ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΣΤΡΟΒΟΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 Μάθημα: Ιστορία Τάξη Α Ημερομηνία: 8/06/2015 Διάρκεια: 2 ώρες Ονοματεπώνυμο: Αρ.:..Τμήμα:. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από τέσσερα (4) μέρη και πέντε (5) σελίδες. Γενικές Οδηγίες: Να χρησιμοποιήσετε μπλε στυλό μόνο. Να γράψετε τις απαντήσεις σας στις ξεχωριστές κόλλες που θα σας δοθούν. Απαγορεύεται η χρήση διορθωτικού. ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ (ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ) (4 μονάδες) Να απαντήσεις και στις ΔΥΟ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ. Κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δύο (2) μονάδες. 1. Να γράψεις στα φύλλα εξέτασης τα γράμματα της στήλης Α και δίπλα τον αντίστοιχο ορθό αριθμό της στήλης Β. Προσοχή: Στη στήλη Β περισσεύει ένα σημείο. ΣΤΗΛΗ Α ΣΤΗΛΗ Β Α. Παρθενώνας 1. Ερρίκος Σλήμαν Β. Γραμμική Β 2. Άρθουρ Έβανς Γ. Μινωικός πολιτισμός 3. Θεμιστοκλής Δ. Μυκηναϊκός πολιτισμός 4. Τζον Τσάτγουικ και Μάικλ Βέντρις 5. Ικτίνος και Καλλικράτης (Μον.4 x 0,5=2) 1
2. Να προσδιορίσεις, αν το περιεχόμενο των ακόλουθων προτάσεων είναι «σωστό» (Σ) ή «λάθος» (Λ), γράφοντας στα φύλλα εξέτασης την πρόταση και δίπλα Σ ή Λ. (Μον. 4 x 0,5=2) α. Το «έπος Γιλγαμές» είναι λογοτεχνικό δημιούργημα των Αιγυπτίων. β. Ο Ονήσιλος ξεσήκωσε τους Κυπρίους εναντίον των Περσών αλλά η επανάστασή του απέτυχε. γ. Ο αρχηγός της πόλης-κράτους ήταν ο οικιστής. δ. Το σύστημα των λειτουργιών βοηθούσε στην προώθηση της προσωπικής προβολής και στην υλοποίηση των φιλοδοξιών των φορολογουμένων. ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ (6 μονάδες) με τρεις (3) μονάδες. (Προσοχή: να απαντήσεις σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξεις) 1. Να γράψεις σύντομα κατατοπιστικά σημειώματα για όλα τα πιο κάτω: α. Δίσκος της Φαιστού (τι ήταν; περιεχόμενο) β. Θολωτοί τάφοι γ. Λακωνισμός (Μον. 3) 2. α. Ποια ήταν η σχέση μητρόπολης και αποικίας; Να δικαιολογήσεις την απάντησή σου με δύο (2) σημεία. (Μον. 1,5) β. Ποια τρία (3)πλεονεκτήματα έπρεπε να έχει η αποικία; (Μον. 1,5) 3. α. Γιατί ο Κλεισθένης θεωρείται θεμελιωτής της αθηναϊκής δημοκρατίας; β. Να αναφέρεις και να εξηγήσεις δύο (2) καινοτομίες (=αλλαγές) του Κλεισθένη. (Μον. 2) 2
