Ηµερίδα ΤΕΕ ΑΝΤΙΠΛΗΜΜΥΡΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΟΥ ΠΛΗΜΜΥΡΩΝ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΝΕΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΕΙΣΗΓΗΣΗ «Οι νοµικές υποχρεώσεις των κρατών µελών σύµφωνα µε το κοινοτικό δίκαιο για την αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας». Εισηγήτρια: Ι. Κουφάκη, ικηγόρος, LL.M, Εθνική Εµπειρογνώµων Κοινοτικού ικαίου Περιβάλλοντος 5 εκεµβρίου 2007, Αθήνα
2 Πρόλογος. Θα ήθελα, κατ αρχάς, να συγχαρώ το ΤΕΕ για την πρωτοβουλία του να διοργανώσει τη σηµερινή ηµερίδα, η οποία είναι εξαιρετικά επίκαιρη καθώς σχεδόν συµπίπτει χρονικά, αφενός, µε την έκδοση της νέας οδηγίας 2007/60 για την αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας και αφετέρου µε την πρόκληση που καλείται να αντιµετωπίσει η χώρα µας ενόψει των πρόσφατων από τις πυρκαγιές του καλοκαιριού καταστροφών που ως άµεση συνέπεια έχουν, µεταξύ άλλων, την απειλή του περιβάλλοντος, φυσικού, οικιστικού και πολιτιστικού από φυσικά φαινόµενα, όπως οι πληµµύρες, η έντασή όµως των οποίων µπορεί να είναι ισχυρότερη λόγω των επεµβάσεων του ανθρώπου. Προσθέτως, η χρονική συγκυρία είναι εξαιρετική καθώς ήδη συζητούνται ενώπιον του Εθνικού Συµβουλίου Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης και πρόκειται σύντοµα να προωθηθούν στο Ελληνικό Κοινοβούλιο προς έγκριση, το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια, τα οποία στο µέτρο που κατανέµουν την οικονοµική δραστηριότητα της χώρας σε επιµέρους περιοχές και ρυθµίζουν ζητήµατα, όπως η ανάπτυξη της τουριστικής και ενεργειακής πολιτικής καθώς και της βιοµηχανίας, βρίσκονται σε άµεση σχέση και συνάρτηση µε το σκοπό που επιδιώκει η οδηγία ιδιαίτερα ως προς την πρόληψη των συνεπειών των πληµµυρών στις οικονοµικές δραστηριότητες των κρατών µελών. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω το ΤΕΕ, που διά του Προέδρου του µε προσκάλεσε να συµβάλω µε την εισήγησή µου στο διάλογο που σήµερα ανοίγεται µε τον επιστηµονικό κόσµο για το θέµα, µε αφορµή την ηµερίδα αυτή. Ι. Εισαγωγή. Η διαχείριση και προστασία των υδατικών πόρων αποτέλεσε ένα από τα πρώτα πεδία ρυθµιστικής παρέµβασης του κοινοτικού νοµοθέτη στον τοµέα της προστασίας του περιβάλλοντος. Ήδη, από τη δεκαετία του 70 θεσπίστηκαν οι Οδηγίες 76/160/ΕΟΚ για την ποιότητα των υδάτων κολύµβησης και 76/464/ΕΟΚ για την προστασία των υδάτων από τις επικίνδυνες ουσίες, αντίστοιχα. Τη δεκαετία του 90 θεσπίστηκαν επίσης οι οδηγίες 91/271/ΕΟΚ για τη συλλογή, επεξεργασία και απόρριψη αστικών λυµάτων και λυµάτων από ορισµένους βιοµηχανικούς κλάδους, η οδηγία 98/83/ΕΚ για το πόσιµο νερό και η οδηγία 91/676/ΕΚ για τη µείωση της ρύπανσης των υδάτινων πόρων από τα νιτρικά ιόντα γεωργικής προέλευσης. εδοµένου ότι οι ανωτέρω οδηγίες θεωρήθηκε ότι προσέγγιζαν µόνο αποσπασµατικά το