Τίτλος Μαθήματος: Κωδικός Μαθήματος: Κατηγορία Μαθήματος: (Υποχρεωτικό/Επιλεγόμενο) Επίπεδο Μαθήματος: (πρώτου, δεύτερου ή τρίτου κύκλου) Έτος Σπουδών: Τετράμηνο προσφοράς Μαθήματος: Νοητικές, Γνωστικές και Ψυχοσυναισθηματικές Αναπηρίες EDΙ669 Επιλεγόμενο Μάστερ (2 ος Κύκλος) 1 ο ή 2 ο 2 ο ή 3 ο Αριθμός ECTS: 10 Όνομα ιδάσκοντος: Θα ανακοινωθεί Μαθησιακά Αποτελέσματα Μαθήματος: Αναμένεται ότι με την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/τριες θα είναι σε θέση να: Επισημαίνουν και εξηγούν την αιτιολογία, τους παράγοντες, τα χαρακτηηριστικά των Μαθησιακών υσκολιών, της Νοητικής Αναπηρίας και των Ψυχοσυναισθηματικών ιαταραχών. Ορίζουν τις θεωρητικές προσεγγίσεις/ερμηνείες των Μαθησιακών υσκολιών της Νοητικής Αναπηρίας και των Ψυχοσυναισθηματικών ιαταραχών. Ορίζουν τις διάφορες μορφές μαθησιακών δυσκολιών και τα χαρακτηριστικά τους Ορίζουν τις διάφορες μορφές νοητικής αναπηρίας (πχ σύνδρομα και τα χαρακτηριστικά τους σε όλους τους τομείς Ορίζουν τις διάφορες μορφές ψυχοσυναισθηματικών διαταραχών (πχ συναισθηματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς, φάσμα του αυτισμού κτλ) Εξηγούν το φάσμα και τις σπουδαιότερες μορφές των ψυχοσυναισθηματικών προβλημάτων. Αναλύουν τους αιτιολογικούς παράγοντες, τα συμπτώματα και τις διαγνωστικές δυνατότητες των ψυχοσυναισθηματικών διαταραχών. Ορίζουν τις διάφορες ψυχοθεραπευτικές και ψυχοπαιδαγωγικές παρεμβάσεις για τα παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς και τα παιδιά με διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές. Σχεδιάζουν, να εφαρμόζουν και να αξιολογούν εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης και αντιμετώπισης των προβλημάτων συμπεριφοράς. Σχεδιάζουν, να εφαρμόζουν και να αξιολογούν εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης και αντιμετώπισης παιδιών με νοητική αναπηρία και μαθησιακές δυσκολίες. Σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν δομημένες και μη-δομημένες παρεμβάσεις εκπαίδευσης και αντιμετώπισης των προβλημάτων συμπεριφοράς και παιδιών με διάχυτες
αναπτυξιακές διαταραχές Αναλύουν και εφαρμόζουν τους διαφόρους τρόπους αξιολόγησης της γνωστικής και μαθησιακής κατάστασης του ατόμου, συμπεριλαμβανομένων και των χαρισματικών παιδιών. Τρόπος ιδασκαλίας: Εξ αποστάσεως εκπαίδευση Προαπαιτούμενο(α) και Συναπαιτούμενο(α) Μάθημα(τα): Προτεινόμενα/προαιρετικά μέρη του προγράμματος: Περιεχόμενο Μαθήματος: ΕDG656, EDΙ 664, EDI 665 Κανένα Σκοπός: Σκοπός του μαθήματος είναι η διεξοδική, συστηματική και επιστημονικά τεκμηριωμένη παρουσίαση της συμπτωματολογίας, των