Αποµαγνητοφώνηση της Συνένεντευξης του Προέδρου του ΣΕΒ Ο ΥΣΣΕΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΠΟΜΠΗ ΤΗΣ «ΝΕΤ»: «ΙΚΤΥΟ» ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΣΕΡΓΙΟ ΤΡΑΜΠΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 18 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2002 (8µµ.-9µµ) Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, έχοντας έναν µεσοπρόθεσµο ορίζοντα µπροστά µας, τι πιστεύετε για την ελληνική βιοµηχανία; Είναι σε πορεία ανάπτυξης, σε πορεία συρρίκνωσης, απειλείται; Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κοιτάξτε, θα σας έλεγα κ. Τράµπα, ότι η ελληνική βιοµηχανία είναι σε µια περίοδο ανάκαµψης, δεδοµένου ότι τα τελευταία χρόνια συστηµατικά κάθε χρόνο έχουµε αύξηση της παραγωγής κατά χώρους τουλάχιστον, και σε αξίες όµως. Βεβαίως ξεκινάµε από πολύ χαµηλά επίπεδα, δηλαδή µετά από µια εποχή όπου είχαµε συρρίκνωση της βιοµηχανικής παραγωγής στον τόπο µας. Τα τελευταία πέντε χρόνια βλέπουµε µια αυξητική τάση. Αυτό όµως είναι ένα γενικό στατιστικό στοιχείο. Σίγουρα στη χώρα µας υπάρχουν κλάδοι οι οποίοι αναπτύσσονται -και αναπτύσσονται γρήγορα- και θα έλεγε κανείς, ότι αυτοί είναι κλάδοι όπου έχουµε και έντονο ανταγωνισµό µεταξύ ελληνικών αλλά και ξένων επιχειρήσεων. Κοιτάξτε το θέµα των τροφίµων, παραδείγµατος χάριν. Ενας χώρος που σίγουρα είναι σε άνθιση, αλλά έχουµε και άλλους χώρους οι οποίοι είναι σε συρρίκνωση. Ένας τέτοιος κλάδος είναι τα φάρµακα, όπου µε κρατικούς παρεµβατισµούς, που συνεχίζουµε να έχουµε, έχουµε µειώσει τον αριθµό των παικτών στην οικονοµία από κάπου 50 επιχειρήσεις σήµερα σε 10. Αυτό συµβαίνει στη χώρα µας γενικά. Αναµφισβήτητα οι υπηρεσίες είναι αυτές που µεγαλώνουν πιο γρήγορα απ όλους τους κλάδους της οικονοµίας -και το µέλλον σίγουρα είναι οι υπηρεσίες-, αλλά πρέπει να τονώσουµε και τη βιοµηχανία και την παραγωγή, διότι η ανάπτυξη πρέπει να είναι ισόρροπη. Η ελληνική επιχείρηση πρέπει να επιδιώξει να κάνει συµµαχίες, να κοιτάξει να αυξήσει την ποιότητα, να µειώσει το κόστος, να εκσυγχρονίσει τα προϊόντά του, να κάνει όλα αυτά τα πράγµατα που θα της επιτρέψουν να παραµείνει ανταγωνιστική. Και εγώ πιστεύω, ότι πρέπει να κοιτάξει κυρίως τις αγορές τοµεακά, δηλαδή να δει εξειδικευµένες αγορές που πιθανώς µπορεί
καλύτερα να εξυπηρετήσει η ελληνική επιχείρηση -η µικροµεσαία για τα παγκόσµια δεδοµένα και για την Ευρώπη επιχείρηση- παρά οι πολύ µεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις που σίγουρα τις πολύ µεγάλες αγορές θα τις εκµεταλλευτούν πιο ανταγωνιστικά. Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Και πιο εύκολα. Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Η ευελιξία την οποία έχουν, η επιχειρηµατικότητα, η -αν θέλετε- ικανότητα του Έλληνα επιχειρηµατία να ελίσσεται µέσα σε πολύ αντίξοες συνθήκες, -γιατί εδώ ζήσαµε µία εποχή 20 χρόνια έντονου παρεµβατισµού, γραφειοκρατίας, όλα τα γνωστά εµπόδια, µε µια οικονοµία και ένα περιβάλλον, εποχές υψηλών επιτοκίων και όλα τα σχετικά. Τώρα επιτέλους η οικονοµία µας ανθεί, έχει µπει σε µια άλλη φάση κι αυτό επιτρέπει την ανέλιξη της επιχειρηµατικότητας. Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Γιατί η Ελλάδα βρίσκεται -επειδή δώσατε έτσι περίπου ένα τόνο του κλίµατος και των αλλαγών που έχουν γίνει- αυτό πώς δικαιολογεί όµως, το ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις από πλευράς προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, τι πρέπει να αλλάξει; Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Πράγµατι είναι απογοητευτική η πορεία της χώρας στην προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Και θα σας έλεγα ότι αυτό συνδέεται άµεσα και µε τις εξαγωγές της χώρας µας. ηλαδή µια χώρα η οποία δεν προσελκύει ξένες επενδύσεις, δεν έχει και σηµαντικές εξαγωγές. Πρέπει να κοιτάξουµε το θέµα αυτό γενικότερα. Η χώρα µας δεν προσελκύει ξένες επενδύσεις, γιατί νοµίζω ότι το όλο νοµοθετικό πλαίσιο και ρυθµιστικό πλαίσιο που έχουµε χτίσει, αποκαρδιώνει κάθε ξένο επενδυτή. Από το φορολογικό καθεστώς στη χώρα µας, το χωροταξικό, ο τρόπος που λειτουργούν τα δικαστήρια, αλλά και ορισµένα γεγονότα -όπως αν θέλετε ο χειρισµός υποθέσεων όπως ήταν η «TVX», µια ξένη µεγάλη επένδυση που ήρθε στη χώρα µας, η οποία αφού εξασφάλισε µετά από µια πενταετία όλες τις απαραίτητες άδειες Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Τελικά έπρεπε να τα µαζέψει. Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Τις έχασε δικαστικά τις άδειες αυτές και έπρεπε να ξαναρχίσει θεωρητικά από την αρχή, πράγµα που δεν πιστεύω ότι θα κάνει. Αυτό αποκαρδιώνει κάθε ξένο επενδυτή. Χρειάζεται ένα πλαίσιο σταθερών κανόνων προβλέψιµων για να έρθει κανείς στη χώρα µας. Εκτός από το πλαίσιο αυτό πρέπει να δούµε ποια είναι τα ανταγωνιστικά µας πλεονεκτήµατα. Έχουµε φτηνή ενέργεια; εν έχουµε ιδιαίτερα. Έχουµε ένα καλό σύστηµα υποδοµών; Το σύστηµα υποδοµών µας τώρα το χτίζουµε και αυτό βελτιώνεται βέβαια γρήγορα, αλλά ακόµα δεν είναι εκεί που θα έπρεπε να είναι από πλευράς δρόµων, λιµανιών, σιδηροδρόµων κ.λπ.
Πρέπει να κοιτάξουµε τα θέµατα της παιδείας, πώς θα φέρουµε πιο κοντά την παιδεία µας στις ανάγκες της οικονοµίας. Πώς θα αναπτύξουµε ανθρώπους µε τις ικανότητες αυτές που µπορεί να αξιοποιήσει ο κάθε ξένος επενδυτής. Αυτές είναι οι ευκαιρίες, πιστεύω, που έχουµε µπροστά µας, ο δρόµος που έχουµε να κάνουµε. Πρέπει να απλοποιήσουµε τα πράγµατα, πρέπει να τα κάνουµε πιο διαφανή. Σίγουρα η διαφθορά είναι ένα πράγµα που τροµάζει επίσης τους ξένους επενδυτές. Θα ξέρετε, ότι η χώρα µας κατατάσσεται και αρκετά χαµηλά στα θέµατα της διαφθοράς. Όλα αυτά τροµάζουν τον ξένο. Ο Έλληνας που βρίσκεται ήδη εδώ και έχει µάθει, έχει µεγαλώσει µέσα σ αυτό το όλο σύστηµα, έχει βρει τρόπους για Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Είναι πιο αποδεκτά. Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Είναι πιο αποδεκτά πιθανώς, αγαπάει και τον τόπο του, είχε και την ευκαιρία τα τελευταία χρόνια όταν το Χρηµατιστήριο ανθούσε να αυξήσει τα κεφάλαιά του και να µπορέσει να τα επενδύσει, γι αυτό και είδαµε έναν αυξανόµενο ρυθµό στις επενδύσεις και του ιδιωτικού και του δηµόσιου τοµέα τα τελευταία χρόνια, χωρίς να έχουµε προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Αυτό, λοιπόν, σηµαίνει, ότι αυτοχρηµατοδοτήθηκε αυτή η ανάπτυξη και αυτές οι επενδύσεις από κυρίως ελληνικές επιχειρήσεις και από το Ελληνικό Χρηµατιστήριο. Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Πάντως αυτή η χρονιά, αν πρέπει να σφραγιστεί από µία κίνηση στην οικονοµική σκακιέρα της Κυβέρνησης, αυτή η κίνηση -και νοµίζω είναι αρκετά σηµαντική- είναι η φορολογική µεταρρύθµιση που επιχειρείται. Μέσα εκεί υπάρχουν κίνητρα προς τον κόσµο των επενδυτών και το λέω έτσι γενικά για να µην πω, κίνητρα υπέρ των επιχειρήσεων παραγωγής. Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: εν ξέρω αν υπάρχουν πραγµατικά κίνητρα, υπάρχει άρση αντικινήτρων θα έλεγε κανείς. Εάν η φορολογική µεταρρύθµιση ολοκληρωθεί και γίνει όπως έχει εξαγγελθεί από τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Οικονοµίας, που ουσιαστικά είναι µια µεταρρύθµιση που βασίζεται στα πορίσµατα της Επιτροπής Γεωργακόπουλου, µιας εργασίας αρκετά αξιόλογης που έγινε τα τελευταία δύο χρόνια και που έχει αναλύσει σχεδόν το σύνολο των φορολογικών θεµάτων. Εάν, λοιπόν, έλεγα η µεταρρύθµιση αυτή ολοκληρωθεί και γίνει όπως προδιαγράφεται σ αυτή τη φάση, µπορεί να αλλάξει το τοπίο. Μπορεί να δηµιουργήσουµε ένα περιβάλλον που θα γίνει σίγουρα πιο ελκυστικό και για τον ξένο και τον Έλληνα επενδυτή. Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Ας περάσουµε λίγο στα της αγοράς και στα του Χρηµατιστηρίου, που υπάρχει µία διάχυτη αίσθηση µιας ολοένα απαξιούµενης
εικόνας, που εµφανίζουν οι εισηγµένες εταιρείες. Πώς µπορεί να ανατραπεί αυτό, δηλαδή είναι θέµατα τεχνικών βελτιώσεων που έχουν να γίνουν, είναι θέµατα διορθώσεων της αγοράς που χρειάζονται απλώς λίγο χρόνο ή υπάρχουν ουσιαστικές αδυναµίες, διαρθρωτικές αδυναµίες, εταιρικές αδυναµίες σ αυτές τις επιχειρήσεις και δέχτηκαν τόσο εύκολα τόσο µεγάλη πίεση και υποχώρησαν τόσο πολύ; Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Όχι. Κατ αρχήν υπάρχει ένα γενικότερο φαινόµενο που συναντάµε όχι µόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς. Αυτή τη στιγµή τα Χρηµατιστήρια είναι όλα προφανώς σε πολύ χαµηλότερα επίπεδα απ αυτά που ήταν πριν από ένα ή δύο χρόνια. Αυτό είναι ένα παγκόσµιο φαινόµενο και αντικατοπτρίζει ολίγον την όλη αίσθηση αυτή τη στιγµή για το µέλλον. Στο Χρηµατιστήριο συνήθως βλέπουµε το πώς αξιολογούν οι επενδυτές τις προσδοκίες τους για τις εξελίξεις και το µέλλον. Αυτή τη στιγµή, λοιπόν, επικρατεί µια γενικότερη απαισιοδοξία, ένας συντηρητισµός, µια αβεβαιότητα για το τι µέλλει γενέσθαι, τι θα γίνει και στον Κόλπο, εάν θα έχουµε ή όχι σύρραξη και πόσο θα επηρεάσει αυτό την οικονοµία, την