Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Παιδαγωγικό Τµήµα Δηµοτικής Εκπαίδευσης Ακαδηµαϊκό έτος 2009-2010 Εξεταστική περίοδος Φεβρουαρίου Μάθηµα: Διδακτική Μεθοδολογία: δοµικά στοιχεία της διδασκαλίας Διδάσκων: Κωνσταντίνος Π. Χρήστου Ερωτήσεις & Απαντήσεις της γραπτής εξέτασης, για την Α και Β οµάδα Σηµείωση: Στις απαντήσεις θα βρείτε τα βασικά χαρακτηριστικά των ορθών απαντήσεων. Από κει και πέρα, φυσικά, υπήρχαν και άλλα στοιχεία µιας σωστής απάντησης. Ερώτηση Έχετε φτιάξει ένα εκπαιδευτικό blog για διδακτική χρήση και για επικοινωνία µε τους µαθητές σας και θέλετε να τους δείξετε πως να το χρησιµοποιούν: πώς να µπαίνουν, πώς να σχολιάζουν, κτλ. Ποια µορφή διδασκαλίας θα επιλέγατε; Γιατί; Περιγράψτε τα βασικά πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα της µεθόδου. (3 µονάδες) Επίδειξη. Πλεονεκτήµατα: Εποπτεία συµµετοχή πολλών αισθήσεων θεαµατικό Ενδιαφέρων για τους µαθητές Λιγότερο κουραστική και βαρετή από µια απλή διάλεξη Μειονεκτήµατα: Μικρό ακροατήριο / Μεγάλη και προσεκτική προετοιµασία / Δαπανηρή / Εφαρµόζεται σε συγκεκριµένα γνωστικά πεδία µόνο Για να διδάξετε το φαινόµενο της εναλλαγής µέρας/νύχτας αποφασίσατε να χρησιµοποιήσετε την υδρόγειο και να της ρίξετε εστιασµένο φως από τη µία µεριά, δηµιουργώντας σκιά στη άλλη. Πώς ονοµάζεται η συγκεκριµένη µορφή διδασκαλίας που επιλέξατε; Περιγράψτε τα βασικά πλεονεκτήµατα και µειονεκτήµατα της συγκεκριµένης µορφής διδασκαλίας. Επίδειξη Πλεονεκτήµατα: Εποπτεία συµµετοχή πολλών αισθήσεων θεαµατικό Ενδιαφέρων για τους µαθητές Λιγότερο κουραστική και βαρετή από µια απλή διάλεξη Μειονεκτήµατα: Μικρό ακροατήριο / Μεγάλη και προσεκτική προετοιµασία / Δαπανηρή / Εφαρµόζεται σε συγκεκριµένα γνωστικά πεδία µόνο Διακρίνονται τρία είδη (τρεις φάσεις/χρονικά βήµατα) εκπαιδευτικής αξιολόγησης. Ποια είναι αυτά και ποια τα βασικά χαρακτηριστικά τους; Διαγνωστική: Κατά την έναρξη της διδακτικής πράξης Εκτιµά την ήδη υπάρχουσα κατάσταση, πχ., κενά µαθητών Βοηθά στην επιλογή της κατάλληλης διδακτικής πρόξης Διαµορφωτική (συντρέχουσα, ενδιάµεση ή διαρκής): Κατά την εξέλιξη της διδακτικής πράξης Παιδαγωγική διαδικασία Ανατροφοδότηση-διόρθωση, προσανατολισµός 1
Τελική (ή αθροιστική): Κατά την ολοκλήρωση της διδ. πράξης / Συνολική αποτίµηση, Νέοι στόχοι Προϋπόθεση για πέρασµα σε ανώτερη βαθµίδα ή εύρεση εργασίας Ποια τα βασικά χαρακτηριστικά της άµεσης διδασκαλίας; Άµεση διδασκαλία - κατάκτηση της µάθησης - instructional design Συµπεριφοριστικής προσέγγισης Υποδιαίρεση της γνώσης σε στάδια κατάκτησης, σαφείς στόχοι, διαρκής αξιολόγηση. Δασκαλοκεντρικό - Αυστηρά δοµηµένο περιβάλλον Αυστηρή χρήση του χρόνου Ειδικές οδηγίες µε βάση τι γνωρίζουν οι µαθητές - εφαρµογή των δεδοµένων της έρευνας Ρητές οδηγίες, εξάσκηση, επανάληψη Άµεση επιβεβαίωση, κίνητρα, συνήθεια της διαδικασίας µάθησης από τους µαθητές Βολεύει χρονικά και υπάρχει πιο εύκολος έλεγχος της τάξης και της διδακτικής πράξης Ποια τα βασικά χαρακτηριστικά της προγραµµατισµένης διδασκαλίας; Ανάλυση διδακτέας ύλης στα συστατικά της στοιχεία Μορφές: γραµµική ή διακλαδωτή Συµπεριφοριστικής προσέγγγισης Σταδιακή παρουσίαση του υλικού σε προσχεδιασµένη σειρά και ιεραρχηµένα