Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 29 Μαρτίου Ελληνική Οικονομία ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ

Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Πέμπτη 29 Μαρτίου 2012 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ελληνική Οικονομία Με την εφαρμογή του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, και την χρηματοδότησή του από το ΔΝΤ και την ΖτΕ, συντελείται σήμερα ένας θεμελιώδης μετασχηματισμός της παραγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας και του τρόπου δημιουργίας εισοδημάτων στην χώρα, στην βάση της αύξησης της διεθνούς ανταγωνιστικότητας και της μείωσης του δανεισμού από το εξωτερικό. Ήδη, τα εισοδήματα των συντελεστών παραγωγής στην εγχώρια οικονομία έχουν μειωθεί σημαντικά, τόσο λόγω της ταχείας μείωσης των καθαρών εισροών κεφαλαίων από το εξωτερικό όσο και λόγω της ύφεσης. Επιπλέον, τα εισοδήματα αυτά θα μειωθούν ακόμη περισσότερο αν η συνεχιζόμενη μείωση της εισροής κεφαλαίων από το εξωτερικό δεν αντισταθμιστεί με ανάλογη αύξηση της εγχώριαςδιεθνώς ανταγωνιστικής - παραγωγής, δηλαδή με αύξηση των εξαγωγών και υποκατάσταση των εισαγωγών της χώρας. Ήδη, οι εγχώριοι παραγωγικοί συντελεστές μοιράζονται μόνο την πραγματική διεθνώς ανταγωνιστική αξία του προϊόντος που παράγουν καθώς τα εισοδήματά τους δεν αυξάνουν πια με δανεισμό της χώρας από το εξωτερικό, όπως συνέβαινε στην περίοδο πριν από το 2009. Οι αλλαγές στις καθαρές εισροές κεφαλαίων από το εξωτερικό είναι εμφανείς στην κίνηση του Λογαριασμού Κεφαλαίων (ΛΚ) του Ισοζυγίου Εξωτερικών Πληρωμών (Πίνακας 1). Πλίνακας 1. Καθαρές εισροές κεφαλαίων στην Ελλάδα και δανεισμός από τη Ζώνη του Ευρώ και το ΔΝΤ 2008 2009 2010 2011 Άμεσες Επενδύσεις 1.420,7 274,5 457,4 25,1 Επενδύσεις χαρτοφυλακίου 16.428,0 22.663,8 20.855,0 17.298,3 Λοιπές επενδύσεις Ιδιωτικού τομέα 12.667,3 1.301,9 12.560,6 4.227,7 Καθ. εισροές κεφαλαίων Ιδιωτικού τομέα 30.516,0 21.636,4 8.751,8 21.500,9 Δανεισμός Γεν.Κυβέρν. (από ΖτΕ και το ΔΝΤ) 572,7 2.865,0 29.978,2 39.393,9 Πλεόνασμα Λογαριαμού Κεφαλαίων (ΛΚ) 29.943,3 24.501,4 21.226,4 17.893,0 Μείωση του πλεονάσματος του ΛΚ 5.441,9 3.275,0 3.333,4 Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος Έως το 2009 η Ελλάδα απολάμβανε τις πλήρους εμπιστοσύνης των ξένων και των εγχώριων επενδυτών οι οποίοι συνέβαλαν στην καθαρή εισροή ιδιωτικών κεφαλαίων στη χώρα, ύψους 30,5 δις το 2008 και 21,6 δις το 2009. Τα κεφάλαια αυτά ήταν καθαρές εισροές κεφαλαίων στη χώρα, δηλαδή προκύπτουν μετά την αφαίρεση των πληρωμών χρεολυσίων ή των εκροών κεφαλαίων από ρευστοποιήσεις επενδύσεων ξένων κατοίκων στην Ελλάδα ή για επενδύσεις εγχώριων κατοίκων στο εξωτερικό. Είναι κεφάλαια που αύξαναν την ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες και τα εισοδήματα στην εγχώρια οικονομία. Κάλυπταν το μέρος των ελλειμμάτων του δημοσίου που δεν καλυπτόταν από δανεισμό από τον εγχώριο ιδιωτικό τομέα. Στο βαθμό που το έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης ήταν μεγαλύτερο από το πλεόνασμα του λογαριασμού κεφαλαίων συνεπαγόταν ότι ο εγχώριος ιδιωτικός τομέας ήταν πλεονασματικός και κάλυπτε ένα μέρος του ελλείμματος του δημόσιου τομέα. Μετά την κρίση δημοσίου χρέους στην Ελλάδα, η κατάσταση άλλαξε ριζικά. Οι καθαρές εισροές κεφαλαίων από τον ιδιωτικό τομέα αντιστράφηκαν απότομα και έγιναν καθαρές εκροές κεφαλαίων από την Ελλάδα, ύψους 8,75 δις το 2010 και 21,5 δις το 2011. Αυτό σημαίνει ότι χωρίς το δανεισμό από το ΔΝΤ και τη Ζώνη του Ευρώ, αν η Ελλάδα προσπαθούσε να εξυπηρετήσει πλήρως τη ζήτηση για εκροές κεφαλαίων (δηλαδή τα χρέη της σε ξένους επενδυτές) το 2010 και το 2011, η εγχώρια αγοραστική δύναμη θα ήταν μειωμένη το 2011 κατά περίπου 50 δις έναντι του 2009. Η Ελλάδα προσέφυγε στο ΔΝΤ και στη ΖτΕ και εξασφάλισε δανεισμό από αυτές τις πηγές ύψους 30 δις το 2010 και 39,4 δις το 2011. Με αυτό τον τρόπο διατήρησε πλεονασματικό το λογαριασμό κεφαλαίων του ισοζυγίου των εξωτερικών της πληρωμών, στα 17,9 δις το 2011, έναντι 21,2 δις το 2010, 24,5 δις το 2009 και 30,0 δις το 2008, και αυτό της έδωσε τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει μια σταδιακή και όχι απότομη μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης και, ταυτόχρονα, του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Παρόλα αυτά, όπως φαίνεται στον Πίνακα 1, το πλεόνασμα του λογαριασμού κεφαλαίων μειώνεται σημαντικά από έτος σε έτος (αντί της σημαντικής ετήσιας αύξησής του στην περίοδο 2001-2009) και το 2011 το πλεόνασμα αυτό (και, επομένως, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών) ήταν κατά 12,05 δις χαμηλότερο από το 2008. Επιπλέον, στην περίοδο 2008-2011 μειώθηκε σημαντικά και το εγχώριο ακαθάριστο προϊόν (ΑΕΠ). Η μείωση του πλεονάσματος του λογαριασμού κεφαλαίων θα συνεχιστεί στα επόμενα έτη και, με τον τερματισμό του δανεισμού από τη ΖτΕ και από το ΔΝΤ, μετά το 2014 και τη δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων στη γενική κυβέρνηση ύψους 4,5% του ΑΕΠ μετά το 2013 (που θα καλύπτουν το κύριο μέρος των πληρωμών τόκων για την εξυπηρέτηση του σημαντικά μειωμένου δημοσίου χρέους), το πλεόνασμα του λογαριασμού κεφαλαίων θα ελαχιστοποιηθεί, ή/και μπορεί να μετατραπεί σε έλλειμμα (δηλαδή σε πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών). Αυτό δεν θα είναι πρωτοφανές παγκοσμίως διότι υπάρχουν πολλές χώρες στον Κόσμο, όπως η Κίνα και οι άλλες χώρες της ΝΑ Ασίας και ακόμη και πολλές Ευρωπαϊκές χώρες και η Ιαπωνία που διατηρούν συστηματικά ελλείμματα στο Λογαριασμό Κεφαλαίων τους (πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών τους) και με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης των οικονομιών τους. Στο νέο αυτό πλαίσιο λειτουργίας της οικονομίας, η συνεπαγόμενη αυξημένη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας θα συμβάλλει στην αύξηση της εγχώριας

παραγωγής μέσω της προσέλκυσης επενδύσεων (εγχώριων και ξένων) και της συνέχισης της δυναμικής αύξησης των εξαγωγών της χώρας και της υποκατάστασης των υψηλών εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών. Ειδικότερα, η αύξηση των επενδύσεων αναμένεται να προκύψει: α) από την εκλογίκευση της λειτουργίας της εγχώριας αγοράς εργασίας τόσο στον ιδιωτικό όσο και τον δημόσιο τομέα και από την ενίσχυση των συνθηκών ανταγωνισμού στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, που ήταν ανύπαρκτος στην Ελλάδα λόγω των αναρίθμητων κλειστών επαγγελμάτων, και β) από την εκλογίκευση της λειτουργίας του δημόσιου τομέα, ιδιαίτερα στους τομείς της κοινωνικής ασφάλισης, της υγείας, της παιδείας, της ενέργειας, των λιμένων και των αεροδρομίων της χώρας, της δημόσιας περιουσίας, της χωροταξίας και του περιβάλλοντος, της τοπικής αυτοδιοίκησης, κ.