ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΜΑ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΜΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ.

Α.Τ.Ε.Ι. ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΘΕΜΑ: ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΜΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ. ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΑ: ΒΥΣΟΥΛΗ ΑΘΗΝΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ, 2014 ΚΑΜΕΝΙΔΟΥ ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΒΑΛΑ 1

Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΟ 1ο ΕΙΣΑ ΓΩ ΓΗ 1.1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Θα αναφέρουμε το πρόβλημα, τον σκοπό και τους επιμέρους στόχους της έρευνας και τον τόπο και χρόνο διεξαγωγής της έρευνας. Επίσης, αναφέρει την προσφορά της έρευνας και τις πιθανόν παραγόμενες ωφέλειες. 1.2. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ Το τραπεζικό σύστημα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη μιας χώρας και στη σχέση της με τις άλλες. Ο βασικός ρόλος των διάφορων χρηματοδοτικών ιδρυμάτων και οργανισμών είναι να βοηθήσουν τον οικονομικό μετασχηματισμό που συνεπάγεται η οικονομική ανάπτυξη. Η χρηματοδοτική διαμεσολάβηση αποτελεί έναν από τους βασικότερους παράγοντες, γιατί επηρεάζει και προσδιορίζει την οικονομική ανάπτυξη αλλά και επηρεάζεται από αυτή, με αποτέλεσμα να δη μιουργούνται αμοιβαίες αλληλεπιδράσεις. Το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα άρχισε να διαμορφώνει την φυσιογνωμία του μετά το 1960. Στα πλαίσια μιας σύγκρισης μεταξύ ελληνικών και ξένων τραπεζών και παρά την πρόοδο των ξένων τραπεζών στη χώρα μας ήταν αρκετά αποδοτική. Με την επιλογή των πιο αποδοτικών εργασιών και πελατών, με τον σύγχρονο μηχανοργανωτικό εξοπλισμό που διαθέτουν, με την πρόσληψη αρκετά ικανών στελεχών καταλήγουν να είναι πιο αποδοτικές από τις ελληνικές τράπεζες. Η ανάγκη βαθύτερης μελέτης του Ελληνικού τραπεζικού συστήματος άρχισε τελευταία 2

να γίνεται όλο και πιο επιτακτική με αποτέλεσμα να κερδίζει συνεχώς έδαφος. Μέχρι το 1814, έτος που ιδρύθηκε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, δεν είχε εμφανιστεί καμία σημαντική προσπάθεια για τραπεζική δραστηριότητα στην ελληνική οικονομία. Η πρώτη προσπάθεια έγινε το 1828, επί Καποδίστρια, με τη σύσταση της Εθνικής Χρ η ματιστική ς Τράπεζας. Στην ουσία, η πρώτη αυτή ελληνική τράπεζα λειτούργησε ως δανειστικός οργανισμός για λογαριασμό του κράτους, με περιορισμένη δραστηριότητα γύρω από τραπεζικές εργασίες. Η περιορισμένη τραπεζική δραστηριότητα της τράπεζας αυτής σε συνδυασμό με την αποτυχία της να εμπνεύσει την αναγκαία εμπιστοσύνη, οδήγησε στη διάλυση της το 1834. Ουσιαστικά το ελληνικό κράτος αποκτά την πρώτη του Τράπεζα με την ίδρυση της ΕΤΕ στις 30 Μαρτίου του 1841. Με την ίδρυση της ΕΤΕ, που αποτέλεσε το μοχλό για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, άρχισε η λειτουργία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Η ΕΤΕ λειτούργησε ως Τράπεζα μικτής μορφής, εκτός δηλαδή από την αρμοδιότητα εκδοτικής τράπεζας, είχε την αρμοδιότητα κτηματικής και αγροτικής τράπεζας και με την πάροδο του χρόνου διεύρυνε τις εργασίες της για να φτάσει το 1900 να διενεργεί όλες τις τραπεζικές συναλλαγές. Άλλες τράπεζες που ιδρύθηκαν την εποχή αύτη ήταν η Ιονική με έδρα την Κέρκυρα, που ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1839, η προνομιούχος Τράπεζα Ηπειροθεσσαλίας με έδρα το Βόλο που ιδρύθηκε το 1882 και η Τράπεζα Κρήτης που ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1899 με έδρα τα Χανιά. Οι τράπεζες αυτές άσκησαν το εκδοτικό προνόμιο τους, πλην αυτής της Ηπε ιροθεσσαλίας, μέχρι το 1920. Μετά το 1920 η Ιονική - Λαϊκή έμεινε καθαρά εμπορική τράπεζα, η Τράπεζα Ηπε ιροθεσσαλίας συγχωνεύτηκε με την Εθνική το 1920 καθώς και η Τράπεζα 3

Κρήτης το 1919. Η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος (ΑΤΕ), ιδρύθηκε με το νόμο 1332, τον Ιούνιο του 1929, περί κυρώσεως της μεταξύ Ελληνικού Δημοσίου και της Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος συμβάσεως και περί συστάσεως και λειτουργίας Αγροτικής Τραπέζης. Στη νέα Τράπεζα συγχωνεύτηκαν και άλλες τέσσερις τράπεζες που παράλληλα με την ΕΤΕ ασκούσαν την αγροτική πίστη. Η ΑΤΕ ιδρύεται ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός κοινωφελούς χαρακτήρα, με κύριο σκοπό την αποκλειστική χρηματοδότηση με ευνοϊκούς όρους του αγροτικού τομέα και την ενίσχυση της αγροτικής ανάπτυξης. Η ΑΤΕ δεν περιορίζεται μόνο σε καθαρά τραπεζικές εργασίες. Άσκησε έλεγχο και εποπτεία στους γεωργικούς συνεταιρισμούς και βοήθησε στην οργάνωση και ανάπτυξή τους. Το 1950 η ΑΤΕ διεύρυνε τις δραστηριότητες της στον αγροτικό τομέα. Η ΑΤΕ ιδρύει μια σειρά εταιρειών μεταποίησης αγροτικών προϊόντων και αξιοποίησης των πλουτοπαραγωγικών πόρων διαφόρων περιοχών της χώρας. Το 1980 η ΑΤΕ διεύρυνε τις δραστηριότητες της και στον εξαγωγικό τομέα αναπτύσσοντας ένα ευρύ δίκτυο καταστημάτων σε όλη την Ελλάδα καθώς και νέα χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες. Στα πλαίσια αυτά ιδρύει τις ασφαλιστικές εταιρίες, Αγροτική Ασφαλιστική και Αγροτική Ζωής. Το 1991 η Αγροτική Τράπεζα γίνεται ανώνυμη εταιρεία ενώ παράλληλα ιδρύει ένα ολοκληρωμένο όμιλο παροχής χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών. Το 2000 η Αγροτική Τράπεζα πραγματοποιεί αύξηση μετοχικού κεφαλαίου για την εισαγωγή της στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών και από τον Ιανουάριο του 2001 διαπραγματεύεται η μετοχή της στο ΧΑΑ. Στο Ελληνικό Τραπεζικό Σύστημα υπάγονται 19 τράπεζες και στο Ξένο Τραπεζικό Σύστημα υπάγονται 20 τράπεζες. ( Η ΑΤΕ ΚΑΙ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ, 1986 ΑΘΗΝΑ, ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Τ. ΔΡΟΥΓΚΑ ΚΑΙ ΔΗΜΗΤΡΗ Ι. ΜΗΧΑΛΙΑΚΟΥ). 4

1.3. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Βασικός σκοπός αυτής της έρευνας είναι η διερεύνηση των διαθέσεων και προτιμήσεων των καταναλωτών του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης απέναντι στις τράπεζες και συγκεκριμένα στην Αγροτικής Τράπεζας Ελλάδας. Επίσης, βασικός στόχος αποτελεί ο εντοπισμός των παραγόντων που επηρεάζουν τη στάση τους απέναντι στην ΑΤΕ και κατά επέκταση, ανάλογα με τα αποτελέσματα που θα προκύψουν, να προσδιοριστούν οι παράγοντες που θα συντελέσουν στους λόγους μη συνεργασίας με την ΑΤΕ. Ο μεγάλος ανταγωνισμός στο τραπεζικό σύστημα όσο πάει και αυξάνεται όλο και περισσότερο. Οι επιμέρους στόχοι της έρευνας αυτής είναι: > Διερεύνηση κριτηρίων επιλογής τράπεζας > Διερεύνηση τράπεζας σε συνεργασία με τον καταναλωτή > Λόγοι μη ή συνεργασίας με την ΑΤΕ > Διερεύνηση παραγόντων που αντανακλούν τα κριτήρια επιλογής τράπεζας > Διερεύνηση παραγόντων που αντανακλούν σε λόγους μη συνεργασίας με ΑΤΕ. Στόχος της ΑΤΕ είναι να κερδίζει όχι μόνο τον Αγροτικό πληθυσμό αλλά να κερδίζει και το υπόλοιπο μερίδιο της αγοράς και αυτό θα επιτευχθεί όταν καταλάβει η ΑΤΕ τι είναι αυτό που ζητάει από τη τράπεζα ο καταναλωτής. Εφαρμόζοντας τις 5

