ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ 1 στα 5 πουλιά στην ΕΕ απειλούνται με εξαφάνιση όπως διαφαίνεται από τον Ευρωπαϊκό Κόκκινο Κατάλογο για τα Πουλιά 4 Ιουνίου 2015 Συναγερμός για τη φύση: Παρά τις επιτυχίες διατήρησης στην ΕΕ, σχεδόν 1 στα 5 είδη πουλιών απειλούνται με αφανισμό. Ο Ευρωπαϊκός Κόκκινος Κατάλογος για τα Πουλιά, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το BirdLife International, αποκαλύπτει συγκλονιστικά στοιχεία: η υποβάθμιση αγροτικών περιοχών, η απώλεια βιοτόπων και η κλιματική αλλαγή οι αιτίες. «Πρώτα τα πουλιά, μετά εμείς. Αν δεν δώσουμε την απαραίτητη σημασία, θα είμαστε οι επόμενοι στον Κόκκινο Κατάλογο»: αυτά αναφέρονται στον πρόλογο της έκδοσης της συγγραφέα Margaret Atwood και του ποιητή Graeme Gibson. Μετά από 3 χρόνια εργασιών, μια κοινοπραξία υπό την καθοδήγηση του BirdLife International και με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δημοσιεύτηκε ο νέος Ευρωπαϊκός Κόκκινος Κατάλογος των Πουλιών, στις 3 Ιουνίου 2015. Η δημοσίευση αυτή, θα αποτελεί τις βάσεις για ευρωπαϊκές δράσεις διατήρησης και για την πολιτική που πρέπει να ακολουθηθεί τα επόμενα χρόνια. Ο Κόκκινος Κατάλογος, που ακολουθεί τη μεθοδολογία της IUCN (International Union for Conservation of Nature - Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης), είναι ευρέως αναγνωρισμένος ως το πιο έγκυρο και αντικειμενικό σύστημα αξιολόγησης του κινδύνου εξαφάνισης ειδών. Τα κύρια ευρήματα της έκθεσης είναι: Το 18% των 451 ειδών που εξετάστηκαν απειλούνται στο επίπεδο χωρών ΕΕ27. Αυτό σημαίνει ότι 82 είδη απειλούνται, εκ των οποίων τα 11 είναι Κρισίμως Κινδυνεύοντα (το υψηλότερο επίπεδο απειλής εξαφάνισης), 16 Κινδυνεύοντα και 55 Τρωτά. 13% των 533 ειδών που εξετάστηκαν απειλούνται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό σημαίνει 67 είδη απειλούνται, εκ των οποίων τα 10 είναι Κρισίμως Κινδυνεύοντα (το υψηλότερο επίπεδο απειλής εξαφάνισης). Ανάμεσά τους ορισμένα εμβληματικά είδη όπως ο Στεπογιαννής (Sociable Lapwing Vanellus gregarius), που έχει ιστορική καταγραφή ως τυχαίος επισκέπτης στην Κύπρο. Η μελέτη διαπίστωσε επίσης ότι 18 είδη θεωρούνται Κινδυνεύοντα και άλλα 39 είδη θεωρούνται Τρωτά. Αρνητικές τάσεις: το καθεστώς για συνολικά 29 είδη έχει επιδεινωθεί από το 2004 (από Μειωμένου Ενδιαφέροντος έχουν γίνει Κινδυνεύοντα ή Σχεδόν Απειλούμενα στην Ευρώπη). Παραδείγματα για αυτά τα είδη αποτελούν το Τρυγόνι (Streptopelia turtur, χρησιμοποιεί την Κύπρο ως σταθμό στο ταξίδι της αποδημίας αλλά και ως περιοχή φωλιάσματος), το Λιβαδογαλούδι (Anthus pratensis, πουλιά αυτού του είδους βρίσκονται στην Κύπρο κατά το χειμώνα), ο Τριδάχτυλος Γλάρος (Rissa tridactyla, είδος που καταγράφηκε ως τυχαίος επισκέπτης στην Κύπρο) και Κοντούρες (Aythya ferina, πουλιά
αυτού του είδους βρίσκονται στην Κύπρο κατά το χειμώνα). Η κατάσταση ορισμένων ειδών, που πριν από μια δεκαετία αναγνωρίστηκε ότι βρίσκονται σε κίνδυνο, δεν έχει βελτιωθεί ακόμη, όπως για παράδειγμα ο Ασπρόγυπας (Neophron percnopterus, ένα αρπακτικό που μπορεί να δει κανείς στην Κύπρο κατά τη φθινοπωρινή αποδημία). Βελτιώσεις: συνολικά 20 είδη που προηγουμένως θεωρούνταν Κινδυνεύοντα στην Ευρώπη, τώρα χαρακτηρίζονται ως Μειωμένου Ενδιαφέροντος στην Ευρώπη (αν και ορισμένα εξακολουθούν να είναι