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ (6 μονάδες) με τρεις (3) μονάδες. (Προσοχή: να απαντήσεις σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξεις) 1. Απ' όλα τα προηγούμενα πολεμικά γεγονότα, το μεγαλύτερο ήταν ο Περσικός πόλεμος, ο οποίος τερματίστηκε με δύο ναυμαχίες και δύο μάχες, ενώ ο σημερινός πόλεμος κράτησε πάρα πολλά χρόνια και προκάλεσε τόσες συμφορές στην Ελλάδα, όσες δεν είχε ποτέ πάθει σε ανάλογο χρονικό διάστημα. Ποτέ άλλοτε δεν κυριεύτηκαν και δεν καταστράφηκαν τόσες πολιτείες είτε από βαρβάρους είτε από Έλληνες που πολεμούσαν μεταξύ τους. Σε πολλές, μάλιστα, πολιτείες, αφού καταστράφηκαν, εγκαταστάθηκε καινούργιος πληθυσμός. Ποτέ άλλοτε δεν έγιναν τόσες εξορίες και δε σκοτώθηκαν τόσοι άνθρωποι, είτε στον πόλεμο είτε σ' εμφύλιους σπαραγμούς. Εκτός απ' αυτό, πολλά από τα όσα αναφέρονται σε παλιές διηγήσεις, τα οποία όμως σπάνια επαληθεύονταν, έγιναν πιστευτά. Γιατί έγιναν πολλοί και καταστρεπτικοί σεισμοί και εκλείψεις ηλίου πολύ συχνότερες από όσες μπορούσαν να μνημονευτούν για τις παλιές εποχές. Μεγάλες ξηρασίες σημειώθηκαν σε πολλά μέρη και προκάλεσαν λιμούς και τέλος η φοβερή επιδημία, που προξένησε μεγάλες βλάβες και καταστροφή. Όλα αυτά έγιναν κατά τη διάρκεια του πολέμου. Τον άρχισαν οι Αθηναίοι και οι Πελοποννήσιοι καταγγέλλοντας τις τριαντάχρονες σπονδές, τις οποίες είχαν κάνει μετά την επανάσταση της Εύβοιας. Θα εκθέσω πρώτα ποιοι ήσαν οι λόγοι και οι διαφορές που οδήγησαν στον πόλεμο για να μην αναρωτιέται κανείς αργότερα για ποια αιτία οι Έλληνες περιπλέχθηκαν σε τόσο μεγάλο πόλεμο. Η πραγματική, βέβαια, αλλά ανομολόγητη αιτία ήταν, καθώς νομίζω, η μεγάλη ανάπτυξη της Αθήνας. (Θουκυδίδης Μεταφρ. Γεωργοπαδάκου). 1. Αφού μελετήσεις προσεκτικά την πιο πάνω πηγή και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις: α. Να αναφέρεις τα τρία (3) αίτια του Πελοποννησιακού πολέμου. (Mον. 1,5) β. Ποιος ήταν ο τελικός νικητής στον πόλεμο αυτό; Να αναφέρεις δύο όρους της συνθηκολόγησης για τους ηττημένους. (Μον.0,75) γ. Να αναφέρεις τρεις(3) από τις συνέπειες που είχε ο Πελοποννησιακός πόλεμος για ολόκληρη την Ελλάδα. (Μον.0,75) 2. «Να ποιοι απ' τους Έλληνες βρίσκονταν σ' αυτό τον τόπο και καρτερούσαν τον Πέρσητριακόσιοι βαριά οπλισμένοι Σπαρτιάτες [...] κι από τη Βοιωτία εφτακόσιοι Θεσπιείς. Εκεί λοιπόν που ο βασιλιάς βρισκόταν σε αμηχανία, πώς ν' αντιμετωπίσει την κατάσταση που δημιουργήθηκε, ήρθε σε συνεννοήσεις μαζί του ο Εφιάλτης, ο γιος του Ευρύδημου, από τη Μαλίδα και, προσδοκώντας ν' αποκομίσει κάποια μεγάλη αμοιβή από το βασιλιά, του μαρτύρησε το μονοπάτι που διέσχιζε το βουνό». (Ηρόδοτος, 8.Α., Ζ 202, 213. Ηροδότου Ιστορίες, Β' Γυμνασίου. Ο.Ε.Δ.Β., Αθήνα) 3
