Οικονομία, Αγορές & Δίκτυα: Η ρυθμιστική λειτουργία του Κράτους

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Οικονομία, Αγορές & Δίκτυα: Η ρυθμιστική λειτουργία του Κράτους 5 ο Μάθημα: Κλαδικές Ρυθμιστικές Πολιτικές Ν. Αλεξόπουλος, Β. Μανεσιώτης, Δ. Τσαλέμης, Ι. Ψυχάρης Απρίλιος 2015

1. Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Ενέργειας Η Ενέργεια ως εμπορεύσιμο αγαθό δεν περιλαμβάνεται στις ιδρυτικές Συνθήκες ως διακριτός τομέας ανάπτυξης κοινής πολιτικής Πρώτη προσπάθεια για κοινή εσωτερική αγορά με την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1987) και τη Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (Συνθήκη του Μάαστριχ 1992) Μεταρρυθμιστική Συνθήκη της Λισαβόνας (2007): Η εγκαθίδρυση εσωτερικής αγοράς μεταξύ των βασικών στόχων της ενοποιημένης Συνθήκης Ειδική αναφορά στην Ενέργεια (άρθρο 194 ΣΛΕΕ) Η θέσπιση των κανόνων ανταγωνισμού - απαραίτητη προϋπόθεση για τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς είναι «αποκλειστική αρμοδιότητα» της Ένωσης 2

1. Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Ηλεκτρικής Ενέργειας Η πορεία για τη δημιουργία εσωτερικής αγοράς ήταν σταδιακή λόγω του πολύ διαφορετικού σημείου εκκίνησης (βαθμός απελευθέρωσης) για κάθε ΚΜ Ανάπτυξη Πολιτικής με 3 «δέσμες» μέτρων: 1η δέσμη μέτρων - νομοθετήματα περιόδου 1996/1998 (Οδηγία 96/92/ΕΚ) 2η δέσμη μέτρων νομοθετήματα περιόδου 2003/2005 (Οδηγία 2003/54/ΕΚ) 3η δέσμη μέτρων νομοθετήματα 2009 Οδηγία 2009/72/ΕΚ: κοινοί κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενεργείας Κανονισμός 714/2009: όροι πρόσβασης στο δίκτυο για τις διασυνοριακές ανταλλαγές ηλεκτρικής ενεργείας Κανονισμός 713/2009: ίδρυση Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ΟΣΡΑΕ) 3

1. Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Ηλεκτρικής Ενέργειας Στόχοι πολιτικής 3 ης δέσμης μέτρων, η διασφάλιση: Εφοδιασμού της Ένωσης (ασφάλεια εφοδιασμού) Λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς (ανταγωνιστικότητα) Προώθησης ενεργειακής αποδοτικότητας και ΑΠΕ (αειφορία) Προώθηση διασύνδεσης δικτύων Στοχευμένα Ρυθμιστικά Μέτρα των νομοθετημάτων για προώθηση της πολιτικής αποτελεσματικής λειτουργίας εσωτερικής αγοράς: Διευκόλυνση εισόδου σε νέους παίκτες προώθηση ανταγωνισμού Εξασφάλιση ελεύθερης πρόσβασης σε αγορά άλλου ΚΜ άρση διασυνοριακών εμποδίων και ενίσχυση των διασυνδέσεων Αποτελεσματικός διαχωρισμός δραστηριοτήτων προμήθειας & παραγωγής - διαχείρισης των δικτύων Αναβάθμιση ρόλου Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας & συνεργασίας (ίδρυση ΟΣΡΑΕ) 4

1. Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Ηλεκτρικής Ενέργειας Σημαντικά σημεία του νέου πλαισίου: Επικέντρωνει στο διαχωρισμό δραστηριοτήτων και στη μη σύγκρουση συμφερόντων Εστιάζει μάλλον στην άρση της αποκλειστικότητας που απολαμβάνουν οι δημόσιες επιειρήσεις παρά στην ιδιωτικοποίηση αυτών Έχει χαρακτηριστικά ρυθμιζόμενης αγοράς δεδομένης της ανάγκης να συνδυαστούν αποτελεσματικα: λειτουργία του ανταγωνισμού παροχή υπηρεσιών κοινής ωφέλειας ασφάλεια εφοδιασμού προστασία των καταναλωτών - αντιμετώπιση της «ενεργειακής φτώχειας» προστασία του περιβάλλοντος 5

1. Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Ηλεκτρικής Ενέργειας Λόγοι που συνέτειναν στην αναβάθμιση του ρόλου των Ρυθμιστικών Αρχών (ΡΑ) Προκλήσεις της τομεακής ρύθμισης Απαίτηση για κανονιστική οριοθέτηση σε υπερεθνικό επίπεδο εναρμόνιση εξουσιών των ΡΑ Απαίτηση για υψηλό βαθμό τεχνικής εξειδίκευσης Υψηλός πολιτικός κίνδυνος λήψης ρυθμιστικού χαρακτήρα αποφάσεων σε ευαίσθητους τομείς (μετάθεση ευθύνης στις ΡΑ) Εμπειρία περιορισμένης αποτελεσματικότητας προηγούμενων ετών 6

1. Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Ηλεκτρικής Ενέργειας Αναβαθμισμένος ρόλος των Ρυθμιστικών Αρχών (ΡΑ) Επέκταση ρυθμιστικής ύλης σε κρίσιμα ζητήματα που αφορούν: Έλεγχος συμμόρφωσης με τις διατάξεις για το διαχωρισμό Αποφασιστικές αρμοδιότητες στον καθορισμό του ρυθμιστικού πλαισίου Αποφασιστικές αρμοδιότητες σε σχέση με την εποπτεία λειτουργίας των αγορών επιβολή κυρώσεων Αρμοδιότητα εκτίμησης του βαθμού απελευθέρωσης της αγοράς Ενέργειες για εξισορρόπηση των αντιτιθέμενων συμφερόντων Ανεξαρτησία: Νομική και διοικητική αυτονομία Ανεξαρτησία λήψης αποφάσεων Οικονομική ανεξαρτησία Δεν είναι ανεκτή οποιασδήποτε μορφής ιεραρχική εξάρτηση μεταξύ ΡΑ και κυβερνητικών οργάνων Αυτονομία στη συνεργασία μεταξύ των ΡΑ των ΚΜ και με τον ΟΣΡΑΕ 7

