Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Ενότητα 6: Η (Αν-)Ισορροπία της Αγοράς του Εμπορεύματος Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
Ex-ante και Ex-post Μεγέθη Απαιτείται μεγάλη προσοχή και δεν θα πρέπει να συγχέονται: (i) η ζήτηση επενδύσεων με τις επενδύσεις που όντως πραγματοποιούνται (ii) η ζήτηση κατανάλωσης με την κατανάλωση που όντως πραγματοποιείται (iii) η ζήτηση αποταμιεύσεων με τις αποταμιεύσεις που όντως πραγματοποιούνται. Τα ζητούμενα μεγέθη καλούνται και ex-ante (εκ των προτέρων) ή, αλλιώς, σχεδιαζόμενα ή, αλλιώς, επιθυμητά (desired) μεγέθη, ενώ τα πραγματοποιηθέντα (actual) καλούνται και ex- post (εκ των υστέρων) μεγέθη.
Η (Αν-)Ισορροπία της Αγοράς του Εμπορεύματος (1) Σε κάθε χρονική περίοδο ισχύουν, εξορισμού, τα εξής: Y=C+I Y=C+S=W+P (Ι) (ΙΙ) όπου τα C,I,S παριστούν την ex-post κατανάλωση, ex-post επένδυση και ex-post αποταμίευση, αντιστοίχως, και τα W,P παριστούν τους ex-post μισθούς και τα ex-post κέρδη, αντιστοίχως. Η σχέση (Ι) δηλώνει ότι το συνολικό προϊόν δαπανάται, εξορισμού, σε κατανάλωση και επένδυση. Η σχέση (ΙΙ) δηλώνει ότι το συνολικό εισόδημα χρησιμοποιείται, εξορισμού, σε κατανάλωση και αποταμίευση, και,ταυτοχρόνως, κατανέμεται σε μισθούς και κέρδη.
Η (Αν-)Ισορροπία της Αγοράς του Εμπορεύματος (2) από την τελευταία σχέση και τις (Ι)-(ΙΙ) έπεται ότι Ι=S (ΙΙΙ) Οι σχέσεις (Ι) έως και (ΙΙΙ) ισχύουν πάντοτε, δηλ. είναι ταυτότητες (με την αλγεβρική έννοια του όρου), οι οποίες αναφέρονται στα ex-post μεγέθη. Παράλληλα, όπως έχουμε ήδη επισημάνει (ισχύει, εξορισμού, Y=CD+SD (IV) ενώ όταν, και μόνον όταν, η αγορά του εμπορεύματος βρίσκεται (όντως ή εξ υποθέσεως) σε ισορροπία μπορούμε να γράψουμε Υ=CD+ID (V) Έτσι, από τις (III), (IV) και (V) έπεται ID=SD (VI)
Συμπεράσματα (1) 1. Οι πραγματοποιηθείσες (ή ex-post) επενδύσεις είναι πάντοτε ίσες με τις πραγματοποιηθείσες (ή ex-post) αποταμιεύσεις. 2. Όταν, και μόνον όταν, η αγορά του εμπορεύματος βρίσκεται σε ισορροπία, η ζήτηση επενδύσεων (ή, αλλιώς, οι ex-ante επενδύσεις) ισούται με τη ζήτηση αποταμιεύσεων (ή, αλλιώς, με τις ex-ante αποταμιεύσεις). 3. Όταν δεν γνωρίζουμε εάν η αγορά του εμπορεύματος βρίσκεται ή όχι σε ισορροπία, δυνάμεθα να γράψουμε μόνον τα εξής (βλ. (II) και (V)): (C - CD) +(S - SD ) = 0 ή, δεδομένου ότι I=S, (C - CD) +(I - SD ) = 0 Από αυτές τις σχέσεις έπεται ότι όταν C=CD (δηλ. όταν η ex-post κατανάλωση ισούται με την ex-ante κατανάλωση), τότε και I =S =SD (και vice versa, δηλ. όταν I=S = SD, τότε και C = CD).
