K. I. Boυμβουράκης Αν. Καθηγητής Νευρολογίας Β Νευρολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. ΑΤΤΙΚΟΝ

προμετωπιαίος φλοιός κινητικός φλοιός 4 6 αισθητικός φλοιός επιλογή και έναρξη εκούσιας κίνησης βασικά γάγγλια ερυθρονωτιαία πλάγιες οδοί νωτιαίος μυελός κινητική αγκύλη κοιλιακός πυρήνας θαλάμου ερυθρός πυρήν εκούσια κίνηση π υ ρ α μ ι δ ι κ ή ή κοιλιακός πυρήνας θαλάμου πυρήν ΔΣ κινητική αγκύλη άνω ελαία αιθουσ. π αντιβαρικά ανταν/κά γέφυρα παρεγ/δα συνέργεια: συντονισμός μυϊκών συσπάσεων (αλληλοδιαδοχή) δικτ/νωτ. αιθουσ/νωτ. καλυπτρ/νωτ. έσω κοιλ. οδοί ισορροπία κεφαλής κίνηση ματιών παρακ/ση κιν. στόχου

Κινητικές Mονάδες και Λειτουργικές Ιδιότητες Δύο τύποι κινητικών νευρώνων 1. α-νευρώνες (μεγαλύτεροι) νευρώνουν με παχύτερες κινητικές ίνες τις εξωατρακτικές μ. ί. των μυών που προορίζονται για παραγωγή έργου 2. γ-νευρώνες (μικρότεροι) νευρώνουν με λεπτότερες κινητικές ίνες τις ενδοατρακτικές μ. ί. και εγκαθιστούν τον τόνο της μυϊκής ατράκτου δηλαδή οι υποδοχείς των γ-νευρώνων δεν αναμένουν την μυϊκή επιμήκυνση για να ενεργοποιηθούν αλλά διατηρούν ένα βαθμό δραστηριότητας ακόμη και επί απολύτου ηρεμίας του μυός λόγω των κατερχομένων ώσεων από ΚΝΣ

νωτιαία αντανακλαστικά σωματικά αντανακλαστικά που ελέγχονται από ΝΜ η εμφάνιση τους δεν απαιτεί εμπλοκή εγκεφαλικών κέντρων, όπως άλλα αντανακλαστικά ο εγκέφαλος όμως μπορεί να ενισχύσει ή να αναστείλει την εμφάνιση τους

Aντανακλαστικό τόξο αισθητικοί υποδοχείς (μυϊκές άτρακτοι, σωμάτια Golgi) αισθητικοί νευρώνες (νωτιαίο ή εγκεφαλικό γάγγλιο) κινητικοί νευρώνες (πρόσθια κέρατα ή πυρήνες εγκεφαλικών νεύρων)

ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΗ ΜΥΪΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ταχύτητα αγωγής (m/sec) 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΝΕΥΡΙΚΩΝ ΙΝΩΝ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΑΓΩΓΗΣ εμμύελες ν.ι φυγόκεντρες α-νευρώνας (εξωατρακτικές μ.ί) γ-νευρώνας (ενδοατρακτικές μ.ί) αυτόνομες (προγαγ γλιακές ν.ί, Β) αυτόνομες μεταγαγγλι- -ακές ν.ί, C) ΙΙ (Aβ) ανθοκραμβοειδείς Ιa (Aα) σπειροειδείς Ιb (Aα) σωμάτια Golgi κεντρομόλες ΙΙΙ (Αδ) ελεύθερες απολήξεις μυών,αρθρώσεων οξύς πόνος, θερμότητα, αφή, πίεση αμύελες ν.ι ΙV (C) αμβλύς καυστικός πόνος, σπλαχνικός πόνος 5 10 15 20 διάμετρος ινών (μικρά)

Αισθητικοί υποδοχείς α-νευρώνας του μυός γ-νευρώνας Ιa (Aα) σπειροειδείς ΙΙ(Aβ) ανθοκραμβοειδείς (ιδιοδεκτική) σωμάτια Pacini (ιδιοδεκτική) ΙΙI(Aδ) ελεύθερες απολήξεις απολήξεις πόνου πίεσης ΙV αμύελες ίνες από απολήξεις πόνου Ιb (Aα) σωμάτια Golgi (ιδιοδεκτική) Ιa (Aα) σ.golgi ΙΙ (Aβ) σ.ruffini σ.pacini ΙΙI(Aδ) ελεύθερες απολήξεις

