Η Αγορά Φρούτων και Λαχανικών στη Γεωργία 1. Οικονομική Κατάσταση-Εξωτερικό Εμπόριο της Γεωργίας Ο πληθυσμός της Γεωργίας, σύμφωνα με στοιχεία της Κρατικής Στατιστικής Υπηρεσίας (ΚΣΥΓ), ανέρχεται σε 4,6 εκατ. εκ των οποίων 1,13 εκατ. διαμένουν στην πρωτεύουσα της χώρας, Τιφλίδα. Με κατά κεφαλή εισόδημα μόλις 2.920 δολλάρια το 2008, και 2.500 το 2009 (εκτ.), η Γεωργία συγκαταλέγεται μεταξύ των φτωχότερων κρατών της Ευρώπης. Εν τούτοις, η χώρα είχε παρουσιάσει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης κατά το πρόσφατο παρελθόν: 9,4% για το 2006 και 12,1 % για το 2007, ενώ μειώνεται στο 2,1% το 2008 λόγω της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης αλλά και της πολεμικής σύρραξης με την Ρωσία τον Αύγουστο του 2008. To 2009, ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν αρνητικός (-4%). Το ίδιο συνέβη και με την εισροή άμεσων ξένων επενδύσεων στη Γεωργία, όπου ενώ υπήρχε μία σημαντική ετήσια αύξηση τα προηγούμενα χρόνια, παρατηρείται μεγάλη μείωση από το 2008. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στον πίνακα 1, κατά το 2007, η αξία των άμεσων ξένων επενδύσεων στη Γεωργία ανήλθε σε 2,014 δισ. δολλάρια, το 2008 υπήρξε μείωση σε 1,564 δισ. δολλάρια ενώ κατά το πρώτο εννιάμηνο του 2009 σε 505,2 εκατ. δολλ. Η αξία των εξαγωγών της χώρας, κατά το 2009 ανήλθε στο ποσό των 1,13 δισ. δολλ. ΗΠΑ ενώ το ίδιο διάστημα οι εισαγωγές ήταν της τάξεως των 4,37 δισ. δολλ. Το 2009, το έλλειμμα στο εμπορικό ισοζύγιο της χώρας έφθασε τα 3,24 δισεκ. δολλ. ΗΠΑ. Πίνακας αρ.1: Εξωτερικό εμπόριο της Γεωργίας τα τελευταία πέντε έτη (Ποσά σε εκατ. δολλ. ΗΠΑ) 2005 2006 2007 2008 2009 Όγκος εμπορίου 3.355,4 4.613,9 6.447,3 7.800,6 5.513,8 Εξαγωγές 865,5 936,2 1.232,4 1.496,1 1.135,5 Εισαγωγές 2.490,0 3.677,8 5.214,9 6.304,6 4.378,3 Εμπορικό ισοζύγιο -1.624,5-2.741,5-3.982,5-4.808,5-3.248,8 Άμεσες Ξένες Επενδύσεις 449,8 1.190,4 2.014,8 1.564,0 505,2* Πηγή: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Γεωργίας * Το ποσό αυτό αφορά στο πρώτο εννιάμηνο του 2009 2. Ιδιαιτερότητες της αγοράς Για την αξιολόγηση της γεωργιανής αγοράς θα πρέπει να ληφθούν υπ όψη τα ακόλουθα: Α) Το χαμηλό βιοτικό επίπεδο μεγάλου μέρους του πληθυσμού δεν επιτρέπει την ευρεία διάθεση ποιοτικών καταναλωτικών αγαθών. Προτιμώνται από την πλειονότητα των καταναλωτών προϊόντα χαμηλής τιμής τα οποία δεν θεωρούνται υψηλής ποιότητας. Β) Η αγορά είναι «μικρή» από άποψη αριθμού καταναλωτών και όγκου εισαγωγών, με θετικές εν τούτοις προοπτικές. Η σταδιακή άνοδος του βιοτικού επιπέδου θα δημιουργήσει ζήτηση και για ορισμένα ελληνικού ενδιαφέροντος είδη τροφίμων. Γ) Η χώρα διαθέτει φιλελεύθερο εισαγωγικό καθεστώς με χαμηλούς δασμούς και περιορισμένα εμπόδια μη δασμολογικού χαρακτήρα. - 1 -
