ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Υποχρεωτικά μαθήματα 1. Δημόσια Οικονομία και Πολιτική (Public Economy and Policy) Σκοπός του μαθήματος είναι η κατάδειξη της θεωρητικής βάσης και των ορίων της πρακτικής εφαρμογής των οικονομικών λειτουργιών του κράτους, και ειδικότερα των δημοσιονομικών λειτουργιών του, με γνώμονα την οικονομική ανάπτυξη και δη την περιφερειακή. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στο θεσμικό σύστημα της ΕΕ καθώς και στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα. Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες θα είναι σε θέση να κατανοούν πληρέστερα τα όρια της οικονομικής λειτουργίας του κράτους, τις χωρικές επιπτώσεις των δημοσιονομικών λειτουργιών, την ειδική μέριμνα η οποία αναπτύσσεται (;) για την επίτευξη του στόχου της περιφερειακής ανάπτυξης καθώς και τη λειτουργία των κύριων δημόσιων θεσμών που εφαρμόζουν αναπτυξιακές πολιτικές. 2. Περιφερειακή Οικονομική Ανάλυση (Regional Economic Analysis) Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή των φοιτητών / φοιτητριών στη θεωρία και πρακτική εφαρμογή της περιφερειακής οικονομικής ανάλυσης, ώστε να είναι σε θέση να κατανοήσουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι περιφέρειες. Αναδεικνύεται η σημασία του χώρου στην οικονομική συμπεριφορά των παραγωγών και καταναλωτών και κατ επέκταση στη διαμόρφωση και εξέλιξη των περιφερειών. Το περιεχόμενο του μαθήματος
αφορά την παρουσίαση των βασικών θεωρητικών μοντέλων περιφερειακής οικονομικής ανάλυσης καθώς και την ανάλυση και περιγραφή εμπειρικών παραδειγμάτων περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης, μεγέθυνσης και πολιτικής σε διάφορες χωρικές κλίμακες. 3. Μέθοδοι Έρευνας (Research Methods) Το μάθημα έχει στόχο να εισάγει τους φοιτητές / τις φοιτήτριες στις μεθόδους ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας ώστε να είναι σε θέση να συνδέουν την θεωρία με την εμπειρική πραγματικότητα, μέσω υποθέσεων εργασίας ( hypothesis ). Θα μπορούν να κατανοήσουν σε βάθος τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των διαφόρων μεθόδων έρευνας ώστε να γνωρίζουν ποια επιστημονική μέθοδος είναι η πιο κατάλληλη στην ανάλυση ερευνητικών ερωτημάτων ( research questions ). Στo τέλος του μαθήματος οι φοιτητές / φοιτήτριες θα μπορούν να σχεδιάσουν τη μεθοδολογία που θα υιοθετήσουν σε σχέση με τον προβληματισμό τους και σε συνάρτηση με το υπό εξέταση πεδίο και θέμα της διπλωματικής τους εργασίας. 4. Σεμινάριο Επενδύσεων και Ανάπτυξης (Seminar in Investment and Development) Το Σεμινάριο αποτελείται από κύκλο διαλέξεων από διακεκριμένους επιστήμονες του χώρου, ο οποίος διενεργείται κατά τη διάρκεια του χειμερινού εξαμήνου. Το περιεχόμενο των διαλέξεων καλύπτει τα αντικείμενα των επενδύσεων και της ανάπτυξης και επιδιώκει τη σύμπλεξη του αναπτυξιακού σχεδιασμού με τη γνώση της προσέλκυσης και της αξιοποίησης των επενδύσεων. Καθίσταται σαφές ότι η προσέλκυση και η αξιοποίηση των επενδύσεων αποτελεί προϊόν συνειδητής επιλογής και όχι ανάγκης στην κατεύθυνση της επίτευξης και της ενδυνάμωσης της ανάπτυξης. Μαθήματα Επιλογής 1. Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση (European Integration) Σκοπός του μαθήματος είναι η εμβάθυνση στα ζητήματα της οικονομίας, της κοινωνίας και των θεσμών της ΕΕ. Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες θα είναι σε θέση να κατανοούν πληρέστερα την πραγματικότητα και τις προοπτικές της Ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