Αισθητικοί υποδο χείς του μυός Δύο τύποι: 1. Mυϊκές άτρακτοι 2. Τενόντια σωμάτια Golgi

α-νευρώνας γ-νευρώνας ΙΙ (Aβ) ανθοκραμβοειδείς κεντρομόλος ανιούσα νεύρωση Ιa (Aα) σπειροειδείς 1.Mυϊκή άτρακτος φυγόκεντρος κατιούσα νεύρωση ίνες με πυρηνικό σάκκο εξωατρακτικές ινες ενδοατρακτικές ινες έλυτρο λέμφος ίνες με πυρηνική άλυσο

1. Mυϊκή άτρακτος οι συσταλτές περιοχές της περιορίζονται μόνο στα ακραία τμήματα των ενδοατρακτίων ινών που νευρώνονται από γ κινητικούς νευρώνες

1.Mυϊκή άτρακτος: αποτελείται από 7-8 ενδοατρακτικές ίνες 2 ίνες μεγάλες έχουν σχήμα ατρακτόμορφο φέρουν τον πυρηνικό σάκκο με κεντρική διάταξη πυρήνων φέρουν τις πρωτογενείς ή σπειροειδείς απολήξεις που αντιδρούν στην αλλαγή μήκους με δυναμικά ενεργείας που άγονται μέσω των παχέων κεντρομόλων Ιa ινών στους κινητικούς νευρώνες των προσθίων κεράτων υποδοχέας που ερεθίζεται πρώτος μετά αιφνίδια αλλαγή του μήκους του μυός αναλογία στατικών/δυναμικών 2/1

1.Mυϊκή άτρακτος: αποτελείται από 7-8 ενδοατρακτικές ίνες υποδοχέας που ερεθίζεται πρώτος μετά αιφνίδια αλλαγή του μήκους του μυός 5-6 ίνες μικρότερες φέρουν την πυρηνική αλυσίδα με επιμήκη διάταξη πυρήνων φέρουν πρωτογενείς αλλά κυρίως δευτερογενείς ή ανθοκραμβοειδείς απολήξεις που αντιδρούν στην αλλαγή της διάτασης με δυναμικά ενεργείας που άγονται μέσω των λεπτών κεντρομόλων ΙΙ ινών στους ενδιάμεσους νευρώνες των νωτιαίου μυελού. αναλογία στατικών/δυναμικών 2/1

1.Mυϊκή άτρακτος: υποδοχέας που ερεθίζεται πρώτος μετά αιφνίδια αλλαγή του μήκους του μυός Oι ενδοατρακτικές ίνες δεν διατρέχουν όλο το μήκος του μυός αλλά σε παράλληλη διάταξη με τις εξωατρακτικές προσφύονται στο ένα ή τα δύο άκρα τους διατείνονται όταν ο μυς επιμηκύνεται Κατά τη διάρκεια της ομαλής κίνησης το εύρος της μυϊκής διάτασης, καθορίζεται κυρίως από νευρικές ίνες δύο τύπων - Ιa, IIαλλά με διαφορετικό τρόπο

δύο είδη αισθητικών νευρώνων από μυϊκή άτρακτο Ι.κύριες κεντρομόλες ίνες (Ia): υποδοχέας : σπειροειδείς απολήξεις πάχος ελύτρου μυλινης :17μm αγωγή με ταχύτητα : 70-120m/sec φασικά ή δυναμικά ερεθίσματα (γρήγορα) ερεθίζονται από ελάχιστη και γρήγορη επιμήκυνση του μυός λειτουργία: εναντίωση στη διάταση (τενόντιο= εν τω βάθει αντ/κό =stretch reflex) 1. Mυϊκή άτρακτος