απειλούμενα σε παγκόσμιο επίπεδο). Αυτά τα είδη περιλαμβάνουν χαρισματικά είδη όπως τη Βαλτόπαπια (Aythya nyroca), την Τρουλλουρία (Burhinus oedicnemus), το Γυπογέρακα (Milvus milvus, αρπακτικό που περνά από την Κύπρο κατά την αποδημία), το Κιρκινέζι (Falco tinnunculus αρπακτικό που περνά από την Κύπρο κατά την αποδημία), το Διπλογέρακο (Buteo rufinus, είδος με αυξανόμενο αναπαραγωγικό πληθυσμό στην Κύπρο) και το Γελογλάρονο (Gelochelidon nilotica, είδος που περνά από την Κύπρο κατά το ταξίδι της αποδημίας). Άλλα 25 είδη είναι ακόμη απειλούμενα στην Ευρώπη, τώρα όμως αντιμετωπίζουν μειωμένη απειλή εξαφάνισης σε σύγκριση με την προηγούμενη δεκαετία. Τα δεδομένα του Κόκκινου Καταλόγου παρέχουν μια σταθερή βάση για την παρακολούθηση των μελλοντικών τάσεων σε ότι αφορά την ευρωπαϊκή βιοποικιλότητα και για την καθοδήγηση δράσεων διατήρησης. Η αναφορά περιέχει ανησυχητικές στατιστικές, αλλά ταυτόχρονα απεικονίζει τη σημασία στοχευμένων δράσεων για την προστασία της βιοποικιλότητας. Η ανθρωπότητα εξαρτάται από την βιοποικιλότητα, τόσο οικονομικά, όσο και κοινωνικά, λόγω των υπηρεσιών που παρέχει. Ο νέος Ευρωπαϊκός Κόκκινος Κατάλογος δείχνει σαφώς την ανάγκη για συνεχή επαγρύπνηση καθώς και αυξημένες δράσεις για την πρόληψη της απώλειας βιοποικιλότητας στην Ευρώπη. Είναι συγκλονιστικό, είδη τα οποία θεωρούνταν κοινά, τώρα να αναφέρονται ως απειλούμενα. Παρόλα αυτά, είναι ελπιδοφόρο και ενθαρρυντικό, ότι είδη που αποτελούν στόχο των προσπαθειών διατήρησης να ανακάμπτουν, ως αποτέλεσμα της υποστήριξης βασικών εργαλείων όπως η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα Πουλιά και το πρόγραμμα LIFE. Το έργο LIFE Ορόκλινη για την αποκατάσταση και διαχείριση της λίμνης Ορόκλινης, αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα στην Κύπρο για τα θετικά αποτελέσματα που μπορούν να επιφέρουν οι Οδηγίες για τη Φύση. Η λίμνη Ορόκλινης είναι εξαιρετικά σημαντική για δύο είδη πουλιών τα οποία φωλιάζουν εκεί, τον Καλαμοκαννά (Himantopus himantopus) και την Πελλοκατερίνα (Vanellus spinosus). Η Κύπρος φιλοξενεί σχεδόν το μισό αναπαραγωγικό πληθυσμό της Πελλοκατερίνας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τα θετικά αποτελέσματα των δράσεων που υλοποιήθηκαν στα πλαίσια του προγράμματος LIFE Ορόκλινη είναι εμφανή και ξεκάθαρα, όπως επιβεβαιώνεται από την τοπική κοινότητα, τους επισκέπτες και τους εταίρους του έργου. Για περισσότερες πληροφορίες: Νάταλη Στυλιανού, Λειτουργός ΜΜΕ, Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου Natalie.stylianou@birdlifecyprus.org.cy 22455072 / 99522826
Σημειώσεις για το συντάκτη: 1. Γενικές πληροφορίες Ο Κόκκινος Κατάλογος της IUCN είναι ευρέως αναγνωρισμένος ως το πιο έγκυρο και αντικειμενικό σύστημα για την αξιολόγηση του κινδύνου εξαφάνισης των ειδών. Παρόλο που αναπτύχθηκε κυρίως για παγκόσμια χρήση, μπορεί να εφαρμοστεί και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του περιφερειακού Κόκκινου Καταλόγου της IUCN. Το BirdLife International αναγνωρίζεται από την IUCN ως η αρμόδια αρχή για τον Κόκκινο Κατάλογο για τα Πουλιά. Ο Κόκκινος Κατάλογος απειλούμενων ειδών παρέχει ταξινομική, καθεστώς διατήρησης και πληροφορίες κατανομής για φυτά, μύκητες και ζώα που έχουν αξιολογηθεί χρησιμοποιώντας τις Κατηγορίες και Κριτήρια του Κόκκινου