Είναι γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία διανύει μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο. Σε τέτοιες περιόδους, η λέξη «συνεργασία» αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Εν προκειμένω, η συνεργασία ανάμεσα σε επαγγελματικούς συνδέσμους του κλάδου μας είναι ζωτικής σημασίας και θα μας βοηθήσει όχι μόνο να βγούμε όσο το δυνατό πιο αλώβητοι από την τρέχουσα κρίση, αλλά και να αναπτύξουμε ασφαλή, σωστά εποπτευόμενα και αποτελεσματικά χρηματοοικονομικά συστήματα. Κατά τη διάρκεια της σημερινής μου ομιλίας, θα προσπαθήσω να παρουσιάσω το έργο της Ομοσπονδίας Ευρωπαϊκών Χρηματιστηρίων (FESE), της ένωσης των 42 ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων που δραστηριοποιούνται στις μετοχές, τα παράγωγα, τα ομόλογα και τα εμπορεύματα. Αρχικά θα ήθελα να αναφέρω ότι η συνεργασία δε βρίσκεται μόνο σε επίπεδο ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων. Δε συνεργαζόμαστε μόνο μεταξύ μας, αλλά και με τα Μέλη μας τις τράπεζες και τις χρηματιστηριακές εταιρίες καθώς και με τις εποπτικές αρχές. Σήμερα, λοιπόν, θα ήθελα να μιλήσω για κάποιες από τις προτεραιότητες της FESE και για τις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες τάσεις στις αγορές μας. Η βασική επιδίωξη της FESE είναι να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων σε παγκόσμιο επίπεδο, βελτιώνοντας την ποιότητα της εποπτείας σε ευρωπαϊκό επίπεδο και δημιουργώντας ίσες συνθήκες ανταγωνισμού μεταξύ των χρηματιστηρίων σε διεθνές επίπεδο. Επί της ουσίας, εργαζόμαστε σε πολλούς τομείς που εκτείνονται από τα ενημερωτικά δελτία, μέχρι την εισαγωγή εταιρειών, τους κανόνες διαπραγμάτευσης και την εταιρική διακυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση προσπαθούμε να εργαζόμαστε μαζί με όλους τους ενδιάμεσους φορείς προκειμένου να επιτύχουμε τους κοινούς μας στόχους. Θα παρουσιάσω με συντομία 3 δείγματα της πρόσφατης δουλειάς μας για να υπογραμμίσω τη σημασία της συνεργασίας με άλλους οργανισμούς και τα Μέλη μας. 1. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 2 ετών σημαντικό μέρος της δουλειάς μας αφορούσε στην ομαλή εφαρμογή της MiFID στις αγορές μας. Προκειμένου να επιτύχουμε τον στόχο μας δουλέψαμε στενά με τις τράπεζες και τα υπόλοιπα Μέλη μας, για να βελτιώσουμε τις προτάσεις που υποβλήθηκαν από την Επιτροπή των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών Κεφαλαιαγοράς (CESR). Στόχος των συγκεκριμένων προτάσεων ήταν να διασφαλιστεί ότι τα χρηματιστήρια και οι τράπεζες χρησιμοποιούν τον πιο αποτελεσματικό μηχανισμό γνωστοποίησης συναλλαγών στην αγορά παραγώγων. Οι συντονισμένες μας προσπάθειες έπεισαν τις ρυθμιστικές αρχές να επιτρέψουν το A.I.I. (Alternative Instrument Identifier), που εξοικονόμησε στα Μέλη μας εκατομμύρια ευρώ και διασφάλισε την αποτελεσματικότητα του κλάδου μας. 2. Μια από τις πιο πρόσφατες πρωτοβουλίες μας αφορούσε στη δημιουργία υποδομών που θα διασφαλίζουν την παροχή στατιστικών στοιχείων επί των