1. Ευρωπαϊκό Θεσμικό Πλαίσιο Ηλεκτρικής Ενέργειας Ίδρυση Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ΟΣΡΑΕ - ACER) Συντονισμός ενεργειών για την εγκαθίδρυση εναρμονισμένου ρυθμιστικού πεδίου σε έναν τομέα που απαιτούνται εξειδικευμένες τομεακές ρυθμίσεις Ανάγκη για εποπτεία ορθής εφαρμογής από τα ΚΜ των ρυθμίσεων για την εσωτερική αγορά Ανάγκη για εποπτεία ορθής εφαρμογής των ρυθμίσεων για το διασυνοριακό εμπόριο Αρμοδιότητες κυρίως για διατύπωση γνώμης και σύστασης Αρμοδιότητες και για ρυθμιστική παρέμβαση ακόμη και με την έκδοση ατομικών πράξεων 8

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας Για την προσαρμογή στους κανόνες λειτουργίας της ενιαίας Ευρωπαϊκής αγοράς, υπάρχει ανάγκη για λήψη μέτρων σε δύο κατευθύνσεις Άρση στρεβλώσεων του ρυθμιστικού πλαισίου και ασυμμετριών στα μεγέθη της αγοράς Αλλαγές στο μοντέλο λειτουργίας επίλυσης της αγοράς 9

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - Στρεβλώσεις Λειτουργία αγοράς υπό σημαντικές ασυμμετρίες Υφίσταται κυρίαρχος παίκτης (ΔΕΗ ΑΕ) Μερίδιο 80% στην παραγωγή & 98% στην προμήθεια Συγκριτικό πλεονέκτημα κυρίαρχου παίκτη λόγω (σχεδόν) αποκλειστικής πρόσβασης σε χαμηλού κόστους πρωτογενή ενέργεια Οι νέοι παραγωγοί μονάδων φυσικού αερίου δεν μπορούν να αποκτήσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα καθώς το σταθερό και το λειτουργικό κόστος είναι υψηλότερο από τα αντίστοιχα του κυρίαρχου παίκτη, καθώς Τα εργοστάσια λιγνίτη έχουν αποσβέσει το κεφαλαιουχικό κόστος Η αγορά εμπορίας ρύπων (ETS) έχει καταρρεύσει Αποθάρυνση συμμετοχής νέων παικτών στη δραστηριότητα προμήθειας οι ασυμμετρίες επιτρέπου τη χειραγώγηση των τιμών χονδρεμπορικής καθορισμός τιμολογίων προμήθειας βάσει μέσου κι όχι οριακού κόστους Η ύπαρξη τιμολογίων προμήθειας που δεν αντανακλούν το πραγματικό κόστος μειώνει τους δυνητικούς πελάτες 10

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - Οργάνωση Οργάνωση χονδρεμπορικής αγοράς Πρότυπο Μοντέλου Κοινοπραξίας Ισχύος Προ-ημερήσια αγορά με υποχρεωτική συμμετοχή όλων των παικτών (mandatory day-ahead pool) Ανώτατη και κατώτατη διοικητικά οριζόμενη τιμή προσφορών αντανάκλαση μεταβλητού κόστους Κεντρική ένταξη μονάδων (ΗΕΠ) με επίλυση προβλήματος συνβελτιστοποίησης ενέργειας και επικουρικών υπηρεσιών Ωριαία Τιμή Εκκαθάρισης της Αγοράς (ΟΤΣ) και αποζημίωση όλων των μονάδων με την τιμή αυτή Μέρος του πλεονάσματος που δημιουργείται για τους παραγωγούς (ουσιαστικά τη ΔΕΗ ΑΕ) μεταφέρεται στον καταναλωτή λόγω της διαμόρφωσης των τιμολογίων προμήθειας ηλεκτρικού ρεύματος βάσει του μέσου κι όχι του οριακού κόστους 11

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας -Επανασχεδιασμός Στην πορεία για την εφαρμογή του EU Target Model, και από τα πρώτα στάδια αυτής - ενιαίο μοντέλο λειτουργίας περιφερειακών αγορών και μοντέλο «σύζευξης» τιμών - απαιτείται επανασχεδιασμός του μοντέλου οργάνωσης της χονδρεμπορικής αγοράς Λειτουργία μέσο-μακροπρόθεσμων προθεσμιακών αγορών (Forward markets) Λειτουργία ενδο-ημερήσιας αγοράς (Intra-day market) καταμερισμός δυναμικότητας των διασυνδέσεων ΟΤΣ που θα αντανακλά μόνο το κόστος της ενέργειας Αγορά επικουρικών υπηρεσιών Πιθανή κατάργηση της υφιστάμενης διαδικασίας εκκαθάρισης αποκλίσεων και μετάβασης σε Αγορά Εξισορρόπησης Ενέργειας (Αγορά Πραγματικού Χρόνου Balancing or Real time market) Επανεξέταση και πιθανή κατάργηση των πρόσθετων μηχανισμών ανάκτησης μεταβλητού κόστους και επάρκειας ισχύος (Capacity market) 12

