ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΣΩΤΗΡΑΣ. Σπουδάσχρια: Ελένη Παντελή. Επιβλέπων: Ερηγόριος Νικολακόπουλος

ΑΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΕΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΣΩΤΗΡΑΣ Σπουδάσχρια: Ελένη Παντελή Επιβλέπων: Ερηγόριος Νικολακόπουλος Καλαμάτα, 2014

ΑΤΕΙ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΕΑΝΙΣΜΩΝ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΣΩΤΗΡΑΣ Σπουδάστρια: Ελένη Παντελή Επιβλέπων: Ερηγόριος Νικολακόπουλος Καλαμάτα, 2014

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά τον επιβλέποντα καθηγητή αυτής της πτυχιακής εργασίας, κ. Νικολακόπουλο, Καθηγητή του ΑΤΕΙ Καλαμάτας, τόσο για τις οδηγίες που μου έδινε όσο και για την καθοδήγηση της κατά τη συγγραφή της παρούσας πτυχιακής εργασίας. Επίσης, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλα τα άτομα τα οποία ήταν δίπλα μου όλο αυτό τον καιρό και που με τη βοήθεια και τη στήριξή τους κατάφερα να ολοκληρώσω το έργο αυτό.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η διαχείριση των Στερεών Αποβλήτων ίσως να είναι ένα από τα πιο σημαντικά προβλήματα του περιβάλλοντος ανά το παγκόσμιο. Με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων εννοούνται διάφορες τεχνικές και διαδικασίες οι οποίες έχουν να κάνουν με τη συλλογή των στερεών αποβλήτων, την μεταφορά τους σε κάποιο ειδικά σχεδιασμένο περιβάλλον, και έπειτα την εξαγωγή άλλων χρήσιμων για το περιβάλλον υλικών. Αυτές οι τεχνικές και οι διαδικασίες οι οποίες χρησιμοποιούνται για την διαχείριση των στερών αποβλήτων, είναι αναγκαίο να είναι αποδέχονται από το δήμο από τεχνικής, οικονομικής καθώς και περιβαλλοντικής πλευράς. Είναι γεγονός ότι οι τεχνικές αυτές αποτελούν αντικείμενο τεχνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής φροντίδας για τον τόπο. Η τωρινές αντιλήψεις σχετικά με τη βιώσιμη ανάπτυξη υιοθέτησε κάποιες βασικές αρχές πάνω στις οποίες στηρίζονται οι διάφορες αναπτυξιακές και περιβαλλοντικές πολιτικές. Από την πλευρά των στερεών αποβλήτων, υπάρχει μια βασική αρχή σύμφωνα με την οποία μειώνεται η παραγωγή απορριμμάτων καθώς χρησιμοποιούνται διάφορες τεχνολογικές μέθοδοι οι οποίες βοηθούν στην περίπτωση αυτή. Με τον τρόπο αυτό, οι πολιτικές διαχείρισης των στερεών αποβλήτων αποτελούν ένα θέμα τόσο κοινωνικής όσο και πολιτικής συμπεριφοράς. Στην Κύπρο, τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει διάφορες αλλαγές πάνω στο θέμα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων στους δήμους. Οι αλλαγές αυτές δίνουν λύσεις σε διάφορα προβλήματα που δημιουργούνται. Τα διάφορα απορρίμματα που δημιουργούνται είναι πιθανόν να βλάψουν ακόμα και την υγεία. Επίσης είναι πιθανόν να αποτελόσουν απειλή ακόμα και στον αγροτικό τομέα. Η παρούσα έρευνα αποσκοπεί στην ανάλυση των στάσεων των δημοτικών υπαλλήλων καθώς και κατοίκων του δήμου Σωτήρας σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο. Η παρούσα εργασία αποτελείται από δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αφορά τη θεωρητική προσέγγιση του θέματος, η συγγραφή του οποίου θα πραγματοποιηθεί μετά από μια συλλογή πληροφοριών και στοιχείων από διάφορες πηγές όπως είναι βιβλία, μελέτες, άρθρα και δικτυακούς τόπους. Επίσης, για τη θεωρητική περιγραφή

του δήμου, θα χρησιμοποιηθούν στοιχεία τα οποία θα προκύψουν μέσα από μια συνέντευξη με τον Δήμαρχο της Σωτήρας ή κάποιο άλλο αρμόδιο άτομο που έχει σχέση με την καθαριότητα του δήμου. Το δεύτερο μέρος της παρούσας εργασίας, αποτελεί την έρευνα και τη στατιστική ανάλυση ερωτηματολογίων που δοθούν και θα συμπληρωθούν από κατοίκους του δήμου. Η στατιστική ανάλυση θα γίνει με το στατιστικό πακέτο δρδδ 17. Το ερωτηματολόγιο της παρούσας έρευνας, θα περιλαμβάνει ερωτήσεις κλειστού τύπου και πρόκειται να αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος θα υπάρχουν ερωτήσεις αναφορικά με τα δημογραφικά στοιχεία των ερωτηθέντων ενώ στο δεύτερο μέρος θα υπάρχουν ερωτήσεις σχετικά με τη διαχείριση των στερεών απόβλητων από το δήμο Σωτήρας. Στην παρούσα μελέτη θέτονται τα ακόλουθα ερευνητικά ερωτήματα: Ε1: Ποιο είναι το θεσμικό - νομικό πλαίσιο διαχείρισης των στερεών απόβλητων, το οποίο παρέχει τη βάση για την εφαρμογή ολοκληρωμένων συστημάτων διαχείρισης τους; Ε2: Ποιοι είναι οι αρμόδιοι φορείς διαχείρισης των στερών αποβλήτων στο Δήμο Σωτήρας και ποιες είναι οι αρμοδιότητες τους; Ε3: Οι πολίτες του δήμου Σωτήρας έχουν ενεργό συμμετοχή στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων; ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: διαχείριση στερεών αποβλήτων, στερεά απόβλητα, δήμος Σωτήρας

Πίνακας Περιεχομένων ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ... 2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 3 ΜΕΡΟΣ 1... 7 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 7 2. ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ...9 2.1. Ορισμός Στερεών αποβλήτων...9 2.2. Αλλοι ορισμοί...9 2.3. Είδη στερεών αποβλήτων...10 2.4. Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων...13 2.4.1 Νομοθεσία... 13 2.4.2 Παραδείγματα διαχείρισης...16 2.5 Εθνικό και νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τα στερεά απόβλητα... 21 2.5.1 Νομοθεσία και Υφιστάμενη κατάσταση στην Κόπρο... 21 3. ΔΗΜΟΣ ΣΩΤΗΡΑΣ...30 3.1. Περιγραφή και παρουσίαση του δήμου... 30 4. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ...34 4.1 Δείγμα...34 4.2. Διαδικασία Συλλογής Δεδομένων...34 4.3. Μέσο Συλλογής Δεδομένων...34 4.4. Στατιστική Ανάλυση...35 5. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ...36 5.1 Δημογραφικά Στοιχεία...36 5.2 Γνώσεις των κατοίκων του δήμου Σωτήρας σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας...40 5.3 Στάσεις των κατοίκων του δήμου Σωτήρας σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας...47 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ - ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ...56 6.1 Συμπεράσματα...56 6.2 Προτάσεις - Εισηγήσεις...57 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...59 Παράρτημα I: Ερωτηματολόγιο...61

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 1... 36 Πίνακας 2... 37 Πίνακας 3...38 Πίνακας 4... 39 Πίνακας 5...40 Πίνακας 6...41 Πίνακας 7...42 Πίνακας 8...43 Πίνακας 9...44 Πίνακας 10...44 Πίνακας 11...45 Πίνακας 12...46 Πίνακας 13...47 Πίνακας 14...48 Πίνακας 15...48 Πίνακας 16...49 Πίνακας 17... 51 Πίνακας 18...51 Πίνακας 19...52 Πίνακας 20...54 Πίνακας 21...55

ΜΕΡΟΣ 1 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις μέρες μας, η διαχείριση των στερεών αποβλήτων αποτελεί ένα περιβαλλοντικό αλλά και κοινωνικο-οικονομικό ζήτημα το οποίο απασχολεί διάφορους δήμους και κοινότητες. Τα στερεά απόβλητα συνεχώς αυξάνονται και η διαχείρισή τους είναι απαραίτητο να γίνεται με τρόπο που να έχει σχέση με τους διαθέσιμους πόρους του κάθε δήμου. Επομένως στην περίπτωση που τα απόβλητα ξεπεράσουν ένα συγκεκριμένο όριο, το γεγονός αυτό οδηγεί το συμπέρασμα ότι οι διαθέσιμοι πόροι δεν χρησιμοποιούνται σωστά ή οι διαθέσιμοι πόροι είναι λίγοι στη συγκεκριμένη περίπτωση. Άρα, είναι απαραίτητο η διαχείριση των στερεών αποβλήτων να έχει σαν στόχο τη μείωση των αποβλήτων και κατ επέκταση τις διάφορες περιβαλλοντικές επιδράσεις οι οποίες έχουν σχέση με τη χρήση των πόρων για τη διαχείριση τους. Με την ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι φυσικό να χρησιμοποιούνται νέες τεχνολογικές μέθοδοι οι οποίες χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά στην διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Επιπρόσθετα, τα τελευταία χρόνια, τα στερεά απόβλητα όσο πάνε και αυξάνονται στους δήμους και στις κοινότητες. Είναι γεγονός ότι όλα τα κράτη που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κάνουν ότι είναι δυνατόν για να συμβαδίζουν με τους νόμους που τέθηκαν σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και είναι δυνατό να συμμετέχουν σε διάφορα προγράμματα για ανακύκλωση και επεξεργασία των αποβλήτων αυτών. Το γεγονός αυτό βοηθά στη μείωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας αφού τα απόβλητα αυτά δεν καταλήγουν τελικά σε κάποια χωματερή. Η πτυχιακή αυτή εργασία αποτελείται από δύο μέρη. Στο πρώτο μέρος παρουσιάζεται η βιβλιογραφική ανασκόπηση στην οποία παρουσιάζονται οι διάφοροι ορισμοί και είδη των στερεών αποβλήτων, το Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων συμπεριλαμβανόμενης της νομοθεσίας και παραδειγμάτων διαχείρισης, το εθνικό νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τα στερεά απόβλητα καθώς και την περιγραφή της κατάστασης που επικρατεί στο δήμο Σωτήρας. Από την άλλη, το δεύτερο κομμάτι της παρούσας εργασίας έχει να κάνει με το ερευνητικό μέρος. Αναφέρεται αποκλειστικά στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο

Σωτήρας. Στο μέρος αυτό, παρουσιάζεται η μεθοδολογία της έρευνας, μαζί με το ερωτηματολόγιο. Στη συνέχεια γίνεται ανάλυση των δεδομένων με τη χρήση του στατιστικού προγράμματος δρδδ ώστε να εξαχθούν τα αποτελέσματα. Γίνεται συλλογή πληροφοριών από το δήμο Σωτήρας αναφορικά με τα δημογραφικά αλλά και τα οικονομικά στοιχεία του δήμου. Επίσης γίνεται ανάλυση των ποσοτήτων και των συστάσεων των στερεών αποβλήτων καθώς και στη διαχείρισή τους. Μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων παρουσιάζονται τα συμπεράσματα και προτάσεις της παρούσας έρευνας. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να παρουσιαστεί η διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας.

2. ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΛΑΙΣΙΟ 2.1. Ορισμός Στερεών αποβλήτων Με τον όρο Στερεά Απόβλητα, εννοούμε τα στερεά ή τα ημι-στερεά υλικά, τα οποία έπειτα από κάποια χρήση τους, δεν έχουν πολλή αξία ή χρησιμότητα για το άτομο που τα έχει στη διάθεσή του έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί ή να τα διατηρεί. (Παναγιωτακόπουλος, 2002: 3). Τα στερεά απόβλητα δεν μπορούν να εξαφανισθούν, αλλά από την άλλη μπορούν να μετατραπούν χρησιμοποιώντας φυσικές ή άλλες τεχνικές μεθόδους σε μια άλλη μορφή (στερεά, υγρή ή αέρια), η οποία πρέπει να είναι φιλική ως προς το περιβάλλον και να μην προκαλείται η ρύπανση του. (Τερζής, 2009:16). Μια σχετικά μεγάλη κατηγορία των στερεών αποβλήτων είναι αυτά που προέρχονται από τους δήμους, τα οποία ονομάζονται αστικά στερεά απόβλητα. Τα απόβλητα αυτά προέρχονται από τις διάφορες δραστηριότητες των νοικοκυριών, τις δραστηριότητες των διάφορων εμπορικών οργανισμών, του καθαρισμού των δρόμων και διάφορων κοινόχρηστων χώρων ακόμα και άλλα απόβλητα τα οποία προέρχονται από διάφορα ιδρύματα και επιχειρήσεις. (Παναγιωτακόπουλος, 2002: 4). 2.2. Αλλοι ορισμοί «Παραγωγός στερεών αποβλήτων» είναι κάθε πρόσωπο, του οποίου η δραστηριότητα παρήγαγε απόβλητα ή είναι κάθε πρόσωπο που έχει πραγματοποιήσει εργασίες προεπεξεργασίας, ανάμειξης ή άλλες εργασίες, οι οποίες παράγουν τα απόβλητα αυτά. (Πηγή: από τον ιστοχώρο: http://www.recatec.gr/glos.htm, ημ. Πρόσβασης: 13/3/2014). «Κάτοχος στερεών αποβλήτων» είναι ο παραγωγός των αποβλήτων ή το πρόσωπο το οποίο έχει στην κατοχή του τα στερεά απόβλητα. (Πηγή: από τον ιστοχώρο: http://www.recatec.gr/glos.htm, ημ. Πρόσβασης: 13/3/2014). «Διαχείριση στερεών αποβλήτων» είναι η συλλογή, μεταφορά, μετατροπή, προσωρινή αποθήκευση, αξιοποίηση και διάθεση των στερεών αποβλήτων, μαζί με την εποπτεία των εργασιών αυτών και την μετέπειτα φροντίδα των χώρων διάθεσης των στερεών αποβλήτων. (Πηγή: από τον ιστοχώρο: http://www.recatec.gr/glos.htm, ημ. Πρόσβασης: 13/3/2014).

«Αξιοποίηση των στερεών αποβλήτων» είναι κάθε εργασία που χρησιμοποιείται για την ανακύκλωση και ανάκτησης υλικών ή ενέργειας από τα απόβλητα. (Πηγή: από τον ιστοχώρο: http://www.recatec.gr/glos.htm, ημ. Πρόσβασης: 13/3/2014). «Επεξεργασία των στερεών αποβλήτων» είναι η εφαρμογή διάφορων φυσικών, χημικών, θερμικών και βιολογικών διαδικασιών οι οποίες μπορούν να μεταβάλλουν τα χαρακτηριστικά των στερεών αποβλήτων με αποτέλεσμα να περιορίζεται ο όγκος που κρατούν καθώς και οι επικίνδυνες ιδιότητές τους, και να διευκολύνεται η χρήση τους καθώς επιτυγχάνεται η ανάκτηση υλικών ή ακόμα και ενέργειας. (Πηγή: από τον ιστοχώρο: http://www.recatec.gr/glos.htm, ημ. Πρόσβασης: 13/3/2014). «Συλλογή των στερεών αποβλήτων» είναι η συγκέντρωση των στερεών αποβλήτων, ο διαχωρισμός τους σε διάφορες κατηγορίες υλικών σύμφωνα με τις φυσικές και χημικές τους ιδιότητές, και η ανάμειξη των στερεών αποβλήτων για τη μεταφορά τους. (Πηγή: από τον ιστοχώρο: http://www.recatec.gr/glos.htm, ημ. Πρόσβασης: 13/3/2014). «Επαναχρησιμοποίηση των στερεών αποβλήτων» είναι κάθε διαδικασία σύμφωνα με την οποία οι συσκευασίες πολλαπλής χρήσης χρησιμοποιούνται ξανά για τον ίδιο σκοπό για τον οποίο έχουν σχεδιασθεί αρχικά με ή και χωρίς την υποστήριξη βοηθητικών προϊόντων τα οποία υπάρχουν στην αγορά και τα οποία επιτρέπουν την επαναχρησιμοποίηση των συσκευασιών αυτών. (Πηγή: από τον ιστοχώρο: http://www.recatec.gr/glos.htm, ημ. Πρόσβασης: 13/3/2014). «Ανακύκλωση των στερεών αποβλήτων» είναι η επεξεργασία σε διαδικασία παραγωγής των αποβλήτων συσκευασιών προκειμένου να χρησιμοποιηθούν για τον αρχικό τους σκοπό ή ακόμα και για άλλους σκοπούς, και συμπεριλαμβάνει την οργανική ανακύκλωση. (Πηγή: από τον ιστοχώρο: http://www.recatec.gr/glos.htm, ημ. Πρόσβασης: 13/3/2014). 2.3. Είδη στερεών αποβλήτων Τα στερεά απόβλητα, μπορούν να ταξινομηθούν σύμφωνα με διάφορα κριτήρια όπως η προέλευση τους, η φύση τους, η χημική τους σύνθεση, η

επικινδυνότητα τους, και η προτεινόμενη μέθοδος για την απόρριψή τους. Σε κάθε μία από τις περιπτώσεις, η ονοματολογία των αποβλήτων είναι απαραίτητο να είναι περιεκτική, ευκολόχρηστη και συμβατή με την τρέχουσα νομοθεσία. (Καρβούνης & Γεωργακέλλος, 2003). Τα στερεά απόβλητα στην Κύπρο κατατάσσονται στις εξής κατηγορίες: Δημοτικά στερεά απόβλητα στην οποία εντάσσονται τα ακόλουθα: (1) οικιακά στερεά απόβλητα, (2) Απόβλητα από εμπορικούς οργανισμούς, (3) απόβλητα κήπων, πάρκων, (4) απόβλητα από καθαρισμό δρόμων, (5) Ιλύες σηπτικών δεξαμενών, (6) Ιλύες από την επεξεργασία αστικών λυμάτων Βιομηχανικά απόβλητα στην οποία εντάσσονται τα ακόλουθα: (1) Επικίνδυνα στερεά απόβλητα, (2) Μη επικίνδυνα στερεά απόβλητα. Άλλες κατηγορίες στερεών αποβλήτων στην οποία εντάσσονται τα ακόλουθα: (1) Οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους, (2)Παλιά ελαστικά, (3) Απόβλητα κτιριακών κατασκευών, κατεδαφίσεων, εκσκαφών και υλικά οδοποιίας (ΑΚΚΕ), (4) Απορριπτόμενες ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές (ΑΗΗΣ), (5) Απορριπτόμενες ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές, (6) Μικρές ποσότητες επικινδύνων αποβλήτων (ΜΠΕΑ) στα αστικά στερεά απόβλητα, (7) Πολυχλωριωμένα Διφαινύλια (ΡΟΒε), (8) Χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια (Χ.Ο.), (9) Γεωργικά και κτηνοτροφικά απόβλητα και (10) Απόβλητα υγειονομικής περίθαλψης. (Ενωση δήμων Κύπρου, 2002) Στα δημοτικά στερεά απόβλητα συμπεριλαμβάνονται τα στερεά οικιακά απόβλητα, τα υλικά συσκευασιών, τα διάφορα απόβλητα από εμπορικές και άλλων συναφών δραστηριοτήτων, απόβλητα από ιδρύματα και γραφεία, απόβλητα κήπων, πάρκων κλπ. (Ενωση δήμων Κύπρου, 2002) Πιο αναλυτικά, τα οικιακά απόβλητα περιλαμβάνουν τα απόβλητα των κατοικιών, του οδοκαθαρισμού ή τα απόβλητα που μπορούν από τη φύση τους να εξομοιωθούν με τα οικιακά απόβλητα. Τέτοια απόβλητα είναι κάθε είδους απορρίμματα που προέρχονται από κατοικίες, ξενοδοχεία, καταστήματα, εστιατόρια, βιοτεχνίες, αφού τοποθετούνται στους ίδιους κάδους απορριμμάτων. (Ενωση δήμων Κύπρου, 2002)

Στα οικιακά απόβλητα συμπεριλαμβάνονται και οι απορριπτόμενες συσκευασίες και τα υλικά τους, τα στερεά απόβλητα που παράγονται από τις οικίες περιλαμβάνουν τροφικά υπολείμματα, ζυμώσιμα, χαρτιά, χαρτόνια, πλαστικά, υφάσματα, δέρματα, ξύλα, απόβλητα κήπων, γυαλιά, μέταλλα, τέφρα, ογκώδη αντικείμενα, επικίνδυνα τοξικά οικιακά απόβλητα και άλλα απόβλητα όπως είναι οι οικιακές συσκευές κλπ. Όταν μιλάμε για οικιακά απόβλητα εννοούμε τα απόβλητα τα οποία προέρχονται από κατοικίες και πολυκατοικίες. Τα απόβλητα από τις επιχειρήσεις ονομάζονται εμπορικά απόβλητα και περιλαμβάνουν χαρτιά και χαρτόνια, γυαλιά, πλαστικό, ξύλο, μέταλλα, τροφικά υπολείμματα, υλικά συσκευασίας (πλαστικό, ξύλο, μέταλλα, χαρτί, γυαλί κ.λπ), βιοαποδομήσιμα οργανικά απόβλητα, ρούχα, υφάσματα, φωτογραφικά χημικά, ζιζανιοκτόνα, σωλήνες φθορισμού, απόβλητα που περιέχουν υδράργυρο, αεροζόλ, απορριπτόμενος ηλεκτρικός και ηλεκτρονικός εξοπλισμός, φαρμακευτικές ουσίες, ηλεκτρικές στήλες και συσσωρευτές και απόβλητα από τον καθαρισμό συστημάτων κεντρικής θέρμανσης. Τα εμπορικά απόβλητα προέρχονται από καταστήματα, εστιατόρια, γραφεία, ξενοδοχεία, μικρές βιοτεχνίες, τυπογραφεία, συνεργεία και άλλες ελαφρές βιοτεχνίες. (Ενωση δήμων Κύπρου, 2002* Παναγιωτακόπουλος, 2002:6). Τα απόβλητα ιδρυμάτων περιλαμβάνουν χαρτί, χαρτόνια, πλαστικό, ξύλο, τροφικά υπολείμματα, γυαλί, μέταλλο, ηλεκτρικές συσκευές, και άλλα επικίνδυνα τοξικά απόβλητα. Τα απόβλητα ιδρυμάτων προέρχονται από σχολεία, νοσοκομεία, διοικητήρια κλπ. (Παναγιωτακόπουλος, 2002:6). Στα απόβλητα των κήπων και πάρκων συμπεριλαμβάνονται τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα, όπως είναι τα σκουπίδια, τα ξύλα, τα φύλλα, τα κλαδιά, τα κηπευτικά, και τα μη βιοποδομήσιμα απόβλητα, όπως είναι τα χώματα και οι πέτρες. (Ενωση δήμων Κύπρου, 2002 Παναγιωτακόπουλος, 2002:6) Τα άλλα δημοτικά απόβλητα περιλαμβάνουν απόβλητα από δημοτικές αγορές, υπολείμματα από τον καθαρισμό δρόμων, ιλύς σηπτικών δεξαμενών και ιλύς από την επεξεργασία αστικών λυμάτων, τα απόβλητα από κατασκευές και κατεδαφίσεις (όπως είναι το ξύλο, το σκυρόδεμα, τα τούβλα, τα καλώδια, τα χώματα κλπ.). (Ενωση δήμων Κύπρου, 2002 Παναγιωτακόπουλος, 2002:6) Όλα τα κράτη που είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρησιμοποιούν κάποιους συγκεκριμένους εθνικούς κατάλογους για να ταξινομήσουν τα απόβλητα. Ο

