Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 1

Επανεπιμερισμός μ του κόστους των βοηθητικών κέντρων κόστους στα κύρια Δρ. Δημήτρης Μπάλιος Επανεπιμερισμός του κόστους των βοηθητικών τμημάτων στα κύρια (1) Ο επιμερισμός των ΓΒΕ στα κέντρα κόστους αφορά τη μεταφορά των ΓΒΕ, άμεσων και έμμεσων, στα κέντρα κόστους, κύρια και βοηθητικά, η, στα οποία είναι διαχωρισμένη ηηη παραγωγική γ διαδικασία της επιχείρησης. Ο επανεπιμερισμός του κόστους των βοηθητικών τμημάτων στα κύρια, αφορά τη μεταφορά των ΓΒΕ που αντιστοιχούν στα βοηθητικά κέντρα, στα κύρια κέντρα κόστους για να απορροφηθούν στη συνέχεια από τα παραγόμενα προϊόντα. Αυτό συμβαίνει διότι τα κύρια κέντρα κόστους δημιουργούν από τη χρήση των βοηθητικών κέντρων κόστους, άρα, αυτό το του βοηθητικού κέντρου θα πρέπει να προστεθεί στα κόστη του κύριου κέντρου κόστους. π.χ. το τμήμα μηχανημάτων μιας επιχείρησης είναι βοηθητικό αλλά εξυπηρετεί κύρια κέντρα κόστους όπως είναι π.χ. τα τμήματα και. Επανεπιμερισμός του κόστους των βοηθητικών τμημάτων στα κύρια (2) Ο επανεπιμερισμός μπορεί να είναι άμεσος και έμμεσος. Άμεσο επανεπιμερισμό έχουμε όταν το ενός βοηθητικού κέντρου μεταφέρεται αυτούσιο στο κύριο κέντρο κόστους (λόγω αποκλειστικής χρήσης) Έμμεσο επανεπιμερισμό έχουμε όταν το ενός βοηθητικού κέντρου μεταφέρεται σε περισσότερα του ενός κέντρα κόστους. Επανεπιμερισμός του κόστους των βοηθητικών τμημάτων στα κύρια (3) Άμεση Τα ΓΒΕ που έχουν συγκεντρωθεί στα βοηθητικά κέντρα, κατανέμονται απευθείας και μόνο στα κύρια παραγωγικά τμήματα μέσω των κατάλληλων βάσεων επιμερισμού Μέθοδοι επανεπιμερισμού Βαθμιδωτή Ο επιμερισμός των ΓΒΕ ενός βοηθητικού η κέντρου γίνεται σε τμήματα, βοηθητικά και κύρια, τα οποία υποστηρίζει Αλγεβρική Βασίζεται σε ένα σύστημα εξισώσεων που μοντελοποιεί την κατανομή των ΓΒΕ μεταξύ των βοηθητικών και από εκεί στα κύρια κέντρα κόστους και στο οποίο οι άγνωστοι είναι τα ΓΒΕ που αντιστοιχούν σε κάθε τμήμα Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 1

Η παραγωγική δραστηριότητα της επιχείρησης «ΤΕΛΚΟ» περιλαμβάνει 2 βοηθητικά και 2 κύρια κέντρα κόστους. Τα προϋπολογιστικά ΓΒΕ, μετά τον επιμερισμό, είναι τα εξής: Η παραγωγική δραστηριότητα της επιχείρησης «ΤΕΛΚΟ» περιλαμβάνει 2 βοηθητικά και 2 κύρια κέντρα κόστους. Τα προϋπολογιστικά ΓΒΕ, μετά τον επιμερισμό, είναι τα εξής: Κόστος* ( ) Ώρες άμεσης εργασίας* 10.000 7.500 Επιφάνεια (τ.μ.) 36.500 44.600 98.600 * Προϋπολογισμένες τιμές # Άμεση και έμμεση εργασία Υποθέτουμε ότι δεν υπάρχει σταθερό και μεταβλητό για λόγους απλούστευσης Υποθέτουμε ότι τα βοηθητικά τμήματα προσφέρουν υπηρεσίες στα κύρια τμήματα αλλά όχι μεταξύ τους. Συνολικές ώρες εργασίας*# Κόστος* ( ) Ώρες άμεσης εργασίας* Επιφάνεια (τ.