επιθυμίες του καταναλωτή μετά από την έρευνα που θα διεξαχθεί θα κερδίσει και το μερίδιο αγοράς που αναζητά. 1.4. Μ Ε Θ Ο Δ Ο Λ Ο ΓΙΑ ΕΡ ΕΥ Ν Α Σ 1.4. ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Ο «πληθυσμός» αποτελείται από όλους τους δυνητικούς ερωτώμενους οι οποίοι θεωρούνται κατάλληλοι να συμμετάσχουν στην έρευνα (Σταθακόπο υλος,2005,σελ. 205). Στην προκειμένη περίπτωση ο πληθυσμός της έρευνας αναφέρεται στους κατοίκους της πόλης της Θεσσαλονίκης. 1.4.1. ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ Ως πλαίσιο δείγματος θεωρούνται όλοι εκείνοι οι κατάλογοι απ' τους οποίους μπορεί να επιλεγεί το δείγμα για μια έρευνα. Εφ' όσον το δείγμα είναι δείγμα πιθανότητας, το πλαίσιο δείγματος είναι απαραίτητο ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο όταν το δείγμα είναι μη πιθανότητας (Σταθακόπουλος,2005,σελ.206). Σε αυτή την έρευνα δεν ήταν απαραίτητο κάποιο πλαίσιο δείγματος μιας και το δείγμα ήταν μη πιθανότητας. 6

1.4.2. ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Η μέθοδος δειγματοληψίας που θα χρησιμοποιηθεί είναι η Convenience Sampling (Συμβατική δειγματοληψία) η οποία θα εφαρμοστεί σε δείγμα 100 ατόμων με σκοπό να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες αναλύσεις. Στόχος της μεθόδου είναι η συλλογή ενός αξιόπιστου, αντικειμενικού και συγκρίσιμου δείγματος του υπό έρευνα πληθυσμού. Οι συμμετέχοντες στην έρευνα θα είναι όλοι ενήλικες που συνεργάζονται με τράπεζα ή μπορεί να συνεργαστούν με αυτήν και θα είναι όλοι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης. 1.5. ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Η ποσοτική έρευνα θα γίνει με τη χρήση ερωτηματολογίου. Θα λάβει χώρα από τον Γενάρη του 2007 στα τέλη του ίδιου έτους και ως τόπος διεξαγωγής της ορίστηκε η Θεσσαλονίκη. Θα εφαρμοστεί σε δείγμα που προέρχεται από κατοίκους της αντίστοιχης περιοχής. 1.6. ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ - ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ ΟΦΕΛΗ Η έρευνα εστιάζεται σε δείγμα που προέρχεται από το πολεοδομικό συγκρότημα Θεσσαλονίκης. Περιέχονται κριτήρια επιλογής τράπεζας καθώς και αναφορές για το πόσο ικανοποιημένοι είναι από την τράπεζα επιλογής τους εφόσον συναλλάσσονται με κάποιες από αυτές που παρέχει το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδος, αν κάποιες από αυτές που παρέχει το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδος, αν συναλλάσσονται με την ΑΤΕ και αν όχι οι λόγοι απόρριψης της. Επειδή για πρώτη φορά διεξάγεται τέτοιου είδους έρευνα για την επιλογή τράπεζας και τους λόγους μη συνεργασίας της ΑΤΕ, 7

πιστεύεται ότι τα συμπεράσματα που θα προκύψουν από την ανάλυση των στοιχείων θα είναι τα εξής: Θα βοηθήσουν άλλοι ερευνητές που θα ασχοληθούν με το ίδιο αντικείμενο στο να δουν τη συμπεριφορά των καταναλωτών και στο να βελτιώσουν τις κλίμακες αξιοπιστίας των ερωτηματολογίων που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα αυτή σχετικά με τις διαθέσεις και τις προτιμήσεις των καταναλωτών. Θα βοηθηθούν τα στελέχη του marketing της ΑΤΕ στο να κατανοήσουν τις προτιμήσεις των καταναλωτών και να τους προσεγγίσουν θετικά. Θα γνωστοποιηθούν στα στελέχη του marketing της ΑΤΕ οι τρόποι προσέγγισης των καταναλωτών από τους ανταγωνιστές της. 1.7. ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗΣ Η δομή αυτής της πτυχιακής αποτελείται από ένα τμήμα και από έξι κεφάλαια. Το τμήμα αναφέρεται στην ποσοτική έρευνα. Η δομή της πτυχιακής κατά κεφάλαιο έχει ως εξής: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Αναφέρεται στο πρόβλημα, στο σκοπό και στους επιμέρους στόχους της έρευνας. Επίσης, δίνει και τη δομή της πτυχιακής. 8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Αναφέρεται σε γενικές πληροφορίες γύρω από το τραπεζικό σύστημα του εξωτερικού αλλά και στην υφιστάμενη κατάσταση των τραπεζών της Ελλάδας και ιδιαίτερα της Αγροτικής Τράπεζας. Ακόμη αναφέρονται οι 5 κορυφαίες τράπεζες στην προτίμηση των κατοίκων σύμφωνα με καταγεγραμμένα στοιχεία. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Περιλαμβάνει την θεωρία της Παγκοσμιοποίησης. Ακόμη μιλάει για τις εξαγορές τις συγχωνεύσεις των τραπεζών και γενικές πληροφορίες πάνω στον οικονομικό - τραπεζικό τομέα. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Περιλαμβάνει την ειδική βιβλιογραφία. Αναφέρεται σε προηγούμενες έρευνες που έχουν σχέση με το υπό μελέτη προϊόν ή παρεμφερή προϊόντα, την μεθοδολογία που χρησιμοποίησαν και τα συμπεράσματα που ανέκυψαν. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Παρουσιάζει τα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας. Ειδικότερα, δίνει την ανάλυση που έγινε και ερμηνεύει τα αποτελέσματα. Τέλος, δίνει τα συμπεράσματα που προέκυψαν από αυτήν. 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 Περιέχει την περίληψη της έρευνας, τα βασικά συμπεράσματα καθώς και τις προτάσεις. 10

Κ Ε Φ Α Λ Α ΙΟ 2 ο ΤΟ Τ Ρ Α Π Ε Ζ ΙΚ Ο Σ Υ Σ Τ Η Μ Α 2.1.ΕΙΣΑΓΩ ΓΗ Το κεφάλαιο δύο αναφέρεται στις έρευνες που έγιναν στο εξωτερικό για τις τράπεζες που εδρεύουν εκεί και για την υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα των τραπεζών και ιδιαίτερα της Αγροτικής. ΙΙ.ΤΟ Χ Ρ Η Μ Α Τ Ο Δ Ο Τ ΙΚ Ο (Τ Ρ Α Π Ε Ζ ΙΚ Ο ) Σ Υ Σ Τ Η Μ Α 2.1.1.Το χρηματοδοτικό (τραπεζικό) σύστημα και η οικονομική ανάπτυξη Μεταξύ των βασικών επιδιώξεων της νομισματοπιστωτικής πολιτικής, στην προσπάθεια υποβοήθησης της διαδικασίας οικονομικής ανάπτυξης, είναι η καθοδήγηση των αποταμιευτών όπως κρατούν τις αποταμιεύσεις τους με τη μορφή διαφόρων χρηματικών αξιών (ίίπ8η ο ί 818εεβΐε), η διασφάλιση της αποδοτικότητας χρησιμοποίησης και κατανομής των αποταμιεύσεων αυτών και η παροχή κινήτρων για την αύξηση τους. Για την επίτευξη των παραπάνω επιδιώξεων οι νομισματικές αρχές θα πρέπει να ενθαρρύνουν τη δημιουργία και επέκταση διαφόρων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και οργανισμών. Ο βασικός ρόλος των διαφόρων χρηματοδοτικών ιδρυμάτων και οργανισμών είναι να βοηθήσουν τον οικονομικό μετασχηματισμό που συνεπάγεται η οικονομική ανάπτυξη, με την εξυπηρέτηση καθοδήγηση και υποβοήθηση της διαδικασίας συγκέντρωσης και διοχέτευσης των 11

αποταμιεύσεων προς τις παραγωγικές επενδύσεις. Στη διαδικασία των διαδοχικών μετασχηματισμών, η χρηματοδοτική δ ια μεσολάβ η σ η ς αποτελεί ένα από τους βασικότερους παράγοντες, γιατί όχι μόνο επηρεάζεται από αυτή, με αποτέλεσμα να δη μιουργούνται αμοιβαίες αλληλεπιδράσεις. Χαρακτηριστικό της διαδικασίας οικονομικής ανάπτυξης διαχρονικά είναι η αύξηση του αριθμού και του είδους των χρηματοδοτικών οργανισμών καθώς και η ραγδαία αύξηση της αναλογίας του χρήματος και των χρηματικών αξιών (ίί πθ ποίθ ίθεεβίε) σε σχέση με το ΑΕΠ. Η χρηματοδοτική διάρθρωση μιας οικονομίας αποτελείται από διάφορους χρηματοδοτικούς οργανισμούς. Ο χαρακτήρας των οργανισμών αυτών, οι όροι λειτουργίας τους, το μέγεθός τους, ο βαθμός συγκέντρωσης σε ενιαίες μονάδες, ο βαθμός και η έκταση της λειτουργικής τους εξε ιδ ίκε υσ η ς, το είδος και ο αριθμός των τραπεζικών εργασιών κλπ., είναι συνάρτηση του βαθμού ανάπτυξης μιας οικονομίας. Τα κυριότερα δ ια μεσολαβ ητικά χρηματοδοτικά ιδρύματα είναι οι κάθε μορφής τραπεζικές επιχειρήσεις. Μεταξύ αυτών οι εμπορικές τράπεζες κατέχουν την πρώτη θέση μια και αποτελούν την κύρια πηγή χρηματοδότησης μιας οικονομίας. Το ερώτημα που ανακύπτει εδώ είναι ο τρόπος με τον οποίο το τραπεζικό σύστημα επηρεάζει την αναπτυξιακή διαδικασία και επομένως η έκταση της συμβολής του στο ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης μιας οικονομίας. Με άλλα λόγια ερευνώνται οι επιδράσεις που ασκεί το τραπεζικό σύστημα στην αναπτυξιακή διαδικασία. Η βασικότερη συμβολή των χρηματοδοτικών οργανισμών στην οικονομική ανάπτυξη είναι το ότι υποβοηθούν στην αποδοτική κατανομή των πόρων μεταξύ των διαφόρων παραγωγικών δραστηριοτήτων, διαμέσου της συγκέντρωσης και διοχέτευσης της αποταμίευσης προς τους παραγωγικούς τομείς. Το σύστημα, θα μπορούσε να πει κανείς, με τις πιστωτικές του λειτουργίες, 12

