Μεταπτυχιακή Εργασία. Καρκούλας Παναγιώτης. Λογική μέθοδος ερμηνείας

Σχετικά έγγραφα
ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Ένα ερµηνευτικό παράδειγµα από το Σύνταγµα» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΝΟΜΟΥ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΝΟΜΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Η ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΡΓΙΑΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγµατος ΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΩΡΙΝΗΣ ΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Θέμα: «Η ιστορική μέθοδος ερμηνείας» Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Άποψη περί εφαρμογής ν 4030/2011.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τομέα Δημοσίου Δικαίου. Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο. Εργασία με θέμα :

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

Η ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΤΑΧΡΗΣΤΙΚΗΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ(α.25παρ.3Σ) Με τον όρο γενικές συνταγµατικές αρχες εννοούµε ένα σύνολο

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

ΘΕΜΑ : Γνωμοδότηση της Νομικού Συμβούλου της Δ.Ο.Ε. για την απεργία αποχή από τις διαδικασίες της αξιολόγησης

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ AΘΗΝΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΙΠΛΩΜΑ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ» Ι ΑΣΚΩΝ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ-ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΛΛΙ Η. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η

Ε Θ Ν Ι Κ Ο Μ Ε Τ Σ Ο Β Ι Ο Π Ο Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ε Ι Ο

ΚΥΚΛΟΣ ΣΧΕΣΕΩΝ ΚΡΑΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΗ

Σελίδα 1 από 5. Τ

Βουλή είναι εξοπλισμένη με αναθεωρητική αρμοδιότητα. Το ερώτημα συνεπώς που τίθεται αφορά την κατά χρόνον αρμοδιότητα αυτού τούτου του αναθεωρητικού

Η Αρχή της Νομιμότητας ως Οριοθέτηση των Συνταγματικών Δικαιωμάτων

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. Προλογικό σημείωμα... Εισαγωγικές παρατηρήσεις... 1

Η γενική αρχή του σεβασµού και της προστασίας της ανθρώπινης αξίας

21/10/16. Μεθοδολογία Έρευνας Προχωρημένου Επιπέδου. Θεματολογία. Ορισμός. Ορισμός. Ορισμός του όρου «έρευνα»

ΕΡΓΑΣΙΑ 6 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΙΚΑΙΩΜΑ ΕΠΙ ΤΗΣ Ι ΙΑΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΤΩΝ ΗΜΟΣΙΩΝ

Η σχολιαζόμενη απόφαση παρουσιάζει σημαντικό. ενδιαφέρον τόσο γιατί πραγματεύεται σημαντικά νομικά ζητήματα

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 4 η :

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα»

ΑΙΤΙΩΔΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ & ΘΕΣΜΩΝ

«ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΩΜΑΤΕΙΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΑΣ Ο.Σ.Π.Α.»

Σχετ: Το από ηλεκτρονικό μήνυμά σας (αρ. πρωτ. εισερχ. 1399/ ). Θέμα: Σ/Ν περί ενσωμάτωσης Οδηγίας 2004/113/ΕΚ.

Συγγραφή Τεχνικών Κειμένων

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

«ΥΠΑΓΩΓΗ ΘΕΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑ ΩΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΙΛΥΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ»

Διδακτορική Διατριβή

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ. ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η :

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Πτυχί ο στη Νομίκη ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Διοικητικό Δίκαιο Ι. Μαθητική σχέση έννομη σχέση δημόσιου διοικητικού δικαίου. Αντικείμενο Διοικητικού Δικαίου Διοίκηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΒΑΣΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ (σελ. 1-14)

Κύκλος Κοινωνικής Προστασίας ΠΟΡΙΣΜΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΕΡΓΑΣΙΑ. ΘΕΜΑ: Ερµηνεία του άρθρου 37 παρ. 1 και 2 σύµφωνα µε τη γραµµατολογική µέθοδο.