Άµεση και συνεχής ενίσχυση των σωστών απαντήσεων αποφυγή του λάθους. εξατοµικευµένη µάθηση - προσαρµογή στις δυνατότητες του µαθητή Συνήθως υποστηρίζεται από τεχνολογία - ειδικά σχεδιασµένα προγράµµατα διδασκαλίας Δαπανηρό, χρονοβόρο στην κατασκευή και τη διαρκή αναθεώρησή του Διατυπώστε ένα διδακτικό στόχο για ένα γνωστικό αντικείµενο της επιλογής σας που να επιδιώκει την ανάπτυξη ενός κατώτερου (αρχικού) επιπέδου γνώσης/σκέψης, σύµφωνα µε την ταξινοµία του Bloom και των συνεργατών του. Το αντικείµενο αυτό πρόκειται να διδαχθεί στο πλαίσιο µίας διδακτικής ώρας σε µια βαθµίδα της επιλογής σας. Αφού δηλώσετε το αντικείµενο, τη βαθµίδα και αναφέρετε την ορολογία που επιπέδου όπως χρησιµοποιείται στο µοντέλου του Bloom, διατυπώστε το στόχο. κατώτερα επίπεδα: Γνώση επιµέρους δεδοµένων, µέσων, µεθόδων Γνώση αφηρηµένων εννοιών και γενικών αρχών Κατανόηση, µετάφραση, ερµηνεία, προέκταση παράδειγµα πλήρους απάντησης: Δ Δηµοτικού, επίπεδο: Γνώση δεδοµένων, Γεωγραφία, Στόχος: να µπορούν οι µαθητές να κατονοµάσουν τις χώρες που βρέχονται από τη µεσόγειο θάλλασα (να αποφεύγονται γενικά ρήµατα όπως: να µάθουν, να κατανοήσουν, να γνωρίζουν, κτλ.) Διατυπώστε ένα διδακτικό στόχο για ένα γνωστικό αντικείµενο της επιλογής σας που να επιδιώκει την ανάπτυξη ενός ανώτερου επιπέδου γνώσης/σκέψης, σύµφωνα µε την ταξινοµία του Bloom και των συνεργατών του. Το αντικείµενο αυτό πρόκειται να διδαχθεί στο πλαίσιο µίας διδακτικής ώρας σε µια βαθµίδα της επιλογής σας. Αφού δηλώσετε το αντικείµενο, τη βαθµίδα και αναφέρετε την 2
ορολογία που επιπέδου όπως χρησιµοποιείται στο µοντέλου του Bloom, διατυπώστε το στόχο. ανώτερα επίπεδα: Εφαρµογή, ανάλυση, σύνθεση, αξιολόγηση παράδειγµα πλήρους απάντησης: Επίπεδο: Ανάλυση, Μαθηµατικά: Στόχος: Να µπορούν οι µαθητές να συγκρίνουν τους φυσικούς αριθµούς µε τα κλάσµατα αναφέροντας οµοιότητες και διαφορές στη µορφή και τις ιδιότητές τους. (να αποφεύγονται γενικά ρήµατα όπως: να µάθουν, να κατανοήσουν, να γνωρίζουν, κτλ.) Αναφερθείτε σε δύο (2) βασικά χαρακτηριστικά της διδακτικής µεθόδου project µαθητική εµπλοκή στη διαµόρφωση του σχεδίου δράσης του project βιωµατικός χαρακτήρας της µάθησης ανακάλυψη/εφαρµογή της γνώσης διαθεµατική προσέγγιση οµαδοσυνεργατικός τρόπος µάθησης Συµπληρώστε το παρακάτω ιστόγραµµα διαπλοκής κλάδων που θα υποστήριζε µια διαθεµατική διδασκαλία του θέµατος που βρίσκεται στο κέντρο της. Με ποιον τρόπο θα προσέγγιζε το κεντρικό θέµα κάθε κλάδος που εµφανίζεται στο ιστόγραµµα; Αναπτύξτε σύντοµα κάθε κλαδική προσέγγιση στο θέµα. 3
ερώτηση 5 τίποτα Φυσικός Κόσµος Ανυπαρξία ύλης Πριν το big bang Μαθηµατικά Μηδέν Κενό σύνολο Ιστορία Το έτος µηδέν Χρόνος χωρίς ιστορία Βιολογία Θάνατος Δηµιουργία από το τίποτα Θρησκευτικά Αθεϊσµός Γλώσσα Η λέξη τίποτα Ο Οδυσέας-κανένας Μουσική Παύση Σιγή 4
ερώτηση 5 Μεσόγειος θάλασσα Θρησκευτικά Θρησκείες των χωρών της Διακίνηση ιδεών Ιστορία Λαοί Πόλεµοι Σταρτηγικό σηµείο Φυσικός κόσµος Επιστηµικά και τεχνολογικά επιτεύγνατα στην περιοχή, ψάρια, ζώα Γεωγραφία Ποτάµια, χώρες, ακροτήρια, νησία, κτλ Μουσική Τραγούδια των λαών Ρυθµοί Βιολογία Ζώα, ψάρια, µεσογειακή διατροφή, Γλώσσα Κείµενα λογοτενών Ποιήµατα για τη θάλλασα 5