μ.) Συνολικές ώρες εργασίας*# 10.000 70 1.000 7.500 50 700 36.500 1.800 100 2.800 44.600 950 300 1.200 98.600 2.750 520 5.700 * Προϋπολογισμένες τιμές # Άμεση και έμμεση εργασία Υποθέτουμε ότι δεν υπάρχει σταθερό και μεταβλητό για λόγους απλούστευσης Υποθέτουμε ότι τα βοηθητικά τμήματα προσφέρουν υπηρεσίες στα κύρια τμήματα αλλά όχι μεταξύ τους. επανεπιμερισμού (2) Ερωτήματα που πρέπει να απαντήσουμε είναι: Τι θέλουμε να επανεπιμερίσουμε; Θέλουμε να επανεπιμερίσουμε το των βοηθητικών τμημάτων στα κύρια, δηλαδή να υπολογίσουμε το των βοηθητικών τμημάτων που αντιστοιχεί σε κάθε κύριο. Ποια θα είναι η βάση επανεπιμερισμού για κάθε βοηθητικό τμήμα; Η βάση (κλείδα) επανεπιμερισμού για το τμήμα καθαριότητας θα είναι τα τετραγωνικά μέτρα, ενώ για το τμήμα θα είναι οι συνολικές προϋπολογισμένες ώρες εργασίας. Με ποιο τρόπο τα παραγόμενα προϊόντα θα απορροφήσουν το παραγωγής που αντιστοιχεί σε κάθε κύριο τμήμα; Θα χρησιμοποιήσουμε τμηματικούς συντελεστές καταλογισμού των ΓΒΕ που αντιστοιχεί σε κάθε κύριο τμήμα και θα υπολογίσουμε το ανά ω.α.ε. που προστίθεται σε κάθε παραγόμενη μονάδα και αντιστοιχεί σε κάθε κύριο τμήμα. επανεπιμερισμού (3) Θέλουμε να υπολογίσουμε το των βοηθητικών τμημάτων που αντιστοιχεί σε κάθε κύριο κέντρο κόστους. Για το τμήμα καθαριότητας, η βάση επανεπιμερισμού είναι το εμβαδόν. Άρα, θα υπολογίσουμε (όπως υπολογίζουμε το συντελεστή καταλογισμού ΓΒΕ) το καθαριότητας ανά τ.μ. το οποίο ισούται με: Συνολικό προϋπολογισμένο τμήματος Επιφάνεια 2 κύριων τμημάτων 10.000 25 /τ.μ. 400 τ.μ. Άρα, το των 10.000 του τμήματος καθαριότητας επανεπιμερίζεται κατά 25 /τ.μ * 100 τ.μ 2.500 στο τμήμα και 25 /τ.μ * 300 τ.μ 7.500 στο τμήμα. Ανάλογα, για το των 7.500 του τμήματος επανεπιμερίζεται κατά 5.250 στο τμήμα και Dimitris 2.250 Balios στο τμήμα. Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 2

τος τος τος (10.000) 2.500 7.500 τος τος (10.000) 2.500 7.500 τος (7.500) 5.250 2.250 Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 3

τος (10.000) 2.500 7.500 τος (7.500) 5.250 2.250 0 0 44.250 54.350 Πλέον, έχει γίνει ο επανεπιμερισμός καθώς έχουμε μεταφέρει στα κύρια κέντρα κόστους, τα ΓΒΕ που αντιστοιχούν στα βοηθητικά κέντρα κόστους. Το σύνολο των προϋπολογισμένων ΓΒΕ που αντιστοιχεί σε κάθε κύριο κέντρο κόστους αποτελεί τη βάση υπολογισμού του τμηματικού συντελεστή καταλογισμού ΓΒΕ. επανεπιμερισμού (5) Η βάση καταλογισμού για τον υπολογισμό του τμηματικού συντελεστή καταλογισμού ΓΒΕ για κάθε κύριο τμήμα θα είναι οι ώρες άμεσης εργασίας. Τμηματικός συντελεστής καταλογισμού ΓΒΕ για το τμήμα : Συνολικό προϋπολογισμένο τμήματος Προϋπολογισμένες ώρες άμεσης εργασίας 44.250 1.800 ω.α.ε. 24,6 /ω.α.ε. Τμηματικός συντελεστής καταλογισμού ΓΒΕ για το τμήμα : Συνολικό προϋπολογισμένο τμήματος 54.350 57,2 /ω.α.ε. Προϋπολογισμένες ώρες άμεσης εργασίας 950 ω.α.