ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΚΡΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Γ2 ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΠΟ 8 ΕΩΣ 15 ΕΤΩΝ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΚΡΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Γ2 ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΑΠΟ 8 ΕΩΣ 15 ΕΤΩΝ Γενικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται σε όλες τις επικοινωνιακές ανάγκες. Συνεπώς αναμένεται να μπορεί να κατανοεί με ευκολία σχεδόν όλα όσα ακούει ή διαβάζει. Πρέπει επίσης να μπορεί να χειρίζεται όλες τις πηγές πληροφοριών, προφορικές ή γραπτές, με άνεση και αξιοπιστία, έτσι ώστε να κάνει περιλήψεις και περιγραφές, να χειρίζεται αποτελεσματικά το γραπτό και τον προφορικό λόγο με αυθορμητισμό, άνεση και ακρίβεια. Ειδικοί Εκπαιδευτικοί Στόχοι Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής στο επίπεδο αυτό δεν πρέπει να έχει δυσκολία να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, είτε ζωντανά είτε σε εκπομπή, ακόμα και όταν εκφέρεται με ταχύτητα φυσικού ομιλητή, υπό την προϋπόθεση ότι έχει λίγο χρόνο για να εξοικειωθεί με την προφορά. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: κατανοεί οποιοδήποτε φυσικό ομιλητή είτε ως ακροατής είτε ως συνομιλητής καθώς και οποιαδήποτε συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών, η οποία μπορεί να αφορά αφηρημένα και σύνθετα θέματα πέρα από τα προσωπικά του ενδιαφέροντα. O filosofo Protàgora apu Abdèra elle ka o àntrepo ene metro atse ola ta pràmata, atse cina ka ine jatì ine ce atse cina ka en ine jatì en ine. Tuo èrkete sto pi ka passon ena echi tin dikì-ttu esperiènza ce torì ta pràmata itu kundu ta tseri cino. διακρίνει λεπτές διαφορές ύφους, υπονοούμενα και αναφορές σε κοινωνικοπολιτισμικά στοιχεία, καθώς και να βγάλει συμπεράσματα για διαθέσεις και προθέσεις των (συν)ομιλητών εντοπίζοντας τις σχετικές ενδείξεις του κειμένου που ακούει. Bravo! Ipìrte so kkonvègno sèntsa na mu pi tìpoti ivò se èmena na pame antàma, invece isù ipìrte cittu cittu ce manku me avvìsetse. παρακολουθεί συζητήσεις και παρουσιάσεις ως μέλος ζωντανού ακροατηρίου, να ακολουθεί και να κατανοεί οδηγίες και ανακοινώσεις, να παρακολουθεί τηλεόραση και ταινίες μικρού μήκους, να ακούει ραδιόφωνο ή και κάποιες ηχογραφήσεις που χρησιμοποιούν πολλά στοιχεία της καθομιλουμένης, ιδιωτισμούς και ίσως άγνωστη ορολογία για τον μαθητή. Konferènza ja to Pplatùna O Platùna jennìti s Atene so 427 prota tu Christù ce ìsane discìbbulo tu Sòkrate. So 388 ipìrte so Tàranto ce icì annòrise ton Arkìta ce tus Pitagòriku ka stèane me cino. Poi ipìrte ses Sicìglie, si Ssirakùsa, jatì ton iche invitètsonta o tirànno Dionìsio 1

Κατανόηση γραπτού λόγου Στο επίπεδο αυτό ο μαθητής αναμένεται να μπορεί να κατανοεί, με πολύ μικρές πιθανότητες παρανόησης, όλα σχεδόν τα είδη γραπτών κειμένων, σύνθετα, λογοτεχνικά. Πρέπει επίσης να είναι σε θέση να διακρίνει αποχρώσεις ύφους. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: να κατανοεί αναφορές και άρθρα τα οποία δεν πρέπει να προκαλούν ιδιαίτερη δυσκολία για τον υποψήφιο του επιπέδου Γ2. Tris Menhir si Cchora Si Cchora to javommèno sèkulo iche tris menhir; ena ambrò sa spitia a ttes tòmene sin via E. Perròne, ena ambrò so koràfi A Llia si strata palèa pu perni i Tsuddhìnu, ce addhon ena ivrìskato ambrò so spiti, icì pu ìstigghe i kuccerìa A Rrokko. Oli ce tri chamèni. Tuo ene na pprama pu mas prikèni poddhì ti kkardìa, jatì kundu tsèrome, i menhir ine monumenti pu vriskotte να εντοπίζει μέσα σε κείμενα τις λεπτομέρειες που τον ενδιαφέρουν, να χρησιμοποιεί τις πηγές πληροφοριών αποτελεσματικά για την πλήρη κατανόηση του κειμένου και να αξιολογεί το υλικό του. O Palùmbo lei ka si Cchora iche mia Pietrafitta ka tota, motte cino ègrafe isa ggià chamèni. Ivrìskato mas lei - ambrò si pporta Filìa, apà si strata stramuràle pu sìmmeri annomatìzete Via Roma. Ce ambelìsane tutto mmenhir na kàmone largo jatì ci so stesso ttopo ìchane na fabbrikètsone na spiti cinùrgio ce tuso litari ìdie fastidio να ανατρέχει σε λεξικά για μεγαλύτερη βοήθεια. Παραγωγή γραπτού λόγου Η συγγραφή οποιουδήποτε κειμένου δεν πρέπει να αποτελεί πρόβλημα για τον υποψήφιο