Καταλόγου IUCN. Αυτό το σύστημα έχει σχεδιαστεί για να υπολογίζει το ρίσκο εξαφάνισης και ο κύριος σκοπός του Κόκκινου Καταλόγου είναι η καταχώρηση και επισήμανση των ταξινομικών ειδών που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο εξαφάνισης (δηλαδή αυτά που αναγράφονται ως Κρισίμως Κινδυνεύοντα, Κινδυνεύοντα και Τρωτά). Ο Κόκκινος Κατάλογος περιλαμβάνει επίσης πληροφορίες σχετικά με είδη που έχουν χαρακτηριστεί ως Εκλιπόντα, Εκλιπόντα στο φυσικό τους περιβάλλον καθώς και είδη που δεν μπορούν να αξιολογηθούν λόγω ανεπαρκών στοιχείων (Ανεπαρκώς Γνωστά) και είδη που είναι κοντά στα όρια απειλούμενου καθεστώτος (Σχεδόν Απειλούμενα). Από το 2005 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει χρηματοδοτήσει Ευρωπαϊκούς Κόκκινους Καταλόγους για όλες τις ομάδες σπονδυλωτών, εκτός από τα πουλιά και πολλά άλλα ταξινομικά είδη, όπως τα μαλάκια, μέλισσες, φαρμακευτικά φυτά κτλ. Κατά το 2012-2015, ένα πρόγραμμα χρηματοδοτημένο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθοδηγούμενο από το BirdLife International από κοινοπραξία που περιλαμβάνει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καταγραφής Πληθυσμών Πουλιών, το Wetlands International, τη IUCN, το BTO, το Sovon, το RSPB, το Czech Society for Ornithology και το BirdLife Europe, έχει γεμίσει το κενό για τα πουλιά. Ο νέος Ευρωπαϊκός Κατάλογος για τα Πουλιά αποτελεί μια υψηλών προδιαγραφών αξιολόγηση του κινδύνου εξαφάνισης για όλα τα είδη πτηνών που απαντώνται στην Ευρωπαϊκή φύση, από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια Όρη. Το BirdLife έχει συνδυάσει όλα τα επίσημα στοιχεία όπως έχουν διαβιβαστεί από τα Κράτη Μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με το άρθρο 12 της Οδηγίας για τα Πουλιά καθώς και τα αντίστοιχα δεδομένα όπως παρέχονται από τους εταίρους του BirdLife και άλλους συνεργάτες σε σχεδόν κάθε χώρα στην Ευρώπη, και αξιολογείται το περιφερειακό ρίσκο εξαφάνισης για όλα τα είδη που απαντώνται τακτικά στην υπό εξέταση περιοχή χρησιμοποιώντας τις Κατευθυντήριες Γραμμές Περιφερειακού Κόκκινου Καταλόγου IUCN. 2. Κύρια ευρήματα Out of 533 species assessed at pan-european level, 67 (13%) are threatened with regional extinction, and 6 species are already extinct (since 1800). 10 are Critically Endangered, 18 Endangered, 39 Vulnerable and 32 are classified as Near Threatened.
Για τις φωτογραφίες σε υψηλή ανάλυση παρακαλώ πατήστε εδώ. Critically Endangered Balearic Shearwater: this seabird has a tiny breeding range on Spain s Balearic Islands, and a small population (3,193 breeding pairs) which is undergoing an extremely rapid population decline owing to a number of threats, in particular predation at breeding colonies by introduced mammals and at-sea mortality as a result of fisheries by-catch. Sociable Lapwing: This wader nests on the central Asian steppes and winters in NE Africa, Arabia and NW India. It used to breed in Ukraine and southern European Russia, but has lost most of its breeding grounds in our region to agricultural expansion, and is now down to just a few pairs in European Russia. In its last strongholds in Kazakhstan it is threatened by the loss of grazing animals needed for habitat maintenance, while hunting is a cause of concern on passage and in winter.