συναλλαγών, υψηλής ποιότητας και ακρίβειας. Τα μέλη της FESE, όλα αυτά τα χρόνια, προσπαθούν να αναπτύσσουν μια κοινή μεθοδολογία, γεγονός που πρόσφατα ενσωματώθηκε και στη MiFID. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, με δική μας πρωτοβουλία, ξεκίνησε μια συνεργασία με τις νέες εναλλακτικές πλατφόρμες διαπραγμάτευσης, προκειμένου να αναπτυχθεί κοινή μεθοδολογία πληροφόρησης, η οποία θα υιοθετηθεί από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και θα χαρακτηρίζεται από το υψηλό επίπεδο υπηρεσιών που παρέχουμε. 3. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος της FESE στη συνεργασία των φορέων του κλάδου μας είναι εμφανής και στον τομέα της εκκαθάρισης και του διακανονισμού των συναλλαγών. Πριν δύο χρόνια μαζί με τους φορείς των ευρωπαϊκών οίκων εκκαθάρισης (EACH) και των ευρωπαϊκών αποθετηρίων (ECSDA) προχωρήσαμε στην εθελοντική υπογραφή του Κώδικα Δεοντολογίας (Code of Conduct). Αμέσως μετά την υπογραφή, βασικό μας μέλημα ήταν και η ορθή εφαρμογή του Κώδικα ανάμεσα στα ευρωπαϊκά Χρηματιστήρια και Αποθετήρια. Γίνεται αντιληπτό, λοιπόν, ότι από την πλευρά των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων (FESE), υπάρχει ένα έντονο πνεύμα συνεργασίας. Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο επειδή δεν θεωρούμε ότι τα χρηματιστήρια είναι ανεξάρτητες και απομονωμένες οντότητες. Τα χρηματιστήρια στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, αλληλεπιδρούν και ότι συμβαίνει γύρω τους έχει τη δύναμη να επηρεάσει τόσο τα ίδια όσο και τους πελάτες τους. Στην πραγματικότητα, η κρίση μας έδωσε ένα καλό μάθημα προς αυτή την κατεύθυνση. Οι αιτίες της κρίσης δεν είχαν καμία σχέση με τα χρηματιστήρια. Τελικά, όμως, τόσο τα χρηματιστήρια, όσο και οι επενδυτές τους επηρεάστηκαν σημαντικά από αυτήν. Η ειρωνεία του θέματος έγκειται στο γεγονός ότι η κρίση προέκυψε από προϊόντα που διαπραγματεύονται σε εξωχρηματιστηριακές αγορές, και διαφέρουν από τις παραδοσιακές οργανωμένες αγορές που λειτουργούν τα χρηματιστήρια μέλη της FESE. Στην πραγματικότητα, η κρίση ξεκίνησε από κάποια σύνθετα δομημένα προϊόντα τα οποία εκδόθηκαν σε αγορές που δεν πληρούν τα επίπεδα διαφάνειας που εφαρμόζουν τα μέλη της FESE. Καθώς η ρευστότητα σταδιακά μειώθηκε σημαντικά, έγινε εξαιρετικά δύσκολος ο υπολογισμός της τρέχουσας αξίας για κάποια από αυτά τα προϊόντα. Κάποιοι από τους επενδυτές που είχαν στην κατοχή τους τέτοια προϊόντα δεν εποπτεύονται και κατά συνέπεια διέφευγαν των υποχρεώσεων ενημέρωσης του επενδυτικού κοινού. Το επίπεδο της μόχλευσης των συγκεκριμένων επενδυτών δεν έγινε ποτέ γνωστό με ακρίβεια. Επιπλέον, είδαμε εταιρίες, όπως κάποια SIVs (επενδυτικά οχήματα), να λαμβάνουν έκθεση σε υψηλό κίνδυνο χωρίς να έχουν κεφαλαιακή επάρκεια, ή εγγυήσεις που να την εξασφαλίζουν αντίστοιχα με τα ισχύοντα στις τράπεζες. Παρατηρούμε επίσης την πλήρη απουσία του απαραίτητου συστατικού κάθε εύρυθμης αγοράς: Της πληροφόρησης.