του επιπέδου αυτού. Πρέπει να είναι σε θέση να γράφει κείμενα με κατάλληλο και αποτελεσματικό ύφος καθώς επίσης και με λογική δομή. Σε επίπεδο αλληλογραφίας αναμένεται να εκφράζεται με σαφήνεια. Πρέπει να μπορεί, επίσης, να γράφει σημειώματα, μηνύματα και έντυπα χρησιμοποιώντας την κατάλληλη κάθε φορά γλώσσα και ύφος, να κρατάει σημειώσεις σε μαθήματα ή σεμινάρια. Πρέπει να μπορεί να επεξεργάζεται κείμενα τα οποία θα είναι σε θέση να αναλύει και να ανασυνθέτει με συνοπτικό τρόπο.. Επιπλέον, πρέπει να είναι σε θέση να γράφει αναλυτικές περιγραφές και αφηγήσεις, ενσωματώνοντας υποθέματα, αναπτύσσοντας συγκεκριμένα σημεία και ολοκληρώνοντας με ένα κατάλληλο συμπέρασμα. Σε επίπεδο λεξιλογίου αναμένεται να χρησιμοποιεί κατάλληλα ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, το οποίο περιλαμβάνει και ιδιωματικές εκφράσεις. Παραγωγή προφορικού λόγου Στην προφορική συναλλαγή, ο μαθητής του επιπέδου αυτού αναμένεται να είναι σε θέση να συμμετέχει σε οποιαδήποτε συνομιλία ή συζήτηση έχοντας επαρκή γνώση ιδιωματικών εκφράσεων και όρων της καθομιλουμένης και με δυνατότητα να παράγει σαφή, ρέοντα σωστά δομημένο λόγο με αποτελεσματική λογική δομή. 2

Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: έχει έλεγχο των γραμματικών και συντακτικών δομών της γλώσσας καθώς και της φωνολογίας και να είναι σε θέση να ξεπερνάει την οποιαδήποτε γλωσσική δυσκολία αντιμετωπίζει, χωρίς αυτό να γίνεται εύκολα αντιληπτό από τους συνομιλητές του. συνομιλεί άνετα, είτε σε φιλικό είτε σε επίσημο επίπεδο και να παραθέτει τα επιχειρήματά του για οποιοδήποτε θέμα, χωρίς να υστερεί από ένα φυσικό ομιλητή. διαπραγματεύεται για την αγορά αγαθών παρουσιάζοντας μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα με σαφήνεια και πειστικότητα. ανταλλάσσει πληροφορίες και συμβουλές για διάφορα θεμάτων, να κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες και να αντεπεξέρχεται στις δυσκολίες, που τυχόν θα συναντά χρησιμοποιεί ένα πλούσιο λεξιλόγιο με ευελιξία και ακρίβεια. εκφράζεται αυθόρμητα και να παρακάμπτει με επιδεξιότητα τις όποιες δυσκολίες σε περιστάσεις μονολόγου για περιγραφή εμπειριών, επιχειρηματολογία κτλ. Ε.: Pos kui? Α.: Reàle Klèlia Giusèppa ce me fonàzone Pina. Ε.: Pota jennìti? Α.: Primo, sette, 1934. Ε.: Ipù jennìti? Α.: Si Cchora. Ε.: Ipù polèmigghe? Α.: Ipolèmigga kontadìna ce tabbakkìna. Ε.: Is plea fràbbika polèmigghe? Α.: So don Antòni to llèane, Mastrolìa Leonardo Antonio. Ε.: Ti chrono atsìkkose na polemìsi si ffràbbika? Α.: Ma pistèo versu lu cinquanta lu cinquanta. Ε.: Ce possus chronu polèmise? Α.: Dekapènte, dekàtse, en eo stennù kalà. Καταστάσεις Επικοινωνίας Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκρίνεται και να χειρίζεται επιτυχώς όλες τις καταστάσεις επικοινωνίας που περιγράφονται στα προηγούμενα επίπεδα γνώσης της Γκρίκο, αλλά και κάθε απρόβλεπτη επικοινωνιακή κατάσταση με την οποία δεν έχει καμιά εξοικείωση. Οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί ο ομιλητής είναι απεριόριστες και δύσκολα μπορούν να προσδιοριστούν, εφόσον ο καθένας έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα, ασχολίες και επικοινωνιακές ανάγκες. Έτσι, λοιπόν, ορίζοντας την ικανότητα του ομιλητή ως προς την κατανόηση και την παραγωγή του προφορικού και του γραπτού λόγου, το είδος του λόγου και των κειμένων με τα οποία θα έρθει σε επαφή ως ακροατής, ομιλητής ή αναγνώστης, διαφαίνονται έμμεσα οι καταστάσεις επικοινωνίας στις οποίες μπορεί να εμπλακεί εκπληρώνοντας τις επικοινωνιακές του ανάγκες. 3

Προφορικός λόγος Κατανόηση προφορικού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί οποιοδήποτε είδος προφορικού λόγου, ζωντανά ή σε αναμετάδοση, ο οποίος εκφέρεται με την ταχύτητα ενός φυσικού ομιλητή. Τα θέματα του προφορικού λόγου που μπορεί να κατανοεί ο ομιλητής είναι ποικίλα, από τα απλά καθημερινά (ανακοινώσεις, οδηγίες, συνομιλία μεταξύ φυσικών ομιλητών) μέχρι τα πιο εξειδικευμένα και αφηρημένα (δημόσια συζήτηση, δελτία ειδήσεων κτλ.). Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να ακούει με σκοπό να αντιλαμβάνεται την κεντρική ιδέα, να κατανοεί όλες τις λεπτομέρειες, να απομονώνει από ένα μακροσκελή λόγο ορισμένες συγκεκριμένες πληροφορίες που τον αφορούν άμεσα. Είδη προφορικών κειμένων Τα προφορικά κείμενα με τα οποία έρχεται σε επαφή ο μαθητής και πρέπει να μπορεί να κατανοεί είναι: διαπροσωπικοί διάλογοι και συνομιλίες ζωηρή συνομιλία και αντιπαράθεση μεταξύ φυσικών ομιλητών ακόμη και πάνω σε αφηρημένα, σύνθετα και συχνά όχι οικεία θέματα τηλεφωνικές συνδιαλέξεις οδηγίες δημόσιες συζητήσεις/αντιπαραθέσεις δημόσιες ανακοινώσεις παρουσιάσεις βιβλίων δελτία ειδήσεων θεατρικά έργα και ταινίες μικρού μήκους τραγούδια Ε.: Posses fràbbike iche si Cchora? Α.: Iche: cini tu don Antòni ka polèmigga ivò; tu don Cici, so kastèddhi; ce cimpì si stansiùna, tu don Angiulìnu Ànkora. Ε.: Isù is plea fràbbika polèmigghe? Α.: I ccini tu don Antòni Mastrolìa. Ε.: Ti fatìa èkanne icèssu si ffràbbika isù? Α.: Ivò èkanna ti spianatrìce. Ε.: Ce ti èkanne i spianatrìce? Spièga na sprì. Α.: I spianatrìce ìsane : ispetsìggamo tes ansèrte, tes vàddhamo apànu so mantìli ce kànnamo ta fiddha ta fiddha plo kkajo, ta fiddha plo ffiàkka; ta spianèamo apànu so kòtano. Παραγωγή προφορικού λόγου Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τη γλώσσα με ευελιξία και αποτελεσματικότητα για κοινωνικούς σκοπούς. Αναλυτικότερα, ο προφορικός λόγος του υποψήφιου πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά: 4

Οργάνωση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να οργανώνει το λόγο του με βάση κάποιες παραμέτρους, όπως: θέμα πληροφορίες φυσική/χρονική ακολουθία αίτιο αιτιατό συνοχή και συνεκτικότητα λογική διάταξη κατάλληλο ύφος Ε.: Iche divèrses kualìtà atse tabbàkko? Α.: Iche poddhes kualità ce kànnamo tes katastèddhe apànu so bbanko ce poi ijàvenne i mèscia ka ta èpianne ce ta èperne tos ballatrìce. Ε.: Ti addhi ffatìa kànnane i addhe icèssu? Α.: Iche tes ballatrìce de prima, poi iche cine pu kànnane to ttòrkio. So ttòrkio ìsane plo frantùma na valone icèssu, balle plo ssekondàrie; ma i ballatrìce de prima poi kànnane ta fiddha plo ssòtsia, te bballe plo kkajo. Ε.: I kajo fatìa i ballatrìce ìsane? Α.: I ballatrìce ìsane i kajo, sì! Ε.: Ce, i mèscia? Α.: Poi iche ti mmèscia, ti ssottomèscia ka kumandèane. Iche tèssare -ppente addhe pu stèane tise, ikualùa ttes ansèrte, ikualùa tta fiddha, iskarikèane tes kasce na doko ttes ansèrte; ikànnane divèrsu llavòru. Ύφος Ο μαθητής ανάλογα με την περίσταση πρέπει να χρησιμοποιεί και το κατάλληλο ύφος στο λόγο του, όπως: να δίνει έμφαση στα κύρια σημεία του λόγου του και να χρησιμοποιεί το κατάλληλο ύφος (φιλικό ή επίσημο) ανάλογα με το θέμα που διαπραγματεύεται να αναγνωρίζει αλλά και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος στην προτροπή να αρχίσει μια διαδικασία, όπως: α) προσωπικό β) οικείο γ) ανεπίσημο δ) επίσημο Ε.: I mèscia ti èkanne? Α.: I mèscia ìstigghe icèssu na kumandètsi ce ikontròllegghe; ijàvenne, an iche fiddha smimmèna elle: «tuo e ppai ittù», se kontròllegghe! Ε.: Iche àntrepu? Α.: Àntrepu ka polemùane iche to pportinàjo k ànigghe to pportùna, ìklinne; ce addhon ena icèssu p èkanne tus kuntu poi, en iche poddhù ka polemùane. Ε.: Tis tin ghiàddhegghe ti mmèscia? 5

Α.: Ti mmèscia tin ghiàddhegghe o patrùna, jatì ia pplo bbrava na cernètsi ton dabbàkko, n anoìsi kajo; anòigghe kajo ti kkualità atse tabbàkko. Ε.: Isane plon espèrta? Α.: Ia pplon espèrta, sì! Plo bbrava na kumandètsi ce plon espèrta son dabbàkko. Χαρακτηριστικά Ο λόγος του ομιλητή αυτού του επιπέδου πρέπει να χαρακτηρίζεται από ένα ευρύ λεξιλογικό φάσμα, ευχέρεια, ακρίβεια, συνοχή, αρκετά μεγάλο βαθμό γραμματικού ελέγχου (τα τυχόν λάθη του δεν προκαλούν παρανόηση). Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: εκφράζεται για μεγάλο χρονικό διάστημα με φυσική ροή χωρίς κόπο και δισταγμούς κάνει παύσεις για να σκεφτεί και να βρει τις κατάλληλες λέξεις, για να εκφράσει τις σκέψεις του ή να βρει κατάλληλο παράδειγμα ή εξήγηση, όμως χωρίς αυτό να είναι σε βάρος της φυσικής ροής του λόγου του, αποδίδει ακόμη σημασιολογικές αποχρώσεις με ευκρίνεια όχι μόνο με τη χρήση ενός πλουσιότατου λεξιλογίου αλλά και μέσω της χρήσης με ακρίβεια ενός ευρέως φάσματος προσδιοριστικών μηχανισμών δίνει έμφαση στα σημαντικά σημεία του λόγου του και να αποφεύγει την αμφισημία. Ε.: Is esà tis sas èpianne si ffatìa, i