Δ) Η Γεωργία αποτελεί διάδρομο πρόσβασης προς τις αγορές της Κεντρικής Ασίας. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει ο λιμένας του Πότι, όπου έχει κατασκευαστεί μεγάλη ζώνη ελεύθερου εμπορίου. 3. Η αγορά φρούτων και λαχανικών Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών στη Γεωργία, παρουσιάζει σταθερή αύξηση. Όπως φαίνεται από τον Πίνακα 2, μεταξύ των εισαγόμενων αγροτικών προϊόντων, κατά τα τελευταία τρία χρόνια, τα πορτοκάλια βρίσκονται στην πρώτη θέση. Ωστόσο, η παραγωγή των πορτοκαλιών στη Γεωργία είναι πολύ μικρή σε αντίθεση με την παραγωγή επιτραπέζιων σταφυλιών που είναι η μεγαλύτερη μεταξύ των εξεταζόμενων αγροτικών προϊόντων (Πίνακας 4). Πίνακας αρ.2: Εισαγωγές φρούτων και λαχανικών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) 2007 2008 2009 Πορτοκάλια 1.390,9 1.195,3 2.960,9 Μανταρίνια 40,6 11,4 6,5 Καρπούζια 291,6 279,3 241,8 Πεπόνια 433,2 34,5 25,8 Μήλα 564,2 322,2 919,0 Κεράσια 2,6 2,3 8,9 Ροδάκινα και νεκταρίνια 46,6 17,3 26,3 Ακτινίδια 244,1 293,9 277,4 Επιτραπέζια σταφύλια 1.075,4 1.159,5 1.165,4 Αγγούρια 938,2 932,0 1.492,4 Πιπεριές 654,6 919,1 719,7 Πίνακας αρ.3: Εξαγωγές φρούτων και λαχανικών από τη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) 2007 2008 2009 Πορτοκάλια 12,6 108,0 3,8 Μανταρίνια 4.579,5 3.738,4 15.670,5 Μήλα 451,1 3.699,0 75,2 Κεράσια 5,7 37,4 29,8 Ροδάκινα και νεκταρίνια 78,8 319,9 597,6 Ακτινίδια 0,2 7,4 0,5 Επιτραπέζια σταφύλια - 85,0 4,1-2 -
Πίνακας αρ.4: Παραγωγή φρούτων και λαχανικών στη Γεωργία (σε χιλ.τόνους) 2007 2008 Πορτοκάλια 3,7 1,9 Μανταρίνια 93,6 51,6 Καρπούζια-Πεπόνια-Κολοκύθια 73,5 52,8 Μήλα 101,3 41,5 Κεράσια 5,5 4,0 Ροδάκινα και νεκταρίνια 8,2 13,7 Επιτραπέζια σταφύλια 227,3 175,8 Αγγούρια 20,3 18,6 Πιπεριές 4,3 5,8 Όσον αφορά στις εισαγωγές φρούτων και λαχανικών το 2009, όπως φαίνεται στους πίνακες 5-15, η Τουρκία ήταν ο βασικός προμηθευτής της Γεωργίας σε πορτοκάλια (2,58 εκατ. δολλ.) ενώ πραγματοποίησε τις περισσότερες εισαγωγές καρπουζιών, πεπονιών, ροδάκινων, νεκταρινιών και αγγουριών. Κατά το 2009, η Ολλανδία πραγματοποίησε τις περισσότερες εισαγωγές μήλων (262 χιλ. δολλ.), το Ιράν ήταν στην πρώτη θέση στις εισαγωγές ακτινίδιων (150 χιλ. δολλ.) και σταφυλιών (480 χιλ. δολλ.) ενώ από την Ινδία εισήχθησαν οι περισσότερες ποσότητες πιπεριών (146 χιλ. δολλ.). Όσον αφορά στις εισαγωγές μανταρινιών, φαίνεται στον πίνακα 6 ότι το 2009 μόνο η Τουρκία εισήγαγε το εν λόγω προϊόν στην αγορά της Γεωργίας, ωστόσο τόσο το 2009 όσο και τα προηγούμενα έτη, οι συνολικές εισαγόμενες ποσότητες είναι μικρές δεδομένου ότι η παραγωγή μανταρινιών στη χώρα κρίνεται αρκετά ικανοποιητική ενώ πραγματοποιεί επίσης εξαγωγές σε σημαντικές ποσότητες. Οι εισαγωγές κερασιών επίσης κυμαίνονται σε πολύ χαμηλά επίπεδα (πίνακας 12). Πίνακας αρ.5: Εισαγωγές πορτοκαλιών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αργεντινή - - 18,4 Αρμενία 23,4 6,5 - Αζερμπαϊτζάν - 0,3 - Αίγυπτος 16,2 103,2 88,8 Ελλάδα - 12,4 69,8 Ισραήλ 20,2-82,6 Ιταλία - 0,2 - Ολλανδία 33,7 46,2 63,1 Νότια Αφρική 59,8 93,4 49,9 Συρία - - 7,7 Τουρκία 1.233,3 914,2 2.580,6 Ουκρανία 4,4 0,2 - Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα - 18,7 - Σύνολο 1.390,9 1.195,3 2.960,9-3 -