ά. Επιπλέον, η εκλογίκευση του θεσμικού και οργανωτικού πλαισίου της οικονομίας και η προσέλκυση παραγωγικών επενδύσεων στους τομείς που προαναφέρθηκαν και όχι μόνο σε αυτούς, αποτελεί τον βασικό μηχανισμό με τον οποίο θα διευκολυνθεί και θα ενισχυθεί η εισαγωγή νέων «καινοτομικών», τεχνολογικά προηγμένων και περισσότερο παραγωγικών μεθόδων παραγωγής, για την παραγωγή ανταγωνιστικών-υψηλότερης ποιότητας και τεχνολογικής στάθμης προϊόντων και για την ανταγωνιστική ενίσχυση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας στην παραγωγή προϊόντων στα οποία η Ελλάδα κατέχει πραγματικά συγκριτικά πλεονεκτήματα. Η ευρέως διαδεδομένη διαπίστωση περί της υποτιθέμενης αδυναμίας των ελληνικών επιχειρήσεων να προχωρήσουν σε «τεχνολογικές, καινοτομικές, παραγωγικές και ποιοτικές παρεμβάσεις στην παραγωγική τους διαδικασία», στο βαθμό που πράγματι ισχύει, είναι αποτέλεσμα και όχι αιτία της έως σήμερα μειωμένης διεθνούς ανταγωνιστικότητας της εγχώριας παραγωγής για τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Οι εγχώριες και ξένες επιχειρήσεις δεν προχώρησαν στις αναγκαίες επενδύσεις στην Ελλάδα, με τις οποίες θα εισάγονταν οι νέες τεχνολογίες και καινοτομίες. Το ισχύον κόστος και καθεστώς λειτουργίας της αγοράς εργασίας, το καθεστώς απουσίας ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και το τεράστιο κόστος λειτουργίας του δημόσιου τομέα, δεν επέτρεπαν διεθνώς ανταγωνιστική λειτουργία των σχετικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην Ελλάδα. Ήταν πιο ανταγωνιστικό να πραγματοποιήσουν αυτές τις επενδύσεις σε κάποια άλλη χώρα παρά στην Ελλάδα και αυτό έκαναν. Σε κάθε περίπτωση, για την Ελλάδα από εδώ και πέρα η ανάπτυξη της οικονομίας και η αύξηση των εισοδημάτων μπορεί να προκύψει μόνο από την αύξηση της διεθνώς ανταγωνιστικής εγχώριας παραγωγής, πράγμα που μπορεί να γίνει με υψηλότερους ρυθμούς και σε ισχυρότερες βάσεις από την εύθραυστη ανάπτυξη και πρόσκαιρη αύξηση των εισοδημάτων που επιτυγχανόταν στο παρελθόν μέσω ανεξέλεγκτου δανεισμού από το εξωτερικό. Παγκόσμια Οικονομία Σε Έκθεση του ΟΟΣΑ επαναφέρεται ο προβληματισμός για την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ η κρίση χρέους δεν έχει απομακρυνθεί, παρά το ότι οι αγορές εμφανίζουν τάσεις σταθεροποίησης. Η αβεβαιότητα για τις εξελίξεις, η δημοσιονομική εξυγίανση και η οικονομική προσαρμογή περιορίζουν την ζήτηση στη βραχυχρόνια περίοδο, παρά το ότι αναμένεται να επηρεάσουν θετικά την ανάπτυξη στη μεσομακροχρόνια περίοδο. Η ευρωπαϊκές οικονομίες αντιμετωπίζουν σοβαρή επιβράδυνση της ανάπτυξης ή ύφεση το 2012, πράγμα που δεν διευκολύνει την έξοδο από την κρίση. Η αποκατάσταση συνθηκών ανάπτυξης αποτελεί τώρα βασική προτεραιότητα. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ απαιτείται ένα φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων στις αγορές προϊόντων και εργασίας, των φορολογικών συστημάτων και στην εκπαίδευση, για την αποκατάσταση αναπτυξιακών συνθηκών με αύξηση της ανταγωνιστικότητας, και τη μείωση των υψηλών επίπεδων ανεργίας, ιδιαιτέρως μεταξύ των νέων. Ειδικότερα, οι εθνικοί κανονισμοί, οι δυσκαμψίες και η ανεπαρκής εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων της ΕΕ συχνά καθυστερούν τη διασυνοριακή οικονομική δραστηριότητα, την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, υπονομεύοντας την αποτελεσματικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ΕΕ. Επισημαίνεται ο υψηλός αριθμός ανέργων στην ΕΕ που συνδυάζεται με αυξανόμενες ελλείψεις ειδικευμένου εργατικού δυναμικού σε πολλούς τομείς και με χαμηλή κινητικότητα εργασίας. Η ΕΕ πρέπει να ενθαρρύνει τη μετακίνηση εργαζομένων για επίτευξη των πλέον παραγωγικών συνδυασμών με αύξηση της απασχόλησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του ΟΟΣΑ τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί για την ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, προσφέρουν την αναγκαία ρευστότητα ενώ οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν ξεκινήσει σε Ελλάδα, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία ευνοούν και την ανάπτυξη. Βέβαια, σημειώνεται και η αδυναμία των τραπεζών να συμβάλλουν στην ανάκαμψη λόγω των οικονομικών ανισορροπιών που επικρατούν στις επιμέρους χώρες. Καθώς η Ευρωζώνη βρίσκεται αντιμέτωπη με καταστάσεις ύφεσης στις οικονομίες πολλών χωρών, απαιτείται η έγκαιρη αποσαφήνιση της στρατηγικής εξόδου από την κρίση. Γενικά, ο ΟΟΣΑ προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ της Ζώνης του Ευρώ κατά 0,2% το 2012. Σε αντίθεση με τον ΟΟΣΑ, μήνυμα αισιοδοξίας για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας εξέφρασε ο Διοικητής της ΕΚΤ, καθώς στην τρέχουσα συγκυρία έχουν αρχίσει να διαγράφονται ισχυρές ενδείξεις βελτίωσης των συνθηκών ανάπτυξης και ταυτόχρονα σταθεροποίησης των αγορών. Ο Διοικητές της ΕΚΤ τόνισε πως η Ιταλία και η Ισπανία έχουν επιδείξει μεγάλη αποφασιστικότητα για δημοσιονομική 2

προσαρμογή, ενώ η Πορτογαλία και η Ιρλανδία κινούνται στη σωστή κατεύθυνση. Η εμπιστοσύνη των αγορών στο χρέος των κρατών της Ευρωζώνης παραμένει εύθραυστη. Ήδη, το ενδιαφέρον των επενδυτών να επικεντρώνεται στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ΕΕ στις 30.3.2012 με σκοπό την ενίσχυση του μόνιμου μηχανισμού στήριξης ESM. Οι Υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης καλούνται να καταλήξουν στην τελική μορφή και το μέγεθος των ταμείων διάσωσης. Φαίνεται ότι θα οδηγηθούμε σε ένα συνδυασμό κονδυλίων του προσωρινού μηχανισμού (EFSF) και του μόνιμου μηχανισμού (ESM). Η περαιτέρω ενίσχυση των ταμείων θα εξαλείψει τυχόν αμφιβολίες, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσει ένα ισχυρό και μόνιμο δίκτυο προστασίας, προκειμένου να μην επεκταθεί η κρίση σε άλλες χώρες της ΕΕ. Θα περιορίσει την αστάθεια στις αγορές καις θα δώσει στις κυβερνήσεις τη δυνατότητα να επικεντρωθούν στην ενίσχυση της ανάπτυξης. Η Γερμανία ενδεχομένως να προωθήσει την παράλληλη λειτουργία και των δύο μηχανισμών συνολικής οικονομικής δύναμης 940 δις. Παράλληλα, εντός του Απριλίου το ΔΝΤ θα αποφασίσει εάν θα προχωρήσει στη σύσταση ειδικού ταμείου για την Ευρώπη. Οι οικονομικές εξελίξεις της τελευταίας εβδομάδας επιβεβαιώνουν την εκτίμηση για επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας. Η πορεία των δεικτών PMI σε Ευρωζώνη και Κίνα ενισχύουν την εκτίμηση ότι η οικονομία των ΗΠΑ θα έχει την καλύτερη επίδοση μεταξύ των σημαντικότερων οικονομιών στα επόμενα 3μηνα. Εν μέσω των θετικών εκτιμήσεων για την πορεία της οικονομίας των ΗΠΑ, συγκρατημένα αισιόδοξος για την αγορά εργασίας στις ΗΠΑ, εμφανίστηκε σε ομιλία του και ο διοικητής της Fed. Τόνισε, ότι έχει καταγραφεί βελτίωση στην αγορά εργασίας, αλλά περαιτέρω μείωση του ποσοστού ανεργίας απαιτεί ταχύτερη επέκταση της παραγωγής και της ζήτησης. Αυτό ενδέχεται να απαιτήσει συνέχιση των πολιτικών νομισματικής χαλάρωσης. Σύμφωνα με τον επικεφαλής της Fed, η μείωση του ποσοστού ανεργίας από 9,1% τον Ιουν. 11 σε 8,3% το Φεβ. 12 δεν ήταν απολύτως συγχρονισμένη με το σχετικά υψηλό ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας. Τα πρόσφατα στοιχεία της αγοράς ακινήτων στις ΗΠΑ, δείχνουν ενθαρρυντικές τάσεις σταθεροποίησης, αλλά απαιτείται μακρύτερο χρονικό διάστημα προκειμένου να επιβεβαιωθεί έξοδος από την κρίση στην αγορά αυτή. Σε αυτό το πλαίσιο η Fed ότι η συνέχιση της νομισματικής πολιτικής των μηδενικών επιτοκίων και της ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας εξακολουθεί να είναι αναγκαία έως ότου εκλείψει η αβεβαιότητα για τις εξελίξεις τόσο στην αγορά ακινήτων όσο και στην αγορά εργασίας. Η ΕΚΤ δεν πραγματοποίησε παρεμβάσεις στις αγορές κρατικών ομολόγων στην προηγούμενη εβδομάδα, για 2η συνεχή εβδομάδα. Το σύνολο των αγορών μέσω του προγράμματος SMP από τις 10.5.2011 μέχρι τις 23.3.2012 διαμορφωνόταν σε 217,8 δις ενώ οι καταθέσεις overnight στην ΕΚΤ την 26.3.2012 ανήλθαν σε 785,4 δις από 765,2 δις που ήταν την 20.3.2012. Η υψηλή ρευστότητα συνεχίζει να οδηγεί το επιτόκιο αναφοράς Euribor 3μηνών σε χαμηλότερα επίπεδα (0,80% 26.3.2012). 