Οι στάσεις εκπαιδευτικών ΕΑΕ για τη συνεργασία ΕΕΠ ΕΒΠ: Δυνατότητες και προοπτικές μέσα από ολιστικές προσεγγίσεις Δρ ΜΑΡΙΝΑΠΑΤΣΙΔΟΥ-ΗΛΙΑΔΟΥ Σχολική Σύμβουλος Ειδικής Αγωγής 7 ης Περιφέρειας
«Χτίζοντας ένα σχολείο συνοχής σε ιδιαίτερα μαθησιακά περιβάλλοντα»
«Δεν διδάσκω ποτέ τους μαθητές μου Τους παρέχω μόνο τις συνθήκες μέσα στις οποίες μπορούν να μάθουν» Albert Einstein
Το σχολείο του 21ου αιώνα καλείται να συμπεριλάβει όλους τους μαθητές χωρίς αποκλεισμούς. Μείζον ζήτημα για την εκπαίδευση, σήμερα, δεν αποτελεί, απλώς, η διαχείριση της πολυμορφίας του μαθητικού πληθυσμού και η αντιμετώπιση των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητών αλλά η ταυτόχρονη διασφάλιση της συνοχής κάθε τάξης μέσα από τη σύνθεση των ιδιαιτεροτήτων των μαθητών της (Νάνου, 2013 Πατσίδου 2011) στο Νάνου, Πατσίδου, Γκαράνης, Χαριοπολίτου, 2013 «Από την ειδική αγωγη στη συμπεριληπτικη εκπαίδευση» Εκ. Γράφημα
Το σχολείο που γνωρίζουμε προσφέρει ευκαιρίες συνεργασίας; Δομικές δυσκολίες (ωρολόγιου/αναλυτικού προγράμματος, χωροταξικοί περιορισμοί, περιορισμένοι πόροι- υλικοί και άυλοι κ.α), Έλλειψη διεπιστημονικής κουλτούρας που αποτυπώνεται στις πρακτικές (σε επίπεδο υπερσυστήματος, στην ηγεσία, στα στελέχη & προσωπικό, στα είδη συνεργασίας κ.α)
Η περίπτωση της οικοσυστημικής και διεπιστημονικής προσέγγισης
Οικοσυστημική προσέγγιση. Η Γενική Θεωρία Συστημάτων (von Bertalanffy, 1968), υποστηρίζει τη διαφοροποίηση των ανοιχτών συστημάτων (Napier & Whitaker, 1988) και τη δυναμική αλληλεπίδραση των συστατικών στοιχείων τους (Δεκλερής, 1986), με σκοπό μια ανέφικτη ισορροπία.
Σύστημα, αποτελεί κάθε ενιαίο σύνολο, τα στοιχεία του οποίου αλληλεξαρτώνται και συμμεταβάλλονται, μέσα από αδιάκοπες επανορθωτικές ενέργειες, με σκοπό τη διατήρηση της ισορροπίας (Napier & Whitaker, 1988). Ανοιχτό σύστημα (όπως για παράδειγμα το σχολείο) είναι αυτό, το οποίο, μέσα στα πλαίσια των ορίων του, προβαίνει αλλά και επιτρέπει επιδράσεις προς και από το περιβάλλον (Δεκλερής, 1986).
Έτσι, η σχολική μονάδα αποτελεί ένα ανοιχτό, ζωντανό σύστημα, το οποίο με τη σειρά του αποτελείται από τα μικροσυστήματα των σχολικών τάξεων, των ομάδων παιδιών, των εκπαιδευτικών του ειδικού προσωπικού. Η ίδια με τη σειρά της αποτελεί ταυτόχρονα, υποσύστημα άλλων, υπερκείμενων μακροσυστημάτων, όπως αυτών της τοπικής και εθνικής κοινότητας.
H σχολική μονάδα κινείται αλληλεπιδραστικά σε σχέση με τα υποκείμενα και υπερκείμενα σε αυτήν συστήματα, μέσα σε ένα πλέγμα πολυπλοκότητας δικτύου σχέσεων (Γκαρή, 1996).
Όσο περισσότερο ξεκάθαρες είναι οι σχέσεις, τόσο πιο λειτουργική γίνεται η αλληλεπίδραση των συστημάτων. Για παράδειγμα η γνώση κάθε μέλους της σχολικής κοινότητας (όπως των εκπαιδευτικών, του διευθυντή, των γονέων, των μαθητών) για το ρόλο, τις υποχρεώσεις, τους ρυθμιστικούς κανόνες, τα δικαιώματα, τα δικά του και των άλλων μελών διευκολύνει τη λειτουργία του σχολείου.
Στη σχολική μονάδα Η αποτελεσματικότητα των στόχων που θέτει, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο, μοιάζουν να εξαρτώνται από την ποσότητα και την ποιότητα αυτών των σχέσεων (Molnar & Lindquist, 1999).