ανακατανέμει τις αποταμιεύσεις μεταξύ των διαφόρων δραστηριοτήτων της οικονομίας, επηρεάζοντας έτσι την κατανομή του συγκεντρωμένου κεφαλαίου και μέσω αυτού την κατανομή των υπόλοιπων παραγωγικών πόρων. Με άλλα λόγια το χρηματοπιστωτικό σύστημα επηρεάζει το συνδυασμό των συντελεστών και τις συναρτήσεις παραγωγής στις διάφορες παραγωγικές δραστηριότητες και επιχειρηματικές μονάδες. Στις υπό ανάπτυξη χώρες, όπου το χρηματοδοτικό σύστημα είναι αρκετά υπανάπτυκτο, ένας από τους βασικούς στόχους της αναπτυξιακής πολιτικής είναι η επιτάχυνση της ανάπτυξης του τομέα αυτού. Η ανάγκη της παρέμβασης της οικονομικής πολιτικής στον τομέα αυτό αναγνωρίστηκε κυρίως μετά τον Α' παγκόσμιο πόλεμο. Στη δεκαετία του '20, πέρα από τις εμπορικές τράπεζες, δ η μιο υ ρ γή θ η καν, σε πολλές υπό ανάπτυξη χώρες, εξειδικευμένα τραπεζικά ιδρύματα (π.χ. Κεντρικές τράπεζες, τράπεζες αγροτικής πίστης, κτη ματιστικής πίστης κλπ.) για την κάλυψη εξειδικευμένων αναγκών. Ακόμη, μετά το Β' παγκόσμιο πόλεμο και κυρίως στη δεκαετία του 1950, δ η μιο υ ρ γή θ η κα ν, στις περισσότερες υπό ανάπτυξη χώρες, ειδικά τραπεζικά ιδρύματα για την εξυπηρέτηση του τομέα των βιομηχανικών επενδύσεων (τράπεζες επενδύσεων). Οι τράπεζες αυτές αναλαμβάνουν τη διενέργεια επενδύσεων σε μεγάλα βιομηχανική έργα όπου το ιδιωτικό ενδιαφέρον είναι χαμηλό ή μάλλον ανύπαρκτο. Το τραπεζικό σύστημα αποτελεί τον πυρήνα του χρηματοοικονομικού μας συστήματος γι' αυτό και η κατάσταση του χρηματοοικονομικού συστήματος εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την χρηματοοικονομική κατάσταση των τραπεζών. Ο τραπεζικός κλάδος διαφέρει από τους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας. Εξαιτίας του χρηματοδοτικού ρόλου που έχει, μπορούμε να πούμε ότι υποβοηθάει τους άλλους χρηματοδοτώντας τους και συνεπώς αποτελεί βάση των υπόλοιπων κλάδων. Εξαιτίας λοιπόν της χρηματοδοτικής στήριξης των τραπεζών, η ανάπτυξη του χρηματοοικονομικού 13

συστήματος συμβάλλει στην ανάπτυξη της οικονομίας. Σημαντική για την ανάπτυξη της οικονομίας κρίνεται και η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, στην οποία συμβάλλει η εφαρμογή της ενιαίας νομισματικής πολιτικής στις χώρες της ζώνης του ευρώ. Βέβαια, η παγκοσμιοποίηση των αγορών μεταβιβάζει εύκολα τις οικονομικές κρίσεις από χώρα σε χώρα και έτσι το περιβάλλον που δραστηριοποιούνται οι τραπεζικοί οργανισμοί μεταβάλλεται συνεχώς. Ο σκοπός της μελέτης είναι να εξεταστεί το μεταβαλλόμενο εξωτερικό περιβάλλον των τραπεζών, που επηρεάζει την στρατηγική των τραπεζών (έτσι ώστε να διαγνωστούν ευκαιρίες και απειλές) και να τονιστεί η σημασία της ποιότητας των τραπεζικών υπηρεσιών με την μορφή της πελατοκεντρικής προσέγγισης που παρουσιάζεται ως συγκριτικό πλεονέκτημα σ' ένα περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού. Η παρούσα πτυχιακή εργασία αφορά την ανάλυση του εξωτερικού μάκρο και μίκρο περιβάλλοντος των τραπεζών που είναι απαραίτητη για την διαμόρφωση της στρατηγικής ενός τραπεζικού ιδρύματος και την σημασία της ποιότητας στα τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες, καθώς και τα κριτήρια επιλογής τράπεζας των πολιτών. 2.2. Η ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΣΤΟ ΚΟΣΜΟ Το 14ο αιώνα στην πρωτοπόρο Φλωρεντία της Ιταλίας, που άνθιζε λόγω της εμπορικής κίνησης στα μεγάλα λιμάνια, γεννήθηκε εκ νέου η έννοια της τράπεζας ( η πρώτη μορφή ήταν την εποχή των Ναϊτών Ιπποτών που «εφεύραν» τον τόκο). Ως αποτέλεσμα δημιουργήθηκε η πρώτη Τράπεζα η οποία σήμερα, 7 αιώνες μετά, λειτουργεί και αναπτύσσεται διαρκώς με 1.900 υποκαταστήματα σε όλη την Ιταλία. Η Β8η 08 Μ ο ηϊθάθίρ8εοή ίά ί 5ίθη 8 ιδρύεται το 1472 και δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα «εξελιγμένο» ενεχυροδανειστήριο που 14

εξυπηρετεί τους κατοίκους της πόλης Siena που βρίσκεται στην Τ οσκάνη. Σήμερα η Ba n ca M o nt ed e i P a sc h id isie na είναι η 7η μεγαλύτερη τράπεζα στην Ιταλία η οποία διαρκώς αναπτύσσεται, δίνοντας μαθήματα ιστορίας εντός και εκτός Ιταλίας. Η χρηματιστηριακή της αξία αυξήθηκε σημαντικά την περίοδο 1991-1996 και αποτελεί ακόμα και σήμερα την πρώτη επιλογή (σε ποσοστό 95%) των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που θέλουν να χρηματοδοτήσουν τις δραστηριότητες τους. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Η παλαιότερη ελληνική Τράπεζα ιδρύθηκε στην Κέρκυρα πριν από 169 χρόνια και ήταν η Ιονική τράπεζα. Η πρώτη ξένη τράπεζα που ήρθε στην Ελλάδα ήταν η Am e r ica n Exp ress, η οποία σήμερα συνεχίζει την παρουσία της με 3 καταστήματα, ενώ αρκετές εργασίες, όπως οι πιστωτικές κάρτες, προωθούνται μέσω συνεργασιών ( AlphaBank). Η δεύτερη ξένη τράπεζα η οποία ήρθε στην Ελλάδα ήταν η Citibank, η οποία συνεχίζει και σήμερα την λειτουργία της στην ενχώρια αγορά μάλιστα με δυναμικούς ρυθμούς, κατέχοντας το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς από πλευράς ενεργητικού, χορηγήσεων και καταθέσεων μετά την Τράπεζα Κύπρου, η οποία εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα αρκετά αργότερα (1990). 2.3. ΚΑΝΟΝΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ :ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ Το πλαίσιο των κανόνων λειτουργίας των τραπεζών είναι ένα από τα καίρια προβλήματα στις ΗΠΑ σήμερα. Ξεκάθαρα, το σύστημα για τα 15

κίνητρα παραγωγικότητας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων - για παράδειγμα ο τρόπος που υπολογίζονται και πληρώνονται τα μπόνους - ενθαρρύνει την πολύ κοντόθωρη ανάληψη κινδύνων που μας έφερε εδώ. Το μέγεθος είναι επίσης πρόβλημα. Εάν οι τράπεζες είναι «πολύ μεγάλες για να αποτύχουν» ρισκάροντας και κερδίζουν και φεύγουν με τα κέρδη. Εάν χάσουν, ο φορολογούμενος πληρώνει τον λογαριασμό. Εργαζόμουν στην Διεθνή Τράπεζα τον καιρό της οικονομικής κρίσης στην Ασία το 1997. Οι διάφορες κρίσεις έφεραν τα ονόματα χωρών -Ινδονησία, Κορέα, Ταϊλάνδη κ.λπ. Όμως αυτές δεν ήταν «εγχώριες» κρίσεις. Η κρίσεις του τραπεζικού συστήματος. Οι αμερικάνικες και ευρωπαϊκές τράπεζες που χορηγούν δάνεια στην Ανατολική Ασία δάνεισαν σε εταιρείες πολύ περισσότερα από τη δυνατότητα αποπληρωμής τους. Τι συνέβη; Έχασαν τις εγγυήσεις τους, επειδή αν αυτό δεν συνέβαινε, όπως ειπώθηκε, θα επερχόταν αναταραχή. Έτσι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τους έβαλε το πιστόλι στον κρόταφο για να σιγουρέψει ότι τα χρέη θα πληρώνονταν. Οι φορολογούμενοι στις χώρες εκείνες εξαναγκάστηκαν να αποπληρώσουν τις εγγυήσεις των τραπεζών. Η μόνη διαφορά με αυτή την κρίση είναι το ότι Αμερικανοί φορολογούμενοι, αντί για φτωχούς ανθρώπους σε ασιατικές χώρες, εξαναγκάζονται να αποπληρώσουν τις τραπεζικές εγγυήσεις! Αποτελεί καλοδεχούμενη εξέλιξη το γεγονός ότι γίνονται τώρα συζητήσεις στην G-20 και αλλού για το πώς θα μεταβληθούν οι κανόνες λειτουργίας των τραπεζών, ώστε αυτές να συμπεριφέρονται 16