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 6 5 4 3 2 1 0 Πηγή:Reuters Πορεία EURIBOR 3M & ECB Basic rate Euribor 3M 2007 2008 2009 2010 2011 Ιταλία Πηγή: Reuters Αυγ-11 ECB rate Εξέλιξη spread 10ετών ομολόγων Ιταλίας, Γαλλίας έναντι 10ετούς Γερμανίας Οκτ-11 Γαλλία Δεκ-11 Ιαν-12 πμβ 600 400 109 300 317 100 Μαρ-12 Οι πράξεις παροχής μακροπρόθεσμης ρευστότητας (LTRO) της ΕΚΤ και η επιτυχημένη συμφωνία ανταλλαγής των ελληνικών ομολόγων (PSI+) αναμφίβολα συνεχίζουν να επιδρούν θετικά στις περιφερειακές αγορές ευρωπαϊκών ομολόγων. Η απόδοση του 10ετούς ιταλικού ομολόγου διαμορφώθηκε στο 5,02% στις 27.3.2012 από 5,07% που ήταν την 22.3.2012 ενώ του ισπανικού στο 5,34% την 27.3.2012 από 5,50% την 22.3.2012. Η εμπιστοσύνη των επενδυτών στις αγορές ομολόγων της περιφέρειας θα δοκιμαστεί την τρέχουσα εβδομάδα, με τις δημοπρασίες ομολόγων σε Ισπανία και Ιταλία, καθώς και από από τα αποτελέσματα της συνάντησης των Υπουργών Οικονομικών για τον προϋπολογισμό της Ευρωζώνης και τις συζητήσεις για τον προϋπολογισμό της Ισπανίας στις 30.3.2012. Όσον αφορά τις εξελίξεις στις οικονομίες, στις ΗΠΑ, οι αγορά ακινήτων φαίνεται να βρίσκεται σε φάση ασταθούς σταθεροποίησης: Οι επικείμενες πωλήσεις κατοικιών σημείωσαν οριακή μείωση κατά -0,5% σε μηνιαία βάση το Φεβρ. 12 ενώ σε ετήσια βάση ήταν αυξημένες κατά 9,2%. Σε παράλληλη πορεία κινήθηκαν και οι πωλήσεις νέων κατοικιών που υποχώρησαν, κατά -1,6% σε μηνιαία βάση, το Φεβρ. 12 από -5,4% τον Ιαν. 12, ενώ σε ετήσια βάση σημείωσαν αύξηση κατά 11,4%. Από την άλλη πλευρά, θετικές συνεχίζουν να είναι οι εξελίξεις στην αγορά εργασίας. Ειδικότερα, μείωση κατά 5.000 κατέγραψαν οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας την εβδομάδα μέχρι 17.3.2012. Ο μέσος όρος 4 εβδομάδων διαμορφώνεται στις 355 χιλ. ήτοι αρκετά χαμηλότερα από το όριο των 400 χιλ. που θεωρείται είσοδος προς την ανάπτυξη. 500 200 3

Στην Ευρωζώνη, τα στοιχεία για τον ενοποιημένο δείκτη ΡΜΙ τον Μάρτ. 12 ήλθαν να επιβεβαιώσουν την εκτίμηση ότι η οικονομία της ΖτΕ δε θα αποφύγει την ύφεση το 1ο 3μηνο. 12. Ειδικότερα ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ στη ΖτΕ διαμορφώθηκε στο 48,7 τον Μάρτ. 12 που αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από τον Μάρτ. 10. Επίσης, ο δείκτης PMI υπηρεσιών στη ΖτΕ διατηρήθηκε αμετάβλητος στο 48,7 τον Μάρτ. 12. ενώ ο υποδείκτης της απασχόλησης εξακολουθεί να κινείται στο 49,0 τον Μάρτ. 12, από 49,1 τον Φεβ. 12, επιβεβαιώνοντας τις δυσμενές περιβάλλον που επικρατεί στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, η Γερμανία φαίνεται να αντιστέκεται στην επιβράδυνση της ανάπτυξης αφού τόσο οι δείκτες PMI όσο και ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος IFO εξακολουθούν να σημειώνουν βελτίωση. Ως Αποτέλεσμα των πρόσφατων εξελίξεων των οικονομικών δεικτών της γερμανικής οικονομίας, το οικονομικό ινστιτούτο RWI αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόβλεψή του για την αύξηση του ΑΕΠ της Γερμανίας το 2012 στο 1,0%, από 0,6% που εκτιμούσε τον Δεκ. 11. Τέλος, στην αγορά συναλλάγματος το Ευρώ καταγράφει κέρδη, μετά τις δηλώσεις του Πρόεδρου της Fed που αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο ενός νέου γύρου ποσοτικής ενίσχυσης της ρευστότητας (QE3), με αποτέλεσμα να διαπραγματεύεται στα 1,3330 USD/EUR (27.3.2012) δηλαδή μόλις 1,2% χαμηλότερα από το υψηλό των 1,3485 USD/EUR που κατέγραψε στις 29.2.2012. Η πορεία των αποδόσεων των αμερικανικών μακροπρόθεσμων ομολόγων αναμένεται να αποτελέσει το κλειδί των εξελίξεων για τη μεσοπρόθεσμη κίνηση του δολαρίου. Μια σχετικά υψηλή αναπτυξιακή διαδικασία στις ΗΠΑ με σταθερή τη νομισματική πολιτική της Fed αναμένεται να οδηγήσει σε μια σταδιακή αύξηση των αποδόσεων των αμερικανικών μακροπρόθεσμων ομολόγων τους επόμενους μήνες, το οποίο θα αποτελέσει ισχυρό λόγο ενίσχυσης του δολαρίου έναντι νομισμάτων (JPY, CHF, EUR) χαμηλής επιτοκιακής απόδοσης ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ Ελληνική Οικονομία Εκτέλεση του Προϋπολογισμού του 2012: Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου, ο Προϋπολογισμός σε δημοσιονομική βάση παρουσίασε έλλειμμα 494 εκατ. στο 2μηνο Ιαν.- Φεβρ. 2012, έναντι ελλείμματος 1,05 δις στο 1 ο 2μηνο του 2011 και ελλείμματος 0,94 δις στο 1 ο 2μηνο του 2010. Σημειώνεται η αύξηση των καθαρών εσόδων του Τακτικού Προϋπολογισμού (Τ.Π.) κατά 13,3% τον Φεβρ. 12, μετά την πτώση τους κατά 263 εκατ. τον Ιαν. 12. Στο 1 ο 2μηνο τα έσοδα αυτά ήταν αυξημένα κατά 1,5%, έναντι στόχου στον Π2012 για αύξησή τους κατά 2,6%. Επίσης σημειώνεται η πτώση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. κατά -9,1% τον Φεβρ. 12, μετά την αύξησή τους κατά 592 εκατ. τον Ιαν. 12. Η αύξηση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. τον Ιαν. 12 οφείλεται στην επιχορήγηση των νοσοκομείων κατά 180 εκατ. και στη μεγάλη αύξηση των επιχορηγήσεων των Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) από τον Τ.Π., λόγω κυρίως της σημαντικής μείωσης των εσόδων των ΟΚΑ από εισφορές και από άλλες πηγές. Στο 1 ο 2μηνο του 2012 η αύξηση των πρωτογενών δαπανών του Τ.Π. περιορίστηκε στο 3,7%, έναντι στόχου για πτώση κατά -7,1% που προβλέπει ο Π2012. Από την άλλη πλευρά, το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού στο 1 ο 2μηνο του 2012 περιορίστηκε σημαντικά από το σημαντικό πλεόνασμα ύψους 1,0 δις του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, λόγω της σημαντικής πτώσης των δαπανών αυτού του προγράμματος και της μεγάλης αύξησης των εσόδων του, που είναι κυρίως τα έσοδα από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ-27. Γενικά, το πρόβλημα εκτέλεσης του Προϋπολογισμού και στο 1 ο 2μηνο του 2012, όπως και κατά το 2011 ως σύνολο, εξακολουθεί να είναι ζήτημα αδυναμίας είσπραξης των εσόδων από τον ΦΠΑ και των εσόδων από εισφορές στους ΟΚΑ, αφού οι δαπάνες του Τ.Π. και του ΠΔΕ συνεχίζουν να μειώνονται με γρήγορους ρυθμούς, με εξαίρεση τις αυξημένες δαπάνες για συντάξεις λόγω των σημαντικά αυξημένων συνταξιοδοτήσεων στη διετία 2010-2011. Ειδικότερα, οι εξελίξεις στα βασικά μεγέθη του Π2012 στο 1 ο 2μηνο του 2012 έχουν ως ακολούθως: Τα καθαρά έσοδα του Τ.Π. ανήλθαν στα 8,07 δις στο 1 ο 2μηνο του 2012 και ήταν αυξημένα κατά 1,5% σε ετήσια βάση (Ιαν. 12: -5,2% σε ετήσια βάση), μετά τη μείωσή τους κατά -9,1% σε ετήσια βάση στο 1 ο 2μηνο. 11. Μετά τη σημαντική αύξηση των καθαρών εσόδων του Τ.