Πίνακας αρ.6: Εισαγωγές μανταρινιών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αρμενία 6,6 - - Αζερμπαϊτζάν 2,7 0,2 - Ολλανδία - 0,1 - Τουρκία 31,3 10,8 6,5 Ουκρανία - 0,3 - Σύνολο 40,6 11,4 6,5 Πίνακας αρ.7: Εισαγωγές καρπουζιών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αζερμπαϊτζάν 22,6-1,7 Γερμανία - - 0,1 Ιράν 25,1 22,8 7,7 Ολλανδία 0,3 1,8 1,6 Συρία - - 13,7 Τουρκία 243,5 254,6 217,0 Σύνολο 291,6 279,3 241,8 Πίνακας αρ.8: Εισαγωγές πεπονιών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αρμενία - 5,0 - Αζερμπαϊτζάν 409,3 9,0 3,8 Γερμανία - - 0,3 Ιράν 2,0 - - Ολλανδία 1,2 2,6 2,0 Τουρκία 20,7 9,9 19,7 Τουρκμενιστάν - 8,0 - Σύνολο 433,2 34,5 25,8 Πίνακας αρ.9: Εισαγωγές ακτινιδίων στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αζερμπαϊτζάν 1,5 - - Χιλή - - 73,9 Ελλάδα - - 15,8 Ιράν 228,9 236,3 150,8 Ολλανδία 12,0 56,6 25,4 Τουρκία 1,8 0,7 11,5 Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα - 0,3 - Σύνολο 244,1 293,9 277,4-4 -
Πίνακας αρ.10: Εισαγωγές μήλων στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αρμενία 19,2 5,8 213,9 Αζερμπαϊτζάν 116,6 25,7 - Βέλγιο 12,5 - - Χιλή 23,0 89,8 30,1 Κίνα 27,8 10,4 17,1 Γαλλία 13,8 63,6 61,6 Γερμανία 9,7-4,2 Ιράν 105,2 3,0 22,4 Μολδαβία - - 10,1 Ολλανδία 32,3 93,0 262,5 Πολωνία 54,6-30,2 Νότια Αφρική - 29,1 - Τουρκία 118,4 0,1 254,7 Ουκρανία - - 12,1 Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 31,1 1,8 - Σύνολο 564,2 322,2 919,0 Πίνακας αρ.11: Εισαγωγές σταφυλιών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αρμενία 154,1 152,4 169,1 Αζερμπαϊτζάν 8,6 1,6 - Γερμανία 2,5 4,2 4,1 Ιράν 706,6 766,4 480,2 Λιθουανία - 5,4 0,9 Μολδαβία - - 7,4 Ολλανδία 0,8 3,9 3,3 Τατζικιστάν - - 26,2 Τουρκία 152,3 183,4 462,8 Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 1,4 - - ΗΠΑ 26,4-0,0 Ουζμπεκιστάν 22,2 41,7 11,4 Άλλες χώρες 0,5 0,4 0,0 Σύνολο 1.075,4 1.159,5 1.165,4 Πίνακας αρ.12: Εισαγωγές κερασιών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αρμενία - 2,2 8,8 Τουρκία 2,6 0,0 0,1 Σύνολο 2,6 2,3 8,9-5 -
Πίνακας αρ.13: Εισαγωγές ροδάκινων και νεκταρινιών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αρμενία 10,8 0,8 1,4 Ολλανδία 0,1 0,8 0,5 Τουρκία 35,4 15,6 24,3 Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα 0,3 - - Σύνολο 46,6 17,3 26,3 Πίνακας αρ.14: Εισαγωγές πιπεριών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αρμενία 36,2 126,6 145,0 Βουλγαρία 178,3 138,9 88,9 Κίνα 7,0-42,5 Τσεχία - 1,1 - Γαλλία 5,5 0,3 1,9 Γερμανία 1,1 0,9 2,6 Ελλάδα - 2,6 21,6 Ινδία 22,3 76,3 146,7 Ιράν 15,2 13,2 - Ισραήλ - 0,4 6,4 Ιταλία - 0,7 1,8 Κιργιστάν - 3,6 38,9 Ολλανδία 1,7 1,6 - Τατζικιστάν - 8,2 2,2 Τουρκία 5,8 1,9 11,9 Ουκρανία 103,2 146,9 117,3 Ουζμπεκιστάν 239,7 128,3 35,8 Βιετνάμ 37,9 266,5 56,1 Άλλες χώρες 0,9 1,0 0,2 Σύνολο 654,6 919,1 719,7 Πίνακας αρ.15: Εισαγωγές αγγουριών στη Γεωργία (σε χιλ. δολλ. ΗΠΑ) Αρμενία - 5,4 3,7 Αζερμπαϊτζάν 95,0 16,8 4,7 Ιράν 72,6 46,5 35,8 Ιορδανία - - 35,0 Συρία - - 17,3 Τουρκία 770,7 863,3 1.395,8 Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα - 0,0 - Σύνολο 938,2 932,0 1.492,4-6 -