ζήτηµα της διαχείρισης των υδάτων, η ΕΕ, µετά την Ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 1996 µε τίτλο «Προς µια ολοκληρωµένη διαχείριση των υδατικών πόρων» (COM(96) 59 τελικό) προχώρησε στην υιοθέτηση µιας Οδηγίας- Πλαίσιο για τα Ύδατα, που θεσπίζει ένα ολοκληρωµένο πλέον σύστηµα προστασίας όλων των υδάτων, την οδηγία 2000/60. ΙΙ. Η Οδηγία πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τοµέα πολιτικής των υδάτων (Επίσηµη Εφηµερίδα αριθ L 327, της 22.12.2000, σ. 1-74) Πράγµατι, η Οδηγία για τα ύδατα δηµιούργησε ένα νέο κανονιστικό πλαίσιο για τη διαχείριση και προστασία των υδατικών πόρων. Στο πεδίο εφαρµογής της Οδηγίας εµπίπτουν όλα τα ύδατα - ποταµών, λιµνών, παράκτιων περιοχών και τα υπόγεια ύδατα. Κύριο σκοπό της Οδηγίας αποτελεί η µακροπρόθεσµη προστασία των διαθέσιµων υδατικών πόρων στην ΕΚ µέσω της βιώσιµης χρήσης τους και η «καλή κατάσταση των υδάτων» της ΕΚ συνολικά, µέχρι το 2015. Η οδηγία µεταξύ άλλων
3 επιβάλλει την ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταµού για κάθε περιοχή λεκάνης απορροής ποταµού, µε στόχο την επίτευξη καλής οικολογικής και χηµικής κατάστασης και συµβάλλει στον µετριασµό των επιπτώσεων των συµβάντων πληµµύρας. Άλλωστε οι ρυθµίσεις τις Οδηγίας πλαίσιο επιδιώκουν, µεταξύ άλλων, τη µείωση των δυσµενών συνεπειών από πληµµύρες και ξηρασίες. Ωστόσο, η µείωση του κινδύνου πληµµύρας δεν είναι ένας από τους κύριους στόχους της εν λόγω οδηγίας ούτε λαµβάνονται υπόψη στο κείµενό της µελλοντικές αλλαγές στους κινδύνους αυτούς ως αποτέλεσµα της αλλαγής του κλίµατος. Με τα δεδοµένα αυτά θεωρήθηκε αναγκαία η υιοθέτηση ενός νέου δεσµευτικού νοµικού κειµένου σχετικά µε την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας, έτσι ώστε να είναι δυνατή η ανάληψη συντονισµένης δράσης µε σκοπό να βελτιωθεί το συνολικό επίπεδο της προστασίας από τις πληµµύρες σε κοινοτικό επίπεδο (Ανακοίνωση της Επιτροπής ΕΚ της 12 ης Ιουλίου 2004 προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, Συµβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονοµική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή Περιφερειών για τη διαχείριση των πληµµυρών σε επίπεδο Κοινότητας) ΙΙΙ. Η Οδηγία 2007/60/ΕΚ για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας (Επίσηµη Εφηµερίδα αριθ L 288, της 6.11.2007, σ. 27) Η νέα οδηγία που τέθηκε σε ισχύ µόλις πριν λίγες µέρες έρχεται να προστεθεί στην κοινοτική νοµοθεσία για τους υδατικούς πόρους. Η επεξεργασία της µάλιστα έγινε κατά τρόπο ώστε να είναι συµβατή µε την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα. Η νέα οδηγία καλύπτει κάθε τύπο πληµµύρας, ανεξαρτήτως εάν προήλθε από ποτάµια και λίµνες, εάν εκδηλώθηκε σε αστικές και παράκτιες περιοχές ή αν ήταν αποτέλεσµα καταιγίδας ή παλιρροϊκών κυµάτων. Σκοπός της οδηγίας, όπως ήδη αναφέρθηκε, είναι η θέσπιση