ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/09/2015 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ ΘΕΜΑ 1 Ο ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Να επιλέξετε την φράση που συμπληρώνει ορθά κάθε μία από τις ακόλουθες προτάσεις: 1. Τα έμμορφα συστατικά του αίματος παράγονται: Α. Στον ερυθρό μυελό των οστών Β. Στον νωτιαίο μυελό Γ. Στο ήπαρ Δ. Στην καρδιά 2. Οι θερμοϋποδοχείς του δέρματος αποστέλλουν μηνύματα: Α. Στο ειδικό κέντρο ρύθμισης της θερμοκρασίας του εγκεφάλου Β. Στο κέντρο γενικών αισθήσεων του εγκεφάλου Γ. Στους ιδρωτοποιούς αδένες Δ. Στα αιμοφόρα αγγεία 3. Η παστερίωση είναι: Α. Ο βρασμός του γάλακτος στους 62 ο C επί μισή ώρα Β. Η διατήρηση του γάλακτος στους 62 ο C επί μισή ώρα Γ. Η καταστροφή μόνον των παθογόνων μικροβίων του γάλακτος Δ. Η καταστροφή όλων των παθογόνων, μη παθογόνων μικροβίων και των ενδοσπορίων 4. Οι τοξίνες παράγονται από: Α. Μύκητες Β. Βακτήρια Γ. Πρωτόζωα Δ. Ιούς Σελίδα 1 από 6
5. Τα πρωτόζωα αναπαράγονται: Α. Ως υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά παράσιτα Β. Με εκβλάστηση Γ. Με διχοτόμηση Δ. Με αμφιγονική αναπαραγωγή ΜΟΝΑΔΕΣ 25 ΘΕΜΑ 2 Ο Α. Να γράψετε τον ορισμό της ομοιόστασης και τους λόγους για τους οποίους είναι δυνατό να διαταραχθεί η ομοιόσταση στον ανθρώπινο οργανισμό. ΜΟΝΑΔΕΣ 8 (4+4) Όπως στο σχολικό: «Η ικανότητα του οργανισμού ομοιόσταση.» και «Κάθε διαταραχή αλκοόλ κτλ.» Β. Να αντιγράψετε τον πίνακα στην κόλλα σας και να συμπληρώσετε με (+) όσα κελιά αντιστοιχούν σε χαρακτηριστικά που διαθέτουν ή είναι πιθανό να διαθέτουν τα μικρόβια που αναφέρονται. Πυρηνοειδές Πλασμίδιο Έλυτρο Μαστίγια Καψίδιο Εκβλάστημα Ιός του AIDS + + Treponema pallidum + + + Δερματόφυτα + Τρυπανόσωμα + Νιτροποιητικά βακτήρια + + + ΜΟΝΑΔΕΣ 8 Γ. Με ποιους τρόπους ο βλεννογόνος του στομάχου παρεμποδίζει τη λοίμωξη του ανθρώπινου οργανισμού από μικρόβια; ΜΟΝΑΔΕΣ 5 Σελίδα 2 από 6
Αριθμός μικροβίων ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2015-2016 Α. με τη βλέννα, η οποία παγιδεύει τους μικροοργανισμούς και δεν επιτρέπει την είσοδό τους στον ανθρώπινο οργανισμό, Β. με το υδροχλωρικό οξύ, το οποίο καταστρέφει τα περισσότερα μικρόβια που εισέρχονται στον στόμαχο με την τροφή. Δ. Να περιγράψετε τον ρόλο της λυσοζύμης στον ανθρώπινο οργανισμό. ΜΟΝΑΔΕΣ 4 Α. Η λυσοζύμη είναι ένζυμο που το κυτταρικό τοίχωμα των βακτηρίων και περιέχεται μαζί με το γαλακτικό οξύ στον ιδρώτα. Β. Η λυσοζύμη βρίσκεται επίσης σε μεγάλες ποσότητες στα δάκρυα και στο σάλιο και προστατεύει τον βλεννογόνο του επιπεφυκότα και της στοματικής κοιλότητας αντίστοιχα. ΘΕΜΑ 3 ο A. Σε ένα εργαστήριο μελετήθηκε η επίδραση της ακτινοβολίας σε καλλιέργεια E. coli κατά το χρονικό διάστημα t 1 -t 2. Τα αποτελέσματα φαίνονται στη γραφική παράσταση: t 1 t 2 Έκθεση του μικροβίου σε ακτινοβολία Χρόνος Σελίδα 3 από 6