mèscia oppùru o patrùna? Α.: Iche na pai panta so ppatrùna. Imèna m èpike o patrùna direttamènte, ipe ka me piànni cino; ipìrte o ciùri-mu na tu milìsi ce ipe: «na mi ppensètsi ti kkiatèra-su ti ppiànno ivò» ce m èpike cino, m avvìsetse na pao. Ε.: Ti età iche isù motte ancìgnase na polemìsi? Α.: Dekatèssarus chronò! Ε.: Iche na kami na kkontràtto? T iche na kami me to ppatruna? Α.: Nde, en iche na kami tìpoti kontràttu. Ε.: Manechà itu? Α.: Ipie c elle a sse ìsoze piài si ffràbbika A sse ìsoze piài, s èpianne; imèna m èpike direttamènte o patrùna. Ε.: Posses ore polemùato? Α.: Ore kànnamo: imbènnamo alle sette e menza so pornò, igghènnamo alle dodici, all una ijurìzamo mapàle, alle tre e menza igghènnamo. Δυνατότητες έκφρασης Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: απαντά σε ερωτήσεις με ευχέρεια ακόμη και σχετικές με αφηρημένα θέματα που δεν του είναι οικεία εκφέρει λόγο σαφή, ρέοντα, καλά δομημένο, ώστε να γίνεται απόλυτα κατανοητός μεταδίδει σημασιολογικές αποχρώσεις με ακρίβεια, χρησιμοποιώντας με επιτυχία ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου και γραμματικών δομών εκφράζει τις απόψεις του και να τις υποστηρίζει αντιδρά σε αντεπιχειρήματα περιγράφει τις εμπειρίες του δίνει λεπτομερή περιγραφή μιας διαδικασίας που πρέπει να ακολουθηθεί 6

επεμβαίνει κατάλληλα σε μια συζήτηση τρίτων παρακάμπτει τις τυχόν αδυναμίες του αναδιαρθρώνοντας το λόγο του και ξεπερνώντας κάποια δυσκολία, χωρίς αυτό να επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας χρησιμοποιεί ιδιωτισμούς και ιδιωματικές εκφράσεις χρησιμοποιεί στρατηγικές για να προκαλέσει ή να κρατήσει το ενδιαφέρον του ακροατηρίου (π.χ. χρωματισμός φωνής, κατάλληλο λεξιλόγιο κτλ.). Ε: Posses operàie ìsosto isì, si ffràbbika pu polèmmigghe isù? Α.: Più o menu pettìnta, pettintapènte, atsìnta; tuo ìane o tutso ka iche. Ε.: Isòzato milìsi icèssu si ffràbbika motte polemùato? Α.: Nde, e ssòzamo milìsi makà! Ce nde na fame ce tìpoti. Iche na kustì manechà o rushio atse tabbàkko, na polemìsome. Ε.: Isòzato pi kammìa ppreghièra, kanè pprama? Ti kànnato, isòzato kantètsi? E ssòzato kami tìpoti? Α.: Ma, kammìa fforà pròpria iche mia p èkanne p elle to rrosàrio; atse addho en ìsoze milìsi, ia ssevèro o prama. Ε.: Possus minu polemùato? Α.: Atsikkònnamo a gennàio a ssekùndu tabbàkko iche: tri, tèssarus minu; a ssekùndu tabbàkko konsegnèane i christianì. Συνομιλία Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να συνομιλεί με άνεση χρησιμοποιώντας το κατάλληλο λεξιλόγιο και ύφος χωρίς να εμποδίζεται από κανενός είδους γλωσσικούς περιορισμούς, όχι μόνο για θέματα της κοινωνικής ή της προσωπικής του ζωής, αλλά και για πιο αφηρημένους τομείς. Ανεπίσημη συζήτηση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να παρακολουθεί και να παίρνει μέρος σε ομαδικές συζητήσεις πάνω σε θέματα που δεν του είναι οικεία και να συμβάλλει σε συναλλαγές τρίτων. Συνδιαλλαγή για απόκτηση υπηρεσιών Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αντεπεξέρχεται γλωσσικά, όχι μόνο στις συνηθισμένες πτυχές της καθημερινής ζωής, αλλά και να διαπραγματεύεται τη λύση ενός προβλήματος που προκύπτει, να χρησιμοποιεί πειστική γλώσσα για να καθορίζει τις απαιτήσεις και να δηλώνει σαφώς τα όρια των παραχωρήσεων που είναι διατεθειμένος να κάνει. Ακόμη πρέπει να μπορεί να εκφράζει τα παράπονά του και να απαιτεί την ικανοποίησή του σε περιπτώσεις αθέτησης των υποχρεώσεων των άλλων απέναντί του. Ανταλλαγή πληροφοριών Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να: κατανοεί και να ανταλλάσσει σύνθετες πληροφορίες και συμβουλές πάνω σε καθημερινά θέματα γενικού ενδιαφέροντος 7

