ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ Αθήνα, 15-04-2013 Αριθ. Πρωτ.: Γ/ΕΞ/1052-1/15-04-2013 Α Π Ο Φ Α Σ Η 53/2013 Η Αρχή Προστασίας εδοµένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνεδρίασε σε σύνθεση Τµήµατος στο κατάστηµά της την 12.4.2013 µετά από πρόσκληση του Προέδρου της, προκειµένου να εξετάσει την υπόθεση που αναφέρεται στο ιστορικό της παρούσας. Παρέστησαν οι Γ. Μπατζαλέξης, Αναπληρωτής Πρόεδρος, κωλυοµένου του Προέδρου της Αρχής Π. Χριστόφορου, Σ. Βλαχόπουλος, ως εισηγητής, Χ. Ανθόπουλος, και Γ. Λαζαράκος, αναπληρωµατικά µέλη, σε αντικατάσταση των τακτικών µελών Λ. Κοτσαλή,. Μπριόλα και Α.-Ι. Μεταξά, αντίστοιχα, οι οποίοι αν και εκλήθησαν νοµίµως εγγράφως δεν παρέστησαν λόγω κωλύµατος. Παρούσα χωρίς δικαίωµα ψήφου ήταν η K. Καρβέλη, ειδική επιστήµονας-δικηγόρος, ως βοηθός εισηγήτρια, η οποία αποχώρησε µετά τη συζήτηση της υπόθεσης και πριν από τη διάσκεψη και τη λήψη απόφασης και η Ε. Παπαγεωργοπούλου, υπάλληλος του τµήµατος διοικητικών και οικονοµικών υποθέσεων, ως γραµµατέας. Η Αρχή έλαβε υπ όψιν της τα παρακάτω: Με το υπ αρ. πρωτ. Αρχής Γ/ΕΙΣ/1052/14.2.2013 έγγραφο οι Παιδικοί Σταθµοί Άνω Λιοσίων του ήµου Φυλής διαβίβασαν στην Αρχή την από 1.11.2012 αίτηση του Α να του χορηγηθούν αντίγραφα των φακέλων µε τα δικαιολογητικά όλων των παιδιών που επιλέχθηκαν να φιλοξενηθούν στον Παιδικό Σταθµό του Αγ. Νικολάου, ο οποίος 1
υπάγεται στο Ν.Π.Π.. των Παιδικών Σταθµών άνω Λιοσίων. Στη συγκεκριµένη περίπτωση, ο αιτών ζητά να του χορηγηθούν τα εν λόγω στοιχεία, επειδή η κόρη του κατετάγη ένατη επιλαχούσα. Μεταξύ των δικαιολογητικών που υποβάλλονται από τους υποψηφίους προκειµένου να φιλοξενηθούν τα παιδιά τους στους βρεφονηπιακούς σταθµούς του ήµου, περιλαµβάνονται βεβαιώσεις γιατρών για την καλή σωµατική υγεία των παιδιών, πιστοποιητικά οικογενειακής κατάστασης, βεβαιώσεις εργοδοτών των γονέων µε προσδιορισµό του ύψους των αποδοχών τους, βεβαιώσεις εισφορών ΙΚΑ, αντίγραφα εκκαθαριστικών σηµειωµάτων ατοµικής δήλωσης Ε1, πρόσφατος λογαριασµός ΕΗ/ΟΤΕ, για τις διαζευγµένες/εν διαστάσει οικογένειες αποδεικτικά έγγραφα επιµέλειας του τέκνου, για τις οικογένειες στις οποίες κάποιο µέλος έχει τουλάχιστον 67% αναπηρία, απαιτείται φωτοαντίγραφο της σχετικής απόφασης της Υγειονοµικής Επιτροπής κλπ. Η Αρχή, µετά από εξέταση των στοιχείων του φακέλου, αφού άκουσε τον εισηγητή και τη βοηθό εισηγήτρια (η τελευταία στη συνέχεια αποχώρησε) και κατόπιν διεξοδικής συζήτησης, ΣΚΕΦΤΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ 1. Επειδή το άρθρο 2 στοιχ. β του Ν.2472/1997 ορίζει ότι για τους σκοπούς του νόµου αυτού νοούνται ως «ευαίσθητα δεδοµένα», τα δεδοµένα που αφορούν, µεταξύ άλλων, στην υγεία. 2. Επειδή το άρθρο 4 παρ. 1 του Ν.2472/1997 ορίζει, µεταξύ άλλων, ότι: «Τα δεδοµένα προσωπικού χαρακτήρα για να τύχουν νόµιµης επεξεργασίας πρέπει: α) Να συλλέγονται κατά τρόπο θεµιτό και νόµιµο για καθορισµένους, σαφείς και νόµιµους σκοπούς και να υφίστανται θεµιτή και νόµιµη επεξεργασία ενόψει των σκοπών αυτών, β) Να είναι συναφή, πρόσφορα και όχι περισσότερα από όσα κάθε φορά απαιτείται εν όψει των σκοπών της επεξεργασίας ( )». Με τις διατάξεις αυτές καθιερώνονται ως θεµελιώδεις προϋποθέσεις για τη νοµιµότητα κάθε επεξεργασίας δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα, καθώς και για τη 2