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - ΝΟΜΕ Στην πορεία για την αποτελεσματική λειτουργία εσωτερικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, οι ασυμμετρίες της ελληνικής αγοράς θα πρέπει πλέον υποχρεωτικά να αρθούν Για το μετριασμό της δεσπόζουσας θέσης της κυρίαρχης επιχείρησης στο πλαίσιο της αναγκαίας προώθησης υγιούς ανταγωνισμού, η ΡΑΕ έχει προτείνει την εφαρμογή μοντέλου ανάλογου με αυτό που έχει εφαρμοστει στη Γαλλία (NOME) για τη ρυθμιζόμενη πρόσβαση τρίτων στην ηλεκτροπαραγωγή από πυρηνική ενέργεια Μοντέλο NOME στη χώρα υποχρεωτική η πώληση ενέργειας μέσω προθεσμιακών προϊόντων η διάθεση των προϊόντων αρχικά θα γίνεται μέσω ρυθμιζόμενης διαδικασίας δημοπρασιών προϊόντα σχεδιασμένα κατάλληλα ώστε να ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καταναλωτών για την κάλυψη φορτίου βάσης (ενέργεια από λιγνίτη και ΥΗΣ) τα προϊόντα θα αντιστοιχούν σε ενέργεια σε ποσοστό 25-30% της συνολικής ετήσιας λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής της ΔΕΗ ΑΕ 13

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - ΝΟΜΕ Όπως απαιτείται για κάθε ρυθμιστική παρέμβαση, για την τεκμηρίωση της παρέμβασης μοντέλου NOME και τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών του θα πρέπει να εξεταστούν οι παράγοντες Πλεόνασμα παραγωγού που απολαμβάνει η ΔΕΗ ΑΕ λόγω δυνατότητας πρόσβασης σε λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή Συνθήκες ουσιαστικού αποκλεισμού ανταγωνιστών της ΔΕΗ ΑΕ από την κατασκευή λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών μονάδων Βιωσιμότητα των παικτών Εξασφάλιση της ορθότητας της παρέμβασης για την επίτευξη του επιδιωκόμενου αποτελέσματος συνθηκών πραγματικού ανταγωνισμού - μεγιστοποίηση οφέλους για τον τελικό καταναλωτή 14

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - ΝΟΜΕ Κρίσιμες προς ρύθμιση παράμετροι του νέου μεταβατικού ρυθμιστικού πλαισίου μεταξύ προμηθευτών και παραγωγών (μοντέλο NOME) Διάρκεια της μεταβατικής ρύθμισης Διάρκεια του προϊόντος σε συνδυασμό με σταθερές ή αναπροσαρμοζόμενες τιμές των προϊόντων (εξασφάλιση προμηθευτών ρίσκο μεσοπρόθεσμης αύξησης του κόστους παραγωγής για τη ΔΕΗ ΑΕ) Δημιουργία πλέγματος ασφάλειας ένταντι κινδύνου συναλλαγών (ορισμός κεντρικού αντισυμβαλλόμενου για τη διαχείριση των χρηματορροών και των πληροφοριών) Δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης της διάθεσης των προϊόντων στους καταναλωτές ώστε να αποτραπούν κερδοσκοποικές επιλογές (πώληση στην χονδρεμπορική) Δημιουργία κινήτρων στους καταναλωτές, μέσω της σύνθεσης των προθεσμιακών προϊόντων, για μετατόπιση του φορτίου τους εκτός αιχμής ώστε να μεγιστοποιηθεί το συνολικό πλεόνασμα για την κοινωνία 15

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - ΝΟΜΕ Μοντέλο NOME - Προώθηση υγιούς ανταγωνισμού στην χονδρεμπορική & λιανική αγορά Ισοδύναμη πρόσβαση σε τρίτους (πλην ΔΕΗ) στους διαθέσιμους ενεργειακούς πόρους της χώρας Πρόσβαση σε τρίτους (πλην ΔΕΗ) σε φθηνό μείγμα ηλεκτροπαραγωγής κάλυψη απαιτήσεων φορτίου βάσης διαχείριση κινδύνου από πλευράς προμηθευτών είσοδος νέων προμηθευτών είσοδος νέων παραγωγών Δημιουργία συνθηκών άρσης των σταυροειδών επιδοτήσεων στα τιμολόγια προμήθειας και ορθολογικής κατανομής του κόστους παραγωγής μεταξύ των διαφόρων κατηγοριών καταναλωτών Προετοιμασία εδάφους για τη δημιουργία κατάλληλου πλαισίου για την προσαρμογή στο μοντέλος της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (EU Target Model) Η έγκαιρη και ουσιαστική εφαρμογή του EU Target Model οδηγεί σε ανάπτυξη του διασυνοριακού εμπορίου και συνεπως σε ευκαιρίες για εξαγωγές, δεδομένου ότι στη χώρα υπάρχει υπερπροσφορά παραγωγής Ενθάρρυνση νέων επενδύσεων που αποτρέπονται από την επί μακρόν ρυθμιστική αβεβαιότητα που επικρατεί στη χώρα και την έλλειψη σαφούς χρονοδιαγράμματος υιοθέτησης των αναγκαίων ρυθμιστικών παρεμβάσεων 16

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - Αστοχία Αστοχία της αγοράς στο πλεόνασμα παραγωγού Το πρόβλημα Στις αγορές τύπου Κοινοπραξία Ισχύος στο πρόβλημα συν-βελτιστοποίησης εισάγονται δυαδικές τιμές, λόγω των τεχνικών περιορισμών, και το πρόβλημα απόφασης κεντρικής ένταξης μονάδων για την ικανοποίηση της ζήτησης (ΗΕΠ) ανάγεται σε ένα μη-κυρτό (no-convex) πρόβλημα μικτού ακέραιου γραμμικού προγραμματισμού Οι τιμές που προκύπτουν από την επίλυση του προβλήματος του ΗΕΠ είναι «γραμμικές» (linear prices), δηλαδή το συνολικό έσοδο για τον παραγωγό προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της τιμής με την ποσότητα, και εφαρμόζονται για όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά χωρίς διακρίσεις (non-discriminatory pricing) Εάν το πρόβλημα ήταν κυρτό, οι εν λόγω γραμμικές τιμές θα αποτελούσαν τιμές ισορροπίας (equilibrium prices) της αγοράς καθώς στις τιμές αυτές θα μεγιστοποιούνταν το πλεόνασμα των συμμετεχόντων Όμως, λόγω της μη-κυρτότητας του προβλήματος, είναι δυνατό, υπό συνθήκες, να μην προκύπτει ισορροπία της αγοράς (market equilibrium), δηλαδή να μην υπάρχει ΟΤΣ στον ΗΕΠ, στην οποία οι παραγωγοί θα αυτόπρογραμμάτιζαν τη λειτουργία τους σε επίπεδα που θα κάλυπταν τη ζήτηση 17