ενός πλαισίου αξιολόγησης και διαχείρισης των κινδύνων που συνδέονται µε τις πληµµύρες ιδίως στην ανθρώπινη υγεία και ζωή, στο περιβάλλον, στην πολιτιστική κληρονοµιά, στην οικονοµική δραστηριότητα και στις υποδοµές. Τα µέτρα για τη µείωση των κινδύνων θα πρέπει, σύµφωνα µε την οδηγία, να συντονίζονται σε επίπεδο λεκάνης απορροής ποταµού για να είναι αποτελεσµατικά.. Κύρια σηµεία της οδηγίας είναι η προκαταρκτική αξιολόγηση των κινδύνων πληµµύρας, χαρτογράφηση σε όλες τις περιοχές όπου υπάρχει σηµαντικός κίνδυνος πληµµύρας, συντονισµός για κοινές λεκάνες απορροής ποταµών και εκπόνηση σχεδίων διαχείρισης κινδύνων πληµµύρας µε ευρεία συµµετοχική διαδικασία. Ο συντονισµός µεταξύ των κρατών µελών κρίνεται αναγκαίος για τη βελτίωση του συνολικού επιπέδου προστασίας από τις πληµµύρες σε κοινοτικό επίπεδο καθώς επίσης και η συνεργασία µε τρίτες χώρες, απαίτηση η οποία συνάδει τόσο µε την οδηγία 2000/60 όσο και µε τις διεθνείς αρχές της διαχείρισης των κινδύνων πληµµύρας, όπως διατυπώθηκαν στο πλαίσιο της σύµβασης των Ηνωµένων Εθνών για τη χρησιµοποίηση των διασυνοριακών υδατορευµάτων και των διεθνών λιµνών. Ειδικότερα, η εφαρµογή της οδηγίας στα κράτη µέλη θα γίνει σε τρία στάδια το πρώτο στάδιο θα είναι µια προκαταρκτική εκτίµηση της πληµµυρικής επικινδυνότητας στις λεκάνες απορροής ποταµών και στις αντίστοιχες παράκτιες ζώνες και θα έχει ολοκληρωθεί µέχρι το 2011.
4 Το δεύτερο στάδιο θα περιλαµβάνει την εκπόνηση χαρτών πληµµυρικού κινδύνου µέχρι το 2013 (χάρτες επικινδυνότητας πληµµύρας και χάρτες κινδύνων πληµµύρας). Στους χάρτες θα προσδιορίζονται ζώνες υψηλής, µεσαίας και χαµηλής επικινδυνότητας, συµπεριλαµβανοµένων περιοχών όπου η εµφάνιση πληµµύρας µπορεί να θεωρηθεί ακραίο φαινόµενο. Οι χάρτες θα πρέπει επίσης να περιλαµβάνουν λεπτοµέρειες όπως προβλεπόµενο βάθος υδάτων, οικονοµικές δραστηριότητες που µπορεί να θιγούν, αριθµό κατοίκων που θα διατρέξουν κίνδυνο και δυνητική περιβαλλοντική ζηµία. Κατά το τρίτο στάδιο, τα κράτη µέλη θα εκπονήσουν υποχρεωτικά σχέδια διαχείρισης της επικινδυνότητας µέχρι το 2015. Τα σχέδια αυτά θα περιλαµβάνουν µέτρα µείωσης της πιθανότητας πληµµύρας και των συνεπειών της, θα εστιάζονται δε στην πρόληψη µη αειφόρων πρακτικών ως προς τις χρήσεις γης, αποτρέποντας, για παράδειγµα, την οικοδόµηση σε περιοχές επιρρεπείς σε πληµµύρες. Τα σχέδια θα πρέπει επίσης να προβλέπουν τρόπους θωράκισης τέτοιων περιοχών από το ενδεχόµενο πληµµύρας και µείωσης των δυνητικών επιπτώσεων. Άλλη σηµαντική πτυχή των σχεδίων διαχείρισης της επικινδυνότητας είναι η ανάγκη προετοιµασίας του πληθυσµού για το ενδεχόµενο πληµµύρας. Οι εκτιµήσεις επικινδυνότητας για πληµµυρικά φαινόµενα θα επανεξετάζονται και θα αναπροσαρµόζονται αναλόγως των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής καθώς και της έντασης και της συχνότητας των