κάθε οικονοµία και µε ποιο τρόπο. Όµως, πέρα απ αυτό, πρέπει να πει κανείς, ότι περάσαµε από το ένα άκρο στη χώρα µας στο άλλο. Από αξιολογήσεις, οι οποίες δεν είχαν καµία σχέση µε την πραγµατικότητα, σε µία κατάσταση σήµερα όπου πάρα πολύ καλές επιχειρήσεις είναι υποτιµηµένες στο ελληνικό Χρηµατιστήριο και υπάρχουν σίγουρα ευκαιρίες για τους επενδυτές, ιδιαίτερα γι αυτούς που είναι διατεθειµένοι να βάλουν τα χρήµατά τους και να περιµένουν κάποια χρόνια για να δουν αυτά τα κεφάλαια να αυξάνονται σηµαντικά. Και το λέω αυτό, διότι κανείς δεν µπορεί να προβλέψει τι θα γίνει βεβαίως τους επόµενους µήνες. Αλλά διαχρονικά το Χρηµατιστήριο αποτελεί σίγουρα µια πολύ καλή επένδυση. Τώρα η χώρα µας, πρόσφατα, έχει πάρει µια σειρά από µέτρα που πιστεύω ότι έχουν θωρακίσει το ελληνικό Χρηµατιστήριο και το έχουν κάνει πολύ καλύτερο απ αυτό που ήταν, και που προστατεύουµε πλέον πολύ καλύτερα τον κάθε µικροεπενδυτή. Τον προστατεύουµε µε την πληροφόρηση, µε τη διαφάνεια, µε τους κανόνες της εταιρικής διακυβέρνησης, µε µία σειρά από µέτρα που πλέον έχουν παρθεί και τα οποία θα ολοκληρωθούν του χρόνου µε τη θέσπιση και την υιοθέτηση των ιεθνών Λογιστικών Προτύπων και στις ελληνικές επιχειρήσεις που είναι εισηγµένες στο ελληνικό Χρηµατιστήριο. Είναι µια µεταβατική βάση, από την οποία όµως πρέπει να περάσουµε, και πιστεύω ότι τα µέτρα που έχουν παρθεί εν γένει για τη θωράκιση του Χρηµατιστηρίου είναι στη σωστή κατεύθυνση, πρέπει να σας πω. Ίσως είµαστε και πιο καλά από πολλούς άλλους τουλάχιστον στον ευρωπαϊκό χώρο, για να µην µιλήσω από τον Αµερικάνικο χώρο.
Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Λένε, ότι σ εσάς η Βιοµηχανία βρήκε έναν πιο ευέλικτο και έναν πιο κοντά στις εξελίξεις εκπρόσωπο. εν το λέω ως κολακεία, µεταφέρω µία άποψη. Θα ήθελα, λοιπόν, αυτός ο άνθρωπος, Εσείς, να µου πείτε: Μπορεί ο ρόλος του Σ.Ε.Β. να αποκτήσει και µια άλλη διάσταση στον κοινωνικό του ρόλο, δηλαδή µια καταλυτική παρουσία στο κοινωνικό γίγνεσθαι; Εύκολα θα µου πείτε βέβαια, ότι ποτέ δεν ήταν απλώς ένα συνδικαλιστικό όργανο, αλλά η κοινωνία αλλάζει και παρ όλο που εσείς έχετε ειρηνικές σχέσεις µε τους εργαζόµενους τα τελευταία χρόνια, άρα Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Επί 10 χρόνια έχουµε επιτύχει εργασιακή ειρήνη, είναι σηµαντικό. Σ.ΤΡΑΜΠΑΣ: Αυτό είναι αλήθεια. Όµως αλλάζει όλη η κοινωνία και όχι πάντα µέσα από αγώνες και διεκδικήσεις και διαδηλώσεις και απεργίες. Σ αυτή την αλλαγή της κοινωνίας η δική σας συµµετοχή; Ο.ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Κοιτάξτε, νοµίζω ότι ο σύγχρονος τρόπος αλλαγής είναι µε τον διάλογο. εν είναι µε τις απεργίες και τις κινητοποιήσεις. Αυτά τα µέτρα, δεν λέω, ότι πρέπει να σταµατήσουν να υπάρχουν, αλλά είναι ακραία φαινόµενα. Αυτά έχουν και αρνητικές επιπτώσεις στην οικονοµία, έχουν ένα σηµαντικό κόστος. Άρα πρέπει πρώτα να επιδιώξουµε τον διάλογο και να βρούµε τη σύγκλιση των απόψεων εκεί που µπορούµε να