ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ, ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΘΕΩΡΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2014/2015, ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ XEIMEΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ Μονάδες ECTS: 8 ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Αλέξιος Δέφνερ, Καθηγητής ΤΜΧΠΠΑ (υπεύθυνος) Χάρης Κοκκώσης, Καθηγητής ΤΜΧΠΠΑ Νικολός Βογιαζίδης, εξωτερικός διδάσκων ΤΜΧΠΠΑ Συμμετοχή: Μαρινώ Ντυκέν, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΤΜΧΠΠΑ Θεόδωρος Μεταξάς, Επίκουρος Καθηγητής ΤΟΕ Νικόλαος Καραχάλης, ΣΕΠ Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, εξωτερικός διδάσκων ΠΘ Εύα Ψαθά, μέλος ΕΔΙΠ ΤΜΧΠΠΑ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. ΣΤΟΧΟΙ Το μάθημα έχει κυρίως εισαγωγικό χαρακτήρα προσφέροντας, επίσης, τις αναγκαίες προσλαμβάνουσες γνώσεις τόσο για το υποχρεωτικό μάθημα του β εξαμήνου «Eιδικές και Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού», όσο και για ορισμένα μαθήματα επιλογής. Το μάθημα έχει θεωρητικό προσανατολισμό (οι συναφείς τεχνικές δεξιότητες αποτελούν αντικείμενο κυρίως του εαρινού εξαμήνου του ΠΜΣ), και στοχεύει αφενός στην απόκτηση επίκαιρων γνώσεων και αφετέρου στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης των φοιτητών. 2. ΠΡΟΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ Δεν υπάρχουν ιδιαίτερες προαπαιτήσεις.
3. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 3.1. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ Η θεωρητική αφετηρία αναφορικά με τον τουρισμό είναι η προβληματική της πρόσληψης του προορισμού που έχει ο επισκέπτης σε σχέση με αυτήν του μόνιμου κατοίκου και σε σχέση με τη σύλληψη του σχεδιαζόμενου χώρου που έχει ο διαχειριστής του τουριστικού θέρετρου. Το κύριο χαρακτηριστικό του μαθήματος είναι η διεπιστημονική προσέγγιση της χωρο-χρονικής διάστασης του τουρισμού και του πολιτισμού, που αποτελούν τις δυο κυριότερες διαστάσεις του ελεύθερου χρόνου, οι οποίες, ωστόσο, δεν αλληλοσυσχετίζονται όσο θα έπρεπε τόσο στο επίπεδο των θεωρίας όσο και της πολιτικής. Ειδικά για τον τουρισμό, η κοινωνική και οικονομική σημασία του έχει αρχίσει να αναγνωρίζεται (και σε βιβλιογραφικό επίπεδο), με επιταχυνόμενους ρυθμούς και στην Ελλάδα, ειδικότερα μετά την πρόσφατη κοινωνικο-οικονομική κρίση. Στο πλαίσιο αυτό θα αντιμετωπιστούν ζητήματα που σχετίζονται με τη γεωγραφία, τη μεθοδολογία, την αξιολόγηση, το σχεδιασμό, την ανάπτυξη κ.ά. 3.2. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ενδεικτικό Χρονοδιάγραμμα αα Ημερ/νία Αντικείμενο Διδάσκοντες Βασική βιβλιογραφία 1Α 15/10/14 Εισαγωγικά για το μάθημα όλοι Διανομή περιγράμματος μαθήματος & Δέφνερ, εκφώνησης εργασίας, Συζήτηση για τις Βογιαζίδης εργασίες 1Β 15/10/14 Ο τουρισμός και ο πολιτισμός στο πλαίσιο του ελεύθερου χρόνου 2 22/10/14 Ο σύγχρονος τουρισμός και η Ελλάδα ως προορισμός Συζήτηση για τις εργασίες, Επιλογή θέματος εργασίας 3Α 29/10/14 Επισκέπτες, κάτοικοι και διαχειριστές του τουριστικού θερέτρου Δέφνερ Δέφνερ 1999/2006 Κοκκώσης Κοκκώσης κ.ά. 2011, Κοκκωση & Τσάρτας 2001 Βογιαζίδης Urry & Larsen 1990/2011, MacCannell 1989/2013 3Β 29/10/14 Η εξέλιξη του τουρισμού Βογιαζίδης Lickorish κ.ά. 1997/2044, Shaw & Williams 2004 Συζήτηση για τις εργασίες 4 5/11/14 Μέθοδοι έρευνας για τον τουρισμό και τον πολιτισμό Μεταξάς, Ντυκέν Veal 1992/2011, Brotherton 2008, Long 2007 Συζήτηση για τις εργασίες 5Α 12/11/14 Θεωρίες πολιτισμού Βογιαζίδης Smith 2001/2006 5Β 12/11/14 Πολιτισμική ανάπτυξη Συζήτηση για τις εργασίες 6 19/11/14 ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ Συζήτηση για τις εργασίες Τελικό πρόγραμμα διόρθωσης εργασιών 7 26/11/14 Υποχρεωτική διόρθωση εργασιών Δέφνερ, Βογιαζίδης, Ψαθά 8 3/12/14 Σχεδιασμός της τουριστικής ανάπτυξης (Μελέτη περίπτωσης: θεματικά πάρκα) Βογιαζίδης Δέφνερ 1999/2006, Deffner κ.ά. 2003, Konsola 1993 Κοκκώσης Κοκκώσης & Τσάρτας 2001, Priestley κ.ά. 1996, Δέφνερ 1999/2012 Δέφνερ Δέφνερ 1999/2006 και 2009, Κοκκώσης & Τσάρτας 2001, 2