διαβιβάζει αξιόπιστα πληροφορίες δίνει σαφή και λεπτομερή περιγραφή της διεξαγωγής μιας διαδικασίας συνθέτει και να αναφέρει πληροφορίες που έχει από διάφορες πηγές. Ε.: Érkato mai i finànza na kontrollètsi icèssu si ffrabbika? Α.: Me, kuài forè èrkato, sì! Ikontròllegghe akkartamèntu ka iche, pràmata tu patrùna; ispeziùnegghe puru is emà; reggìstru ispeziùnegghe ta pràmata tu patrùna. Ε.: Ma ilèone ka i finànza ikontròllegghe puru a ffumèane i christianì! Α.: Puru! E ssòzane fumètsi. Ifumèane is kontrabbàndo ìchane ton dabbàkko essu ce manku isòzane fumètsi, de pposso o ciùri-mu ìchamo tosson dabbàkko imì k amfilèamo, kremammèno, tiralèttu, tikanè, ce ìnghize na kratèsi na sprin dabbàkko ce to krìpinne sa sikkiùddhia, i ttotsu, sus tichu; poi, mia fforà, igòmose nan òrio mmenzunàci ce to ìpire i ttotsu, poi ton avvisètsane ka ìdane na christianò ka vàstigghe nan menzunàci so kòkkalo asciopammèno; motte ìkuse itu, o ciùri-mu ipìrte i ttotsu na torìsi pu àfike to stangateddhùtsi ti mmenzèddha ikràtenne poddhà pramatùddhia, ce en iche tìpoti. Si vede ka tuso christianò tu to vèntetse, ipìrte, to èpike ce to ìpire ja cino. Επίσημη συζήτηση Ο μαθητής με άνεση και χωρίς να μειονεκτεί έναντι των φυσικών ομιλητών πρέπει να μπορεί να συμμετέχει σε μια συζήτηση εκφράζοντας με σαφήνεια τις απόψεις του και επιχειρηματολογώντας. Πρέπει να μπορεί να επιλέγει από ένα ευρύ φάσμα λειτουργιών του συνεχούς λόγου που έχει στη διάθεσή του. Ακόμη πρέπει να είναι σε θέση να παίρνει μέρος σε μια αντιπαράθεση. Συνεργασία με προσανατολισμό σε στόχο Ο μαθητής, όταν βρεθεί στην ανάγκη να συνεργαστεί με κάποιον άλλο για την επίτευξη ενός στόχου (οργάνωση μιας εκδήλωσης, συζήτηση ενός εγγράφου), πρέπει να είναι σε θέση να: κατανοεί λεπτομερείς οδηγίες βοηθάει στην πρόοδο μιας εργασίας παρουσιάζει με σαφήνεια κάποιο πρόβλημα κάνει υποθέσεις για τα πιθανά αίτια κάποιου προβλήματος ή τις επιπτώσεις του κάνει προτάσεις ζυγίζοντας τα υπέρ και τα κατά κάθε πιθανής λύσης θέτει ερωτήσεις για να βεβαιωθεί ότι κατάλαβε απόλυτα το συνομιλητή/τους συνομιλητές του και να διευκρινίζει αμφίσημα σημεία ζητάει από τους άλλους να πάρουν μέρος σε μια συζήτηση. Ε.: Ce iklèttane tabbàkko puru a ttus tiralèttu? Α.: Puru is emà ka stèamo amèsa si mmesi, ce oli kalèatto icì simùddhia to frikulèane ce kànnane ti ssikarètta; vastùa ttes kartìne puru ansèrte mas piànnane kuài forè però panta is kontrabbàndo, e tto sòzane echi a ppùbbliku. Ε.: I christianì to kripìnnane puru icèssu essu ton dabbàkko? Α.: Puru icèssu essu to kripìnnane. Puru o ciùri-mu to krìpinne icèssu essu. Ε.: Kuàsi, ikànnane mia ttripi? Α.: Ikànnane to vàddhane akà tse na pprama, t asciopànnane, akà tse na mmattùna to kripìnnane. Ce imì ìchamo ti kkàmbara gomàti pùpulu atse tabbàkko ce o ciùri-mu ìnghize na to 8

kripìsi na sozi fumètsi. Ε.: Ce poi jatì iklìsane i fràbbike? Α.: Iklìsane jatì atsikkòsane mi kkàmone pleo tabbàkko ce ia pplon alìo, is pri s pri, is pri s pri ce ichàti pròpria i piantatsiùna tu tabbàkku. Ε.: Si Cchora posses fràbbike iche? Α.: Tri eo stennu ivò. Ε.: Ipu stèano? Α.: Mia amèsa si mmesi, icì ka echi ti ffarmacìa; i addhi akà so kastèddhi tu don Cici, ka poi frabbìketse prima ìstigghe akà so kastèddhi pròpria, poi frabbìketse de fore ce tin ìpire cì ti ffràbbika; ce i addhi ìstigge ampì si stansiùna. Ε.: Va bene! Grazie. Α.: Niente. Στρατηγικές προφορικής συναλλαγής Κατά τη διάρκεια μιας προφορικής συναλλαγής εναλλάσσονται οι ρόλοι ακροατή και συνομιλητή, άρα εναλλάσσονται και οι στρατηγικές αντίληψης και παραγωγής. Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να μπορεί να διατηρεί μια συνεχή γραμμή προσέγγισης με το συνομιλητή/τους συνομιλητές του ζητώντας εξηγήσεις, ανακεφαλαιώνοντας και συνοψίζοντας, ώστε να είναι σίγουρος ότι ο στόχος της προφορικής συναλλαγής έχει επιτευχθεί. Γραπτός λόγος Κατανόηση γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι σε θέση να κατανοεί όλους τους τύπους γραπτού λόγου. Τα κείμενα μπορεί να είναι από πολύ απλά, που μπορεί να συναντά καθημερινά, μέχρι αφηρημένα, λογοτεχνικά δοκίμια με στοιχεία καθομιλουμένης και ιδιωματικές εκφράσεις. Σε κείμενα σύνθετα και ειδικού περιεχομένου θα πρέπει να καταφεύγει σε λεξικό για απόλυτη βεβαιότητα. Ακόμη πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις λεπτές διακρίσεις ύφους, να ανταποκρίνεται με επιτυχία στο ζητούμενο και να εκπληρώνει επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες. Ο μαθητής αυτού του επιπέδου διαβάζει ένα κείμενο για να κατανοήσει: το θέμα γενικά την κεντρική ιδέα συγκεκριμένες πληροφορίες όλες τις λεπτομέρειες. I FESTA T A JORGIU SI CCHORA Ilèone ka ses ikosidìo t agùstu chijeottokossiesarantatrì si Cchora èkame rakàno. Addunèttisa ka èstagghe mia kkuta atse tristo ccerò apu ciurtèa i Lluppìu; plon ìpie ce plon avvicinèato ce o jeno ètrame sin aklisìa prakalònta to Cchristò. Tuso rakàno apu ci pu jàvenne èkanne poddhìn danno ce jà posson ìsane fermo ìsire mia kkaritèa ce tin àjire apànu son ajèra. 9

