The Economist Events Hazlis & Rivas 19 η Συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης με την Ελληνική Κυβέρνηση Πάνος Ξενοκώστας Head of PE opportunity funds ONEX Technologies Group/ LKS Partners Π. ΞΕΝΟΚΩΣΤΑΣ: Καλησπέρα κι από μένα, νομίζω ότι έχω μία παρουσίαση ένα PowerPoint και τα επόμενα επτά λεπτά θα δοκιμάσω να περιγράψω πως θα μπορούσε να επανεκκινήσει η ελληνική οικονομία μέσα από συνέργιες και συμπράξεις μεταξύ του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, αλλά και μέσα από το πρίσμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της οικονομικής και πολιτικής ένωσης της Ευρώπης. Δύο βασικά είναι οι δρόμοι που μπορεί να ακολουθήσει αυτή τη στιγμή η ελληνική οικονομία για να μπορέσει να οδηγήσει το ζητούμενο αυτής της θεματικής ενότητας που είναι η ανάπτυξη που τα τελευταία χρόνια όλοι κυνηγούν. Ο ένας τρόπος είναι μέσα από τη δημιουργία πλούτου, τον οποίον θα αναδιανείμει, μέσα από επιχειρήσεις. Κι ο άλλος τρόπος είναι να συνεχίσει μέσα από το κρατικό μοντέλο λειτουργίας και μέσα από άκρατο δανεισμό. Στην πρώτη περίπτωση μέσα από management και ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, μέσα από συγχωνεύσεις, μέσα από συμπράξεις, μέσα από συγκεντρώσεις στον κλάδο θα μπορούσαμε να οδηγηθούμε σε νέου τύπου επιχειρήσεις στην Ελλάδα που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν στο μέλλον και εθνικοί πρωταθλητές και θα μπορούσαν να δουν μετά εξωστρεφώς τις γειτονικές αγορές. Αν συνεχίσουμε το πρώτο μοντέλο, δηλαδή μέσα από ένα κρατικό τρόπο λειτουργίας και αξιοποίησης των υποδομών τα αποτελέσματα τα είδαμε τα τελευταία χρόνια. Αυτό που θα λέγαμε είναι ότι μέσα από κάποια στοιχεία τα οποία μελετήσαμε θα μπορούσαμε -μέσα υπάρχει πολύ μεγάλη ανάλυση, δεν είναι ο σκοπός μου να σας τη δείξω σήμερα αυτή γιατί θα φάμε πάρα πολύ χρόνοοκτώ βασικές ΔΕΚΟ εάν άλλαζε ο τρόπος λειτουργίας τους μέσα από την προσέλκυση νέων επενδύσεων και management ιδιωτικοοικονομικών
κριτηρίων θα μπορούσαν τα επόμενα δέκα χρόνια να φέρουν στην ελληνική οικονομία 8 δισεκατομμύρια κέρδη και στα επόμενα 25 χρόνια περίπου 20 δισεκατομμύρια κέρδη. Στον αντίποδα τα τελευταία 25 χρόνια αυτές οι 8 ΔΕΚΟ μέσα από τον τρόπο λειτουργίας τους δημιούργησαν πάνω από 20 δισεκατομμύρια χρέος, είτε μέσα από τραπεζικό δανεισμό με εγγύηση του δημοσίου, είτε μέσα από κίνητρα τα οποία πήραν και τέλος πάντων μετατράπηκαν από εταιρείες που θα μπορούσαν να παράγουν πλούτο σε έναν κακού τύπου οργανισμό απασχόλησης εργατικού δυναμικού και εκμαυλισμού θα λέγαμε της έννοιας των συνδικαλιστικών κινημάτων. Ποιοι είναι οι κλάδοι που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα; Ενδεικτικά κλάδοι στους οποίους επενδύουμε εμείς και οι οποίοι κατά τη γνώμη μας θα μπορούσαν με κάποιες αλλαγές ή με επίλυση κάποιων θεμάτων που θα δούμε στη συνέχεια να προσελκύσουν πολύ μεγάλες επενδύσεις, τους βλέπετε αυτή τη στιγμή στην οθόνη. Και πραγματικά το εννοούμε ότι με λίγες αλλαγές τα κεφάλαια τα οποία θα μπορούσαν να προσελκυστούν θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Ελλάδα να είναι ατμομηχανή ανάπτυξης στην Ευρώπη τα επόμενα τρία με πέντε χρόνια και όχι ουραγός και πηγή δυσμενών ειδήσεων. Οι κρίσιμοι παράγοντες που επηρεάζουν το αν θα γίνουν οι επενδύσεις και πόσο γρήγορα αφορούν από τη μια μεριά την Ελλάδα και από την άλλη μεριά αφορούν την ίδια την