1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ
2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Ο ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ 3.5 Κοινωνική διαστρωμάτωση και κοινωνική κινητικότητα.
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 1/21 Κοινωνική διαστρωμάτωση. Η κατάταξη των μελών της κοινωνίας σε ανώτερες και κατώτερες τάξεις και στρώματα. Πώς γίνεται αυτή η κατάταξη; Με ποια κριτήρια; Οι κοινωνιολογικές σχολές έχουν διαφορετικές απόψεις. 3
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 2/21 Μαρξισμός Κριτήριο είναι η σχέση ιδιοκτησίας που έχει το άτομο με τα μέσα παραγωγής. Υπάρχουν οι ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής και αυτοί που εργάζονται σε αυτά. 4
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 3/21 Ιδιοκτήτες μέσων παραγωγής Δουλοκτήτες Φεουδάρχες Κεφαλαιοκράτες Οι εργαζόμενοι Δούλοι Δουλοπάροικοι Εργάτες 5
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 4/21 Αστική τάξη Μικροαστικά στρώματα Εργατική τάξη 6
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 5/21 Σχολή του λειτουργισμού Κριτήριο κατάταξης αποτελούν τα προσόντα και οι ικανότητες των ανθρώπων. Η κοινωνία προοδεύει όταν ενθαρρύνει τους πιο άξιους και εργατικούς να καταλάβουν υψηλές θέσεις. 7
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 6/21 Μαξ Βέμπερ Η άποψή του περιέχει στοιχεία και από τις δύο σχολές. Κριτήρια αποτελούν ο οικονομικός παράγοντας, το κύρος και το γόητρο καθώς και η πολιτική δύναμη και κοινωνική επιρροή. 8
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 7/21 Οι κοινωνικές τάξεις δεν είναι ομοιογενείς ομάδες. Υπάρχουν συγκρούσεις μεταξύ των μελών τους. Π.χ. οι τραπεζίτες ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Γι αυτό στο εσωτερικό των τάξεων υπάρχουν κοινωνικά στρώματα που εκφράζουν αυτές τις διαφοροποιήσεις. 9
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 8/21 Κοινωνική θέση Κοινωνική ισχύς 10
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 9/21 Κοινωνική θέση Κοινωνική ισχύς Η θέση που κατέχει ένα άτομο στην κοινωνία ή σε μια κοινωνική ομάδα. Η δυνατότητα του ατόμου να επηρεάσει την οικονομική, κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική ζωή της κοινωνίας. 11
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 10/21 Οικονομική ισχύς Πολιτική ισχύς Η δυνατότητα μιας θέσης να επηρεάσει την οικονομική ζωή π.χ. επιχειρηματίας. Η δυνατότητα μιας θέσης να επηρεάσει την πολιτική ζωή και εξουσία π.χ. υπουργός. Η δυνατότητα μιας θέσης να επηρεάσει την πολιτισμική ζωή π.χ. καλλιτέχνης. Πολιτισμική ισχύς 12
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 11/21 Πόση κοινωνική ισχύς Τι είδους κοινωνική ισχύς Καθορίζει το πόσο υψηλά ή χαμηλά βρίσκεται στην κοινωνική ιεραρχία το άτομο. 13
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 12/21 Τι είδους κοινωνική ισχύς: σε ποια πεδία έχει επίδραση η ισχύς. Πόση κοινωνική ισχύς: το μέγεθος της ισχύος. 14
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 13/21 Κοινωνική θέση Κοινωνικός ρόλος Δεν ταυτίζονται 15
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 14/21 Κοινωνικός ρόλος Οι προδιαγραφές που θέτει η κοινωνία με βάση τις οποίες θα ασκήσει το άτομο τα καθήκοντα της θέσης του. Η κοινωνικά αποδεκτή συμπεριφορά που αντιστοιχεί σε μια κοινωνική θέση. 16
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 15/21 Δεν προσδιορίζονται από κάποιο νόμο. Άτυποι Κοινωνικοί ρόλοι Το περιεχόμενό τους ρυθμίζεται τυπικά. Τυπικοί Είναι αυστηροί ή χαλαροί. 17
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 16/21 Σύγκρουση ρόλων. Οι υποχρεώσεις των ρόλων συγκρούονται. Οι άνθρωποι ασκούν ταυτόχρονα πολλούς ρόλους. Π.χ. μια γυναίκα που είναι σύζυγος, μητέρα, εργαζόμενη και πολίτης. 18
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 17/21 Κοινωνική κινητικότητα: Η μετακίνηση των ανθρώπων από μια κοινωνική τάξη ή στρώμα σε άλλη κοινωνική τάξη ή στρώμα ή από μια κοινωνική θέση σε άλλη. Εξαρτάται από τις μεταβολές που γίνονται σε μια κοινωνία. 19
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 18/21 Εξαρτάται από τις μεταβολές που γίνονται σε μια κοινωνία. Η κοινωνική κινητικότητα Όταν ο αγροτικός τομέας συρρικνώθηκε και αυξήθηκαν ο δευτερογενής και τριτογενής τομέας. Π.χ. μετά τον Β Παγκόσμιο 20
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 19/21 Κοινωνική κινητικότητα Ανοδική Καθοδική Οριζόντια 21
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 20/21 Ενδογενεακή Κοινωνική κινητικότητα Διαγενεακή Γίνεται στη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου. Πραγματοποιεί ται από γενιά σε γενιά. 22
ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ 21/21 Η πορεία που περιλαμβάνει τις θέσεις που κατέβαλε ένα άτομο στη ζωή του. Κοινωνική τροχιά ανοδική καθοδική 23