Γράφει: Ευστάθιος Α. Ράλλης, Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος, Δ/ντής Δερματολογικού Τμήματος 417 ΝΙΜΤΣ Τι είναι η δερματοσκόπηση; Η δερματοσκόπηση αποτελεί μια μη-επεμβατική, διαγνωστική τεχνική μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η μεγέθυνση του δέρματος σε τέτοιο βαθμό ώστε να γίνεται ορατό το χρώμα και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της επιδερμίδας, του χοριο-επιδερμιδικού ορίου και του άνω τμήματος του χορίου τα οποία δεν φαίνονται δια γυμνού οφθαλμού ή με τη συνήθη μεγέθυνση των κοινών μεγεθυντικών φακών. Με την κατάλληλη εκπαίδευση και με την πείρα, η δερματοσκόπηση βελτιώνει την κλινική εξέταση των μελαγχρωματικών και μη-μελαγχρωματικών, καλόηθων και κακόηθων βλαβών του δέρματος. Έχει αποδειχθεί μέ την χρήση της αυξάνεται το ποσοστό διάγνωσης του μελανώματος κατά 10-27%. Που εφαρμόζεται η δερματοσκόπηση; Η δερματοσκόπηση αναπτύχθηκε στα πλαίσια ανεύρεσης νέων διαγνωστικών μεθόδων για την προληπτική εκτίμηση των σπίλων, την έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος και την αποφυγή των άσκοπων χειρουργικών αφαιρέσεων μελαγχρωματικών βλαβών. Το μελάνωμα είναι ένας κακοήθης όγκος του δέρματος ο οποίος είναι επικίνδυνος για τη ζωή των ασθνών και μπορεί να προκύψει είτε από ένα σπίλο ή να αναπτυχθεί αυτοτελώς σε υγιές δέρμα. Λόγω της ευρείας απήχησης της δερματοσκόπησης στην εξέτση των σπίλων, το τελευταίο διάστημα φαίνεται ότι η χρήση της επεκτείνεται και σε άλλες δερματοπάθειες όπως για παράδειγμα στα αιμαγγειωμάτα, τις σμηγματορροικές υπερκερατώσεις, τα 1 / 5
βασικοκυτταρικά καρκινωμάτα, κα. Τι είναι η χαρτογράφηση των σπίλων; Πρόκειται για τον ολόσωμη ψηφιακή καταγραφή όλων των σπίλων στο σώμα του ασθενή. Θα πρέπει να επαναλαμβάνεται ανά εξάμηνο ώστε να διαπιστώνονται ψηφιακά πιθανές μεταβολές σε μέγεθος, σχήμα χρώμα, υφή ήδη υπαρχόντων σπίλων ή να εκτιμάται η εμφάνιση νέων. Όλες οι απεικονίσεις αποθηκεύονται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή και με τη βοήθεια ειδικών προγραμμάτων επιτυγχάνεται η σύγκριση των νέων με τις παλαιότερες. Πώς αξιολογείται ένας «ύποπτος» σπίλος; Οι σπίλοι αξιολογούνται βάσει του αλγορίθμου ABCD, όπου: 2 / 5
- A αντιστοιχεί στο asymmetry (ασυμμετρία, το ένα μισό δεν είναι παρόμοιο με το άλλο μισό). - B αντιστοιχεί στο border irregularity (ανώμαλα, ή ασαφώς περιγεγραμμένα όρια της βλάβης). - C αντιστοιχεί στο color variegation (ποικιλοχρωμία που περιλαμβάνει αποχρώσεις του καφέ, μαύρο, λευκό, κόκκινο ή κυανό). - D αντιστοιχεί στο diameter (διάμετρο μεγαλύτερη από 6 χιλιοστά ή αυξανόμενος σε μέγεθος σπίλος). Με απλά λόγια εφόσον κάποιος ασθενής διαπιστώσει μεταβολές σε ένα σπίλο, θα πρέπει να επισκέπτεται τον Δερματολόγο του για εξέταση. Πολύ σημαντική θεωρείται η αυτοεξέταση. Ως αξιοσημείωτες μεταβολές σε ένα σπίλο θεωρούνται: 1. Αφνίδια αιμορραγία. 