Μάθηµα 6 122
Μεταδεδοµένα: : Η τυπολογία των σχηµάτων 123
Dublin Core: Τα στοιχεία δεδοµένων (1) Θέµα (Subject) Περιγραφή (Description) ηµιουργός (Creator( Creator) Τίτλος (Title) Εκδότης (Publisher( Publisher) Υπεύθυνος συµβολής (Contributor) Χρονολογία (Date( Date) Τύπος (Type( Type) Ταύτιση (Identifier) Πηγή (Source( Source) Γλώσσα (Language( Language) Σχέση (Relation( Relation) Κάλυψη (Coverage( Coverage) ικαιώµατα (Rights( Rights) Μορφή (Format( Format) 124
Dublin Core: Τα στοιχεία δεδοµένων (2) Κάθε στοιχείο είναι προαιρετικό ή µπορεί να επαναληφθεί. Επιπλέον, στοιχεία µεταπληροφορίας µπορούν να εµφανιστούν µε οποιαδήποτε σειρά, χωρίς να δίνεται σηµασία στη σειρά. Για να προωθήσουµε την καθολική συνεργασία, ένα πλήθος από περιγραφές στοιχείων προτείνει ένα ρυθµισµένο γλωσσάρι για τις αντίστοιχες τιµές των στοιχείων. Υποθέτουµε ότι άλλα συνηθισµένα γλωσσάρια θα αναπτυχθούν για τη συνεργασία σε καθορισµένες τοπικές περιοχές. Η σηµασιολογία ενός στοιχείου µεταπληροφορίας δεν επηρεάζεται από το εάν το στοιχείο είναι εντός του πόρου που περιγράφει. Τα στοιχεία µεταπληροφορίας χωρίζονται σε τρείς οµάδες που κατά προσέγγιση υποδεικνύουν την κατηγορία ή τον σκοπό της πληροφορίας που αποθηκεύεται µέσα τους: (1) στοιχεία σχετικά κυρίως µε το Περιεχόµενο του πόρου, (2) στοιχεία σχετικά κυρίως µε την πηγή ως ω Πνευµατική Ιδιοκτησία και (3) στοιχεία σχετικά κυρίως µε το Στιγµιότυπο της πηγής. 125
Dublin Core: Τα στοιχεία δεδοµένων (3) 126
TEI -- Text Encoding Initiative (ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ε ΟΜΕΝΩΝ).παρουσίαση παρουσίαση όλων των ειδών λογοτεχνικών και γλωσσολογικών κείµενων για απευθείας έρευνα και διδασκαλία, χρησιµοποιώντας µία standard κωδικοποιηµένη διάταξη. Συµβατότητα µε XML (TEI-Lite Lite) Some online examples via... [ www.utoronto.ca/ian/talks/11mar02/examples.html] Κέρδος: Παγκόσµια φιλολογικά και ακαδηµαϊκά κείµενα, σε δίκτυα µε δικτυακές δυνατότητες From: TEI home page, http://www.tei-c.org, 16 Jan 2002 127
Η Βιβλιοθήκη στο δικτυωµένο περιβάλλον Συλλογές τοπικών και κατανεµηµένων πόρων Συνεργατικές υπηρεσίες & δραστηριότητες Εργαλεία που βοηθούν το χρήστη στον εντοπισµό και την πρόσβαση στη δικτυωµένη πληροφορία Υπηρεσίες που βοηθούν το χρήστη: Να απαντά σε ερωτήσεις, να µαθαίνει για τις συλλογές και τα βιβλιογραφικά εργαλεία και, γενικά, να συνδέεται µε τις κατάλληλες πηγές πληροφοριών Επεκτείνει τις δυνατότητες πρόσβασης και το εύρος των χρηστών 128
Συστατικά στοιχεία δικτυωµένης βιβλιοθήκης Οµάδες χρηστών Τοπικές Κατανεµηµένες, αποµακρυσµένες Υπηρεσίες Τοπικές Συνεργατικές Αποµακρυσµένες Πόροι Πληροφόρησης Τοπικοί Κατανεµηµένοι Ανθρώπινοι Τεχνολογία Τοπικές εφαρµογές Κατανεµηµένες εφαρµογές Πρότυπα ιαχείριση Τοπική Συνεργατική 129
Χαρακτηριστικά της δικτυωµένης ή υβριδικής βιβλιοθήκης Συστατικά εικονικής βιβλιοθήκη Ενιαίο περιβάλλον για την παροχή: Υπηρεσιών Πληροφοριακών πόρων εν είναι ψηφιακή βιβλιοθήκη!!! εν είναι όλο το υλικό της διαθέσιµο σε ψηφιακή µορφή Μηχανισµός σε εξέλιξη που επιδιώκει να ανταποκριθεί: Στις ανάγκες των χρηστών Στους διαθέσιµους πληροφοριακούς πόρους Στις τρέχουσες και υπό ανάπτυξη τεχνολογίες της πληροφορίας 130
Υπηρεσίες καθοριζόµενες από τους Χρήστες 131
Υπηρεσίες ικτυωµένης Υβριδικής Βιβλιοθήκης Εσωτερικές Εντοπισµός, επιλογή & πρόσβαση σε συλλογές Ανάπτυξη & ψηφιοποίηση συλλογής Οργάνωση & προετοιµασία συλλογής Πρόσβαση στο εσωτερικό του οργανισµού Αυθεντικοποίηση Χρέωση & Πληρωµές Αρχειοθέτηση & ιατήρηση Για το χρήστη Υπηρεσία εντοπισµού πληροφοριακών πόρων Υπηρεσία πρόσβασης στις πληροφορίες Υπηρεσία άµεσης πληροφόρησης και παραποµπής (Reference) Υπηρεσία εκπαίδευσης χρήστη Υπηρεσία λογαριασµού χρήστη 132
Τεχνολογίες Πρότυπα δικτυωµένης υβριδικής βιβλιοθήκης ANSI/NISO Z39.50: Information Retrieval (Z39.50): Application Service Definition and Protocol Specification ISO 10160 & ISO 10161: Interlibrary Loan Application Service Definition & Protocol Specification ANSI/NISO Z39.83: Circulation Interchange Protocol (NCIP) ANSI/NISO Z39.84: Syntax for the Digital Object Identifier - 2000 ANSI/NISO Z39.85: Dublin Core Metadata Element Set - 2001 ANSI/NISO Z39.88: The OpenURL Framework for Context- Sensitive Services (2002) ANSI/NISO Z39.89:The U.S. National Z39.50 Profile for Library Applications (2002) Networked Reference Services (ανάπτυξη( προτύπων υπό εξέλιξη) ANSI (American( National Standard Institute) NISO (National( Information Standards Organization) 133
Τεχνολογίες Πρότυπα δικτυωµένης υβριδικής βιβλιοθήκης (2) Κάθε πρότυπο ενεργοποιεί διαφορετικές υπηρεσίες, π.χ. Ανάκτηση πληροφοριών σε δικτυωµένο περιβάλλον (Z39.50) Αυτοµατοποιηµένος δανεισµός µεταξύ βιβλιοθηκών (ILL) Εφαρµογές δανεισµού και κυκλοφορίας υλικού (NCIP) ιασύνδεση παραποµπών (OpenURL) Περιγραφή πληροφοριακών πόρων (Dublin Core) Λειτουργούν, όµως, σε συνεργασία για την παροχή διαλειτουργικής πρόσβασης στην πληροφορία και κοινής χρήσης των πληροφοριακών πόρων 134