την πετύχουµε. Ο ΣΕΒ έχει πάρει αρκετά σοβαρά τον ρόλο του όλα αυτά τα χρόνια και νοµίζω, ότι συµβάλλει σηµαντικά στην πορεία της ελληνικής οικονοµίας και της κοινωνίας µε διάφορους τρόπους. εν είναι µόνο οι συλλογικές συµβάσεις πάνω στις οποίες εργαζόµαστε και συνεργαζόµαστε ή διαπραγµατευόµαστε, αν θέλετε, µε την άλλη πλευρά. Μια σειρά από πρωτοβουλίες έχουν παρθεί για τα θέµατα παιδείας, εκπαίδευσης, κατάρτισης για τους ανέργους, για τους νέους, για πρωτοβουλίες που γίνονται και από τις δύο πλευρές συγχρόνως, διµερείς ή και µονοµερείς πρωτοβουλίες. Ο ΣΕΒ θα ξέρετε, ότι έχει στηρίξει την ίδρυση του «ALBA», ενός σχολείου που εκπαιδεύει στελέχη επιχειρήσεων. Πέρσι ξεκινήσαµε πιλοτικά και φέτος θα διευρύνουµε ένα πρόγραµµα µαθηµάτων γύρω από την επιχειρηµατικότητα στα σχολεία. Βοηθούµε τα παιδιά να πάρουν κάποιες πρώτες έννοιες οικονοµικές και επιχειρηµατικές, ώστε να είναι συνειδητή επιλογή πιθανώς τελειώνοντας το σχολείο το να γίνει κανείς επιχειρηµατίας. Τους βοηθάµε να ξεκαθαρίσουν καλύτερα το τι θέλουν και τι µπορούν να κάνουν στη ζωή τους, ποια είναι τα ενδιαφέροντα τους, οι ικανότητες τους, να µάθουν καλύτερα τον οικογενειακό προϋπολογισµό, πώς να τον αντιµετωπίζουν, πώς να διαβάζουν µια οικονοµική εφηµερίδα και τι σηµαίνουν οι βασικές έννοιες.
Λοιπόν, όλα αυτά τα πράγµατα είναι πρωτοβουλίες που παίρνει ο ΣΕΒ ακριβώς, πέραν από τον αυστηρό συνδικαλιστικό -θα έλεγε κανείς- χώρο, που πιστεύω ότι διαµορφώνουν και άποψη στην κοινωνία µας και συµβάλλουµε στην εξέλιξή της. Σ. ΤΡΑΜΠΑΣ: Είπατε πριν και αυτό είναι αλήθεια ότι ζούµε σε µια κοινωνία πολλών αναστατώσεων και αρκετά µεγάλης αβεβαιότητας. Θα ήθελα να αποτολµήσω µια ερώτηση. Αυτή τη στιγµή από τη θέση σας, είστε επιχειρηµατίας, ποια θα λέγατε ότι µπορεί να είναι η µεγαλύτερη απειλή για την ευρωπαϊκή οικονοµία; Ο. ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: Νοµίζω ότι κατ αρχήν η ευρωπαϊκή οικονοµία αντιµετωπίζει ένα µεγάλο πρόβληµα ήδη, που είναι η µεγάλη εξάρτηση από την αµερικάνικη οικονοµία. Νοµίζω τώρα συνειδητοποιούµε όλοι ότι είµαστε µια τόσο µεγάλη οικονοµία, µε ένα µεγαλύτερο πληθυσµό από αυτό των ΗΠΑ και όµως το τι γίνεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού φαίνεται να επηρεάζει πρώτα τη Γερµανία, αλλά και συγχρόνως όλη την ευρωπαϊκή οικονοµία. Αυτό είναι πάρα πολύ σοβαρό και νοµίζω ότι πρέπει να µας προβληµατίσει όλους µας. Πρέπει να αποκτήσουµε µια απεξάρτηση από αυτή τη µονοµερή σχέση που έχουµε. Ένα δεύτερο πράγµα που σίγουρα προβληµατίζει την Ευρώπη σήµερα είναι το µέλλον της Ευρώπης. Η διεύρυνση γίνεται και προχωράει ολοταχώς µε πολιτικά κυρίως κριτήρια. Σίγουρα έχει και οικονοµικά, αλλά σίγουρα οι µηχανισµοί που έχουµε και λειτουργούµε την Ευρώπη σήµερα, δεν µπορούν να ανταποκριθούν στην Ευρώπη του αύριο. Αυτοί είναι οι στόχοι της Λισσβόνας τους οποίους και υιοθετούµε και πρέπει να βρούµε πάση θυσία τρόπο να τους πετύχουµε.- (Τέλος της συνέντευξης του Προέδρου του ΣΕΒ)