Το θέµα µε το οποίο θα ασχοληθούµε σ αυτό το εργαστήριο αφορά στην ποιοτική εκτίµηση ενός ορισµένου αριθµού δειγµάτων υλικών που σκοπό έχει την εξακρίβωση της καταλληλότητάς τους για συγκεκριµένη εκµετάλλευση. Συγκεκριµένα υποθέτουµε ότι έχουµε συλλέξει δέκα (10) δείγµατα αρδευτικού νερού από διαφορετικές περιοχές, τα έχουµε αναλύσει εργαστηριακά ως προς ορισµένα βασικά τους χαρακτηριστικά και στοιχεία και τελικά έχουµε πάρει τα παρακάτω αποτελέσµατα: ΠΙΝΑΚΑΣ ΤΙΜΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΝΕΡΟΥ Α/Α Ειδ. Ηλ. Αγωγιµότητα Άλατα Βόριο Na 2 CO 3 1 0.25 140 0.43 0.17 2 0.1 156 0.9 0.23 3 0.24 100 0.4 0.16 4 0.4 300 1.5 0.5 5 0.7 400 1.7 1 6 0.9 1000 2.3 1.5 7 1.25 1200 2.7 2.3 8 2.3 1700 3.9 2.9 9 12 2500 6 4 10 10 2400 5.7 3.6 2000 Κώστας Β. Καραπούλιος Σελίδα 131
Στο συγκεκριµένο πρόβληµα µας ενδιαφέρει να αποφανθούµε για το βαθµό καταλληλότητας προς άρδευση των συγκεκριµένων δειγµάτων νερού. Από τη θεωρία της Εδαφολογίας γνωρίζουµε ότι αν διαθέτουµε για κάποιο δείγµα νερού συγκεκριµένες τιµές ως προς µερικά βασικά του στοιχεία, µπορούµε να εκτιµήσουµε το βαθµό της καταλληλότητάς του για άρδευση. Πιο κάτω δίνουµε αυτές τις τιµές (ή διαστήµατα τιµών) των στοιχείων νερού και τις αντίστοιχες εκτιµήσεις που προκύπτουν: Ειδ. Ηλ. Αγωγ. Άλατα Βόριο Na 2 CO 3 <= 0.25 < 160 > 0.33 και < 1 < 0.25 νερό πολύ κατάλληλο > 0.25 και < 0.75 > 160 και <= 480 > 1 και <=2 > 0.25 και <=1.25 νερό κατάλληλο > 0.75 και <= 2.25 > 480 και <= 1470 > 2 και <=3 > 1.25 και <=2.5 νερό µέτρια κατάλληλο > 2.25 > 1470 > 3 > 2.25 νερό ακατάλληλο Στο περιβάλλον του Microsoft Excel, το πρόβληµα που τίθεται µε τη συγκεκριµένη εφαρµογή είναι ότι θα πρέπει να βρούµε κάποιο τρόπο ώστε να αποφασίζουµε για την καταλληλότητα των δέκα δειγµάτων νερού (συγκρίνοντας, για κάθε δείγµα, την οµάδα των 2000 Κώστας Β. Καραπούλιος Σελίδα 132
εργαστηριακών του τιµών µε τις παραπάνω και κατατάσσοντάς το σε µία από τις τέσσερις αυτές κατηγορίες). Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, το Excel µπορεί να επιλύσει τέτοιου είδους προβλήµατα! Η ικανότητά του ν αποφασίζει σε προβλήµατα πολλών δυνατών επιλογών προκύπτει από ένα πολύ ισχυρό εργαλείο που διαθέτει: τη συνάρτηση if. Η if ανήκει στην κατηγορία των λογικών συναρτήσεων και συντάσσεται ως εξής: IF(λογικό test;τιµή1;τιµή2) όπου - λογικό test είναι οποιαδήποτε έκφραση ή παράσταση που µπορεί να πάρει την τιµή αληθής ή ψευδής. - τιµή1 είναι η τιµή (απόφαση, ενέργεια κ.λ.π.) που επιστρέφεται από τη συνάρτηση στην περίπτωση που ο έλεγχος του λογικού test επιστρέψει την τιµή αληθής. - τιµή2 είναι η τιµή (απόφαση, ενέργεια κ.λ.