νοµιµότητα της σύστασης και λειτουργίας κάθε αρχείου, οι αρχές του σκοπού της επεξεργασίας και της αναλογικότητας των δεδοµένων σε σχέση πάντα µε το σκοπό επεξεργασίας. Συνεπώς κάθε επεξεργασία προσωπικών δεδοµένων, που γίνεται πέραν του επιδιωκόµενου σκοπού ή η οποία δεν είναι πρόσφορη και αναγκαία για την επίτευξή του, δεν είναι νόµιµη. 3. Επειδή η συλλογή και κάθε περαιτέρω επεξεργασία τόσο των απλών όσο και των ευαίσθητων δεδοµένων προσωπικού χαρακτήρα επιτρέπεται κατ αρχήν, µόνο εφόσον το υποκείµενο των δεδοµένων έχει δώσει τη συγκατάθεσή του. Ωστόσο η συλλογή και κάθε περαιτέρω επεξεργασία τόσο των απλών όσο και των ευαίσθητων προσωπικών δεδοµένων επιτρέπεται κατ εξαίρεση, και χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειµένου των δεδοµένων στις περιπτώσεις που περιοριστικά προβλέπει ο νόµος. Ειδικότερα, επιτρέπεται για τα δεδοµένα προσωπικού χαρακτήρα που αφορούν σε ευαίσθητα προσωπικά δεδοµένα (όπως η υγεία), ιδίως, υπό τις προϋποθέσεις του άρθρου 7 παρ. 2 στοιχ. γ του Ν. 2472/1997, εφόσον είναι αναγκαία για την άσκηση ή υπεράσπιση δικαιώµατος ενώπιον δικαστηρίου. 4. Επειδή σύµφωνα µε το άρθρο 85 παρ. 2 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήµατος (Ν. 2238/1994) «οι φορολογικές δηλώσεις, τα φορολογικά στοιχεία καθώς και κάθε στοιχείο του φακέλου που έχει σχέση µε τη φορολογία ή άπτεται αυτής είναι απόρρητα και δεν επιτρέπεται η γνωστοποίησή τους σε οποιονδήποτε άλλον εκτός από τον φορολογούµενο στον οποίο αυτά αφορούν». Το άρθρο 85 παρ. 3 προβλέπει ότι «Ο προϊστάµενος της δηµόσιας οικονοµικής υπηρεσίας συντάσσει κάθε έτος, µε βάση τις δηλώσεις που του επιδίδονται, κατάλογο φορολογουµένων, ο οποίος περιέχει το ονοµατεπώνυµο ή την επωνυµία, τον τίτλο και τα λοιπά στοιχεία τους, το καθαρό εισόδηµα από τις κατηγορίες και Ζ, το συνολικό καθαρό εισόδηµα το οποίο υπόκειται σε φορολογία καθώς και το φόρο που αναλογεί σε αυτό. Ο κατάλογος αυτός καταρτίζεται µέσα σε έξι (6) µήνες από τη λήξη της προθεσµίας υποβολής των δηλώσεων και συµπληρώνεται µε τα αντίστοιχα στοιχεία της οριστικοποίησης της εγγραφής του υπόχρεου», ενώ η παράγραφος 4 του ίδιου άρθρου διασαφηνίζει ότι «τα στοιχεία που αναφέρονται 3
στους καταλόγους των φορολογουµένων δεν αποτελούν απόρρητο και ο προϊστάµενος της δηµόσιας οικονοµικής υπηρεσίας υποχρεούται να χορηγεί, ύστερα από αίτηση, βεβαίωση για τα στοιχεία αυτά σε οποιονδήποτε τρίτο ο οποίος έχει έννοµο συµφέρον και το αποδεικνύει.» Από τις ανωτέρω διατάξεις προκύπτει ότι τα στοιχεία της φορολογικής δήλωσης εµπίπτουν στο ειδικό απόρρητο των φορολογικών δεδοµένων και δεν έχουν εφαρµογή οι διατάξεις του άρθρου 5 του Ν. 2472/1997, που προβλέπουν γενικώς τις περιπτώσεις νόµιµης επεξεργασίας προσωπικών δεδοµένων χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειµένου. Από την άλλη πλευρά, όµως, τα στοιχεία που περιέχονται στους καταλόγους των φορολογουµένων (ονοµατεπώνυµο, τίτλος και τα λοιπά στοιχεία του φορολογουµένου καθώς και το καθαρό εισόδηµα από τις κατηγορίες και Ζ, το συνολικό καθαρό εισόδηµα το οποίο υπόκειται σε φορολογία και ο φόρος που αναλογεί σε αυτό), δεν εµπίπτουν στο φορολογικό απόρρητο και είναι δυνατή η πρόσβαση σε αυτά, εφόσον αποδεικνύεται η ύπαρξη του σχετικού εννόµου συµφέροντος. 