ΤΕΙ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΑΣ & ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ ΕΔΑΦΩΝ/ΘΡΕΨΗ ΦΥΤΩΝ ΘΕΩΡΙΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑΣ ΥΛΗΣ 1. Ποιές πληροφορίες σχετικά µε τη θρέψη των φυτών βρίσκουµε στους αρχαίους συγγραφείς όπως ο Όµηρος και ο Θεόφραστος; 2. Ποιά ήταν η συνεισφορά του Justus von Liebig (1803-1873) στο αντικείµενο της θρέψης των φυτών; Περιγράψτε το θεµελιώδη Νόµο τον οποίο διατύπωσε και ισχύει µέχρι σήµερα (και σχηµατικά, αν βοηθάει). 3. Πώς συγκρατούνται τα κατιόντα στο έδαφος; Πού εδράζονται τα φορτία της στερεής φάσης του εδάφους; Τι είναι η ιοντική ανταλλαγή και ποιά η σηµασία της για τη θρέψη των φυτών; 4. Ποιές είναι οι αρνητικές συνέπειες της εδαφικής οξύτητας πάνω στην ανάπτυξη των φυτών; Ποιός είναι ο ρόλος των Al και Mn σε όξινα εδάφη; Ποιές ειναι οι συνέπειες της εδαφικής οξύτητας όσον αφορά τη διαθεσιµότητα των P και Fe; Πώς επηρεάζει η οξύτητα την εδαφική µικροχλωρίδα; 5. Ποιές είναι οι αρνητικές συνέπειες της εδαφικής αλκαλικότητας πάνω στην ανάπτυξη των φυτών; Ποιές ειναι οι συνέπειες της εδαφικής αλκαλικότητας όσον αφορά τη διαθεσιµότητα των P και Fe; 6. Ποιές καλλιέργειες ευδοκιµούν σε όξινα και ποιές σε αλκαλικά εδάφη; 7. Ποιά είναι τα τρία κριτήρια που καθορίζουν αν ένα στοιχείο είναι αναγκαίο ή όχι κατά τους Arnon και Stout; Σύµφωνα µε αυτά τα κριτήρια, ποιά είναι τα 16 στοιχεία που θεωρούνται αναγκαία για τα περισσότερα είδη ανώτερων φυτών; (γράψτε όσα περισσότερα γνωρίζετε). 8. Τι είναι µακροστοιχεία και τι είναι µικροστοιχεία ή ιχνοστοιχεία; Αναφέρετε τρία παραδείγµατα από κάθε κατηγορία. 9. Ποιά πέντε στοιχεία θεωρούνται ως κύρια δοµικά συστατικά των φυτικών κυττάρων; 10. Ποιά είναι η σχέση µεταξύ της ανάπτυξης των φυτών και της εδαφικής συγκέντρωσης των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων; (ο καλύτερος τρόπος να απαντήσετε είναι µε γραφική απεικόνιση). 11. Τι ονοµάζεται ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων και ποιά είναι η σηµασία τους για το αγρο-οικοσύστηµα; Δώστε ένα παράδειγµα. 12. Πότε ένα θρεπτικό στοιχείο θεωρείται διαθέσιµο σύµφωνα µε τους πιο σύγχρονους ορισµούς; 13. Περιγράψτε αναλυτικά το Νόµο του Ελαχίστου που αφορά την αύξηση και απόδοση των φυτών (και σχηµατικά, αν βοηθάει).