πληµµυρικών φαινοµένων µακροπρόθεσµα. Ειδικότερα ως προς τα σχέδια διαχείρισης επισηµαίνεται ότι: Τα σχέδια διαχείρισης πληµµύρας θα πρέπει να εστιάζονται στην πρόληψη, στην προστασία και στην ετοιµότητα. ΤΑ σχέδια θα πρέπει επίσης να εξετάζουν τη διατήρηση ή/και την αποκατάσταση πληµµυρικών περιοχών καθώς και µέτρα πρόληψης και µείωσης των ζηµιών που προκαλούνται στην υγεία των ανθρώπων, στο περιβάλλον, στην πολιτιστική κληρονοµιά και στην οικονοµική δραστηριότητα. ΙV. Ωστόσο, η επιτυχής εφαρµογή της οδηγίας 2007/60, δεν περιορίζεται µόνο στην τήρηση των τριών σταδίων που προβλέπει. Η οδηγία επιβάλλει ταυτόχρονα την τήρηση απαιτήσεων που έχουν θεσπιστεί µε άλλα κοινοτικά νοµοθετικά κείµενα, στα οποία παραπέµπει η οδηγία ρητά ή καθορίζονται µέσα από τις πολιτικές και δράσεις της. Ειδικότερα θα πρέπει να αναφερθεί η σύνδεση της οδηγίας για την αξιολόγηση και τη διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας µε: 1. Την πολιτική της ΕΕ για τις κλιµατικές αλλαγές: Κατ αρχάς θα πρέπει να αναφερθεί ότι η Επιτροπή αποδέχτηκε ορισµένες µόνο από τις τροπολογίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη σηµασία του προβληµατισµού για την αλλαγή του κλίµατος όπως άλλωστε και το Συµβούλιο. Ωστόσο είναι σηµαντικό ότι τελικά µε την παρούσα οδηγία δεν επιδιώκεται η λήψη µέτρων για την αντιµετώπιση ενός τυχαίου φυσικού φαινοµένου, αλλά επιδιώκεται η αντιµετώπιση αυτού, στο µέτρο που κατά κύριο λόγο συνδέεται µε τις ανθρώπινες δραστηριότητες και κυρίως µε την αλλαγή του κλίµατος, που ρητά πλέον αναγνωρίζεται ως λόγος λήψης πρόσθετων µέτρων που µπορούν να περιορίσουν τις οικονοµικές δραστηριότητες ή να αλλάξουν τις χρήσεις γης τουλάχιστον σε περιοχές που απειλούνται από κινδύνους πληµµύρας. Προσθέτως ακόµη και τα προβλεπόµενα σχέδια διαχείρισης πληµµυρών
5 επανεξετάζονται και επικαιροποιούνται λαµβανοµένων υπόψη των πιθανών επιπτώσεων της αλλαγής του κλίµατος στην εµφάνιση πληµµυρών. Η νέα οδηγία συνδέεται και µε 2. Την οδηγία πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα ύδατα: Σύµφωνα µε τη νέα οδηγία η ανάπτυξη σχεδίων διαχείρισης των λεκανών απορροής ποταµού, στο πλαίσιο της οδηγίας 2000/60 και σχεδίων διαχείρισης των κινδύνων πληµµύρας αποτελούν στοιχεία της ολοκληρωµένης διαχείρισης της λεκάνης απορροής ποταµών. Ως εκ τούτου οι δύο διαδικασίες θα πρέπει να αξιοποιούν αµοιβαία τη δυνατότητα κοινών συνεργιών και κοινού οφέλους, έχοντας υπόψη τους περιβαλλοντικούς στόχους της οδηγίας 2000/60 για να εξασφαλίζεται η αποτελεσµατική και εύλογη χρήση των πόρων. Προσθέτως, στους χάρτες κινδύνου πληµµύρας που περιγράφουν τις δυνητικές αρνητικές συνέπειες που συνδέονται µε τις πληµµύρες θα πρέπει να αναφέρονται και οι προστατευόµενες περιοχές που αναφέρονται στην οδηγία πλαίσιο και ενδέχεται να πληγούν, µεταξύ αυτών είναι και οι περιοχές που ανήκουν