Nan gruppo atse ghinèke ka stèane sin aklisìa idecidètsane n aggàlone ton an Ghiòrgi ce antàma me addhus christianù ipìrtane is prucessiùna iciurtèa si mmesi. I vekki ilèone ka mia kkiaterèddha votìsti si mmànati ce ipe: < mana mana! cce pu torò ton an Ghiòrgi ka me ti llancia cce pu kumbattèi me to ttristo ccerò >. Intantu na tseno (ka lèone ka ìsane apu Galàtune) ka pùligghe krambìtia, ivrèti amèsa so rrakàno tantu ka cisi kuta cce pu ton atsìkkonne non ajìri apànu. Tuso tseno votìsti me ti kkardìa son an Ghiòrgi, tu jùretse ti cchari ce itu e ppatètse kanèn danno, ce motte torìsti anìo ipe: < jà-mu Jòrgi-mu! Finka ziso èrkome na pulìso krambìtia kuài chrono ses ikosidìo agùstu ce cino pu guadagnèo su to dio is esèna >. Itu o As Jorgi allontànetse to rrakàno ce sàrvetse olo to jeno atti Cchora. Kuài chrono i Sternatisèi ikànnone mian òria ffesta jà to protettùri-to, ce i tradiziùna teli ka i prucessiùna en n agghi attin aklisìa sin ora mia dopu missiamèra jatì tui ene i ora ka i ghinèke ton aggàlane motte èkame to rrakàno. I prucessiùna ipài de fore atto paìsi, poi ifermète jatì sparèone tus foku ce alla fine jurìzi sin aklisìa ce o jeno pai sa spìtia na fai ola ta pràmata kalà preparàta jà ti ffesta. Στόχοι κατανόησης Συγκεκριμένα, ο μαθητής διαβάζει ένα κείμενο για: γενικό προσανατολισμό να καταλαβαίνει το θέμα το οποίο αναπτύσσεται ακόμη και αν δεν είναι μέσα στα ενδιαφέροντά του. Μπορεί να εντοπίζει τα σημεία που τον βοηθούν να αποκτήσει μια σφαιρική γνώση του θέματος. Καταλαβαίνει το περιεχόμενο ειδήσεων, άρθρων και αναφορών πάνω σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. πληροφορίες να κατανοεί λεπτομερή, σύνθετα και εκτενή κείμενα, να εντοπίζει λεπτά σημεία που τον βοηθούν να καταλάβει στάσεις και απόψεις του συγγραφέα του κειμένου, που δηλώνονται ή και υπονοούνται. οδηγίες που θα ακολουθήσει Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να κατανοεί, εφόσον μπορεί να ξαναδιαβάσει τα δύσκολα σημεία, αν χρειαστεί, λεπτομερείς και σύνθετες οδηγίες σχετικά με μια διαδικασία που θα πρέπει να ακολουθήσει. εξαγωγή συμπερασμάτων Ο μαθητής πρέπει να μπορεί μέσα σε ένα κείμενο να εντοπίζει λεκτικές και γραμματικές ενδείξεις για να συμπεράνει τη στάση, τις διαθέσεις και τις προθέσεις του συγγραφέα του κειμένου και ο ίδιος να κάνει προβλέψεις για το τι θα ακολουθήσει. Mia forà ìane tsomì Proti passi ffamìja èkanne to tsomì dikò-ti. Si Cchora iche kappòssus furnu, ena passi strata, ce i christianè kuài dekapènte, ìkosi mere ipìano ce kànnano to tsomì. Poddhès forè to kànnano atse nitta. Tota en iche makà mpastatrìci, ce motte iche na zimòsone ìtele afitìa ce fonàzane tes 1

ghitònisse o kanèna atti ffamìja. Ivàddhane t alèvri si mmattra banka, ikànnane mia kkonka amèsa ce skuaièane mô nnerò tremò to prozìmi ka to iche kratèsonta i furnàra a tton ùrtimo tsomì jenomèno Kuài forè puru i antròpi idìano mia cchera na zimòsone. Motte arregulèggatto ka i pasta ìane polemimmèni kalà tin vàddhane ses ciste, amèsa ses spare jenomène s argalìo, ce ikànnane puru na stavrò me ti cchera. Na spri atse citti ppasta tin vàddhane so llimbo ce tin izimònnano na kàmone tes pucce ce ta plàmmata. Motte àtsigghe ce scìzato ti ppèrnane so ffurno, me na ttrainàci. Icì, mapàle, tin istrikèane ce ikànnane tes frisèddhe. Poi tes vàddhane apànu ses tavle n atsìnone na sprin addho. I furnàra so ffrattèmpo iche kocètsonta to ffurno, iche sìronta to skupàri ce ancìgnagghe n anfurnìsi. Motte i frisèddhe ìchane kocettònta na spri, tes aggàddhano ce tes meràzane apu mesa me na sfìggumma. I furnàra dopu àggaddhe ole tes frisèddhe atto ffurno, anfùrnigghe tes pucce ce ta plammata, ivàddhane dio krambìtia, dio pummutòru, dio peperùssia, alàti, ala ce zimònnane na sprin addho. Kuài forè approfittèane a tto ffurno tremmò ce kànnane paste ce taràddhu ja ta pedàcia ce poi isòzane pai essu. I furnàra tôferne proti tes pucce ce ta plàmmata ce poi tes frisèddhe, jatì cine iche nes