Συμπεράσματα (2) 4. Έστω ότι C=CD και ότι η συνολική ενεργός ζήτηση είναι μεγαλύτερη (μικρότερη) από το παραγόμενο προϊόν, ήτοι Y<(>)CD+ID, και, άρα, η αγοράτ ου εμπορεύματος δεν βρίσκεται σε ισορροπία αλλά σε κατάσταση υπερβάλλουσας ζήτησης (προσφοράς). Από τις σχέσεις (Ι) και (VI) έπεται: I<(>)ID πράγμα που σημαίνει ότι οι πραγματοποιηθείσες επενδύσεις είναι μικρότερες (μεγαλύτερες) από τις σχεδιασθείσες. Η διαφορά I=ID συνιστά τις ακούσιες (ή, αλλιώς, μη επιθυμητές) επενδύσεις του συστήματος, και όταν είναι αρνητικές (θετικές) σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις πραγματοποίησαν, τελικά, επενδύσεις, οι οποίες είναι μικρότερες (μεγαλύτερες) από αυτές που σχεδίαζαν να πραγματοποιήσουν. Τελικά, λοιπόν, συμπεραίνουμε ότι οι ακούσιες επενδύσεις ισούνται με το μηδέν, όταν και μόνον C=CD και η αγορά του εμπορεύματος είναι σε ισορροπία.
Συμπεράσματα (3) 5. Εάν ο τομέας των επιχειρήσεων ήταν σε θέση να γνωρίζει επακριβώς το ύψος της συνολικής ενεργού ζητήσεως που θα εκδηλωθεί για το προϊόν, τότε θα παρήγαγε τόση ποσότητα προϊόντος όση απαιτείται για να καλύψει αυτήν τη ζήτηση. Όμως, στα πλαίσια μίας οικονομίας της αγοράς, ο τομέας των επιχειρήσεων δεν είναι, εκ των πραγμάτων, σε θέση να γνωρίζει επακριβώς το ύψος της συνολικής ενεργού ζητήσεως που θα εκδηλωθεί (αλλά μόνον προβλέψεις δύναται να κάνει για αυτό το ύψος) και, έτσι, το προϊόν που παράγει είναι, κατά κανόνα, λιγότερο ή περισσότερο από αυτό που ζητείται. Σκοπός του Keynes είναι να φωτίσει τους παράγοντες που καθορίζουν την κατάσταση (αν-)ισορροπίας των αγορών του εμπορεύματος και του χρήματος και, κυρίως, να δείξει ότι ακόμα κι αν η αγορά του εμπορεύματος και η αγορά χρήματος βρίσκονται σε κατάσταση ισορροπίας, τίποτε δεν διασφαλίζει a priori ότι και η αγορά εργασίας βρίσκεται (ή θα βρεθεί) σε κατάσταση ισορροπίας.
Διαφάνειες βάσει του Μαριόλης, Θ. (2009) Το Κεϋνσιανό Στατικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα, Αθήνα, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου.
Σηµείωµα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται µε τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εµπορική Χρήση Παρόµοια Διανοµή 4.0 [1] ή µεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράµµατα κ.λ.π., τα οποία εµπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σηµείωµα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εµπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαµβάνει άµεσο ή έµµεσο οικονοµικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανοµέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαµβάνει οικονοµική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανοµέα του έργου και αδειοδόχο έµµεσο οικονοµικό όφελος (π.χ. διαφηµίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος µπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιµοποιεί το έργο για εµπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιµο µε άδεια CC-BY διαθέσιµο µε άδεια CC-BY-SA διαθέσιµο µε άδεια CC-BY-ND διαθέσιµο µε άδεια CC-BY-NC διαθέσιµο µε άδεια CC- BY-NC-SA διαθέσιµο µε άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιµο µε άδεια CC0 Public Domain διαθέσιµο ως κοινό κτήµα Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου, παρά µόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δηµιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου και η δηµιουργία παραγώγων αυτού µε απλή αναφορά του δηµιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου µε αναφορά του δηµιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού µε την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου µε αναφορά του δηµιουργού. Δεν επιτρέπεται η δηµιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου µε αναφορά του δηµιουργού. Δεν επιτρέπεται η εµπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου µε αναφορά του δηµιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού µε την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εµπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου µε αναφορά του δηµιουργού. Δεν επιτρέπεται η εµπορική χρήση του έργου και η δηµιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου, η δηµιουργία παραγώγων αυτού και η εµπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δηµιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου, η δηµιουργία παραγώγων αυτού και η εµπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δηµιουργού. χωρίς σήµανση Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιµοποίηση του έργου.
Διατήρηση Σηµειωµάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συµπεριλαµβάνει: το Σηµείωµα Αναφοράς το Σηµείωµα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σηµειωµάτων το Σηµείωµα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) µαζί µε τους συνοδευόµενους υπερσυνδέσµους.
Χρηµατοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδηµαϊκά Μαθήµατα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηµατοδοτήσει µόνο την αναδιαµόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηµατοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταµείο) και από εθνικούς πόρους.