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

ΠΡΟΣ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ, ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ κ. ΠΟΤΑΜΙΑΣ) ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Δικαίωμα στην εκπαίδευση. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πηγές Συντακτική ομάδα

Επαγγελματικές Προοπτικές. Επιστημόνων Κοινωνικής Πολιτικής στην Εκπαίδευση. Πρόεδρος Τμήματος Κοινωνικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο

Η ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΤΗΣ ΕΣΔΑ. ΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΕΡΓΑΣΙΑ 5 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η εφαρµογή του δικαιώµατος της επικοινωνίας στον οικογενειακό χώρο» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία

«Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία» Γ ημερήσιου και Γ και Δ εσπερινού ΓΕΛ

Εισαγωγή στην Παιδαγωγική. Οργάνωση μαθήματος Αντικείμενο της Παιδαγωγικής Επιστήμης

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ

Θέµα εργασίας: «Θεσµική εφαρµογή των θεµελιωδών δικαιωµάτων».υπόθεση Κλόντια Σίφερ.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Κατάλογος Εικόνων και Πινάκων... xi Εκδοτική Επιτροπή... xiii Πρόλογος...xv. ΜΕΡΟΣ 1ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΤΥΠΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΕΡΕΥΝΑΣ

Ι.α) Το αντικείµενο και η αναγκαιότητα της ερµηνείας. Ερµηνεία του δικαίου είναι η

Θέµα εργασίας. Η ερµηνεία του άρθρου 8 παρ. 1 του Συντάγµατος

Γ.Σ.Ε.Ε. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/ ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Ομοσπονδίες δύναμης ΓΣΕΕ

Αριθµός 111/2013 ΤΟ ΠΕΝΤΑΜΕΛΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΕΠΙΓΝΩΣΗ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Π.Μ.Σ. ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Ο διορισµός Πρωθυπουργού - Μια απόπειρα ερµηνείας του άρθρου 37 παρ. 4 του Συντάγµατος.

ΑΤΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΘΕΜΑ

Οργανώνοντας την έρευνα ΒΑΣΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. Μου ζητήθηκε να γνωμοδοτήσω επί του κάτωθι ερωτήματος:

ΣΧΕΤ. : Το με αριθ / έγγραφο του Γραφείου Νομικού Συμβούλου Ι.Κ.Α. Ε.Τ.Α.Μ.

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο

1η Συνάντηση Διά βίου εκπαίδευση & συνδικάτο σ

παράγραφος Εκταση Περιεχόμενο Δομή Εξωτερικά στοιχεία 8-10 σειρές Ολοκληρωμένο νόημα Οργανωμένη και λογική Εμφανή και ευδιάκριτα

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ. ΈΈρευνα και Θεωρία. Καθηγητής Α. Καρασαββόγλου Επίκουρος Καθηγητής Π. Δελιάς

Αρχή της ισότητας: ειδικές μορφές

ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ. Θέµα: Η αρχή της ανθρώπινης αξίας ΒΑΣΙΛΙΚΗ. ΓΡΙΒΑ. ιδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Γ. ηµητρόπουλος

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ : Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΚΛΟΥΚΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΑΘΗΝΑ ΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2003

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ :

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες

ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Μέγιστη τιμή Οι στόχοι του μαθήματος είναι σαφείς ,18 0, ,5 4,31 0, ,29 0, ,82 1, ,71 1,27 1 5

Κοινωνιολογία της Αγροτικής Ανάπτυξης

ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Θέµα εργασίας : Ερµηνεία του Άρθρο 78 παρ. 5 του Συντάγµατος (Εξαίρεση από την απαγόρευση της κανονιστικής φορολογικής αρµοδιότητας).

ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΩΝ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΙΣΟΤΗΤΑΣ (Κ.Ε.Θ.Ι.)

Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων

1. Την παρουσίαση του ελληνικού προτύπου ΕΛΟΤ 1452 για τη διαχείριση της ποιότητας εμπορικών καταστημάτων,

Διοικητικό Οικονομικό Δίκαιο

ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ. Μου ζητήθηκε από την Εκτελεστική Επιτροπή της Α.Δ.Ε.Δ.Υ. να γνωμοδοτήσω επί των κάτωθι ερωτημάτων:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

<5,0 5,0 6,9 7 7,9 8 8,9 9-10

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. Πρόλογος. Συντομογραφίες.. Γενική Εισαγωγή. 1

Transcript:

Μεταπτυχιακή Εργασία Καρκούλας Παναγιώτης Λογική μέθοδος ερμηνείας Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών επιστημών Τμήμα Νομικής, Τομέας Δημοσίου Δικαίου ----------------------------------------------------- Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Δημοσίου Δικαίου 2004-2005 Μάθημα «Συνταγματικό Δίκαιο» Διδάσκων: Καθηγητής κ. Α. Γ. Δημητρόπουλος Η ΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ Επιμέλεια Εργασίας: Kαρκούλας Παναγιώτη H ΛΟΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ: H Ερμηνευτική: Κατά τον περασμένο αιώνα διαμορφώθηκε στο πλαίσιο των «πνευματικών επιστημών» η