καλύτερα. Η διεθνής συνεργασία σε αυτό το εγχείρημα θα ήταν το καλύτερο εξαιτίας της παγκοσμιοποίησης -οι τράπεζες είναι καλές στο να ρυθμίζουν το διεθνές οικονομικό αρμπιτράζ (σ.σ. κερδοσκοπία μέσω συναλλαγών σε ξένα νομίσματα), με την αποστολή κεφαλαίων εκεί όπου ισχύουν οι ελαστικότεροι κανόνες. Στην Ευρώπη είναι έντονη η αίσθηση ότι οι ΗΠΑ σέρνουν τα πόδια τους. Είναι πολύ περισσότερο κατηγορηματικοί σε ότι αφορά τον καθορισμό πλαισίου κανόνων. Ο επικεφαλής της Τράπεζας της Αγγλίας έχει πει πολύ επιγραμματικά, πως «εάν είσαι πολύ μεγάλος για να αποτύχεις, τότε είσαι πολύ μεγάλος για να υπάρχεις». Κανονιστικά πλαίσια λειτουργίας που οδηγούν σε υπερβολική ανάληψη ρίσκων πρέπει να καμφθούν για εκείνα τα ιδρύματα που μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο μία ολόκληρη οικονομία. Η πραγματικότητα είναι ότι το οικονομικό σύστημα έχει αποτύχει να κάνει τη δουλεία του. Η δουλειά του είναι να παίρνει τις καταθέσεις και να τις μετατρέπει σε επενδύσεις με την υψηλότερη απόδοση. Το να τοποθετήσει τις καταθέσεις στο στεγαστικό υπεράνω των αποταμιευτικών δυνατοτήτων των ανθρώπων στην πλουσιότερη χώρα του κόσμου, δεν λειτούργησε έτσι. Το οικονομικό μας σύστημα δεν επιτέλεσε τον κοινωνικό του ρόλο. 2.4. ΟΙ ΞΕΝΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΜΕ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ Στα πλαίσια μιας σύγκρισης μεταξύ ελληνικών και ξένων τραπεζών και παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια στις ελληνικές τράπεζες (τόσο από την άποψη της μηχανογραφικής κάλυψης των περισσότερων εργασιών όσο και από την άποψη του αριθμού των τραπεζικών εργασιών και την ποιότητα των υπηρεσιών) θα μπορούσε, αρχικά, να λεχθεί ότι η δραστηριότητα των ξένων τραπεζών στη χώρα μας ήταν αρκετά αποδοτική. 17

Με την επιλογή των πιο αποδοτικών εργασιών και πελατών, με το σύγχρονο μηχανοργανωτικό εξοπλισμό που διαθέτουν, με την πρόσληψη αρκετά ικανών στελεχών, με το μικρό αριθμό υποκαταστημάτων (45 τον αριθμό του 1984, 4,7% του συνόλου των εμπορικών τραπεζών) και υπαλλήλων που διαθέτουν, με την ενασχόληση κυρίως με το wholesa Ιeba n king και τη μικρή ενασχόληση, με το retailbanking καταλήγουν να είναι πιο αποδοτικές από τις ελληνικές τράπεζες. Η εξέλιξη των καταθέσεων των ξένων τραπεζών τόσο στο σύνολο όσο και κατά τράπεζα. Το ποσοστό των καταθέσεων στις ξένες τράπεζες σε σχέση με τις συνολικές καταθέσεις ήταν 15,2% και 15,4% αντίστοιχα για το 1982 και 1983, ενώ το ποσοστό τους σε σύγκριση με τις καταθέσεις στις εμπορικές τράπεζες και μόνο ήταν 17,5% και 17,1% αντίστοιχα για το 1982 και 1983. Εξάλλου, η εξέλιξη των χορηγήσεων των ξένων τραπεζών τόσο σαν σύνολο όσο και κατά τράπεζα φαίνεται στον πίνακα 13. Το 1983 οι χορηγήσεις των ξένων τραπεζών αντιστοιχούσαν στο 14% του συνόλου των χορηγήσεων του τραπεζικού συστήματος και στο 31% των χορηγήσεων των εμπορικών τραπεζών. ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ Σε πλήρη αναντιστο ιχία βρίσκονται οι αποτιμήσεις των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών σε σχέση με ελληνικές παρά τις σημαντικές διαφορές που παρατηρούνται στο ύψος του ενεργητικού τους. Μπορεί οι δείκτες που λαμβάνονται υπόψη να είναι το RO E, RO A, P/E, P/BV αλλά μια απλή σύγκριση αποτιμήσεων και ενεργητικού αποδεικνύει πολλά. 18

Είναι δυνατό μια τράπεζα να διαθέτει 1.310 τρις ευρώ μεγαλύτερο ενεργητικό δηλαδή απλά να έχει επενδύσει πολλαπλάσια κεφάλαια και να διαθέτει πολλαπλάσια χαρτοφυλάκια από την Εθνική και ταυτόχρονα η διαφορά τους να είναι μόλις στα 14,5 δις ευρώ βάση των κεφαλαιοποιήσεων: Η CreditAgricole διαθέτει ενεργητικό 1,4 τρις ευρώ και η κεφαλαιοποίηση 37 δις ευρώ ενώ η Εθνική διαθέτει ενεργητικό 90 δις ευρώ και κεφαλαιοποίηση 22.5 δις ευρώ. Η Dexia διαθέτει ενεργητικό 566 δις ευρώ και κεφαλαιοποίηση 20 δις ευρώ η Commerzbank διαθέτει ενεργητικό 75 δις ευρώ και ενεργητικό και κεφαλαιοποίηση 9 δις ευρώ. Η AngloIrishBank διαθέτει ενεργητικό 97 δις ευρώ και κεφαλαιοποίηση 7,6 δις ευρώ. Το ενεργητικό της Eurobank ανέρχεται στα 63 δις ευρώ και η κεφαλαιοποίηση της στα 12 δις ευρώ και της Alpha το ενεργητικό διαμορφώνεται στα 52 δις ευρώ και η κεφαλαιοποίηση στα 10 δις ευρώ περίπου. τραπεζών: Τι αποδεικνύει αυτή η σύγκριση μεταξύ των ελληνικών και ξένων 1) Ή ότι οι ελληνικές τράπεζες είναι υπερτιμημένες και οι ξένες υποτιμημένες ή ότι είναι δίκαια αποτιμημένες οι ελληνικές και υποτιμημένες οι ξένες. Και στις δύο περιπτώσεις όμως προκύπτει ότι στην επόμενη φάση που θα αναζητούνται επενδυτικές ευκαιρίες οι ελληνικές τράπεζες δεν είναι σαφές αν θα προσελκύσουν τόσα κεφάλαια όσα εισρέουν το τελευταίο διάστημα. 2) Οι ελληνικές τράπεζες μπορεί να μην είναι εκτεθειμένες σε subprime αλλά είναι σαφές ότι αποτιμώνται υψηλά και η παράμετρος αυτή θα λειτουργήσει αποτρεπτικά ώστε να υπάρξουν deals ξένων στην Ελληνική τραπεζική αγορά. 19

3) Στην περίπτωση που υπάρξει μια γενικευμένη διόρθωση στη χρηματιστήρια οι ξένοι θα σπεύσουν να ρευστοποιήσουν πρώτα από τις ελληνικές τράπεζες λόγω των υψηλών αποδόσεων που επιτυγχάνουν. Οι αποδόσεις των ελληνικών τραπεζών το 2007 σε σχέση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές τράπεζες ήταν από τις υψηλότερες. 4) Οι ελληνικές τράπεζες δύσκολα θα καταφέρουν να συντηρήσουν το ανοδικό momentum στις αποτιμήσεις τους αν δεν υπάρξουν νέο καταλύτες που θα αναζωπυρώσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον. 2.5. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΞΕΝΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ Στο πεδίο των γενικών τραπεζικών εργασιών η διεθνής και η ελληνική εμπειρία δείχνουν ότι οι ξένες τράπεζες σε μια χώρα δε σκοπεύουν - ούτε και έχουν τις προϋποθέσεις - στην άσκηση retailbanking, τουλάχιστον σε ευρεία κλίμακα. Οι προοπτικές για την επέκταση της παρουσίας των ξένων τραπεζών στη χώρα μας περιορίζονται σε συγκεκριμένα τμήματα της αγοράς (π.χ. ναυτιλία, πολυεθνικές εταιρείες) ή σε αυτοτελείς τομείς εργασιών (π.χ. leasing, Factoring κλπ.) που είτε είναι ακόμη άγνωστες στην εγχώρια τραπεζική αγορά ή έχουν ακόμα μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης. Αντίθετα, στον τομέα προσέλκυσης καταθέσεων οι ξένες τράπεζες θα πρέπει να ανταγωνιστούν σκληρά τις μεγάλες ελληνικές τράπεζες, που έχουν το προβάδισμα στον τομέα αυτό κυρίως λόγω του μεγάλου και διάσπαρτου αριθμού υποκαταστημάτων που διαθέτουν ανά τη χώρα. Εργασίες με υψηλή αποδοτικότητα (προσέλκυση κυρίως μεγάλου μεγέθους επιχειρηματικών μονάδων, δάνεια μεγάλων ποσών), συγκέντρωσαν το βάρος της πολιτικής διείσδυσης του υψηλού κόστους 20