5. Επειδή το άρθρο 11 παρ. 3 του Ν. 2472/1997 ορίζει ότι: «Εάν δεδοµένα προσωπικού χαρακτήρα ανακοινώνονται σε τρίτους, το υποκείµενο ενηµερώνεται για την ανακοίνωση πριν από αυτούς». 6. Επειδή στην κρινόµενη υπόθεση τα προσωπικά δεδοµένα των παιδιών (και των οικογενειών τους) που θα φιλοξενηθούν στους παιδικούς σταθµούς του ήµου ζητούνται µε τη νόµιµη διαδικασία (έγγραφη αίτηση, τεκµηρίωση υπέρτερου έννοµου συµφέροντος, το οποίο συνίσταται στο δικαίωµα του αιτούντος να ασκήσει τα εκ του νόµου δικαιώµατά του προσβολής της σχετικής απόφασης περί απόρριψης της αίτησης εγγραφής του τέκνου του στους παιδικούς σταθµούς του ήµου). 7. Επειδή οι Παιδικοί Σταθµοί Άνω Λιοσίων του ήµου Φυλής διαβίβασαν το σχετικό αίτηµα στην Αρχή και ζήτησαν τη γνωµοδότηση της Αρχής σχετικά µε το εάν µπορούν να χορηγήσουν τα αιτηθέντα έγγραφα. Στην κρινόµενη περίπτωση, ελήφθησαν υπ όψιν και ευαίσθητα προσωπικά δεδοµένα για τη διαµόρφωση της απόφασης του ήµου Φυλής. Η χορήγηση των ζητηθέντων στοιχείων κρίνεται 4
αναγκαία για την ενάσκηση των δικαιωµάτων του αιτούντος (βλ. άρθρο 7 παρ. 2 στοιχ. γ του Ν. 2472/1997), η οποία και θα καταστεί δυνατή µε τη γνώση των στοιχείων που ζητούνται, µε τρόπο ώστε να πληρούνται οι αρχές της προαναφερθείσας διάταξης του άρθρου 4 του Ν. 2472/1997. ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ Η Αρχή παρέχει άδεια στο Ν.Π... «Παιδικοί Σταθµοί Άνω Λιοσίων» του ήµου Φυλής, ως υπεύθυνο επεξεργασίας, να επιτρέψει στον Α πρόσβαση σε όλα εκείνα τα στοιχεία που ελήφθησαν υπόψη για τη διαµόρφωση της τελικής λίστας µε τα ονόµατα των παιδιών που θα φιλοξενηθούν αυτή τη χρονιά στον παιδικό σταθµό Αγ. Νικολάου του ήµου Φυλής αλλά και στα στοιχεία των οκτώ προηγηθέντων στην λίστα επιλαχόντων, ακόµη και σε εκείνα τα στοιχεία που αφορούν σε ευαίσθητα προσωπικά δεδοµένα των παιδιών αυτών και των µελών των οικογενειών τους αποκλειστικά και µόνον για το σκοπό της προσβολής της σχετικής απόφασης επιλογής, αφού προηγουµένως ενηµερώσει προσηκόντως τα υποκείµενα των δεδοµένων. Επισηµαίνεται ότι α) η σχετική άδεια αφορά µόνον στα δεδοµένα των παιδιών (και των οικογενειών τους) που έγιναν δεκτά καθώς και των προηγηθέντων στη λίστα οκτώ επιλαχόντων (και όχι για όλα όσα υποβλήθηκε αίτηση εγγραφής) και β) από τα φορολογικά στοιχεία που τυχόν έχουν κατατεθεί, ο αιτών θα έχει πρόσβαση µόνον σε αυτά που δεν εµπίπτουν στο φορολογικό απόρρητο. Λαµβάνοντας, µάλιστα, υπ όψιν την αρχή της αναλογικότητας και αναγκαιότητας, όσον αφορά τα ευαίσθητα προσωπικά δεδοµένα υγείας των µαθητών, ενδείκνυται η πρόσβαση του αιτούντος στα αιτούµενα δικαιολογητικά να γίνει µε επιτόπια µελέτη, και όχι µε τη χορήγηση αντιγράφων αυτών. Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος Γεώργιος Μπατζαλέξης Η Γραµµατέας Ειρήνη Παπαγεωργοπούλου 5