οι Ιa ίνες (κύριες) 1.Mυϊκή άτρακτος δύο είδη αισθητικών νευρώνων από μυϊκή άτρακτο καταλήγουν στις πρωτογενείς σπειροειδείς ή δακτυλιοειδείς απολήξεις και διεγείρονται ανάλογα από την ένταση και την ταχύτητα αλλαγής του μήκους νευρώνουν το κέντρο δυναμικών και στατικών ινών της μυϊκής ατράκτου (τενόντιο= εν τω βάθει αντ/κό =stretch reflex)

ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚΗ ΜΥΪΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ Δύο είδη αισθητικών νευρώνων από μυϊκή άτρακτο κεντρομόλες II.δευτερεύουσες ίνες (II): υποδοχέας : ανθοκραμβοειδείς απολήξεις πάχος ελύτρου μυλινης :8μm αγωγή με ταχύτητα : 15-40m/sec τονικά ή στατικά ερεθίσματα (βραδέα) ερεθίζονται από μεγαλύτερη και βραδύτερη επιμήκυνση του μυός λειτουργία: διατήρηση μυικού τόνου στάσης, θέσης στο χώρο

δύο είδη αισθητικών νευρώνων από μυϊκή άτρακτο οι ΙΙ ίνες (δευτερεύουσες) καταλήγουν στις δευτερογενείς ή ανθοκραμβοειδείς απολήξεις και διεγείρονται 1. Mυϊκή άτρακτος από την ένταση και την ταχύτητα αλλαγής της διάτασης νευρώνουν την περιφέρεια στατικών ινών με πυρηνικό σάκκο στατικών ινών με πυρηνική αλυσίδα

1. Mυϊκή άτρακτος συνολική λειτουργία ενδοατρακτικές ίνες : οι τελικοί αποδέκτες της δραστηριότητας του ΚΝΣ για την εγκατάσταση του τόνου της μυϊκής ατράκτου (μέσω των γ-νευρώνων που δέχονται τα ερεθίσματα από τις κατιούσες κεντρικές κινητικές οδούς) της παθητικής επιμήκυνσης του μυός εξωατρακτικές ίνες : οι τελικοί αποδέκτες για την παραγωγή έργου (μέσω της νεύρωσης που δέχονται από τους μεγαλύτερους α-νευρώνες των προσθίων κεράτων).

2. Τενόντια σωμάτια Golgi εντοπίζονται στην πρόσφυση ή κατάφυση των τενόντων («εν σειρά» σύνδεση με μυϊκές ίνες) έχουν ουδό διέγερσης υψηλότερο των μυϊκών ατράκτων παρέχουν πληροφορίες στο ΚΝΣ σχετικά με το βαθμό φόρτισης του μυός όπως εκφράζεται με την τάση που αναπτύσσεται στα άκρα του μυός (διάταση)

2.Τενόντια σωμάτια Golgi διατείνονται και επομένως διεγείρονται μόνο όταν η μυϊκή διάταση παρατείνεται και αυξάνεται (τονική σύσπαση) και όχι κατά τη μικρής διάρκειας διάταση (φασική σύσπαση) διεγείρονται περισσότερο στην ενεργητική και λιγότερο στην παθητική διάταση

2.Τενόντια σωμάτια Golgi ένα είδος αισθητικού νευρώνα από μυϊκή άτρακτο οι Ιb ίνες υποδοχέας : σωμάτια Golgi πάχος ελύτρου μυελίνης : 16μm αγωγή με ταχύτητα : 70-100m/sec μεταφέρουν στα α- κύτταρα ερεθίσματα από τα σωμάτια Golgi Tension Firing pattern in the Ib fiber

2.Τενόντια σωμάτια Golgi διατείνονται και επομένως διεγείρονται μόνο όταν η μυϊκή διάταση παρατείνεται και αυξάνεται (τονική σύσπαση) και όχι κατά τη μικρής διάρκειας διάταση (φασική σύσπαση) διεγείρονται περισσότερο στην ενεργητική και λιγότερο στην παθητική διάταση

...δηλαδή κάθε μύς διαθέτει δύο αναδραστικά συστήματα ελέγχου 1)το σύστημα ελέγχου μήκους (μ. άτρακτος/πυρηνικός σάκκος) 2) το σύστημα ελέγχου διάτασης (σ. Golgi/πυρηνική άλυσος μ. ατράκτου)

ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚOI ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

εγκεφαλικός έλεγχος Ιa,II,Ib διατηρείται και επί απουσίας εγκεφαλικού ελέγχου νωτιαίος έλεγχος

νωτιαίος έλεγχος μυοτατικό αντανακλαστικό (τονικό) διεργασίες απαραίτητες γιά την ομαλή λειτουργία των μυών στη στάση και την κίνηση διατήρηση μυϊκού τόνου από πληροφορίες μυϊκής ατράκτου εν τω βάθει αντανακλαστικό (φασικό) συνεχής ενημέρωση λειτουργικής κατάστασης μυός από πληροφορίες μυϊκής ατράκτου και σωματίων Golgi

νωτιαίος έλεγχος διάταση μυός σύσπαση διατήρηση αυξημένου μυϊκού τόνου μυοτατικό αντανακλαστικό αιφνίδια διάταση μυός τενόντιο αντανακλαστικό εν τω βάθει αντανακλαστικό αντανακλαστικό αυτογενούς αναστολής προστατεύει τους ανταγωνιστές μύς από υπερβολική διάταση των αγωνιστών

παθητική διάταση ερεθισμός νευρομυϊκών ατράκτων από την αιφνίδια διάταση (επιμήκυνση) του μυός (ενδοατρακτικές ίνες) τενόντιο= εν τω βάθει διέγερση Ia,IΙ αισθητικών νευρικών ινών πυροδότηση α- νευρώνων =stretch reflex) διέγερση και σύσπαση εξωατρακτικών ινών προκειμένου να εξισορροπήσουν την αιφνίδια διάταση και να επαναφέρουν τον μυ στο αρχικό του μήκος τα σωμάτια Golgi δεν ενεργοποιούνται από αυτήν την και μικρής διάρκειας διάταση αιφνίδια

ανάστροφο μυοτατικό αντανακλαστικό (αυτογενούς αναστολής) σωμάτια Golgi Ιb (Aα) ++ σπειροειδείς Ιa (Aα) ανασταλτικοί ενδονευρώνες α-νευρώνας ++ εγκεφαλική ενεργοποίηση α-νευρώνα γ-νευρώνας ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΣΠΑΣΗ

στην αρχική διάταση του μυός εκλύεται το μυοτατικό αντανακλαστικό, όταν η διάταση υπερβεί κάποιο όριο, επεμβαίνει ο μηχανισμός της αυτογενούς αναστολής και προστατεύει τον μύ από την υπερβολική τάση και πιθανή ρήξη

παραγωγή έργου σωμάτια Golgi Ιb (Aα) ++ εγκεφαλική ενεργοποίηση α- και γ-νευρώνα σπειροειδείς Ιa (Aα) + διατήρηση αρχικής πυροδότησης + α-νευρώνας ++ γ-νευρώνας ++++ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΣΠΑΣΗ ΜΕ ΣΥΝΔΙΕΓΕΡΣΗ α-, γ-

Πολυσυναπτικά αντανακλαστικά 1. Αντανακλαστικό κάμψης (προστασίας και φυγής) 2. Χιαστό αντανακλαστικό έκτασης

αντανακλαστικό κάμψης (απόσυρση = προστασία/φυγή)

χιαστό αντανακλαστικό έκτασης

ΙΔΙΟΔΕΚΤΙΚOΣ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΥΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ

προμετωπιαίος φλοιός ΕΓΚΕ ΦΑΛΙ ΚΟΣ ΕΛΕΓ ΧΟΣ (κεντ ρικός) ΝΩΤΙ ΑΙΟΣ ΕΛΕΓ ΧΟΣ (περι φερι κός) κινητικός φλοιός 6 4 Νωτιαίος μυελος αισθητικός φλοιός

Διάκριση αντανακλαστικών βάσει της κλινικής πράξης Ι.... σε παθολογικές καταστάσεις τροποποιούνται ποσοτικά ΙΙ. Παθολογικά αντανακλαστικά εμφανίζονται μόνο σε παθολογικές καταστάσεις

πολυ συναπτικά

(δεν νοείται αύξηση: πολυσυναπτικά)

* Κλόνος (επιγονατίδας, άκρου ποδός)