κατάλογος αυτός δημιουργήθηκε με την Απόφαση 1994/3/ΕΚ, και είναι ένας κατάλογος ο οποίος περιλαμβάνει μια κοινή ορολογία για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ και έχει να κάνει με την διαχείριση των στερεών αποβλήτων τα οποία ταξινομούνται με κωδικό 20. (Τερζής, 2009:21) 2.4. Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων Το ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων θέτει συνεχώς αυστηρότερες προδιαγραφές, οι οποίες ενδέχεται να απαιτήσουν σημαντικές αλλαγές από τις τοπικές κοινωνίες όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται τα απόβλητά τους. Για παράδειγμα, η προδιαγραφή με αριθμό Η.Π.29407/3508/2002, θέτει σε έλεγχο την Υγειονομική Ταφή (1999/31/ΕΚ) καθώς τοποθετεί αυξανόμενους στόχους έτσι ώστε να εκτραπούν τα βιοαποδομήσιμα αστικά απόβλητα (ΒΑΑ). Και όλα αυτά αρχίζουν από τη χρονιά 2010. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει μια σειρά από Οδηγίες για να τις εφαρμόσουν τα κράτη μέλη της. Οι Οδηγίες αυτές έχουν σκοπό την απαγόρευση της ανεξέλεγκτης διάθεσης των απορριμμάτων. Επίσης στοχεύουν στην ειδική διαχείριση των τοξικών και άλλων επικίνδυνων αποβλήτων αλλά και στη μείωση παραγωγής τέτοιων αποβλήτων. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι Οδηγίες αυτές έχουν στόχο επιπλέον, την περιβαλλοντική αλλά και σωστή διαχείριση τέτοιων αποβλήτων. Με όλες αυτές τις Οδηγίες έπεται μείωση της διάθεσης των απορριμμάτων. 2.4.1 Νομοθεσία Η ευρωπαϊκή νομοθεσία σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων αποτελεί μια από τις πιο ανεπτυγμένες νομοθεσίες. Ο βασικός της άξονας, έχει να κάνει με τη μείωση της παραγωγής αποβλήτων αλλά και με την συνεχή αποτελεσματικότητα όσον αφορά τη χρήση των πόρων. Ο άξονας αυτός συνδέεται με την παραγωγική διαδικασία κυρίως. Πρώτο πρόγραμμα δράσης: Το πρώτο πρόγραμμα δράσης έχει θεσπιστεί το 1973. Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, είναι επιτακτική η ανάγκη για λήψη των επιπτώσεων του περιβάλλοντος από τις προτάσεις, τους σχεδιασμούς αλλά και τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Μετά από το πρόγραμμα αυτό ακολούθησαν ακόμα τέσσερα προγράμματα τα οποία είχαν σκοπό την περιβαλλοντική διάσταση μιας και το μήνυμα τους ήταν ότι δεν είναι δυνατό να υπάρχει πρόοδος τόσο κοινωνική όσο και οικονομική χωρίς να υπάρχει η περιβαλλοντική διάσταση. Είναι σημαντικό να αναφερθεί, επίσης, ότι τα κράτη μέλη είχαν υποχρέωση να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα με τα οποία οι αρχές της προστασίας του περιβάλλοντος να συμμετέχουν ενεργά στη διαδικασία εφαρμογής τους αλλά και κατά τη διάρκεια της προπαρασκευής τους έτσι ώστε να μπορεί να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τους κοινοτικούς αλλά και περιβαλλοντικούς κανόνες. (Τερζής, 2009) Το έκτο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον, το οποίο κάλυπτε την περίοδο 2002-2012, είχε θέσει βασικούς στόχους της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής (Απόφαση 1600/2002/ΕΚ, 2002). Ο βασικότερος από τους στόχους αυτούς ήταν η διαχείριση των αποβλήτων. Άλλοι στόχοι ήταν η κλιματική αλλαγή, η προστασία των υδάτων και η προστασία του εδάφους. Η προστασία του εδάφους έχει να κάνει με τη διαχείριση των αποβλήτων από μεταξύ τους συνδέονται και επηρεάζονται από την πολιτική για τα απόβλητα. Αναφορικά με την κλιματική αλλαγή, το 2004 αναφέρεται ότι οι εκπομπές από δραστηριότητες διαχείρισης αποβλήτων ανήλθαν σε 3261,83 Εί ισοδύναμου 002. Εια να μειωθούν οι εκπομπές είναι αναγκαίο να εφαρμόζεται η υγειονομική ταφή και η εγκατάσταση μονάδων θερμικής οξείδωσης ή αναερόβιας χώνευσης ή λιπασματοποίησης βιομάζας (Καλλία & Σαμαρά, 2007). Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων φαίνεται να είναι σε κάποια σημεία ασαφής παρά τη συμβολή της νομολογίας του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) που είχε πάνω στην ερμηνεία της. Η Ευρωπαϊκή νομοθεσία για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων αποτέλεσε μέχρι και σήμερα αντικείμενο πάρα πολλών δικαστικών υποθέσεων (Χλέπα εί ά\., 2004). Το πρόβλημα με την ασάφεια, οδήγησε στην απλοποίηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα απόβλητα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας εκδόθηκε το 2008 η Οδηγία - Πλαίσιο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων 2008/1998 με τίτλο: «Οδηγία για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων Οδηγιών» (ΕΕ Σ 312/3-22.11.2008, 2008). Η νέα Οδηγία-Πλαίσιο 2008/98 για τα απόβλητα είναι η ακόλουθη: τέθηκε σε εφαρμογή 12/12/2010. Η οδηγία αυτή, δίνει τους ορισμούς «απόβλητο»,

«ανακύκλωση», «ανάκτηση» αλλά και την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Σε αυτή την οδηγία, επίσης, καθορίζονται τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού των αποβλήτων και εισάγεται η διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού. Σύμφωνα με αυτή, οι οργανισμοί και οι επιχειρήσεις που διαθέτουν προϊόντα στην αγορά πρέπει να είναι σε θέση να αναλαμβάνουν οικονομικά την κάθε πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση ή ακόμα και άλλες μορφές σχετικές με την ανάκτηση των αποβλήτων τα οποία παράγοντα μέσα από τη χρήση των απορριμμάτων τους. Επίσης, πρέπει να ενημερώνουν τους καταναλωτές κατά πόσο το προϊόν τους μπορεί να επαναχρησιμοποιηθεί ή να ανακυκλωθεί. Όλα τα κράτη της Ευρώπης πρέπει να δίνουν θετικά στοιχεία για τη χρήση προϊόντων από τις επιχειρήσεις τα οποία δεν είναι επιβλαβή για το περιβάλλον. Τέτοια προϊόντα είναι κατάλληλα για πολλαπλές χρήσεις, ανθεκτικά από τεχνική άποψη και αφού καταστούν απόβλητα, κατάλληλα για ορθή και ασφαλή ανάκτηση και διάθεση συμβατή με το περιβάλλον. Η νέα Οδηγία-Πλαίσιο, επίσης, ιεραρχεί τις μεθόδους για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων ως ακολούθως: α) την πρόληψη, β) την προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση, γ) την ανακύκλωση, δ) άλλων ειδών ανάκτηση, π.χ. ανάκτηση ενέργειας και ε) τη διάθεση. Τα κράτη μέλη είναι απαραίτητα να: α) να επιλέγουν μεθόδους για τη διαχείριση των αποβλήτων οι οποίες να δίνουν ευεργετικό για το περιβάλλον αποτέλεσμα, β) να εφαρμόζουν προγράμματα πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων, τα οποία να βασίζονται σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων. Οι στόχοι που θέτονται μέχρι το 2020 από τα κράτη είναι οι ακόλουθοι: α) Έως το 2020, πρέπει να σημειωθεί αύξηση τουλάχιστον στο 50% η επαναχρησιμοποίηση και η ανακύκλωση των στερεών αποβλήτων (χαρτί, το μέταλλο, το πλαστικό και το γυαλί από νοικοκυριά), β) Έως το 2020 πρέπει να σημειωθεί αύξηση τουλάχιστον στο 70 % στην επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση άλλων υλικών, συμπεριλαμβανομένης της υγειονομικής ταφής. Σύμφωνα με την Οδηγία-ΕΙλαίσιο, τα κράτη μέλη οφείλουν να εφαρμόσουν ένα ή περισσότερα Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΣΔΑ), τα οποία από μόνα τους ή συνδυασμένα, να μπορούν να καλύπτουν ολόκληρο το κράτος μέλος. Τα σχέδια αυτά είναι αναγκαίο να περιλαμβάνουν: (α) ανάλυση της υπάρχουσας κατάστασης για τη διαχείριση αποβλήτων, (β) μέτρα για τη βελτίωση της επαναχρησιμοποίησης, της

ανακύκλωσης, της ανάκτησης και της διάθεσης των αποβλήτων, (γ) αξιολόγηση του τρόπου, υλοποίησης των στόχων της νέας Οδηγίας. Επίσης, μέσα στα σχέδια αυτά πρέπει να περιλαμβάνονται τα ακόλουθα στοιχεία-πληροφορίες: (α) τύπος, ποσότητα και πηγή των παραγόμενων στερεών αποβλήτων με αξιολόγηση της μελλοντικής εξέλιξης των ροών αποβλήτων, (β) προγράμματα συλλογής αποβλήτων που υπάρχουν και μεγάλες εγκαταστάσεις διάθεσης και ανάκτησης, αλλά και ρυθμίσεις για ορυκτέλαια απόβλητα, επικίνδυνα απόβλητα, (γ) αξιολόγηση της ανάγκης για νέα προγράμματα συλλογής, για κλείσιμο εγκαταστάσεων αποβλήτων, για επιπρόσθετες υποδομές εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων, για σχετικές επενδύσεις, (δ) κριτήρια για τον εντοπισμό τοποθεσιών οι οποίες είναι ικανές να κρατήσουν εγκαταστάσεις ανάκτησης και (ε) γενικές πολιτικές για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων και των τεχνολογιών και μεθόδων που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση των αποβλήτων. 2.4.2 Παραδείγματα διαχείρισης Ένα ολοκληρωμένο σύστημα για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων μπορεί να χωριστεί σε τέσσερεις λειτουργίες: (1) τη συλλογή, (2) τη μεταφορά, (3) την αξιοποίηση και (4) τη διάθεση. Όλα αυτά μαζί περιλαμβάνουν και την παρακολούθηση των εργασιών αυτών. Μεταφόρτωση στερεών αποβλήτων Η μεταφόρτωση είναι οι διάφορες εργασίες για τη μετακίνηση των αποβλήτων από τα μέσα συλλογής του μέσα σε άλλα μέσα συγκέντρωσης τους. Η διαδικασία αυτή γίνεται για να γίνει περαιτέρω διαχείριση. Η μεταφόρτωση μπορεί να γίνει με δύο τρόπους: (α) με σταθερό σταθμό μεταφόρτωσης: όπου κατά τη διαδικασία αυτή όλες οι εργασίες γίνονται σε ένα συγκεκριμένο χώρο ο οποίος διαθέτει την κατάλληλη υποδομή αλλά και τις κατάλληλες εγκαταστάσεις, (β) με κινητό σταθμό μεταφόρτωσης: όπου κατά τη διαδικασία αυτή χρησιμοποιούνται συγκεκριμένοι τύποι οχημάτων που διαθέτουν τους κατάλληλους εξοπλισμούς για να μπορούν να δεχθούν τα απόβλητα χωρίς να υπάρχουν προηγουμένως άλλες εγκαταστάσεις. Μέσα στα οχήματα, τα απόβλητα συμπιέζονται έτσι ώστε να επιτευχθεί το μέγιστο επιτρεπόμενο φορτίο για να μεταφερθούν. Στην περίπτωση που

