Β - Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Επιµέλεια : Κουρδή Άννα ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ 1
2
ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΛΑΓΙΟΥ ΛΟΓΟΥ ΣΕ ΕΥΘΥ Κατά την µετατροπή πλαγίου λόγου σε ευθύ τα ειδικά απαρέµφατα και οι κατηγορηµατικές µετοχές µετατρέπονται σε κύριες προτάσεις κρίσεως µε οριστική. Τα τελικά απαρέµφατα και οι βουλητικές προτάσεις σε κύριες προτάσεις επιθυµίας µε : - προστακτική ή µε - προτρεπτική υποτακτική ή µε - αποτρεπτική υποτακτική ή µε - απαγόρευση Οι πλάγιες ερωτηµατικές προτάσεις µετατρέπονται σε ευθείες ερωτήσεις µε - οριστική ( πραγµατικό ) - υποτακτική ( απορηµατική ) 1. Marito persaepe interrogabat : Quid agit puer? Πλάγια ερώτηση σε ευθεία ερώτηση Σε ευθεία ερώτηση χρησιµοποιούµε οριστική ενεστώτα («agit» ) Η υποτακτική παρατατικού ( «ageret» ) που υπήρχε στην πλάγια ερωτηµατική πρόταση δικαιολογούνταν εξαιτίας της εξάρτησής της από την µετοχή «interroganti», η οποία εξαρτιόταν από ρήµα ιστορικού χρόνου ( «respondebat» παρατατικός ) και δήλωνε το σύγχρονο στο παρελθόν. 2. Arria milites orabat, ut simul imponeretur (µάθηµα 23) Arria milites orabat : Simul imponar Βουλητική πρόταση σε κύρια πρόταση επιθυµίας : προτρεπτική υποτακτική Επειδή δεν υπάρχει τύπος της πορστακτικής για το α ενικό πρόσωπο χρησιµοποιούµε την υποτακτική ( προτρεπτική υποτακτική ) ή Arria milites orabat : «Milites imponite me simul» Βουλητική πρόταση σε κύρια πρόταση επιθυµίας : προστακτική Στην πρόταση αυτή έχουµε ενεργητική σύνταξη αφού δηλώνεται το υποκείµενο που θα ενεργήσει. 3. Cum ei ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset eum domi non esse, Nasica sensit illam domini iussu et illum esse (µάθηµα 24) 4. Nasica sensit illam domini iusu id dixisse et illum intus esse (µάθηµα 24). 5. Accipe nunc quid postea Nasica fecerit (µάθηµα 24) 6. Exclamavit Nasica se domi non esse (µάθηµα 24) 7. Visne scire quid Nasica responderit? (µάθηµα 24) 8. Interogo vos inquit quando hanc ficum decerpatam esse putetis ex arbore (µάθηµα 25) 3
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ.. Πρώτης κλίσης poeta-ae = ποιητής (αρσε.) terra-ae = γη epistula-ae = επιστολή quaerela-ae = παράπονο fortuna-ae = τύχη incola-ae = κάτοικος (αρσε.) cura-ae = φροντίδα miseria-ae = δυστυχία iniuria-ae = αδικία amica-ae = φίλη patria-ae = πατρίδα regina-ae = Βασίλισσα forma-ae = οµορφιά ora-ae = ακτή belua-ae = κήτος hostia-ae = σφαγίο puella-ae = κορίτσι hasta-ae = δόρυ concordia-ae = οµόνοια avaritia-ae = πλεονεξία justitia-ae = δικαιοσύνη audacia-ae = τόλµη amicital-ae = φιλία sapientia-ae = σοφία gloria-ae = δόξα inopia-ae = έλλεψη silva-ae = δάσος pudicitia-ae = τιµή femina-ae = γυναίκα lacrima-ae = δάκρυ lupa-ae = λύκαινα porta-ae = πύλη victoria-ae = νίκη filiola-ae = κορούλα sententia-ae = άποψη ira-ae = οργή tragula-ae = ακόντιο magistra-ae = δασκάλα provincia-ae = επαρχία fiducia-ae = εµπιστοσύνη stella ae = αστέρι pugna-ae = µάχη agricultura-ae = γεωργία fuga ae = φυγή causa ae = αιτία via ae = δρόµος spelunca ae = σπηλιά cauda-ae = ουρά elava-ae = ρόπαλο diaeta-ae = θερινή κατοικία turba-ae = πλήθος pecunia-ae = χρήµατα praeda-ae = λεία navicula-ae = πλοιάριο ancilla-ae = υπηρέτρια ianua-ae = πόρτα curia-ae = βουλευτήριο prudentia-ae = σύνεση patientia-ae = υποµονή constantia-ae = καρτερία tragoedia-ae = τραγωδία littera-ae = γράµµα αλφ. custodia-ae = φυλακή diligentia-ae = επιµέλεια pera-ae = εργασία luxuria-ae = πολυτέλεια familia-ae = οικογένεια memoria-ae = υστεροφηµία dextra-ae = δεξί χέρι gratia-ae = συµφιλίωση matertera-ae = θεία mora-ae = χρονοτριβή luna-ae = σελήνη senecta-ae = γηρατειά benevolentia-ae = καλή θέληση cerva-ae = ελάφι malevolentia-ae = κακοβουλία cera-ae = κερί ΟΝΟΜΑΤΑ Α ΚΛΙΣΗΣ Hispania-ae = Ισπάνια Trebia-ae ( αρσ.) = Τρεβίας ( ποτάµι ) Cannearum = Κάννες Persa-ae = Πέρσης Athenae-ae = Αθήνα Caligula-ae = Καλιγούλας Adrea-ae = Αρδέα Asia-ae = Ασία Aenea-ae = Αινείας Anchises-ae = Αγχίσης Geryones-ae = Γυρυόνης Phidias-ae = Φειδίας Cassiope-es(ae) = Κασσιόπη ΑΡΣΕΝΙΚΑ εύτερης κλίσης Α. Σύµφωνα µε το «dominus-i» 4