στο δίκτυο Φύση 2000. (, οι οποίες ορίζονται στο παράρτηµα IV, σηµείο 1, σηµεία ι), ιιι) και v) Η νέα οδηγία επίσης συνδέεται µε 3. Την οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συµβουλίου για την εκτίµηση των επιπτώσεων ορισµένων σχεδίων, δηµοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον 4. Την οδηγία 2001/42/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισµένων σχεδίων και προγραµµάτων 5. Την οδηγία 96/82/ΕΚ του Συµβουλίου για την αντιµετώπιση των κινδύνων µεγάλων ατυχηµάτων σχετιζόµενων µε επικίνδυνες ουσίες αφού σύµφωνα µε το παράρτηµα της οδηγίας θα πρέπει στα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων πληµµύρας να αναφέρεται και περίληψη µέτρων για τις πληµµύρες που λαµβάνονται στο πλαίσιο των τριών ως άνω οδηγιών. Επίσης συνδέεται µε : 6. Την οδηγία 96/61 σχετικά µε την ολοκληρωµένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης. Καθώς σύµφωνα µε την οδηγία στους χάρτες κινδύνου πληµµύρας θα πρέπει µεταξύ άλλων να αναφέρονται και οι εγκαταστάσεις οι οποίες ενδέχεται να προκαλέσουν τυχαία ρύπανση σε περίπτωση πληµµύρας Καθώς και µε 7. Τις οδηγίες που εκδόθηκαν σε συµµόρφωση µε την Σύµβαση του Ααρχους για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συµµετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέµατα, όπως η οδηγία 2003/4/ΕΚ σχετικά µε την πρόσβαση του κοινού σε περιβαλλοντικές πληροφορίες
6 και η Οδηγία 2003/35/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου σχετικά µε τη συµµετοχή του κοινού στην κατάρτιση ορισµένων σχεδίων και προγραµµάτων που αφορούν το περιβάλλον και µε την τροποποίηση όσον αφορά τη συµµετοχή του κοινού και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, των οδηγιών 85/337/ΕΟΚ και 96/61/ΕΚ του Συµβουλίου. Η οδηγία για την αξιολόγηση και διαχείριση των πληµµυρών υποχρεώνει τα κράτη µέλη να εκτιµούν τους κινδύνους πληµµύρας και να ενηµερώνουν σχετικά τον πληθυσµό των περιοχών που κινδυνεύουν δυνητικά ενώ θα πρέπει να εµπλέκουν τους πολίτες στη διεργασία σχεδιασµού, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διαφάνεια της διοικητικής δράσης. (άρθρο 10, παρ. 1 και 2). Ειδικότερα τα κράτη µέλη έχουν την υποχρέωση να θέτουν στη διάθεση του πληθυσµού τις προκαταρκτικές εκτιµήσεις επικινδυνότητας, τους χάρτες και τα σχέδια διαχείρισης. Οι προπαρασκευαστικές εργασίες για την εκπόνηση σχεδίων διαχείρισης της επικινδυνότητας πρέπει να διεξάγονται σε συντονισµό µε τις προσπάθειες συµµετοχής του ευρύτερου πληθυσµού στα σχέδια διαχείρισης των λεκανών απορροής, τα οποία προβλέπονται στην οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα. Η ενεργός συµµετοχή όλων των ενδιαφεροµένων συντονίζεται µε την ενεργό συµµετοχή των ενδιαφεροµένων στο πλαίσιο του άρθρου 14 της οδηγίας 2000/60. Προσθέτως: Η οδηγία συνδέεται µε: 1. Την απόφαση 2001/792/ΕΚ του Συµβουλίου περί κοινοτικού µηχανισµού για τη διευκόλυνση της ενισχυµένης συνεργασίας στις επεµβάσεις βοήθειας της πολιτικής προστασίας: Υπενθυµίζεται ότι η εν λόγω απόφαση αφορά στην υποστήριξη και την ενίσχυση των κρατών µελών σε περίπτωση έκτακτων καταστάσεων µείζονος κλίµακας, συµπεριλαµβανοµένων των πληµµυρών. Η πολιτική προστασία µπορεί να προσφέρει ενδεδειγµένες απαντήσεις στους θιγόµενους πληθυσµούς και να βελτιώσει την ετοιµότητα και ανθεκτικότητα, ωστόσο, δεν αντιµετωπίζει τα βασικά αίτια των πληµµυρών. Κατά συνέπεια, είναι µόνο συµπληρωµατική στην οδηγία 2007/60. 2. Τον Κανονισµό 2012/2002 του Συµβουλίου της 11 ης Νοεµβρίου 2002 για την ίδρυση του Ταµείου Αλληλεγγύης της ΕΕ στο πλαίσιο του οποίου είναι δυνατή η ταχεία παροχή χρηµατοοικονοµικής αρωγής σε περίπτωση µείζονος καταστροφής, ώστε να εξασφαλίζεται βοήθεια σε ανθρώπους, φυσικές ζώνες, περιοχές και χώροες που έχουν πληγεί για να επιστρέψουν σε κατά το δυνατόν οµαλές συνθήκες. Ωστόσο, το Ταµείο µπορεί να παρέµβει εφόσον πρόκεται για επιχειρήσεις αντιµετώπισης κατεπειγόντων περιστατικών και όχι για τα στάδια που προηγούνται έκτακτων περιστάσεων (EUSF) (3. Η απόφαση 2001/792/EC, της 23ης Oκτωβρίου 2001 establishing a Community mechanism to facilitate reinforced cooperation in civil protection assistance interventions (Civil Protection Mechanism) ) Ωστόσο διευκρινίζεται ότι η πολιτική προστασία µπορεί να προσφέρει ενδεδειγµένες απαντήσεις στους θιγόµενους πληθυσµούς και να βελτιώσει την ετοιµότητα και ανθεκτικότητα όπως επίσης και το Ταµείο Αλληλεγγύης, ωστόσο, δεν αντιµετωπίζουν
7 προφανώς τα βασικά αίτια των πληµµυρών. Κατά συνέπεια, είναι µόνο συµπληρωµατικά νοµοθετικά µέτρα στην οδηγία 2007/60. V. Η σχέση της οδηγίας 2007/60 µε το εθνικό χωροταξικό και τα ειδικά χωροταξικά σχέδια Ολοκληρώνοντας την εισήγηση µου, θα ήθελα να επισηµάνω τη σχέση της νέας οδηγίας µε το χωροταξικό σχεδιασµό και τις χρήσεις γης και την ανάγκη ενσωµάτωσης των απαιτήσεών της στο υπό έγκριση Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και τα ειδικά χωροταξικά πλαίσια που προωθούνται από το ΥΠΕΧΩ Ε. Η οδηγία αναγνωρίζει ότι ορισµένες ανθρώπινες δραστηριότητες όπως η επέκταση των οικισµών και περιουσιακών στοιχείων στις πληµµυρικές περιοχές, συµβάλλουν στην αύξηση πιθανότητας επέλευσης φαινοµένων πληµµύρας και των αρνητικών τους επιπτώσεων. Στο πλαίσιο αυτό, η οδηγία επιβάλλει στα κράτη µέλη να εξετάζουν στις αναπτυξιακές τους πολιτικές που αφορούν στα ύδατα και τις χρήσεις γης, τις πιθανές επιπτώσεις που µπορούν να έχουν οι πολιτικές αυτές στους κινδύνους και στη διαχείριση των κινδύνων πληµµύρας. Περαιτέρω, τα κράτη µέλη θα πρέπει να επανεκτιµήσουν στις δραστηριότητες που έχουν ως αποτέλεσµα την αύξηση των κινδύνων πληµµύρας ενώ τα σχέδια διαχείρισης των κινδύνων που εκπονούνται θα πρέπει, µεταξύ άλλων, να λαµβάνουν υπόψη το χωροταξικό σχεδιασµό, τις χρήσεις γης και τις λιµενικές υποδοµές. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού, το οποίο είναι εξαντλητικά λεπτοµερειακό σε ορισµένα σηµεία του, που αφορούν ακόµη και στη χωροθέτηση έργων µνηµονεύει γενικά την υποχρέωση πρόληψης και αντιµετώπισης φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών και την αποκατάσταση των πληγεισών περιοχών, χωρίς να διευκρινίζει περαιτέρω. Ως προς δε τα «οξύτατα» όπως χαρακτηριστικά αναφέρει προβλήµατα που προκαλεί η αλλαγή κλίµατος θέτει ως στόχους τη συνεχή µέριµνα για την εξοικονόµηση ενέργειας, την προώθηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας φιλικότερων προς το περιβάλλον, και την αντιµετώπιση των συνεπειών που αυτή συνεπάγεται, όπως πυρκαγιές, πληµµύρες και διάβρωση, ξηρασία, υφαλµύρωση, απερήµωση και άλλα φυσικά φαινόµενα χωρίς να αναφέρονται όµως συγκεκριµένοι άξονες δράσεις για την αντιµετώπισή τους. Περαιτέρω, καµία αναφορά δεν γίνεται στο κείµενο στην άµεση σχέση µεταξύ των οικονοµικών δραστηριοτήτων και της επέλευσης ακραίων καταστροφικών φαινοµένων. Η εν λόγω ελλείψεις του Γενικού Πλαισίου, το οποίο αποτελεί και το νόµιµο έρεισµα των ειδικών πλαισίων που έπονται, σε συνδυασµό µε την παράλειψη εκπόνησης Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, στο πλαίσιο της οδηγίας 2001/42 τουλάχιστον για τα έργα, τα οποία χωροθετούνται και δεν εξαγγέλλονται απλώς, γεννούν ένα ζήτηµα ενδεχόµενης παραβίασης της κοινοτικής νοµοθεσίας. Πράγµατι, η χώρα µας έχει µεγάλο χρονικό περιθώριο ενσωµάτωσης της νέας οδηγίας και υλοποίησης των τριών σταδίων προσέγγισης του στόχου της. Ωστόσο, τα κράτη µέλη οφείλουν όχι µόνο να λαµβάνουν θετικά µέτρα για την επίτευξη ενός στόχου
8 που κάθε φορά τίθεται µε µια κοινοτική οδηγία αλλά και να απέχουν από τη λήψη µέτρων, στο χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί από την έκδοσή της µέχρι την παρέλευση της προθεσµίας ενσωµάτωσης κατά πάγια νοµολογία του ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων αλλά και του Συµβουλίου της Επικρατείας καθώς ο χρόνος αυτός είναι υποβοηθητικός και µόνο για τη λήψη των απαραίτητων ενεργειών σε συµµόρφωση µε το κοινοτικό δίκαιο. Υπό το φως των ανωτέρω, η χώρα µας αποδεικνύει ότι η περιβαλλοντική διάσταση, όπως αποτυπώνεται στα ως άνω σχέδια εξακολουθεί να αποτελεί µια ενοχλητική παράµετρος, υποδεέστερη της οικονοµικής ανάπτυξης µε αποτέλεσµα αφενός να εκθέτει το περιβάλλον και τους πολίτες της χώρας στις ανεξέλεγκτες συνέπειές της και αφετέρου να κινδυνεύει να παραπεµφθεί για µια ακόµη φορά ενώπιον του ικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων για παράβαση των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη σχετική κοινοτική νοµοθεσία περιβάλλοντος. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.