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - Αστοχία Αστοχία της αγοράς στο πλεόνασμα παραγωγού - Αντιμετώπιση Το πρόβλημα της αδυναμίας εύρεσης «γραμμικών» τιμών που να οδηγούν σε βελτιστοποίηση και ταυτόχρονα να εξασφαλίζουν ότι οι παραγωγοί δεν θα υποστούν ζημίες είναι γνωστό ως «οικονομική δήμευση» (economic confiscation) Το πρόβλημα θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με τον υπολογισμό του συνολικού εσόδου του παραγωγού με χρήση «μη-γραμμικών» τιμών Όμως, η πρακτική της μη-διάκρισης των συναλλαγών και της χρήσης μίας τιμής για την εκκαθάριση είναι ευρέως αποδεκτή επειδή, λόγω της απλότητάς της, αυξάνει τη διαφάνεια και την αξιοπιστία στην αγορά καθώς κάθε συμμετέχων μπορεί να αναπαράγει τις τιμές με σχετική ευκολία και να ελέγξει το λόγο απόρριψης της προσφοράς του Διεθνώς για την αντιμετώπιση του προβλήματος της «οικονομικής δήμευσης» εφαρμόζεται η πρακτική της μη-διάκρισης των συναλλαγών με χρήση πρόσθετης αποζημίωσης για την ανάκτηση του μεταβλητού κόστους των μονάδων που λειτουργούν υπό ζημία ή με μικρότερα κέρδη από αυτά που ανέμεναν με την προσφορά τους (λειτουργία Μηχανισμού Ανάκτησης Μεταβλητού Κόστους ΜΑΜΚ) 18

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - ΜΑΜΚ Αστοχία της αγοράς στο πλεόνασμα παραγωγού - ΜΑΜΚ Η χρήση του ΜΑΜΚ, στο ρυθμιστικό επίπεδο, αιτιολογείται λόγω της ανάγκης για αντιμετώπιση του φαινομένου της «οικονομικής δήμευσης» και συνεπώς για λόγους δικαιοσύνης στην αγορά (market fairness) Επιπλέον η χρήση κανόνων τιμολόγησης (ΜΑΜΚ) που να μην οδηγούν σε «δημευτική» αγορά επιβάλλεται για λόγους εύρυθμης και αποτελεσματικής λειτουργίας της αγοράς Μονάδες που υφίστανται την «οικονομική δήμευση» είναι συνήθως αυτές που λειτουργούν πολύ κοντά στο οριακό κόστος, καθώς για αυτές τις μονάδες είναι το πιο πιθανό το πλεόνασμα να είναι πολύ μικρό και για λίγες ώρες λειτουργίας και αρνητικό για τις περισσότερες ώρες λειτουργίας Οι μονάδες αυτές χωρίς την ύπαρξη ΜΑΜΚ μπορεί να οδηγηθούν εκτός αγοράς καθώς οι ιδιοκτήτες υποβάλλουν υψηλότερες προσφορές προκειμένου να αποφύγουν τη λειτουργία υπό συνολική ζημία 19

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - ΜΑΜΚ Προβλήματα από τη μη χρήση ΜΑΜΚ Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα: μη-αποδοτική λειτουργία της αγοράς αφού μένουν εκτός αποδοτικές μονάδες και η διαμόρφωση τιμών γίνεται από ακριβότερες μονάδες αποθάρρυνση μέσο-μακροπρόθεσμων επενδύσεων μη ορθή λειτουργία και των προθεσμιακών αγορών, δεδομένου ότι οι τιμές που διαμορφώνονται στις προ-ημερήσιες αγορές αποτελούν πυξίδα για τα διμερή συμβόλαια Σε μέσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα: δημιουργία συνθηκών αδυναμίας κάλυψης του φορτίου και εξασφάλισης απαιτήσεων εφεδρείας, λόγω απόσυρσης μονάδων από την αγορά Από την άλλη πλευρά, η ύπαρξη ενός μηχανισμού όπως ο ΜΑΜΚ δύναται να επηρεάσει τη συμπεριφορά των παραγωγών και να τους οδηγήσει σε προσφορές πολύ κοντά στο οριακό κόστος και συνεπώς τελικά να οδηγήσει όχι σε αύξηση αλλά σε συνολική μείωση του συνολικού ενεργειακού κόστους για τον καταναλωτή 20

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας - ΜΑΜΚ Όπως απαιτείται για κάθε ρυθμιστική παρέμβαση, για την τεκμηρίωση της εισαγωγής ΜΑΜΚ και κυρίως για τον προσδιορισμό των χαρακτηριστικών του, θα πρέπει να γίνει συνολική αξιολόγηση της συμβολής των πρόσθετων μηχανισμών στο πλαίσιο της εξασφάλιση της βιωσιμότητας των μονάδων φυσικού αερίου και συγχρόνως μη παροχής υπερβολικής προστασίας, ώστε να προωθείται ο ανταγωνισμός να λαμβάνεται υπόψη επίπτωση στο συνολικό ενεργειακό κόστος και συνεπώς στο πλεόνασμα του καταναλωτή να γίνουν προσομοιώσεις της λειτουργίας του ενεργειακού συστήματος για μακρά χρονικά διαστήματα ώστε να προσδιορισθούν οι συνθήκες ύπαρξης η μη δημευτικής αγοράς να προσδιοριστούν τα κατάλληλα χαρακτηριστικά του Μηχανισμού που να ανταποκρίνονται στις συνθήκες της ελληνικής αγοράς 21

2. Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας Εμπειρία εφαρμογής πρόσθετων μηχανισμών Για την εξασφάλιση της βιωσιμότητας των μονάδων φυσικού αερίου στο πλαίσιο διαμόρφωσης συνθηκών πραγματικής λειτουργίας ανταγωνιστικής αγοράς, έχουν εφαρμοστεί στη χώρα: Μηχανισμός Κάλυψης Μεταβλητού Κόστους Μονάδων Αποζημίωση ΜΚ προσαυξημένου κατά 10% Το 30% των προσφορών κάτω της Ελάχιστης Διοικητικά Οριζόμενης Τιμής Μεταβατικός Μηχανισμός Διασφάλισης Επαρκούς Ισχύος Κάλυψη ενός σημαντικού μέρους του κεφαλαιουχικού κόστους Οι μεταβατικού χαρακτήρα Μηχανισμοί πρόσφεραν υπερβολική προστασία στους παίκτες με φυσική συνέπεια οι παραγωγοί να αδιαφορούν για τη λειτουργία της χονδρεμπορικής αγοράς και να μην βλέπουν κίνητρο να ανταγωνιστούν μεταξύ τους αφού είχαν εξασφαλισμένη την ανάκτηση του μεταβλητού κόστους και ένα σημαντικό κέρδος Υπό το φως λειτουργίας του ενιαίου μοντέλου αγοράς όλοι οι πρόσθετοι μηχανισμοί είναι πλέον υπό αναθεώρηση ή και κατάργηση 22

3. Καθολική Υπηρεσία - Εισαγωγή Το ζήτημα: Η παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών σε κλάδους όπως ενέργεια, ύδρευση, μεταφορές, τηλεπικοινωνίες κλπ θεωρούνται (για κοινωνικούς ή και πολιτικούς λόγους) ως βασικές για όλους του πολίτες και συνεπώς επιδιώκεται όλοι οι πολίτες να έχουν πρόσβαση σε αυτές σε λογικές τιμές και υπό κάποια ποιοτικά χαρακτηριστικά ανεξάρτητα από το κόστος παροχής της υπηρεσίας Όταν στους κλάδους αυτούς δραστηροποιούντια αποκλειστικά δημόσιες επιχειρήσεις ή ιδιωτικές υπό καθεστώς ρύθμισης, η παροχή των υπηρεσιών αυτών είναι εξασφαλισμένη και χρηματοδοτείται από τις υπόλοιπες κερδοφόρες δραστηριότητες των επιχειρήσεων Ενιαίο τιμολόγιο και τέλη σύνδεσης για τους κατοίκους των απομακρυσμένων περιοχών από ΔΕΗ & ΟΤΕ Υποχρέωση στις ιδιωτικές επιχειρήσεις του υπό ρύθμιση τομέα των Τηλεπικοινωνιών στις ΗΠΑ να προσφέρουν τις εν λόγω υπηρεσίες σε όλους τους κατοίκους που κάλυπταν χωρίς διάκριση Υποχρέωση των ακτοπολοϊκών εταιριών να εξυπηρετούν τα νησιά της άγονης γραμμής Το πρόβλημα: Με την ιδιωτικοποίηση ή την απορρύθμιση (deregulation) στους ανωτέρω κλάδους δεν υπάρχουν πλέον επαρκή ιδιωτικά κίνητρα για την παροχή των υπηρεσιών αυτών με κατά το δυνατό εξισωμένες τιμές και στο ίδιο επίπεδο ποιότητας για όλους τους καταναλωτές 23

3. Καθολική Υπηρεσία - Οριοθέτηση Το θέμα της οριοθέτησης των υπηρεσιών που θεωρούνται ως «βασικές» για όλους τους πολίτες και «ευαίσθητες» για τη λειτουργία της κοινωνίας και συνεπώς εντάσσονται στην υποχρέωση των εταιριών για παροχή καθολικής υπηρεσίας δεν είναι μονοσήμαντο Π.χ. στις τηλεπικοινωνίες: ένταξη μόνο υπηρεσιών τηλεφωνίας ή και δεδομένων και σε ποια ταχύτητα; Ο προσδιορισμός της καθολικής υπηρεσίας αντανακλά το μέγεθος του κοινωνικού κράτους και των βασικών θεσμών του και είναι θέμα πρωτίστως πολιτικό και κοινωνικό και δευτερευόντως οικονομικό Η ρύθμιση για παροχή καθολικής υπηρεσίας διαφέρει ριζικά από τις συνήθεις μορφές ρύθμισης καθώς η βάση της δεν είναι η ανάγκη για κάλυψη μιας αποτυχίας της αγοράς αλλά κάποιοι λόγοι «κοινωνικής δικαιοσύνης». Απαιτείται συνεπώς πολύ προσοχή: Προσδιορισμός της ομάδας στόχου Προσδιορισμός του κοινωνικού χαρακτήρα της ρύθμισης Εξάντληση λοιπών εναλλακτικών λύσεων αντιμετώπισης του κοινωνικού προβλήματος (π.χ. άμεση επιδότηση) Διαφάνεια στην ανάθεση και τη χρηματοδότηση ώστε να περιοριστεί η στρέβλωση στον ανταγωνισμό 24

3. Καθολική Υπηρεσία - Χρηματοδότηση Στην Ε.Ε., τα ΚΜ εφαρμόζουν διαφορετικούς μηχανισμούς για να εξασφαλίσουν την οικονομική ισορροπία των παρεχόντων υπηρεσίες γενικής ωφέλειας: άμεση χρηματοοικονομική στήριξη από τον κρατικό προϋπολογισμό ειδικά ή αποκλειστικά δικαιώματα (π.χ. μονοπώλιο) εισφορές από συμμετέχοντες στην αγορά τιμολόγηση με βάση το μέσο κόστος (π.χ. ενιαία τιμολόγηση) χρηματοδότηση με βάση την αρχή της αλληλεγγύης Τα ΚΜ οφείλουν να μεριμνούν ώστε ο μηχανισμός που επιλέγουν να μη διαταράσσει αδικαιολόγητα τη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς Η Επιτροπή έχει εκδώσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την εφαρμογή των κανόνων περί κρατικών ενισχύσεων στις υπηρεσίες γενικής ωφέλειας 25