Ερμηνευτική. Η Ερμηνευτική κατέστη κυριαρχούσα μεθοδολογία και απώλεσε τον χαρακτήρα μίας απλής τεχνικής ερμηνείας γραπτών κειμένων που μέχρι τότε της απέδιδαν. Η περί ης ο λόγος ερμηνευτική προσέγγιση βρήκε εφαρμογή στις επονομαζόμενες ερμηνευτικές επιστήμες, στις οποίες υποκειμενικές σκέψεις και αντικειμενικά νοήματα δεν διακρίνονταν καθαρά. Μία εκ των επιστημών αυτών είναι και η Νομική (οι υπόλοιπες είναι η Θεολογία και η Φιλολογία). Η λογική μέθοδος ερμηνείας: Οι μέθοδοι ερμηνείας κατά τον Savigny είναι δραστηριότητες που πρέπει να συμβάλλουν ενωμένες προκειμένου να πετύχει η ερμηνεία. Μία εκ των μεθόδων ερμηνείας που χρησιμοποιεί με μεγάλη συχνότητα ο νομικός κόσμος συνιστά η λογική μέθοδος. Οι απόψεις ως προς το περιεχόμενο της λογικής ερμηνείας δεν συμπίπτουν πάντα στους κόλπους των νομικών θεωρητικών αν και οι αποκλίσεις ενίοτε δεν είναι μεγάλης έκτασης. Κατά μία άποψη μέσω της λογικής ερμηνείας επιδιώκεται με τη βοήθεια κανόνων της τυπικής και διαλεκτικής λογικής ο προσδιορισμός του αληθούς νοήματος του νόμου. Συνεπώς για τον προσδιορισμό του αντικειμενικού νοήματος του κανόνα δικαίου η λογική ερμηνεία κάνει χρήση κανόνων τυπικής λογικής. Ειδικότερα για τον καθορισμό νομικών εννοιών και την επίλυση νομικών ζητημάτων η λογική ερμηνεία επωφελείται μίας σειράς επιχειρημάτων: - To επιχείρημα εξ αντιδιαστολής (argumentum a contrario). Σύμφωνα με αυτό εφόσον για το Χ ζήτημα υπάρχει η σχετική ρητή ρύθμιση, έπεται ότι για το αντίθετο Ψ ζήτημα θα υπάρξει αντίθετη ρύθμιση. - Το επιχείρημα της εις άτοπον απαγωγής (argumentum ad absurdum). Σύμφωνα με αυτό αφού πρώτα αποκλειστούν οι λιγότερο πιθανές ερμηνευτικές λύσεις ανευρίσκεται το αληθές νόημα του κανόνα δικαίου. - Το επιχείρημα εκ του μείζονος το έλασσον (argumentum a majori ad minus). Kατά το επιχείρημα αυτό εφόσον το δίκαιο επιτρέπει το μείζον έπεται ότι πολύ περισσότερο επιτρέπει και το έλασσον. - Το επιχείρημα εκ του ελάσσονος το μείζον (argumentum a minori ad majus). Kατά το επιχείρημα αυτό εφόσον το δίκαιο απαγορεύει το έλασσον έπεται ότι πολύ περισσότερο απαγορεύει και το μείζον. - Το εκ της σιγής του νόμου επιχείρημα (argumentum a silentio). Σύμφωνα με αυτό η σιγή του νόμου οδηγεί σε συγκεκριμένο κάθε φορά συμπέρασμα. Η διαλεκτική λογική στη λογική μέθοδο ερμηνείας: Η επεξήγηση των νομικών εννοιών και νομικών κειμένων μέσω της λογικής ερμηνείας δεν είναι δυνατόν να λαμβάνει χώρα ανεξάρτητα και πέρα από την πραγματικότητα. Η αντιμετώπιση της λογικής μεθόδου αποκλειστικά υπό το πρίσμα μίας αμιγούς εννοιοκρατίας δεν εξυπηρετεί το εύστοχο και αποτελεσματικό του κανόνα δικαίου. Κατά συνέπεια με τη λογική ερμηνεία θα προκριθεί εκείνη η νομική αξιολόγηση του νομικό κειμένου, η οποία δεν θα αγνοήσει την τρέχουσα πραγματικότητα και δεν θα περιοριστεί-εγκλωβιστεί στο νομικό κείμενο. Στις περιπτώσεις κακής διατύπωσης του νομοθέτη η λογική ερμηνεία θα αποτελέσει πολύτιμο ερμηνευτικό εργαλείο προς συμπλήρωση των ασαφειών-κενών που η γραμματική ερμηνεία πιθανόν δεν έχει καταφέρει να καλύψει ικανοποιητικά και συναφώς προς εύρεση του αντικειμενικού νοήματος του κανόνα δικαίου. Προς επίτευξη του σκοπού αυτού η λογική ερμηνεία εκτός των κανόνων της τυπικής λογικής χρησιμοποιεί και κανόνες της διαλεκτικής λογικής, η οποία ενισχύει την προσπάθεια εντοπισμού της κινητικότητας των νομικών εννοιών. Πιο απλά η διαλεκτική λογική βοηθά στην κατανόηση της κινητικότητας (δηλαδή της μεταβολής του περιεχομένου) νομικών εννοιών τόσο από απόψεως χρονικής όσο και επί τη ευκαιρία θεσμικής εφαρμογής των σχετικών δικαιωμάτων ή μετάβασης από τη νομιμότητα στην παρανομία και αντιστρόφως (κατάσταση ανάγκης, άμυνα κ.λπ.). Συσταλτική και διασταλτική ερμηνεία: Εξάλλου οι κανόνες της τυπικής λογικής επιβάλλουν ενίοτε στενότερη και ενίοτε ευρύτερη ερμηνεία του κανόνα. Η συσταλτική ερμηνεία αποδίδει στον κανόνα δικαίου νόημα στενότερο από εκείνο που συνάγεται από το γράμμα του νόμου (interpretatio restrictiva). Αντίθετα η διασταλτική ερμηνεία αποδίδει στον κανόνα δικαίου νόημα ευρύτερο από το γράμμα του νόμου (interpretatio extensiva). Βεβαίως υπάρχει και η αντίθετη προς το νόμο ερμηνεία (interpretatio contra legem/contra constitutionem) η οποία αποδίδει στον κανόνα δικαίου νόημα αντίθετο από εκείνο που προκύπτει από το γράμμα του. Aιτιώδεις δεσμοί στο πλαίσιο της λογικής ερμηνείας:

Στο πεδίο της λογικής ερμηνείας σημαντικός είναι ο εντοπισμός και η αξιοποίηση των αιτιωδών δεσμών που συνδέουν τα ενδιαφέροντα το δίκαιο φαινόμενα. Αιτιώδης συνάφεια υφίσταται όταν συναντάται το περιεχόμενο ενός δικαιώματος με αυτό ενός θεσμού σε ένα κοινό αντικειμενικό στοιχείο όπως παραδείγματος χάριν το δικαίωμα της πολιτικής ελευθερίας μέσα στο θεσμό του κόμματος. Με τον τρόπο αυτό η αιτιώδης συνάφεια επεκτείνει την εφαρμογή της και στο δημόσιο δίκαιο μέσω της λογικής ερμηνείας και επιπλέον με την ισχύ της βασικής αρχής ότι επιτρέπονται, στο μέτρο που επιβάλλει η αιτιώδης συνάφεια, οι αιτιώδεις (αυτοί που επιτρέπονται από το Σύνταγμα) και απαγορεύονται οι αναιτιώδεις περιορισμοί (εκείνοι που απαγορεύονται από το Σύνταγμα), ως προσβάλλοντες συνταγματικά δικαιώματα. Έτσι κατά συνέπεια εντοπίζεται και προσδιορίζεται το περιεχόμενο των συνταγματικών δικαιωμάτων και θεσμών. Θεωρητικές προσεγγίσεις της λογικής ερμηνείας: Όπως υπονοήθηκε ανωτέρω η γραμματική ερμηνεία προηγείται της λογικής και εφόσον οδηγεί σε ικανοποιητικά αποτελέσματα αποκλείει την εφαρμογή της δεύτερης. Κατά τον Savigny λογική ερμηνεία είναι αυτή που στηρίζεται στη δομή της σκέψης του νομοθέτη. Την ίδια διατύπωση υιοθετεί και ο Κ.Μαυριάς. Κατά τον Δ.Θ.Τσάτσο η ερμηνευτική προσέγγιση της λογικής ερμηνείας ελέγχει το πόρισμα της γραμματικής ερμηνείας με κριτήριο το λόγο και με δράση διορθωτική (είτε διασταλτική είτε συσταλτική). Ο Ε.Βενιζέλος δεν προβαίνει σε διάκριση λογικής με συστηματική ερμηνεία και τις αντιμετωπίζει ενιαία. Σύμφωνα με αυτόν η λογική-συστηματική ερμηνεία αρθρώνει με τη μεγαλύτερη δυνατή συνέπεια και συνοχή (και άρα τηρώντας τις προδιαγραφές της τυπικής λογικής) τους συλλογισμούς της διάταξης προς θεμελίωση ενός ερμηνευτικού συμπεράσματος για το νόημα και το κανονιστικό περιεχόμενό της. Ο Ε.Βενιζέλος συνεχίζει ότι η λογική-συστηματική ερμηνεία μπορεί να ακολουθήσει είτε την επιλογή της εννοιοκρατικής και τυπολογικής προσέγγισης είτε την επιλογή της λογικής οργάνωσης και συγκρότησης όλων των στοιχείων που επηρεάζουν την ερμηνεία και την ερμηνευτική πράξη, αρχής γενομένης από τη γραμματική διατύπωση και τις ιστορικές συνθήκες θέσπισης της διάταξης, την αρχική της ratio, τη μετέπειτα εξέλιξη και τη συστηματική ένταξη της διάταξης. Τέλος στη λογική ερμηνεία εντάσσει και αρχές όπως lex superior derogat inferiori, lex posterior derogat priori, lex specialis derogat generali και lex posterior generalis non derogat priori speciali, κάτι που δεν κάνουν τουλάχιστον ευθέως αρκετοί εκπρόσωποι της θεωρίας. Κατά την άποψη του Ανδ.Γ.Δημητρόπουλου οι εν λόγω αρχές αποτελούν κανόνες που απλά υποδεικνύουν το εκάστοτε εφαρμοστέο δίκαιο και κατά συνέπεια δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελούν μέρος της λογικής ερμηνείας αλλά αντιθέτως συνιστούν προγενέστερη νοητική διεργασία τόσο χρονικά όσο και λογικά. Κατά τον Φ.Σπυρόπουλο η ερμηνεία βασίζεται και στη λογική, δηλαδή στην επιστήμη που εξετάζει τους όρους και τα είδη της ορθής νόησης και ορίζει νόμους ή αρχές ή κανόνες, τους οποίους οφείλει να ακολουθεί κάποιος αν αναζητά την ορθότητα των νομικών κρίσεων. Ο Φ.Σπυρόπουλος συντάσσεται με τον Ε.Βενιζέλο αναφέροντας ότι η λογική ερμηνεία αποβλέπει στην ανεύρεση των νοημάτων των διατάξεων των κανόνων δικαίου βάσει κανόνων της τυπικής λογικής, στο πλαίσιο της δεδομένης δομής των διατάξεων, στην οποία είναι αρθρωμένες και σε συνάρτηση με αυτές και με το όλο σύστημα της ισχύουσας έννομης τάξης. Καταλήγει συνεπώς ότι η λογική ερμηνεία με τον τρόπο αυτό αποβαίνει συστηματική. Προς επίρρωση και απόδειξη της άποψης αυτής παρατίθεται το παράδειγμα του άρθρου 23 παρ.2 Συντάγματος το οποίο ορίζει ότι «Η απεργία αποτελεί δικαίωμα και ασκείται από τις νόμιμα συστημένες συνδικαλιστικές οργανώσεις για τη διαφύλαξη και προαγωγή των οικονομικών και εργασιακών γενικά συμφερόντων των εργαζομένων». Με δεδομένο ότι η συνταγματική διάταξη δεν περιλαμβάνει επιφύλαξη υπέρ του νόμου για την άσκηση απεργίας (δηλαδή με δεδομένο ότι το δικαίωμα απεργίας είναι ανεπιφύλακτο), στο ερώτημα πώς θα επιτραπούν οι περιορισμοί του δικαιώματος αυτού ως προς τον καθορισμό προσωπικού ασφαλείας και την προειδοποίηση του εργοδότη την λύση θα δώσει η λογική και συστηματική ερμηνεία. Έτσι το άρθρο 23 παρ.1 ορίζει ότι «το Κράτος λαμβάνει τα προσήκοντα μέτρα για τη διασφάλιση της συνδικαλιστικής ελευθερίας και την ανεμπόδιστη άσκηση των συναφών με αυτήν δικαιωμάτων εναντίον κάθε προσβολής τους, μέσα στα όρια του νόμου». Η απεργία ως συνδικαλιστικό δικαίωμα θα ασκηθεί και αυτή μέσα στα όρια του νόμου. Συμπερασματικά παρά τις όποιες αποκλίσεις είναι καθολικά αναγνωρισμένη η αξία της λογικής ερμηνείας για την εύρεση του αντικειμενικού νοήματος του κανόνα δικαίου και