ε. Άρα, στο παραγωγής μιας μονάδας προϊόντος περιλαμβάνονται εκτός των άμεσων υλικών και της άμεσης εργασίας, και ΓΒΕ ύψους 81,8 /ω.α.ε. με το τμήμα να συνεισφέρει τα 24,6 από αυτά και το τμήμα τα 57,2. Άρα, για μία συγκεκριμένη παραγγελία, εκτιμώντας τις ω.α.ε., αμέσως έχουμε εκτίμηση και για το ύψος των ΓΒΕ (καθώς Dimitris και Balios την αντιστοίχηση ανά τμήμα). επανεπιμερισμού (6) Τι γνωρίζαμε πριν την παραπάνω ανάλυση; Γνωρίζαμε τα προϋπολογισμένα ΓΒΕ για κάθε τμήμα, κύριο και βοηθητικό της επιχείρησης, όπως προέκυψαν από τον επιμερισμό των ΓΒΕ στα τμήματα. Τι μας προσέφερε η παραπάνω ανάλυση; Οι συνιστώσες του κόστους παραγωγής μιας μονάδας προϊόντος είναι το των α υλών, το της άμεσης εργασίας και το των ΓΒΕ. Με την παραπάνω ανάλυση προσδιορίσαμε πως επιμερίζονται τα ΓΒΕ ανά κύριο κέντρο κόστους στο παραγωγής του προϊόντος. Γνωρίζουμε δηλαδή τι πόρους αναλώνει κάθε τμήμα, πληροφορίες χρήσιμες για τη λήψη αποφάσεων. Δηλαδή, το παραγωγής μιας μονάδας προϊόντος περιλαμβάνει ΓΒΕ ύψους 81,8 /ω.α.ε. με το τμήμα να συνεισφέρει τα 24,6 από αυτά και το τμήμα τα 57,2 /ω.α.ε. Έτσι, το συνολικό των 98.600 μεταφέρεται στα παραγόμενα προϊόντα. επανεπιμερισμού (7) Ανακεφαλαίωση διαδικασίας (γενικά) Οι α ύλες και η άμεση εργασία μεταφέρονται κατευθείαν στο παραγόμενο προϊόν. Ασχοληθήκαμε με τη μεταφορά των ΓΒΕ στο παραγόμενο προϊόν. Αρχικά γίνεται ο επιμερισμός του κόστους, άμεσος και έμμεσος, στα κέντρα κόστους, κύρια και βοηθητικά (ο έμμεσος επιμερισμός έγινε με τη χρήση βάσης επιμερισμού). Στη συνέχεια, μεταφέρεται το των βοηθητικών κέντρων κόστους στα κύρια με τον επανεπιμερισμό, άμεσο και έμμεσο, των ΓΒΕ (ο έμμεσος επανεπιμερισμός έγινε με τη χρήση βάσης επανεπιμερισμού). Τέλος, μεταφέρονται (καταλογίζονται) τα ΓΒΕ στο παραγόμενο προϊόν, βάσει των τμηματικών συντελεστών καταλογισμού. Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 4

Βαθμιδωτή μέθοδος Η βαθμιδωτή μέθοδος διαφέρει από την άμεση στο ότι τα βοηθητικά τμήματα προσφέρουν υπηρεσίες όχι μόνο στα κύρια, αλλά και σε άλλα βοηθητικά τμήματα. Άρα,, το των υποστηρικτικών κέντρων κόστους επανεπιμερίζεται και σε κύρια αλλά και σε βοηθητικά κέντρα κόστους. Σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο, ο επανεπιμερισμός ακολουθεί μία σειρά βαθμίδων (βημάτων): Βήμα 1 ο : Αρχικά, επανεπιμερίζεται, το προϋπολογισμένο του βοηθητικού τμήματος που προσφέρει υπηρεσίες στα περισσότερα άλλα βοηθητικά κέντρα κόστους. Ταυτόχρονα, το προϋπολογισμένο του συγκεκριμένου βοηθητικού τμήματος επανεπιμερίζεται και στα κύρια κέντρα κόστους βάσει της βάσης (κλείδας) επανεπιμερισμού. Βήμα 2 ο : Στη συνέχεια, επανεπιμερίζεται, το αθροισμένο από το 1 ο βήμα, προϋπολογισμένο του επόμενου βοηθητικού τμήματος που προσφέρει υπηρεσίες στα περισσότερα άλλα βοηθητικά κέντρα