Π. τον Φεβρουάριο του 2011, η επίδοση για το 2μηνο συνολικά γίνεται πιο ικανοποιητική. Μάλιστα, τώρα μπορεί να υποστηριχθεί ότι, με την αναγκαία σημαντική βελτίωση των επιδόσεων στον τομέα της είσπραξης του ΦΠΑ (όπου η φοροδιαφυγή έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις μετά τον Σεπτέμβριο του 2011), η αύξηση των καθαρών εσόδων του Τ.Π. το 2012 μπορεί να υπερβεί το 5,5%, έναντι 2,6% που προβλέπει ο Π2012. Ειδικότερα, το βασικό πρόβλημα στην είσπραξη των καθαρών εσόδων του Τ.Π. στο 1 ο 2μηνο του 2012 εντοπίζεται στην τεράστια πτώση των εισπράξεων από τον ΦΠΑ των λοιπών προϊόντων (εκτός των καυσίμων και του καπνού) κατά -17,9% ή κατά 491 εκατ. Η πτώση αυτή μόνο κατά ένα μικρό μέρος της οφείλεται στη ύφεση που συνεχίζει να επιβαρύνει την οικονομία. Αυτό είναι εμφανές και από το γεγονός ότι στο 1 ο 2μηνο του 2012 οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ των καυσίμων ήταν ελαφρά μειωμένες κατά -6,9% και οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ του καπνού ήταν αυξημένες κατά 58,5% (κυρίως λόγω των αυξημένων συντελεστών). Η πτώση των εισπράξεων από τον ΦΠΑ των λοιπών προϊόντων αντικατοπτρίζει κατά κύριο λόγο την επικίνδυνη διόγκωση της παράλληλης οικονομίας, ιδιαίτερα μετά τον Σεπτέμβριο του 2011. Στο τελευταίο 6μηνο οι συναλλαγές που πραγματοποιούνται χωρίς αποδείξεις και εκείνες που πραγματοποιούνται με παράνομες αποδείξεις (π.χ. χωρίς να αναγράφουν 4

τον ΑΦΜ και την ΔΥΟ του πωλητή, ή με άλλες αλλοιώσεις που ελαχιστοποιούν το φορολογητέο τίμημα, ή διπλές αποδείξεις, κ.ά.) και επίσης η μη υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ, φαίνεται ότι έχουν διογκωθεί σε επικίνδυνο βαθμό. Αυτό εξηγεί επίσης (δεν εξηγείται από) την μεγάλη πτώση της καταγεγραμμένης αξίας και του όγκου των λιανικών πωλήσεων κατά το 4 ο 3μηνο. 11, η οποία εκτιμάται ότι θα συνεχιστεί και στο 1 ο 3μηνο. 12. Η ύφεση έχει πράγματι επίπτωση και εξηγεί την πτώση των πωλήσεων των μεγάλων καταστημάτων τροφίμων και των πολυκαταστημάτων κατά -3,7% και -2,2% αντίστοιχα τον Δεκ. 2011 και κατά -0,8% και +2,2% το 2011 ως σύνολο. Ανάλογη πτώση λόγω της ύφεσης θα έπρεπε να αναμένεται, για παράδειγμα, και από τα μικρά καταστήματα τροφίμων ποτών καπνού, στα οποία, ωστόσο, η πτώση των πωλήσεων έφτασε το -15,2% σε αξία και το -18,2% σε όγκο τον Δεκ. 11 και το -11,7% σε αξία και το -14,9% σε όγκο το 2011. Σημειώνεται η μεγάλη πτώση των εισπράξεων από τον ΦΠΑ από τον Σεπτ. 2011, ταυτόχρονα με την αύξηση του συντελεστή του ΦΠΑ στα προϊόντα εστίασης στο 23%, από 13%. Από την άλλη πλευρά σημειώνεται η αξιοσημείωτη αύξηση των εισπράξεων από τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων στο 1 ο 2μηνο. 12 (μετά την πτώση του τον Ιαν. 12), καθώς και η μεγάλη αύξηση των εισπράξεων: α) από τον φόρο περιουσίας στα 791 εκατ. στο 1 ο 2μηνο. 12, από 16 εκατ. στο 1 ο 2μηνο. 10, β) από τους άμεσους φόρους ΠΟΕ κατά 12,9%, γ) από τον ΕΦΚ καπνού κατά 31,1% και από τους έμμεσους φόρους ΠΟΕ κατά 153,7%. Συνεχίζεται η πτώση των εισπράξεων από τον ΕΦΚ καυσίμων, κατά -3,8% στο 1 ο 2μηνο. 12, μετά την μεγάλη πτώση κατά -21,6% των εισπράξεων από τον φόρο αυτό και στο 1 ο 2μηνο. 11. Η πτώση των εισπράξεων από το φόρο αυτό συνέβη παρά τη μεγάλη κατανάλωση πετρελαίου θέρμανσης στο 1 ο 2μηνο. 12 λόγω των πολύ κακών καιρικών συνθηκών. Σε κάθε περίπτωση η δημοσιονομική προσαρμογή στη χώρα και η εξυγίανση της οικονομίας της δεν νοείται χωρίς την εξυγίανση του συστήματος είσπραξης των φόρων από ΦΠΑ (αλλά και καύσιμα), με δραστικό περιορισμό της παράλληλης οικονομίας, η οποία μεγεθύνεται ανεξέλεγκτη, με το πρόσχημα των δυσκολιών που πράγματι συνεπάγεται η ύφεση. Η φοροδιαφυγή έχει λάβει επικίνδυνες διαστάσεις για την κοινωνία και την οικονομία της χώρας τους τελευταίους μήνες. Αποτελεί δε τον κύριο μηχανισμό επιδείνωσης της ύφεσης και αύξησης της ανεργίας, ενώ περιορίζει δραστικά τις δυνατότητες λειτουργίας του κράτους στους κρίσιμους τομείς της υγείας, της παιδείας και της κοινωνικής ασφάλισης στη σημερινή περίοδο της βαθειάς κρίσης στην ελληνική οικονομία. Οι πρωτογενείς δαπάνες του Τ.Π. αυξήθηκαν επίσης στο 1 ο 2μηνο του 2012 αποκλειστικά και μόνο λόγω της μείωσης των εσόδων των ΟΚΑ, όπως προαναφέρθηκε. Διαμορφώθηκαν στα 8,4 δις στο 2μηνο Ιαν.-Φεβρ. 2012 (αύξηση 3,7%), έναντι 8,11 δις στο 1 ο 2μηνο του 2011, και 8,12 δις στο 1 ο 2μηνο του 2010. Η αύξηση αυτή στο 1 ο 2μηνο του 2012 οφείλεται αποκλειστικά στη μεγάλη αύξηση κατά 28%, ή κατά 791 εκατ., των επιχορηγήσεων των ΟΚΑ λόγω της μεγάλης μείωσης των εσόδων τους από εισφορές των ασφαλισμένων τους, όπως προαναφέρθηκε. Οι δαπάνες για αποδοχές και συντάξεις ήταν μειωμένες κατά -4,8%, μετά τη μείωσή τους κατά -3,4% και στο 1 ο 2μηνο. 11, ενώ, ειδικά οι δαπάνες για συντάξεις του δημοσίου ήταν αυξημένες κατά 2,5% στο 1 ο 2μηνο του 2012, μετά την αύξησή τους κατά 4,4% και στο 1 ο 2μηνο του 2011. Επίσης, οι λειτουργικές δαπάνες ήταν μειωμένες και πάλι κατά -1,2% στο 1 ο 2μηνο. 12, μετά τη μείωσή τους κατά -20,8% στο 1 ο 2μηνο. 11. Γενικά, αν συνεχιστεί η μεγάλη πτώση των εσόδων των ΟΚΑ και των φορολογικών εσόδων στους επόμενους μήνες θα υπάρξει αναπόφευκτα και νέα μείωση των συντάξεων (από αυτή που ήδη αποφασίστηκε στα πλαίσια του 2 ου Μνημονίου Οικονομικής Πολιτικής τον Φεβρουάριο του 2012), ενώ θα πρέπει να προωθηθούν τρόποι αυτοχρηματοδότησης των νοσοκομείων και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αυτό θα συμβεί όχι διότι κάποια Τρόικα ή κάποια Κυβέρνηση θα το επιβάλλει, αλλά διότι οι ίδιοι οι ασφαλισμένοι στους ΟΚΑ και οι φορολογούμενοι στη χώρα θα το επιβάλλουν με την αποχή τους από την πληρωμή των φορολογικών τους υποχρεώσεων και των εισφορών τους στα ταμεία από τα οποία θα ζητήσουν εν καιρώ να λάβουν τη σύνταξή τους και την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη σε περίπτωση ανάγκης. Οι φορολογούμενοι και οι ασφαλισμένοι είναι τώρα οι μόνοι αρμόδιοι που προσδιορίζουν τις παροχές των ασφαλιστικών ταμείων και των νοσοκομείων για συντάξεις και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθώς και των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων για δωρεάν παιδεία. Μόνο αν υπάρχουν τα αναγκαία έσοδα για το κράτος θα μπορεί το τελευταίο να προσφέρει βασικές υπηρεσίες όπως οι ανωτέρω. Δανεισμός από το εξωτερικό για πρόσκαιρη χρηματοδότηση «γαλαντόμων» παροχών από το πολιτικό σύστημα της χώρας δεν υπάρχει πια. Μας τελείωσε το 2009. Οι δαπάνες για τόκους διαμορφώνονται προς το παρόν στα περυσινά επίπεδα, στα 862 εκατ., από 859 εκατ. Συνολικά, ωστόσο, το 2012 οι δαπάνες για τόκους του κρατικού προϋπολογισμού έχουν προϋπολογιστεί να ανέλθουν στα 13,05 δις, έναντι πραγματοποιηθεισών δαπανών ύψους 16,35 δις το 2011. Η πτώση αυτή των δαπανών για τόκους οφείλεται την ανταλλαγή του ιδιωτικού δημοσίου χρέους ύψους 207 δις με πολύ πιο μακροπρόθεσμο χρέος ύψους 107 δις με σχετικά χαμηλό επιτόκιο στην περίοδο 2012-2020. Επίσης, μειωμένο θα είναι και το επιτόκιο εξυπηρέτησης των δανείων που έχει λάβει ή θα λάβει το ελληνικό δημόσιο από τη Ζώνη του Ευρώ και το ΔΝΤ. Όσον αφορά τον ΠΔΕ οι δαπάνες ήταν ελάχιστες, στα 191 εκατ. στο 1 ο 2μηνο του 2012, από 255 εκατ. στο 1 ο 2μηνο. 11 και 793 εκατ. στο 1 ο 3μηνο. 10. Επίσης, το 2011 οι δαπάνες του ΠΔΕ δεν ξεπέρασαν τα 6,6 δις, από άνω των 9,0 δις που προέβλεπε αρχικά ο Π2011. Η μεγάλη πτώση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου που συνέβαλε αποφασιστικά στην 5