αιτιολογικών παραγόντων και των μορφών των ψυχοσυναισθηματικών διαταραχών, των μαθησιακών δυσκολιών και των νοητικών αναπηριών, κυριώς στη γνωστική και μαθησιακή τους επίδοση. Έμφαση, μεταξύ άλλων, θα δοθεί στη συστηματική ανάλυση, επεξεργασία και κατανόηση των στρατηγικών και τεχνικών για την έγκαιρη και έγκυρη αξιολόγηση και αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων συμπεριφοράς και των διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών (Αυτισμός και σύνδρομο Asperger), καθώς και στη συστηματική-επιστημονική επεξεργασία και κατανόηση των διάφορων θεωρητικών ερμηνειών των Μαθησιακών υσκολιών και της Νοητικής Αναπηρίας, και στις πρακτικές παιδαγωγικές εφαρμογές για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους στο πλαίσιο του σχολείου αλλά και της οικογένειας. Περιγραφή: Μαθησιακές υσκολίες Ιστορική εξέλιξη των Μαθησιακών υσκολιών Ορισμοί των Μαθησιακών υσκολιών Αίτια, παράγοντες Σχέση Μαθησιακών υσκολιών και σχολικής αποτυχίας Ερμηνευτικά μοντέλα των Μαθησιακών υσκολιών Γνωστικά χαρακτηριστικά των παιδιών με Μαθησιακές υσκολίες Συναισθηματικά χαρακτηριστικά των παιδιών με Μαθησιακές υσκολίες Μεταγνώση και μεταγνωστικά προβλήματα Αξιολόγηση και διάγνωση των Μαθησιακών υσκολιών Μορφές των Μαθησιακών υσκολιών. Ειδική μαθησιακή υσκολία (δυσλεξία): Χαρακτηριστικά και τρόποι αντιμετώπισης (Αναγνωστικές δυσκολίες, δυσκολίες Γραπτού Λόγου (δυσορθογραφία, δυσκολίας στα μαθηματικά). Μοντέλα εκπαιδευτικο-διδακτικών προγραμμάτων στην αντιμετώπιση των Μαθησιακών υσκολιών
Νοητική Αναπηρία Ιστορική αναδρομή του όρου Νοητική Αναπηρία Νοημοσύνη: Θεωρίες-Μέτρηση και αξιολόγηση-τεστ νοημοσύνης Ορισμός Νοητικής Αναπηρίας. Συστήματα ταξινόμησης Αιτιολογία και Χαρακτηριστικά της Νοητικής Αναπηρίας Θεωρητικές ερμηνείες της Νοητικής Αναπηρίας Βαθμοί Νοητικής Ανάπτυξης. Χαρακτηριστική Γνωστική Ανάπτυξη Ο ρόλος του κοινωνικού περιβάλλοντος (Οικογένεια-Σχολείο) Ο ρόλος του εκπαιδευτικού της γενικής τάξης και του ειδικού παιδαγωγού Προγράμματα αντιμετώπισης-συνεκπαίδευσης. Αναφορά σε χαρακτηριστικά συγκεκριμένων συνδρόμων (πχ Σύνδρομο Down) Προικισμένα / Χαρισματικά παιδιά Χαρακτηριστικά και αντιμετώπιση Προβλήματα συμπεριφοράς και συναισθηματικά προβλήματα Έννοια. Ορισμοί. Κριτήρια καθορισμο. Αιτιολογία. Ταξινομήσεις ψυχικών διαταραχών DSM-VΙ, ICD-10. Τρόποι αξιολόγησης - ιαγνωστικά εργαλεία (Achenbach-Ε ΕΠ κ.