κόστους. Ταυτόχρονα, το προϋπολογισμένο του συγκεκριμένου βοηθητικού τμήματος επανεπιμερίζεται και στα κύρια κέντρα κόστους βάσει της βάσης (κλείδας) επανεπιμερισμού. Βήμα 3 ο : Επαναλαμβάνεται το προηγούμενο βήμα μέχρι να επανεπιμερισθεί το συνολικό και του τελευταίου βοηθητικού τμήματος. Βαθμιδωτή μέθοδος επανεπιμερισμού (2) Πως καταλήγουμε στο ποιο βοηθητικό τμήμα προσφέρει τις περισσότερες υπηρεσίες στα άλλα βοηθητικά τμήματα; Θα μπορούσε να είναι κάποιο μέγεθος που σχετίζεται με τη βάση επανεπιμερισμού π.χ. ώρες παροχής υπηρεσιών Θα μπορούσε να είναι η πάγια πολιτική που ακολουθεί η επιχείρηση Θα μπορούσε να είναι η άποψη ενός κοστολόγου Η σειρά με την οποία καταγράφονται τα βοηθητικά τμήματα στο φύλλο επανεπιμερισμού δεν έχει σημασία. Παραδοσιακά όμως, τα τμήματα αναφέρονται βάσει των βημάτων που ακολουθούνται. Η παραγωγική δραστηριότητα της επιχείρησης «ΤΕΛΚΟ» περιλαμβάνει 2 βοηθητικά και 2 κύρια κέντρα κόστους. Τα προϋπολογιστικά ΓΒΕ, μετά τον επιμερισμό, είναι τα εξής: Κόστος* ( ) Ώρες άμεσης εργασίας* Επιφάνεια (τ.μ.) Συνολικές ώρες εργασίας*# 10.000 70 1.000 7.500 50 700 36.500 1.800 100 2.800 44.600 9.50 300 1.200 98.600 2.750 520 5.700 * Προϋπολογισμένες τιμές # Άμεση και έμμεση εργασία Υποθέτουμε ότι δεν υπάρχει σταθερό και μεταβλητό για λόγους απλούστευσης Υποθέτουμε ότι το τμήμα προσφέρει υπηρεσίες στο τμήμα αλλά όχι το αντίστροφο. επανεπιμερισμού (2) Αφού το τμήμα προσφέρει υπηρεσίες στο τμήμα αλλά όχι το αντίστροφο, το 1 ο βήμα θα αφορά τον επανεπιμερισμό του προϋπολογιστικού κόστους του τμήματος καθαριότητας στο τμήμα και στα άλλα 2 κύρια τμήματα. Για το τμήμα καθαριότητας, η βάση επιμερισμού είναι το εμβαδόν. Άρα, θα υπολογίσουμε (όπως υπολογίζουμε το συντελεστή καταλογισμού ΓΒΕ) το καθαριότητας ανά τ.μ. το οποίο ισούται με: Συνολικό προϋπολογισμένο τμήματος 10.000 22,2 /τ.μ. Επιφάνεια υπολοίπων τμημάτων 450 τ.μ. Άρα, το των 10.000 του τμήματος καθαριότητας επανεπιμερίζεται κατά 22,2 /τ.μ * 50 τ.μ 1.111,1 στο τμήμα, 22,2 /τ.μ * 100 τ.μ 2.220,2 στο τμήμα και 22,2 /τ.μ * 300 τ.μ 6.666,66 στο τμήμα. Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 5

επανεπιμερισμού (3) Το 2 ο βήμα θα αφορά τον επανεπιμερισμό του αθροισμένου από το 1 ο βήμα προϋπολογιστικού κόστους του τμήματος (7.500 + 1.111,1 8.611,1) στα 2 κύρια τμήματα. Για το τμήμα, η βάση επιμερισμού είναι οι συνολικές ώρες εργασίας. Άρα, θα υπολογίσουμε (όπως υπολογίζουμε το συντελεστή καταλογισμού ΓΒΕ) το ανά ώρα εργασίας το οποίο ισούται με: Συνολικό προϋπολογισμένο τμήματος 8.611,1 2,15 /ω.ε. Προϋπολογισμένες συνολικές ώρες εργασίας 4.000 ω.ε. Άρα, το των 8.611,1 του τμήματος επανεπιμερίζεται κατά 2,15 /ω.ε * 2.800 ω.ε. 6.025,6 στο τμήμα και 2,15 /ω.ε * 1.200 ω.ε. 2.582,4 στο τμήμα. Η διαφορά στο σύνολο οφείλεται στη στρογγυλοποίηση. τος Μερικά σύνολα τος τος (1.111,1) 1.111,1 2.222.20 6.666.60 Μερικά σύνολα τος τος (1.111,1) 1.111,1 2.222.20 6.666.60 Μερικά σύνολα 8.611,1 38.722.20 51.266.60 τος Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 6