πτώση του ΑΕΠ το 2011 προσδιορίζεται κατά κύριο λόγο από την Κυβέρνηση και την Τρόικα. Όσον αφορά τα έσοδα του ΠΔΕ σημείωσαν σημαντική άνοδο των Φεβρ. 12 και ανήλθαν ήδη στα 1,19 δις, έναντι 4,75 δις που έχουν προϋπολογιστεί για το 2012 ως σύνολο και έναντι 3,77 δις που ήταν τελικά τα έσοδα που πραγματοποιήθηκαν το 2011. Γενικά, συνεχίζουν να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για μείωση του ελλείμματος του προϋπολογισμού της κεντρικής κυβέρνησης σημαντικά κάτω από τα 14,14 δις το 2012, από 22,9 δις το 2011 και 20,62 δις το 2010. Μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να οδηγήσει σε μηδενικό πρωτογενές έλλειμμα της γενικής κυβέρνησης στο τρέχον έτος αντί του προγραμματισμένου ελλείμματος -1,0% του ΑΕΠ. Δείκτες Νέων Παραγγελιών (ΔΝΠ) και Κύκλου Εργασιών (ΔΚΕ) στη Βιομηχανία: Ο ΔΝΠ μειώθηκε σημαντικά κατά -14,7% σε ετήσια βάση (σε τρέχουσες τιμές) τον Ιαν. 12, έναντι αύξησής του κατά +15,4% τον Ιαν. 11. Η μείωση του ΔΝΠ τον Ιαν. 12 προήλθε από την πτώση των παραγγελιών της εγχώριας αγοράς κατά -25,2% σε ετήσια βάση (Ιαν. 11: -15,7%), αλλά και των παραγγελιών από το εξωτερικό που κατέγραψαν μείωση κατά -5,9% (ΖτΕ: -14,0%, τρίτες χώρες: +3,4%), μετά την αύξησή τους κατά +48,3% τον Ιαν. 11. Όπως και στην περίπτωση της βιομηχανικής παραγωγής, η πτώση των βιομηχανικών παραγγελιών οφείλεται κυρίως: α) στη μεγάλη πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας που επιδρά στην πτώση των εγχώριων παραγγελιών, κυρίως, στις βιομηχανίες βασικών μετάλλων και κατασκευής προϊόντων από μέταλλο και β) στη δραστική μείωση των κρατικών παραγγελιών προς στις βιομηχανίες όπως, τα ναυπηγεία, οι αμυντικές βιομηχανίες και άλλες βιομηχανίες που έως πρόσφατα λειτουργούσαν αποκλειστικά, ή σε μεγάλο βαθμό, με μη ανταγωνιστικές παραγγελίες κυρίως αμυντικού εξοπλισμού, μεταφορικών μέσων και άλλου εξοπλισμού από το κράτος. Σήμερα, οι παραγγελίες αυτές έχουν περιοριστεί δραστικά και σε ορισμένες περιπτώσεις έχουν μηδενιστεί. Επίσης, η κλωστοϋφαντουργία και τα είδη ένδυσης εκτοπίζονται από την εγχώρια αγορά εξαιτίας των συνεχών εισαγωγών προϊόντων από τις χώρες χαμηλού κόστους. Με βάση τα ανωτέρω ο ΔΝΠ στην εγχώρια αγορά της μεταποιητικής βιομηχανίας θα ανακάμψει σε σταθερή βάση εφόσον αναταχθεί η δραστηριότητα στον κλάδο των κατασκευών με υλοποίηση του ΠΔΕ και των επενδυτικών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2007-2013 και επανέλθουν σε ανταγωνιστική παραγωγική λειτουργία οι βιομηχανίες που εξαρτώνται από το κράτος. Αρνητικά ωστόσο επηρεάζει τις επενδύσεις η περαιτέρω μείωση του ΠΔΕ, οι εκταμιεύσεις του οποίου μειώθηκαν σημαντικά κατά -17,1% και το 2011, έναντι μείωσής τους κατά -11,3% το 2010. Με αυτά τα δεδομένα, η εξέλιξη του ΔΝΠ στην εγχώρια αγορά θα εξακολουθήσει να είναι αρνητική, όπως και η εξέλιξη της βιομηχανικής παραγωγής. Ειδικά όσον αφορά στις παραγγελίες από το εξωτερικό αύξηση τον Ιαν. 12 σημειώθηκε στους ακόλουθους κλάδους: 1) μηχανοκίνητα οχήματα (Ιαν. 12: +41,2%, Ιαν. 11: +139,4%), 2) ηλεκτρολογικός εξοπλισμός (Ιαν. 12: +27,5%, Ιαν. 11: +41,2%), 3) ηλεκτρονικοί υπολογιστές (Ιαν. 12: +25,4%, Ιαν. 11: +14,2%), 4) λοιπός εξοπλισμός μεταφορών-ναυπηγεία (Ιαν. 12: +21,2%, Ιαν. 11: -19,9%) και 5) κατασκευή μεταλλικών προϊόντων (Ιαν. 12: +18,4%, Ιαν. 11: +22,3%). Από την άλλη πλευρά, πτώση των παραγγελιών από το εξωτερικό σημειώθηκε στους ακόλουθους κλάδους: 1) βασικά φαρμακευτικά προϊόντα και σκευάσματα (Ιαν. 12: -21,4%, Ιαν. 11: -9,2%), 2) είδη ένδυσης (Ιαν. 12: -17,3%, Ιαν. 11: -8,1%), 3) κλωστοϋφαντουργικές ύλες (Ιαν. 12: -15,7%, Ιαν. 11: +3,2%) και 4) και στα βασικά μέταλλα κατά -10,3% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 12, μετά την τεράστια αύξησή τους κατά 85,4% τον Ιαν. 11. Ο ΔΚΕ στη Βιομηχανία στο σύνολο της αγοράς αυξήθηκε σημαντικά κατά +13,6% τον Ιαν. 12 σε ετήσια βάση, έναντι αύξησής του κατά +15,2% και τον Ιαν. 11. Η αύξηση του ΔΚΕ προήλθε από τη σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών της εξωτερικής αγοράς κατά +33,4% τον Ιαν. 12, μετά την αύξησή του κατά +46,9% τον Ιαν. 11 και από την αύξηση του ΔΚΕ στη βιομηχανία στην εγχώρια αγορά κατά +4,2% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 12 από +1,7% τον Ιαν. 11. Σε επίπεδο κλάδων μεταποιητικής παραγωγής αύξηση σε ετήσια βάση του ΔΚΕ για το σύνολο της αγοράς σημειώθηκε στους εξής κλάδους: παράγωγα πετρελαίου και άνθρακα (Ιαν. 12: +47,0%, Ιαν. 11: +30,3%), καπνός (Ιαν. 12: +14,3%, Ιαν. 11: -3,3%), ηλεκτρονικοί υπολογιστές (Ιαν. 12: +13,6%, από πτώση κατά -17,6% τον Ιαν. 11) και ακόμη και στα τρόφιμα (Ιαν. 12: +1,3%, Ιαν. 11: +1,4%). Από την άλλη πλευρά ο κύκλος εργασιών στη βιομηχανία (σύνολο αγοράς) εξακολουθεί να επηρεάζεται αρνητικά από την μεγάλη πτώση της παραγωγής στους ακόλουθους κλάδους: μη μεταλλικά ορυκτά (Ιαν. 12: -43,1%, Ιαν. 11: -21,6%), εκτυπώσεις και αναπαραγωγή (Ιαν. 12: -34,5%, Ιαν. 11: -15,6%), δέρματα είδη υπόδησης (Ιαν. 12: - 32,4%, Ιαν. 11: -36,0%), μηχανήματα και είδη εξοπλισμού (Ιαν. 12: -31,9%, Ιαν. 11: +20,7%), έπιπλα (Ιαν. 12: -28,7%, Ιαν. 11:-18,4%), ξύλο και φελλός (Ιαν. 12: -20,6%, Ιαν. 11: -25,5%), είδη ένδυσης (Ιαν. 12: -17,0%, Ιαν. 11:- 17,8%) και κλωστοϋφαντουργικές ύλες (Ιαν. 12: - 13,6%, Ιαν. 11: -5,9%). Εμπορευματικές Συναλλαγές (ΕΛΣΤΑΤ): Αύξηση κατά +11.5% σε ετήσια βάση σημείωσαν οι εξαγωγές αγαθών (με πετρελαιοειδή) τον Ιαν. 12, μετά τη σημαντική αύξησή τους κατά +44,7% τον Ιαν. 11. Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές τον Ιαν. 12 κατευθύνθηκαν σε μεγάλο βαθμό προς τις τρίτες 6

χώρες (+29.6%), κυρίως λόγω της σημαντικής αύξησης των εξαγωγών καυσίμων. Αντίθετα, οι εξαγωγές προς την ΕΕ-27 μειώθηκαν κατά -2,0%. Αναφορικά με τις εξαγωγές χωρίς τα καύσιμα, αυτές αυξήθηκαν κατά +1,0% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 12, από το πολύ υψηλό επίπεδό τους τον Ιαν. 11, όταν είχαν σημειώσει αύξηση κατά +29,9%. Επιπλέον, αν ληφθεί υπόψη η δυναμική της αύξησης της αξίας των παραγγελιών βιομηχανικών προϊόντων από το εξωτερικό κατά +21,9% το 2011, με διατήρησή τους σε πολύ υψηλά επίπεδα και τον Ιαν. 12, εκτιμάται ότι η αύξηση των εξαγωγών αγαθών θα συνεχισθεί και τους επόμενους μήνες του 2012. Στο πεδίο των εισαγωγών, οι εισαγωγές με πετρελαιοειδή σημείωσαν σημαντική πτώση τον Ιαν. 12 κατά -28,4%, έναντι της αύξησής τους κατά +3,0% τον Ιαν. 11. Δεδομένης της βαθιάς ύφεσης στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία, οι συνολικές πληρωμές για εισαγωγές αγαθών διατηρούνταν σε σχετικά υψηλά επίπεδα έως το τέλος του 2011, κυρίως λόγω των υψηλών και αυξανόμενων διεθνών τιμών των διαφόρων κατηγοριών εισαγόμενων καυσίμων. Η