ά.). Μορφές προβληματικής συμπεριφοράς. Χαρακτηριστικά παιδιών και εφήβων με προβλήματα συμπεριφοράς. (κοινωνικά χαρ/κά - ψυχοσυναισθηματικά χαρ/κά γνωστικές ικανότητες κίνητρα). ιαταραχές διαγωγής: Επιθετικότητα Σχολική θυματοποίηση. Αγχώδεις διαταραχές του συναισθήματος(πρώην νευρώσεις). Γενικά χαρ/κά Μορφές - Πιθανά αίτια και γενικές αρχές αντιμετώπισης. ΕΠΥ: Βασικές θεωρητικές θέσεις και παρουσίαση εξατομικευμένου προγράμματος παρέμβασης σύμφωνα με το συμπεριφοριστικό μοντέλο της «Λειτουργικής Ανάλυσης και ιαμόρφωσης της Συμπεριφοράς». Κοινωνική απόσυρση: Βασικές θεωρητικές θέσεις και παρουσίαση εξατομικευμένου προγράμματος παρέμβασης σύμφωνα με το συμπεριφοριστικό μοντέλο της «Λειτουργικής Ανάλυσης και ιαμόρφωσης της Συμπεριφοράς». Οικοσυστημικό μοντέλο αντιμετώπισης της προβληματικής συμπεριφοράς. Στρατηγικές ενίσχυσης του αυτοσυναισθήματος. ιάχυτες Αναπτυξιακές ιαταραχές: Φάσμα του Αυτισμού Ιστορική αναδρομή Μύθοι και πραγματικότητες Βασικά χαρακτηριστικά για τη διάγνωση του αυτισμού. Επικοινωνία-κοινωνική αλληλεπίδραση- σκέψη/φαντασία. Αντιμετώπιση (βιολογική, ψυχοθεραπευτική, συμπεριφοριστική, γνωσιακήσυμπεριφοριστική). ομημένες και μη-δομημένες προσεγγίσεις
Το σύνδρομο Asperger: Χαρακτηριστικά και συμπτωματολογία των ατόμων με σύνδρομο Asperger, Γνωστική ανάπτυξη, Κοινωνική επαφή και συμπεριφορά. Άλλα υνητικά, μπορεί να γίνει αναφορά και με άλλα θέματα, όπως παιδιά με προβλήματα υγείας κλπ. Απαιτούμενα ή Προτεινόμενα Εγχειρίδια: Προτεινόμενα Εγχειρίδια: Αγαλιώτης, Ι. (2000). Μαθησιακές υσκολίες στα Μαθηματικά. Αιτιολογία, Αξιολόγηση, Αντιμετώπιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Ζώνιου-Σιδέρη, Α. (2004). Σύγχρονες ενταξιακές προσεγγίσεις. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Κάκουρος, Ε. & Μανιαδάκη, Κ. (2000). ιαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Κολιάδης, Ε. (2002). Γνωστική Ψυχολογία Γνωστική Νευροεπιστήμη. Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών. Τόμος. Αθήνα: Αυτοέκδοση. Μαυρομάτη,. (2004). υσλεξία: Φύση του προβλήματος και Αντιμετώπιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Παντελιάδου, Σ. (2000) Μαθησιακές υσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Παντελιάδου, Σ. & Μπότσας Γ. (2004) Χαρακτηριστικά των μαθητών με Μαθησιακές υσκολίες. Στο Σ. Παντελιάδου, Α. Πατσιοδήμου & Γ. Μπότσας (επ.) Οι μαθησιακές δυσκολίες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, σσ. 31-52, Βόλος. Παντελιάδου, Σ. & Μπότσας Γ. (2007) Μαθησιακές υσκολίες: Βασικές έννοιες και χαρακτηριστικά. Γράφημα. Παρασκευόπουλος, Ι. Ν. (1980). Νοητική Καθυστέρηση. Αθήνα: Αυτοέκδοση. ιάθεση Ελληνικά Γράμματα. Πολυχρονοπούλου, Σ. (1997).Νοητική Υστέρηση. Αθήνα: Αυτοέκδοση. ιάθεση Εκδόσεις Γρηγόρη.