Τόσο διάφοροι φορείς της αγοράς, όσο και κάποιοι οίκοι αξιολόγησης κινδύνου, δεν ενημέρωναν με συνέχεια και με συνέπεια για τους ενδεχόμενους κινδύνους. Από την αρχή της κρίσης, τα χρηματιστήρια συνέβαλλαν στην αντιμετώπισή της με τα μέσα που διαθέτουν: ρευστότητα, πληροφόρηση, διαφάνεια και αποτελεσματική διαμόρφωση των τιμών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου με τις υψηλές διακυμάνσεις των τιμών και την έντονη αβεβαιότητα, τα χρηματιστήρια έχουν λειτουργήσει με συνέπεια και αποτελεσματικότητα. Οι περισσότερες εποπτικές αρχές αναγνώρισαν την ανθεκτικότητα των δομών μετασυναλλακτικής δραστηριότητας κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου. Παρ όλα αυτά, δεδομένης της διασύνδεσης των χρηματιστηρίων με την ευρύτερη οικονομία, γνωρίζουμε ότι αργά ή γρήγορα όλοι θα επηρεαστούν από την κρίση. Οι εισηγμένες στα χρηματιστήρια εταιρίες και κυρίως τα πιστωτικά ιδρύματα με την επέκταση της κρίσης έχασαν σημαντικό μέρος της κεφαλαιοποίησής τους. Στη συνέχεια επηρεάστηκαν σημαντικά οι τιμές των μετοχών των ίδιων των χρηματιστηρίων. Είναι αξιοσημείωτο ότι παρά τις δύσκολες συνθήκες, τα χρηματιστήρια συνέχισαν να παρέχουν ρευστότητα στις αγορές. Επιπλέον, τα χρηματιστήρια παγκοσμίως ανταπεξήλθαν αποτελεσματικά στις προκλήσεις του νέου περιβάλλοντος, για παράδειγμα με την εισαγωγή μηχανισμών Κεντρικού Αντισυμβαλλόμενου (CCP) για την εκκαθάριση εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών. Τι έμαθε η χρηματιστηριακή κοινότητα από την κρίση; Πιστεύω ότι το πιο σημαντικό μάθημα, από τη δική μας πλευρά, είναι ότι η δομή μιας αγοράς είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη διαχρονική της λειτουργία και για τους κινδύνους που ενδεχομένως να δημιουργεί τόσο στον κλάδο μας όσο και στην οικονομία παγκοσμίως. Η κρίση επέδειξε όχι μόνο την αναγκαιότητα της ρευστότητας για την ορθή λειτουργία του συστήματος, αλλά και την ανάγκη για διαφανείς και αξιόπιστους μηχανισμούς διαμόρφωσης τιμών. Η κρίση ήρθε για να μας θυμίσει τα σημαντικά οφέλη που αποκομίζει κανείς επιλέγοντας να πραγματοποιήσει τις συναλλαγές του μέσα από τα παραδοσιακά χρηματιστήρια. Και δεδομένου ότι τα Μέλη της FESE εκπροσωπούν τους πλέον διαφανείς μηχανισμούς συναλλαγών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αρχίζουμε να κατανοούμε την αξία του μοντέλου λειτουργίας μας. Για να κατανοήσουμε αυτή την αξία, αρκεί να θυμηθούμε ότι μόλις πριν από μερικά χρόνια τα παραδοσιακά χρηματιστήρια όπως τα ξέρουμε θεωρούταν «εκτός μόδας»! Όταν ο προηγούμενος ανοδικός κύκλος των αγορών είχε φτάσει στην κορύφωσή του υπήρξε σκεπτικισμός από πολλές εταιρίες για την πρωτοβάθμια εισαγωγή τους στις αγορές. Σήμερα, λοιπόν, μετά τα καταστροφικά γεγονότα των τελευταίων 12μηνών, ήρθε η στιγμή να δούμε από κοντά τους κινδύνους που θέτουν οι διαφορετικές δομές των αγορών. Πράγματι, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες και οι απαιτήσεις του συνόλου των επενδυτών η οικονομία χρειάζεται τις αγορές κάθε μορφής. Η δική μας θέση όμως, εστιάζει στο γεγονός ότι χρειάζεται να προχωρήσουμε άμεσα στην σωστή