filius-ii = γιος natus-i = γιός ventus-i = άνεµος deus-i = θεός calseus-i = παπούτσι locus i = τόπος servus i = δούλος stilus-i = γραφίδα maritus i = σύζυγος triumphus-i = θρίαµβος sommus-i = ύπνος gladius-i = ξίφος fluvius-i = ποτάµι oculus-i = µάτι murus i = τοίχος paedagogus-i = παιδαγωγός corvus-i = κοράκι marcenarius-ii = εργάτης catillus-i = πιάτο philosophus i = φιλόσοφος cultellus-i = µαχαιράκι dolus-i = δόλος socius-ii = σύντροφος pontus-i = θάλασσα scopulus-i = βράχος annus-i = έτος animus i = ψυχή legatus i = λεγεωνάριος modus-i = τρόπος catellus-i = σκυλάκι adversarius-ii = εχθρός caseus-i = τυρι humerus i = αριθµός cibus i = τροφή ficus-i = σύκο ( θηλυκό ) amicus-i = φίλος fugitivus-i = φυγάς sestertius-ii = είδος νοµίσµατος focus-i = φωτιά tyrannus-i = τύραννος mundus-i = κόσµος elephantus-i = ελέφαντας Β. Σύµφωνα µε το «puer-i» vir-i vesper-i socer-i = άντρας = βράδυ = πεθερός Γ. Σύµφωνα µε το «liber-bri» ager-agri = αγρός liber- libri = βιβλίο aper-apri = κάπρος magister-stri = δάσκαλος minister-stri = δάσκαλος minister-stri = υπηρέτης culter- cultri = µαχαίρι ΟΥ ΕΤΕΡΑ εύτερης κλίσης beneficium-ii = ευεργεσία periculum- i = κίνδυνος bellum-i = πόλεµος ingenium-ii = πνεύµα monumentium-i = µνηµείο templum-i = ναός fundamentum-i = θεµέλιο consilium-ii = σκέψη frumentum-i = δηµητριακά verbum-i = λόγος venabulum-i = λόγχη imperium-ii = εξουσία delictum-i = έγκληµα caelum-i = ουρανός regnum-i = βασίλειο lavinium-ii = Λαβίνιο saguntum-i = Σαγούντο osculum-i = φιλί dictum-i = λόγος monstrum-i = θέαµα somnium-ii = όνειρο supplicium-ii = τιµωρία studium-ii = σπουδή proelium-ii = µάχη ephippium-ii = σέλλα vinum-i = κρασί pilum-i = ακόντιο tergum-i = νώτα (τα) signum-i = σηµαία fatum-i = µοίρα tabernaculum-i = σκηνή testamentum-i = µαρτυρία vestigium-ii = ίχνος ferrum-i = σίδερο indicium-ii = απόδειξη oraculum-i = µαντείο officium-ii = καθήκον solarium-ii = λιακωτό velum-i = κουρτίνα exilium-ii = εξορία aurum-i = χρυσάφι factum-i = πράξη cubiculum-i = κρεβατοκάµαρα 5
ostium-ii = πόρτα ponum-i = καρπός pretium-ii = τιµή nihilum-i = τίποτα exemplum-i = παράδειγµα oleum-i = λάδι solacium-ii = παρηγοριά adiumentum-i = βοήθεια flagitium-ii = όνειδος stipendium-ii = µισθός ludicium-ii = δικαστήριο ornamentum-i = στολίδι praesidium-ii = στήριγµα vestibulum-i = είσοδος donum-i = δώρο liternum-i = Λιτέρνο aerarium-ii = ηµ.ταµείο tributum-i = φόρος scamnum-i = σκαµνί auxilium-ii = βοήθεια sacellum-i = µικρός ναός propositum-i = σκοπός matrimonium-ii = γάµος simulacrum-i = άγαλµα amentum-i = ιµάντας mendacium-ii = ψέµα ΑΡΣΕΝΙΚΑ Τρίτης κλίσης fons-fontis = πηγή interpres-pretis = ερµηνευτής iudex-icis = δικαστής miles-itis = στρατιώτης hostis is = εχθρός ( ΕΞΑΙΡΕΣΗ ) speculator-oris = ανιχνευτής collis is = λόφος ( ΕΞ ) mons-montis = βουνό ( ΕΞ ) rex-regis = βασιλιάς pater-patris = πατέρας dolor-oris = πόνος, οργή consul-lis = ύπατος finis-is = τέλος (ΕΞ ) victor-oris = νικητής sutor-oris = παπουτσής labor-oris = µόχθος accusator-oris = κατήγορος honor-oris = τιµή adulescens-entis = νεαρός scriptor-oris = συγγραφέας ardor-oris = πάθος praedo-onis = ληστής ( ΕΞ) postis-is = φύλλο πόρτας ( ΕΞ ) sequester-stris = µεσολαβητής furor-oris = µανία mos-moris = έθιµο dux-ducis = αρχηγός elephas-antis = ελέφαντας terror-oris = τρόµος imperator-oris = στρατηγός homo-inis = άνθρωπος timor-oris = φόβος princeps-ipis = ηγεµόνας pudor-oris = ντροπή pastor-oris = βοσκός carcer-eris = φυλακή rumor-oris = θόρυβος dictator-oris = δικτάτορας mensis-is = µήνας ( ΕΞ ) augur-uris = οιωνοσκόπος senex-senis = γέρος sermo-onis = λόγος ordo-inis = τάξη ( ΕΞ ) proditor-oris = προδότης desertor-oris = λιποτάκτης tonsor-oris = µανικιουρίστας unguis-is = νύχι ( ΕΞ ) clamor-oris = κραυγή amor-oris = αγάπη bos-bovis = βόδι grex-gregis = κοπάδι ( ΕΞ ) insidiator-oris = συνωµότης commilito-onis = συστρατιώτης praeceptor-oris = δάσκαλος ΘΗΛΥΚΑ Τρίτης κλίσης cogitano-onis = σκέψη venatio-onis = κυνήγι uxor-oris = σύζυγος ( ΕΞ ) gens-gentis = γένος clades-is = καταστροφή nox-noctis = νύχτα ratio-onis = φύση pellis-is = δέρµα nex-necis = θάνατος potestas-atis = δύναµη cohors-cohortis = κοόρτη vox-vocis = φωνή Gravitas-atis = σοβαρότητα Suavitas-atis = γλυκύτητα Recuperatio-onis = επανάκτηση Salutatio-onis = χαιρετισµός Avis-is = πουλί Gratulatio-onis = συγχαρητήρια 6
Suspicio-onis = υποψία Laus-laudis = έπαινος Pietas-atis = ευσέβεια Felicitas-atis = ευτυχία Cupiditas-atis = επιθυµία Salus-utis = σωτηρία Vetustas-atis = αρχαιότητα Imago-inis = εικόνα Honestas-atis = τιµή, δόξα Dimicatio-onis = αγώνας Libido-inis = πάθος Suboles-is = απόγονοι Dignitas-atis = κύρος Stabilitas-atis = σταθερότητα Plebs-plebis = πληβείοι Dos-dotis = προίκα ( ΕΞ ) Frugalitas-atis = ολιγάρκεια Paupertas-atis = φτώχεια Legatio-onis = πρεσβεία Necessitas-atis = ανάγκη Soror-oris = αδελφή ( ΕΞ ) Sedes-is = θέση Voluntas-atis = θέληση Antiquitas-atis = αρχαιότητα Coniuratio-onis = συνωµοσία Coniunx-gis = σύζυγος ( ο,η ) Servitus-utis = σκλαβιά Caritas-atis = αγάπη nutrix-icis = τροφός valetudo-atis = ωφέλεια vestis-is = φόρεµα pulchritudo-inis = οµορφιά disputatio-ionis = διαφωνία simulatio-onis = υποκρισία turris-is = πύργος ornatrix-icis = κοµµώτρια mentio-onis = µνεία admiratio-onis = θαυµασµός ΚΥΡΙΑ ΑΡΣΕΝΙΚΑ Γ ΚΛΙΣΗΣ Caesar-aris Cicero-onis Patro-onis Plato-onis Zeno-onis Lemovices-um Hercules-is Ceryon-onis Hannibal-alis Vercingetorix-igis Tiveris-is = Καίσαρ = Κικέρων = Πάτρων = Πλάτων = Ζήνων = Λεµοβίκες = Ηρακλής = Γηρυόνης = Αννίβας = Βερκιγγετόριγας = Τίβερης Samnites-ium = Σαµνίτες ΚΥΡΙΑ ΘΗΛΥΚΑ Γ ΚΛΙΣΗΣ Dido-onis = ιδώ Neapolis-is = Νεάπολη Carthago-inis = Καρχηδών Alpes-ium = Άλπεις ΟΥ ΕΤΕΡΑ Τρίτης κλίσης rete-is vulnus-eris omen-inis caput-it is lac-lactis flumen-inis genus-eris corpus-oris ius-iuris funus-eris discrimen-inis scelus-eris dedecus-oris certamen-inis aes-aeris rus-ruris pondus-eris ebur-oris marmor-oris agmen-inis pectus-oris numen-inis = δίχτυ = τραύµα = όνοµα = οιωνός = κεφάλι = γάλα = ποτάµι = γένος = σώµα = δίκαιο = κηδεία = κίνδυνος = έγκληµα = όνειδος = αγώνας = χαλκός = αγρός = βάρος = ελεφαντόδοντο = µάρµαρο (ΕΞ) = άγηµα = καρδιά, στήθος = χρόνος ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Τέταρτης κλίσης Exercitus-us = στρατός Motus-us = κίνηση Status-us = στάση Aditus-us = προσέγγιση Metus-us = φόβος Complexus-us = αγκαλιά Magistratus-us = άρχοντες, αρχές Usus-us = χρήση Equitatus-us = ιππικό Vultus-us = πρόσωπο Mugitus-us = µουγκρητό Casus-us = τυχαίο γεγονός Coetus-us = συνάθροιση Senatus-us = Σύγκλητος 7
Fructus-us = καρπός, κέρδος Cannae-arum Ficus-us (θηλ.) = σύκο Belgae-arum Eventus-us = έκβαση Cruciatus-us = βάσανα ευτερόκλιτα Risus-us = γέλιο Arma-orum = όπλα Exitus-us = έκβαση Boni-orum = καλοί πολίτες Conspectus-us = θέα Domestici-orum = οικιακοί δούλοι Domus-us ( θηλ.) = σπίτι Galli-orum = Γαλάτες ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Πέµπτης κλίσης Germani-orum = Γερµανοί Arverni-orum = Αρβέρνοι Greeci-orum = Έλληνες Spes-ei = ελπίδα Latini-orum = Λατίνοι Species-ei = θέαµα Nervii-orum = Νέρβιοι Facies-ei = πρόσωπο Poeni-orum = Καρχηδόνιοι Dies-ei = ηµέρα ( αρσενικό ) hiberna-orum = στρατόπεδο Res-ei = πράγµα mala-orum = συµφορές Fides-ei = πίστη (µόνο ενικός liberi-orum = τέκνα Elfigies-ei = εικόνα superi-orum = θεοί Plebes-ei = πληβείοι ( µόνο ενικός ) ΟΝΟΜΑΤΑ «Pluralia tantum» Acies-ei = µάχη Materies-ei = ύλη Τριτόκλιτα Alpes-ium = Άλπεις fores-ium = πόρτα ( σπάνιο foris-is ) (=µόνο στον πληθυντικό ) moenia-ium = τείχη pugillares-ium = πλάκες Πρωτόκλιτα Samnites-ium = Σαµνίτες Divitiae-arum = πλούτη Lemovices-um = Λεµοβίκες Insidiae-arum = ενέδρα Tenebrae-arum = σκοτάδι Athenae-arum Ονόµατα που αλλάζουν σηµασία στον πληθυντικό Πρωτόκλιτα copia-ae = αφθονία littera-ae = γράµµα αλφ. opera-ae = εργασία fortuna-ae = τύχη ευτερόκλιτα auxilium-ii = βοήθεια castrum-i = φρούριο stipendium-ii = µισθός supplicium-ii = τιµωρία copiae-arum = στρατεύµατα litterae-arum = επιστολή-λογοτεχνία operae-arum = εργάτες fortunae-arum = περιουσία auxilia-orum = βοηθητικό στράτευµα castra-orum = στρατόπεδο stipendia-orum = θητεία supplicia-orum = λατρεία, προσευχές 8
Τριτόκλιτα finis-is = όριο, τέλος ops-opis = βοήθεια pars-partis = τµήµα pater-tris = πατέρας fines-ium = σύνορα χώρας opes-ium = δύναµη, πλούτη partes-ium = πολιτική παράταξη patres-um = πατρίκιοι Ονόµατα αφθονούντα ( abundantia) materia-ae (α κλίση) - materies-ei (ε κλίση ) plebs-plebis (γ κλίση ) - plebes-ei ( ε κλίση ) elephas-antis (γ κλίση ) - elephantus-i (β κλίση ) ficus-us (δ κλίση ) - ficus-i ( β κλίση ) Ονόµατα ετερογενή locus-i ( τόπος ) loca-orum ( τόποι ) ενώ loci-orum ( χωρία βιβλίου ) caelum-i ( ουρανός ) caeli-orum ( ουρανοί ) Α. Σύµφωνα µε το «bonus-a-um» plenus-a-um = γεµάτος adversus-a-um = αντίξοος barbarus-a-um = βάρβαρος gelidus-a-um = παγωµένος unicus-a-um = µοναδικός novus-a-um = νέος superbus-a-um = περήφανος marinus-a-um = θαλάσσιος regius-a-um = βασιλικός pennatus-a-um = φτερωτός antiquus-a-um = αρχαίος magnificus-a-um = µεγαλόπρεπος parcus-a-um = φειδωλός infirmus-a-um = αδύναµος validus-a-um = δυνατός delectus-a-um = διαλεγµένος epicus-a-um = επικός clarus-a-um = ένδοξος secundus-a-um = δεύτερος ultimus-a-um = τελευταίος multus-a-um = πολύς bonus-a-um = καλός vacuus-a-um = άδειος Ε Π Ι Θ Ε Τ Α septimus-a-um maestus-a-um pavidus-a-um parvus-a-um fortuitus-a-um serenus-a-um repentinus-a-um sollicitus-a-um horrendus-a-um squalidus-a-um durus-a-um vietus-a-um notus-a-um gratus-a-um severus-a-um togatus-a-um publicus-a-um ineptus-a-um salvus-a-um imperitus-a-um absoletus-a-um inauditus-a-um captivus-a-um suspectus-a-um infidus-a-um = έβδοµος = περίλυπος = έντροµος = µικρός = τυχαίος = ξάστερος = ξαφνικός = ταραγµένος = φρικτός = βρώµικος = σκληρός = µαραµένος = γνωστός = ευχάριστος = αυστηρός = στην ειρήνη = δηµόσιος = ανόητος = σώος = άπειρος = ξεπερασµένος = πρωτάκουστος = αιχµάλωτος = ύποπτος = άπιστος 9
canus-a-um = ασπροµάλλης paucus-a-um = νεκρός frigitus-a-um = παγωµένος vivus-a-um = ζωντανός reliquus-a-um = υπόλοιπος posterus-a-um = επόµενος totus-a-um = ολόκληρος paulus-a-um = λίγος peritus-a-um = έµπειρος fessus-a-um = κουρασµένος fretus-a-um = ο έχων εµπιστοσύνη aversus-a-um = ανάποδος proximus-a-um = κοντινός confusus-a-um = µπερδεµένος infestus-a-um = εχθρικός pravus-a-um = διεστραµµένος cruentus-a-um = αιµατηρός trepidus-a-um = έντροµος obvius-a-um = ενάντιος immensus-a-um = τεράστιος aequus-a-um = ίσος sempiternus-a-um = αιώνιος siccus-a-um = στεγνός piscatorium-a-um = ψαράδικος nimius-a-um = υπερβολικός extremus-a-um = έσχατος festivus-a-um = πρόσχαρος longus-a-um = µακρύς dignus-a-um = άξιος paternus-a-um = πατρικός modestus-a-um = σεµνός studiosus-a-um = επιµελής sonorus-a-um = ηχηρός acerbus-a-um = άγουρος naturus-a-um = ώριµος summus-a-um = πολύ µεγάλος cupidus-a-um = ο επιθυµών armatus-a-um = στον πόλεµο sanctus-a-um = ιερός ligneus-a-um = ξύλινος supervacaneus-a-um= περιττός priscus-a-um = αρχαίος solus-a-um = µόνος honestus-a-um = τιµηµένος stultus-a-um = ανόητος immaturus-a-um = πρόωρος fidus-a-um = πιστός carus-a-um = αγαπητός calvus-a-um = φαλακρός albus-a-um = λευκός temerarius-a-u = ασυλλόγιστος rectus-a-um = σωστός Β. Σύµφωνα µε το «Liber-a-um» Tener-a-um = τρυφερός Liber-a-um = ελεύθερος Miser-a-um = δυστυχής Γ. Σύµφωνα µε το «niger-gra-grum» Pulcher-prichra-pulchrum = ωραίος Sacer-sacra-sacrum = ιερός