Συζήτηση για τις εργασίες 9Α 10/12/14 Πολιτιστική πολιτική Baud-Bovy & Lawson 1977/1998, Inskeep 1994/2001 Καραχάλης Καραχάλης 2007, Κόνσολα 2006, Hesmondhalgh & Pratt, 2005 9Β 10/12/14 Πολιτιστικές βιομηχανίες Καραχάλης Καραχάλης 2007, Δέφνερ 2000, Hesmondhalgh & Pratt, 2005, Αυδίκος 2014 Συζήτηση για τις εργασίες 10 17/12/14 ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ 11 7/1/14 Πολιτιστικός και χρονικός σχεδιασμός (Η περίπτωση των Ελληνικών Πόλεων) Συζήτηση για τις εργασίες, Τελικό πρόγραμμα παρουσίασης εργασιών 12 14/1/15 Παρουσίαση & παράδοση εργασιών Όλοι 13 21/1/15 Πολιτισμική κληρονομιά και τουρισμός (Το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα Charts) Κοκκώσης Κοκκώσης & Τσάρτας 2001, Priestley κ.ά. 1996, Hall 1994, WTO Δέφνερ Δέφνερ 2002α, 1999/2006 και 2008, Evans 2001, Greed 1999 Βογιαζίδης, Ψαθά Coccossis & Nijkamp 1994, Graham κ.ά. 2000, Bogiazides κ.ά. 2014 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ 4.1. ΕΙΔΗ ΜΕΘΟΔΩΝ Το μάθημα θα περιλαμβάνει τα εξής: διαλέξεις (με κύριο στόχο τη συμμετοχή των φοιτητών και τη συζήτηση) εργασίες με μονομελείς ομάδες (με κύριο στόχο την ανάπτυξη της κριτικής σκέψης) Tο υλικό του μαθήματος θα μπαίνει και στο e-class. 4.2. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Το θέμα της εργασίας πρέπει να επιλεγεί στο 2 ο μάθημα και θα παρουσιαστεί/παραδοθεί στο 2 ο μάθημα μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων Η εκφώνηση της εργασίας θα μοιραστεί στο 1ο μάθημα. Πρόσθετη βιβλιογραφία θα δοθεί από τους διδάσκοντες στη φάση της αναζήτησης του υλικού. Η εργασία προτείνεται να έχει κυρίως βιβλιογραφικό χαρακτήρα (δηλαδή να μην περιλαμβάνει έρευνα πεδίου). Η εργασία και η παρουσίαση θα παραδοθούν σε ένα αντίτυπο και σε δυο CD στους διδάσκοντες ενώ στην παρουσίαση (που είναι απαραίτητο να γίνει με power point) θα ενθαρρυνθεί η χρήση οπτικοακουστικών μέσων. 3
5. ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ/ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ Ο τελικός βαθμός στο μάθημα θα προκύψει ως εξής: υποχρεωτική διόρθωση εργασίας: παράδοση: παρουσίαση: εξετάσεις: γενική συμμετοχή στο μάθημα: 0,5 μονάδα 2 μονάδες 1,5 μονάδες 5 μονάδες 1 μονάδα 6. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 6.1. ΒΑΣΙΚΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΣΥΓΓΡΑΜΜΑΤΑ 1. Κοκκώσης, Χ., Τσάρτας, Π. (2001) Βιώσιμη Τουριστική Ανάπτυξη και Περιβάλλον, Αθήνα: Κριτική. 2. LICKORISH, L. J., C. L. JENKINS (1997/2004) Μια Εισαγωγή στον Τουρισμό, Αθήνα: Κριτική. Θα είναι διαθέσιμες και οι πανεπιστημιακές παραδόσεις. Δέφνερ Α. (1999/2006), Σχεδιασμός για τον Ελεύθερο Χρόνο (Τουρισμός-Πολιτισμός-Αθλητισμός). Πανεπιστημιακές Παραδόσεις (Βόλος: Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας). 6.2. ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ Μ. (1995), Η χωροθέτηση του τουρισμού στην Ελλάδα: προβλήματα ανάπτυξης, χωροθέτησης και περιβάλλοντος, Τεχνικά Χρονικά, τ. 5/95, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος, σσ. 63-8. ΑΝΔΡΙΩΤΗΣ, Κ. (2005) Τουριστική Ανάπτυξη και Σχεδιασμός, Αθήνα: Σταμούλης. *ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ-ΚΟΛΩΝΙΑ Σ. (1995), Πολιτιστικές διαδρομές: δρόμοι διαλόγου και ανάπτυξης, Σύγχρονα Θέματα, τ. 55, Απρίλιος-Ιούνιος, σσ. 104-111. Αυγερινού-Κολώνια, Σοφία, Δημήτρης Μέλισσας (επ.) (2011) Οικονομική συγκυρία και χωροταξία του τουρισμού, Αθήνα : Προπομπός, 2011 *Αυδίκος, Β.