μεγάλη πτώση των εισαγωγών καυσίμων τον Ιαν. 12 δείχνει ότι στην πτωτική πορεία θα συμβάλλουν από εδώ και πέρα και οι εισαγωγές καυσίμων. Τιμές Εισροών και Εκροών και Εμπορία Αγροτικών Προϊόντων: Σημαντική επιδείνωση των όρων εμπορίου σημειώθηκε τον Ιαν. 12 στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας. Ειδικότερα, ο 12ρυθμός μεταβολής των τιμών των αγροτικών προϊόντων ήταν αρνητικός στο -3,2% τον Ιαν. 12, έναντι αύξησης κατά +6,7% τον Ιαν. 11, ενώ αντίθετα οι καταβαλλόμενες από τους παραγωγούς τιμές των εισροών αυξήθηκαν σημαντικά κατά 4,4% σε ετήσια βάση τον Ιαν. 12 (Ιαν. 11: +10,1%). Σημειώνεται ότι οι όροι εμπορίου για τους αγρότες επιδεινώθηκαν σημαντικά συνολικά το 2011, αφού οι τιμές των εκροών (τιμές πώλησης στο χωράφι των γεωργικών αγαθών χωρίς ΦΠΑ) μειώθηκαν ελαφρά κατά -1,1% σε ετήσια βάση, ενώ οι τιμές των εισροών (καταβαλλόμενες τιμές) αυξήθηκαν σημαντικά κατά +8,7%. Η εξέλιξη αυτή στις τιμές των αγροτικών προϊόντων προοιωνίζεται περαιτέρω μείωση του κατά κεφαλήν αγροτικού εισοδήματος το 2011. Μάλιστα, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις της Eurostat, το πραγματικό κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα στην Ελλάδα εκτιμάται ότι θα μειωθεί και πάλι κατά -5,3% το 2011, έναντι της μείωσής του κατά -4,3% το 2010. Σε αυτό θα συμβάλλει και η μείωση των επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα που δεν αντισταθμίζεται με την επιδιωκόμενη βελτίωση των διαρθρωτικών στρεβλώσεων που επιβαρύνουν την ελληνική αγροτική παραγωγή. Η αύξηση των τιμών των εισροών το 2011 προήλθε κυρίως από σημαντικές αυξήσεις των τιμών των καυσίμων (+12,6%), των λιπασμάτων (+10,4%) των ζωοτροφών (+8,0%), των κτηνιατρικών και γεωργικών φαρμάκων (+3,1% και +1,9%) και των λιπασμάτων (+3,1%). Από την άλλη πλευρά, η μείωση των τιμών των εκροών προήλθε από τη μείωση των τιμών στα βιομηχανικά και κτηνοτροφικά φυτά (-20,2% και -3,6%), στις πατάτες (-16,6%), στο ελαιόλαδο (-3,9%) και στα λαχανικά και κηπευτικά είδη (-2,4%). Αντίθετα, αύξηση σημείωσαν οι τιμές των αγαθών της ζωικής παραγωγής (+2,6%), του κρασιού (+4,0%) και των φρούτων (+1,9%). Επίσης σύμφωνα με τις εθνικολογιστικές εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, η προστιθέμενη αξία του πρωτογενούς τομέα υποχώρησε το 2011 στο 3,08% της συνολικής προστιθέμενης της οικονομίας από 3,14% το 2010, έναντι 6,6% που αντιπροσώπευε το 2000. Οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων διαμορφώθηκαν στα 4.504,6 εκατ. το 2011 από 4.456,7 εκατ. το 2010, παρουσιάζοντας μικρή σχετικά αύξηση κατά 1,1% το 2011, μετά την αύξησή τους κατά 7,0% το 2010. Έτσι, η αύξηση των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων το 2011 ήταν πολύ χαμηλότερη από τη μεγάλη αύξηση του συνόλου των εξαγωγών αγαθών. Ως αποτέλεσμα η συμμετοχή των εξαγωγών αγροτικών προϊόντων στις συνολικές εξαγωγές της χώρας (χωρίς καύσιμα και πλοία) μειώθηκε ελαφρά στο 28,3% το 2011, από 30,7% το 2010 και 31,3% το 2009. Οι εξελίξεις αυτές δείχνουν ότι ο αγροτικός τομέας παρά τα σοβαρά διαρθρωτικά του προβλήματα συμβάλλει θετικά στην εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας, ενώ έχει την παραγωγική δυνατότητα, λόγω των ευμενών εδαφο-κλιματικών συνθηκών να σημειώσει περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών και υποκατάσταση εισαγωγών με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας στην ελληνική οικονομία και στον αγροτικό τομέα τα προσεχή έτη. ΠΙΝΑΚΑΣ: ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ (σε ευρώ) 2010 2011 % ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2011/2010 ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 4.456.738.673 4.504.591.241 1,1% Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) 10.367.266 28.000.446 170,1% Κρέατα & Παρασκευάσματα κρέατος 57.699.374 58.854.922 2,0% Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών 302.571.910 321.682.272 6,3% Ψάρια & Παρασκευάσματα ψαριών 545.021.177 603.637.703 10,8% Δημητριακά & Παρασκευάσματα δημητριακώ 292.567.325 311.483.822 6,5% Φρούτα & Λαχανικά 1.527.423.918 1.519.419.490-0,5% Ζάχαρες & Παρασκευάσματα, Μέλι 128.596.168 115.977.345-9,8% Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ. 34.069.936 43.312.875 27,1% Ζωοτροφές 40.660.651 41.682.374 2,5% Προϊόντα διατροφής & Παρασκευάσματα 160.220.049 187.559.533 17,1% Ποτά 166.665.034 195.344.244 17,2% Καπνός & Προϊόντα καπνού 373.273.150 370.119.085-0,8% Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργασ 40.126.365 54.056.757 34,7% Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 64.373.068 65.628.790 2,0% Καουτσούκ φυσικό 2.307.935 2.845.441 23,3% Ξυλεία & Φελλός 7.055.946 9.032.196 28,0% Φυσικές υφαντικές ίνες 393.446.372 253.951.556-35,5% Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 20.374.222 23.185.967 13,8% Έλαια & λίπη 289.740.726 298.608.615 3,1% Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 178.081 207.808 16,7% Πηγή ΕΛ.ΣΤΑΤ. Όπως προκύπτει από τον Πίνακα, σημαντική αύξηση σημείωσαν το 2011 κυρίως οι εξαγωγές: ψαριών και παρασκευασμάτων (+10,8%), τα γαλακτοκομικά προϊόντα (+6,3%), τα δημητριακά και παρασκευάσματα (6,5%), τα προϊόντα διατροφής και παρασκευάσματα (17,1%), οι ζωοτροφές (2,5%), τα ποτά (17,2%), τα δέρματα (34,7%), η ξυλεία (28%), οι ακατέργαστες ζωικές και φυτικές ύλες (13,8%), τα έλαια και τα λίπη (3,1%). Επισημαίνεται ο πρωταρχικός ρόλος των εξαγωγών των φρούτων και λαχανικών που συνιστούν το 34,5% του συνόλου των εξαγωγών αγροτικών αγαθών αν και σημείωσαν 7

μικρή πτώση κατά -0,5% το 2011, μετά τη σημαντική αύξησή τους κατά 10,0% το 2010.. Αναφορικά με τις εισαγωγές αγροτικών προϊόντων, παρουσίασαν άνοδο κατά 2,1% το 2011, μετά την πτώση τους κατά -2,7% το 2010. Ως αποτέλεσμα, σημειώθηκε διεύρυνση του αγροτικού εμπορικού ελλείμματος σε 1,95 δις το 2011 από 1,87 δις το 2010 και 2,34 δις το 2009. Από τον Πίνακα των γεωργικών εισαγωγών, επισημαίνεται το ύψος των εισαγωγών κρεάτων και παρασκευασμάτων που αποτελούν το 17,2% του συνόλου των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων το 2011 και αυξήθηκαν κατά 1,8% το 2011 (2010: -5,0%) στα 1,1 δις. Επίσης, σημειώνεται η αύξηση (και το ύψος) των εισαγωγών γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών (+4,6% το 2011 στα 812 εκατ.), ψαριών και παρασκευασμάτων (+7,5% στα 414 εκατ.), δημητριακών και παρασκευασμάτων (+20,7% στα 654,7 εκατ.), δερμάτων (+25,4% στα 97 εκατ.), ζάχαρη και μέλι (2010: +20,6%, 2011: +16,9%, στα 259,1 εκατ.), καφές-κακάο-τσάι (+8,4%, στα 409,2 εκατ.), έλαια & λίπη (2010: +8,6%, 2011: +9,2%, στα 254,5 εκατ.), κ.