Το περιβάλλον και τα μέλη, άμεσα ή έμμεσα, έχουν λόγο στη λήψη των αποφάσεων, στο καθορισμό των στόχων, στην επίλυση των θεμάτων Η τυχόν ακαμψία και περιορισμένη διαπερατότητα των ορίων της σχολικής κοινότητας συχνά, τείνουν να οδηγούν τα εμπλεκόμενα συστήματα σε αποδιοργάνωση (Γαλανάκη, 1997:67) και τη σχολική κοινότητα σε δυσλειτουργία.
Μία σχολική μονάδα που δεν λαμβάνει υπόψη τις απόψεις και θέσεις των σχετικών με αυτήν συστημάτων (π.χ. μίας ομάδα μελών της, όπως των ΕΕΠ ) κινδυνεύει σε δυσλειτουργία.
Οι στάσεις των εκπαιδευτικών και όλων των εμπλεκομένων φορέων στην εκπαίδευση των Αμεα είναι καθοριστικός παράγοντας (Πατσίδου, 2011)
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίζεται η διαμόρφωση ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος διδασκαλίας και μάθησης, το οποίο θα δίνει έμφαση στην ανάπτυξη σχετικής κουλτούρας στα πλαίσια λειτουργίας της κάθε σχολικής μονάδας (Χατζηπαναγιώτου, 2008). Ο ρόλος της διεπιστημονικότητας βαρύνουσας σημασίας
Διεπιστημονικότητα: Πώς;
Η διεπιστημονικότητα (interdisciplinary)ως διεπιστημονική στρατηγική αφορά στην ανάγκη συνεργασίας μεταξύ των ειδικών επιστημόνων για να αντιμετωπιστεί ένα πρόβλημα ολιστικά. (Μαστοράκη, 2013)
Διεπιστημονικότητα σε εκπαιδευτικό περιβάλλον Μια μεθοδολογική προσέγγιση αντιμετώπισης πολύπλοκων ζητημάτων Μία συνθετική οπτική στη διερεύνηση, κατανόηση μιας συγκεκριμένης κατάστασης Ένας «δρόμος» κι ένας αποτελεσματικός τρόπος κατανόησης της πραγματικότητας και της κατάκτησης της γνώσης.
Γιατί διεπιστημονική συνεργασία στο σχολείο Ολιστική προσέγγιση (αντιμετωπίζοντας τον/ην μαθητή/τρια σφαιρικά ως άτομο αλλά και ως μέλος σε αλληλεπίδραση με τα υποσυστήματα που κινείται: σχολείο, οικογένεια, γειτονιά, φίλοι, υπηρεσίες Ανταλλαγή οπτικών, εμπειριών και γνώσεων μεταξύ των επαγγελματιών Κοινά συναποφασισμένοι-επιδιωκόμενοι στόχοι που στηρίζονται σε δράσεις συμπληρωματικές και συνεργούσες μεταξύ τους Αποτελεσματικότερο τελικό έργο/ καλύτερα αποτελέσματα ( Μαστοράκη, 2013;Adelson and Woodman, 1983)
Για ένα σχολείο συνοχής σε ιδιαίτερα μαθησιακά περιβάλλοντα Ο καθένας εμπλέκεται στις δραστηριότητες του σχολείου και είναι υπεύθυνος για: Συμπληρωματικότητα των ρόλων Αμοιβαία ευθύνη- συνεπευθυνότητα Κοινά οριζόμενος στόχος Αποτελεσματική Επικοινωνία Δέσμευση στο κοινό έργο Αμοιβαίος σεβασμός Ισότιμη συμβολή επιστημονικών ρόλων Δημιουργία θετικών στάσεων
Για να μεγαλώσει ένα παιδί χρειάζεται ένα ολόκληρο χωριό!!! Που σημαίνει: κατανομή της υπευθυνότητας, κοινωνική συνοχή και κοινωνική επίβλεψη Θετική στάση όλων!!!!!!!!!!!!
Η στάση ξεκινά από μέσα μας
η Θετική Στάση διαμορφώνεται
η εσωτερική εμπειρία Θετικής Στάσης είναι εκείνη που θα μετρήσει
Εγώ είμαι εγώ και εσύ είσαι εσύ. Εγώ δεν βρίσκομαι σε αυτόν τον κόσμο για να ικανοποιώ τις προσδοκίες σου. Ούτε και εσύ βρίσκεσαι σ αυτόν τον κόσμο για να ικανοποιείς τις δικές μου. Όταν εσύ και εγώ συναντιόμαστε..είναι ωραίο. Κι όταν δεν συναντιόμαστε τίποτε δεν μπορεί να γίνει (Φριτς Περλς, 2013)