Integer-integra-integrum = υγιής ΕΠΙΘΕΤΑ Τρίτης κλίσης Α. Τρικατάληκτα σε er-(e)ris-(e)-re Alacer-cris-cre = πρόθυµος Equester-stris-stre = ιππικός Celer-eris-ere = ταχύς Puter ( putris ) is e = σάπιος B. ικατάληκτα σε is, -e Omnis-is-e = όλος Cannensis-is-e = των Καννών Carthaginiensis-is-e = Καρχηδόνιος Tristis-is-e = θλιµµένος Liberaris-is-e = ελεύθερος Illustris-is-e = λαµπρός Similis-is-e = όµοιος Militaris-is-e = στρατιωτικός Turpis-is-e = αισχρός Incredibilis-is-e = απίστευτος Familiaris-is-e = γνωστός Communis-is-e = κοινός Nobilis-is-e = ευγενής Gravis-is-e = βαρύς Mirabilis-is-e = παράδοξος Innumerabilis-is-e = αµέτρητος Immortalis-is-e = αθάνατος Fortis-is-e = δυνατός Mortalis-is-e = θνητός Amabilis-is-e = αξιαγάπητος Anilis-is-e = γεροντικός Matronalis-is-e = γυναικείος Puellaris-is-e = κοριτσίστικος 10
Grandis-is-e = µεγάλος Mitis-is-e = γλυκός Mollis-is-e = µαλακός Singularis-is-e = µοναδικός Civilis-is-e = εµφύλιος Facilis-is-e = εύκολος Vilis-is-e = ευτελής Debilis-is-e = αδύναµος Memorabilis-is-e = αξιοµνηµόνευτο Stabilis-is-e = σταθερός Utilis-is-e = χρήσιµος Γ. Μονοκατάληκτα τριτόκλιτα επίθετα Ferox-ocis = άγριος Ingens-entis = πελώριος Iners-ertis = µαλθακός Princeps-ipis = ηγεµόνας Praesens-entis = τωρινός Impudes-entis = αναιδής Praecox- praecocis = πρώιµος Recens-entis = πρόσφατος Par paris = όµοιος Sapiens-entis = σοφός Exellens-entis = έξοχος ( µτχ ) Felix-icis = ευτυχής Locuples-pletis = πλούσιος Impotens-entis = ανίκανος Congruens-entis = σύµφωνος ( µτχ ) Praeceps-cipitis = αυτός που γκρεµοτσακίζεται Senex-senis = γέρος Insolens-entis = ασυνήθιστος Infelix-icis = δυστυχής Exsul ( exul )-is = εξόριστος Minax-acis = απειλητικός Inops-opis = ενδεής ΚΛΙΣΗ ΤΟΥ INOPS = ενδεής ΑΡΣΕΝ. ΘΗΛ. ΕΝΙΚΟΣ Inops Inopis Inopi Inopem Inops Inopi ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ Inopes Inopum Inopibus Inopes Inopes Inopibus ΟΥ ΕΤΕΡΟ ΕΝΙΚΟΣ Inops Inopis Inopi Inops Inops Inopi ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ inopia inopum inopibus inopia inopia inopibus 11
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΩΝ των 30 Σχολικών µαθηµάτων Μάθηµα 21 ο immensus-a-um aequus-a-um aequior-ior-ius aequissimus-a-um aeque-aequius-aequissime diu-diutius-diutissime Μάθηµα 22 ο innumerabilis-ise/immortalis-is-e εν σχηµατίζουν bonus-a-um melior-ior-ius oprimus-a-um rectus-a-um rectior-ior-ius rectissimus-a-um fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimus-a-um magnus-a-um maior-ior-ius maximus-a-um mortalis-is-e/sempiternus-aum εν σχηµατίζουν bene-melius-optime recte-rectius-rectissime fortiter-fortius-fortissime magno(o)pera-magis-maxime Μάθηµα 23 ο siccus-a-um siccior-ior-ius siccissimus-a-um piscatorium-a-um ingens-entis ingentior-ior-ius ingentissimus-a-um sicce-siccius-siccissime / bene-melius-optime libenter-libentius-libentissime diu-diutius-diutissime ingenter-ingentius-ingentissime Μάθηµα 24 ο paucus-a-um paucior-ior-ius paucissimus-a-um apertus-a-um apertior-ior-ius apertissimus-a-um impudens-entis impudentior-ior-ius impudentissimus-a-um aperte-apertius-apertissime impudenter-impudentius-impudentissime 12
Μάθηµα 25 ο praecox-ocis praecocior-ior-ius praecocissimus-a-um recens-entis recentior-ior-ius recentissimus-a-um exterus-a-um exterior-ior-ius extremus-a-um nimius-a-um ε σχηµατίζει praecociter-praecocius-praecocissime recenter-recentius-recentissime extere-exterius-extreme/extime prope-propius-proxime Μάθηµα 26 ο tristis-is-e tristior-ior-ius tristissimus-a-um parvus-a-um minor-or-us minimumus-a-um festivus-a-um festivior-ior-ius festivissimus-a-um amabilis-is-e amabilior-ior-ius amabilissimus-a-um longus-a-um longior-ior-ius lognissimus-a-um dingua-a-um dignios-ior-ius dignissimus-a-um anilis-ia-e/matronalis-is-e puellaris-is-e/paternus-a-um εν σχηµατίζουν modestus-a-um modestior-ior-ius modestissimus-a-um studiosus-a-um parcus-a-um