και χαμηλής αποδοτικότητας όχι μόνο δεν αποτέλεσε αντικείμενο επιδίωξης αλλά αποφεύχθηκε συστηματικά η ανάληψή τους από ξένες τράπεζες. Ο μικρός αριθμός υποκαταστημάτων των ξένων τραπεζών και η ανάληψη σοβαρών κυρίως εργασιών έχει σαν αποτέλεσμα τα σταθερά έξοδα κατά μονάδα τραπεζικής εργασίας να διαμορφώνονται σε σχετικά χαμηλότερα επίπεδα απ' ότι στις ελληνικές τράπεζες. Επομένων, στο βαθμό που οι ξένες τράπεζες ακολουθούν μια πολιτική προσανατολισμού προς τις πιο αποδοτικές εργασίες και «μετατόπιση» των λιγότερο αποδοτικών εργασιών προς τις ελληνικές τράπεζες πετυχαίνουν μια αποδοτικότητα των κεφαλαίων τους που οπωσδήποτε θα πρέπει να ξεπερνά το μέσο όρο του τραπεζικού συστήματος. 2.6. ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2.6.1. ΓΕΝ Ι ΚΑ Το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδος περιλαμβάνει το σύνολο των τραπεζών της χώρας, ανήκει στον τύπο των μικρών τραπεζών και μοιάζει αρκετά με το Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Όλες οι τράπεζες της χώρας ελέγχονται και εποπτεύονται από τις νομισματικές αρχές της χώρας. Αυτό, γιατί πρόκειται για μηχανισμούς με τους οποίους δη μιουργείται και ελέγχεται η προσφορά χρήματος στην Ελλάδα. Επίσης, η κυβέρνηση ασκεί έλεγχο στη δημιουργία πιστώσεων μέσω του τραπεζικού συστήματος, λόγω του ότι η προσφορά του χρήματος είναι το βασικό εργαλείο οικονομικής πολιτική ς. Το τραπεζικό σύστημα της Ελλάδος αποτελείται από: 1. Την Τράπεζα της Ελλάδος, 21

2. Εμπορικές τράπεζες, 3. Ειδικές τράπεζες, 4. Τράπεζες επενδύσεων, 5. Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, 6. Το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, 7. Ξένες τράπεζες. 2.6.2. ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ 2.6.2. Ι. Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Πρόκειται για την κεντρική εκδοτική τράπεζα της χώρας. Λίγα χρόνια μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Μικρασιατική καταστροφή, βάσει ενός Παραστρατήματος του Πρωτοκόλλου της Γενεύης της 15ης Σεπτεμβρίου 1927, ιδρύθηκε και άρχισε να λειτουργεί το Μάιο του 1928. Με την ίδρυση την ανέλαβε το εκδοτικό προνόμιο από την Εθνική Τράπεζα και εξέδιδε τα τραπεζογραμμάτια και τα κέρματα δραχμών που κυκλοφορούσαν ως νόμιμο χρήμα στην Ελλάδα. Με την ίδρυση, το 1947, του Ιδρύματος Εκτυπώσεως Τραπεζογραμματίων και Αξιών, έπαψε να τυπώνει και να παράγει τραπεζογραμμάτια και κέρματα το 1947 και το 1971 αντίστοιχα. Μετά την είσοδο της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ ( ), η Τράπεζα της Ελλάδος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Ευρωσυντάγματος, με τον Διοικητή της να είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, στο οποίο ανήκει η αποκλειστική αρμοδιότητα να επιτρέπει την έκδοση τραπεζογραμματίων σε όλες τις χώρες που έχουν υιοθετήσει το ενιαίο ευρωπαϊκό νόμισμα. Από το 2002 και μετά η Τράπεζα της Ελλάδος εκδίδει τα νομίσματα του ευρώ, τα οποία έχουν μία εθνική και μία κοινή ευρωπαϊκή όψη. 22

Σήμερα, η Τράπεζα της Ελλάδος έχει μορφή ανώνυμης εταιρίας. Αποτελεί μία ιδιόρρυθμη εταιρία, γιατί ενώ ασκεί δημόσιο λειτούργημα έχει χαρακτηριστεί ως Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Οι μετοχές της είναι ονομαστικές και ένα μέρος από αυτές βρίσκεται στα χέρια ιδιωτών. Οι βασικές λειτουργίες είναι: 1. Είναι Τράπεζα των τραπεζών με την έννοια ότι εποπτεύει και τηρεί τα προσόντα ρευστότητας των άλλων Ελληνικών τραπεζών, 2. Έχει το αποκλειστικό προνόμιο της έκδοσης χαρτονομισμάτων, 3. Ρυθμίζει, σε συνεργασία με τη Νομισματική Επιτροπή, την πιστωτική πολιτική της χώρας και χρησιμοποιεί σαν μέσα είτε την αυξομείωση των επιχειρήσεων, 4. Έχει το μονοπώλιο του συναλλάγματος και φροντίζει για την εξισορρόπηση του ισοζυγίου πληρωμών, 5. Είναι τηρητής και διαχειριστής του Δημόσιου χρήματος. 2.6.2.2. ΤΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ Το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο έχει συμπληρώσει ήδη πάνω από 100 χρόνια παρουσίας στον τραπεζικό χώρο. Είναι ανώνυμη εταιρία με βασικό μέτοχο το Ελληνικό Δημόσιο, είναι μέλος της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ταμιευτηρίων και του Παγκόσμιου Ινστιτούτου Ταμιευτηρίων. Λειτουργεί με την εγγύηση του Κράτους και δέχεται καταθέσεις του κοινού σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου, με τόκο μεγαλύτερο από εκείνο των άλλων τραπεζών. Σκοπός του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου είναι να συγκεντρώνει καταθέσεις από μικρο καταθέσε ις και να 23

διοχετεύει τα πλεονεκτήματά του διαρκείας τόσο προς υπαλλήλους σε δάνεια μέσης και μακράς του Δημοσίου, όσο και προς οργανισμούς κοινής ωφέλειας. 2.6.3. ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ 2.6.3.1. Η ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε το 1841 ως εμπορική τράπεζα και μέχρι την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος είχε το εκδοτικό προνόμιο. Το 1880 εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών (με την ίδρυση του), ενώ από το 1999 η μετοχή της τράπεζας διαπραγματεύεται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης. Η Ε.Τ.Ε. είναι ένα πιστωτικό ίδρυμα το οποίο προσφέρει ένα ευρύ φάσμα χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες ιδιωτών και επιχειρήσεων. Δηλαδή, επενδυτικές εργασίες, χρηματιστηριακές συναλλαγές, ασφάλειες, διαχείριση στοιχείων ενεργητικού - παθητικού, εργασίες χρηματοδοτικής μίσθωσης, διαχείρισης επιχειρηματικών απαιτήσεων. Βάση στατιστικών στοιχείων, η τράπεζα αριθμεί εκατοντάδες καταστήματα και χιλιάδες ΑΤΜ σε όλη τη χώρα, ενώ η παρουσία της στον νοτιοανατολικό ευρωπαϊκό χώρο αριθμεί ήδη τις 891 μονάδες. 24

2.6.3.2. Η ΛΙΡΗΛΒΛΝ Κ Η AlphaBank ιδρύθηκε το 1879, ανήκει στις εμπορικές τράπεζες και είναι η δεύτερη σε μέγεθος τράπεζα της Ελλάδας. Έχει ένα τεράστιο δίκτυο καταστημάτων σε όλη την Ελλάδα, ενώ έντονη είναι η παρουσία της στη διεθνή ευρωπαϊκή αγορά, σε χώρες όπως η Κύπρος, οι Νοτιοανατολικές Ευρωπαϊκές χώρες, και σε με γαλο υπόλε ις όπως η Νέα Υόρκη και το Λονδίνο. 2.6.3.3. Η ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η Εμπορική Τράπεζα ιδρύθηκε το 1907 αποτελώντας μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες της Ελλάδας. Τον Ιούνιο του 2000 η Εμπορική Τράπεζα σύναψε συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας με τον διεθνή τραπεζικό όμιλο ΟΓβά ίϊλ Γίοο ίβ. Δραστηριοποιείται στις εγχώριες και στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου και χρήματος, προσφέροντας ένα πλήρες φάσμα παραδοσιακών και σύγχρονων τραπεζικών προϊόντων και υπηρεσιών, που καλύπτουν τις αποταμιε υτικές χρηματοδοτικές και επενδυτικές ανάγκες των πελατών της. Πρόκειται μια από τις δυναμικές τράπεζες στο χρηματοοικονομικό τομέα και προσφέρει μία μεγάλη γκάμα προϊόντων και υπηρεσιών όπως επιχειρηματικών απαιτήσεων, ασφάλειες, διαχείριση διαθέσιμων θεσμικών επενδύσεων, αμοιβαίων κεφαλαίων, κλπ. Διαθέτει καταστήματα σε όλη την Ελλάδα, καθώς και στο Λονδίνο και λειτουργεί θυγατρικές τράπεζες σε Γερμανία και Κύπρο. 25