2 14. Περιγράψτε αναλυτικά το Νόµο της Μη Αναλόγου Αποδόσεως όσον αφορά την απόδοση των φυτών. Τι είναι η καµπύλη ανταπόκρισης; (και σχηµατικά, αν βοηθάει) 15. Περιγράψτε το τρίπτυχο µε το οποίο γίνεται η διάγνωση της θρεπτικής κατάστασης των γεωργικών εδαφών. Ποιές τρεις ενέργειες πρέπει να κάνουµε για να προσφέρουµε εµπεριστατωµένη διάγνωση τυχόν προβληµάτων γονιµότητας; 16. Πώς γίνεται η δειγµατοληψία του εδάφους κατά την εδαφοανάλυση; Ποιός είναι ο βασικός σκοπός της δειγµατοληψίας; Περιγράψτε ένα απλό σχέδιο δειγµατοληψίας. Από τι εξαρτάται το βάθος δειγµατοληψίας; Τι ποσότητα εδάφους συλλέγουµε από κάθε σηµείο δειγµατοληψίας; 17. Τι είναι η φυλλοδιαγνωστική ή φυτοανάλυση γενικότερα; Ποιός είναι ο σκοπός της; Τι είναι κρίσιµη θρεπτική συγκέντρωση ή κρίσιµη στάθµη ενός θρεπτικού στοιχείου; 18. Γιατί έχει σηµασία η εποχή δειγµατοληψίας στη φυλλοδιαγνωστική; 19. Σε τι µορφές βρίσκεται το Ν στα εδάφη; Ποιές είναι οι δύο κύριες µορφές που µπορούν να προσλάβουν άµεσα τα φυτά; (µε χηµικό τύπο). Γιατί τα ανώτερα φυτά δεν προσλαµβάνουν όσο Ν χρειάζονται από την ατµόσφαιρα; 20. Τι ρόλο (λειτουργίες) παίζει το Ν στα φυτά; Αναφέρατε µία τουλάχιστον κατηγορία ενώσεων του κυττάρου που περιέχει ως δοµικό συστατικό το Ν. 21. Περιγράψτε τη διαδικασία πρόσληψης του Ν από τις ρίζες. Αναφέρατε µεταξύ άλλων τις µορφές πρόσληψης, αν η πρόσληψη είναι επιλεκτική ή όχι, αν είναι ενεργός ή παθητική, το ρόλο του ATP, το ρόλο του ph, το ρόλο που παίζει η στάθµη των υδατανθράκων στο φυτό. 22. Περιγράψτε την αφοµοίωση του Ν µέσα στο φυτό. Συγκεκριµένα, γράψτε τη βασική αντίδραση αναγωγής και από ποιά ένζυµα καταλύεται. 23. Τι προβλήµατα δηµιουργεί η περίσσεια Ν γενικά στις καλλιέργειες και ειδικά στα ζαχαρότευτλα; Πώς αντιµετωπίζεται η περίσσεια Ν στα ζαχαρότευτλα; 24. Τι προβλήµατα δηµιουργεί η τροφοπενία Ν στις καλλιέργειες; Ποιά είναι τα συµπτώµατά της και πού παρατηρούνται πρώτα; 25. Περιγράψτε τον κύκλο του Ν στο αγρο-οικοσύστηµα (και σχηµατικά αν βοηθάει). Ονοµάστε κάθε στάδιο του κύκλου. Τι είναι η αµµωνιοποίηση, η νιτροποίηση, και η ακινητοποίηση; 26. Περιγράψτε τις εισροές Ν από την ατµόσφαιρα στα αγροοικοσυστήµατα. 27. Τι είναι η βιολογική δέσµευση Ν (αζωτοδέσµευση), ποιός είναι ο ρόλος της για το αγροοικοσύστηµα, ποιοί τρόποι βιολογικής δέσµευσης υπάρχουν και σε τι ξεχωρίζουν; Αναφέρατε δύο γένη µικροοργανισµών που επιτελούν αζωτοδέσµευση.
3 28. Ποιές είναι οι προϋποθέσεις για τη µη συµβιωτική βιολογική δέσµευση Ν (αζωτοδέσµευση); Αναφέρατε ένα γένος µικροοργανισµών που επιτελούν µη συµβιωτική αζωτοδέσµευση. 29. Περιγράψτε τη συµβιωτική βιολογική δέσµευση Ν (αζωτοδέσµευση) και συγκεκριµένα: Το κυριότερο γένος µικροοργανισµών που επιτελούν συµβιωτική αζωτοδέσµευση, που ζουν, από ποιούς παράγοντες επηρεάζεται, τι χρειάζεται την πρώτη φορά που θα καλλιεργήσουµε σόγια σε ένα αγρό, πώς γίνεται η συµβιωτική αζωτοδέσµευση στους ορυζώνες. 