Ευρώπη, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η Ελλάδα πλέον είναι μέρος όχι μόνον της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και της ίδιας της Ευρωζώνης. Υπάρχουν παράγοντες σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο που επηρεάζουν, όπως είναι φυσικά η θέληση των κυβερνήσεων, αν δε θέλει κάποια κυβέρνηση επενδύσεις δεν έρχονται, δεν είναι αυτόκλητοι. Το δεύτερο είναι όχι τόσο το ύψος αλλά η σταθερότητα του φορολογικού συστήματος και των φορολογικών συντελεστών κι είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρξει πραγματική καταχώρηση σε αυτό. Κι επίσης κίνητρα ανάλογα τον κλάδο προκειμένου να ενισχύσεις τις κατηγορίες που θες σαν οικονομία να προσελκύσεις τις επενδύσεις σου,
όπως παραδείγματος χάρη τον τουρισμό. Απλοποίηση θα έλεγα χωρίς να θέλω να παίξω το ρόλο κάποιου Συμβούλου ότι οι Υπουργοί τα επόμενα χρόνια στην Ελλάδα θα πρέπει να πηγαίνουν σε κατάργηση νόμων και νομοθετημάτων που να τα κάνουν πιο απλά παρά σε δημιουργία καινούριων. Είναι τόσο μεγάλο το νομοθετικό πλαίσιο που κανένας πιστεύω δεν μπορεί αυτή τη στιγμή να πει και εύκολα να απαντήσει τι γίνεται πως. Επίσης τα σχήματα κοινοπραξιών, προκειμένου να αξιοποιηθούν οι υποδομές της χώρας πρέπει άμεσα να προωθηθούν, καθώς αυτά θα δημιουργήσουν την πιο γρήγορη απασχόληση και τα πιο γρήγορα έσοδα για το κράτος τα επόμενα χρόνια. Επίσης χρειάζεται ένας εργασιακός νόμος, ο οποίος από τη μια μεριά θα δίνει ευελιξία, αλλά από την άλλη θα δίνει και ασφάλεια οπωσδήποτε στους εργαζομένους. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι είναι να εγγυηθεί το Ελληνικό Δημόσιο το μέγιστο χρόνο απονομής δικαιοσύνης, καθώς δεν μπορούν να μπαίνουν επενδυτές και μετά από αρκετά χρόνια να συνεχίζουν και να παλεύουν στα δικαστήρια για μια απλή αδειοδότηση. Επίσης ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια είναι μέσα από όλα αυτά που ακούγονται περισσότερο κι όχι γίνονται, ότι οι επενδυτές φοβούνται ότι υπάρχει περίπτωση κάποια Κυβέρνηση να κατάσχει την περιουσία τους ή να κάνει κάποιου είδους κουρέματος κι αυτό εμείς τουλάχιστον γνωρίζουμε δεν πρόκειται να συμβεί στην Ελλάδα του 2015 και της Ευρώπης, αλλά είναι κάτι το οποίο πρέπει με διάφορους τρόπους να προωθηθεί στο εξωτερικό για να σταματήσουν οι όποιοι φόβοι που κάποιοι τους καλλιεργούν. Μεσοπρόθεσμα: Καινοτομία, startups, έρευνα και ανάπτυξη αλλά μεσοπρόθεσμα, μην ξεγελιόμαστε ότι αύριο αν ξεκινήσουμε να επενδύουμε σε startups θα υπάρχουν αποδόσεις τα επόμενα ένα ή δύο χρόνια. Συνήθως μια startup για να αποδώσει θα περάσουν 7 με 10 χρόνια για να μπορέσει να φέρνει πίσω, αλλά είναι τομέας στον οποίο πρέπει να επενδύσει η Ελλάδα. Και λόγω του γεγονότος ότι πρέπει να αλληλεπιδρούμε με μεγάλες επιχειρήσεις στα startups και δεδομένου ότι στη γειτονική περιοχή μάλλον είμαστε άτυχοι με αυτούς που έχουμε τουλάχιστον σε οικονομικό επίπεδο, θα πρέπει να διασυνδεθούμε με αγορές όπως είναι αυτή της