ά. ΠΙΝΑΚΑΣ: ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ (σε ευρώ) 2010 2011 % ΜΕΤΑΒΟΛΗ 2011/2010 ΣΥΝΟΛΟ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ 6.327.889.538 6.461.253.670 2,1% Ζωντανά ζώα (εκτός ψαριών) 76.375.552 61.763.446-19,1% Κρέατα & Παρασκευάσματα κρέατος 1.088.734.234 1.108.793.267 1,8% Γαλακτοκομικά προϊόντα & αυγά πουλιών 775.933.093 811.807.177 4,6% Ψάρια & Παρασκευάσματα ψαριών 384.814.583 413.746.957 7,5% Δημητριακά & Παρασκευάσματα δημητριακώ 542.239.534 654.672.034 20,7% Φρούτα & Λαχανικά 674.863.881 701.640.430 4,0% Ζάχαρες & Παρασκευάσματα, Μέλι 221.572.822 259.054.725 16,9% Καφές, κακάο, τσάι, μπαχαρικά κλπ. 377.505.249 409.158.761 8,4% Ζωοτροφές 372.402.098 355.390.590-4,6% Προϊόντα διατροφής & Παρασκευάσματα 360.144.129 331.130.085-8,1% Ποτά 370.470.667 307.977.166-16,9% Καπνός & Προϊόντα καπνού 309.799.596 246.875.920-20,3% Δορές, Δέρματα & Γουνοδέρματα ακατέργασ 77.302.663 96.954.502 25,4% Ελαιούχοι σπόροι & Καρποί 173.332.369 174.986.330 1,0% Καουτσούκ φυσικό 9.752.118 13.013.648 33,4% Ξυλεία & Φελλός 148.878.965 121.161.650-18,6% Φυσικές υφαντικές ίνες 12.747.726 18.619.161 46,1% Ακατέργαστες ζωικές & φυτικές ύλες 111.487.492 112.383.748 0,8% Έλαια & λίπη 233.110.379 254.549.927 9,2% Άμυλα σιταριού και καλαμποκιού 6.422.388 7.574.146 17,9% Πηγή ΕΛ.ΣΤΑΤ. Μείωση εισαγωγών παρατηρείται στον καπνό και τα προϊόντα από καπνό (-20,3%) και στα ποτά (-16,9%) προφανώς λόγω της σημαντικής αύξησης των σχετικών εμμέσων φόρων. Επίσης μειωμένες ήταν οι εισαγωγές ξυλείας (2010: -12,8%, 2011: -18,6%) λόγω της μειωμένης οικιστικής κατασκευαστικής δραστηριότητας. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν μηδενική επίπτωση της ύφεσης στις εισαγωγές των περισσότερων γεωργικών προϊόντων, αντίθετα με τις ενδείξεις των δεικτών λιανικών πωλήσεων στην εγχώρια οικονομία. Επιπλέον, είναι εμφανές ότι ένα σημαντικό μέρος των εισαγωγών αγροτικών προϊόντων μπορεί κάλλιστα να υποκατασταθεί από ανταγωνιστική εγχώρια παραγωγή. Παγκόσμια Οικονομία ΗΠΑ: Στην αγορά ακινήτων, οι επικείμενες πωλήσεις κατοικιών σημείωσαν οριακή μείωση κατά -0,5% σε μηνιαία βάση το Φεβρ. 12, μετά από αύξησή τους κατά 2,0% τον Ιαν. 12, ενώ σε ετήσια βάση οι εν λόγω πωλήσεις ήταν αυξημένες κατά 9,2%. Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τον δείκτη τιμών κατοικιών FHFA, οι τιμές των ακινήτων παρέμειναν αμετάβλητες σε μηνιαία βάση τον Ιαν. 12 (στο 182,9) από +0,1% τον προηγούμενο μήνα (183,0), ενώ σε ετήσια βάση ο δείκτης μειώθηκε κατά -0,8% (184,3). Ωστόσο, οι πωλήσεις νέων κατοικιών υποχώρησαν, κατά -1,6% σε μηνιαία βάση, το Φεβρ. 12 από -5,4% τον Ιαν. 12, ενώ σε ετήσια βάση σημείωσαν αύξηση κατά 11,4%. Η μέση τιμή πώλησης των κατοικιών αυξήθηκε κατά 8,3% σε μηνιαία βάση τον Φεβρ. 12 και διαμορφώθηκε στα $ 233,7 χιλ. Επιπλέον, το απόθεμα των νέων κατοικιών που είναι διαθέσιμο προς πώληση αυξήθηκε όσο οι πωλήσεις των 5,8 μηνών τον Φεβρ. 12, από 5,7 μήνες τον Ιαν. 12. Οι αιτήσεις για εγγραφή στα ταμεία ανεργίας υποχώρησαν περαιτέρω την εβδομάδα που έκλεισε την 17.03.2012, σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα και διαμορφώθηκαν στις 348 χιλ. Επίσης, ο μέσος 4 εβδομάδων διαμορφώθηκε στις 355 χιλ., σημαντικά κάτω από το κρίσιμο όριο των 400 χιλ., που σηματοδοτεί ανάπτυξη στην οικονομία. ΖτΕ: Τα στοιχεία που ανακοινώθηκαν για τον ενοποιημένο δείκτη ΡΜΙ στην ΖτΕ τον Μάρτ. 12 είναι απογοητευτικά και δείχνουν ότι η οικονομία της ΖτΕ στο σύνολό της δεν θα αποφύγει την ύφεση το 1 ο 3μηνο. 12, σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου φαίνεται ότι η οικονομία βρίσκεται σε τροχιά ανάπτυξης. Η μικρή ανάκαμψη στη ΖτΕ που εκτιμάται τώρα να συμβεί από το 2 ο 3μηνο. 12 και θα προέλθει κυρίως από τον ικανοποιητικό ρυθμό ανάπτυξης της Γερμανίας, παρά το ότι και αυτή η οικονομία δεν είναι βέβαιο ότι θα αποφύγει μια πτώση του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο. 12. Πιο συγκεκριμένα: α) ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ στη ΖτΕ υποχώρησε στο 48,7 τον Μάρτ. 12 (χαμηλότερο επίπεδο από τον Μάρτ. 10), από 49,3 τον Φεβ. 12. Ο δείκτης PMI στις υπηρεσίες διαμορφώθηκε στο 48,7 τον Μάρτ. 12, από 48,7 τον Φεβ. 12 και 50,4 τον Ιαν. 12, ενώ ο υποδείκτης της απασχόλησης εξακολουθεί να κυμαίνεται κάτω του 50, στο 49,0 τον Μάρτ. 12, από 49,1 τον Φεβ. 12, επιβεβαιώνοντας τις δυσμενείς συνθήκες στην αγορά εργασίας. Μάλιστα, πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι το ποσοστό ανεργίας στη ΖτΕ θα παραμείνει άνω του 10,5% το 2012. Ο δείκτης PMI στη μεταποίηση επίσης υποχώρησε στο 47,7, από 49,0 τον Φεβ. 12, επιβεβαιώνοντας την υποχώρηση της παραγωγής του κλάδου. Στη Γερμανία, ο ενοποιημένος δείκτης PMI υποχώρησε στο 51,4 τον Μάρτ. 12 (από το αναθεωρημένο προς τα πάνω 53,2 τον Φεβ. 12), αλλά παραμένει άνω του 50. Ο δείκτης στις υπηρεσίες διαμορφώθηκε στο 51,8, από 52,8 τον Φεβ. 12, ενώ ο δείκτης στη μεταποίηση υποχώρησε στο 48,1 τον Μάρτ. 12, από 50,2 τον Φεβ. 12, γεγονός που δείχνει ύφεση στον συγκεκριμένο κλάδο. Τα στοιχεία καταγράφουν στασιμότητα της οικονομίας το 1 ο 3μηνο. 12 ή ακόμα και μικρή πτώση, από -0,2% το 4 ο 3μηνο. 11. Το γερμανικό ινστιτούτο RWI αναθεώρησε προς τα πάνω την πρόβλεψη για την αύξηση του ΑΕΠ της Γερμανίας το 2012 στο 1,0%, από 0,6% που εκτιμούσαν τον Δεκ. 11, λόγω της βελτίωσης των παγκόσμιων οικονομιών αλλά και την 8

εξομάλυνσης του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Στη Γαλλία, ο ενοποιημένος δείκτης ΡΜΙ επίσης μειώθηκε στο 49,0 τον Μάρτ. 12, από 50,2 τον Φεβ. 12 και 51,2 τον Ιαν. 12, με τον δείκτη στη μεταποίηση να υποχωρεί στο 47,6 τον Μάρτ. 12, από 50,0 τον Φεβ. 12, ενώ τον δείκτη στις υπηρεσίες να παραμένει στο 50,0 τον Μάρτ. 12. Η κυβέρνηση της Γαλλίας αναθεώρησε προς τα πάνω τις εκτιμήσεις της για την αύξηση του ΑΕΠ στο 0,7% 2012, από 0,5% που προέβλεπε πριν, ενώ το 2013 το ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 1,7% (από 2,0%). Επιπλέον, ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος IFO βελτιώθηκε για 5 ο συνεχή μήνα στο 109,8 τον Μάρτ. 12, από 109,7 τον Φεβ. 12 και 114,7 τον Μάρτ. 11, αντικατοπτρίζοντας την αισιοδοξία των επιχειρηματιών για τις προσεχείς οικονομικές συνθήκες. Αντίθετα, ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης Gfk χειροτέρευσε απροσδόκητα στο 5,9 τον Απρ. 12, από 6,0 τον Μάρτ. 12, καθώς η αύξηση της τιμής του πετρελαίου επιδρά αρνητικά στα εισοδήματα των νοικοκυριών. Στη Γαλλία ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης βελτιώθηκε αισθητά στο 87 τον Μάρτ. 12, από 82 τον Φεβ. 12 και 81 τον Ιαν. 12. Επίσης, και ο δείκτης επιχειρηματικού κλίματος βελτιώθηκε στο 96 τον Μάρτ. 12, από 93 τον Φεβ. 12 και 92 τον Ιαν. 12, καθώς σημειώθηκε σημαντική βελτίωση στον υποδείκτη ξένων παραγγελιών και ζήτησης από το εξωτερικό στο -15 τον Μάρτ. 12, από -33 τον Φεβ. 12. Ιταλία: Ο Πρωθυπουργός της Ιταλίας συναντήθηκε με τα εργατικά συνδικάτα στις 20.3.2012 με στόχο την επίτευξη συμφωνίας όσον αφορά το νέο πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς εργασίας στη γειτονική μας χώρα, για έξοδο της χώρας από την ύφεση στην οποία αναμένεται να περιέλθει το 2012. Τα δύο μικρότερα συνδικάτα συμφώνησαν με την αλλαγή του νόμου που προτείνεται, ωστόσο το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας διαφώνησε με τις μεταρρυθμίσεις. Το κύριο σημείο στο οποίο αντιτίθενται είναι η διευκόλυνση των απολύσεων των εργαζομένων αορίστου χρόνου και στις επιχειρήσεις που απασχολούν