30. Τι είναι η ανοργανοποίηση (ορυκτοποίηση) και τι η ακινητοποίηση του Ν; Τι είναι το πηλίκο C/N, το πηλίκο Ε/Ν και τι ρόλο παίζουν στα παραπάνω φαινόµενα; 31. Τι είναι το πηλίκο C/N, ποιά είναι η συνηθισµένη τιµή του στο επιφανειακό στρώµα των γεωργικών εδαφών και από τι επηρεάζεται η τιµή του; Πώς κυµαίνεται η συγκέντρωση του διαθέσιµου Ν στο έδαφος µε το χρόνο µετά από την ενσωµάτωση σηµαντικής ποσότητας αχύρου; (και σχηµατικά αν βοηθάει). 32. Τι είναι η νιτροποίηση, ποιά είναι η σηµασία της για την οικονοµία του εδαφικού Ν και για την παραγωγικότητα των αγροοικοσυστηµάτων, ποιοί οργανισµοί την επιτελούν, ποιές είναι οι ιδανικές συνθήκες νιτροποίησης; 33. Τι είναι η βιολογική απονιτροποίηση, ποιοί οργανισµοί την επιτελούν, ποιές είναι οι ιδανικές συνθήκες βιολογικής απονιτροποίησης; 34. Τι είναι η έκπλυση του νιτρικού Ν, τι βλάβες προκαλούν υπερβολικές συγκεντρώσεις νιτρικού Ν στο πόσιµο νερό, από ποιές συνθήκες (προϋποθέσεις) ευνοείται η έκπλυση νιτρικού Ν, τι ρόλο παίζουν τα νιτροποιητικά βακτήρια, ποιός τύπος εδάφους ευνοεί την έκπλυση; 35. Με ποιά συστήµατα καλλιέργειας ελαχιστοποιείται η έκπλυση νιτρικού Ν; Τι πρέπει να προσέχουµε όσον αφορά την εφαρµογή της άρδευσης και της λίπανσης για να ελαχιστοποίησουµε την έκπλυση νιτρικού Ν; 36. Τι είναι το ισοζύγιο εδαφικού Ν, ποιά είναι η χρησιµότητά του για τον καλλιεργητή, πώς καταστρώνεται; Τι σηµαίνει θετικό και τι αρνητικό ισυζύγιο; 37. Πόσα kg κοπριάς περιεκτικότητας 2% σε Ν και 0,2% σε Ρ πρέπει να προσθέσουµε σε ένα στρέµµα αραβοσίτου ώστε να παρέχουµε στην καλλιέργεια 20 kg Ν και 1 kg Ρ ανά στρέµµα; 38. Με ποιό τρόπο η γεωργία διαταράσσει τη φυσική ισορροπία εισροών-εκροών Ν στο έδαφος, τα νερά και την ατµόσφαιρα; Γιατί µας απασχολεί αυτή η διατάραξη της ισορροπίας του Ν; 39. Από τι προκαλείται η νιτρορρύπανση των υδατικών οικοσυστηµάτων, τι είναι ο ευτροφισµός, ποιό στοιχείο προκαλείται κυρίως ευτροφισµό στις θάλασσες και ποιό στις λίµνες; 40. Ποιές είναι οι κίνδυνοι από την κατανάλωση νιτρικού Ν για τη δηµόσια υγεία και πώς αντιµετωπίζονται;
4 41. Σε ποιές περιπτώσεις ένα έδαφος µπορεί να είναι πλούσιο σε ολικό Ρ αλλά τα φυτά να υποφέρουν από έλλειψη Ρ; Τι συνέπεια έχει η χαµηλή βιοδιαθεσιµότητα Ρ για τα φυσικά οικοσυστήµατα; 42. Περιγράψτε τη διαδικασία πρόσληψης του P από τις ρίζες. Αναφέρατε µεταξύ άλλων τις µορφές πρόσληψης, αν η πρόσληψη είναι ενεργός ή παθητική, τι σηµαίνει ενεργός και παθητική πρόσληψη, και ποιός είναι ο ρόλος του ph. 43. Ποιός είναι ο ρόλος του Ρ στα φυτά; 44. Ποιός είναι ο ρόλος των συµβιωτικών µυκορρίζων κατά την πρόσληψη του Ρ από τα φυτά και από τι ευνοείται; Αναφέρατε ένα γένος ενδοτροφικής µυκόρριζας. 