Αφού μελετήσεις προσεκτικά την πιο πάνω πηγή και με βάση τις ιστορικές σου γνώσεις: α. Να γράψεις σε ποια μάχη των Περσικών πολέμων αναφέρεται η πιο πάνω πηγή. Ποιος ήταν ο αρχηγός των Ελλήνων και ποιος των Περσών; β. Να αναφέρεις ποιο ήταν το αποτέλεσμα της μάχης και ποιος ήταν ο κύριος λόγος που οδήγησε σ' αυτό. γ. Να γράψεις δύο (2) από τις συνέπειες της νίκης των Ελλήνων στους Περσικούς πολέμους. 3. Δεν νομίζω πως είναι σοβαρό ζήτημα το αν ο Αλέξανδρος υπέπεσε σε κάποια σφάλματα λόγω βιασύνης ή οργής ή το αν φούσκωσε υπερβολικά υιοθετώντας βαρβαρικές συνήθειες αρκεί να σκεφτεί κανείς με επιείκεια τη νεαρή ηλικία του, τη συνεχή καλοτυχία του και το ότι εκείνοι που συναναστρέφονται τους βασιλιάδες, ασκώντας κακή επιρροή, είναι άνθρωποι που θέλουν να ευχαριστήσουν κι όχι να συμβάλουν να γίνει το καλύτερο. Αλλά, απ' όσο ξέρω, από τους παλιούς βασιλιάδες μόνο ο Αλέξανδρος μετάνιωνε για τα σφάλματά του κι αυτό οφειλόταν στην ευγενική του φύση. Οι περισσότεροι άνθρωποι, ακόμα κι αν έχουν αναγνωρίσει το σφάλμα τους, νομίζουν ότι θα το κρύψουν, αν υπερασπιστούν την πράξη τους ως ορθή. Αυτό δείχνει κακή κρίση, επειδή κατά τη γνώμη μου δεν υπάρχει άλλο φάρμακο για το σφάλμα από το να το παραδεχτεί εκείνος που το έκανε και να δείξει έμπρακτα τη μεταμέλειά του. Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις, VII 29 α. Στην πιο πάνω πηγή ποια αρετή της προσωπικότητας του Αλέξανδρου παρουσιάζεται; (Μον. 0,75) β. Να παρουσιάσεις τουλάχιστον τρεις λόγους για τους οποίους οι ιστορικοί ονόμασαν τον Αλέξανδρο «Μέγα». (Μον.2,25) 4
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ (4 μονάδες) με δύο (2) μονάδες. (Προσοχή: Να απαντήσεις σε όλα τα μέρη των ερωτήσεων που θα επιλέξεις.) 1. «Η εκμετάλλευση, η κατεργασία και η εμπορία του χαλκού έφεραν πραγματική επανάσταση στην οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου.[ ] Αρχίζει η δημιουργία μεγάλων παραλιακών αστικών κέντρων ( πόλεων ) για διευκόλυνση της επεξεργασίας και εξαγωγής του χαλκού και αναπτύσσονται οι συγκοινωνίες μεταξύ των αστικών κέντρων και της ενδοχώρας ( εσωτερικό ), όπως και η θαλάσσια συγκοινωνία μεταξύ Κύπρου και γειτονικών χωρών για διεξαγωγή του εμπορίου του χαλκού. Κατά την εποχή αυτή εισάγεται στην Κύπρο ο τροχός και κατασκευάζονται άμαξες για διευκόλυνση της μεταφοράς του χαλκού από τα κέντρα παραγωγής και τα μεταλλεία, στα κέντρα επεξεργασίας και εμπορίας.» Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 13, σελ. 349 1. Με βάση την πιο πάνω πηγή και αξιοποιώντας τις ιστορικές σου γνώσεις να απαντήσεις στα ακόλουθα ερωτήματα: α. Από ποια λιμάνια εξαγόταν ο χαλκός στην Κύπρο; β. Να αναφέρεις και να εξηγήσεις τρεις(3) θετικές και μια (1) αρνητική συνέπεια που είχε η παραγωγή και εκμετάλλευση χαλκού στην Κύπρο για τους κατοίκους της. 2. α. Ποιο ήταν το πολιτικό ιδεώδες του Ευαγόρα Α ; β. Να αναφέρεις δύο (2) τρόπους με τους οποίους προσπάθησε να το πετύχει. 3. Για ποιον λέχθηκε η φράση «και νεκρός ενίκα» και γιατί; Σε ποιο συμπέρασμα καταλήγουμε γι αυτό το πρόσωπο; (Μον. 2) Διευθύντρια Ρένα Βαρνάβα 5