4. Εισαγωγικό καθεστώς και φορολογία τροφίμων Η Γεωργία ήδη έχει προχωρήσει σε μεγάλες μειώσεις δασμών και κατάργηση μη δασμολογικών μέτρων. Οι δασμολογικοί συντελεστές περιορίζονται σε τρεις κατηγορίες: 0%, 5% και 12%. Για τα αγροτικά προϊόντα που εμφανίζονται στον πίνακα 2, απαιτείται δασμός της τάξεως του 12% εκτός από τις πιπεριές, για την εισαγωγή των οποίων δεν επιβάλλεται δασμός. Για όλα τα ανωτέρω προϊόντα απαιτείται, κατά την εισαγωγή τους, πιστοποιητικό φυτο-υγειονομικής προστασίας. Για κάθε τελωνειακή δήλωση που υπερβαίνει την αξία των 3.000 Λάρι απαιτείται καταβολή 60 Ευρώ, ενώ για δηλώσεις που αντιστοιχούν σε αξία μικρότερη των 3.000 Λάρι καταβάλλεται το ποσό των 5 Ευρώ. Δεν υφίστανται ποσοτικοί περιορισμοί. Ο φόρος προστιθέμενης αξίας είναι της τάξης του 18%. Έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια σημαντική πρόοδος στην καταπολέμηση της διαφθοράς και την απλοποίηση των τελωνειακών διαδικασιών. Μεταξύ των χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ) ισχύει συμφωνία ελευθέρου εμπορίου και τα προϊόντα διακινούνται ελεύθερα (με κάποιες εξαιρέσεις), συνοδευμένα από πιστοποιητικό προέλευσης. - 7 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 SUPER MARKETS GOODWILL Ltd Hypermarket 1 King Parnavaz avenue 0121, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 53-88-11, 59-49-97, Fax: (00 995 32) 59-49-97 E-mail: info@goodwill.ge www.goodwill.ge Gen. Director: Mr. Nugzar Magularia POPULI (Supermarket Head-office) Isani, 48/5 Bogdan Khmelnicki str., Tbilisi, Georgia Tel: (00995 32) 70-37-59 E-mail: info@populi.ge, www.populi.ge Director: Mr. Evgeni Fichkhaia BADEN-BADEN Ltd Supermarket 86/90 Davit Agmashenebeli ave., 0102, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 94-22-08, 94-02-10, Fax: 00 995 32 94-33-36 Gen. Director: Mr. Vakhtang Gotua BIG-BEN Supermarket, Vake 777 ltd 52 Ilia Chavchavadze ave., 0179, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 25-04-05, 22-76-99, Fax: (00 995 32) 22-76-99 E-mail: ltdvake777@gol;ge Director: Mr. Giorgi Maskharashvili EUROMARKET Ltd Supermarket 7 Freedom Square, 0105, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 55-20-26, 55-20-27, Fax: (00 995 32) 55-20-26 Director: Mr. Anton Mgaloblishvili EUROCENTER Ltd Supermarket 54 Ilia Chavchavadze ave., 0179, Tbilisi, Georgia Tel: (00995 32) 22-72-08, 23-16-11, 23-02-87, Fax: (00995 32) 23-16-11 Director: Mr. Beglar Sioridze VERNISAGE Ltd Supermarket 1 Vekua str., 0105, Tbilisi, Georgia Tel: (00995 32) 99-67-12, 93-57-78, 