αμερικάνικης αγοράς, που θα μπορούσαν τα εγχώρια μυαλά και οι εγχώριες τεχνολογίες να προωθηθούν. Κίνητρα για να μπορέσει να προσελκύσει η Ελλάδα πολύ μεγάλους τεχνολογικούς ομίλους, οι οποίοι θα έχουν το λόγο να φέρουν τα.. εδώ, καθώς πρωτογενώς υπάρχει και το ανθρώπινο κεφάλαιο και το περιβάλλον βοηθάει, αλλά πρέπει να υπάρχουν κι άλλα κίνητρα γιατί υπάρχουν πολλοί διεκδικητές τέτοιων επιχειρησιακών κέντρων. Όπως παραδείγματος χάρη πολύ επιτυχημένα πραγματοποιεί η Ισραηλινή Κυβέρνηση. Κι επίσης μεσοπρόθεσμα πρέπει να αξιοποιηθούν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας. Μακροπρόθεσμα εκπαίδευση, εκπαίδευση, εκπαίδευση και παιδεία, πρέπει όλοι να εκπαιδευτούν στην Ελλάδα από μικρά παιδιά με την ολιστική αντίληψη της κοινωνίας και της οικονομίας, ότι όλα τα επαγγέλματα χρειάζονται, ότι ο ιδιωτικός τομέας παράγει πλούτο και ο δημόσιος τον αναδιανέμει σε ένα κράτος δικαίου και κοινωνικής πρόνοιας. Το ανάποδο είναι επικίνδυνο. Βασικός σκοπός είναι άμεσα οι μεγάλες βιομηχανίες στην Ελλάδα, είτε αυτές είναι ιδιωτικές είτε η περιουσία τους ανήκει στο κράτος να επανεκκινήσουν κι αυτές θα συμπαρασύρουν τον υπόλοιπο ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Όμως υπάρχουν και βασικοί παράγοντες που πρέπει από τη μεριά της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ληφθεί μέριμνα, η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να προωθεί και να βοηθήσει την Ελληνική Κυβέρνηση να σταθεροποιήσει τους φορολογικούς συντελεστές, να δώσει κίνητρα για επενδύσεις στην Ελλάδα. Υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία και πρέπει να υπάρχουν και ακόμα περισσότερα, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οποιαδήποτε προσπάθεια εκσυγχρονισμού απαιτείται φυσικά και μεταρρυθμίσεων στο δημόσιο τομέα της Ελλάδας πρέπει να γίνει υπολογίζοντας την εγχώρια κουλτούρα, δεν μπορεί να αλλάξει η κουλτούρα ενός λαού σε τρία με πέντε χρόνια όσο κι αν το θέλαμε κάποιοι. Κι από κει και πέρα πρέπει να υπάρχει μία προτεραιοποίηση και να μη γίνεται αντικατάσταση των διαφόρων συμπράξεων μέσα από προγράμματα λιτότητας, καθώς η λιτότητα θα έχει ως αποτέλεσμα κινδύνους
για την κοινωνική συνοχή στην ελληνική κοινωνία. Σε μεσοπρόθεσμο: Οικονομική ένωση, πολιτική ένωση. Αυτός είναι ο μεγάλος στόχος κι αυτό πρέπει να γίνει και σε μακροπρόθεσμο να υπάρχει μια ενιαία οικονομική και πολιτική διακυβέρνηση. Τα ρίσκα: Θα λέγαμε ότι τα ρίσκα στην Ελλάδα δεν υπάρχουν, ρίσκο για μας δεν υπάρχει καθώς ο κίνδυνος ότι θα ανέβει μια Κυβέρνηση φυσικά και θα φύγει μια αριστερή Κυβέρνηση και θα φύγει η Ελλάδα από την Ευρώπη δεν το βλέπουμε να υπάρχει δεν υπάρχει, άρα πολιτικό ρίσκο δεν υπάρχει στην Ελλάδα. Ταχύτερη ρευστοποίηση της επένδυσης είναι πολύ σημαντικό, εδώ πρέπει να γίνουν πολλά γιατί είναι πολύ σημαντικός παράγοντας αλλά με φαντασία μπορούν να φτιαχτούν διαφοροποιημένα πακέτα και ταχύτητα αποφάσεων και επιτέλους το Ελληνικό Δημόσιο να μη θεωρεί υποχρέωσή του να είναι αφερέγγυο στις υποχρεώσεις του. Και από κει και πέρα καθαρή στρατηγική και ξεκάθαροι κανόνες. Πολιτικό ρίσκο στην Ευρώπη υπάρχει, πρέπει να το διαχειριστεί άμεσα καθώς ο κίνδυνος του grexit έφυγε και το brexit είναι μπροστά η Ευρώπη πρέπει να δει πως θα διαχειριστεί όλη αυτή την κατάσταση και να προχωρήσει άμεσα στην πολιτική ενοποίηση καθώς είναι αυτός ο μόνος τρόπος να δείξει σε όλες τις αγορές και σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου ότι είναι μια ένωση η οποία ήρθε εδώ για να μείνει. Σύντομη απάντηση αν ήρθαν εδώ οι επενδυτές κι αν είναι έτοιμοι οι επενδυτές. Οι επενδυτές ήταν πάντα εδώ, είναι εδώ και θα είναι εδώ, σε όλους αυτούς τους κλάδους που βλέπουμε στην οθόνη, αλλά κάποιος πρέπει να τους ανοίξει την πόρτα κι αυτός δεν είναι άλλος από την Ελληνική κυβέρνηση και την ελληνική κοινωνία. Ευχαριστώ πολύ.