(2014) Οι Πολιτιστικές και Δημιουργικές Βιομηχανίες στην Ελλάδα, Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο. ΒΑΡΒΑΡΕΣΟΣ Σ. (1998/2000), Τουρισμός: Έννοιες, Μεγέθη, Δομές. Η Ελληνική Πραγματικότητα (Αθήνα: Προπομπός). Βερνίκος Ν., Δασκαλοπούλου Σ., Μπαντιμαρούδης Φ., Μπούμπαρης Ν., Παπαγεωργίου Δ., (επ.) (2005) Πολιτιστικές Βιομηχανίες, Διαδικασίες, Υπηρεσίες, Αγαθά, Αθήνα: Κριτική. BIANCHINI F. και PARKINSON Μ. (επ.) (1993/1994), Πολιτιστική Πολιτική και Αναζωογόνηση των Πόλεων: Η Εμπειρία της Δυτικής Ευρώπης (Αθήνα: Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης). BOURDIEU Ρ. (1979/2002), Η διάκριση: Κοινωνική κριτική της καλαισθητικής κρίσης, Αθήνα: Πατάκης. ΓΑΛΑΝΗ-ΜΟΥΤΑΦΗ Β. (2002) Έρευνες για τον Τουρισμό στην Ελλάδα και την Κύπρο. Μια Ανθρωπολογική Προσέγγιση, Αθήνα: Προπομπός. ΔEΦNEP A. (1992), Πολιτιστικές δραστηριότητες και ελεύθερος χρόνος: κοινωνικές και γεωγραφικές διαστάσεις, στο Θ. Mαλούτας και Δ. Oικονόμου (επ.) Kοινωνική Δομή και Πολεοδομική Oργάνωση στην Aθήνα (Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής), σσ. 377-442. *ΔΕΦΝΕΡ Α. (1999/2012), Πολιτιστικός τουρισμός και δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου: η επίδραση στις λειτουργίες των πόλεων, στο Δ. Οικονόμου και Γ. Πετράκος (επ.) Η Ανάπτυξη των Ελληνικών Πόλεων: Διεπιστημονικές Προσεγγίσεις Αστικής Ανάλυσης και Πολιτικής (Βόλος/ Αθήνα: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας/ Gutenberg), 113-152. *ΔΕΦΝΕΡ Α. (2000) Οι Πολιτιστικές Βιομηχανίες στην Αθήνα ως Περίπτωση Πολιτιστικού Σχεδιασμού, στο Γοσποδίνη, Α., Χριστοπούλου, Ο., Ψυχάρης, Γ. (επ.), σελίδες 251-296. ΔΕΦΝΕΡ Α. (2000/2002) Η Κατανομή των Πολιτιστικών Χώρων στην Αθήνα, στο Θ. Μαλούτας (επ.) Κοινωνικός και Οικονομικός Άτλας της Ελλάδας. Τόμος Ι: Οι Πόλεις, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας/ ΕΚΚΕ, Βόλος/ Αθήνα, 2000, σελίδες 76-77. *ΔΕΦΝΕΡ Α. (2002α) "Η Σημασία της Σύνδεσης Πολιτιστικού και Χρονικού Σχεδιασμού για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Πόλεων", Τόπος, τεύχος 18-19, 197-213. ΔΕΦΝΕΡ Α. (2002β) Νέα Υόρκη: μια ταινία ντοκυμαντέρ, Αειχώρος, Τόμος 1, Τεύχος 1, σελίδες 160-168. 4
ΔΕΦΝΕΡ, Α. (2004) Μπορεί η Ψυχαγωγία να Αποτελέσει Αντικείμενο Σχεδιασμού; Η Περίπτωση των Εστιατορίων στο Πολεοδομικό Συγκρότημα της Πρωτεύουσας, στο Οικονόμου, Δ., Σαρηγιάννης, Γ., και Σερράος, Κ. (επιμ.) Πόλη και Χώρος από τον 21ο στον 21ο Αιώνα: Τιμητικός Τόμος για τον Καθηγητή Αθανάσιο Ι. Αραβαντινό, Αθήνα/ Βόλος: ΕΜΠ/ ΤΜΧΠΠΑ/ ΣΕΠΟΧ, 2004, σελίδες 173-184. ΔΕΦΝΕΡ, Α. (2008) Oι Πολυκινηματογράφοι στην Ελλάδα: Τοπικοί ή Παγκόσμιοι Χώροι;, στο Γοσποδίνη, Α. (επ.) Διάλογοι για το Σχεδιασμό του Χώρου και την Ανάπτυξη, Αθήνα: Κριτική, σελίδες 149-168. *Δέφνερ, Α. (2009) Τα θεματικά πάρκα ως σημείο σύγκλισης Πολεοδομίας, Πολιτισμού και Τουρισμού στο 25 Κείμενα για το Σχεδιασμό και την Ανάπτυξη του Χώρου: Συλλογικός Τόμος για τα 20 Χρόνια Λειτουργίας του Τμήματος Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος, 2009, σελίδες 263-293. Δέφνερ, Α. (2011) Η αναπαράσταση της πόλης σε πρόσφατες βορειοαμερικανικές τηλεοπτικές σειρές ως στοιχείο πολιτιστικού σχεδιασμού, 9o Εθνικό Συνέδριο του Ελληνικού Τμήματος του ERSA Περιφερειακή Ανάπτυξη και Οικονομική Κρίση: Διεθνής Εμπειρία και Ελλάδα, Αθήνα, 7 σελίδες [CD-ROM] Δέφνερ, Α., Θ. Μεταξάς, Κ. Συρακούλης και Θ. Παπαθεοχάρη (2009) Μπορεί ένας πολιτιστικός πόρος να λειτουργήσει ως καταλύτης της ανάπτυξης μιας πόλης; Η περίπτωση του Μουσείου Καπνού της Καβάλας (μαζί με τους) στο Πρακτικά του 2 ου Πανελληνίου Συνεδρίου Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης. Τόμος 2, Βόλος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, 2009, σελίδες 829-836. ΔΙΟΝΥΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ (2012) Ευρωπαϊκή Τουριστική Πολιτική: Η Δυνατότητα Διαμόρφωσής της στα Πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης, Αθήνα: Παπαζήσης. Doswell, Roger (1997/2002). Τουρισμός: Ο ρόλος του αποτελεσματικού μάνατζμεντ, Αθήνα: Κριτική. Επίλογος (1992-2013) Eτήσια Πολιτιστική Έκδοση. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (1999) Η Πολιτιστική μας Κληρονομιά: Ένα Κεφάλαιο για τις Περιφέρειες, Βρυξέλλες. Zορμπά, Μ. (2014) Πολιτική του Πολιτισμού. Ευρώπη και Ελλάδα στο Δεύτερο Μισό του 20ού αιώνα, Αθήνα: Πατάκης. *HALL, T (1998/2005) Αστική Γεωγραφία, Αθήνα: Κριτική. [πολιτιστικές βιομηχανίες: σσ. 89-93, πολιτιστικά ζητήματα: σσ. 216-220] *Harris, D. (2004/2011) Ελεύθερος Xρόνος: Θεωρία και Πράξη, Αθήνα: Πλέθρον. Hudman, Lloyd E., Richard H. Jackson (1996) Παγκόσμια ταξιδιωτική και τουριστική γεωγραφία, Αθήνα : Έλλην. Ινστιτούτο Worldwatch (2010) Η Κατάσταση του Κόσμου 2010: Ο Πολιτισμός μας σε Μετάβαση-Από την Κατανάλωση στην Αειφορία, Αθήνα: Καθημερινή. *Inskeep, E. (επ.) (1994/2001) National and Regional Tourism Planning: Methodologies and Case Studies, London: World Tourism Organization/ Routledge. *Καραχάλης Ν., 2007, Πολιτισμός και Τοπική Ανάπτυξη: O ρόλος των πολιτιστικών και τουριστικών περιοχών στις σύγχρονες πόλεις, Διδακτορική Διατριβή, Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα. ΚΕΠΕ [Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών] (1992) Πολιτιστική ανάπτυξη, Αθήνα: ΚΕΠΕ. ΚΟΚΚΩΣΗΣ Χ. (1995), Τουρισμός και βιώσιμη ανάπτυξη, Σύγχρονα Θέματα, τ. 55, Απρίλιος-Ιούνιος, σσ. 21-7. *ΚΟΚΚΩΣΗΣ Χ. (2009) 'Χωροταξικό του Τουρισμού: Προτεραιότητες και κατευθύνσεις' Στο 25 Κείμενα για το Σχεδιασμό και την Ανάπτυξη του Χώρου: Συλλογικός τόμος για τα 20 χρόνια λειτουργίας του ΤΜΧΠΠΑ -ΠΘ, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Θεσσαλίας, Βόλος, σελ. 57-68. ΚΟΜΙΛΗΣ Π. (1986), Χωρική Ανάλυση του Τουρισμού (Αθήνα: Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών). ΚΟΜΙΛΗΣ Π. (1992), Τουρισμός και περιφερειακή ανάπτυξη: θεωρητικές, μεθοδολογικές και προγραμματικές προσεγγίσεις, στο Κ. Κουτσόπουλος (επ.), Ανάπτυξη και Σχεδιασμός: Διεπιστημονική Προσέγγιση (Αθήνα: Παπαζήσης), σσ. 247-72. KOMIΛHΣ Π. (1995α), Tουριστική πολιτική και περιοχές ολοκληρωμένης τουριστικής ανάπτυξης (Π.O.T.A.), Σύγχρονα Θέματα, τ. 55. Aπρίλιος-Iούνιος, σσ. 77-80. KOMIΛHΣ Π. (1995β), Tουρισμός και περιβάλλον - η μεσογειακή διάσταση, Tεχνικά Xρονικά, τ. 5/95, Σεπτέμβριος-Oκτώβριος, σσ. 31-3. ΚΟΜΙΛΗΣ, Π., ΒΑΓΙΟΝΗΣ, Ν.(1999) Τουριστικός Σχεδιασμός: Μέθοδοι και Πρακτικές Αξιολόγησης, Αθήνα: Προπομπός. KONΣOΛA N. (1990), Πολιτιστική Δραστηριότητα και Kρατική Πολιτική: H Περιφερειακή Διάσταση (Aθήνα: Παπαζήσης). ΚΟΝΣΟΛΑ Ν. (1995), Η Διεθνής Προστασία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς (Αθήνα: Παπαζήσης). *Κόνσολα, Ν. (2006) Πολιτιστική Ανάπτυξη και Πολιτική, Αθήνα: Παπαζήσης. *KNOX, P., PINCH, S. (2000/2009) Κοινωνική Γεωγραφία των Πόλεων, Αθήνα: Σαββάλας. [κεφάλαια 3, 13.2, 13.3.1, 13.3.3 και 14.2] 5
Λάββας, Γ.Π. (2010) Ζητήματα πολιτιστικής διαχείρισης, Αθήνα : Μέλισσα. LE CORBUSIER (1943/1987) Η Χάρτα των Αθηνών (Αθήνα: Ύψιλον). [σελίδες 65-71 και 91-94]. LOZATO-GIOTART, J.-Ρ. (1985/1996), Τουριστική Γεωγραφία (Αθήνα: Interbooks). Page, Stephen J. (2003/2006) Εισαγωγή στον τουρισμό: Το τουριστικό μάνατζμεντ στον 21ο αιώνα, Αθήνα: Παπαζήση,. *STEVENSON, D. (2003/2007) Πόλεις και Αστικοί Πολιτισμοί (Αθήνα: Κριτική). [κεφ. 6, 7, 8] *Smith, P. (2001/2006) Πολιτισμική Θεωρία: Μια Εισαγωγή, Αθήνα: Κριτική. ΤΣΑΡΤΑΣ Π. (1995), Κοινωνιολογικές προσεγγίσεις στα χαρακτηριστικά και τις αναζητήσεις των σύγχρονων τουριστών, Σύγχρονα Θέματα, τ. 55, Απρίλιος-Ιούνιος, σσ. 40-47. ΤΣΑΡΤΑΣ Π. (1996α), Τουρίστες, Ταξίδια, Τόποι: Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις στον Τουρισμό (Αθήνα: Εξάντας). ΤΣΑΡΤΑΣ Π. (1996β), Aειφορική ανάπτυξη και τουρισμός: προβληματισμοί και προτάσεις για έναν διαφορετικό τύπο τουριστικής ανάπτυξης, στο Κ. Λάσκαρις (επ.) Sustainable Development - Θεωρητικές Προσεγγίσεις μίας Κρίσιμης Έννοιας (Αθήνα: Παπασωτηρίου), σσ. 135-71 ΤΣΑΡΤΑΣ, Π. (επ.) (2000) Τουριστική Ανάπτυξη: Πολυ-επιστημονικές Προσεγγίσεις, Αθήνα: Εξάντας. *ΤΣΑΡΤΑΣ, Π. (2010) Ελληνική Τουριστική Ανάπτυξη: Χαρακτηριστικά, Διερευνήσεις, Προτάσεις, Αθήνα: Κριτική. Veblen, T. (1899/1982), H Θεωρία της Aργόσχολης Tάξης (Aθήνα: Kάλβος). 