parcior-ior-ius parcissimus-a-um novus-a-um recentior-ior-ius novissimus-a-um magis novus-a-um tristie-tristius-tristissime digne-dignius-dignissime / festive-festivius-festivissime amabiliter-amabilius-amabilissime longe-longius-lognissime / parce-parcius-parcissime non multum και paulum-minum-minimum modeste-modestius-modestissime amanter-amantius-amantissime intellegenter-intellegentius-intellegentissime satis-satius Μάθηµα 30 ο fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimus-a-um magnus-a-um maior-ior-ius maximus-a-um fortiter-fortius-fortissime magno(o)pera-magis-maxime libenter-libentius-libentissime Μάθηµα 31 ο nobilis-is-e nobilior-ior-ius nobilissimus-a-um singularis-ia-e fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimus-a-um 13
nobiliter-nobilius-nobilissime fortiter-fortius-fortissime Μάθηµα 32 ο plentus-a-um plenior-ior-ius plenissimus-a-um multi-ae-a plures-es-ra plurimi-ae-a fortis-is-e fortior-ior-ius fortissimus-a-um cupidus-a-um cupidior-ior-ius cupidissimus-a-um bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um excellens-entis exellentior-ior-ius excellentissimus-a-um parvus-a-um minor-or-us minimus-a-um plene-plenius-plenissime multum-plus-plurimum fortiter-fortius-fortissime cupide-cupidius-cupidissime bene-melius-optime excellenter-exellentius-excellentissime non multum/paulum-minus-minime Μάθηµα 33 ο severus-a-um severior-ior-ius severissimus-a-um civilis-is-e civilior-ior-ius civilissimus-a-um multi-ae-a plures-es-ra plurimi-ae-a armatus-a-um/togatus-a-um εν σχηµατίζουν severe-severius-severissime civiliter-(civilius-civilissime)/multum-plus-plurimum Μάθηµα 34 ο clarus-a-um clarior-ior-ius clarissimus-a-um incredibilis-is-e sanctus-a-um sanctior-ior-ius sanctissimus-a-um cupidus-a-um cupidior-ior-ius cupidissimus-a-um immortabilis-is-e dexter-dextera-dexterum dexterior-ior-ius dextimus-a-um dexter-dextra-dextum clare-clarius-clarissime / sancte-sanctius-sanctissime dexter-dexterius-dextime Μάθηµα 35 ο infelix-icis infelicior-ior-ius infelicissimus-a-um publicus-a-um aequus-a-um aequior-ior-ius aequissimus-a-um 14
felix-icis felicior-ior-ius felicissimus-a-um infeliciter-infelicius-infelicissime aeque- -aequissime feliciter-felicius-felicissime Μάθηµα 36 ο magnus-a-um maior-ior-ius maximus-a-um facilis-is-e facilior-ior-ius facillimus-a-um ligneus-aum/supervacaneus-a-um εν σχηµατίζουν magno(o)pera-magis-maxime facilis-facilius-facillime inepte-ineptius-ineptissime Μάθηµα 37 ο salvus-a-um civilis-is-e civilior-ior-ius civilissimus-a-um miser-a-um miserior-ior-ius miserrimus-a-um ferox-ocis ferocior-ior-ius ferocissimus-a-um impotens-.. impotentior-ior-ius impotentissimus-a-um civiliter-(civilius-civilissime) misere-miserius-miserrime ferociter-ferocius-ferocissime impotenter-improtentius-impotentissime Μάθηµα 38 ο priscus-a-um/nuptialis-is-e εν σχηµατίζουν lognus-a-um lugnior-ior-ius lognissimus-a-um logne-lognius-lognissime libenter-libentius-libentissime multum-plus-plurimum Μάθηµα 39 ο imperitus-a-um imperitior-ior-ius imperitissimus-a-um praeceps-praecipitis vilis-is-e vilior-ior-ius vilissimus-a-um bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um integer-gra-grum integrior-ior-ius integerrimus-a-um debilis-is-e debilior-ior-ius ----- memorabilis-is-e memorabilior-ior-ius ----- imperite-imperitius-imperitissime viliter-vilius-vilissime 15