η απόσταση του χώρου διάθεσης απορριμμάτων είναι πέραν των 30 χιλιομέτρων και η ημερήσια ποσότητα των αποβλήτων είναι πάνω από 20 τόνους, τότε η εγκατάσταση Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων μπορεί να θεωρηθεί ως αποδοτική. (ΕΕΔΣΑ, 2011) Αιαλονή στην πηνή Η διαλογή στην πηγή όπου παράγονται τα στερεά απόβλητα, καταφέρνει να μειώσει την ποσότητα των αποβλήτων τα οποία οδηγούνται για τελική διάθεση. Με τη διαλογή επιτυγχάνεται και αξιοποίηση των υλικών. Η τεχνική αυτή αποτελεί ένα στάδιο το οποίο είναι συμπληρωματικό όσον αφορά τη συνολική διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Η λειτουργία της τεχνικής αυτής βασίζεται στους ακόλουθους παράγοντες: (α) είδος και ποσότητα των υλικών που υφίστανται διαλογή και ανακύκλωση, (β) ποιότητα των υλικών που διαλογίζονται, (γ) το πόσο εύκολο είναι να γίνει η διαλογή και το κόστος των άλλων εναλλακτικών τεχνικών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων. Εια να χωριστούν τα είδη των υλικών μέσα στην πηγή των στερεών αποβλήτων μπορούν να γίνουν διάφορες πρακτικές. Μπορούν να γίνουν πρακτικές διαλογής ενός υλικού αλλά και μιας ομάδας υλικών. Για τη συλλογή των υλικών από τις πηγές παραγωγής των αποβλήτων, υπάρχουν διάφοροι τρόποι: (1) κέντρα συλλογής ανακυκλώσιμων υλικών (2) κέντρα αγοράς υλικών, (3) συλλογή υλικών από πόρτα σε πόρτα, (4) συλλογή των υλικών μέσα από ειδικούς καλάθους, (5) συνδυασμός των πιο πάνω. Στα κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών γίνεται διαχωρισμός των ανακυκλώσιμων υλικών τα οποία έρχονται από την πηγή. Έπειτα, τα υλικά αυτά υφίστανται δεματοποίηση ανά υλικό και στην πορεία οδηγούνται προς τις αντίστοιχες επιχειρήσεις για να υποστούν ανακύκλωση. (Μίχου, 2010) Μηγανική Ανακύκλωση Κατά τη μηχανική ανακύκλωση διαχειρίζονται βασικά τα σύμμεικτα στερεά απόβλητα στα οποία γίνεται διαχωρισμός και παίρνονται τα υλικά που εμπεριέχονται σε αυτά. Τέτοια υλικά μπορεί να είναι τα βιοαποδομήσιμα οργανικά, το χαρτί, το πλαστικά, μείγμα από χαρτί και πλαστικό, τα μέταλλα τα οποία περιέχουν σίδηρο και το αλουμίνιο. Τα υλικά αυτά, μετά την επεξεργασία τους, υπόκεινται σε

ανακύκλωση. Στην ανακύκλωση δεν μπαίνει το μείγμα χαρτιού και πλαστικού λόγω του ότι το μείγμα αυτό χρησιμοποιείται ως καύσιμο υλικό. (Σκορδίλης, 2009) Εκτροπή και επεζεονασία των βιοαποδορήσιαων αστικών απόβλητων (ΒΑΑ) Για την εκτροπή των ΒΑΑ μπορούν να γίνουν τα ακόλουθα προγράμματα: (α) πρόγραμμα ελαχιστοποίησης όπως για παράδειγμα ηκομποστοποίηση στο σπίτι, η παραμονή του κομμένου γρασιδιού και άλλων χόρτων του κήπου πάνω στο έδαφος και μείωση της χρήσης του χαρτιού), (β) πρόγραμμα χωριστής διαλογής και βιολογικής επεξεργασίας, δηλαδή κομποστοποίησης ή ακόμα και αναερόβιας χώνευσης του καθαρού, οργανικού κλάσματος, (γ) πρόγραμμα μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας (ΜΒΕ) χαμηλότερης καθαρότητας, οργανικού κλάσματος που λαμβάνεται μετά τη μηχανική διαλογή και (δ) πρόγραμμα θερμικής επεξεργασίας (όπως είναι η καύση, η αεριοποίηση, και η πυρόλυση (Λάλας et al., 2007). Θερρικίχ ιιέθοόοι επεζεονασίαε στερεών αποβλήτων Οι θερμικές μέθοδοι επεξεργασίας στερεών αποβλήτων αποτελούν όλες τις διαδικασίες με τις οποίες τα στερεά απόβλητα μπορούν να μετατραπούν σε αέρια, υγρά και σε στερεά προϊόντα καθώς αποδεσμεύεται θερμική ενέργεια. Οι τεχνικές οι οποίες χρησιμοποιούνται κατά τη θερμική επεξεργασία στερεών αποβλήτων είναι οι ακόλουθες: (α) καύση: κατά τη διαδικασία της καύσης τα στερεά απόβλητα οξειδώνονται. Για να επιτευχθεί μια πλήρης καύση θα πρέπει η ποσότητα του καύσιμου υλικού να είναι πολλή καθώς και του οξειδωτικού μέσου καθώς επίσης και να υπάρχει σωστή αναλογία των υλικών αυτών. Επίσης, πρέπει να υπάρχει η επιθυμητής θερμοκρασία που είναι ειδική για ανάφλεξη, και τα αέρια και υπολείμματα τα οποία παράγονται να απομακρύνονται. Τα υπολείμματα που μένουν από τη διαδικασία της καύσης αντιστοιχούν στο 25-40% του βάρους των αρχικών αποβλήτων. Τα υπολείμματα τα οποία μένουν, μπορεί να είναι τέφρα, η οποία δημιουργείται στο χώρο της καύσης, τέφρα η οποία δημιουργείται από τους λέβητες, ιπτάμενη τέφρα η οποία εντοπίζεται στα φίλτρα, και άλλα υπολείμματα από τα συστήματα καθαρισμού των αερίων. (Ψωμάς, 2005) (β) αεριοποίηση: Εφαρμόζεται με θερμική επεξεργασία των στερεών αποβλήτων και μέσω της ατελούς καύσης, παράγεται καύσιμο αέριο πλούσιο σε

υδρογόνο. Μέσα από την αεριοποίηση παράγονται τα ακόλουθα: (α) αέριο το οποίο περιέχει μονοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο και κορεσμένους υδρογονάνθρακες. Το αέριο αυτό χρησιμοποιείται και ως καύσιμο, (β) στερεό υπόλειμμα το οποίο περιέχει άνθρακα και αδρανή και (γ) υγρό υπόλειμμα. (Καρλόπουλος εί ά\., 2005) (γ) πυρόλυση: Για να εφαρμοστεί η πυρόλυση, παίζει σημαντικό ρόλο η σύσταση των στερεών αποβλήτων, η θερμογόνος τους δύναμη καθώς και η υγρασία που περιέχουν. Κατά την πουρόλυση των στερεών αποβλήτων παράγονται τα ακόλουθα προϊόντα: (1) αέρια τα οποία αποτελούνται από υδρογόνο, μεθάνιο, μονοξείδιο του άνθρακα και διοξείδιο του άνθρακα. (2) υγρά τα οποία είναι ελαιώδη στην υφή, έχουν ψηλή πυκνότητα και περιέχουν καρβοξυλικά οξέα, κετόνες, αλκοόλες και οξυγονωμένους υδρογονάνθρακες. Τα υγρά που εξέρχονται, όταν υποστούν μια περεταίρω επεξεργασία είναι δυνατό να μετατραπούν σε συνθετικά καύσιμα. (3) στερεά τα οποία περιέχουν περισσότερο καθαρό άνθρακα. (Κανατσούλης, 2002) Βιολονικές μέθοδοι επεξεργασίας στερεών αποβλήτων Οι βιολογικές μέθοδοι επεξεργασίας των στερεών αποβλήτων περιλαμβάνουν: (α) την αερόβια βιολογική επεξεργασία ή κομποστοποίηση η οποία είναι η βιολογική οξείδωση ή διαφορετικά το σάπισμα των υλικών με τη χρήση βακτηρίων και μυκήτων παρουσία οξυγόνου. Το προϊόν το οποίο παράγεται από την κομποστοποίηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την καλλιέργεια των φυτών. (Τερζής, 2009) (β) αναερόβια ζύμωση: κατά τη διαδικασία αυτή, οι οργανικές ουσίες αποδομούνται χρησιμοποιώντας μικροοργανισμούς αλλά δεν υπάρχει οξυγόνο. Το προϊόν που παράγεται από την αναερόβια ζύμωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην παραγωγή ενέργειας όπως για παράδειγμα κατά τη διαδικασία καύσης των στερεών αποβλήτων. (Τερζής, 2009) (γ) βιολογική ξήρανση: είναι η διαδικασία κατά την οποία τα στερεά απόβλητα τυγχάνουν προεπεξεργασίας και αυτό έχει στόχο την ενεργειακή τους αξιοποίηση. Αρχικά τα απόβλητα ξεραίνονται με βιολογικό τρόπο, και έπειτα γίνεται η επεξεργασία τους έτσι ώστε να παρθούν τα μέταλλα για ανακύκλωση. Με τη

διαδικασία αυτή ο όγκος των στερεών αποβλήτων μειώνεται και έτσι γίνεται πιο εύκολος ο μηχανικός τους διαχωρισμός. (Τερζής, 2009) (δ) υγειονομική ταφή στερεών αποβλήτων: αποτελεί μια οικονομική μέθοδο για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων. Στη διαδικασία αυτή γίνονται δεκτά τα πιο κάτω απόβλητα: οικιακά απόβλητα, μπάζα, τέφρα, λάσπες από καθαρισμό αστικών λυμάτων. Η διαδικασία της υγειονομικής ταφής μπορεί να γίνει σε φυσικές ή τεχνιτές κοιλότητες και τα απόβλητα πρέπει να καλύπτονται με χώμα. (Τερζής, 2009)

2.5 Εθνικό και νομικό και θεσμικό πλαίσιο για τα στερεά απόβλητα 2.5.1 Νομοθεσία και Υφιστάμενη κατάσταση στΐ]ν Κύπρο Η διαχείριση των στερεών αποβλήτων στην Κύπρο έχει αναπτυχθεί σύμφωνα με την Κοινοτική περιβαλλοντική πολιτική. Σύμφωνα με την πολιτική αυτή, έχουν αναπτυχθεί οι πιο κάτω στόχοι: 1. Μείωση της ποσότητας, του όγκου και του ρυπαντικού φορτίου των αποβλήτων 2. Επαναχρησιμοποίηση των υλικών 3. Ανακύκλωση και Ανάκτηση των υλικών 4. Ανάκτηση ενέργειας από τα υλικά των στερεών αποβλήτων 5. Κατάλληλη υγειονομική ταφή των αποβλήτων που έχουν υποστεί επεξεργασία Άλλες αρχές οι οποίες διέπουν την Ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική είναι οι ακόλουθες: 1. Η αρχή της πρόληψης και του ελέγχου της ρύπανσης 2. Η αρχή που λέει ότι ο ρυπαίνων πληρώνει 3. Η αρχή της υπευθυνότητας που έχει ο παραγωγός Δημοτικά απόβλητα Τα δημοτικά απόβλητα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: (α) οικιακά απόβλητα, (β) υλικά συσκευασίας. Όσον αφορά το σχέδιο διαχείρισης των οικιακών αποβλήτων, όπως αυτό εφαρμόζεται στην Κύπρο, περιλαμβάνει τα ακόλουθα: 1. Πρόληψη ή μείωση των οικιακών αποβλήτων 2. Λήψη μέτρων για την προώθηση της ανάκτησης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης των οικιακών αποβλήτων 3. Επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών από οικιακά απόβλητα 4. Καθορισμός υποχρεώσεων στους φορείς που αναλαμβάνουν τη διαχείριση των οικιακών αποβλήτων

5. Λήψη μέτρων για εφαρμογή απαραίτητων προτύπων ποιότητας και παραγωγή προϊόντων τα οποία είναι φιλικά προς το περιβάλλον 6. Παροχή κινήτρων προς τους παραγωγούς των προϊόντων έτσι ώστε να κάνουν ανάλυση του κύκλου ζωής των παραγόμενων προϊόντων για να αξιολογούν τις επιπτώσεις τους σε κάθε στάδιο, να υιοθετούν νέες τεχνολογίες για την παραγωγή προϊόντων κατά τις οποίες οι πόροι που χρησιμοποιούνται θα είναι πιο ήπιοι καθώς υπάρχει μείωση στο ρυπαντικό φορτίο επικινδυνότητας και ποσότητας των παραγόμενων αποβλήτων. Κατά την προσωρινή αποθήκευση, συλλογή και μεταφορά των οικιακών αποβλήτων γίνονται τα ακόλουθα: Παροχή κατάλληλου εξοπλισμού για την προσωρινή αποθήκευση, συλλογή και αποκομιδή των οικιακών αποβλήτων Οργάνωση των δικτύων συλλογής σύμφωνα με οδηγίες που αποσκοπούν στη βελτιστοποίηση της απόδοσης των τεχνικών που χρησιμοποιούνται Βελτίωση των δρομολογίων συλλογής των απορριμμάτων στα αστικά κέντρα Κατασκευή Σταθμών Μεταφόρτωσης απορριμμάτων οι οποίοι θα εξυπηρετούν τις ανάγκες ευρύτερων γεωγραφικών περιοχών, για τη μεταφορά των οικιακών αποβλήτων στις εγκαταστάσεις Η συλλογή και μεταφορά των οικιακών αποβλήτων προς περαιτέρω διαχείριση αποτελεί ευθύνη των Τοπικών Αρχών και οι πολίτες υποχρεούνται να καταβάλλουν χρηματικό τέλος για την αποκομιδή των αποβλήτων το οποίο ρυθμίζεται ανάλογα με την επιφάνεια του κάθε σπιτιού και καταβάλλεται ετησίως. Συχνός καθαρισμός και απολύμανση των κάδων Κατά την ανάκτηση και αξιοποίηση υλικών που περιέχονται στα οικιακά απόβλητα, έχει τεθεί ο στόχος για να επιτευχθεί όσο το δυνατό πιο ψηλό ποσοστό αξιοποίησης των οικιακών αποβλήτων με αποτέλεσμα να μειώνεται η ποσότητα που πάει προς τελική διάθεση. Τα οικιακά απόβλητα αξιοποιούνται με την ανακύκλωση, την ανάκτηση του οργανικού κλάσματος αλλά και με την ανάκτηση ενέργειας η οποία προέρχεται από τη θερμική τους καύση. Επίσης, αναφορικά με το βιοαποδομήσιμο οργανικό κλάσμα το οποίο βρίσκεται στα οικιακά απόβλητα, είναι αναγκαίο να τεθούν στόχοι σύμφωνα με κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης έτσι