2. Αλλαγή στην αισθητικότητα του σπίλου. 3. Αλλαγές στο χρώμα. 4. Αλλαγές στο σχήμα (εμφάνιση γωνιών στο περίγραμμα ή ψευδοποδίων). 5. Αλλαγές στο σπίλο ή/και την πέριξ αυτού περιοχή του δέρματος (ερύθημα, οίδημα, πληγή που δεν επουλώνεται, κ.α). Πώς μπορεί η δερματοσκόπηση να βοηθήσει στη διάγνωση του μελανώματος; Η δερματοσκόπηση θεωρείται χρήσιμη στη διάκριση του μελανώματος από άλλες μελαγχρωματικές βλάβες. Από το 2001 έχουν θεσπιστεί τρία κριτήρια (three-point checklist): - Δερματοσκοπική ασυμμετρία σε χρώμα και μορφολογικά χαρακτηριστικά του σπίλου σε έναν ή περισσότερους άξονες. - Άτυπο μελαγχρωματικό δίκτυο του σπίλου (με ανώμαλες τρύπες και παχιές γραμμές). - Μπλε και άσπρες δομές του σπίλου. Η στατιστική ανάλυση έχει δείξει ότι αν ισχύουν τα 2 από τα 3 δερματοσκοπικά κριτήρια θα πρέπει να γίνεται χειρουργική αφαίρεση της βλάβης και ιστολογική εξέταση. 3 / 5
Ποιοι ασθενείς ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου; Οι προδιαθεσικοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος είναι: - Ανοικτού χρώματος δέρμα με μπλε ή πράσινα μάτια, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά. - Παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία. - Ηλιακά εγκαύματα στην παιδική ηλικία. - Δυσπλαστικοί σπίλοι. - Ιστορικό ή ατομικό ιστορικό μελανώματος. - Ατομικό ιστορικό καρκίνου του δέρματος άλλου πλην μελανώματος. - Παρουσία σπίλου που αλλάζει. - Ευμεγέθεις, συγγενείς μελαγχρωματικοί σπίλοι. - Περισσότεροι από 100 σπίλοι. - Ηλικία. Βιβλιογραφία 1. Χαϊδεμένος Γ. Δερματοσκόπηση: Θεωρητικά στοιχεία και εφαρμογή στην κλινική πράξη. Εκδόσεις Καυκάς, Αθήνα, 2009 2. Johr R, Soyer HP, Argenziano G, Hofmann-Wellenhof R, Scalvenzi M. Dermoscopy: The essentials. Mosby, Edinburgh, 2004 3. Argenziano G, Soyer HP. Dermoscopy of pigmented skin lesions--a valuable tool for early diagnosis of melanoma. Lancet Oncol. 2001;2:443-9. 4. Johr RH. Dermoscopy: alternative melanocytic algorithms-the ABCD rule of dermatoscopy, Menzies scoring method, and 7-point checklist. Clin Dermatol. 2002;20:240-7. 5. Soyer HP, Argenziano G, Zalaudek I, et al. Three-point checklist of dermoscopy. A new screening method for early detection of melanoma. Dermatology. 2004;208:27-31. 6. Argenziano G, Soyer HP, Chimenti S, et al. Dermoscopy of pigmented skin lesions: results of a consensus meeting via the Internet. J Am Acad Dermatol. 2003;48:679-93. 7. Peak SC, Sober AJ, Tsao H, Mihm MC Jr, Johnson TM. Cutaneous melanoma. In: Wolff K, Goldsmith L, Katz S, Gilchrest B, Paller A, Leffell D. Editors: Fitzpatrick's Dermatology in General Medicine, 7th ed New York: Mc Graw Hill; 2008. p.1134-57. 4 / 5
Ευστάθιος Α. Ράλλης Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος Δ/ντής Δερματολογικού Τμήματος 417 ΝΙΜΤΣ ww w.erallis.gr Joomla SEO powered by JoomSEF 5 / 5