4 Ελαστικότητες Ζήτησης και Προσφοράς
Η ελαστικότητα της ζήτησης ως προς την τιμή...μετράει την ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας ενός αγαθού σε μια μεταβολή της τιμής του. Ορίζεται ως: ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας ποσοστιαία μεταβολή της τιμής
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (α) Πλήρως ανελαστική ζήτηση: Η ελαστικότητα είναι ίση με το 0 Τιμή Ζήτηση 5 1. Μια αύξηση της τιμής 4 0 100 2. αφήνει την ζητούμενη ποσότητα αμετάβλητη.
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή (β) Ανελαστική ζήτηση: Η ελαστικότητα είναι μικρότερη από τη μονάδα Τιμή 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 25% Ζήτηση 0 90 100 2. οδηγεί σε αύξηση της ζητούμενης ποσότητας κατά 10%.
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Τιμή (c) Μοναδιαιας Ελαστικοτητας 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 25% Ζήτηση 0 75 100 2. οδηγεί σε αύξηση της ζητούμενης ποσότητας κατά 25%.
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Τιμή (δ) Ελαστική ζήτηση: Η ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη από τη μονάδα 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 25% Ζήτηση 0 50 100 2. οδηγεί σε αύξηση της ζητούμενης ποσότητας κατά 50%.
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Τιμή (ε) Πλήρως ελαστική ζήτηση: Η ελαστικότητα ισούται με το άπειρο 1. Σε οποιαδήποτε τιμή πάνω από 4 ευρώ, η ζητούμενη ποσότητα είναι μηδέν 4 Ζήτηση 2. Στην τιμή των 4 ευρώ, οι καταναλωτές θα επιθυμούν να αγοράσουν οποιαδήποτε ποσότητα 0 3. Σε μια τιμή μικρότερη από 4 ευρώ, η ζητούμενη ποσότητα είναι άπειρη
Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή (α) Πλήρως ανελαστική προσφορά: Η ελαστικότητα είναι ίση με το 0 Τιμή Προσφορά 5 1. Μια αύξηση της τιμής 4 0 100 2. αφήνει την προσφερόμενη ποσότητα αμετάβλητη.
Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή (β) Ανελαστική προσφορά: Η ελαστικότητα είναι μικρότερη από τη μονάδα Τιμή 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 25% Προσφορά 0 100 110 2. οδηγεί σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας κατά 10%..
Εικόνα 6 Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή Τιμή (γ) Προσφορά μοναδιαίας ελαστικότητας: Η ελαστικότητα είναι ίση με τη μονάδα 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 25% Προσφορά 0 100 125 2. οδηγεί σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας κατά 25%.
Εικόνα 6 Η ελαστικότητα της προσφοράς ως προς την τιμή Τιμή (δ) Ελαστική προσφορά: Η ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη από τη μονάδα 5 4 1. Μια αύξηση της τιμής κατά 25% Προσφορά 0 100 200 2. οδηγεί σε αύξηση της προσφερόμενης ποσότητας κατά 100%.
Μια αύξηση της προσφοράς στην αγορά σίτου Τιμή του σίτου 2. οδηγεί σε μια μεγάλη μείωση της τιμής 1. Όταν η ζήτηση είναι ανελαστική, μια αύξηση της προσφοράς S 1 S 2 3 2 Demand 0 100 110 Ποσοτητα 3. και μια αναλογικά μικρότερη αύξηση της πωλούμενης ποσότητας. Ως αποτέλεσμα, τα έσοδα μειώνονται από 300 ευρώ σε 220 ευρώ
Ελαστική ζήτηση Η ζήτηση είναι ΕΛΑΣΤΙΚΗ - όταν η ελαστικότητα (σε απόλυτη τιμή) είναι μεγαλύτερη της μονάδας. - δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μεγαλύτερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής. Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί κατά 7% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά 5%, η ελαστικότητα ισούται με -7/5 = -1,4
Ανελαστική ζήτηση Η ζήτηση είναι ΑΝΕΛΑΣΤΙΚΗ - όταν η ελαστικότητα (σε απόλυτη τιμή) βρίσκεται μεταξύ του μηδενός και της μονάδας. - δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι μικρότερη από την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής. Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί κατά 3,5% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά 5%, η ελαστικότητα ισούται με -3,5/5 = -0,7
Ζήτηση μοναδιαίας ελαστικότητας Η ζήτηση είναι ΜΟΝΑΔΙΑΙΑΣ ΕΛΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ - όταν η ελαστικότητα (σε απόλυτη τιμή) είναι ίση με τη μονάδα. - δηλαδή όταν η ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας είναι ίση με την ποσοστιαία μεταβολή της τιμής. Αν, π.χ., η ζητούμενη ποσότητα μειωθεί κατά 5% ως αποτέλεσμα μιας αύξησης της τιμής κατά 5%, η ελαστικότητα ισούται με -5/5 = -1
Ελαστικότητα ως προς την τιμή για μια γραμμική καμπύλη ζήτησης Η ελαστικότητα ως προς την τιμή μεταβάλλεται κατά μήκος μιας γραμμικής καμπύλης ζήτησης. D Ελαστική Μοναδιαίας ελαστικότητας Ανελαστική D
Τι προσδιορίζει την ελαστικότητα ως προς την τιμή; Η ευκολία με την οποία οι καταναλωτές μπορούν να υποκαταστήσουν ένα αγαθό με κάποιο άλλο. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: - οι καταναλωτές μπορούν να υποκαταστήσουν εύκολα μια μάρκα απορρυπαντικού με κάποια άλλη αν η τιμή της πρώτης αυξηθεί. - άρα αναμένουμε ότι η ζήτηση θα είναι ελαστική. - αλλά αν αυξηθεί η τιμή όλων των απορρυπαντικών, ο καταναλωτής δεν θα μπορεί κάνει υποκατάσταση. - άρα, σε αυτήν την περίπτωση, αναμένουμε ότι η ζήτηση θα είναι ανελαστική.