ώστε τα αποτελέσματα να έχουν ως ακολούθως: (α) το 2006 ήταν στο 75% της ποσότητας που παράχθηκε το έτος 1995, (β) το 2009 στο 50% και (γ) το 2016 θα είναι στο 35%. Στην η επίτευξη των στόχων για την ανάκτηση και αξιοποίηση (ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση, θερμική αξιοποίηση) των οικιακών αποβλήτων γίνεται με τα συστήματα διαλογής υλικών στην πηγή, με τα συστήματα διαλογής και ανάκτησης υλικών σε οργανωμένες εγκαταστάσεις, με τεχνικές μηχανικής ανακύκλωσης, με ανάκτηση του οργανικού και με ανάκτηση ενέργειας. Όσον αφορά τη διαλογή υλικών που περιέχονται στα οικιακά απόβλητα στην πηγή, αναφέρονται οι πιο κάτω δράσεις: (α) Σχεδιασμός του προγράμματος διαλογής υλικών στην πηγή κατά τον οποίο, επιλέγονται τα υλικά-στόχοι, επιλέγεται η τεχνική που θα χρησιμοποιηθεί για την ανάκτηση των υλικών, καθορίζονται οι εξυπηρετούμενες περιοχές, επιλέγεται το είδος και ο καθορισμός του αριθμού και της χωρητικότητας των μέσων για προσωρινή αποθήκευση, χωροθετούνται τα μέσα της προσωρινής αποθήκευσης, επιλέγεται το είδος και καθορίζεται ο αριθμός και η χωρητικότητα των μέσων που αποκομίζονται και μεταφέρονται τα ανακτηθέντα υλικά για περαιτέρω επεξεργασία και τέλος, καθορίζεται η συχνότητα συλλογής των υλικών. (β) Προμήθεια σύγχρονου εξοπλισμού για τη χωριστή συλλογή και προσωρινή αποθήκευση των προς ανάκτηση υλικών, όπως είναι οι πλαστικοί σάκοι υψηλής αντοχής, τα ανοικτά κιβώτια, οι κάδοι (κυλιόμενοι κάδοι που ανοίγουν στο επάνω τμήμα τους, κάδοι τύπου καμπάνας που κενώνονται από τον πυθμένα, κάδοι που αποτελούνται από 3 μέχρι 5 κελιά, χωρισμένα με τοιχώματα έτσι ώστε οι πολίτες να εναποθέτουν τα υλικά στο αντίστοιχο κελί) (γ) Προμήθεια σύγχρονου εξοπλισμού για μάζεμα και μεταφορά υλικών διαλογής στην πηγή (δ) Μεταφόρτωση υλικών διαλογής στην πηγή Στην Κύπρο έχουν ιδρυθεί και έχουν τεθεί σε λειτουργία χώροι για την περιβαλλοντικά αποδεκτή τελική διάθεση των υπολειμμάτων των οικιακών αποβλήτων τα οποία δεν υπόκεινται σε διεργασίες αξιοποίησης. Οι χώροι αυτοί,

πληρούν τις πρακτικές της υγειονομικής ταφή των στερεών αποβλήτων. Επίσης, λειτουργούν σύμφωνα με εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους και δέχονται τα υπολείμματα που δεν είναι πιο αξιοποιήσιμα από τα οικιακά απόβλητα. Πιο συγκεκριμένα έχουν λειτουργήσει τέσσερεις χώροι υγειονομικής ταφής (ένας στην Λευκωσία, ένας στην Λεμεσό, ένας στην Πάφο και ένας για Λάρνακα και για Αμμόχωστο). Οι χώροι αυτοί ονομάζονται και ΧΥΤΑ. Η επιλογή του κάθε ΧΥΤΑ έχει γίνει με την κατάλληλη εξέταση των εναλλακτικών χώρων και κάθε ΧΥΤΑ είναι αναγκαίο να λειτουργεί με βάση τις αρχές υγειονομικής ταφής των αποβλήτων. Οι χώροι ΧΥΤΑ δέχονται την ποσότητα των στερεών αποβλήτων η οποία δεν μπορεί να αξιοποιηθεί περαιτέρω. Επιπλέον τόσο η κατασκευή όσο και η λειτουργία των ΧΥΤΑ πραγματοποιείται από ιδιωτικούς φορείς οι οποίοι εποπτεύονται από τις αρμόδιες Αρχές. Όσον αφορά το σχέδιο διαχείρισης των υλικών συσκευασίας, όπως αυτό εφαρμόζεται στην Κύπρο, περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Πρόληψη ή μείωση της παραγωγής αλλά και χρήσης υλικών συσκευασίας Προώθηση της ανάκτησης, επαναχρησιμοποίησης και ανακύκλωσης των υλικών συσκευασίας και των αποβλήτων τους Επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών συσκευασίας και των αποβλήτων τους, όπως αυτοί καθορίζονται από την Κοινοτική Οδηγία 94/62/ΕΚ. ΒιομτΐΥανικά απόβλητα Οι στόχοι για τη διαχείριση των βιομηχανικών αποβλήτων είναι οι ακόλουθοι: Ε Πρόληψη και μείωση της ποσότητας των βιομηχανικών αποβλήτων που χρησιμοποιούνται 2. Πρόληψη και μείωση του ρυπαντικού φορτίου των βιομηχανικών αποβλήτων 3. Σταδιακή μείωση του επιπέδου επικινδυνότητας από τα βιομηχανικά απόβλητα 4. Αύξηση του ποσοστού αξιοποίησης των υλικών ώστε να επαναχρησιμοποιηθεί, να ανακυκλωθεί και να ανακτηθεί ενέργεια μέσα από αυτά

5. Εφαρμογή τεχνικών οι οποίες καλύπτουν ένα μεγάλο φάσμα διαχείρισης των επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων. 6. Καθορίζονται οι υποχρεώσεις των φορέων που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση των στερεών βιομηχανικών αποβλήτων Για να γίνουν οι στόχοι αυτοί, είναι αναγκαίο να γίνονται οι πιο κάτω δράσεις: 1. Απογραφή δεδομένων σχετικών με την παραγωγή και διαχείριση των στερεών βιομηχανικών αποβλήτων (στοιχεία των μονάδων παραγωγής, στοιχεία λειτουργίας των μονάδων, ποσότητες και σύσταση παραγόμενων βιομηχανικών αποβλήτων, κατανάλωση νερού, υφιστάμενο σύστημα διαχείρισης των αποβλήτων) 2. Ανάπτυξη τεχνικών για πρόληψη και μείωση του ρυπαντικού φορτίου και του πόσο επικίνδυνα είναι τα στερεά βιομηχανικά απόβλητα στην πηγή. 3. Εφαρμογή οικονομικών κινήτρων για να μπορούν οι βιομηχανικές μονάδες να συμμετέχουν σε περιβαλλοντικά συστήματα διαχείρισης όπως είναι το κοινοτικό σύστημα οικολογικής διαχείρισης και ελέγχου. 4. Ανάπτυξη τεχνικών για ανάκτηση αλλά και για αξιοποίηση υλικών των βιομηχανικών αποβλήτων 5. Ανάπτυξη τεχνικών για την επεξεργασία των στερεών βιομηχανικών αποβλήτων (π.χ. μεμονωμένη διαχείριση των αποβλήτων, μεταφορά και διαχείριση των στερεών βιομηχανικών αποβλήτων μέσα σε κεντρικές μονάδες για διαχείρισή τους) 6. Μεταφορά κάποιων από τα βιομηχανικά απόβλητα στο εξωτερικό (Νόμος 29(111)) 7. Αντικατάσταση των παλιών βιομηχανικών μονάδων 8. Μεταφορά των στερεών βιομηχανικών αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ) 9. Επίσης, έχουν δημιουργηθεί χώροι για υγειονομική ταφή των στερεών και επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων που ονομάζονται ΧΥΤΕΑ. Οι ΧΥΤΕΑ πρέπει να βρίσκονται κοντά στο κέντρο διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. 10. Έχουν αναπτυχθεί περιβαλλοντικοί δείκτες για την αξιολόγηση της προόδου αλλά και της αποτελεσματικότητας των έργων που γίνονται για τη διαχείριση των στερεών βιομηχανικών αποβλήτων.

Οι τεχνικές οι οποίες χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση των στερεών βιομηχανικών αποβλήτων στην Κύπρο είναι οι ακόλουθες: (α) Συλλογή, συσκευασία, αποθήκευση, μεταφορά και μεταφόρτωση (β) Επεξεργασία (γ) Υγειονομική ταφή\ Ογιίιιατα στο τέλος της ζωικ τους Οι στόχοι που έχουν τεθεί για τη διαχείριση των οχημάτων στην Κύπρο είναι οι ακόλουθοι: 1. Πρόληψη και μείωση των ποσοτήτων των υλικών από οχήματα στο τέλος του κύκλου ζωής τους. 2. Πρόληψη και μείωση των ποσοτήτων από τα επικίνδυνα υλικά των νέων οχημάτων που βγαίνουν στην αγορά. Στην Κύπρο έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν πιστοποιημένα κέντρα συλλογής οχημάτων στο τέλος του κύκλο ζωής τους. Επίσης, οι κάτοχοι των παλιών οχημάτων πρέπει να τα επιστρέφουν στα πιστοποιημένα κέντρα συλλογής. Είναι επιπλέον, υποχρεωτική η χορήγηση πιστοποιητικού απόσυρσης οχήματος για την οριστική διαγραφή του από τα μητρώα των κυκλοφορούντων αυτοκινήτων. Επομένως, σε αυτούς που δεν τα επιστρέφουν, πρέπει να επιβάλλεται χρηματικό πρόστιμο. Τέλος, είναι αναγκαίο να γίνεται ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τις αποσύρσεις, τις διαδικασίες απόσυρσης των οχημάτων κλπ. Παλαιά ελαστικά Για τη διαχείριση των παλαιών ελαστικών στην Κύπρο έχουν τεθεί οι πιο κάτω στόχοι: 1. Μείωση των ελαστικών που αποσύρονται 2. Αύξηση της επαναχρησιμοποίησης των ελαστικών 3. Εφαρμογή ανακύκλωσης των ελαστικών