2. Διαχείριση και Μάρκετινγκ Τόπου (Place Management and Marketing/Branding) Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση της προσέγγισης της διαχείρισης και του μάρκετινγκ του τόπου. Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες θα είναι σε θέση να προσεγγίζουν ζητήματα περιφερειακής ανάπτυξης μέσα από την οπτική της διαχείρισης και του μάρκετινγκ του τόπου. 3. Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (Geographical Information Systems) Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση των γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών. Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες θα είναι σε θέση να αξιοποιούν τα γεωγραφικά συστήματα πληροφοριών για την επίλυση ζητημάτων περιφερειακής ανάπτυξης. ΕΑΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ Υποχρεωτικά μαθήματα 1. Περιφερειακή Ανάπτυξη (Regional Development) Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση των παραγόντων που εμπλέκονται και επηρεάζουν το σχεδιασμό, την άσκηση και την αποτελεσματικότητα της περιφερειακής ανάπτυξης και πολιτικής, καθώς και η ανάλυση και αξιολόγηση των μέσων άσκησης περιφερειακής πολιτικής, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε εμπειρικό επίπεδο. Το μάθημα μελετά τις αναδυόμενες προσεγγίσεις αναφορικά με το ζήτημα της περιφερειακής ανάπτυξης εστιάζοντας στις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της ανάδυσης των περιφερειακών κυβερνήσεων και θεσμών ως βασικών παραγόντων οι οποίοι εμπλέκονται στο σχεδιασμό και στην εφαρμογή στρατηγικών περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης. Ειδικότερα, το μάθημα αναλύει τις συνέπειες, ως προς την οικονομική αποδοτικότητα και ισότητα, της σταδιακής μετατόπισης των αρμοδιοτήτων από την υπερεθνική και την εθνική κλίμακα στην περιφερειακή και στην τοπική. Το μάθημα επίσης αποσκοπεί στην κατανόηση των πολιτικών περιφερειακής ανάπτυξης στο διεθνές πλαίσιο. Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες θα είναι σε θέση να εμφανίζουν κριτική στάση απέναντι στα «κλασικά» εργαλεία άσκησης περιφερειακής πολιτικής.
2. Σχεδιασμός και Αξιολόγηση Επενδύσεων (Investment Planning and Appraisal) Σκοπός του μαθήματος είναι η συμβολή στην κατανόηση των θεμελιωδών αρχών του σχεδιασμού και της αξιολόγησης των ιδιωτικών και των δημοσίων επενδύσεων. Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες θα είναι σε θέση να αξιολογούν προγράμματα ανάπτυξης για συγκεκριμένες περιοχές, αντιμετωπίζοντας πραγματικά αναπτυξιακά προβλήματα και προτείνοντας ρεαλιστικές επενδυτικές πολιτικές εντασσόμενες σε συγκεκριμένη αναπτυξιακή στόχευση. Μαθήματα επιλογής 1. Σχεδιασμός και Αξιολόγηση Αναπτυξιακών Προγραμμάτων (Planning and Evaluation of Development Programmes) Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση του «προγραμματικού συνεχούς» της διαδικασίας του σχεδιασμού, της εφαρμογής και της αξιολόγησης των αναπτυξιακών προγραμμάτων στο πλαίσιο της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ και με γνώμονα τη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των πεπερασμένων χρηματικών πόρων στη βάση της ενδυνάμωσης της οικονομικής, της κοινωνικής και της εδαφικής συνοχής. Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες θα είναι σε θέση να αναπτύξουν την ικανότητα ενασχόλησης με το σχεδιασμό και την αξιολόγηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων αντλώντας διδάγματα από την εμπειρία της εφαρμογής της Πολιτικής Συνοχής της ΕΕ στην Ελλάδα. 2. Στρατηγικές και Πολιτικές Περιφερειακής Ανάπτυξης: Η Ελληνική και Διεθνής Εμπειρία (Regional Development Strategies and Policies: The Greek and international experience) Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση της φιλοσοφίας των στρατηγικών και των πολιτικών περιφερειακής ανάπτυξης με γνώμονα την ελληνική και τη διεθνή εμπειρία. Προς αυτή την κατεύθυνση, στο μάθημα συμμετέχουν και προσκεκλημένοι ομιλητές, ακαδημαϊκοί και λήπτες πολιτικών αποφάσεων. Με το πέρας του μαθήματος, οι φοιτητές / φοιτήτριες θα είναι σε θέση να αντιπαραβάλλουν στρατηγικές και πολιτικές περιφερειακής ανάπτυξης αντλώντας από την ελληνική και τη διεθνή εμπειρία.