6.3. ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ Encyclopaedias, Companions, Handbooks, Readers *BAUD-BOVY M. και LAWSON F. (1977/1998), Tourism and Recreation: Handbook of Planning and Design (Oxford: Architectural Press/ Butterworth-Heinemann). *JAFARI, J. (ed.) (2000) Encyclopedia of Tourism, London: Routledge. Lew, Alan A., C. Michael Hall, Allan M. Williams (2004) A Companion to Tourism, Madlen, MA: Blackwell. Brent Ritchie, J. R., Goeldner, Charles R. (eds) (1994) Travel, Tourism and Hospitality Research: A Handbook for Managers and Researchers, New York: Wiley. Graham, B. and Howard, P. (eds) (2008) The Ashgate research companion to heritage and identity, Aldershot: Ashgate. Kerry, Godfrey, Clarke Jackie (2000) The Tourism Development Handbook: A Practical Approach to Planning and Marketing, London: Thomson. Khan Mahmood, Olsen Michael, Var Turgut (1993) VNR'S Encyclopedia of Hospitality and Tourism, New York: Van Nostrand Reinhold. MILES, M., BORDEN, I., HALL, T. (eds) (2000/2003) City Cultures Reader, London: Routledge. *Smith, Μ., MacLeod, Ν. and Robertson, M.H. (2010) Key Concepts in Tourist Studies, London: Sage. YOUELL, R. (1996/2003) Complete A-Z Leisure and Tourism Handbook, London: Hodder & Stoughton. Υπόλοιπη Aitchinson, Cara, Nicola E. MacLeod and Stephen J. Shaw (2000) Leisure and tourism landscapes: Social and cultural geographies, London; New York: Routledge. APOSTOLOPOULOS G., LOUKISSAS P., LEONTIDOU L. (eds) (2001), Mediterranean Tourism: Facets of Socioeconomic Development and Cultural Change (London & New York: Routledge) ASHWORTH G. J. και LARKHAM Ρ. J. (επ.) (1994), Building a New Heritage: Tourism, Culture and Identity in the New Europe (London and New York: Routledge). Bassand, M. (1990/1993) Culture and Regions of Europe, Strasbourg: Council of Europe BEKEMANS L. (επ.) (1994), Culture. Building Stone for Europe 2002: Reflections and Perspectives (Brussels: European Interuniversity Press). *Bogiazides, N., Deffner, A., Psatha, E. κ.ά. (2014) Accessibility to Heritage, CHARTS [Culture and Heritage Added value to Regional policies for Tourism Sustainability] Final Conference Agria, 2014 Boniface, P. (2001) Dynamic tourism: journeying with change, Clevedon: Channel View. Boniface, Priscilla and Peter Fowler (1993) Heritage and Tourism in the Global Village, London: Routledge. BOURDIEU Ρ. και DARBEL, Α. μαζί με SCHNAPPER D. (1966/1990), The Love of Art: European Museums and their Public (Cambridge: Polity Press). Brotherton, Β. (2008) Researching Hospitality and Tourism: A Student Guide, London: Sage. 6
CAZES, G., LANQUAR, R., RAYNOUARD, Y. (1980/1993) L Amenagement Touristique (Paris: Que Sais-je?/ PUF). COCCOSSIS, H., MEXA, A. (eds) (2006) The Challenge of Tourism Carrying Capacity Assessment: Theory and Practice, Aldershot: Ashgate. COCCOSSIS, H., NIJKAMP, P. (eds) (1995α) Planning for Our Cultural Heritage (Aldershot: Avebury). COCCOSSIS, H, NIJKAMP, P. (eds) (1995β) Sustainable Tourism Development (Aldershot: Avebury). Confederation of Tourism and Hospitality [CTH] (2009) Tourism Industry: Study Text, London: BPP Learning Media Ltd. Cook, I, Crouch, D., Naylor, S., Ryan, J. (2000) Cultural Turns/Geographical Turns: Perspectives on Cultural Geography, London: Routledge *Cooper, C., Fletcher, J., Fyall, A., Gilbert, D. και Wanhill, S. (1993/2008) Tourism: Principles and Practice, Harlow: Financial Times/ Prentice Hall. COUNCIL FOR CULTURAL COOPERATION (1998) European Cultural Routes (Strasbourg: Council of Europe). *COUNCIL OF EUROPE/ ERIC ARTS (2003) Cultural Policies in Europe: A Compendium of Basic Facts and Trends-Greece, Strasbourg: Council of Europe. Crang, M. (1998) Cultural geography, London; New York: Routledge. Crouch, D. (ed.) (1999) Leisure/Tourism Geographies: Practices and Geographical Knowledge, London: Routledge Crouch, D., Jackson, R., Thompson, F. (eds) (2005) The Media and the Tourist Imagination: Converging Cultures, London: Routledge. Crouch, D., Lubbren, N. (eds) (2003) Visual Culture and Tourism, Oxford: Berg. Dallen J. Timothy (ed.) (2007) The political nature of cultural heritage and tourism, Aldershot: Ashgate. DEFFNER A. (1994), Cultural activities in Greece: tradition or modernity?, στο Ian Henry (επ.) Leisure: Modernity, Postmodernity and Lifestyles (Eastbourne: Leisure Studies Association Publications), σσ. 135-156. *Deffner, A., Konstadakopulos, D. and Psycharis, Y. (2003) (eds) Culture and Regional Economic Development Cultural, Political and Social Perspectives, Volos: University of Thessaly Press. Deffner, A., Labrianidis, L. (2005) Planning Culture and Time in a Mega Event: Thessaloniki as the European City of Culture,1997, International Planning Studies, Vol. 10, No. 3-4, 2005, pp. 241-264. Delladetsimas, P., Hastaoglou, V., Hatzimihalis, C., Mantouvalou, M., Vaiou, D. (eds) (2000) Towards a Radical Cultural Agenda for European Cities and Regions, Thessaloniki: Kyriakidis. EUROPEAN COMMISSION (2000) Study Programme on European Spatial Planning, Brussels. Cultural assets, pp. 79-83. EUROPEAN COMMISSION (2001) Consumers in Europe: Facts and Figures 1996-2000 (Luxemburg: Office for Official Publications of the European Communities). *Evans, G. (2001) Cultural Planning: An Urban Renaissance, Routledge, London Finn, Mick, Martin Elliott-White, Mike Walton (2000) Tourism and leisure research methods: data collection, analysis and interpretation, Harlow : Longman. Gossling, S., Hall, C.M. (eds) (2006) Tourism and global environmental change: ecological, social, economic and political interrelationships, London & New York: Routledge. *Graham, B., Ashworth, G. & Tunbridge, J. (2000) A Geography of Heritage: Power, Culture and Economy, London: Routledge. Greed C. (επ.) (1999) Social Town Planning, London: Routledge. GUNN, C. A. (1979/2002), Tourism Planning: Basics, Concepts, Cases (Bristol: Taylor & Francis). *Hall C. M. (1994) Tourism and politics: policy, power and place, Chichester: Wiley, *Hall C. M. (1999/2007) Tourism Planning: Policies, Processes and Relationships, Harlow: Prentice Hall. Hall C. M., Lew, A. (1998) Sustainable tourism: a geographical perspective, New York: Longman. *Hall C. M. και Page S. (1999/2005), Geography of Tourism and Recreation: Environment, Place and Space (London: Routledge). Hesmondhalgh, D. (2002/2012) The Cultural Industries, London: Sage. *Hesmondhalgh, D. and Pratt, A.C. (eds) (2005) 'The cultural industries and cultural policy', International Journal of Cultural Policy, vol. 11, no. 1, *Holden, A. 2008 Environment and Tourism Routledge, New York, N.Y. *Holloway, J.C., Humphreys, C. (1983/2012) The Business of Tourism, Harlow: Pearson Education. INSKEEP E. (1991/1997), Tourism Planning: An Integrated and Sustainable Development Approach (New York: Van Nostrand Reinhold). *INSKEEP E. (επ.) (1994/2001), National and Regional Tourism Planning: Methodologies and Case Studies (London: World Tourism Organization/Routledge). Jackson, P. (1989) Maps of meaning: an introduction to cultural geography, London; New York: Routledge. 7
Karachalis, N. (2011), «The regeneration of inner city neighbourhoods and the role of cultural industries: The case of Psiri in Athens». In Cremaschi Μ., Eckhard F. (eds.), Changing Places, Urbanity, Citizenship, and Ideology in the New European Neighbourhoods, Techne Press, Amsterdam pp.142-159. Kockel, U. (1994) Culture, Tourism and Development: Case of Ireland, Liverpool: Liverpool University Press. Kockel, U. (2002a), Regional Culture and Economic Development: Explorations in European Ethnology, Aldershot: Ashgate. Kockel, U. (2002b) Culture and Economy: Contemporary Perspectives, Aldershot: Ashgate. Kockel, U., M.N. Craith (2006) Cultural Heritages as Reflexive Traditions, Basingstoke: Palgrave Macmillan. Konsola, D. (ed.) (1993) Culture, Environment and Regional Development, Athens: Regional Development Institute. LANFANT Μ. F., ALLCOCK J. Β. και BRUNER Ε. Μ. (επ.) (1995), International Tourism: Identity and Change (London: Sage). LANQUAR, R. (1977/1993) Le Tourisme International (Paris: Que Sais-je?