3. Καθολική Υπηρεσία Εξέλιξη της έννοιας - ΥΚΩ Η έννοια του όρου «καθολική υπηρεσία» μεταβάλλεται με τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του προς ρύθμιση πεδίου και το χρόνο Τη δεκαετία του 90 η έννοια της καθολικής υπηρεσίας αφορούσε την κάλυψη του συνόλου της αγοράς με βασικές υπηρεσίες Ο εν λόγω όρος αποτέλεσε θεμελιώδες συνοδευτικό στοιχείο της ελευθέρωσης τομέων όπως οι τηλεπικοινωνίες στην Ε.Ε. Συναντάται επίσης στις Μεταφορές, τις Ταχυδρομικές Υπηρεσίες και την Ενέργεια Πλέον εν γένει αναφέρεται στην ευρεία προσβασιμότητα και τις χαμηλές τιμές των υπηρεσιών σε θέματα δικτύων Στην επονομαζόμενη Οδηγία καθολικής υπηρεσίας για τον τομέα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών (2002/22/ΕΚ), ο όρος «καθολική υπηρεσία» περιλαμβάνει «την παροχή καθορισμένης στοιχειώδους δέσμης υπηρεσιών σε όλους τους τελικούς χρήστες σε προσιτή τιμή» και ενσωματώνει μια σειρά υπηρεσιών που κυμαίνονται από την προσβασιμότητα έως την υποχρέωση παροχής τηλεφωνικών καταλόγων Στην Οδηγία 2009/72/ΕΚ ο όρος «universal service» («καθολική υπηρεσία») χρησιμοποιείται για να περιγράψει το δικαίωμα των καταναλωτών «να προμηθεύονται ηλεκτρική ενέργεια συγκεκριμένης ποιότητας σε λογικές, εύκολα και άμεσα συγκρίσιμες και διαφανείς τιμές που δεν εισάγουν διακρίσεις» Πλέον στην ορολογία του ενωσιακού δικαίου, για την απόδοση της έννοιας εκείνων των υπηρεσιών που για κοινωνικούς ή και πολιτικούς λόγους θεωρούνται ως βασικές για όλους του πολίτες, χρησιμοποιούνται οι ευρύτεροι όροι «services of general interest» και «public service obligations», που στην ελληνική, στην περίπτωση του τομέα του ηλεκτρισμού, έχουν αποδοθεί με τον όρο Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που συμπεριλαμβάνει και την παροχή «Καθολικής Υπηρεσίας» 26

3. Καθολική Υπηρεσία: Τηλεπικοινωνίες Η εφαρμογή υποχρεώσεων καθολικής υπηρεσίας στις Τηλεπικοινωνίες μετά την απελευθέρωση αντιμετώπισε μια διπλή πρόκληση Κάλυψη αναγκών καταναλωτών που διαμένουν σε μη-αστικές περιοχές, στις οποίες το κόστος εξυπηρέτησης είναι υψηλότερο Προσδιορισμός εκείνων των υπηρεσιών που θεωρούνται ως βασικές και διάκρισή τους από άλλες που θεωρούνται λιγότερο βασικές (π.χ. φωνή δεδομένα ταχύτητες) Η πρώτη προσπάθεια έγινε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 90 (νόμος για την απελευθέρωση της αγοράς το 1996) Το πρότυπο ακολουθήθηκε σε ΕΕ και Ελλάδα με τις εξής αρχές: Προσφορά ποιοτικών υπηρεσιών σε δίκαιες, λογικές και οικονομικά ανεκτές τιμές Σε όλες τις περιοχές της χώρας πρέπει να παρέχεται πρόσβαση σε προχωρημένες υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών και πληροφόρησης Παροχή υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών και πληροφόρησης συγκρίσιμες με αυτές των αστικών περιοχών πρέπει να προσφέρονται και στους κατοίκους αγροτικών και απομακρυσμένων περιοχών και καταναλωτών χαμηλού εισοδήματος Το κόστος παροχής της υπηρεσίας σε κάθε πολιτεία καλύπτεται από ομοσπονδιακό σύστημα στήριξης το οποίο για την κατανομή των πόρων λαμβάνει υπόψη ένα μέτρο σύγκρισης σε επίπεδο χώρας Περιλαμβάνει φωνητικές υπηρεσίες αλλά και internet για σχολεία &βιβλιοθήκες Η κάλυψη του κόστους γίνεται μέσω ταμείου (Universal Service Fund) στο οποίο συνεισφέρουν όλες οι επιχειρήσεις τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών μηνιαία χρέωση στους καταναλωτές % της κατανάλωσής τους 27