Η ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη μακροπρόθεσμα Στη βραχυχρόνια περίοδο, οι καταναλωτές ίσως να μην είναι σε θέση (ή να μην είναι έτοιμοι) να προσαρμόσουν τις δαπάνες τους. Αν οι μεταβολές των τιμών διατηρηθούν, είναι πιο πιθανό να προσαρμόσουν οι καταναλωτές τη συμπεριφορά τους. Άρα, η ζήτηση τείνει να είναι - περισσότερο ελαστική στη μακροχρόνια περίοδο, - αλλά σχετικά ανελαστική στη βραχυχρόνια περίοδο.
Ελαστικότητα και έσοδα Όταν η τιμή μεταβάλλεται, το τελικό αποτέλεσμα στα συνολικά έσοδα (ΣΕ) μιας επιχείρησης θα εξαρτηθεί από την ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή. Αύξηση τιμής Μείωση τιμής Ελαστική ζήτηση Ζήτηση μοναδιαίας ελαστικότητας Ανελαστική ζήτηση Μείωση ΣΕ Τα ΣΕ δεν μεταβάλλονται Αύξηση ΣΕ Αύξηση ΣΕ Τα ΣΕ δεν μεταβάλλονται Μείωση ΣΕ
Ελαστικότητα και μειώσεις της τιμής D Ελαστική (+)ΣΕ< (-)ΣΕ Μοναδιαία ελαστικότητα Ανελαστική D (+)ΣΕ< (-)ΣΕ Μείωση της τιμής: αν η ζήτηση είναι ελαστική, τα έσοδα από τις νέες πωλήσεις θα υπερκεράσουν τη μείωση των εσόδων από τις υπάρχουσες πωλήσεις και τα συνολικά έσοδα θα αυξηθούν. Αν η ζήτηση είναι ανελαστική, τα έσοδα από τις νέες πωλήσεις θα είναι λιγότερα από τη μείωση των εσόδων από τις υπάρχουσες πωλήσεις και τα συνολικά έσοδα θα μειωθούν.
Ελαστικότητα και εισιτήρια του μετρό Πώς θα πρέπει να μεταβληθεί η τιμή των εισιτηρίων του μετρό έτσι ώστε να αυξηθούν τα έσοδα; Οι επιβάτες μπορούν να χρησιμοποιήσουν λεωφορεία, ταξί, αυτοκίνητα κλπ. - άρα η ζήτηση μπορεί να είναι ελαστική (π.χ. -1,4) - οπότε η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων θα μειώσει τη ζητούμενη ποσότητα διαδρομών, καθώς και τη συνολική δαπάνη. Αν οι επιβάτες δεν έχουν εναλλακτικές επιλογές, - η ζήτηση μπορεί να είναι ανελαστική (π.χ. -0,7) - οπότε η αύξηση στην τιμή των εισιτηρίων θα έχει μικρότερη επίδραση στη ζητούμενη ποσότητα διαδρομών - και τα έσοδα θα αυξηθούν.
Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης του αγαθού i ως προς την τιμή του αγαθού j ορίζεται ως: ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας του αγαθού I ποσοστιαία μεταβολή της τιμής του αγαθού j Η ποσότητα αυτή μπορεί να είναι θετική ή αρνητική. Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι συνήθως αρνητική όταν τα δύο αγαθά είναι υποκατάστατα, όπως τσάι και καφές. Η σταυρωτή ελαστικότητα ζήτησης ως προς την τιμή είναι συνήθως θετική όταν τα δύο αγαθά είναι συμπληρωματικά, όπως τσάι και γάλα.
