp 79

127 Παξάξηεκα Πίλαθαο 8: ηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηo Ηλσκέλν Βαζίιεην Πεγή: SEC (2007) 272, , Brussels, pp 253

128 Παξάξηεκα Πίλαθαο 9: ηαηηζηηθά ζηνηρεία γηα ηελ Πνξηνγαιία Πεγή: SEC (2007) 272, , Brussels, pp 199