3. Καινοτομία, Επενδύσεις και Περιφερειακή Ανάπτυξη (Innovation, Investments and Regional Development) Το μάθημα έχει στόχο να εισάγει τους φοιτητές / τις φοιτήτριες στο διεπιστημονικό πεδίο της σύνδεσης της καινοτομίας και επενδύσεων με την περιφερειακή ανάπτυξη και στην προβληματική των σύγχρονων απόψεων για την οργάνωση της παραγωγής και την εξέλιξη των οικονομικών δεδομένων των περιφερειών του δυτικού κυρίως κόσμου. Οι φοιτητές / φοιτήτριες αναμένονται να μπορούν να κατανοήσουν και να ερμηνεύσουν τα ζητήματα του αντικειμένου του μαθήματος με επιστημονικό τρόπο (μέσω έρευνας, συλλογής και αξιοποίησης υλικού, δηλαδή μέσω των μηχανισμών γνώσης ιδιαιτέρως της κτήσης δεδομένων, της επιλογής, της οργάνωσης και πρωτότυπης συνθετικής παρουσίασης) και με επιχειρηματολογημένο τρόπο να διατυπώσουν κρίσεις (με την έννοια της ερμηνείας προβλημάτων, με αναλυτικό τρόπο, του συνδυασμού γνώσεων και των διαχρονικών και συγχρονικών συγκρίσεων, της μελέτης και θεωρητικής διαχείρισης ζητημάτων με βαθμούς πρωτοτυπίας εντός ενός διεπιστημονικού πλαισίου) σε σοβαρά εξελικτικά κοινωνικοοικονομικά πολιτικά και εν γένει ζητήματα των κοινωνικών επιστημών, και νέες ιδέες και προβλέψεις (εξηγώντας και συνθέτοντας πολύπλοκα θέματα), να παρουσιάζουν ελεύθερα και συγκροτημένα τις απόψεις τους σε ειδικούς, ως επίσης και να αξιοποιήσουν τις γνώσεις και ικανότητες για περεταίρω σπουδές, έχοντας αποκτήσει ικανότητες ταχείας μελέτης υπό πίεση, και ερευνητικές ικανότητες. 4. Πολιτική Γης, Αστική Ανάπτυξη και Αγορά Ακινήτων (Land Use Policy, Urban Development and Real Estate) Σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι η κατανόηση των πολύπλοκων σχέσεων που συνδέουν την ακίνητη ιδιοκτησία με το χώρο, την κοινωνία, την οικονομία και το χρηματοπιστωτικό σύστημα, μέσα από θεωρητικές προσεγγίσεις και ανάλυση case studies. Πιο συγκεκριμένα, κύριοι στόχοι του μαθήματος είναι: - Η θεώρηση της ακίνητης ιδιοκτησίας ως ατομικού και κοινωνικού αγαθού, συντελεστή παραγωγής και αντικειμένου επένδυσης - Η κατανόηση του ρόλου της Πολιτικής Γης και της Αγοράς Ακινήτων στην ανάπτυξη και ρύθμιση του αστικού και του εξωαστικού χώρου μέσα στο πλαίσιο των τυπικών και άτυπων θεσμών που την διέπουν.
- Η χωρική προβολή των σχέσεων μεταξύ των μακρο-οικονομικών και μικρο-οικονομικών παραγόντων και του παγκοσμιοποιημένου χρηματοπιστωτικού συστήματος με την αγορά ακινήτων. - Η κατανόηση του ρόλου της ακίνητης ιδιοκτησίας στη δόμηση των παραγωγικών συστημάτων. - Η ανάλυση των βασικών χαρακτηριστικών και λειτουργιών επιμέρους αγορών ακινήτων: κατοικία, γραφεία, εμπορικά ακίνητα. - Η παρουσίαση των νέων τάσεων και επενδυτικών προοπτικών. Αειφορία του αστικού περιβάλλοντος, εξοικονόμηση ενέργειας κτιρίων κτλ. - Η απόκτηση βασικών επαγγελματικών δεξιοτήτων στην ανάλυση αγοράς και πρακτικές αξιοποίησης και διαχείρισης ακινήτων.