ΔΙΕΘΝΗΣ ΗΜΕΡΙΔΑ «Συνέργειες Αποβλήτων και Πόρων προς την κατεύθυνση της Κυκλικής Οικονομίας στην Ελλάδα και στις Μεσογειακές Χώρες» Εισήγηση ΠΑΝΔΟΙΚΟ Θέμα: Η Κυκλική Οικονομία με την Πολυγωνική Λογική και η Κοινωνία των Πολιτών Εισηγητής: Νίκος Ασλάνογλου, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΝΔΟΙΚΟ Εκ μέρους του Πανελληνίου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων που εκπροσωπεί πάνω από 50 οικολογικές οργανώσεις από όλη την Ελλάδα θέλω να σας ευχαριστήσω για την πρόσκληση και την ευκαιρία που μας δίνετε να εκφράσουμε τις απόψεις μας για το σοβαρότατο θέμα της Ημερίδας. Θα προσπαθήσουμε, σ αυτά τα δέκα πέντε λεπτά, να χωρέσουμε, εμπειρίες και καταστάσεις πολλών χρόνων. Στην πραγματική εικόνα, δηλαδή στο πεδίο κι όχι σε κάποιες θεωρητικές ή νομικές θέσεις, έστω κι αν αυτές φαίνονται αξιόπιστες και τεκμηριωμένες. Επιτρέψτε μου να δούμε πρώτα κάποιες εικόνες πολύ κοντινές χρονικά και κάποιες, σημερινές, οι οποίες θα υποστηρίξουν στη συνέχεια αυτά θα ειπωθούν. (Προβολή εικόνων )
Πέρα από κάθε αμφισβήτηση, είναι αναγκαία και μπορεί να βελτιωθεί ακόμη πολύ περισσότερο, η αποδοτικότητα των πόρων που διαχειριζόμαστε. Η όποια σπατάλη χτεσινή ή και σημερινή, θα μπορούσε να καλύψει ανάγκες του όλο και αυξανόμενου πληθυσμού, που ζητάει όλο και περισσότερα. Είναι πολλές οι οδηγίες της ΕΕ με στόχο την μείωση των απορριμμάτων ή την διαχείρισή τους, καθώς επίσης και οι νέες πολιτικές που θα ακολουθήσουν με στόχο το 2020. Η σημερινή και η όποια πολιτική θα ακολουθήσει, βασικό παράγοντα έχει την κοινωνία των πολιτών. Τους καθημερινούς ανθρώπους, που εκτός από πελάτες των πάντων, θα πρέπει να είναι και μέτοχοι της προσπάθειας. Κάποιες χώρες, τα πήγαν καλά σ αυτό, αλλά, με κάποιες ενστάσεις, επιτρέψτε μου. Λέμε ναι στην περισσότερο κυκλική οικονομία, χωρίς δεύτερη κουβέντα. Ας υποθέσουμε πως κάποια χώρα, πετυχαίνει το απόλυτο. Καμία ηλεκτρονική συσκευή, δεν καταλήγει στα σκουπίδια και όλες συγκεντρώνονται. Αυτές λοιπόν θα καταλήξουν σε κάποια χώρα της Ασίας ή της Αφρικής, όπου ανήλικοι και ενήλικες, κάτω από εγκληματικές συνθήκες και για ένα κομμάτι ψωμί, σκέτο, θα προσπαθούν να ανακτήσουν πολύτιμα υλικά, τα οποία θα ξαναπουλήσουν στην χώρα που τα περισυνέλεξε; Εάν ναι, τότε θα πρέπει να βρούμε κάποιον άλλον όρο, κακόηχο και όχι «κυκλική οικονομία». Ακόμη, εάν στο όνομα της πράσινης ενέργειας, επιβαρύνουμε ακόμη περισσότερο ήδη εξαντλημένα οικονομικά, νοικοκυριά, τότε δεν είναι πράσινη ενέργεια. Εκτός εάν το πράσινο αντιπροσωπεύει το χρώμα του δολαρίου. Το τονίζω
αυτό γιατί ξέρουμε καλά τί συμβαίνει στη χώρα μας όπου ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας των πολιτών, κακοποιείται με την ανεργία και της επαναλαμβανόμενες υποχρεώσεις σε ΔΕΗ, επικοινωνία, διατροφή, επιβίωση γενικά. Εκτιμάτε δηλαδή ότι έχει την δυνατότητα να ενδιαφερθεί για πράσινη ή κίτρινη ενέργεια και για συνέργεια στην «κυκλική οικονομία»; Να θυμηθούμε ίσως μια κάποια «πράσινη επανάσταση» μετά τον Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο; Πόσο πράσινη αλήθεια ήταν; Και βέβαια, όλες οι χώρες της ΕΕ, δεν έχουν την ίδια δυναμική ούτε τις ίδιες δυνατότητες, όπως επίσης ξέρουμε ότι ο ισχυρός χρησιμοποιεί την δύναμή του, επιβάλει κανόνες και πάντα προς όφελός του. Ο κυκλικός παράγοντας, αν μη τι άλλο, είναι αναγκαίος για να κυλήσει ένα αυτοκίνητο. Τις ρόδες του εννοώ. Φαντάζεστε αντί για κύκλο να είχαμε τρίγωνο τετράγωνο ή πολύγωνο; Δεν θα υπήρχε πρόβλημα πέτρας στα νεφρά, σε κανέναν μας, από το χοροπηδητό. Θέλω