ΠΡΟΣ την Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Πειραιώς 132 118 54 Αθήνα Υπόψη : Προέδρου, Δρ. Ν. Βασιλάκου elecodes-system@rae.gr Μαρούσι, 16 Μαΐου 2014 Θέμα: Δημόσια Διαβούλευση επί της πρότασης της ΡΑΕ για τη Μεθοδολογία Υπολογισμού του Απαιτούμενου Εσόδου του Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ Aξιότιμε Κύριε Πρόεδρε, Σχετικά με την διαβούλευση του θέματος, παρακαλούμε να σημειώσετε τα ακόλουθα: Είναι εξαιρετικά σημαντική η πρωτοβουλία του Ρυθμιστή να επανεξετάσει και, πιθανώς, να εκσυγχρονίσει, τη μεθοδολογία υπολογισμού του απαιτούμενου εσόδου του ΕΣΜΗΕ. Τα βασικά στοιχεία της μεθοδολογίας αυτής, όπως τουλάχιστον εμφανίζονται στα συνημμένα έγγραφα της διαβούλευσης, αποτελούν μια κατ αρχήν αποδεκτή βάση για τον υπολογισμό του εσόδου. Επίσης αποδεκτό και εξίσου σημαντικό στοιχείο αποτελεί η πρόθεσή του να προσδιοριστεί η ρυθμιστική περίοδος στα τέσσερα (4) έτη, ικανό χρονικό ορίζοντα εφαρμογής επενδυτικών σχεδίων. Εντούτοις, και προκειμένου το αποτέλεσμα της προσπάθειας αυτής να καταστεί εμφανές στον τελικό καταναλωτή, θεωρούμε ότι είναι σκόπιμο να περιλάβει και μια σύγχρονη και ορθολογική μέθοδο κατανομής της ανάκτησης του απαιτούμενου αυτού εσόδου από τον καταναλωτή. Όπως και εσείς διαπιστώνετε από τις ετήσιες συγκριτικές εκθέσεις του ENTSO-E, στη χώρα μας οι χρεώσεις του Διαχειριστή είναι υψηλότερες του μέσου όρου των Κ-Μ, ανακτώνται δε εξ ολοκλήρου με οριζόντια μοναδιαία
τιμή από την αγορά ενέργειας και μάλιστα μέσω του λογαριασμού του Προμηθευτή. Εντούτοις είναι γενικά αποδεκτή (κατά την συγκριτική τουλάχιστον εμπειρία του ENTSO-E) να διενεργούνται διαφορετικοί υπολογισμοί χρεώσεων και κανόνες πληρωμής για τους Διαχειριστές δικτύων διανομής /προμηθευτές και μεγάλους πελάτες με ειδικά χαρακτηριστικά κατανάλωσης. Η αιτιολόγηση κατά κανόνα περιλαμβάνει το μέγεθος και τη σταθερότητα του φορτίου, τον αριθμό των σημείων σύνδεσης/κατανάλωσης του καταναλωτή αυτού, ή ακόμα, στην περίπτωση Διαχειριστών δικτύων διανομής το βαθμό που αυτοί εξυπηρετούν τον Διαχειριστή Συστήματος. Στην περίπτωση των πολύ μεγάλων σημειακών καταναλωτών η αιτιολόγηση περιλαμβάνει επίσης την απευθείας σύνδεση στο Σύστημα και τη μείωση του Load Risk για την ασφαλή ανάκτηση του απαιτούμενου εσόδου. Συγχρόνως είναι σημαντικό, στα πλαίσια της προσπάθειας εκσυγχρονισμού της μεθοδολογίας κατανομής των χρεώσεων, να λαμβάνεται υπόψη από το Διαχειριστή η προσφορά σταθεροποίησης του συνολικού φορτίου από διάσπαρτες μονάδες παραγωγής φορτίων βάσης (πρβλ. Energiewende), όπως αυτό έχει καταστεί κανόνας στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες καθώς, πέρα από αυτό, μειώνουν τις απώλειες συστήματος. Ιδίως όσον αφορά τους Καταναλωτές που συνδέονται απευθείας στο Σύστημα (Πελάτες Υψηλής Τάσης), η χρησιμοποιούμενη