π.) που επιστρέφεται από τη συνάρτηση στην περίπτωση που ο έλεγχος του λογικού test επιστρέψει την τιµή ψευδής. Η συνάρτηση if όταν ενεργοποιηθεί επιστρέφει την πρώτη από τις δύο Λειτουργία της if υπάρχουσες τιµές που ακολουθούν το λογικό test στο εσωτερικό των παρενθέσεων, εφόσον ο έλεγχος του λογικού test δώσει την τιµή αληθής. ιαφορετικά επιστρέφει τη δεύτερη τιµή. Αν π.χ. στο κελί Β3 ενός φύλλου εργασίας υπάρχει η τιµή 6 τότε καταχωρώντας σ ένα άλλο κελί τη συνάρτηση IF(Β3>8; Επιτυχία ; Αποτυχία ) θα εµφανισθεί σαν τιµή γι αυτό το 2000 Κώστας Β. Καραπούλιος Σελίδα 133
κελί το µήνυµα Αποτυχία, διότι ο έλεγχος της λογικής παράστασης Β3>8 επέστρεψε την τιµή ψευδής. Στον πίνακα κελιών που ακολουθεί φαίνονται µερικές από τις τιµές που καταχωρήθηκαν και µας ενδιαφέρουν ιδιαίτερα. Η καταχώρηση στο κελί G6 αποτελεί µία σύνθετη συνάρτηση IF η οποία για το πρώτο δείγµα νερού που εξετάζεται εκφράζει το εξής σκεπτικό: Αν η τιµή της Ειδ. Αγωγ. είναι <= 0,25 και η τιµή των Αλάτων είναι <160 και η τιµή του Βορίου είναι µεταξύ 0,33 και 1 και η τιµή του Na 2 CO 3 είναι <0,25 1 Σύνθετο λογικό test τότε εµφάνισε το µήνυµα Πολύ κατάλληλο διαφορετικά Αν δηλαδή δεν ισχύουν οι συνθήκες του test 1 αν η τιµή της Ειδ. Αγωγ. είναι... και η τιµή των Αλάτων είναι... και η τιµή του Βορίου είναι... και η τιµή του Na 2 CO 3 είναι... 2 τότε εµφάνισε το µήνυµα Κατάλληλο διαφορετικά Αν δηλαδή δεν ισχύουν οι συνθήκες των test 1και 2 αν... και... και... και... 3 τότε εµφάνισε το µήνυµα Μέτρια κατάλληλο 2000 Κώστας Β. Καραπούλιος Σελίδα 134
διαφορετικά Αν δηλαδή δεν ισχύουν οι συνθήκες των test 1,2 και 3 εµφάνισε την τιµή του κελιού Η24 (δεν µας ενδιαφέρει). Στη σύνθετη αυτή IF πρέπει να προσέξουµε ότι η σύζευξη (λογικό και) των απλών συνθηκών από τις οποίες αποτελείται το λογικό test κάθε επιµέρους συνάρτησης IF, εξασφαλίζεται από το λογικό τελεστή AND. Μετά από τις καταχωρήσεις του πίνακα και κάποιες (ήδη γνωστές) εργασίες µορφοποίησης, το φύλλο εργασίας πρέπει να έχει πάρει µία µορφή περίπου σαν αυτή που εικονίζεται στο σχήµα που ακολουθεί: ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΤΙΜΩΝ Κελί Καταχώρηση G6 =IF(AND(B6<=0,25;C6<160;0,33<D6;D6<1;E6<0,25);"Πολύ κατάλληλο";if(and(0,25<b6;b6<0,75;160<c6;c6<=480;1<d6;d6<=2;0,2 5<E6;E6<=1,25);"Κατάλληλο";IF(AND(0,75<B6;B6<2,25;480<C6;C6<147 0;2<D6;D6<=3;1,25<E6;E6<2,5);"Μέτρια κατάλληλο";if(and(2,25<b6;1470<c6;3<d6;2,25<e6);"ακατάλληλο";h2 4)))) G7:G15 Αντιγραφή και επικόλληση του τύπου που καταχωρήθηκε στο κελί G6, µε την γνωστή διαδικασία Αντιγραφή/Επικόλληση. 2000 Κώστας Β. Καραπούλιος Σελίδα 135
2000 Κώστας Β. Καραπούλιος Σελίδα 136