anfurnìsi mapàle dopu ka aggàddhane tes pucce. Passi fforà ka ikànnato to tsomì, i mana àrigghe ti kkiaterèddha is oli tin ghetonìa na pari icèssu s mia sparèddha mia ppùccia ce na pplamma. ψυχαγωγία Ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να διαβάζει λογοτεχνικά κείμενα παρακολουθώντας την πλοκή τους, κριτικές θεατρικών ή και ταινιών μικρού μήκους, παρουσιάσεις βιβλίων. Ακόμη ο μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται: το σκοπό της σύνταξης ενός κειμένου τον αποδέκτη του κειμένου την οπτική γωνία του συγγραφέα μέσα από τον τίτλο το κεντρικό θέμα της κάθε παραγράφου την έκφραση απόψεων μέσα από τη χρήση επιθέτων, ρημάτων, φράσεων, σημείων στίξης το ουσιώδες από το επουσιώδες το μήνυμα που στέλνει το κείμενο. Ακουστική κατανόηση Ο μαθητής πρέπει να μπορεί με μεγάλη άνεση να παρακολουθεί ένα κείμενο που διαβάζεται Είδη γραπτών κειμένων Τα γραπτά κείμενα με τα οποία μπορεί να έρθει σε επαφή ο μαθητής είναι: ενημερωτικά φυλλάδια διαφημιστικό υλικό δημόσιες ανακοινώσεις έντυπα ερωτηματολόγια προσωπικές επιστολές 11

σημειώματα, μηνύματα βιβλία λεξικά εφημερίδες χρονογραφήματα περιοδικά (ποικίλης ύλης) λευκώματα λογοτεχνικά κείμενα κριτικές λογοτεχνικών, θεατρικών, ταινιών μικρού μήκους παρουσιάσεις βιβλίων σχόλια αναφορές, εκθέσεις έγγραφα σταυρόλεξα, κόμικς Kuai nee apa si ppitserìa Lu Puzzu a tti Cchora O Caldarazzo Salvatore ciuri ce o Caldarazzo Fulvio petì èchone ce pèrnone ambrò ti ppitserìa Lu Puzzu, pu vrìskete si Cchora, sin via Roma, ambrò si kkrucivìa me ti strata pu perni apù Luppìu is Màje. O noma èrkete atsè na ffrea o gristèrna, pu vrìskete ankòra sìmmeri ambrò so spiti, appùtte mia forà sìrnano nnerò na pìone ce na plitùne, motte en ixe akkuedòtto. Ittù is tutti putèa succedèi na prama, kuài triti, ka e ssuccedèi is kanènan addo lokàli tu Salèntu: ole tes triti èrkotte ce vrìskotte olimmìa kantànti, sonatùri atsè tamburràci ce kitàrra, poeti, artìsti, cini pu polemùne to tsìlo, ti kkrita, ti kkartapìsta ce tronta ce pìnnonta aggàddone ole tes opere pu ècho kkamomèna, opuramènte ena atsè cinu deklamèi mia ppoesìa. Ce itu divertèotte puru cini ka ine kliènti a tti ppitserìa, ka a ssi tèlone sòzone aforàsi puru kane pprama. O Caldarazzo lei ka kuàsi oli i sonatùri a ttus komplèssu tu Salèntu affruntèttisa ti pprotinì fforà icì, ce jennìtisa si ppitserìa Lu Puzzu, ce apù cì in ghiavommèni i Nomadi, o Francesco Guccini, i Gianna Nannini, o Franco Trincale, ce addi kantànti pu echo kkamomèna ti stòria tu travùdi taliànu. O patrùna tu lokàli, pu ene puru màstora atse ballo, antàma m o petì, ei piammèna kappòsse iniziatìve. Tui pu sas leo ene mia: kundu tsèrete, ti nnitta tu dekàtse tu Agùstu, icì si Ttorrepadùli, kànnone ti festa tu A Rokku: oli cini pu tèlone sòzone simàni to tamburràci chorèonta ti ppìtsika pìtsika oli ti nnitta. O Caldarazzo anterèssetse ti Rregiùna na dòi tus sordu, ta paddikària na sòzone aforàsi atsìnta tamburracia na simànone ce na kulutìsone ti ttradiziùna. Poi echi organizzàta, ja ittà chronu, ti Festa a tti Ppìtsika, ittù si Cchora. Ce ankòra e nna pùme ka oli ce dio èchone polemimmèna antàma m o mmusikòlogo Diego Carpitèlla ce m o rregìsta a tti Rai 3 Sergio Spina. Na min allimonìsome, poi, ka a ssi tèlete na fate ce na pite kalà, o Caldaràzzo sas sòzi puru kami na prètsete to fai a tti ttradiziùna, ce na pìete na mmiulàci kkrasì a tto kalò, amèsa so devertimènto ce ti kkultùra. Παραγωγή γραπτού λόγου Ο μαθητής αυτού του επιπέδου υιοθετώντας το κατάλληλο και αποτελεσματικό για κάθε περίσταση ύφος πρέπει να είναι σε θέση να: συμπληρώνει έντυπα απαντά σε ερωτηματολόγια αλληλογραφεί σε προσωπικό επίπεδο περιγράφει εμπειρίες και γεγονότα (γραπτή κατάθεση) 1