Σούλης, Σ. Γ. (1997) Τα Παιδιά με Βαριά Νοητική Καθυστέρηση και ο Κόσμος τους. Άτομα με Πολλαπλές Αναπηρίες. Αθήνα: Gutenberg. Χ Γιαννακού, Α. (2008). ιαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα. Λευκωσία. Σύνδεσμος ΕΠ-Υ. Kirk, S. A., Gallaher, J. and Anastasiow, N. J. (1993) Educating Exceptional Children. Boston: Houghton Mifflin. Lerner, J. (2005) Learning Disabilities: Theories, Diagnosis and Teaching Strategies. Boston: Houghton Mifflin. Mercer, C.D. & Pullen, P.C. (2005). Students with learning disabilities. Pearson: Merrill Prentice Hall. Swanson, H.L., Cooney, J.B. & McNamara, J.K. (2004). Learning disabilities and memory. In B.Y.L. Wong (ed.) Learning about learning disabilities (3 rd ed.) (pp. 41-92). San Diego, CA: Elsevier. Thomas, D. & Woods, H. (2008). Νοητική Υστέρηση. Θεωρία και πράξη. Αθήνα: Τόπος Attwood, T. (2005). Παιδιά με ιδιαιτερότητες στη γλωσσική ανάπτυξη και την κοινωνική αλληλεπίδραση. Σύνδρομο Asperger: Οδηγός ανίχνευσης και αντιμετώπισης. Αθήνα: Σαββάλας. Frith, U. (1994) Αυτισμός: Εξηγώντας το Αίνιγμα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. (Μετάφραση: Καλομοίρης, Γ.) Herbert, M. (1998). Ψυχολογικά προβλήματα παιδικής ηλικίας. Α & Β τόμος. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Herbert, M. (1998). Ψυχολογικά προβλήματα εφηβικής ηλικίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Καλαντζή-Αζίζι, Α. & Ζαφειροπούλου, Μ. (2004). Προσαρμογή στο σχολείο. Πρόληψη και αντιμετώπιση δυσκολιών. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Κολιάδης, Ε. (2005). Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη. Τόμος Α : Συμπεριφοριστικές θεωρίες. Αθήνα:
Αυτοέκδοση. ιάθεση: Ελληνικά Γράμματα & Εκδόσεις Γρηγόρη. Κολιάδης, Ε. (2006). Θεωρίες Μάθησης και Εκπαιδευτική Πράξη. Τόμος Β : Κοινωνικογνωστικές θεωρίες. Αθήνα: Αυτοέκδοση. ιάθεση: Ελληνικά Γράμματα & Εκδόσεις Γρηγόρη Κυπριωτάκης, Α. (1997) Τα Αυτιστικά Παιδιά και η Αγωγή τους. Ηράκλειο: Κυπριωτάκης, Α. Molnar, A. and Linquist, B. (1999) Προβλήματα Συμπεριφοράς στο Σχολείο: Οικοσυστημική Προσέγγιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Νέστορος, Ι. (1992). Η επιθετικότητα στην οικογένεια, στο σχολείο και την κοινωνία. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Τάφα, Ε. (Επιμ.) (1998) Συνεκπαίδευση Παιδιών με και χωρίς Προβλήματα Μάθησης και Συμπεριφοράς. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Angelides, P. (2000). A new technique for dealing with behavior difficulties in Cyprus: the analysis of critical incidents. European Journal of Special Needs Education, 15(1), 55-68. Phtiaka, H. (1997) Special Kids for Special Treatment? How Special do you Need to Be to Find Yourself in a Special School? London: The Falmer Press. Προγραμματισμένες Εκπαιδευτικές ραστηριότητες και Μέθοδος ιδασκαλίας Αξιολόγηση: Zirpoli, Th.I. (2005). Behavior Εικονικές διαλέξεις, εργασίες, εξετάσεις. Συνεχιζόμενες ραστηριότητες Αξιολόγησης 50% Τελική Εξέταση 50% Γλώσσα ιδασκαλίας: Πρακτική Άσκηση: Ελληνική Όχι