τος (10.000) 1.111,1 2.222.20 6.666.60 Μερικά σύνολα 8.611,1 38.722.20 51.266.60 τος (8.611,1) 6.025.60 2.582.40 τος (1.111,1) 1.111,1 2.222.20 6.666.60 Μερικά σύνολα 8.611,1 38.722.20 51.266.60 τος (8.611,1) 6.025.60 2.582.40 0 0 44.747.80 53.849.00 επανεπιμερισμού (5) Η βάση καταλογισμού για τον υπολογισμό του τμηματικού συντελεστή καταλογισμού ΓΒΕ για κάθε κύριο τμήμα θα είναι οι ώρες άμεσης εργασίας. Τμηματικός συντελεστής καταλογισμού ΓΒΕ για το τμήμα : Συνολικό προϋπολογισμένο τμήματος Προϋπολογισμένες ώρες άμεσης εργασίας 44.747,8 1.800 ω.α.ε. 24,86 /ω.α.ε. Τμηματικός συντελεστής καταλογισμού ΓΒΕ για το τμήμα : Συνολικό προϋπολογισμένο τμήματος 53.849,0 56,69 /ω.α.ε. Προϋπολογισμένες ώρες άμεσης εργασίας 950 ω.α.ε. Αλγεβρική μέθοδος Η αλγεβρική μέθοδος διαφέρει από τις άλλες δύο στο ότι τα βοηθητικά τμήματα προσφέρουν προς και λαμβάνουν υπηρεσίες από άλλα βοηθητικά τμήματα. Άρα, έχουμε αμοιβαία προσφερόμενες και λαμβανόμενες υπηρεσίες μεταξύ των βοηθητικών τμημάτων. Σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο, ο επανεπιμερισμός πραγματοποιείται λύνοντας ένα σύστημα εξισώσεων και χρησιμοποιώντας γραμμικό προγραμματισμό αν το σύστημα είναι μεγαλύτερο των 2 εξισώσεων και 2 αγνώστων. Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 7

Αλγεβρική μέθοδος επανεπιμερισμού (2) Το σύστημα εξισώσεων της άσκησης, με τα βοηθητικά τμήματα να έχουν αμοιβαία προσφερόμενες και λαμβανόμενες υπηρεσίες θα ήταν: Κόστος τμήματος καθαριότητας: Χ 10.000 + 0,20 * Ψ Κόστος τμήματος : Ψ 7.500 + 0,11 * Χ Το 0,20 είναι ο συντελεστής του Ψ στην πρώτη εξίσωση και ισούται με το ποσοστό των υπηρεσιών που το τμήμα προσφέρει στο τμήμα καθαριότητας [δηλαδή οι 1.000 από τις συνολικά 5.000 ώρες (4.000 + 1.000 ώρες προς τμήμα ) που προσφέρει το τμήμα]. Το 0,11 είναι ο συντελεστής του Χ στη δεύτερη εξίσωση και ισούται με το ποσοστό των υπηρεσιών που το τμήμα καθαριότητας προσφέρει στο τμήμα [δηλαδή προσφέρει υπηρεσίες για τα 50 από τα συνολικά 450 τ.μ. (400 + 50 τ.μ. του τμήματος ) που εξυπηρετεί]. Με βάση τα Χ και Ψ υπολογίζεται το ανά τ.μ. και το ανά ώρα εργασίας αντίστοιχα για να ακολουθήσει ο επανεπιμερισμός του κόστους για κάθε τμήμα. Επιλογή μεθόδου επανεπιμερισμού Η επιλογή της μεθόδου επανεπιμερισμού μ εξαρτάται από: Τη σημασία της ακρίβειας υπολογισμού του κόστους στον καθορισμό της τιμολογιακής πολιτικής Τη χρησιμοποίηση των κοστολογικών δεδομένων στη λήψη αποφάσεων (π.χ. αξιολόγηση τμημάτων) Το πλήθος και το είδος των παραγόμενων προϊόντων Νικόλαος Ηρειώτης Δημήτριος Μπάλιος 8