98-05-91, Fax: (00995 32) 99-67-12 Director: Mr. Gocha Janashia KONTINENTAL Ltd Supermarket 14 Aleksandre kazbegi ave., 0160, Tbilisi, Georgia Tel: (00995 32) 91-02-04, 91-03-04, Fax: (00995 32) 91-02-04 Director: Mr. Zaza Janishvili - 8 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ Ponto Star Company 3 Akhvlediani str. Tbilisi, Georgia Tel: (0099532) 340 438, Fax: (00 995 32) 911 341 Mob: (00 99577) 731 101 Director -Mr Levan Davitadze Kolkhi Group 92. Lvovi str. Tbilisi, Georgia Tel./Fax: (00 995 32) 39 90 37 E-mail: info@kolkhialco.ge Director: Mr. Zaza Rusadze SMART Company Tbilisi, 35 Qeburias St. Tel: (0099 532) 34 53 04 Fax: (0099 532) 34 13 36 Mobile: (0099 59) 5553999 E-mail: foodhouse@posta.ge Director: Mr Giorgi Amaglobeli Ltd Nova (Food Products) Add: Tbilisi, Georgia, 4 Vaja-Pshavela ave. Tel: (00 995 32) 45 23 71 Fax: (00 995 32) 37 11 08 E-mail: info@nova.com.ge Mr Kote Burdzenidze Ltd West Invest (Importer of Food Products) Add:Georgia, Tbilisi 47 Kostava str. Tel: (00 995 32)43 83 77 (00 995 32)99 72 75 Tel/Fax: (00 995 32)98 75 89 Mr Gela Bateshvili KANTI Ltd 26 Chkondideli str., 0180, Tbilisi, Georgia Tel: (00995 32) 66-20-20, 66-80-00, Fax: (00995 32) 66-20-00 E-mail: info@kanti.ge, office@kanti.ge, aleko-khomeriki@kanti.ge Web-Site: www.kanti.ge Gen. Manager: Mr. Giorgi Pipia (E-mail: giorgi@kanti.ge) BB Company Ltd 26 Kostava str, 0179, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 14-40-00, 98-40-24 Fax: (00 995 32) 98-40-24 E-mail: mail@bb-company.com, www.bb-company.com - 9 -
President: Mr. Alexander Beridze GEO-FOODS DISTRIBUTION Ltd 87/a Tsereteli ave, 0119, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 35-43-55 Fax: (00 995 32) 91-31-50 Director: Mr. Steven Premcumar GOGITA private enterprise Food products Distribution Company 87/a Tsereteli ave. 0119, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 59-50-15 Mob: (00 995 99) 25-28-68 Fax: (00 995 32) 59-50-56 Director: Mr. Giorgi Aslamazishvili DILOGIA Ltd Food products Distribution Company 8/a Kavtaradze str, 0186, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 30-13-10, 30-13-12 Fax: (00 995 32) 30-13-12 E-mail: s_buachidze@dilogia.com.ge Gen Manager: Mr. Shalva Gordeziani DIPLOMAT HOLDING Ltd 117 Tsereteli ave, 0119, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 35-64-30, 35-61-34, 91-05-04 Fax: (00 995 32) 35-64-30 E-mail: diplomat@holding.com.ge Gen. Director: Mr. Nugzar Gorgiashvili CLAUSS Joint-stock Company Apt. 6, 15 Shio Mgvimeli str, 0179, Tbilisi, Georgia Tel: (00 995 32) 44-19-54, 71-19-15 Fax: (00 995 32) 44-19-54 E-mail: clauss@clauss.ge, clauss@caucasus.net www.clauss.ge Director: Mr. Irakli Kvantaliani G. S. GEORGIA Ltd Food Products Distribution V Floor, 2 Marshal Gelovani str 0159, Tbilisi, Georgia Tel/fax: (00 995 32) 37-02-22 E-mail: gsg@posta.ge Director: Mr. Teimuraz Gogishvili - 10 -