2.6.3.4. Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Η Τράπεζα Πειραιώς ιδρύθηκε το 1916. Για πολλές δεκαετίες λειτούργησε ως ιδιωτική Τράπεζα και το 1975 πέρασε υπό κρατικό έλεγχο, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1991. Από την ιδιωτικοποίησή της και μετά (Δεκέμβριος 1991) παρουσιάζει συνεχή και ταχεία ανάπτυξη εργασιών, μεγεθών και δραστηριοτήτων. Σήμερα, η Τράπεζα Πειραιώς ηγείται ενός Ομίλου επιχειρήσεων που καλύπτουν το σύνολο των εργασιών και δραστηριοτήτων του χρηματοοικονομικού τομέα στην Ελλάδα. Διαθέτει ιδιαίτερη τεχνογνωσία στην καταναλωτική - στεγαστική πίστη και στα άλλα προϊόντα τραπεζικής ιδιωτών, στο χώρο των μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεων, στην παροχή υπηρεσιών κεφαλαιαγοράς και επενδυτικής τραπεζικής, στην αναπτυσσόμενη αγορά της χρηματοδοτικής μίσθωσης και, τέλος, στον τομέα της ναυτιλίας. Βέβαια, η παρουσία της τράπεζας εκτείνεται και στο εξωτερικό, κυρίως σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ ισχυρή είναι η παρουσία της και στα μεγάλα χρηματοοικονομικά κέντρα της Νέας Υόρκης και του Λονδίνου. Το δίκτυο καταστημάτων της τράπεζας ξεπερνά τα 500 σε Ελλάδα και εξωτερικό. 2.6.3.5. Η EFGEUROBANK - ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η EurobankEFG, μέλος του E FG Ba n ke u ro pea n F i n a n c ia l G ro u p με έδρα τη Γενεύη, ιδρύθηκε το 1990 με την αρχική επωνυμία «Ευρωεπενδυτική Τράπεζα» και με στόχο την παροχή κυρίως επενδυτικών υπηρεσιών. 26

Η EurobankEFG έχει κατακτήσει την πρώτη θέση στην καταναλωτική πίστη, τα αμοιβαία κεφάλαια, την επενδυτική τραπεζική, τις χρηματιστηριακές εργασίες και τις ασφάλειες ζωής, ενώ είναι ο μεγαλύτερος χρηματοδότης μικρών ελληνικών επιχειρήσεων και από τους μεγαλύτερους χρηματοδότες ελληνικών επιχειρήσεων του ιδιωτικού τομέα. 2.6.3.6 Η ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙ ΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε το 1929, με σκοπό να υποστηρίζει τον αγροτικό τομέα και να τον βοηθάει στην ανάπτυξή του. Με τον ίδιο σκοπό, εδώ και 78 πλέον χρόνια, εξακολουθεί να είναι δίπλα στον κάθε αγρότη, προσφέροντάς του πιστώσεις και εγγυήσεις καθώς και επιδοτήσεις. Βέβαια, η Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος έχει διευρύνει τις δ ραστη ρ ιότητές τις σε όλα τα πεδία τραπεζικών εφαρμογών. Προσφέρει τις υπηρεσίες τις τόσο σε φυσικά πρόσωπα - πελάτες όσο και σε ατομικές και λοιπές επιχειρήσεις. Η Α.Τ.Ε. άλλαξε τη νομική της μορφή το 1991, σε Ανώνυμη Εταιρία. Το 2000 μάλιστα, αύξησε το μετοχικό της κεφάλαιο και εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών. Τη διετία 2004-2006 η τράπεζα κατάφερε να ισχυροποιήσει την εταιρική της εικόνα αλλά και τη θέση της. Μάλιστα, το 2005 μετασχημάτισε το εταιρικό της όνομα σε ΑΤΕ bank δίνοντας έτσι το έναυσμα για τη νέα εποχή ως τράπεζα για όλους τους Έλληνες, κάθε ηλικίας και κοινωνικής τάξης. 27

Όσον αφορά την πολιτική ποιότητα της τράπεζας, θέλει να είναι μία τράπεζα επικεφαλής ενός δυναμικού Ομίλου, να έχει ανθρώπινο πρόσωπο, να εμπνέει τους ανθρώπους της, να εξασφαλίζει υψηλή κερδοφορία, να είναι σύγχρονη και ανθρώπινη για όλους τους Έλληνες. Όπως αναφέρεται και στην ιστοσελίδα της Α.Τ.Ε. για την δέσμευση της τράπεζας μέσω της Πολιτικής για την Ποιότητα: Η ΑΤΕ bank μέσω της Πολιτικής της για την Ποιότητα δεσμεύεται για: - Την παροχή αξιόπιστων υπηρεσιών - Την τήρηση όλων των Νομοθετικών της υποχρεώσεων - Την ανάπτυξη κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ της Τράπεζας και της πελατείας καθώς και την διαμόρφωση μακροχρόνιας, ολοκληρωμένης και δημιουργικής οικονομίας συνεργασίας μαζί τους - Την αποτελεσματική αντιμετώπιση και ικανοποίηση των υφισταμένων και προβλεπόμενων αναγκών εκπαίδευσης, κατάρτισης και εξειδίκευσης των εργαζομένων της ΑΤΕ bank. - Την διάθεση των απαραίτητων πόρων για την διατήρηση και βελτίωση της αποτελεσματικότητας του Συστήματος Ποιότητας της ΑΤΕ ban k. - Τον καθορισμό στόχων Ποιότητας, η επίτευξη των οποίων ανασκοπείται σε τακτά χρονικά διαστήματα. - Την διάθεση της παρούσας πολιτικής για την ποιότητα σε κάθε ενδιαφερόμενο. Βέβαια, για να μπορέσει να υλοποιήσει, να ελέγξει και να αναπροσαρμόσει την Πολιτική της για την Ποιότητα, χρησιμοποιεί το Σύστημα Ποιότητας. Τέλος, αναλύοντας τα οικονομικά μεγέθη της τράπεζας, παρατηρούμε ότι πρόκειται για μια τράπεζα πολλαπλών δραστηριοτήτων που διαθέτει ένα εκτενέστατο πανελλαδικό δίκτυο με 28

εκατοντάδες καταστήματα, γραφεία και ΑΤΜ (μηχανήματα αυτόματης ανάληψης μετρητών). 2.6.4. ΑΛΛΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ 2.6.4.1. Η ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Η Τράπεζα Αττικής ( ή Αΐ:1:ίθ8Β8ηΙ<) ιδρύθηκε το 1925, είναι ανώνυμη εταιρία και ένας δυναμικός χρηματοοικονομικός οργανισμός στην Ελλάδα προσφέροντας όλο το φάσμα τραπεζικών και επενδυτικών προϊόντων και υπηρεσιών σε ιδιώτες, μικρομεσαίες και μεγάλες επιχε ιρ ή σε ις. Βασικοί μέτοχοι της τράπεζας είναι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, το Ταμείο Συντάξεων Μηχανικών - Εργοληπτικών - Δημοσίων Έργων και το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. 2.6.4.2. Η MILLENNIUMBANK Η M ill e n n i u m Ba n k λειτουργεί από το 2000 ως NovaBank και από το 2006 με την παρούσα ονομασία. Μέχρι στιγμής κινείται με ταχύτατους ρυθμούς ανάπτυξης δικτύου και μεγεθών και εισάγοντας καινοτόμα τραπεζικά προϊόντα και υπηρεσίες. 2.7.ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΜΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΙΔΡΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΑΙΤΩΛΙΚΗ ΠΙΣΤΗ - Συνεταιριστικός πιστωτικό οργανισμός. Νέα, ανακοινώσεις, νομοθεσία και επικοινωνία. 29

ASPISBANK ΑΝΩΝΥΜΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ -Πληροφορίες για την τράπεζα, τα προϊόντα, τις υπηρεσίες και το δίκτυο καταστη μάτων. ΓΕΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΓΝΑΤΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ - Προσφέρει χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες, Πλη ροφο ρ ίες, επικοινωνία, webbanking. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - Παρουσίαση της τράπεζας και των παρεχομένων υπηρεσιών. Διαδικτυακές τραπεζικές συναλλαγές. Καταστήματα Εθνικής Τράπεζας ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ - Χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και προϊόντα για ιδιώτες και επιχειρήσεις. Πληροφορίες, καταστήματα, αιτήσεις, web banking. ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ -Ταυτότητα της ένωσης και πληροφορίες για τις δραστηριότητες και τα μέλη. Νέα, εκδηλώσεις, δελτία τύπου και επικοινωνία. ΟΜΙΛΟΣ ΛΑΙΚΗ - E-banking, παρουσίαση του ομίλου και των προσφερόμενων προϊόντων. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΛΕΣΒΟΥ ΚΑΙ ΛΗΜΝΟΥ -Παρέχει χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες για ιδιώτες και επιχε ιρ ή σε ις. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΑΝΙΩΝ - Πληροφορίες για την πορεία και την λειτουργία της, παρουσίαση των προϊόντων και των παρεχομένων υπηρεσιών. ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ - Μία από τις παλιές και ανεπτυγμένες τράπεζες, με πληροφορίες για τις υπηρεσίες του. ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ - Παρουσίαση της τράπεζας και των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών. Αιτήσεις για κάρτες και δάνεια, πληροφορίες για καταστήματα, επικοινωνία. 30

ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ -Πληροφορίες για τις υπηρεσίες και τα προϊόντα της τράπεζας, το χρηματιστήριο, τιμές συναλλάγματος και νέα. ABN AMRO BANK ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - Ανακοινώσεις, έρευνες και δημοσιεύσεις, στατιστικά στοιχεία για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Πληροφορίες για ίδρυση και εποπτεία πιστωτικών ιδρυμάτων. Η τράπεζα της Ελλάδος δεν έχει υποκαταστήματα. Διεύθυνση επικοινωνίας: ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, Πανεπιστημίου 21, ΑΘΗΝΑ 10250. ALPHABANK-Χρηματο - οικονομικές υπηρεσίες για ιδιώτες και επιχειρήσεις. Πληροφορίες για τα προϊόντα, αιτήσεις, web banking,επικοινωνία. Κατάλογος με όλα τα καταστήματα και υποκαταστήματα της AlphaBank. CITI BAN KI NTERN ATION ALPLE- Προσφέρει τραπεζικές υπηρεσίες και προϊόντα σε ιδιώτες και επιχειρήσεις. Πληροφορίες επικοινωνία, καταστήματα, web banking. EUROBANK - Χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που προσφέρει υπηρεσίες σε ιδιώτες και επιχειρήσεις. Πληροφορίες για προϊόντα, web banking, τιμοκατάλογος αιτήσεις, επικοινωνία. GLOBALGROUP - Όμιλος χρηματοοικονομικών και ασφαλιστικών υπηρεσιών. Πληροφορίες για υπηρεσίες, συνεργάτες, εξυπηρέτηση πελατών. HSBC - Παρουσίαση του ομίλου και των παρεχομένων υπηρεσιών. Δίκτυο καταστημάτων, χρηματιστήριο και επικοινωνία. M I LLEN N I U M BAN K - Παρουσίαση της τράπεζας με παροχή περιορισμένου αριθμού εργαλείων και πληροφοριών και επικοινωνία. NOVA BANK 31

PROBANK A.E. PROTONBANK ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. - Χρηματοπιστωτικός όμιλος εταιριών. Πληροφορίες για θυγατρικές εταιρίες, καταστήματα, επικοινωνία, web banking. BAYERISCHE HYPO UND VEREINSBANK A.G. FI RSTB U SI N ES BA N K - FBB. Κατάλογος με όλα τα καταστήματα και υποκαταστήματα FBB. SOCIETE GENERALE ΕΓΝΑΤΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΘΝΙΚΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Α.Ε. Διαχειρίσεως Ενεργητικού και Παθητικού ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ LEASING ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΙΣΤΩΤΙΚΟΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ «ΑΙΤΩΛΙΚΗ ΠΙΣΤΗ» ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΛΕΣΒΟΥ - ΛΗΜΝΟΥ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΑΝΙΩΝ ΤΑΜΕΙΟ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΩΝ ΚΑΙ ΔΑΝΕΙΩΝ ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΟ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟ UNIT BANK ΩΜΕΓΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΤΡΑΠΕΖΟΫΠΑΛΛΗΛΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ - Ο.Τ.Ε. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΣΥΝΔΕΔΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΘΝΙΚΗ Σ ΤΡΑΠΕΖΑΣ 32

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ - Σ.Ε.Α.Τ.Ε. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ- Σ.Υ.Ε.Τ.Ε. ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ - Σ.Π.Ε.Τ. ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΣ ΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ «ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ» 2.8. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 2.8.1. ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ Σύμφωνα με στοιχεία της ICAP (2006), στο διάστημα 2000-2005 το σύνολο της επιχειρηματικής πίστης στην Ελλάδα σημείωσε αύξηση με μέσο ετήσιο ρυθμό 10,97%. Το υπόλοιπο των χορηγήσεων προς επιχειρήσεις στο τέλος του 2005 έφθασε τα 71.282,9 εκ.. Το ίδιο μέγεθος τον Σεπτέμβριο του 2006 ήταν 77.450,6 εκ, έχοντας σημειώσει αύξηση 11,8% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2005. Βάσει των υπολοίπων στα επιχειρηματικά δάνεια μεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων (ποσά άνω του 1εκ. )τον Σεπτέμβριο του 2005 οι πέντε μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες (Εθνική 13,3%, EFGEurobank Εργασίας 13,3%, AlphaBank 15,7%, Πειραιώς 10,0%, Εμπορική 9,6%) ελέγχουν περισσότερο από το 60% της αγοράς. Βάσει των υπόλοιπων στο σύνολο των χορηγήσεων προς επιχειρήσεις (μικρές, μεσαίες, μεγάλες επιχειρήσεις) στο τέλος του 2005 οι πέντε μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες ελέγχουν το 77% - 80% της αγοράς. Είναι: Alpha Bank 19-20%, Εθνική 19-20%, Eurobank 17-18%, Πειραιώς 11-12%, Εμπορική 10-11%. 33

2.8.2.ΔΑΝΕΙΑ ΙΔΙΩΤΩΝ Στο διάστημα 2000-2005 τα στεγαστικά δάνεια στην εγχώρια αγορά σημείωσαν αύξηση με μέσο ετήσιο ρυθμό 30,8% φθάνοντας το ποσό των 43,199,40 εκ., Τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων τον Σεπτέμβριο του 2006 ανήλθαν σε 49,140 εκ., δηλαδή 25,9% αύξηση σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο το 2005. Σύμφωνα, με τα διαθέσιμα στοιχεία τέλους 2005, οι πέντε μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες ελέγχουν περίπου το 74% της αγοράς των στεγαστικών δανείων. Οι πρόσφατες αυξήσεις στα επιτόκια του Euro από την ΕΚΤ δεν αναμένεται να επηρεάσουν δραστικά το ρυθμό της ανάπτυξης της αγοράς στεγαστικής πίστης. Έτσι, για την περίοδο 2006-2008 εκτιμάται ετήσια αύξηση της τάξης του 22% - 24% ενώ από τα μέχρι σήμερα στοιχεία (για το 2006) προμηνύεται άνοδος για το 2006 σε ποσοστό 26%. Η αγορά πιστωτικών καρτών σημείωσε εντυπωσιακή άνοδο κατά την περίοδο 1995-2002 ο αριθμός των καρτών τριπλασιάστηκε ενώ τα υπόλοιπα οκταπλασιάστηκαν. Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλαν οι μέχρι τότε ισχύοντες περιορισμοί για την καταναλωτική πίστη που οδήγησαν σημαντική μερίδα του κοινού στην αναζήτηση κάλυψης των πιστωτικών τους αναγκών με πολλαπλές πιστωτικές κάρτες ανά πιστούχο. Στον τομέα των πιστωτικών καρτών δραστηριοποιούνται 22 εμπορικές τράπεζες και πιστωτικοί οργανισμοί, που καλύπτουν όλους τους τύπους πιστωτικών καρτών. Σύμφωνα με στελέχη του τομέα, ο αριθμός χρεωστικών καρτών σε ισχύ σήμερα είναι περίπου 7 εκατομμύρια. Οι πιστωτικές κάρτες σε ισχύ είναι περίπου 5.5 εκ. από τις οποίες το μεγαλύτερο μερίδιο (60%) αναλογεί στη Visa και ακολουθούν η MasterCard (31%) και οι υπόλοιπες (9% Ame r ica n Exp ress, Diners, κλπ.). Το μέσο υπόλοιπο των 34

πιστωτικών καρτών κατά το διάστημα 2004-2005 αυξήθηκε κατά 13% (σύνολο αγοράς). Ο ρυθμός αύξησης των πιστωτικών καρτών - βάσει υπολοίπων αναμένεται να διαμορφώσει σε 3%-4% ετησίως για τα επόμενα 2 χρόνια (9μηνο 2006 +5,7% και 7,748 εκ. ) ποσοστό που απέχει πολύ από τα αντίστοιχα μεγέθη της περιόδου 2000-2005. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στη στροφή του κοινού στα καταναλωτικά δάνεια που απέσπασαν σημαντικό μερίδιο της ζήτησης μετά το 2003 (ICAP 2006). Τα βασικά προϊόντα καταναλωτικής πίστης εκτός από τις πιστωτικές κάρτες είναι τα τοκοχρεολυτικά δάνεια ή δάνεια τακτής λήξης, τα ανοικτά δάνεια και τα δάνεια εδικού σκοπού ή δάνεια με δικαιολογητικά. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται τα δάνεια μεταφοράς υπολοίπου που έχουν χαμηλότερο επιτόκιο και είχαν μεγάλη απήχηση στο καταναλωτικό κοινό τα τελευταία 2-3 χρόνια. Στο διάστημα 2000-2005 το σύνολο των υπολοίπων των καταναλωτικών δανείων σημείωσε αύξηση με μέσο ετήσιο ρυθμό 30,49% φθάνοντας 20.850 εκ. το 2005. Τα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων στο τέλος του πρώτου 9μηνου του 2006 ανήλθαν σε 24,394,4 εκ, σημειώνοντας περαιτέρω αύξηση 24,3% σε έγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2005. Στα επιμέρους προϊόντα, μεγαλύτερη αύξηση παρουσίασαν τα προσωπικά δάνεια (μέσος ετήσιο ρυθμός 39,6%) τα υπόλοιπα των οποίων έφθασαν τα 9,308,2 εκ.. Ακολουθούν τα δάνεια ειδικού σκοπού (μέσος ετήσιος ρυθμός 27,11%)με υπόλοιπα 3,971,4 εκ και οι πιστωτικές κάρτες (μέσος ετήσιος ρυθμός 26,7%) με υπόλοιπο ύψους 7,470,4 εκ. το 2005. Κατά το πρώτο 9μηνο του 2006 τα προσωπικά δάνεια έφθασαν τα 4,841,6 εκ, σημειώνοντας αύξηση 39,6% έναντι της αντίστοιχης περιόδου το 2005. Τα δάνεια ειδικού σκοπού έφθασαν τα 4,804,8 εκ, σημειώνοντας αύξηση 27,6%. Η κατανομή της καταναλωτικής πίστης 35