άνω των 15 εργαζομένων. Η κυβέρνηση της Ιταλίας είναι αποφασισμένη να σταματήσει την διαιώνιση των συζητήσεων και ανακοίνωσε στις 22.3.2012 ότι θα προχωρήσει στην αναθεώρηση του νόμου, παρά τις έντονες αντιδράσεις από το μεγαλύτερο συνδικάτο της χώρας (που αριθμεί 6 εκατ. εργαζόμενους) το οποίο ήδη προανήγγειλε γενική απεργία 8 ωρών, προκειμένου να διαμαρτυρηθεί για τα μέτρα που επιτρέπουν στις επιχειρήσεις να προβαίνουν σε απόλυση των εργαζομένων σε περίπτωση που συντρέχουν επιχειρηματικοί λόγοι ή λόγοι πειθαρχίας. Τα μέτρα αυτά, όπως υποστηρίζει η πρόεδρος του συνδικάτου επιβαρύνουν τους εργαζομένους και τους συνταξιούχους. Πάντως, η κυβέρνηση έχει την υποστήριξη και του κεντροαριστερού δημοκρατικού κόμματος, το οποίο ψήφισε υπέρ της προτεινόμενης μεταρρύθμισης της αγοράς εργασίας. Πάντως, μετά τις έντονες αντιδράσεις η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει κανονικά την αλλαγή της νομοθεσίας με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία και να μην υποβάλει τον νόμο στην Βουλή με την μορφή του κατεπείγοντος. Ιαπωνία: Το εμπορικό ισοζύγιο της Ιαπωνίας ήταν και πάλι πλεονασματικό τον Φεβ. 12 στα 32,9 δις (έναντι πρόβλεψης για έλλειμμα 120 δις), από έλλειμμα 1,475 τρις τον Ιαν. 12 (το υψηλότερο από το 1963). Το αποτέλεσμα αυτό οφείλεται στη εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών αγαθών κατά 20,6% σε μηνιαία βάση τον Φεβ. 12 (από -19,8% τον Ιαν. 12), λόγω της υποτίμησης του Γιέν, και την πτώση των εισαγωγών κατά 9,7%. Οι εισαγωγές, ωστόσο, αναμένεται να αυξηθούν τους επόμενους μήνες λόγω της αύξησης της τιμής του πετρελαίου και της αυξημένης ζήτησης εισαγωγών πετρελαίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, σε αντικατάσταση της παραγωγής Η/Ε από πυρηνική ενέργεια. Σε ετήσια βάση οι εξαγωγές εξακολουθούν να είναι μειωμένες κατά -2,7%, ενώ οι εισαγωγές είναι αυξημένες κατά 9,5%. Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανέκαμψαν και αυξήθηκαν κατά 11,9% σε ετήσια βάση τον Φεβ. 12, έναντι της πτώσης τους κατά -0,6% τον Ιαν. 12. Το δίμηνο Ιαν. -Φεβ. 12 το εμπορικό ισοζύγιο ήταν ελλειμματικό στα 1,44 τρις, λόγω πτώσης των εξαγωγών κατά -5,8% και αύξησης των εισαγωγών κατά 9,7% αντίστοιχα. Με βάση αυτά τα δεδομένα, δεν αποκλείεται να δημιουργηθεί νέο έλλειμμα συνολικά το 2012, μετά από το έλλειμμα κατά $ 32 δις το 2011 για πρώτη φορά μετά από 31 έτη. 9

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά)) Ετήσια στοιχεία 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012Ε ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) 4,5 4,5 1,1-2,1-3,5-6,9-4,8 Ιδιωτική Κατανάλωση 4,8 3,8 4,0-1,3-3,6-7,2-5,7 Δημόσια Κατανάλωση 0,0 7,6-2,1 4,8-7,1-9,5-11,0 Ακαθάριστες Επενδύσεις 8,1 5,5-7,7-11,1-15,0-20,7-6,6 - Κατοικίες 29,1-8,6-29,1-21,7-18,0-23,6-18,0 - Εξοπλισμός 14,2 22,3 6,6-11,8-20,0-22,1-10,0 Μεταποίηση 2,0 2,2-4,7-11,2-5,1-9,5-3,5 Ανεργία (%) 8,9 8,3 7,7 9,5 12,5 17,7 19,4 Συνολική Απασχόληση 1,9 1,7 0,2-0,7-2,7-6,6-4,8 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 3,2 3,0 4,2 1,3 4,7 3,3-0,5 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (1995=100) 2,3 3,6 6,2 4,3-1,6-3,2-8,6 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 21,1 21,5 15,9 4,1 0,0-3,1-3,0 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -5,7-6,4-9,8-15,8-10,8-9.3-7,3 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -9,6-12,4-13,3-10,3-9,2-8,6-5,5 Πηγή: ΔΟΜ Alpha Bank, European Commission, The Second Economic Adjustment Programme for Greece, March 2012 Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας 2010 2011 2011 2012 (% μεταβολές σωρευτικής περιόδου) έτος I II III IV έτος διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα (μέσες ποσοστιαίες μεταβολές) Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων και λιπαντικών αυτ/των) -6,9-14,0-11,7-8,7-8,7-8,7 Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων -37,2-55,9-42,2-34,4-29,8-29,8-33,3 (Φεβρ) Οικοδομική Δραστηριότητα -23,7-54,2-44,6-35,5-36,0-32,7 Μεταποίηση -5,1-7,1-9,6-8,0-9,5-9,5-6,3 (Ιαν) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 43,8 43,7 45,6 43,9 41,1 43,6 37,7 (Φεβρ) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 79,3 82,2 77,5 76,5 74,2 77,6 74,9 (Ιαν) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Μεταποίηση 75,8 79,2 77,6 78,3 72,5 76,9 71,4 (Ιαν) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -63-69 -71-74 -83-74 -80,1 (Ιαν) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας 0,0-0,4-1,2-2,2-3,1-3,1-3,3 (Ιαν) Επιχειρήσεις 1,1 1,1 0,2-0,9-2,0-2,0-1,9 (Ιαν) - Βιομηχανία -2,0-1,2-2,2 0,5 0,1 0,1-1,9 (Ιαν) - Κατασκευές 1,9-0,4-0,3-2,1-7,4-7,4-7,6 (Ιαν) - Τουρισμός 2,9 0,2 0,5-0,8-2,3-2,3-1,9 (Ιαν) Νοικοκυριά -1,2-1,9-2,5-3,1-3,9-3,9-4,1 (Ιαν) - Καταναλωτική Πίστη -4,2-4,6-5,8-6,5-6,4-6,4-6,6 (Ιαν) - Στεγαστικά Δάνεια -0,3-1,3-1,7-2,1-2,9-2,9-3,1 (Ιαν) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 4,7 4,7 3,5 2,4 2,8 3,3 2,3 (Ιαν) Δομικός Πληθωρισμός 3,0 2,5 1,7 0,7 1,3 1,5 1,3 (Ιαν) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -4,7-5,4-4,9-4,3-5,9-5,1 Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,38 0,39 0,40 0,40 0,41 0,40 0,41 (Ιαν) Δάνεια προς μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις 6,14 6,88 7,35 7,73 7,88 7,46 7,86 (Ιαν) Καταναλωτικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 11,64 12,25 12,51 12,68 12,04 12,37 11,52 (Ιαν) Στεγαστικών Δανείων (σύνολο με επιβαρύνσεις) 3,84 4,48 4,77 4,94 4,66 4,71 4,31 (Ιαν) Euribor 3μηνών 0,81 1,01 1,42 1,56 1,50 1,39 1,05 (Φεβρ) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 8,95 11,92 14,76 18,23 28,95 18,69 33,83 (Φεβρ) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές (μέσα επίπεδα) -3,5-8,0-7,3-5,0-7,5-6,9 Κατανάλωση Νοικοκυριών -3,9-8,6-7,4-5,2-7,0-7,1 Επενδύσεις -18,0-24,2-19,6-16,4-22,2-20,7 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 3,8-2,4 0,8 4,5-6,1-0,3 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -4,8-9,8-4,5-3,8-14,2-8,1 Ισοζύγιο Πληρωμών σε δις, (μέσα επίπεδα) Εξαγωγές Αγαθών 17,1 4,3 9,5 15,1 20,2 20,2 1,7 (Ιαν) Εισαγωγές Αγαθών 45,4 11,9 23,7 36,0 47,5 47,5 4,1 (Ιαν) Εμπορικό Ισοζύγιο -28,3-7,6-14,2-21,0-27,2-27,2-2,3 (Ιαν) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 6,3 0,6 1,2 7,1 8,8 8,8 0,8 (Ιαν) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 22,3 7,5 8,6 34,0 32,4 32,4 35,1 (Ιαν) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (κεφαλ. μεταβιβ.) -22,0-7,0-13,0-13,9-18,4-18,4-1,5 (Ιαν) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 0,7-0,3-0,7-1,6 0,03 0,03-0,2 (Ιαν) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) -20,9-6,1-9,7-14,6-17,3-17,3-0,08 (Ιαν) Χρηματιστήριο (τέλος περιόδου) Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 1.413,9 1.535,2 1.279,1 798,4 680,4 680,4 743,5 (Φεβρ) (% μεταβολή ΓΔ) -35,6-25,8-10,8-45,7-51,9-51,9-53,0 (Φεβρ) Χρηματιστηριακή Αξία (% ΑΕΠ) 23,3 25,7 21,4 13,8 11,8 11,8 13,6 (Φεβρ) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΛΣΤΑΤ. 10