e-symbiosis ένα ρότυ ο ανά τυξης δικτύων Βιοµηχανικής Συµβίωσης στην Ελλάδα ΑντώνηςΚοκόσης, CEng, FIChemE, FRSA, FIET Καθηγητής Σχολή Χηµικών Μηχανικών ΕΜΠ
Κύριασηµεία Βιοµηχανική συµβίωση και θεσµικό πλαίσιο Σύντοµη αναδροµή στο χρόνο ιεθνής εµπειρία Οφέλη οικονοµικά Οφέλη περιβαλλοντικά Οφέλη κοινωνικά Εφαρµογή στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράµµατος Life Χαρτογράφηση Περιφέρειας Κεντρικής Ελλάδας Καταγραφή και ενσωµάτωση εµπειρίας Προοπτικές βιοµηχανικών εφαρµογών Προοπτικές ευρύτερης ανάπτυξης στην Ελλάδα και την Ευρώπη
Θεσµικόπλαίσιο ιεράρχησηπολιτικών Στα πλαίσια της Οδηγίας 98/2008 καθίσταται νοµικά δεσµευτική η παρακάτω ιεραρχία: Αποφυγή παραγωγής αποβλήτων Eπαναχρησιµοποίηση Ανακύκλωση Ανάκτηση ενέργειας και υλικών Τελική διάθεση (οτιδήποτε δεν χαρακτηρίζεται ανάκτηση) Περιβάλλον Κοινωνία Οικονοµία
Βιώσιµηανάπτυξη-Βιοµηχανικήσυµβίωση Ο στόχος της βιώσιµης ανάπτυξης είναι «να καλυφθούν οι παρούσες ανάγκες χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η ικανότητα των γενεών του µέλλοντος να καλύπτουν τις ανάγκες τους». Η βιώσιµη ανάπτυξη στηρίζεται σε τρεις πυλώνες : τον οικονοµικό, τον κοινωνικό και τον περιβαλλοντικό. Βιοµηχανική συµβίωση : -Μέθοδος περιορισµού βιοµηχανικής ρύπανσης, εξοικονόµησης πρώτων υλών, νερού και ενέργειας. -Μέσω της δικτύωσης των βιοµηχανιών, ρεύµατα υλικών και αποβλήτων ανταλλάσσονται µεταξύ διαφόρων βιοµηχανικών κλάδων και επανεισάγονται στο παραγωγικό κύκλωµα. (industrial ecology) -Συµβάλλει στη βιώσιµη ανάπτυξη.
Απόβλητασανπρώτεςύλες End of waste criteria (2008/98/EC) Waste & Resources Action Programme (WRAP) - Good for business, good for the environment Πρωτόκολλα ποιότητας: ιαδικασίες αναβάθµισης απορριµµάτων (waste) σε µηαπορρίµµατα (non-waste), αξιοποιώντας τα για άµεση χρήση σαν πρώτες ύλες Κατοχυρωµένα (>15) Ποιοτικά λιπάσµατα, δοµικά υλικά, µη ανακυκλώσιµα γυαλιά, πλαστικά, λάστιχα Σε διαδικασία κατοχύρωσης (>25) οµικά υλικά (τέφρα), κατεργασµένο ξύλο, ηλεκτρικές συσκευές, Η/Υ, συµπιεσµένα ελαστικά Σε διαβούλευση (>30) Γύψος, µη ανακυκλώσιµη χαρτόµαζα National Industrial Symbiosis Programme (NISP)
Η Βιοµηχανική Συµβίωση ορίζει λοι όν τις ρακτικές εκείνες ου διαχειρίζονται τα α όβλητα µιας βιοµηχανίας σαν ρώτες ύλες µιας άλλης. Πόσο δουλεύει όµως µια τέτοια ιδέα; Μια σύντοµη αναδροµή στο χρόνο καταγράφοντας α οτελέσµατα
Kalundborg( ανία, 1995) Αρχικοί εταίροι Η κοινότητα του Kalundborg Χηµικές (Kemira, Statoil; υναµικό - 4.8 εκ τον/χρόνο); Ενέργειας (Asnæs Power Station, ηλεκτρική και θερµική) Κατασκευαστικές (Gyproc, 14 εκ τετ. µέτρα γυψοσανίδες/χρόνο) Φαρµακευτικές και βιοτεχνολογικές (Novo Nordisk, $2 δισ/χρόνο)
Οφέληοικονοµικά, περιβαλλοντικά, κοινωνικά $120 εκατοµµύρια σε κέρδη και αποταµίευση Φθηνή/δωρεάν θέρµανση - 20,000 σπίτια Σταδιακή ένταξη ΜΜΕ (ιχθυοκαλλιέργειες) Εξαγωγή µοντέλου (Χονγκ-Κόνγκ) Μειονεκτήµατα Κλειστό µοντέλο ανάπτυξης (µικρός, ορισµένος αριθµός εταίρων) Μεγάλες επενδύσεις ($60 εκατοµµύρια) Κυρίως µεγάλες εταιρείες
Ανοικτάµοντέλαβιοµηχανικήςσυµβίωσης ΗΠΑ (circa 1998-2000) Πηγές και αποδέκτες (sources & sinks) Μεγάλη προσπάθεια µε µικρή διάρκεια Προσπάθεια που απέτυχε αποδίδοντας αιτίες στις ανάγκες για ιαχείριση και οργάνωσης δικτύων Στήριξη από τοπικούς φορείς ( local authorities should be key player ) Σύνθετη διαχείρισης δεδοµένων ( symbiosis is not as easy as e-bay )