στην Ελλάδα τα 2 τελευταία χρόνια (2005-2006 9μηνο) έχει ως εξής: Πιστωτικές κάρτες αναλογούν στο 35,8% το 2005 (2006: 36,8%), τα δάνεια ειδικού σκοπού αναλογούν στο 19% (2006:19,7%) και τα προσωπικά δάνεια αναλογούν στο 45,1% (2006: 48,5%). Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για την καταναλωτική πίστη (κάρτες, καταναλωτικά και λοιπά δάνεια ) οι πέντε μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες ελέγχουν πάνω από το 85% της αγοράς. Η καταναλωτική πίστη βασίζεται στη μεσαία εισοδηματική τάξη. Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα υπολείπεται του μέσου όρου της Ε.Ε. στο κατά κεφαλή εισόδημα, είναι φυσικό ο τομέας αυτός να παρουσιάζει περαιτέρω αύξηση τα επόμενα χρόνια. Στελέχη του τομέα λιανικής τραπεζικής εκτιμούν ότι η καταναλωτική πίστη θα παρουσιάσει αύξηση της τάξης του 30% το 2006, 25% το 2007 και 20 % το 2008, δηλαδή με ρυθμούς ηπιότερους από εκείνους που σημειώθηκαν κατά τα τελευταία 5 χρόνια μετά την είσοδο του Euro (ICAP 2006). 2.8.3. ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ Στο διάστημα 2000-2005 το σύνολο των καταθέσεων στην Ελλάδα παρουσίασε αύξηση με μέσο ετήσιο ρυθμό 7,6% σε σύγκριση με 4,6% ΖτΕ. Το σύνολο των καταθέσεων επιχειρήσεων και ιδιωτών στο τέλος του 2005 (υπόλοιπα) έφθασε τα 159.579.40 εκ.. Το ίδιο μέγεθος τον Σεπτέμβριο του 2006 ήταν 166.881.1 εκ. δηλαδή αύξηση 11,7% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2005. Οι καταθέσεις ταμιευτηρίου εξακολουθούν να αποτελούν τον πυρήνα της αγοράς (50% και 79.800.8 εκ. τέλος του 2005). Ακολουθούν οι καταθέσεις προθεσμίας (34,4% και 54.876,7 εκ. ), οι καταθέσεις όψεως (13,9% και 22.180,2 εκ. ) και τα repos (1,7% και 2.721,7εκ. ). Κυρίαρχη θέση στην εγχώρια αποταμίευση έχει το Euro (86,6% τέλος του 2005 και 87% τον Σεπτέμβριο του 2006), ενώ τα τελευταία χρόνια το ποσοστό έχει αυξηθεί σταθερά, αφενός λόγω της εμπιστοσύνης του κοινού στο νέο νόμισμα σε σύγκριση με άλλα διεθνή νομίσματα που προσφέρουν παραδοσιακά καταφύγιο για τους καταθέτες (π.χ. δολάριο) και αφετέρου λόγω σχετικά καλών σε σύγκριση με το $ που διήνυσε περίοδο χαμηλότερων αποδόσεων μεταξύ του 2001 και 2003. 36

Βάσει των υπολοίπων των καταθέσεων και συμφωνιών repos στο τέλος του 2005, οι 5 μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες ελέγχουν το 70% της αγοράς (ICAP 2006). Όσον αφορά την αποδοχή του e-banking, ενδεικτικά αναφέρεται ότι δύο από τις μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες (Εθνική, Alphabank) έχουν επιτύχει σημαντική διείσδυση στις εφαρμογές webbanking τα τελευταία χρόνια βάσει του αριθμού των πελατών - συνδρομητών. 2.8.4 ΑΜΟΙΒΑΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ, ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΟΥ Η εγχώρια αγορά διαθέτει 268 αμοιβαία κεφάλαια τα οποία διαχειρίζονται 26 εταιρείες (ΑΕΔΑΚ). Σύμφωνα με στοιχεία της βάσης δεδομένων που τηρεί η Ένωση Θεσμικών Επενδυτών, το συνολικό ενεργητικό της αγοράς Αμοιβαίων Κεφαλαίων διαμορφώθηκε σε 23.958,4 εκ. στο τέλος του Σεπτεμβρίου 2006, σημειώνοντας μείωση 14,2% σε σύγκριση με την αρχή του έτους. Βάσει του συνολικού ενεργητικού των υπό διαχείριση Α/Κ στην αγορά αυτή κυριαρχούν οι EFG Α.Ε.Δ.Α.Κ, ΕΘΝΙΚΗ Α.Ε.Δ.Α.Κ, και ALPHA Α.Ε.Δ.Α.Κ. με ποσοστό 73,7% και 74,4% συνολικά την 1/1/2006 και 21/9/2006 αντίστοιχα. Οι τρείς μεγαλύτερες Α.Ε.Δ.Α.Κ. διαχειρίζονται 35,26 και 27 Α/Κ αντίστοιχα, τα οποία καλύπτουν όλους τους συνδυασμούς επενδύσεων που συνιστούν τις βασικές κατηγορίες. (ICAP 2006). 2.8.6. ΣΤΕΓΑΣΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ Στο διάστημα 2000-2005 τα ανεξόφλητα υπόλοιπα στεγαστικών δανείων στην εγχώρια αγορά σημείωσαν αύξηση με μέσο ετήσιο ρυθμό 30,8% φθάνοντας το ποσό των 43.199,40 εκ. Τα υπόλοιπα των στεγαστικών δανείων τον Σεπτέμβριο του 2006 ανήλθαν σε 49.140 εκ., σημειώνοντας 25,9% αύξηση σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2005. Στο διάστημα 2000-2005 τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων μειώθηκαν στο ήμισυ, ενώ στους 12 μήνες μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2005 η μείωση ήταν περίπου 30b.p. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία τέλους 2005, οι 5 μεγαλύτερες εμπορικές τράπεζες ελέγχουν περίπου το 74% της αγοράς στεγαστικών δανείων. 37

Κυρίαρχη θέση έχει η Εθνική Τράπεζα χάρη στο ιστορικό προβάδισμα που είχε (με τις θυγατρικές της Εθνικής Στεγαστική και Κτηματική, οι οποίες απορροφήθηκαν από τον όμιλο τα τελευταία χρόνια ). Τα επιμέρους μερίδια αγοράς στη στεγαστική πίστη στο τέλος του 2005 εκτιμώνται ως εξής: Εθνική Τράπεζα 27% - 27,5% Alpha 14, 5% - 15% EFGEurobank 14% Εμπορική 10% Πειραιώς 8% (ICAP 2006) ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΠΙΣΤΗ Στο διάστημα 2000-2005 το σύνολο των υπόλοιπων καταναλωτικών δανείων σημείωσε αύξηση με μέσο ετήσιο ρυθμό 30,49%, φθάνοντας τα 20.850εκ το 2005. Στο διάστημα αυτό τα εγχώρια επιτόκια στα καταναλωτικά δάνεια όλων των κατηγοριών (βάσει υπολοίπων σημείωσαν μείωση κατά 37,4% ενώ αντίστοιχη μείωση στη ΖΤΕ ήταν 23%. Τα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων στο τέλος του πρώτου 9μήνου του 2006 ανήλθαν σε 24.394,4εκ., σημειώνοντας περαιτέρω αύξηση 24,3% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2005. Στα επιμέρους προϊόντα, μεγαλύτερη αύξηση παρουσίασαν τα προσωπικά δάνεια (μέσος ετήσιος ρυθμός 39,6%) τα υπόλοιπα των οποίων έφθασαν τα 9.408,2 εκ. Ακολουθούν τα δάνεια ειδικού σκοπού (μέσος ετήσιος ρυθμός 27,11%) με υπόλοιπα 3.971,4 εκ. και οι πιστωτικές κάρτες (μέσος ετήσιος ρυθμός 26,7%) με υπόλοιπα ύψους 7.470,4εκ. το 2005. Κατά το πρώτο 3μηνο του 2006 τα προσωπικά δάνεια έφθασαν τα 11.841,6εκ., σημειώνοντας αύξηση 39,6% έναντι της αντίστοιχης περιόδου το 2005. Τα δάνεια ειδικού σκοπού έφθασαν τα 4.804,8 εκ., σημειώνοντας αύξηση 5,7% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του 2005. 38