45. Πώς κρίνετε τις συνολικές ανάγκες των καλιεργειών σε Ρ σε σχέση µε τις ανάγκες σε Ν και Κ; Τι προβλήµατα δηµιουργεί η τροφοπενία Ρ στις καλλιέργειες; Ποιά είναι τα ορατά συµπτώµατα και που εµφανίζονται πρώτα; 46. Ποιές είναι οι πιο ευδιάλυτες ενώσεις Ρ στο έδαφος; Τι παθαίνουν οι ευδιάλυτες ενώσεις Ρ όταν εφαρµόζονται στον έδαφος ως λίπασµα; Ποιό είναι ένα κοινό αν και δυσδιάλυτο ορυκτό που παρέχει Ρ στο έδαφος; 47. Τι συµβαίνει στη διαλυτότητα των φωσφορικών ιόντων µετά την εφαρµογή τους στο έδαφος; Τι ρόλο παίζουν η επιφανειακή προσρόφηση και καθίζηση ως προς τη δέσµευση (συγκράτηση) του Ρ στο έδαφος; 48. Ποιό είναι το σηµαντικότερο περιβαλλοντικό πρόβληµα που δηµιουργεί η χρήση του Ρ στη γεωργία; Συγκεκριµένα ποιές είναι οι επιπτώσεις στις συλλογές επιφανειακών υδάτων; Πώς φτάνει ο Ρ µέχρι εκεί; 49. Από ποιούς παράγοντες εξαρτάται η κατακόρυφη µετακίνηση (έκπλυση) του υδατοδιαλυτού Ρ στο έδαφος; Ποιός είναι ο ρόλος της οργανικής λίπανσης µε Ρ; 50. Ποιός είναι ο ρόλος (λειτουργίες) του Κ στα φυτά; Ποιά η σχέση Κ και ΑΤΡ; 51. Τι σηµαίνει διαθέσιµο Κ; Ποιά είναι η διαθέσιµη µορφή του Κ; Γιατί ένα έδαφος µπορεί να είναι πλούσιο σε ολικό Κ αλλά φτωχό σε διαθέσιµο Κ; Ποιά είναι γενικά η συχνότητα της καλιούχου λίπανσης σε σχέση µε την αζωτούχα; 52. Ποιές είναι οι σηµαντικότερες εκροές Κ από τα γεωργικά εδάφη και ποιά είναι η σχετική τους σηµασία; Δηµιουργεί ευτροφισµό το Κ στα επιφανειακά νερά ή όχι και γιατί; 53. Περιγράψτε το ρόλο του Κ στο άνοιγµα και στο κλείσιµο των στοµάτων. 54. Σε ποιά µορφή προσλαµβάνουν το Κ τα φυτά; Πού βρίσκεται το διαθέσιµο Κ του εδάφους; Η πρόσληψη του Κ είναι ενεργός ή παθητική; Τι σηµαίνει ενεργητική και τι παθητική πρόσληψη;
5 55. Από ποιές πηγές προέρχεται το Κ του εδάφους; Σε τι σειρά αφθονίας περιέχεται στο στερεό φλοιό της γης σε σχέση µε τα άλλα χηµικά στοιχεία; Σε τι σειρά αφθονίας περιέχεται στο έδαφος σε σχέση µε τα άλλα θρεπτικά στοιχεία; 56. Τι σηµαίνει ανταλλάξιµο και τι διαλυτό Κ; Ποιά είναι η σηµασία τους για τη θρέψη των φυτών; Κάτω από ποιές συνθήκες µπορεί να παρατηρηθεί δέσµευση Κ σε ένα γεωργικό έδαφος; 57. Τι ρόλο παίζει ο τύπος του ριζικού συστήµατος στην πρόσληψη του Κ; Αναφέρατε παραδείγµατα ειδών φυτών µε διαφορετική ικανότητα πρόσληψης εδαφικού Κ και πού οφείλεται αυτή. 58. Τι είναι το «βραδέως διαθέσιµο» κλάσµα Κ στο έδαφος; Σε ποιά περίπτωση διαχείρισης µπορεί να παιξει σηµαντικό ρόλο στη θρέψη των φυτών; 59. Τι είναι η «κατανάλωση πολυτελείας» Κ; 60. Σε ποιά όργανα των σιτηρών και των ζαχαροτεύτλων περιέχεται περισσότερο Κ; Τι ρόλο µπορούν να παίξουν αυτά τα όργανα στην ανακύκλωση του Κ; 61. Περιγράψτε την πορεία πρόσληψης του Κ από τα φυτά κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου (και µε γραφική απεικόνιση αν χρειαστεί). 62. Τι προβλήµατα δηµιουργεί η τροφοπενία Κ στις καλλιέργειες; Τι είναι η «κρυφή πείνα» και πώς µπορεί να γίνει η διάγνωσή της; Ποιά είναι τα ορατά συµπτώµατα τροφοπενίας Κ και που εµφανίζονται πρώτα; 63. Γιατί η χρήση του Κ στην ελληνική γεωργία ιστορικά διατηρήθηκε σε πολύ χαµηλά επίπεδα; Ποιοί παράγοντες µπορεί να ευθύνονται για την έλλειψη ανταπόκρισης των καλλιεργειών στην προσθήκη Κ; Είναι σωστός ο παρατεταµένος αποκλεισµός του Κ από τη λίπανση ή όχι και γιατί; 64. Περιγράψτε τις αλληλεπιδράσεις του Κ µε άλλα θρεπτικά στοιχεία και προσπαθήστε να τις ερµηνεύσετε.