πίνακας του Χρίστου Πετρίδη Ενότητα 15 Εκφράζουμε τη γνώμη μας και την υποστηρίζουμε με επιχειρήματα Βρίσκουμε και περιγράφουμε τα θετικά και τα αρνητικά χαρακτηριστικά Ξεχωρίζουμε τα ρήματα με κλίση όπως στα αρχαία ελληνικά και τα χρησιμοποιούμε σωστά 35
Τα θετικά... και τα αρνητικά ΤΑ ΘΕΤΙΚΑ... Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην τηλεόραση «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας είναι θαυμάσιοι» δήλωσε χθες ο πρόεδρος της ΔΟΕ Ζακ Ρογκ επισκεπτόμενος τις εγκαταστάσεις της ΕΡΤ Α.Ε. στο Διεθνές Κέντρο Ραδιοτηλεόρασης. «Είμαι ευτυχής διότι μπορείτε να δείξετε περισσότερα αθλήματα και όλοι οι Έλληνες μπορούν να δουν τους Αγώνες» είπε ο πρόεδρος της ΔΟΕ, ο οποίος παρακολουθεί κάθε βράδυ όπως αποκάλυψε την περίληψη της αθλητικής δραστηριότητας που μεταδίδει η ΕΤ3. «Καθημερινά υπάρχουν 3,7 δισ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο που παρακολουθούν τα αθλήματα. Συγχαρητήρια στην Ελλάδα γι αυτό» σημείωσε ο κ. Ρογκ. εφημερίδα Η Ναυτεμπορική, 20/8/04 Τηλεμαραθώνιος αγάπης της UNICEF για τα παιδιά του κόσμου Σημαντικές προσωπικότητες δυναμώνουν την προσπάθεια της UNICEF με τη συμμετοχή τους στον Τηλεμαραθώνιο για τα Παιδιά του Δρόμου που θα πραγματοποιηθεί από τη ΝΕΤ τη Δευτέρα II Δεκεμβρίου Ημέρα του Παιδιού από τις 6:30 το απόγευμα έως το πρωί. Οι τραπεζικοί λογαριασμοί στους οποίους μπορούν οι ευαισθητοποιημένοι πολίτες να καταθέτουν τη συνεισφορά τους από τώρα είναι οι εξής: Εθνική Τράπεζα:... Αγροτική Τράπεζα:... Δελτίο Τύπου UNICEF Αθήνα, 8 Δεκεμβρίου 2000... για πολλούς ανθρώπους η τηλεόραση είναι ίσως η μόνη τους παρηγοριά. Ειδικά αν είσαι ηλικιωμένος, μοναχικός, σε κανένα ορεινό χωριό με δέκα κατοίκους τον χειμώνα, ας πούμε... από συζήτηση στην τηλεόραση 36
ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ... Επτά ημέρες χωρίς τηλεόραση: κάν το κι εσύ Εσείς πόσες ώρες στηθήκατε σήμερα μπροστά στην τηλεόραση; Μία, τρεις ή παραπάνω; Θα μπορούσατε να ζήσετε μία εβδομάδα χωρίς να την ανοίξετε καθόλου; Η πρόταση μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης είναι να την κλείσουμε εντελώς για επτά ολόκληρες μέρες. Δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται μποϊκοτάζ* στο χαζοκούτι. Τον περασμένο χρόνο, περισσότεροι από 7 εκατομμύρια άνθρωποι έβγαλαν την τηλεόραση από την πρίζα. Ο μέσος Αμερικανός παρακολουθεί περισσότερες από τέσσερις ώρες τηλεόραση ημερησίως. Και μαζί τρώει παραπάνω, πίνει και καπνίζει. Τα χιλιάδες διαφημιστικά τον σπρώχνουν να καταναλώσει περισσότερες σοκολάτες, καραμέλες, χάμπουργκερ, αναψυκτικά. Ο αριθμός των διαφημίσεων που «καταβροχθίζουν» τα παιδιά έχει διπλασιαστεί από τη δεκαετία του 70, ξεπερνώντας σήμερα τις 40.000 τον χρόνο. Τα παιδιά στην Αμερική περνούν περισσότερη ώρα στην τηλεόραση (1.023 ώρες) παρά στο σχολείο (900 ώρες). Και μη νομίζετε πως στην Ελλάδα τα πράγματα είναι διαφορετικά. Καιρός να επαναστατήσουμε λοιπόν. Στόχος της εκστρατείας είναι να ανακαλύψουμε τι μπορούμε να κάνουμε όταν δε βλέπουμε τηλεόραση. Και φυσικά δεν εννοούμε να «σερφάρουμε» στο διαδίκτυο ή να παίζουμε ηλεκτρονικά παιχνίδια. Όταν την κλείνεις, ανακαλύπτεις με έκπληξη πόσα ενδιαφέροντα πράγματα υπάρχουν για να κάνεις. εφημερίδα Η Καθημερινή, 3/4/04 (διασκευή) 1. Τα τρία πρώτα κείμενα μιλάνε για τις «καλές» πλευρές της τηλεόρασης. Μπορείτε να τις βρείτε; Γράψτε τες στο τετράδιό σας, αφού υπογραμμίσετε τις φράσεις που τις υποστη ρίζουν. 2. Μπορείτε να σκεφτείτε μερικές ακόμα καλές πλευρές της τηλεόρασης; Τι μπορεί να προσφέρει σε εμάς και στην κοινωνία; 3. Συνεργαστείτε με τον διπλανό σας ή την ομάδα σας και καταγράψτε όσες περισσότερες μπορείτε. Δίπλα σε καθεμιά από αυτές γράψτε και ένα επιχείρη μα που να τη στηρίζει. Το επιχείρημά μας έχει συνήθως τη μορφή μιας αιτιολο γικής πρότασης με το γιατί ή το επειδή. Π.χ. Μπορεί να ενημερώσει καλύτερα για ένα γεγονός γιατί έχει εικόνα και μπορεί να μας το δείξει τη στιγμή που γίνεται. * κάνω μποϊκοτάζ ή μποϊκοτάρω κάτι: δεν αγοράζω κάτι ή δε βλέπω, δε συμμετέχω σε κάτι, για να δείξω τη διαφωνία μου 37