3. Καθολική Υπηρεσία: Τηλεπικοινωνίες Οι ενέργειες για την απελευθέρωση της αγοράς των τηλεπικοινωνιών ξεκινούν με την Οδηγία 90/387/ΕΟΚ που αφορούσε στη δημιουργία της εσωτερικής αγοράς στον τομέα των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών Οδηγία 2002/21/ΕΚ - Οδηγία πλαίσιο για δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών υπηρεσιών Οδηγία 2002/22/ΕΚ - Οδηγία καθολικής υπηρεσίας για τον τομέα των ηλεκτρονικών υπηρεσιών Η ΕΕΤΤ έχει την ευθύνη του ρυθμιστικού πλαισίου Ενδεικτικά: καθορισμός των σχετικών αγορών (π.χ. συνδέσεις PSTN/ BRA ISDN και οι συνδέσεις DSL ) Βάσει της Οδηγίας 2002/22/ΕΚ, η Καθολική Υπηρεσία συνίσταται στην παροχή καθορισμένης στοιχειώδους δέσμης υπηρεσιών, καθορισμένης ποιότητας, σε όλους τους τελικούς χρήστες, σε προσιτή τιμή Η εναρμόνιση έγινε με το Ν. 3431/2006. Βάσει της παρ.2, του άρθρου 46 αυτού, και την ΥΑ ΥΑ 44035/1626/1 08 2007 «Καθορισμός περιεχομένου Καθολικής Υπηρεσίας» (ΦΕΚ 1481/Β/16.8.2007) η παροχή Καθολικής Υπηρεσίας περιλαμβάνει τις ακόλουθες υπηρεσίες: Σύνδεση σε σταθερές θέσεις με το δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο Υπηρεσία πληροφοριών τηλεφωνικού καταλόγου και κατάλογοι συνδρομητών σε έντυπη ή επικουρικά ηλεκτρονική μορφή Κοινόχρηστα τηλέφωνα Ειδικές ρυθμίσεις για τελικούς χρήστες που είναι άτομα με ειδικές ή ειδικές κοινωνικές ανάγκες 28

3. Καθολική Υπηρεσία: Τηλεπικοινωνίες Η ανάθεση των υποχρεώσεων παροχή καθολικής υπηρεσίας γίνεται με δημοπράτηση - Η αποζημίωση γίνεται απολογιστικά με ανώτατη τιμή την τιμή προσφοράς Το 2010, μετά από άγονο διαγωνισμό, ο ΟΤΕ Α.Ε. ορίστηκε από την ΕΕΤΤ υπόχρεος παροχής για το σύνολο των στοιχείων της καθολικής υπηρεσίας κατ ελάχιστον για 3 έτη Για την ανάθεση από 1/1/2016 έχει κριθεί ότι τα κριτήρια για σύνδεση σε σταθερές θέσεις πληρούνται από μία επιπλέον εταιρία καθώς και από μία επιπλέον για παροχή πληροφοριών & καταλόγους Στον ΟΤΕ Α.Ε., λόγω δεσπόζουσας θέσης, επιβάλλονται κατά την κρίση της ΕΕΤΤ κανονιστικές υποχρεώσεις ώστε, να εξασφαλιστεί η υλοποίηση της υποχρέωσης για την παροχή καθολικής υπηρεσίας, όπως προβλέπεται στη σχετική Οδηγία 2002/22/ΕΚ Έλεγχοι τιμών λιανικής price cap - κοστοβαρής τιμολόγηση Υποχρέωση μη διακριτικής μεταχείρισης γενική απαγόρευση παροχής εκπτώσεων σε ομάδας πελατών - οι όποιες διαφορές πρέπει να δικαιολογούνται αντικειμενικά στη βάση στοιχείων κόστους στο πλαίσιο της μη παρεμπόδισης του ανταγωνισμού Υποχρεώσεις διαφάνειας με τη μορφή προηγούμενης δημοσίευσης (ΟΤΕ: 10 ημέρες) Ώστε οι χρήστες να έχουν στη διάθεσή τους διαφανείς και ενημερωμένες πληροφορίες για τις εφαρμοστέες τιμές και τιμολόγια Επιβολή υποχρεώσεων λογιστικού διαχωρισμού Ώστε να εκτιμηθεί εάν υπάρχει ή όχι συμπίεση περιθωρίου στη λιανική πρόσβαση ή πρακτικές διακριτικής μεταχείρισης Επιβολή υποχρέωσης αδεσμοποίησης προϊόντων/ υπηρεσιών - Καθότι η πώληση δύο ή περισσότερων προϊόντων ως ενιαίο πακέτο οδηγεί πάρα το ότι δύναται να οδηγήσει σε οικονομίες κλίμακας και φάσματος με αποτέλεσμα να υπάρχει εξοικονόμηση για τους τελικούς καταναλωτές δύναται να οδηγήσει σε έλλειψη διαφάνειας 29

3. ΥΚΩ - Καθολική Υπηρεσία: Ηλεκτρική Ενέργεια Κύριος στόχος των νομοθετικών πρωτοβουλιών της Ένωσης (Οδηγία 2009/72/ΕΚ, 2003/54/ΕΚ) είναι η βελτίωση και ολοκλήρωση ανταγωνιστικών αγορών ηλεκτρικής ενεργείας Παράλληλα το αγαθό της ηλεκτρικής ενέργειας αναγνωρίζεται ως ζωτικής σημασίας για τους πολίτες της Ένωσης και στο πλαίσιο αυτό το Ενωσιακό δίκαιο προβλέπει τόσο την υποχρέωση των ΚΜ όσο και το δικαίωμά τους να αναπτύξουν σχετικές πολιτικές προστασίας των καταναλωτών οι οικιακοί πελάτες και, όπου κρίνεται σκόπιμο από τα ΚΜ, οι μικρές επιχειρήσεις απολαύνουν της καθολικής υπηρεσίας πρόσβασης στο δίκτυο υπό ενιαίους όρους (υποχρέωση) για την παροχή της καθολικής υπηρεσίας μπορεί να προβλέπεται Προμηθευτής Έσχατου Καταφυγίου (δικαίωμα) Οι ΥΚΩ μπορούν να αφορούν (δικαίωμα): την ασφάλεια (συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας του εφοδιασμού), την τακτική παροχή, την ποιότητα και τις τιμές παροχής, την προστασία του περιβάλλοντος (συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής αποδοτικότητας της ενεργείας από ανανεώσιμες πηγές και της προστασίας του κλίματος) 30