4. Ανάκτηση ενέργειας από τα ελαστικά Μέσα στο σχέδιο για τη διαχείριση των παλαιών ελαστικών περιλαμβάνονται οι εργασίες για βελτίωση του οδικού δικτύου, τα προγράμματα για ενημέρωση των πολιτών σχετικά με την αύξηση του χρόνου ζωής των ελαστικών, την υποχρέωση των συλλογέων των ελαστικών να τα προωθούν σε πιστοποιημένες μονάδες για ανακύκλωση, τη δημιουργία βάσης δεδομένων στις οποίες θα καταχωρούνται στοιχεία σχετικά με τις ποσότητες των παλαιών ελαστικών από κάθε συλλογέα. Απόβλητα κτιριακών κατασκευών και υλικών οδοποιίας Το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει στην Κύπρο για τη διαχείριση των αποβλήτων από κτιριακές εγκαταστάσεις και υλικά οδοποιίας έχει να κάνει με τα ακόλουθα: 1. Μέτρα για την αξιοποίηση των αποβλήτων αυτών. 2. Επιβολή ειδικού τέλους ώστε να αποθαρρύνεται η τελική ταφή των αποβλήτων και να προωθείται η αξιοποίηση τους 3. Έκδοση ειδικών τεχνικών προδιαγραφών για την ανακύκλωση των αποβλήτων αυτών. 4. Ανάπτυξη των δευτερογενών οικοδομικών υλικών 5. Διαχείριση των αποβλήτων κτηριακών κατασκευών, κατεδαφίσεων, εκσκαφών και οδοποιίας από την Τοπική Αυτοδιοίκηση Απορριπτόμενες Ηλεκτρικές και Ηλεκτρονικέ); Συσκευές Κατά τη διαχείριση των απορριπτόμενων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών περιλαμβάνονται τα ακόλουθα: 1. Κατάλογος με τα ηλεκτρονικά προϊόντα 2. Στόχοι για επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, ανάκτηση υλικών 3. Καθορισμός υποχρεώσεων των φορέων που έχουν να κάνουν με τη διαχείριση των απορριπτόμενων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών. Γεωργικά και κτηνοτροοικά απόβλητα

Στην Κύπρο, έχουν αναπτυχθεί οι πιο κάτω δράσεις για τη σωστή διαχείριση των γεωργικών και κτηνοτροφικών αποβλήτων: 1. Να γίνεται καταγραφή των ποσοτήτων των αποβλήτων αυτών ανά είδος αλλά και ανά περιοχή παραγωγής τους. 2. Η διαχείρισή τους είναι ίδια με τη διαχείριση των άλλων στερεών αποβλήτων, δηλαδή, τα βιοαποδομήσιμα υλικά πάνε στις μονάδες κομποστοποίησης, συσκευασίες φυτοφαρμάκων, ληγμένα και αλλοιωμένα φυτοφάρμακα πάνε στα κέντρα διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων. 3. Τα άτομα τα οποία έχουν να κάνουν με τη διαχείριση των γεωργικών και των κτηνοτροφικών αποβλήτων είναι ανάγκη να διατηρούν αρχεία στα οποία να καταγράφουν τα στοιχεία σχετικά με τις ποσότητες και τις πρακτικές για τη διαχείριση τους. Απόβλιιτα υγειονοίίικής περίθαλιιηκ Κατά τη διαχείριση των αποβλήτων υγειονομικής περίθαλψης είναι αναγκαίο να τηρούνται οι πιο κάτω δράσεις: 1. Πρέπει να καταγράφονται οι ποσότητες των αποβλήτων τα οποία βγαίνουν μέσα από την υγειονομική περίθαλψη 2. Πρέπει να δίνονται οδηγίες για να ταξινομούνται αλλά και να διαχωρίζονται τα μολυσματικά και τα ειδικά απόβλητα 3. Είναι αναγκαίο να ακολουθούνται προδιαγραφές για τις τεχνικές συλλογής και μεταφοράς των αποβλήτων 4. Είναι αναγκαίο να ακολουθούνται προδιαγραφές για τη διαχείριση των αποβλήτων αυτών εκτός του χώρου παραγωγής τους. Η διαχείριση των αποβλήτων υγειονομικής περίθαλψης, πρέπει να γίνεται με θερμοκαταστροφή των αποβλήτων αυτών μέσα στην Κεντρική μονάδα θερμικής επεξεργασίας, που βρίσκεται το Κέντρο διαχείρισης επικινδύνων αποβλήτων. Η διαχείριση των μολυσματικών αποβλήτων λαμβάνει χώρα σε ένα συγκεκριμένο χώρο, όπου απαιτείται η χρήση κινητής μονάδας αποστείρωσης τους μέχρι να οδηγηθούν στο χώρο αυτό. Η κινητή μονάδα αποστείρωσης εξυπηρετεί νοσοκομεία, ιδιωτικά ιατρεία και κλινικές, κτηνιατρεία και μικροβιολογικά εργαστήρια και η λειτουργία

της μπορεί να γίνεται από ιδιωτικούς φορείς οι οποίοι πρέπει να εξασφαλίσουν κατάλληλη για το σκοπό αυτό, άδεια από τους αρμόδιους φορείς.

3. ΔΗΜΟΣ ΣΩΤΗΡΑΣ 3.1. Περιγραφή και παρουσίαση του δήμου Το χωριό Σωτήρα είναι ένα μεγάλο χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, στη γεωγραφική περιφέρεια των Κοκκινοχωριών, κάπου 10 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Αμμοχώστου. Η Σωτήρα φέρει το όνομα του Σωτήρος Χριστού καθώς στις 6 Αυγούστου τελείται μεγάλο πανηγύρι κατά τη γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος. Το χωριό Σωτήρα, ιδρύθηκε κατά τα Βυζαντινά χρόνια και με την ίδια ονομασία αναφέρεται ότι ήταν κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, ο δε Μας Λατρί περιλαμβάνει τον οικισμό στα κτήματα εκείνα που αποτελούσαν ιδιοκτησία βασιλική. Επίσης, το χωριό αυτό, βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως 8οΐίτα. Μερικοί από τους μύθους για τη δημιουργία του χωριού Σωτήρα, λένε ότι ένας αρχαίος οικισμός ζούσε κοντά στην παράκτια περιοχή της Αγίας Θέκλας και μετά από επίθεση πειρατών, η ομάδα αναγκάστηκε να μετακινηθεί προς μια πιο ασφαλή ζώνη, και έτσι μεταφέρθηκαν εδώ που είναι σήμερα η Σωτήρα. Μια λαϊκή γνώμη λέει ότι το όνομα της Σωτήρας προήλθε από την εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, η οποία χτίστηκε τον 12ο αιώνα από τους Βυζαντινούς. Η Κυπριακή Δημοκρατία αποφάσισε να μετατρέψει το χωριό Σωτήρα σε Δήμο μετά από αίτημα που είναι κάνει το Κοινοτικό Συμβούλιο του χωριού. Έτσι, οι κάτοικοι της Σωτήρας το ψήφισαν στις 3 Ιουλίου το 2011 με ποσοστό 90,35%. Η μετατροπή της Σωτήρας σε Δήμο πραγματοποιήθηκε την 1/1/2012 σύμφωνα με το Διάταγμα που δημοσιεύτηκε ως Διοικητική Πράξη με Αριθμό 873, στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας, με Αριθμό 4445 και ημερομηνίας 21 Οκτωβρίου 2011. Εεωμορφολογικά, ο δήμος Σωτήρα είναι κτισμένος σε μέσο υψόμετρο 75 μέτρων. Το τοπίο είναι καμπίσιο με μια μικρή κλίση προς τη θάλασσα, το δε υψόμετρο στην περιοχή της δεν ξεπερνά τα 80 μέτρα. Η Σωτήρα δέχεται μια χαμηλή μέση ετήσια βροχόπτωση που ανέρχεται στα 344 χιλιοστόμετρα. Όμως το χωριό βρίσκεται στην περιοχή του υδροφόρου στρώματος Κοκκινοχωρίων που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο υδροφόρο στρώμα της Κύπρου. Στην περιοχή του έχουν

ανορυχθεί εκατοντάδες διατρήσεις, η αξιοποίηση των οποίων συνέβαλε στην άρδευση σημαντικών εκτάσεών γης. Υπάρχει μια μεγάλη χλωρίδα και πανίδα που πρέπει να προστατεύεται από διεθνείς οργανισμούς. Ένα είδος φιδιού που ονομάζεται νερόφιδο υπάρχει στη λίμνη Παραλιμνίου και προστατεύεται από την κυπριακή δημοκρατία. Αναφορικά με τα επαγγέλματα του δήμου Σωτήρας, οι κύριες ασχολίες των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Η Σωτήρα ανήκει στα σημαντικότερα λαχανοπαραγωγικά χωριά της Κύπρου. Στην περιοχή της καλλιεργείται μεγάλη ποικιλία λαχανικών που περιλαμβάνουν κυρίως πατάτες, γλυκοπατάτες, καρπούζια, αγγουράκια, ντομάτες, πεπόνια, κολοκυθάκια, φασολάκια, κρεμμύδια, αγκινάρες και λάχανα. Το 1985, η έκταση των λαχανικών ανερχόταν στα 874 εκτάρια. Ωστόσο, το κυριότερο προϊόν του χωριού είναι η πατάτα η οποία ευνοείται από τις κλιματολογικές εδαφολογικές συνθήκες. Η έκταση καλλιέργειας των πατατών ανερχόταν το 1985 στα 675 εκτάρια. Εκτός από τα λαχανικά στο χωριό καλλιεργούνται τα εσπεριδοειδή (πορτοκαλιές, λεμονιές και γκρέιπφρουτ), τα όσπρια (φασόλια, λουβιά και κουκιά), τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά, οι ελιές, οι ροδιές και οι συκιές. Η Σωτήρα, όπως και τα υπόλοιπα Κοκκινοχώρια, αντιμετωπίζει πρόβλημα νερού για την άρδευση των εκτεταμένων αρδευομένων καλλιεργειών της, ιδιαίτερα των λαχανικών. Σαν αποτέλεσμα της εντατικής εκμετάλλευσης και της υπεράντλησης προκλήθηκε εισροή θαλασσινού νερού σε μεγάλο βάθος μέσα στο υδροφόρο στρώμα και πολλές διατρήσεις εγκαταλείφθηκαν. Με την εφαρμογή, όμως, του σχεδίου του Νοτίου Αγωγού, έχει απαμβλυνθεί το πρόβλημα της υπεράντλησης νερού στην περιοχή των Κοκκινοχωρίων. Εκτός από τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ένα σχετικά μεγάλο μέρος του οικονομικά ενεργού πληθυσμού εργοδοτείται και σε άλλους τομείς απασχολήσεως, όπως του εμπορίου, των ξενοδοχείων και των εστιατορίων, των κατασκευών, των υπηρεσιών, των μεταφορών και επικοινωνιών και της βιομηχανίας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια μικρή βιομηχανική ανάπτυξη η οποία αναμένεται να έχει περαιτέρω ανάπτυξη στα επόμενα χρόνια, μετά τη μετατροπή της Σωτήρας σε Δήμο.

Συγκοινωνιακό Δίκτυο Η Σωτήρα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση και εξυπηρετείται μ' ένα πολύ καλό συγκοινωνιακό δίκτυο. Στα βόρεια συνδέεται με το χωριό Δερύνεια, στα βορειοδυτικά με το χωριό Φρέναρος, στα βορειοανατολικά με την κωμόπολη του Παραλιμνίου, στα νότιο-δυτικά με το χωριό Λιοπέτρι και στα νότια με το δρόμο Λάρνακας - Αγίας Νάπας αλλά και με την Αγία Νάπα. Η μικρή απόσταση του χωριού από την πόλη της Αμμοχώστου, η πολύ καλή οδική του σύνδεση και οι προσοδοφόρες γεωργικές του εκμεταλλεύσεις είναι οι κύριοι παράγοντες που συνέβαλαν στην πληθυσμιακή του αύξηση. Παραλιακή περιοχή Η παραλιακή περιοχή της Αγίας Θέκλας απέχει μόλις 5 χιλιόμετρα δυτικά της Αγίας Νάπας. Επιπρόσθετα, τοποθετείται 8 χιλιόμετρα νότια της Σωτήρας και 50 χιλιόμετρα ανατολικά το αεροδρομίου της Λάρνακας. Η Αγία Θέκλα έχει εξελιχθεί λόγω της ταχείας ανάπτυξης στον τομέα της ιδιωτικής ιδιοκτησίας που έλαβε χώρα μετά που η Κύπρος προσχώρησε στην Ε.Ε. το 2004. Τα τελευταία 6 χρόνια η Αγία Θέκλα είχε μια εξέλιξη στον οικοδομικό τομέα, σχετικά με συγκροτήματα και επαύλεις που αναπτύχθηκαν και κατέκτησε και μια γαλάζια σημαία για την παραλία της Αγίας Θέκλας. Με βάση την απογραφή του 2011 η Σωτήρα είναι ο τρίτος κατά σειρά μεγαλύτερος σε πληθυσμό οικισμός από όλους τους Δήμους και Κοινότητες της Επαρχίας Αμμοχώστου. Όσον αφορά τις κατοικίες και τα νοικοκυριά, κατά την απογραφή του 2011 καταμετρήθηκαν 2.968 κατοικίες συνολικά, από τις οποίες οι 1.714 είναι συνήθους διαμονής, ενώ οι 1.254 είναι κενές ή προσωρινής διαμονής. Ο αριθμός των καταγεγραμμένων νοικοκυριών ανέρχεται στα 1.718. Οι πληθυσμιακές αυξήσεις μετά το 1974 οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, στην εγκατάσταση στο χωριό αρκετών Ελληνοκυπρίων εκτοπισμένων, κυρίως από την πόλη και επαρχία Αμμοχώστου. Στην περιοχή δημιουργήθηκαν, μέχρι το τέλος του 1988, ένας κυβερνητικός οικισμός στέγασης προσφύγων με 32 οικιστικές μονάδες καθώς και συνοικισμοί αυτοστέγασης προσφύγων σε 4 περιοχές με σύνολο 114 οικοπέδων.