συνάμα ευρεία είναι και η χρήση της μεθόδου αυτής στην νομική πρακτική από τους φορείς της ερμηνείας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: 1) Π.Α.Γέμτος, Μεθοδολογία των κοινωνικών επιστημών, τόμος 1, Δ διευρυμένη έκδοση, 2004. 2) Ανδ.Γ.Δημητρόπουλος, Γενική συνταγματική θεωρία Σύστημα Συνταγματικού Δικαίου, τόμος Α, 2004. 3) Κ.Λ.Γεωργόπουλος, Επίτομο Συνταγματικό Δίκαιο, 9η έκδοση, 1998. 4) Κ.Γ.Μαυριάς, Συνταγματικό Δίκαιο, 2η έκδοση, 2002. 5) Δ.Θ.Τσάτσος, Συνταγματικό Δίκαιο, τόμος Α, έκδοση Δ, 1994. 6) Ε.Β.Βενιζέλος, Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου, Ι, 1991. 7) Φ.Κ.Σπυρόπουλος, Η ερμηνεία του Συντάγματος. Εφαρμογή ή υπέρβαση της παραδοσιακής μεθοδολογίας του δικαίου;. 8) Π.Σούρλας, Θεμελιώδη ζητήματα της μεθοδολογίας του δικαίου, μέρος α, θεωρητική στοιχείωση (πανεπιστημιακές παραδόσεις), 1986. 9) Ι.Π.Αραβαντινός, Εισαγωγή στην επιστήμη του δικαίου, δεύτερη έκδοση, 1983. 10) Ανδ.Γ.Δημητρόπουλος, Παραδόσεις Συνταγματικού Δικαίου, τόμος Ι, 2001.