/ PUF). Long, J. (2007) Researching Leisure, Sport and Tourism: The Essential Guide, London: Sage. MacCannell, D. (1989/2013) The Tourist: A New Theory of the Leisure Class, Berkeley & Los Angeles University of California Press. MacGuigan, J. (1996) Culture and the Public Sphere, London: Routledge. MacGuigan, J. (2009) Rethinking Cultural Policy, Maidenhead: Open University Press. McCool, S.F., Moisey, R.N. (2001/2009) Tourism, Recreation and Sustainability: Linking Culture and the Environment, Wallingford: CABI. Mitchell, D. (2000) Cultural geography: a critical introduction, Oxford: Blackwell. ΜOMMAAS H., (2004), Cultural Clusters and the Post-Industrial City: Towards the Remapping of Urban Cultural Policy, Urban Studies, 41(3), pp 507-532. MONTANARI A. και WILLIAMS A. M. (επ.), (1995), European Tourism: Regions, Spaces, Restructuring (Chichester: John Wiley). *Moutinho, L. (ed.), 2000 Strategic Management in Tourism, CABI Publishing, Wallingford. Murphy, P. (1985/2014) Tourism: a community approach, London: Routledge. PAPAGEORGIOU F. (1991), Leisure, culture and the political economy of the city: a case study of Kalamata, Loisir et Societe, τ. 14, σσ. 483-495. Page, Stephen and Joanne Connell (2001/2014) Tourism: a Modern Synthesis, Andover: Cengage Learning EMEA. PEARCE D. (1981/1989), Tourist Development (Harlow: Longman). Pratt, A. (1997) The cultural industries production system: a case study of employment change in Britain, Environment and Planning A, 29 (11): 1953-74. *PRIESTLEY G.K., EDWARDS J.A. και COCCOSSIS H. (επ.) (1996) Sustainable Tourism? European Experiences (Wallingford: CAB International). Psatha, E., Deffner, A. (2012), The complex relationship between leisure, culture and tourism from the perspective of the quality of urban life, Proceedings of the 52nd European Regional Science Association Congress, Bratislava, Slovakia Richards, G. and D. Hall (eds) (2000) Tourism and sustainable community development, London & New York: Routledge Robinson, Mike and Priscilla Boniface (1999) (eds) Tourism and cultural conflicts, Oxon, UK: CABI Publishing, RYAN C. (1991), Recreational Tourism: Α Social Science Perspective (London: Routledge). RYAN C. (1995), Researching tourist satisfaction: issues, concepts, problems, London & New York: Routledge. SHAW G. και WILLIAMS Α. Μ. (1994/ 2001), Critical Issues in Tourism: Α Geographical Perspective (Oxford: Blackwell). *SHAW G. και WILLIAMS Α. Μ. (2004) Tourism and Tourism Spaces, London: Sage. SMITH V. L. (επ.) (1977/1989) Hosts and Guests: The Anthropology of Tourism (Philadelphia: University of Pennsylvania Press). Swarbrooke, John and Susan Horner (1999/2007) Consumer behaviour in tourism, Oxford: Butterworth- Heinemann. THEOBALD W. (επ.) (1994/1998), Global Tourism: The Next Decade (Oxford: Butterworth Heineman). *Urry, J, Larsen, J. (1990/2011) The Tourist Gaze 3.0, Sage, London. *VEAL, A.J (1992/2011) Research Methods for Leisure and Tourism, Harlow: Financial Times/ Prentice Hall. *VEAL, A.J. (1994/2010) Leisure, Sport and Tourism: Politics, Policy and Planning (Wallingford: CABI). Vellas, F., 2007 Economie et Politique du Tourisme International, Economica: Paris Weaver, D. 2006 Sustainable Tourism: Theory and Practice, Butterworth-Heinemann Burlington, Mass. WEBSTER S WORLD OF CULTURAL DEMOCRACY http: www.wwcd.org/ 8