εποπτεία αυτών των αγορών με πρακτικό τρόπο, προκειμένου να διαχειριστούμε τους διάφορους κινδύνους που τυχόν συνεπάγονται. Σε διαφορετική περίπτωση, ο αγώνας για βραχυπρόθεσμα κέρδη ενός επιχειρηματικού κλάδου θα μπορούσε να οδηγήσει σε καταστροφικές μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υπόλοιπη οικονομία. Τα μέλη της FESE, ως οργανωτές των αγορών, θεωρούμε ότι μπορούμε να συμβάλουμε θετικά σε αυτή τη συζήτηση. Πάνω απ όλα μπορούμε να βοηθήσουμε με διάφορες πρωτοβουλίες, όπως η εκκαθάριση των εξωχρηματιστηριακών συναλλαγών. Επιπλέον, με την τεχνογνωσία που έχουμε αποκτήσει όλα αυτά τα χρόνια, μπορούμε να βοηθήσουμε στην ενίσχυση της διαφάνειας και στη μείωση του συστημικού κινδύνου σε άλλα μοντέλα αγορών. Ποια είναι αυτή η τεχνογνωσία; Στόχος των μελών μας είναι η διαφάνεια στον μηχανισμό προσδιορισμού των τιμών και η ρευστότητα για τα προϊόντα που εισάγονται προς διαπραγμάτευση στις αγορές μας. Τα χρηματιστήρια διεθνώς έχουν υιοθετήσει μια σειρά σημαντικών αρχών: Λειτουργούμε με γνώμονα τη διαφάνεια. Οι τιμές προσδιορίζοντας λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της διαθέσιμης πληροφόρησης ανά πάσα χρονική στιγμή. Εφαρμόζουμε ένα πολύπλευρο μοντέλο. Οι τιμές προσδιορίζονται με βάση τον κανόνα της προσφοράς και της ζήτησης, γεγονός που εξασφαλίζει αξιοπιστία, πρόσβαση στο σύνολο της πληροφόρησης και ρευστότητα, κάτω από τις πιο απαιτητικές συνθήκες της αγοράς. Οι αγορές μας είναι ουδέτερες και ανεξάρτητες. Προσπαθούμε να διασφαλίσουμε ισότιμη μεταχείριση για όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά μας και να παρέχουμε τους κανόνες και την τεχνολογική υποδομή που εξυπηρετούν βέλτιστα τα συμφέροντα του συνόλου των επενδυτών, ιδιωτών και θεσμικών. Τα τελευταία χρόνια προχωρήσαμε στον εκσυγχρονισμό των αγορών μας. Τα περισσότερα χρηματιστήρια της FESE, κατήργησαν τις παραδοσιακές αίθουσες συναλλαγών, ανέπτυξαν ή προμηθεύτηκαν υπερσύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα συναλλαγών, ενώ αρκετά από αυτά προχώρησαν και ένα βήμα παρακάτω με την πρωτογενή εισαγωγή στην αγορά τους. Προσαρμοζόμαστε συνεχώς, προκειμένου να ανταποκρινόμαστε στις νέες εξελίξεις στην τεχνολογία και στις απαιτήσεις των πελατών μας. Παρόλα αυτά, όμως, ποτέ δεν κάναμε «εκπτώσεις» στις αρχές μας! Βασιζόμενοι στην εμπειρία που έχουμε αποκτήσει, θεωρούμε ότι η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφορικά με τα χρηματιστήρια χρειάζεται να αναθεωρηθεί και να συμπεριλάβει τις εξής αρχές: Αρχικά, θα πρέπει να υπάρξει μια στροφή προς ένα σύνολο νέων παραμέτρων όπως η ακεραιότητα και η αξιοπιστία της αγοράς, η σταθερότητα του συστήματος και βέβαια το συμφέρον των επενδυτών. Deleted: το συμφέρον των επενδυτών, Deleted: αλλά και
Ώθηση των εταιριών προς τις οργανωμένες αγορές, οι οποίες παρέχουν υψηλά επίπεδα προ και μετά συναλλακτικής διαφάνειας και ουδετερότητας. Άρση όλων των αντικινήτρων που δυσκολεύουν την πρόσβαση στις οργανωμένες αγορές. Περαιτέρω ενίσχυση του υφιστάμενου πλαισίου προστασίας των επενδυτών. Κατά τον ενδεχόμενο σχεδιασμό περαιτέρω απελευθέρωσης των αγορών, θα πρέπει να ληφθούν μέτρα που θα διασφαλίζουν τα συμφέροντα των επενδυτών και θα δημιουργούν νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, χωρίς να γίνονται διακρίσεις υπέρ κάποιας ομάδας ενδιαμέσων. Τέλος, πρέπει να ενισχυθεί το Ευρωπαϊκό εποπτικό σύστημα, προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στις νέες προκλήσεις. Στα παραπάνω θέματα η FESE έχει πολλά να προσφέρει και θεωρούμε ότι αποτελούν τα σημεία εκείνα στα οποία θα πρέπει να εστιάσει την προσοχή της η επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στην πραγματικότητα, θα πρέπει να εργαστούμε όλοι μαζί προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως ανέφερα και προηγουμένως, δεν θεωρούμε ότι τα χρηματιστήρια είναι ανεξάρτητες απομονωμένες οντότητες. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο θεωρούμε ότι πρέπει να αναπτυχθεί και το ρυθμιστικό πλαίσιο όχι μόνο σε ευρωπαϊκό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Υπογραμμίζουμε, λοιπόν, τη σημασία της συνεργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο των ρυθμιστικών και εποπτικών αρχών. Αρκετά πριν την κρίση, τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια γνώριζαν ότι οι αγορές τους λειτουργούν σε ένα παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον. Τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρήθηκε σημαντική δραστηριότητα εξαγορών και συγχωνεύσεων μεταξύ των χρηματιστηρίων σε διεθνές επίπεδο. Παράλληλα, είδαμε αυξημένο ανταγωνισμό ανάμεσα στις αγορές της Ασίας, της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής για την προσέλκυση νέων εταιριών. Παρατηρείται μια τάση περαιτέρω συγχώνευσης των χρηματιστηριακών αγορών, γεγονός το οποίο απαιτεί αυξημένο συντονισμό από τις ρυθμιστικές και εποπτικές αρχές. Σήμερα έχουμε ανάγκη αυτή τη συνεργασία περισσότερο από ποτέ, προκειμένου να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη των επενδυτών. Η FESE έχει δυο βασικές προτεραιότητες σε παγκόσμιο επίπεδο: Να συμβάλει στο έργο του Παγκοσμίου Οργανισμού Εποπτικών Αρχών (IOSCO) και άλλων ρυθμιστικών αρχών για την βελτίωση του μοντέλου λειτουργίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Να συνεργαστεί με τις ρυθμιστικές αρχές που ενδιαφέρονται να προωθήσουν την διμερή αναγνώριση αγορών, προκειμένου να απελευθερωθεί περαιτέρω ο ανταγωνισμός.
Είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος που μπορώ να υπογραμμίσω την άριστη συνεργασία που έχουμε σε διεθνές επίπεδο με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Χρηματιστηρίων. Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Χρηματιστηρίων διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στη νέα εποχή, όπου οι διεθνείς συνεργασίες είναι απαραίτητες για την επίτευξη αποτελεσμάτων. Για το λόγο αυτό χαιρετίζω τις τελευταίες πρωτοβουλίες που λάβαμε από κοινού προκειμένου να διαφοροποιήσουμε και να εμβαθύνουμε τις κοινές μας δραστηριότητες. Ήδη συνεργαζόμαστε σε θέματα ανάλυσης δεδομένων, ενώ πρόσφατα επεκτείναμε την από κοινού δραστηριοποίησή μας και σε ρυθμιστικά θέματα. Ως Πρόεδρος της FESE σκοπεύω να δουλέψω μαζί με όλους τους φορείς του κλάδου μας και με τις διεθνείς ρυθμιστικές αρχές προκειμένου να επιτύχουμε τους κοινούς μας στόχους που δεν είναι άλλοι από την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των αγορών. Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια θα συνεχίσουν να λειτουργούν στο παγκοσμιοποιημένο αυτό περιβάλλον και να βοηθούν στην περαιτέρω ενίσχυση της εμπιστοσύνης των επενδυτών. Ευχαριστώ για την προσοχή σας.