bene-melius-optime integre-integrius-integerrime Μάθηµα 40 ο celer-ris-re celerior-ior-ius celerimus-a-um senex-senis senior-ior-ius ----- infirmus-a-um infirmior-ior-ius infirmissimus-a-um celeriter-celerius-celerrime infirme-infirmius-infirmissime Μάθηµα 41 ο antiquus-a-um antiquior-ior-ius antiquissimus-a-um prae prior-ior-ius primus-a-um ineptus-a-um ineptior-ior-ius ineptissimus-a-um honestus-a-um honestior-ior-ius honestissimus-a-um bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um modestus-a-um modestior-ior-ius modestissimus-a-um insolens-entis insolentior-ior-ius insolentissimus-a-um inauditus-a-um multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a antique-antiquius-antiquissime prae-prius-primum/primo plane-planius-planissime dilucide-dilucidius-dilucidissime inepte-ineptius-ineptissime honeste-honestius-honestissime bene-melius-optime modeste-modestius-modestissime insolenter-insolentius-insolentissime multum-plus-plurimum Μάθηµα 42 ο mollis-is-e mollior-ior-ius mollissimus-a-um multi-ae-a plures-es-a plurimi-ae-a improbus-a-um improbior-ior-ius improbissimus-a-um imperitus-a-um imperitior-ior-ius imperitissimus-a-um crudelis-is-e crudelior-ior-ius crudelissimus-a-um stultus-a-um stultior-ior-ius stultissimus-a-um molliter-mollius-mollissime multum-plus-plurimum improbe-improbius-improbissime imperite-imperitius-imperitissime crudeliter-crudelius-crudelissime regie-magis regie-maxime regie stulte-stultius-stultissime 16
Μάθηµα 43 ο caprivus-a-um lognus-a-um lognior-ior-ius lognissimus-a-um infelix-icis infelicior-ior-ius infelicissimus-a-um prae prior-ior-ius primus-a-um infestus-a-um infestior-ior-ius infestissimus-a-um minax-acis minacior-ior-ius minacissimus-a-um liber-a-um liberior-ior-ius liberrimus-a-um miser-a-um miserior-ior-ius miserrimus-a-um immaturus-a-um logne-lognius-lognissime infeliciter-infelicius-infelicissime prae-prius-primum/primo infeste-infestius-infestissime minaciter-minacius-minacissime libere-liberius-liberrime misere-miserius-miserrime Μάθηµα 44 ο stalilis-is-e stabilior-ior-ius stabilissimus-a-um suspectus-a-um sollicitus-a-um sollicitior-ior-ius sollicitissimus-a-um inops-inopis fidus-a-um fidior-ior-ius fidissimus-a-um infidus-a-um stabiliter-stabilius-stabilissime sollicite-sollicitius-sollicitissime fide-fidius-fidissime Μάθηµα 45 ο celer-ris-re celerior-ior-ius celerrimus-a-um celeriter-celerius-celerrime Μάθηµα 46 ο communis-is-e communior-ior-ius communissimus-a-um bonus-a-um melior-ior-ius optimus-a-um sapiens-entis sapientior-ior-ius sapientissimus-a-um carus-a-um carior-ior-ius carissimus-a-um communiter-communius-communissime bene-melius-optime 17
sapienter-sapientius-sapientissime care-carius-carissime multum-plus-plurimum magno(o)pera-magis-maxime Μάθηµα 47 ο canus-a-um calvus-a-um mature-maturius-maturissime και maturrime secrete και secreto secretius- ------- Μάθηµα 48 ο albus-a-um/eximius-a-um εν σχηµατίζουν utilis-is-e utilior-ior-ius utilissimus-a-um durus-a-durum durior-ior-ius durissimus-a-um posterus-a-um posterior-ior-ius postremus-a-um postumus-a-um magnus-a-um maior-ior-ius maximus-a-um utiliter-utilius-utilissime dure και durite-durius-durissime postere-posterius-postreme και postume magno(o)pera-magis-maxime Μάθηµα 49 ο tonsorius-a-um temerarius-a-um magis temerarius maxime temerarius certus-a-um certior-ior-ius certissimus-a-um aequus-a-um aequior-ior-ius aequissimus-a-um temerarie-magis temerarie-maxime temerarie certe-certius-certissime aeque-aequius-aequissime secreto και secrete-secretius-secretissime Μάθηµα 50 ο magnus-a-um maior-ior-ius maximus-a-um malus-a-um peior-ior-ius pessimus-a-um gravis-is-e gravior-ior-ius gravissimus-a-um magno(o)pere-magis-maxime male-peius-pessime graviter-granius-gravissime aeque-aequius-aequissime satis-satius- ----- 18
19