WILLIAMS A. M. και SHAW G. (επ.) (1988/1998), Tourism and Economic Development: Western European Experiences (London: Belhaven Press). WILLIAMS, S. (1998/ 2009) Tourism Geography: A New Synthesis (London: Routledge). WILLIAMS, S. (2003) Tourism and recreation, Harlow: Prentice Hall. WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] http://www2.unwto.org/ WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] (1993) Sustainable Tourism Development: Guide for Local Planners, WTO, Madrid. WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] (1995) Tourism 2020Vision, WTO, Madrid. WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] (1997a) Agenda 21 for the Travel and Tourism Industry, Madrid: WTO. WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] (1997b) What Tourism Managers Need to Know, Madrid: WTO. *WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] (1998) Guide for Local Authorities on Developing Sustainable Tourism, Madrid: WTO. WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] (1999a) Tourism at World Heritage Cultural Sites, Madrid: WTO. WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] (1999b) Changes in Leisure Time: The Impact on Tourism, Madrid: WTO. WTO [WORLD TOURISM ORGANIZATION] (1996-2008) Tourism Highlights, WTO, Madrid. 6.4. ΑΛΛΕΣ ΠΗΓΕΣ Υπάρχουν πολλές προπτυχιακές διπλωματικές εργασίες στην κεντρική βιβλιοθήκη όπως και μεταπτυχιακές στη αναγνωστήριο των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών του ΤΜΧΠΠΑ. Στο Τμήμα υπάρχουν και τα αρχεία τόσο του ΚΕΠΕ όσο και των αείμνηστων καθηγητών Παναγιώτη Κομίλη και Φίλιππου Λουκίσσα. 6.5. ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ACTA Turistica (Κροατία) Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research (Τουρκία) *Annals of Tourism Research Cornell Hospitality Quarterly Cultural Geographies Current Issues in Tourism (Νέα Ζηλανδία) International Journal of Heritage Studies International Journal of Tourism Policy International Journal of Tourism Research Journal of Cultural Geography Journal of Hospitality and Tourism Management Journal of Hospitality & Tourism Research: The Professional Journal of the Council on Hotel, Restaurant, and Institutional Education Journal of Outdoor Recreation and Tourism *Journal of Sustainable Tourism *Journal of Tourism and Cultural Change Journal of Tourism History Journal of Tourism Studies (Αυστραλία) Journal of Travel Research Journal of Travel & Tourism Research (Τουρκία) Museum Management and Curatorship Teoros International (Καναδάς) The Tourist Review Tourism: An International Interdisciplinary Journal (Κροατία) Tourism Analysis Tourism and Hospitality Research 9
Tourism and Hospitality Review *Tourism, Culture & Communication *Tourism Geographies: An International Journal of Tourism Space, Place and Environment *Tourism Management Tourism Management Perspectives *Tourism Planning & Development Tourism Recreation Research (Ινδία) Tourism Today (Κύπρος) *Tourismos: An International Multidisciplinary Journal of Tourism (Ελλάδα) Tourismus Journal (Γερμανία) Tourist Review (Ελβετία) Tourist Studies Travel &Tourism Analyst Visitor Studies 6.6. DVD/ VCD/ BΙΝΤΕΟ (ΚΥΡΙΩΣ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ) DE AGOSTINI Σειρά βίντεο στα ελληνικά για διάφορες πόλεις. DESTINATION Σειρά VCD στα ελληνικά (της εταιρίας Pilot/ Lonely Planet) που μοιράστηκαν από την Καθημερινή του Σαββάτου από το Μάιο μέχρι τον Αύγουστο 2005. Ορισμένα υπάρχουν και σε Αγγλικά DVD. DISCOVERY Σειρά VCD στα ελληνικά που μοιράστηκαν παλαιότερα από την Ελευθεροτυπία του Σαββάτου και της Κυριακής (ορισμένα μοιράστηκαν το 2007 και από το Έθνος της Πέμπτης). SCHAETZE DER WELT-ERBE DER MENSCHEIT (2001-2), Σειρά γερμανικών DVD της UNESCO για ιστορικές πόλεις της Γερμανίας, Ανατολικής Ευρώπης, Αφρικής, Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ, Εκπομπές της Μάγιας Τσόκλη στη ΝΕΤ που από το Σεπτέμβριο 2005 μοιράστηκαν ως DVD με το μηνιαίο περιοδικό Passport. 2 Οκτωβρίου 2014 10