Το 1966 κατασκευάστηκαν στην περιοχή της Σωτήρας τέσσερα μικρά εμπλουτιστικά φράγματα συνολικής χωρητικότητας 32.000ιη3. (Πηγή: http://www.sotira.org.cy)

4. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 4.1 Δείγμα Ο πληθυσμός αποτελείται από 100 κάτονκους του δήμου Σωτήρας διαφόρων ηλικιών,. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στο δήμο Σωτήρας (και πιο συγκεκριμένα στα σπίτια των ατόμων αυτών. Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε αποτελεί ποσοτική έρευνα γιατί βασίζεται σε αξιόπιστες, αριθμητικές και στατιστικές μετρήσεις αντιλήψεων των κατοίκων του δήμου Σωτήρας σχετικά με την διαχείριση των στερεών αποβλήτων του δήμου αυτού. Δόθηκαν 100 ερωτηματολόγια, τα οποία επιστράφηκαν και τα 100 απαντημένα, και επομένως το ποσοστό ανταπόκρισης ήταν 100%, αν και η ερευνητική ομάδα έχει τονίσει ότι δεν είναι υποχρεωτική η συμμετοχή των κατοίκων στην περίπτωση που δε θέλουν να συμμετάσχουν στην έρευνα. 4.2. Διαδικασία Συλλογής Δεδομένων Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος του ερωτηματολογίου. Ο χρόνος που δόθηκε για την απάντηση των ερωτηματολογίων ήταν περίπου μια εβδομάδα αφού το δείγμα του πληθυσμού ήταν συγκεκριμένο (κάτοικοι δηλ. του δήμου Σωτήρας). Με το πέρας τις προθεσμίας τα απαντημένα ερωτηματολόγια παραλήφθηκαν από την ερευνήτρια, η οποία ευχαρίστησε τους συμμετέχοντες για το χρόνο και την καλή διάθεση που είχαν δείξει όλοι για την απάντηση των ερωτηματολογίων αυτών και ως εκ τούτου για την βοήθεια που έδωσαν για την ολοκλήρωση της παρούσας μελέτης. Επίσης, για την επιλογή του δείγματος έχει χρησιμοποιηθεί η τυχαία δειγματοληψία. 4.3. Μέσο Συλλογής Δεδομένων Για την αξιολόγηση και διερεύνηση των απόψεων των κάτοικων για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο αναπτυγμένο και βασισμένο στις γνώσεις και τάσεις των κάτοικων για το θέμα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων του δήμου Σωτήρας. Το Ιο μέρος αποτελείται από 4 ερωτήσεις που αφορούν δημογραφικά στοιχεία (φύλο, ηλικία, επίπεδο εκπαίδευσης, ετήσιο συνολικό εισόδημα). Το 2ο

μέρος αποτελείται από 16 ερωτήσεις που αφορούσαν την διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο. 4.4. Στατιστική Ανάλυση Η επεξεργασία των ερωτηματολογίων πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του υπολογιστικού προγράμματος στατιστικής ανάλυσης SPSS ( Statistical Package for tha Social Sciences Version). Η ανάλυση είναι κυρίως περιγραφική και η παρουσίαση των αποτελεσμάτων γίνεται με την μορφή πινάκων αλλά και διαγραμμάτων.

5. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 5.1 Δημογραφικά Στοιχεία Πιο κάτω παρουσιάζονται τα αποτελέσματα αναφορικά με τα δημογραφικά στοιχεία των ερωτηθέντων: Πίνακας 1 (Πηγή ίδια έρευνα) Φύλο Συχνότητα Ποσοστό % νβΐίό Άνδρας 54 54,0 Γ υναίκα 46 46,0 Τοΐ8ΐ 100 100,0 Όσον αφορά το φύλο των ερωτώμενων, στην παρούσα έρευνα, οι άνδρες ήταν 54 ενώ οι γυναίκες ήταν 46. (Πίνακας 1- Διάγραμμα 1)

Πίνακας 2 (Πηγή ίδια έρευνα) Ηλικία Συχνότητα Ποσοστό % νσΐίό 18-25 14 14,0 26-40 30 30,0 41-60 39 39,0 >60 17 17,0 ΤοΙσΙ 100 100,0 Ηλικία 18-25 26-40 41-60 >60 Διάγραμμα 2 (Πηγή ίδια έρευνα) Αναφορικά με την ηλικία των ατόμων που συμμετείχαν στην έρευνα, φαίνεται ότι οι περισσότεροι (39%) ήταν ηλικιών μεταξύ 41-60 χρονών. Το 30% ήταν ηλικιών 26-40 χρονών, το 17% ήταν ηλικιών μεγαλύτερων των 60 ετών ενώ 14% ήταν ηλικιών 18-25 ετών. (Πίνακας 2-Διάγραμμα 2)

Πίνακας 3 (Πηγή ίδια έρευνα) Επίπεδο Εκπαίδευσης Συχνότητα Ποσοστό % νβΐίά Κανένα 10 10,0 Απόφοιτος/η δημοτικού 21 21,0 Απόφοιτος/η 46 46,0 Γυμνασίου/Λυκείου Απόφοιτος/η ΑΕΙ/ΤΕΙ 23 23,0 ΤοΙβΙ 100 100,0 Επίπεδο Εκπαίδευσης Κανένα Απόφοιτος/ή δημοτικού Γ-ιΑπόψοιτοζΑι Γ υμνασίου/λυκείου Απόψοιτος/ή ΑΕΙ/ΤΕΙ Διάγραμμα 3 (Πηγή ίδια έρευνα) Επίσης, οι περισσότεροι ερωτηθέντες ήταν απόφοιτοι Γυμνασίου/ Λυκείου με ποσοστό 46%. 23% των ερωτηθέντων ήταν απόφοιτοι ΑΕΙ/ΤΕΙ, 21% ήταν απόφοιτοι δημοτικού ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 10% δεν είχαν καμιά μόρφωση. (Πίνακας 3-Διάγραμμα 3)

Πίνακας 4 (Πηνή ίδια έρευνα) Ετήσιο συνολικό εισόδημα Συχνότητα Ποσοστό % Valid Χαμηλό (<15000) 42 42,0 Μέτριο (15000-30000) 40 40,0 Υψηλό (>30000) 18 18,0 Total 100 100,0 Ετήσιο συνολικό εισόδημα Χαμηλό (<15000) Μέτριο (15000-30000) Υψηλό (>30000) Διάγραμμα 4 (Πηγή ίδια έρευνα) Τέλος, όσον αφορά το ετήσιο εισόδημα, οι περισσότεροι ερωτηθέντες είχαν χαμηλό εισόδημα (λιγότερο των 15.000 το χρόνο) με ποσοστό 42%. Το 40% είχαν μέτριο εισόδημα (15.000-30.000 ) ενώ το 18% είχαν υψηλό εισόδημα (μεγαλύτερο των 30.000 το χρόνο). (Πίνακας 4 - Διάγραμμα 4)

5.2 Γνώσεις των κατοίκων του δήμου Σωτήρας σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας Πιο κάτω παρουσιάζονται οι γνώσεις των κατοίκων του δήμου Σωτήρας που έχουν λάβει μέρος στην παρούσα ερευνητική διαδικασία όσον αφορά τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας. Γενικά και μέσα από τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται στους πιο κάτω πίνακες, φαίνεται ότι οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες έχουν γνώσεις σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας. Πίνακας 5 (Πηγή ίδια έρευνα) Πως κρίνετε την ενημέρωση σας σε θέματα σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Πάρα πολύ ικανοποιητική 10 10,0 Πολύ ικανοποιητική 49 49,0 Μέτρια 35 35,0 Λίγο ικανοποιητική 6 6,0 Total 100 100,0 Πως κρίνετε την ενημέρωση σας σε θέματα σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων; Διάγραμμα 5 (Πηγή ίδια έρευνα) Ένα ποσοστό της τάξης του 49% είναι ενημερωμένοι σχετικά με θέματα διαχείρισης στερεών αποβλήτων και την ενημέρωση τους αυτή την κρίνουν πολύ

ικανοποιητική. Πάρα πολύ ικανοποιητική ενημέρωση έχουν το 10% των συμμετεχόντων, ενώ μέτριας ικανοποίησης είναι η ενημέρωση του 35% των κατοίκων και μόλις 6% θεωρούν την ικανοποίηση αυτή λίγο ικανοποιητική (Πίνακας 5). Πίνακας 6 (Πηγή ίδια έρευνα) Σημειώστε ποιες από τις παρακάτω μεθόδους διαχείρισης στερεών αποβλήτων γνωρίζετε Συχνότητα Ποσοστό % Valid Χωματερή 15 15,0 Υγειονομική ταφή 1 1,0 Όλες τις παραπάνω 84 84,0 Total 100 100,0 Σημειώστε ποιες από τις παρακάτω μεθόδους διαχείρισης στερεών αποβλήτων γνωρίζετε Χωματερή Ε3 Υγειονομική ταφή 'Ο λες τις τταραττάνω Διάγραμμα 6 (Πηγή ίδια έρευνα) Αναφορικά με τις μεθόδους διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, οι περισσότεροι ερωτηθέντες με ποσοστό 84% αναφέρουν ότι γνωρίζουν όλες τις μεθόδους γεγονός που αποδεικνύει ότι έχουν γνώσεις σχετικά με το θέμα της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων (Πίνακας 6).

Πίνακας 7 (Πηγή ίδια έρευνα) Που καταλήγουν τα στερεά απόβλητα του δήμου Σωτήρας; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Στο Χ.Υ.Τ.Α (Χώρος 89 89,0 Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) Κόσιη Τα καίνε 10 10,0 Δεν γνωρίζω 1 1,0 Total 100 100,0 Που καταλήγουν τα στερεά απόβλητα του δήμου Σωτήρας; Στο Χ.Υ.Τ Α (Χώρος Η Υγειονομικής Ταοής Α π ο ρ ρ ή τω ν ) Κόστη Τα καίνε Δ εν γνωρίζω Διάγραμμα 7 (Πηγή ίδια έρευνα) Επίσης, οι περισσότεροι από τους κατοίκους, γνωρίζουν ότι τα στερεά απόβλητα του δήμου Σωτήρας, καταλήγουν στο Χ.Υ.Τ.Α (Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων) Κόσιης με ποσοστό 89% (Πίνακας 7).

Πίνακας 8 (Πηγή ίδια έρευνα) Κατά τη γνώμη σας υπάρχουν αρκετοί κάδοι απορριμμάτων στη γειτονιά; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Ναι 75 75,0 Όχι 25 25,0 Total 100 100,0 Διάγραμμα 8 (Πηγή ίδια έρευνα) Επιπλέον, γνωρίζουν ότι στη γειτονιά τους υπάρχουν αρκετοί κάδοι απορριμμάτων με ποσοστό 75% ενώ ένα ποσοστό της τάξης του 25% δεν το γνωρίζουν αυτό (Πίνακας 8).

Πίνακας 9 (Πηγή ίδια έρευνα) Γνωρίζετε την ύπαρξη κάδων ανακύκλωσης στο δήμο Σωτήρας; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Δεν απάντησε 1 1,0 Ναι 94 94,0 Όχι 5 5,0 Total 100 100,0 Παράλληλα, οι περισσότεροι ερωτηθέντες γνωρίζουν για την ύπαρξη κάδων ανακύκλωσης στο δήμο Σωτήρας με ποσοστό 94% ενώ μόλις ένα ποσοστό της τάξης του 5% δεν τον γνωρίζει αυτό (Πίνακας 9).