Ελαστικότητες στο Ην. Βασίλειο Ποσοστιαία μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα Ως αποτέλεσμα μιας μεταβολής της τιμής κατά 1% Τρόφιμα Ρούχα Συγκοινωνίες Τρόφιμα 0.4 0 0.1 Ρούχα και υποδήματα 0.1 0.5 0.1 Συγκοινωνίες και επικοινωνίες 0.3 0.1 0.5
Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα Η ελαστικότητα ζήτησης ως προς το εισόδημα μετράει την ευαισθησία της ζητούμενης ποσότητας σε μεταβολές του εισοδήματος: ποσοστιαία μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας του αγαθού ποσοστιαία μεταβολή του εισοδήματος του καταναλωτή Η εισοδηματική ελαστικότητα μπορεί να είναι θετική ή αρνητική.
Κανονικά και κατώτερα αγαθά ΕΝΑ ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ έχει θετική εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης. - μια αύξηση στο εισόδημα οδηγεί σε αύξηση της ζητούμενης ποσότητας, π.χ. γαλακτοκομικά προϊόντα. ΕΝΑ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΑΓΑΘΟ έχει αρνητική εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης. - μια αύξηση στο εισόδημα οδηγεί σε μείωση της ζητούμενης ποσότητας, π.χ. το κάρβουνο. ΕΝΑ ΑΓΑΘΟ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑΣ έχει εισοδηματική ελαστικότητα ζήτησης μεγαλύτερη της μονάδας. - π.χ. κρασί.
Εισόδημα και η καμπύλη ζήτησης Για μια αύξηση του εισοδήματος ΚΑΝΟΝΙΚΟ ΑΓΑΘΟ ΚΑΤΩΤΕΡΟ ΑΓΑΘΟ D 0 D 1 D 1 D 0 Η καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται προς τα δεξια. Η καμπύλη ζήτησης μετατοπίζεται προς τα αριστερα.
Επιβολή φόρου στους αγοραστές Τιμή για ένα χωνάκι παγωτού Τιμή που πληρώνουν οι αγοραστές Τιμή χωρίς το φόρο Τιμή που εισπράττουν οι πωλητές 3.30 3.00 2.80 Φόρος ( 0.50) Ισορροπία με φόρο Προσφορά, S 1 Ισορροπία χωρίς φόρο Ένας φόρος επί των αγοραστών μετατοπίζει την καμπύλη ζήτησης προς τα κάτω κατά το ποσό του φόρου (0,50 ευρώ) D 1 D 2 0 90 100 από χωνάκια παγωτού
Ένας φόρος επί των πωλητών Τιμή για ένα χωνάκι Τιμή που παγωτού πληρώνουν οι αγοραστές Τιμή χωρίς το φόρο 3.30 3.00 2.80 Ισορροπία με φόρο Φόρος ( 0.50) S 2 S 1 Ένας φόρος επί των πωλητών μετατοπίζει την καμπύλη προσφοράς προς τα πάνω κατά το ποσό του φόρου (0,50 ευρώ). Ισορροπία χωρίς φόρο Τιμή που εισπράττουν οι πωλητές Προσφορά, D 1 0 90 100 από χωνάκια παγωτού Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning
Εικόνα 7 Ένας φόρος επί των μισθών Μισθός Προσφορά εργασίας Μισθός που πληρώνουν οι επιχειρήσεις Μισθός χωρίς τον φόρο Φορολογική σφήνα Μισθός που εισπράττουν οι εργαζόμενοι Ζήτηση εργασίας 0 εργασίας Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning
Εικόνα 8 Πώς κατανέμεται το βάρος ενός φόρου (α) Ελαστική προσφορά, Ανελαστική ζήτηση Τιμή Τιμή που πληρώνουν οι αγοραστές 1. Όταν η προσφορά είναι πιο ελαστική από τη ζήτηση Ζήτηση Τιμή χωρίς τον φόρο Τιμή που εισπράττουν οι πωλητές 0 Tax 3. παρά για τους παραγωγούς. Ζήτηση 2. η επίπτωση του φόρου είναι βαρύτερη για τους καταναλωτές Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning
Πώς κατανέμεται το βάρος ενός φόρου β) Ανελαστική προσφορά, ελαστική ζήτηση Τιμή Τιμή που πληρώνουν οι αγοραστές Τιμή χωρίς τον φόρο Tax 1. Όταν η ζήτηση είναι πιο ελαστική από την προσφορά Supply 3. παρά για τους καταναλωτές. Τιμή που εισπράττουν οι πωλητές 2. η επίπτωση του φόρου είναι βαρύτερη για τους παραγωγούς Demand 0 Ζήτηση Copyright 2003 Southwestern/Thomson Learning