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΡΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΣΥΖΥΓΙΑ Α ΣΥΖΥΓΙΑ amo-amavi-amatum-amare= αγαπώ exulo = είµαι εξοριστος scriptito = γράφω συχνά desidero = επιθυµώ deploro = θρηνώ narro = αφηγούµαι excrucio = βασανίζω repugno = αντιµάχοµαι oppugno = πολιορκώ expugno = κυριεύω navigo = πλέω turbo = ταράσσω porto = µεταφέρω fundo = θεµελιώνω renarro = ξανααφηγούµαι expiro = ξεψυχάω comparo = συγκρίνω adligo = δένω advolo = σπεύω libero = ελευθερώνω certo = αγωνίζοµαι curo = φροντίζω propulso = απωθώ paro = ετοιµάζω consulto = φροντίζω honoro = τιµώ servo = φυλάω conloco = εγκαθιστώ hiemo = ξεχειµωνιάζω impero = διατάζω importo = µεταφέρω advento = πλησιάζω nuntio = αναγγέλλω perpetro = διαπράττω interrogo = ρωτώ cogito = σκέφτοµαι enoto = σηµειώνω adporto = µεταφέρω do-dedi-datum-dare = δίνω sto-steti-statum-stare= στέκοµαι lavo-lavi-lautum(lavatum)-lavare = πλένοµαι envestigo specto laudo pugno fugo administro revoco erro concito appelo supero profligo revoco dimico reporto disputo existimo excito inclamo somnio confirmo creo effemino appropinquo occupo praedico obsigno perturbo coniuro strangulo vulnero saluto penso rogo puto spero aegroto ignoro intro simulo oro impetro exclamo lectito praeterequito incito deporto spolio multo conformo = ερευνώ = κοιτάζω = επαινώ = µάχοµαι = τρέπω σε φυγή = διαχειρίζοµαι = ανοίγω = περιπλανιέµαι = ξεσηκώνω = ονοµάζω = νικώ = κατατροπώνω = ανακαλώ = αγωνίζοµαι = κερδίζω νίκη = διαπραγµατεύοµαι = νοµίζω = ξυπνώ = φωνάζω = ονειρεύοµαι = επιβεβαιώνω = εκλέγω = εκθηλύνω = πλησιάζω = καταλαµβάνω = διακηρύσσω = υπογράφω = ταράσσω = συνωµοτώ = στραγγαλίζω = τραυµατίζω = χαιρετίζω = ζυγίζω = παρακαλώ = νοµίζω = ελπίζω = είµαι άρρωστος = αγνοώ = µπαίνω = προσποιούµαι = παρακαλώ = κατορθώνω = αναφωνώ = διαβάζω συχνά = περνώ έφιππος = παρακινώ = µεταφέρω = απογυµνώνω = τιµωρώ = διαπλάθω 20
propago = διαιωνίζω sano = θεραπεύω consecro = αφιερώνω funero = κηδεύω clamo = φωνάζω explico = εξηγώ conservo = σώζω vitupero = επικρίνω voco = καλώ insto-institi-instare = ασκώ πίεση (µτχ.μέλλοντα : instaturus-a-um) reseco-resecui-resectum-resecare = κόβω ceno = δειπνώ expecto = περιµένω iudico = κρίνω dissimulo = προσποιούµαι dubito = αµφιβάλλω obiurgo = µαλώνω insto-institi- --- - instare = ασκώ πίεση µτχ. Μέλλοντα : ( instaturus-a-um) reseco-resecui-resectum-resecare = κόβω 21
ΡΗΜΑΤΑ ΕΥΤΕΡΗΣ ΣΥΖΥΓΙΑΣ habeo-habui-habitum-habere = έχω urgeo-ursi- ----- - urgere = στέλνω noceo-nocui-nocitum-nocere = βλάπτω respondeo-spondi-sponsum-spondere = απαντώ placeo-placui-placitum-placere = αρέσω moveo-movi-motum-movere = κινώ video-vidi-visum-videre = βλέπω stupeo-stupui- ----- - stupere = θαµπώνοµαι deleo-delevi-deletum-delere = σκοτώνω taneo-tanui-tentum-tenere = κρατώ possideo-possedi-possessum-possidere = κατέχω studeo-studui- ----- - studere = σπουδάζω foveo-fovi-fotum-fovere = περιβάλλω µε αγάπη iaceo-iacus-iacitum-iacere = κείµαι contineo-tinui-tentum-continere = στερεώνω iubeo-iussi-iussum-iubere = διατάσσω ramaneo-mansi-mansum-remanere = παραµένω admoneo-monui-monitum-admonere = συµβουλεύω caveo-cavi-cautum-cavere = φυλάγοµαι debeo-debui-debitum-debere = οφείλω rideo-risi-risum-ridere = γελώ sedeo-sedi-sessum-sedere = κάθοµαι valeo-valui- ----- - valere = υγιαίνω licet-licuit-licitum est-licere = επιτρέπεται comleo-complevi-completum-complere = συµπληρώνω appareo-apparui-apparitum-apparere = εµφανίζοµαι amoveo-amovi-amotum-amovere = αποµακρύνω prohibeo-hibui-hibitum-prohibere = εµποδίζω exterreo-terrui-territum-exterrere = τροµοκρατώ lateo-latui- ----- - latere = κρύβοµαι pareo-parui-paritum-parere = υπακούω cohibeo-hibui-cohibitum-cohibere = συγκρατώ impleo-implevi-impletum-implere = συµπληρώνω inhaereo-haesi-haesum-inhaerere = προσκολιέµµαι paenitet-paenituit- ----- - paenitere = µετανοιώνω doceo-docui-docitum-docere = µαθαίνω mereo-merui-meritum-merere = αξίζω abstineo-timui-tentum-tinere = απέχω permoveo-movi-motum-movere = παρακινώ assideo-assedi-assesum-assidere = κάθοµαι δίπλα praebeo-praebui-praebitum-praebere = παρέχω pertineo-tinui-tentum-pertinere = αφορώ persedeo-sedi-sessum-persedere = κάθοµαι πολύ ώρα circumsedeo-sedi-sessum-sedere = περικυκλώνω taceo-tacui-tacitum-tacere = σωπαίνω immineo- ----- - imminere = πλησιάζω απειλητικά maneo-mansi-mansum-manere = (περί)µένω persuadeo-suasi-suasum-perseadere = πείθω 22