Πίνακας 10 (Πηγή ίδια έρευνα) Συμμετέχετε σε πρόγραμμα ανακύκλωσης (χρήση ειδικών κάδων ανακύκλωσης) Συχνότητα Ποσοστό % Valid Δεν απάντησε 1 1,0 Ναι 52 52,0 Όχι 47 47,0 Total 100 100,0 Συμμετέχετε σε πρόγραμμα ανακύκλωσης (χρήση ειδικών κάδων ανακύκλωσης) Δ ε ν απάντηστ Ναι ό» Διάγραμμα 9 (Πηγή ίδια έρευνα) Πίνακας 11 (Πηγή ίδια έρευνα) Αν όχι για πιο λόγο; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Δεν απάντησε 52 52,0 Έλλειψη χρόνου 29 29,0 Ανεπαρκής ενημέρωση 17 17,0 Άγνοια για τα οφέλη της 2 2,0 ανακύκλωσης Total 100 100,0 Στην περίπτωση που ερωτήθηκαν αν συμμετείχαν σε κάποιο πρόγραμμα ανακύκλωσης, οι περισσότεροι απάντησαν ότι συμμετείχαν σε ένα τέτοιου είδους πρόγραμμα με ποσοστό 52%, ενώ ένα ποσοστό 47% δεν το έχουν κάνει αυτό

(Πίνακας 10), λόγω κυρίως έλλειψης χρόνου και ανεπαρκής ενημέρωσης (Πίνακας 11). Πίνακας 12 (Πηγή ίδια έρευνα) Γνωρίζετε ποια υλικά μπορούμε να ανακυκλώσουμε στους κάδους του δήμου Σωτήρας; Συχνότητα Ποσοστό % Χαρτί 62 62,0 Γυαλί 17 17,0 Αλουμίνιο 38 38,0 Αλλο 0 0 Δε γνωρίζω 34 34,0 Γνωρίζετε ποια υλικά μπορούμε να ανακυκλώσουμε στους κάδους του δήμου Σωτήρας; Χαρτί Γυαλί Αλουμίνιο Άλλο Δε γνωρίζω 17 Διάγραμμα 10 (Πηγή ίδια έρευνα) Επιπρόσθετα, οι περισσότεροι από τους συμμετέχοντες έχουν γνώσεις όσον αφορά τα υλικά που χρησιμοποιούνται για ανακύκλωση στο δήμο Σωτήρας τα οποία είναι χαρτί (το γνωρίζουν 62 άτομα), γυαλί (το γνωρίζουν 17 άτομα) και αλουμίνιο (το γνωρίζουν 38 άτομα), ενώ 34 άτομα δεν γνωρίζουν για την ανακύκλωση (Πίνακας 12).

5.3 Στάσεις των κατοίκων του δήμου Σωτήρας σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας Πιο κάτω παρουσιάζονται οι στάσεις των κατοίκων του δήμου Σωτήρας που έχουν λάβει μέρος στην παρούσα έρευνα σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας. Πίνακας 13 (Πηγή ίδια έρευνα) Πόση ποσότητα απορριμμάτων αποβάλλετε καθημερινά από το σπίτι σας; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Λιγότερο από 1 μαύρη σακούλα απορριμμάτων 1 μαύρη σακούλα απορριμμάτων 2 μαύρες σακούλες απορριμμάτων 3 μαύρες σακούλες απορριμμάτων 3 3,0 15 15,0 60 60,0 22 22,0 Total 100 100,0 Πόση ποσότητα απορριμμάτων αποβάλλετε καθημερινά από το σπίτι σας; Λιγότερο α π ό 1 μαύρη σακούλα απορριμμάτων 1 μαύρη σακούλα απορριμμάτων Γη 2 μαύρες σακούλες 1-1 απορριμμάτων 3 μαύρες σακούλες απορριμμάτων Διάγραμμα 11 (Πηγή ίδια έρευνα) Οι περισσότεροι ερωτηθέντες απάντησαν ότι αποβάλλουν δύο μαύρες σακούλες απορριμμάτων καθημερινά από το σπίτι τους με ποσοστό 60%, ενώ λιγότερο είναι το ποσοστό εκείνων που αποβάλλουν τρεις σακούλες απορριμμάτων

με ποσοστό 22%, μια μαύρη σακούλα με ποσοστό 15% και λιγότερο από μια μαύρη σακούλα με ποσοστό 3% (Πίνακας 13). Πίνακας 14 (Πηγή ίδια έρευνα) Θεωρείτε ικανοποιητική τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Πάρα πολύ 5 5,0 Πολύ 27 27,0 Μέτρια 55 55,0 Λίγο 12 12,0 Καθόλου 1 1,0 Total 100 100,0 Θεωρείτε ικανοποιητική τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας; Η πάρα πολύ Η Πολύ Μ έτρια Λ ίγ ο Καθόλου Διάγραμμα 12 (Πηγή ίδια έρευνα) Παρόλο που οι περισσότεροι ερωτηθέντες έχουν μια γενικά θετική στάση για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων στο δήμο Σωτήρας, παρόλα αυτά, θεωρούν τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων μέτρια ικανοποιητική με ποσοστό 55% (Πίνακας 14).

Πίνακας 15 (Πηγή ίδια έρευνα) Σημειώστε τα τρία σημαντικότερα είδη στερεών απορριμμάτων ου πετάτε στον κάδο απορριμμάτων κατά τη διάρκεια μιας μέρας. Συχνότητα Ποσοστό % Τροφικά υπολείμματα 99 99,0 (αποφάγια) Χαρτί πάσης φύσεως 95 95,0 Πλαστικό 35 35,0 Γυαλί, Μέταλλο 13 13,0 Απορρίμματα κήπου (π.χ. 55 55,0 κλαδιά) Σημειώστε τα τρία σημαντικότερα είδη στερεών απορριμμάτων ου πετάτε στον κάδο απορριμμάτων κατά τη διάρκεια μιας μέρας. 13 Τροφικά υπολείμματα (αποφάγια) Χαρτί πάσης φύσεως Πλαστικό Γυαλί, Μέταλλο Διάγραμμα 13 (Πηγή ίδια έρευνα) Σύμφωνα με την άποψη των κατοίκων που συμμετείχαν στην παρούσα έρευνα, τα τρία πιο σημαντικά είδη στερεών αποβλήτων που πετάνε στο κάδο απορριμμάτων είναι τα ακόλουθα σύμφωνα με φθίνουσα σειρά κατάταξης: τροφικά υπολείμματα (99), χαρτί πάσης φύσεως (95), απορρίμματα κήπου (55), πλαστικό (35) και γυαλί/ μέταλλο (13) (Πίνακας 15).

Πίνακας 16 (Πηγή ίδια έρευνα) Πόσο συχνά περνάνε τα απορριμματοφόρο στο δήμο σας; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Μια φορά τη μέρα, κάθε μέρα 3 3,0 Δύο φορές τη μέρα 1 1,0 Κάθε δύο μέρες 80 80,0 Άλλο 14 14,0 Δε γνωρίζω 2 2,0 Total 100 100,0 Πόσο συχνά περνάνε τα απορρημματοφόρα στο δήμο σας; η Μια φορά τη μέρα, κάθε μέρα Η Δύο φορές τη μέρα Π Κάθε δύο μέρες Ά λ λ ο Δ ε γνωρίζω Διάγραμμα 14 (Πηγή ίδια έρευνα)

Πίνακας 17 (Πηγή ίδια έρευνα) Είσαστε ευχαριστημένοι αττό το ττόσο συχνά περνάνε τα απορριμματοφόρα στο δήμο σας; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Πολύ 53 53,0 Λίγο 47 47,0 Total 100 100,0 Είσαστε ευχαριστημένοι από το πόσο συχνά περνάνε τα απορριματοφόρα στο δήμο σας; Πολύ Λίγο Διάγραμμα 15 (Πηγή ίδια έρευνα) Σύμφωνα με την άποψη των περισσότερων συμμετεχόντων, τα απορριμματοφόρα περνάνε από το δήμο Σωτήρας κάθε δύο μέρες (80%) (Πίνακας 16) και δηλώνουν πολύ ευχαριστημένοι από τη συχνότητα αυτή με ποσοστό 53% (Πίνακας 17).

Πίνακας 18 (Πηγή ίδια έρευνα) Θεωρείτε ότι για την καλύτερη διαχείριση των στερεών αποβλήτων χρειάζεται να εμπλακούν και άλλοι κοινωνικοί φορείς; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Ναι 6 6,0 Όχι 94 94,0 Total 100 100,0 Διάγραμμα 16 (Πηγή ίδια έρευνα) Επίσης, σύμφωνα με την άποψη των περισσότερων συμμετεχόντων (94%) δηλώνουν ότι δεν θεωρούν ότι για την καλύτερη διαχείριση των στερεών αποβλήτων χρειάζεται να εμπλακούν και άλλοι κοινωνικοί φορείς (Πίνακας 18).

Πίνακας 19 (Πηγή ίδια έρευνα) Αν, ναι ττοιος/ττοια ττιστεύτε; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Δεν απάντησε 94 94,0 Μη Κυβερνητικές 4 4,0 Οργανώσεις Εθελοντικοί οργανισμοί 1 1,0 Οικολογικοί οργανισμοί 1 1,0 Total 100 100,0 Μόνο 6 ήταν οι κάτοικοι οι οποίοι απάντησαν ότι είναι σωστό να γίνει κάτι τέτοιο και οι 4 από αυτούς δήλωσαν ότι πρέπει να εμπλακούν οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, ένας από αυτούς δήλωσε ότι πρέπει να εμπλακούν οι εθελοντικοί οργανισμοί και άλλος ένας από αυτούς δήλωσε ότι πρέπει να εμπλακούν οι οικολογικοί οργανισμοί (Πίνακας 19).

Πίνακας 20 (Πηγή ίδια έρευνα) Ποιο θεωρείτε τον ττιο ιδανικό τρόπο ενημέρωσης για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Μέσω ενημερωτικών 42 42,0 φυλλαδίων Μέσω ενημερωτικών ομιλιών 44 44,0 Μέσω ενημέρωσης από το 9 9,0 σχολείο Μέσω της ιστοσελίδας του 5 5,0 δήμου Total 100 100,0 Ποιο θεωρείτε τον πιο ιδανικό τρόπο ενημέρωσης για τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων; η Μέσω ενημερωτικών "φυλλαδίω ν η Μέσω ενημερωτικών "ομιλιώ ν Γ-ιΜέσω ενημέρωσης από το υ σχολείο μ Μέσω της ιστοσελίδας του "δ ή μ ο υ Διάγραμμα 17 (Πηγή ίδια έρευνα) Επιπλέον, ο πιο ιδανικός τρόπος ενημέρωσης των κατοίκων του δήμου Σωτήρας σχετικά με τη διαχείριση των στερεών αποβλήτων, θεώρησαν οι περισσότεροι ότι είναι οι ενημερωτικές ομιλίες με ποσοστό 44% ακολουθούμενες από τα ενημερωτικά φυλλάδια με ποσοστό 42% (Πίνακας 20).

Πίνακας 21 (Πηγή ίδια έρευνα) Τα δημοτικά τέλη καθαριότητας καταβάλλονται βάσει των τετραγωνικών μέτρων του σπιτιού σας. Θα προτιμούσατε τη χρέωση με βάση την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγετε; Συχνότητα Ποσοστό % Valid Ναι 61 61,0 Όχι 39 39,0 Total 100 100,0 Τα δημοτικά τέλη καθαριότητας καταβάλλονται βάσει των τετραγωνικών μέτρων του σπιτιού σας. Θα προτιμούσατε τη χρέωση με βάση την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγετε; Η Ναι Όχι Διάγραμμα 18 (Πηγή ίδια έρευνα) Τέλος, οι περισσότεροι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι θα προτιμούσαν η χρέωση των δημοτικών τελών καθαριότητας να γίνεται με βάση την ποσότητα των απορριμμάτων που παράγουν και όχι με βάση τα τετραγωνικά του κάθε σπιτιού με ποσοστό 61% (Πίνακας 21).