μεθοδολογία επιμερισμού του αναλογούντος τμήματος του προς ανάκτηση εσόδου του Διαχειριστή με βάση μία οριζόντια Μοναδιαία Χρέωση ( /MW/έτος) πολλαπλασιαζόμενη σύμφωνα με το άρθρο 274 ΚΔΣ με την ισχύ χρέωσης, δηλ. την ισχύ με την οποία ο καταναλωτής είναι παρών στη χειμερινή και θερινή ωριαία αιχμή, παραγνωρίζει πλήρως τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του καταναλωτή και τις θετικές επιπτώσεις τους (και) στο Σύστημα. Η καμπύλη φορτίου, ο συντελεστής φόρτισης και ιδίως το μέγεθος ενός πολύ μεγάλου καταναλωτή, δικαιολογούν την αναλογικά μειωμένη επιβάρυνσή του ως προς τις χρεώσεις για τη χρήση του συστήματος. Συγχρόνως, τόσο με βάση το άρθρο 274 του ΚΔΣ όσο και με αναλογική αναφορά στο Εγχειρίδιο Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος Πελατών Δικτύου Διανομής (Απόφ. ΡΑΕ 1332/2009) αλλά και τις ετήσιες αποφάσεις της ΡΑΕ για την έγκριση του απαιτούμενου εσόδου του συστήματος και της μεθοδολογίας επιμερισμού στους πελάτες (συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων 1016/2012 και 195/2014) προβλέπεται μεταξύ άλλων (α) ότι η χρέωση κάθε Πελάτη για τη χρήση του Συστήματος θα πρέπει να αντανακλά το κόστος που προκαλεί αντίστοιχα η λειτουργία των εγκαταστάσεών του στο Σύστημα και (β) ότι θα πρέπει μέσω της εν λόγω
χρέωσης να παρέχονται κίνητρα για διαχείριση της ζήτησης και ιδίως της διακύμανσης του φορτίου κάθε πελάτη. Όσον αφορά το κόστος Συστήματος, με την υφιστάμενη μεθοδολογία επιμερισμού του κόστους ανά κατηγορίες πελατών (ΧΤ, ΜΤ, ΥΤ), η παρουσία ενός πελάτη στην αιχμή της ζήτησης αποτυπώνει θεωρητικώς τη συμμετοχή του στην ανάγκη υλοποίησης επενδύσεων για τη συντήρηση και τη διασφάλιση της ευστάθειας του συστήματος και εν μέρει την επέκταση του παραγωγικού δυναμικού. Αντιστοίχως όμως, η δυνατότητα/διαθεσιμότητα αφαίρεσης ενός σημαντικού φορτίου από τη ζήτηση στην αιχμή, μπορεί να συμβάλλει θετικά σε μακροχρόνιο επίπεδο στην εξοικονόμηση όσον αφορά στο συνολικό κόστος του Συστήματος, κυρίως δε στον περιορισμό της ανάγκης για επενδύσεις σε νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Τούτο δε προκύπτει ιδίως από την υφιστάμενη μεθοδολογία προσδιορισμού του συνολικού ετήσιου κόστους συστήματος που συναρτάται πρωτίστως με τη συνολική εκτιμώμενη ισχύ χρέωσης όλων των πελατών, δηλ. επί της ουσίας την προβλεπόμενη αιχμή της ζήτησης. Ως εκ τούτου, αν ένας πελάτης (ιδίως αφορά μεγάλους πελάτες) δεσμευτεί συμβατικά με το Διαχειριστή (ενδεχομένως μέσω σχετικής πρόβλεψης στη Σύμβαση Σύνδεσης ή μέσω χωριστής Σύμβασης για την παροχή υπηρεσιών Διακοψιμότητας) σε περιορισμό του φορτίου του για ορισμένες ώρες σε ετήσια βάση 1, τούτο θα οδηγήσει πρακτικά σε μείωση του κόστους του Συστήματος (μακροχρόνια), γεγονός που δικαιολογεί τη αντίστοιχη μείωση της επιβάρυνσης του πελάτη από τη ΧΧΣ. Επί παραδείγματι, ένας καταναλωτής του οποίου ο μέσος όρος θερινής αιχμής, χειμερινής αιχμής και του μεγίστου των δύο είναι σήμερα 50MW (ισχύς χρέωσης) αλλά αναλαμβάνει τη δέσμευση να «απομακρύνει» ωριαία λ.