4. Το τέταρτο κείμενο έχει τίτλο: Έχει αυτό σχέση με το υπόλοιπο κείμενο; Θα μπορούσατε να βρείτε έναν άλλο τίτλο; Γράψτε έναν τίτλο για κάθε παράγραφο: 1. 2. 3. 4. 5. 5. Με τη βοήθεια του άρθρου, αλλά και με αυτά που μπορείτε να σκεφτείτε, συμπληρώστε τις παρακάτω προτάσεις: Δε θα ήταν άσχημο να κλείναμε για μερικές μέρες την τηλεόραση... γιατί γιατί γιατί γιατί 38
6. «Όταν την κλείνεις, ανακαλύπτεις με έκπληξη πόσα ενδιαφέροντα πράγματα υπάρχουν για να κάνεις». Γράψτε τρία πράγματα που θα μπορούσατε να κάνετε ένα απόγευμα Σαββάτου που έχετε τελειώσει τα μαθήματά σας αντί να δείτε τηλεόραση. α β γ 7. Συμφωνείτε με την παρακάτω άποψη; Αν ναι, γιατί; Αν όχι, γιατί; Η τηλεόραση δεν είναι από μόνη της ούτε καλή ούτε κακή. Εμείς τη χρησιμοποιούμε καλά ή κακά και την κάνουμε τέτοια. απάντηση στην πρόταση του άρθρου δημοσιευμένη στο διαδίκτυο Αρκτικόλεξα Συντομογραφίες Στα κείμενα υπάρχουν οι λέξεις ΔΟΕ, ΕΡΤ Α.Ε., ΕΤ3, ΝΕΤ. Τις λέξεις αυτές τις λέμε αρκτικόλεξα. Συνήθως κάθε γράμμα αντιστοιχεί σε μία λέξη. Έτσι: ΔΟΕ = Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ΕΡΤ Α.Ε. = Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση Ανώνυμη Εταιρεία ΕΤ3 = Ελληνική Τηλεόραση 3 ΝΕΤ = Νέα Ελληνική Τηλεόραση ΟΓΑ = Οργανισμός Γεωργικών Ασφαλίσεων Μερικά αρκτικόλεξα χρησιμοποιούν περισσότερα από ένα γράμματα: ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. = ΔΗμοτικό ΠΕριφερειακό ΘΕατρο Εκτός από οργανισμούς και εταιρείες, υπάρχουν και μερικές συχνές λέξεις ή εκφράσεις που, αντί να γράφονται ολόκληρες, γράφονται για συντομία κομμένες με ορισμένο τρόπο. Οι γραφές αυτές λέγονται συντομογραφίες: π.χ. = παραδείγματος χάρη π.χ. = προ Χριστού κτλ. = και τα λοιπά κος = κύριος 39
8. Μπορείτε να βρείτε τι σημαίνουν οι παρακάτω συντομογραφίες / τα αρκτικόλεξα; π.χ. κ.τ.λ. κ.λπ. ΤΕΙ ΟΕΔΒ μ. ΒΑ χγρ. Φεβρ. κ.ά. δηλ. π.μ. ΟΗΕ τ.μ. ΝΔ μ.χ. σελ. χμ. μ.μ. Σεπτ. Πώς λέτε να είναι το αρκτικόλεξο / η συντομογραφία για: Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας =... Ελληνική Αστυνομία =... Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία =... Ίδρυμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων =... Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή =... Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής =... κυρία =... τετραγωνικά δέκατα =... νοτιοανατολικά =... 40 Μάρτιος =...
Λέξεις με... καταγωγή Συχνά συναντάμε λέξεις που είναι ή φαίνονται δύσκολες. Για να μπορέσουμε να τις καταλάβουμε: τις αναλύουμε στα συνθετικά τους ψάχνουμε να βρούμε σε ποια οικογένεια ανήκουν κοιτάζουμε τη θέση τους μέσα στο κείμενο ανοίγουμε το λεξικό για να σιγουρευτούμε Στην προσπάθειά μας αυτή χρειάζεται να ερευνήσουμε και την καταγωγή τους, να βρούμε δηλαδή πώς «γεννήθηκαν». Ας δούμε τη λέξη τηλεόραση. Αποτελείται από δύο κομμάτια: τηλε + όραση. Το επίρρημα τήλε σήμαινε μακριά, ενώ το ουσιαστικό όραση προέρχεται από το αρχαίο ρήμα ορώ, που σήμαινε βλέπω. Με τη βοήθεια του επιρρήματος τήλε σχηματίζονται πολλά άλλα σύνθετα, όπως: τηλε + φωνή > τηλέφωνο = η συσκευή που μεταφέρει τη φωνή μακριά τηλε + σκοπώ (παρατηρώ, εξετάζω) > τηλεσκόπιο = το όργανο με το οποίο παρατηρούμε αντικείμενα που βρίσκονται μακριά 9. Με τον ίδιο τρόπο να εξηγήσετε τι σημαίνουν οι λέξεις: τηλεκατευθυνόμενος > τηλεπικοινωνία > τηλεϊατρική > τηλεταινία > 41