3. ΥΚΩ - Καθολική Υπηρεσία: Ηλεκτρική Ενέργεια Τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των ΚΜ έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική έννομη τάξη με: τα άρθρα 29 Ν. 2773/99 το άρθρο 28 Ν. 3426/05 τις διατάξεις του κεφαλαίου Β του 2ου μέρους του Ν. 4001/2011 (άρθρα 55 έως 58) Ως ΥΚΩ ορίζονται: Η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στους καταναλωτές των Μη Διασυνδεδεμένων Νησιών και των απομονωμένων μικροδικτύων, με τιμολογήσεις ίδιες, ανά κατηγορία καταναλωτή, με αυτές του Διασυνδεδεμένου Συστήματος Η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας με ειδικό τιμολόγιο σε ευπαθείς ομάδες καταναλωτών (πολύτεκνοι και ομάδες πληθυσμού που δικαιούνται να ενταχθούν στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο ΚΟΤ) Οι Οικιακοί Πελάτες και μικρές επιχειρήσεις (με ισχύ παροχής μέχρι και 25 kva) που αδυνατούν να βρουν προμηθευτή στην αγορά, προμηθεύονται ηλεκτρικό ρεύμα από τον Προμηθευτή Καθολικής Υπηρεσίας, σε τιμές εύλογες, διαφανείς, εύκολα και άμεσα συγκρίσιμες με τιμές άλλων Προμηθευτών, που δεν εισάγουν διακρίσεις μεταξύ κατηγοριών πελατών Προβλέπεται Προμηθευτής Έσχατου Καταφυγίου ο οποίος υποχρεούται να προμηθεύει προσωρινά (έως 3 μήνες) καταναλωτές τους οποίους «εγκατέλειψε» ο προμηθευτής τους 31

3. ΥΚΩ - Καθολική Υπηρεσία: Ηλεκτρική Ενέργεια Προσδιορίζεται αντάλλαγμα για την παροχή υποχρεώσεων ΥΚΩ ώστε η επιχείρηση που παρέχει την υπηρεσία να αντισταθμίζει το κόστος της και να έχει ένα εύλογο περιθώριο κέρδους Το κόστος των ΥΚΩ (πλην της καθολικής υπηρεσίας) χρηματοδοτούνται μέσω ειδικού τέλους το οποίο επιβάλλεται απ ευθείας σε όλους τους καταναλωτές Η ΡΑΕ, στο πλαίσιο και της απαιτούμενης διασφάλισης της διαφάνειας, καθορίζει μεθοδολογία υπολογισμού του κόστους και του ανταλλάγματος που οφείλεται για την εκπλήρωση υποχρεώσεων παροχής ΥΚΩ Οι σχετικές αποφάσεις, όπως: 14/2014 για τη «μεθοδολογία υπολογισμού του ανταλλάγματος για την κάλυψη των δαπανών παροχής ΥΚΩ στα ΜΔΝ», 357/2014 για την «Έγκριση ανταλλάγματος για την παροχή των ΥΚΩ Προμηθευτή Τελευταίου Καταφυγίου στη ΔEH Α.Ε.» (παρ. 4, άρθρο 56 Ν.4001/2011), και 356/2014 για την «Έγκριση του ανταλλάγματος για την κάλυψη των δαπανών ΥΚΩ για τη έτη 2012 και 2013», που αφορά σε ΥΚΩ για τα ΜΔΝ, πολύτεκνους και ΚΟΤ είναι ενδεικτικές της πολυπλοκότητας της τεχνικής φύσης των σχετικών ζητημάτων που καλούνται να χειριστούν οι Ρυθμιστικές Αρχές στο πλαίσιο εκπλήρωσης του ρόλου τους 32

3. ΥΚΩ - Καθολική Υπηρεσία: Ηλεκτρική Ενέργεια Η παροχή των ΥΚΩ επιβαρύνει, φυσικά, τμήματα του πληθυσμού (οικιακοί καταναλωτές) και κλάδους της οικονομίας (βιομηχανία, αγροτικός τομέας κλπ) Ενδεικτικά, στις οικιακές καταναλώσεις το ύψος της χρέωσης ΥΚΩ (παλαιότερα απόφαση ΡΑΕ, πλέον βάσει αρ. 36 ν. 4067/2012, όπως ισχύει) διαμορφώνεται ως εξής: 0-1.600 κιλοβατώρες 6,99 /MWh 1.601-2.000 κιλοβατώρες 15,7 /MWh 2.001-3.000 κιλοβατώρες 39,87 /MWh άνω των 3.000 κιλοβατωρών 44,88 /MWh Το συνολικό κόστος των ΥΚΩ για τα ΜΔΝ έφτασε το 2013 τα 780 εκ. - τα μισά αφορούσαν στην Κρήτη Η παροχή των ΥΚΩ: για τα ΜΔΝ και τις ευπαθείς ομάδες βαρύνουν όλους τους παρόχους για Καθολική Υπηρεσία και Προμηθευτή Εσχάτου Καταφυγίου έχει ανατεθεί στη ΔΕΗ ΑΕ, ως ο Προμηθευτής με το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς 33

3. ΥΚΩ - Καθολική Υπηρεσία: Ηλεκτρική Ενέργεια Στο πλαίσιο της διαφάνειας και της φειδούς που πρέπει να διακρίνει τις σχετικές αποφάσεις, για τον καθορισμό επιπλέον ΥΚΩ, καταρτίζεται Έκθεση Επιπτώσεων και δημοσιεύεται σε ΦΕΚ, στην οποία, κατ ελάχιστον, εξετάζονται (Ν. 4001/2011): Η αναγκαιότητα λήψης του μέτρου επιβολής ΥΚΩ Ανάλυση των επιπτώσεων του προτεινόμενου μέτρου στον ανταγωνισμό Ειδική αιτιολόγηση ως προς την αναλογικότητα του μέτρου προς τον επιδιωκόμενο σκοπό σε σχέση με λιγότερο επαχθή για τον ανταγωνισμό μέτρα Τον προτεινόμενο χρονικό περιορισμό επιβολής του μέτρου και την περιοδική επανεξέταση των κριτηρίων επιβολής του Τα μέτρα εξασφάλισης της διαφάνειας στον τρόπο υπολογισμού του ανταλλάγματος και της αποτροπής της παράβασης των διατάξεων του άρθρου 106 της ΣΛΕΕ 34