χ. τα 30MW για συγκεκριμένες ώρες εντός του έτους (προφανώς σε ώρες peak demand) κατ επιλογή του Διαχειριστή, θα λαμβάνει έκπτωση 60% στη συνολική ετήσια ΧΧΣ που του αναλογεί 2. 1 Προβλέποντας ασφαλώς περιορισμούς μεταξύ άλλων στη διάρκεια της περικοπής του φορτίου και την περιοδικότητα, οι οποίοι θα αποτρέπουν την πρόκληση βλάβης λ.χ. στην παραγωγική διαδικασία του καταναλωτή. 2 Δεδομένης της -σε μακροχρόνιο επίπεδο- επιτυγχανόμενης εξοικονόμησης στο εκτιμώμενο προς ανάκτηση κόστος Συστήματος, η εν λόγω έκπτωση δεν προκαλεί στην πραγματικότητα απώλεια εσόδου για το Διαχειριστή. Παρόμοια πρόβλεψη υπάρχει ήδη στο Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος Πελατών Δικτύου Διανομής (Απόφ. ΡΑΕ 1332/2009) για τους οι Πελάτες που εντάσσονται στα Αγροτικά Τιμολόγια μέσης και χαμηλής τάσης, οι οποίοι έχουν στη σύμβασή τους όρους περιορισμού φορτίου κατά τις ώρες αιχμής. Συγχρόνως δε, ένας μεγάλος καταναλωτής ΥΤ, λ.χ., που λειτουργεί μόνο σε off-peak ώρες δεν επιβαρύνεται με ΧΧΣ καθώς δεν συμβάλει στην αύξηση της συνολικής «ισχύος χρέωσης» του Συστήματος, η «απαλλαγή» του αυτή, όμως, δεν συνεπάγεται «ανάκτηση» διαφυγόντος θεωρητικού εσόδου από επιμερισμό σε άλλους πελάτες.
Πέραν των ανωτέρω αναφερόμενων, κρίνεται αναγκαίο να γίνει μία ειδική αναφορά στο πλαίσιο της παρούσας διαβούλευσης στις νέες Κατευθυντήριες Γραμμές (EEAG) για κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας 2014-2020 [SWD(2014) 139, 140] που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 9 Απριλίου 2014, με τις οποίες καθιερώνεται πλέον με ξεκάθαρο τρόπο η αναγκαιότητα να συμβαδίσει η μελλοντική πολιτική προώθησης των ΑΠΕ με τη διατήρηση και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ενεργοβόρου βιομηχανίας. Στο πλαίσιο αυτό οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν δυνατότητες ελάφρυνσης ή/και απαλλαγής επιλεγμένων κλάδων της ενεργοβόρου βιομηχανίας από επιβαρύνσεις που συνδέονται με την προώθηση των ευρωπαϊκών και εθνικών περιβαλλοντικών στόχων. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγεται ο περιορισμός της επιβάρυνσης που αναλογεί στις βιομηχανίες για την οικονομική ενίσχυση των μονάδων ΑΠΕ και η ελάφρυνση ή ακόμα και απαλλαγή από περιβαλλοντικούς φόρους. Συγχρόνως, τίθενται αρχές για τις ενισχύσεις που κατευθύνονται στην ανάπτυξη υποδομών και δικτύων που είναι αναγκαίες για την ολοκλήρωση των ενιαίων ενεργειακών αγορών και την επίτευξη των στόχων ένταξης μονάδων ΑΠΕ. Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του adjustment plan συμμόρφωσης με τις EEAG που κάθε κράτος-μέλος έχει δικαίωμα να κοινοποιήσει στην Επιτροπή το αργότερο έως την 1.7.2015 (το οποίο πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή έως την 1.1.2016) πρέπει να διερευνηθούν οι δυνατότητες παρεμβάσεων σε όλο το φάσμα των ρυθμιζόμενων χρεώσεων που ενσωματώνονται στο ενεργειακό κόστος της βιομηχανίας (ηλεκτρική ενέργεια & ΦΑ), προκειμένου να εξαντληθούν τα περιθώρια ελάφρυνσης των ελληνικών βιομηχανιών (ιδίως των πλέον ενεργοβόρων), σε συμφωνία πάντα με τα οριζόμενα στις κατευθυντήριες γραμμές. Ειδικότερα δε, όσον αφορά την τρέχουσα διαβούλευση, είναι επιτακτικό να αναγνωριστεί ότι βασικός παράγων που επηρεάζει το κόστος του Συστήματος είναι οι πραγματοποιούμενες επενδύσεις για την επέκταση και ευστάθεια του Συστήματος ιδίως για την ένταξη νέας ισχύος ΑΠΕ, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς στόχους. Συνεπώς, στο πλαίσιο αναμόρφωση της μεθοδολογίας επιμερισμού (ή/και υπολογισμού) των ΧΧΣ, είναι απολύτως δικαιολογημένη η ρητή και σαφής απόδοση σημαντικού μέρους των εν λόγω χρεώσεων στην επίτευξη περιβαλλοντικών στόχων, γεγονός που δικαιολογεί απόλυτα τη μερική ελάφρυνση της ενεργοβόρου βιομηχανίας από αυτές (τις χρεώσεις). Η ελάφρυνση αυτή ασφαλώς θα προσδιορίζεται με ακρίβεια στο πλαίσιο των ετησίων αποφάσεων για τον επιμερισμό του προς ανάκτηση κόστους του Συστήματος.
Τέλος, σε σχέση με την προτεινόμενη τροποποίηση του άρθρου 176 (λογιστικές πράξεις Λογαριασμού Λ-ΙΑ), επιθυμούμε να επισημάνουμε ότι δεν είναι προφανής η σύνδεση της εν λόγω σχεδιαζόμενης παρέμβασης στον Κώδικα με την τρέχουσα διαβούλευση. Δεδομένης όμως της αναφοράς εκ μέρους της ΡΑΕ στην επιβολή των χρεώσεων για Υπηρεσίες Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ), κρίνουμε σκόπιμο να σημειώσουμε εν συντομία τα εξής, σε συνάφεια με τα προαναφερθέντα ως προς την ανάγκη και σκοπιμότητα ενσωμάτωσης των νέων Κατευθυντηρίων Γραμμών EEAG: στο πλαίσιο του adjustment plan θα μπορούσε να λάβει χώρα ένας μερικός επανασχεδιασμός του καθεστώτος των χρεώσεων ΥΚΩ. Τμήμα των χρεώσεων ΥΚΩ μπορεί (και πρέπει) να κατευθύνεται προς τη δημιουργία των διασυνδέσεων με τα νησιά, γεγονός που θα επιτρέψει την απόσυρση στο μέλλον των υπερβολικά ρυπογόνων πετρελαϊκών μονάδων ηλεκτροπαραγωγής, διασφαλίζοντας την κάλυψη της νησιωτικής ζήτησης από το ενιαίο μίγμα της ηπειρωτικής Ελλάδας ενώ ταυτόχρονα θα επέτρεπε την περαιτέρω ανάπτυξη των ΑΠΕ στα νησιά. Κατά τούτο, μπορεί να καταστεί δυνατή η μερική ελάφρυνση της ενεργοβόρου βιομηχανίας και από τις συγκεκριμένες χρεώσεις οι οποίες επί της ουσίας θα ισοδυναμούν εν μέρει με οιονεί περιβαλλοντικό τέλος. Με εκτίμηση για την εταιρεία ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ Α.Ε.-ΟΜΙΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Δρ. Ι. Δεσύπρης Διευθυντής Ρυθμιστικών Θεμάτων