κρατά σημειώσεις από σεμινάρια, παραδόσεις στο σχολείο κάνει παραπομπές σε υπάρχον κείμενο μετασχηματίζει ένα κείμενο κάνει περιλήψεις από μακροσκελή κείμενα κάνει περιλήψεις πληροφοριών από διάφορες πηγές, ανασυνθέτοντας τα δεδομένα και παρουσιάζοντας ένα καλά δομημένο κείμενο κάνει το διάγραμμα της δομής ενός κειμένου χωρίζει ένα κείμενο σε νοηματικές ενότητες βρίσκει το νοηματικό κέντρο κάθε παραγράφου ενός κειμένου και να δίνει τίτλο σε κάθε παράγραφο κάνει σχόλια κάνει κριτική Γραπτή συναλλαγή Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να επιτελεί επιτυχώς τις επικοινωνιακές του ανάγκες ως παραλήπτης και αποστολέας γραπτών κειμένων σε προσωπικό επίπεδο: ανταλλάσσοντας σημειώματα (που ζητούν πληροφορίες ή εξηγούν τυχόν προβλήματα) και υπενθυμίσεις αλληλογραφώντας στέλνοντας e-mail, μηνύματα σε κινητό τηλέφωνο Visisetèmma Di Francesco Penza i Spitta Sekùndu ìdato ttù sto giornàli-ma passosèna echi mian adèa dikì-ttu atti kkajon grafìa tunìs òrria glossa, ma soggèste èttase o cerò na jaddhètsome ena sistèma kalò ja olus emà. Visìsetèmma na vrìkome a kkalò sistèma na gràtsome grika, mbiètsete enan gramma lèonta pos enna gràtsome ja sà: còccalo o kòkkalo? Kecci o checci? Maddhìa o maddrìa? Chartì, hartì o xartì? Tsomì, tzomì, zzomì o fzomì (ja ta chorìa pu e lleune sciomì o ssomì)? Ce fonàzzome, fonàzome o fonàdzome? Èchete mian adèa ja na gràtsome to sc kondò pu kàscio, kanòscio, sciòko? Gràtsete puru jatì tèlete na grattì sto sistèma dikòssa, jatì e kajo ce vàlete skupò na mi kkombostùne ta gràmmata u alfabètu dikùssa, an gràfete ch ja chartì e to sòzete gratsi ja checci! Gràtsete poka ttù: Redazione i Spitta Via Principe Umberto 22 73025 Martano (LE) spitta-web AT grikamilume DOT com Στρατηγικές παραγωγής προφορικού και γραπτού λόγου Ο μαθητής πρέπει να έχει την ικανότητα να καταφεύγει σε κάποιες στρατηγικές στον προφορικό και γραπτό λόγο ώστε να παράγει λόγο ακριβή και καλά δομημένο. Συγκεκριμένα πρέπει να είναι σε θέση να: εκμεταλλεύεται όλες τις γλωσσικές του δυνατότητες γνωρίζει και να υπολογίζει τον ακροατή ή τον αναγνώστη παρακολουθεί τις εκφράσεις του προσώπου, τις χειρονομίες του συνομιλητή του και να διαμορφώνει ανάλογα το λόγο του 1

τροποποιεί και να προσαρμόζει το μήνυμά του ανάλογα με αυτό που μπορεί να εκφράσει και όχι με αυτό που θα ήθελε παραφράζει, όταν αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι σίγουρος επανέρχεται και να αναδομεί κάποια δύσκολα σημεία που καταλαβαίνει ότι δεν αποδόθηκαν με ακρίβεια παρακάμπτει τις αδυναμίες του με τρόπο που δε γίνεται εύκολα αντιληπτός χρησιμοποιεί γλωσσικό υλικό για το οποίο είναι σχεδόν σίγουρος να χρησιμοποιεί, στην παραγωγή γραπτού λόγου, πρόχειρες σημειώσεις για την καλύτερη διαμόρφωση των σκέψεών του, αν υπάρχει η δυνατότητα σε περίπτωση λάθους να μη διστάζει να το διορθώσει όπως θα έκανε και ένας φυσικός ομιλητής. Λεξιλόγιο Το επίπεδο της γλωσσικής επίδοσης του υποψήφιου αυτού του επιπέδου χαρακτηρίζεται ως αρκετά υψηλό. Τα λάθη τα οποία πιθανόν κάνει δε δημιουργούν κανένα πρόβλημα στην επιτυχή επικοινωνία. Ο μαθητής πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί ένα ευρύ φάσμα λεξιλογίου, για να διατυπώνει τις σκέψεις του με ακρίβεια, να δίνει έμφαση (με τη χρήση επιθέτων, επιρρημάτων), να αποφεύγει την αμφισημία. και να μπορεί να χρησιμοποιεί σωστά τις συναισθηματικές και μεταφορικές χρήσεις των λέξεων. Φωνητική Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να έχει πλήρη γνώση του φωνολογικού συστήματος της Γκρίκο. Κοινωνιογλωσσικά Στοιχεία Ο μαθητής αυτού του επιπέδου πρέπει να είναι βαθύς γνώστης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της κοινωνίας της Grecìa Salentina που έχουν σχέση με την καθημερινή ζωή (ώρες γευμάτων, εργασιακές πρακτικές και ωράρια, δημόσιες αργίες), συνθήκες ζωής, επίπεδο διαβίωσης, διαπροσωπικές σχέσεις (χειρονομίες, εκφράσεις προσώπου, στάσεις σώματος, σχέσεις εγγύτητας) όπως αυτά αναλύονται στα προηγούμενα επίπεδα γνώσης της. Ακόμη πρέπει να είναι γνώστης των αξιών (ηθικές) και των πεποιθήσεων (θρησκευτικές, πολιτικές ιδέες) που χαρακτηρίζουν την κοινωνία. Ο μαθητής πρέπει να διαθέτει γνώση ιδιωτισμών και στοιχείων της καθομιλουμένης με επίγνωση των συνδηλωτικών επιπέδων της σημασίας. Πρέπει να μπορεί να αντιλαμβάνεται τις κοινωνιογλωσσικές και κοινωνιοπολιτισμικές συνέπειες της γλώσσας και να μπορεί να αντιδρά ανάλογα. Αναμένεται να γνωρίζει και να χρησιμοποιεί σωστά το κατάλληλο ύφος για κάθε περίσταση, καθώς και τους δείκτες κοινωνικών σχέσεων για τη σωστή επιλογή χαιρετισμών και προσφωνήσεων στις κοινωνικές του επαφές. 1

Τέλος, πρέπει να είναι εξοικειωμένος με την ιστορία της περιοχής όπου ομιλείται η Γκρίκο. 1