i. Να περιγράψετε την κυτταρική δομή της κατηγορίας των μικροβίων στην οποία ανήκει η E.coli. ii. Να εξηγήσετε πού οφείλεται η παρουσία μικρού αριθμού μικροβίων κατά το χρονικό διάστημα t 1 -t 2, όσο δηλαδή διαρκούσε η έκθεση τους στην ακτινοβολία. ΜΟΝΑΔΕΣ 12 (6+6) i. Όπως στο σχολικό, στην παράγραφο των βακτηρίων: «Τα βακτήρια είναι προκαρυωτικοί σύνθεση των πρωτεϊνών τους.» Επίσης τα βακτήρια μετακινούνται με τη βοήθεια βλεφαρίδων ή μαστιγίων. ii. Όπως στο σχολικό, στην παράγραφο των βακτηρίων, σχετικά με τα ενδοσπόρια: «Σε αντίξοες συνθήκες δίνοντας το καθένα ένα βακτήριο.» Β. Η E.coli αποτελεί μέρος της φυσιολογικής μικροχλωρίδας του ανθρώπου, των μικροβίων δηλαδή που συμβιώνουν στον ανθρώπινο οργανισμό. Τι γνωρίζετε για τους μικροοργανισμούς αυτούς και τους τρόπους με τους οποίους συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας του; ΜΟΝΑΔΕΣ 13 Α. Όπως στο σχολικό, στην παράγραφο για τους δυνητικά παθογόνους μικροοργανισμούς: «Άλλοι μικροοργανισμοί, όπως το βακτήριο δυνητικά παθογόνοι.» Β. Στην επιφάνεια του δέρματος φιλοξενούνται μη παθογόνοι μικροοργανισμοί που ανταγωνίζονται τους παθογόνους και εμποδίζουν την εγκατάστασή τους σε αυτήν. ΘΕΜΑ 4 Ο Μία γυναίκα διακομίστηκε στο νοσοκομείο με πόνο κατά την ούρηση και πυρετό. Οι γιατροί που την εξέτασαν είπαν ότι η ασθενής έπασχε από γονοκοκκική ουρηθρίτιδα (γονόρροια) ή απλό έρπη. Στην ασθενή χορηγήθηκε αντιβιοτικό. Η γραφική παράσταση παρουσιάζει τον αριθμό των μικροβίων στον οργανισμό της ασθενούς πριν και μετά τη χορήγηση του αντιβιοτικού: Σελίδα 4 από 6
Αριθμός μικροβίων ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2015-2016 Χορήγηση αντιβιοτικού Χρόνος Α. Σε ποια κατηγορία μικροβίων ανήκει το μικρόβιο που ευθύνεται για τον απλό έρπη; Να περιγράψετε τη δομή των μικροβίων αυτών. ΜΟΝΑΔΕΣ 5 (1+4) Πρόκειται για ιό. Οι ιοί έχουν σχετικά απλή δομή. Αποτελούνται από ένα πρωτεϊνικό περίβλημα με χαρακτηριστική γεωμετρία, το καψίδιο, μέσα στο οποίο προφυλάσσεται το γενετικό τους υλικό, που μπορεί να είναι DNA ή RNA. Ορισμένοι ιοί διαθέτουν ένα επιπλέον περίβλημα, το έλυτρο, το οποίο είναι λιποπρωτεϊνικής φύσης. Β. Να εξηγήσετε τι είναι και πώς δρουν τα αντιβιοτικά. ΜΟΝΑΔΕΣ 8 ΑΠΑΝΤΗΣΗ Όπως στο σχολικό, στην παράγραφο των αντιβιοτικών: «Τα αντιβιοτικά δρουν αναστέλλοντας της πλασματικής μεμβράνης.» Γ. Αξιοποιώντας τα δεδομένα της γραφικής παράστασης, να εξηγήσετε ποιο μικρόβιο ευθύνεται για την ασθένεια της γυναίκας αυτής. ΜΟΝΑΔΕΣ 6 Σελίδα 5 από 6
ΑΠΑΝΤΗΣΗ Από τη γραφική παράσταση είναι φανερό ότι το μικρόβιο που έχει μολύνει την ασθενή αντιμετωπίστηκε αποτελεσματικά με τη χορήγηση του αντιβιοτικού, καθώς ο αριθμός τους μειώθηκε και εν τέλει μηδενίστηκε. Ως εκ τούτου, η ασθενής είχε μολυνθεί από το βακτήριο που προκαλεί τη γονοκοκκική ουρηθρίτιδα. Ο απλός έρπης που ανήκει στα ιογενή νοσήματα- δεν αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά, διότι οι ιοί δεν διαθέτουν δικό τους μεταβολικό μηχανισμό, αφού δρουν ως υποχρεωτικά ενδοκυτταρικά παράσιτα. Δ. Με ποιους τρόπους είναι δυνατό να μολύνθηκε η γυναίκα από το μικρόβιο αυτό; ΜΟΝΑΔΕΣ 3 Η γονοκοκκική ουρηθρίτιδα αποτελεί σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα. Τα περισσότερα από αυτά τα νοσήματα μεταδίδονται στον άνθρωπο επιπλέον μέσω του αίματος ή των παραγώγων του, όπως σε περιπτώσεις μετάγγισης ή χρήσης μολυσμένης σύριγγας. Ε. Δεδομένου ότι το νόσημα της γυναίκας είναι λοιμώδες, να γράψετε τα κριτήρια με τα οποία τα διάφορα νοσήματα χαρακτηρίζονται ως λοιμώδη. ΜΟΝΑΔΕΣ 3 Όπως στο σχολικό, στην παράγραφο των κριτηρίων του Κοχ: «Σύμφωνα με τα κκριτήρια αυτά εκ νέου από αυτά.» Σελίδα 6 από 6