Endangered Egyptian Vulture is highly vulnerable to poisoning, both in the Mediterranean breeding grounds and on its African wintering grounds. It also falls victim to electrocution on powerlines, shooting and loss of extensive agriculture habitat. Two once very common seabirds have now joined the Endangered list: Atlantic Puffin and Northern Fulmar are iconic birds of the North Atlantic seabird colonies but recently their populations have started plummeting under the combined blows of overfishing and climate change. Black-bellied Sandgrouse has declined owing to extensive loss of its steppe habitat in Iberia and Turkey. The large scale conversion of dry grasslands and traditional
dryland cereals to intensive agriculture is driving declines in a whole suite of species across the Mediterranean. Vulnerable This category includes some formerly very common farmland birds which have collapsed, mainly due to farming intensification. These include European Turtledove, Northern Lapwing and Eurasian Curlew, plus rarer species like Little Bustard and Dupont s Lark. A suite of seaducks, including Common Eider, Velvet Scoter and Long-tailed Duck, are all Vulnerable in Europe, principally owing to declines recorded in their Baltic and North Sea wintering grounds, but potentially driven by a range of threats in both their Arctic breeding grounds, as well as on passage and in winter.
Several charismatic raptor species are recovering due to intensive conservation work but are still classified as Vulnerable. These include the Spanish Imperial Eagle (still one of the world s rarest raptors), the Bearded Vulture and Saker Falcon. Conservation Success Stories Among the doom and gloom there are some inspiring conservation successes. Intensive conservation work has brought back from the brink several species, that while still rare and classified as Endangered are staging a spectacular comeback. White-headed Duck was reduced to 22 birds in Spain, its last redoubt in our region in 1977. Now there are nearly 2,000.
Azores Bullfinch was driven to the edge of extinction on Sao Miguel, the only island where it occurs, mainly by the impact of invasive alien vegetation that had overran its native forests. Habitat restoration spearheaded by the BirdLife Partner SPEA has brought the species back, allowing it to be downlisted from Critically Endangered to Endangered, with the population bouncing back from 40 to around 400 pairs. Similar efforts (mainly predator control and habitat restoration following a fire) have saved in the nick of time Zino s Petrel, one of the world s rarest seabirds, whose global population of 65-80 pairs nests on a few ledges on one mountain in Madeira, which has also been downlisted from Critically Endangered to Endangered.
Madeira Laurel-pigeon and the Dark-tailed and White-tailed Laurel-pigeons, endemic species of Madeira and the Canary Islands, respectively, suffered historical declines because of destruction of their laurel forest habitat. Thanks to successful conservation action, mainly focused on protection and restoration of laurel forest, the species have been downlisted (Madeira and Dark-tailed Laurel-pigeons from Near Threatened to Least Concern, and White-tailed Laurel-pigeon from Endangered to Near Threatened). Lesser Kestrel declined in the second half of the 20 th century because of habitat loss and degradation, but the declines slowed and eventually halted largely as a consequence of actions implemented following the development of a Species Action Plan and increased resources to implement this, including full legal protection in all relevant EU countries, management of breeding colonies, provision of artificial nest boxes, maintenance of foraging habitats through agri-environment schemes, and awareness-raising activities. The species was downlisted from Vulnerable to Least Concern. White-tailed Sea-eagle has shown a spectacular recovery in Europe following historical declines. Thanks to legal protection and the ban of harmful chemicals, the species has been downlisted from Near Threatened to Least Concern.
Dalmatian Pelican suffered large declines in the last centuries due to habitat loss and degradation and persecution, but thanks to habitat management and restoration the population in Europe is recovering and the species was downlisted from Vulnerable to Least Concern in Europe (although it is still globally threatened, owing to declines in Central Asia). 3. Ο Πτηνολογικός Σύνδεσμος Κύπρου είναι εγγεγραμμένος, μη κυβερνητικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός με κύριο στόχο την προστασία των άγριων πτηνών και των οικοτόπων τους. Ιδρύθηκε το 2003 από τη σύμπραξη των δύο κυπριακών Ορνιθολογικών Συνδέσμων, εδρεύει στη Λευκωσία και απαρτίζεται από εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό. http://www.birdlifecyprus.org/