να μιλήσω για τον τόπο μου έχοντας στο μυαλό μου τις πολύχρωμες μεθόδους της σημερινής διεθνοποιημένης λογικής της αρπαγής. Να μιλήσω για τους ανθρώπους του, την κοινωνία των πολιτών και την πολιτεία, με την πολυγωνική λογική για την οικονομία και για το περιβάλλον, που εδώ που τα λέμε, είναι και η μοναδική πραγματική αξία. Να πω, όχι για την «κυκλική οικονομία», αλλά για την «ανενόχλητη οικονομία». Αυτή, η «ανενόχλητη οικονομία», είναι βασικό κομμάτι που ο τόπος μου έφτασε, κατά δεύτερο λόγο, σε αυτήν την δυσχερή οικονομική
κατάσταση. Ο πρώτος είναι η πολυγωνική κοινωνική ακινησία. Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος κ. Καρμένου Βέλα, σε πρόσφατη συνέντευξή του, δήλωσε ότι, το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό πρόβλημα στη χώρα μου, είναι η διαχείριση των απορριμμάτων. Μέγα λάθος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η Διοίκηση. Η Διοίκηση της «ανενόχλητης οικονομίας», όπου συμμετέχει, δυστυχώς, το μέγα πλήθος της κοινωνίας. Σ αυτή την κατάσταση, έρχεται το άλλο κομμάτι της κοινωνίας των πολιτών, μέρος της οποίας είμαστε και όλοι εμείς που συμμετέχουμε στο Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων, (ΠΑΝΔΟΙΚΟ). Αυτό το πολύ μικρότερο κομμάτι της κοινωνίας των πολιτών, βλέπει, συζητάει, συνεργάζεται, δημιουργεί, καταγράφει, προτείνει, εμποδίζει, εξοργίζεται, καταφέρεται, διώκεται, συκοφαντείται, απαξιώνεται, φυλακίζεται αλλά, επιμένει. Κι όλα αυτά; Για το αυτονόητο ακόμα. Για το υποπολλαπλάσιο της κυκλικής οικονομίας και μόνον εθελοντικά, χωρίς εργαζόμενους και μισθούς, για κάποιους από εμάς. Επιμένει σε μια εξοργιστικά απαθή, ανενόχλητη Δημόσια Διοίκηση, που ανέχεται το κακό, που υποθάλπει την αυθαιρεσία, που υπερασπίζεται ακόμα και δια της σιωπής, επιχειρήσεις και κακούς επιχειρηματίες, που κακοποιούν βάναυσα φυσικούς και οικονομικούς πόρους του τόπου μου. Τελειώνοντας, θα ήθελε να τονίσω πολύ απλά πράγματα. Σ αυτήν την οικονομική και κοινωνική φουρτούνα που βιώνουμε, πρέπει να προταχθούν δυο έννοιες τουλάχιστον. Της δικαιοσύνης και της
αξιολόγησης. Τα πράγματα, πήγαν πολύ άσχημα ως προς την διαχείριση, όχι μόνον των απορριμμάτων, άρα πήγε πολύ άσχημα αρχικά η όποια αξιολόγηση. Και αυτό δεν ήταν αστοχία. Δεν ήταν από λάθος. Συνειδητή ήταν η κακοδιαχείριση των πάντων. Είναι φανερό από τα τραγελαφικά που συμβαίνουν με την διαχείριση των απορριμμάτων σε όλη τη χώρα. Ε λοιπόν, θα έρθει η εταιρία μέσα στο χάος και θα πει, εγώ είμαι εδώ. Τα παίρνω όλα και τα καίω και παράγουμε και ενέργεια. Μας σπρώχνουν εκεί. Μα στην Ευρώπη θα πει κάποιος Ναι στην Ευρώπη κάνουν και διαστημόπλοια. Μπορούμε να κάνουμε κι εδώ; Η Διοικητική ευρωστία, η παιδεία και οι κοινωνικές δομές κάποιων χωρών της ΕΕ, δεν έχουν καμιά σχέση με την ανάλογη κατάσταση εδώ. Κι ενώ περιμέναμε κάποια στιγμή η γνώση που παρέχει η πολιτεία στα παιδιά μας, δαπανώντας τεράστιους οικονομικούς πόρους, να σκοτώσει την «ανενόχλητη οικονομία», τώρα αυτή τη γνώση καρπώνονται άλλες χώρες. Η κυκλική διεργασία, είναι χαρακτηριστικό της φύσης στα πάντα. Είμαστε βέβαιοι ότι η τόσο έντονη πίεση που υφιστάμεθα ως κοινωνία, δεν θα αργήσει να γεννήσει κάτι δυνατό και ωραίο που θα μας παρασύρει. Δεν χρειάζεται να υπομένουμε. Υπομονή κάνουν όλοι. Να επιμείνουμε θέλει και αυτό μάλλον είναι κουραστικό. Όμως, πολύ σπάνια, όμορφα και ακριβά πράγματα κατακτώνται χωρίς πολύ κόπο. Κι εμείς, η μια πλευρά της κοινωνίας των πολιτών, δεν είμαστε ανόητοι για να έχουμε χαμηλούς και εύκολους στόχους. Σας ευχαριστώ.