Μιαδεύτερηπροσπάθεια Βιοµηχανικά ίκτυα Circa 2004-2008 Πρωτοβουλίες τοπικών φορέων ( ανία, Σουηδία, Γερµανία) ιαµόρφωση εθνικού προγράµµατος (Μεγ. Βρετανία) Εξαγωγή παλιότερων Ευρωπαϊκών προτύπων (Κεντρική Ευρώπη, Ρουµανία) Πόσο απέδωσε όµως αυτή η ανοικτή προσέγγιση βιοµηχανικής συµβίωσης;
Περιβαλλοντικάοφέλη Μόνο από το πρόγραµµα της Βρετανίας Μείωση εκποµπών άνθρακα 4.4 εκ τόνοι Εξοικονόµηση πρωτογενών υλών 6.2 εκ τόνοι Εξοικονόµηση νερού 9.22 εκ τόνοι Εκτροπή αποβλήτων από ταφή 3.39 εκ τόνοι Εκτροπή 350 χιλ. τόνων τοξικών αποβλήτων
Οικονοµικάοφέληκαιανάπτυξη Συµµετοχή 9,300 εταιρείες από 12 περιοχές 12,000 συναλλαγές/χρόνο Οικονοµικό οφέλη - Τζίρος και πωλήσεις 167,5 εκ. - Εξοικονόµηση κόστους 106,8 εκ. Κοινωνικό σκέλος Ιδιωτικές επενδύσεις - 82 εκ. Νέες θέσεις εργασίας 3,000 Ανάπτυξη στοχευµένες θεµατικές ενότητες µέταλλα, χηµικά, πλαστικά, κλπ Περιφερειακών, ολοκληρωµένων δικτύων Νέες αγορές, τεράστιες προοπτικές και καινοτοµίες στη µεταποίηση Οφέλη σε κάθε κατεύθυνση
και κά οια ρώτα συµ εράσµατα Η Βιοµηχανική Συµβίωση α οτελεί σηµαντική µορφή ράσινης ανά τυξης µε εντυ ωσιακά α οτελέσµατα στην Ευρώ η.... Η διαµόρφωση και διαχείριση των δικτύων α αιτεί σηµαντική τεχνική στήριξη αλλά και τη συµµετοχή της κοινωνίας. Η Βιοµηχανική Συµβίωση χρειάζεται εραιτέρω στήριξη στις µικρο-µεσαίες ε ιχειρήσεις
Προκλήσειςκαιπροοπτικές Απαραίτητη στήριξη ΜΜΕ Με τεχνολογίες του σήµερα - µικρή και περιορισµένη συµµετοχή Ενίσχυση τοπικών δράσεων, τοπικών φορέων µε σκοπό την προσέλκυση ΜΜΕ στο βιοµηχανικά δίκτυα που διαµορφώνονται Προκλήσεις ιαχείριση δεδοµένων παραµένει σύνθετο πρόβληµα στο οποίο οι ΜΜΕ δεν µπορούν να ανταποκριθούν Ανάγκη στήριξης µέσα από εργαλεία και πλατφόρµες ειδικά διαµορφωµένες για την περίσταση Προοπτικές - δικό µας όραµα Ελεύθερη πρόσβαση και συµµετοχή για ΜΜΕ Πλατφόρµα-πρότυπο µε βάση τη Στερεά Ελλάδα
Η Συµβιωτική Πρακτική στην Ελλάδα Ειδική έµφαση σε µικροµεσαίες και µε στοχευµένες δράσεις ράση συντονισµένη µε τις τοπικές κοινωνίες Συνεργάτες οι Βρετανοί σύµβουλοι του Εθνικού Προγράµµατος Βιοµηχανικής Συµβίωσης
Πλατφόρµα συµβίωσης Κατηγοριοποιήσεις Υλικά, θεµατικές οµάδες πλαστικά, µέταλα, οργανικά, βιο-αποικοδοµήσιµα, Ενηµέρωση Ανακοινώσεις, ηµερίδες Στήριξη αποφάσεων Αναγνώριση εταίρων Στήριξη συναλλαγών Προτάσεις για την Περιφέρεια και τις επι µέρους κοινότητες
ΒασικέςδράσειςπρογράµµατοςLife Χαρτογράφηση βιοµηχανικής δράσης Βιοµηχανική δραστηριότητα Είδος και ταξινόµηση αποβλήτων Γεωγραφική κατανοµή ΜΜΕ Αξιοποίηση διαθέσιµης γνώσης Αξιοποίηση προηγούµενης εµπειρίας Καταγραφή τεχνολογιών αξιοποίησης Εργαλεία στήριξης αποφάσεων και εποπτείας υναµικού διµερών ανταλλαγών ΒΣ Συλλογικών δράσεων
Χαρτογράφηση βιοµηχανικήςδραστηριότητας Περίπου 1,000 βιοµηχανίες ραστηριότητες καλύπτουν το µεγαλύτερο εύρος ΣΤΑΚΟ
Ταξινόµησηαποβλήτων Είδος και ποσότητες Σύσταση και ροές Τοποθεσία
ιαχείρισηπρωτογενώνδεδοµένων Βιοµηχανίες Υλικά
ευτερογενήδεδοµένα Στοιχεία παραγωγικής διεργασίας Τεχνικές IPPC, στάδια διαχείρισης υγρών αποβλήτων Προοπτικές βελτίωσης δεδοµένων Φυσικο-χηµικές ιδιότητες αποβλήτων, κόστος διαχείρισης, διαθέσιµες ποσότητες
Αξιοποίησηδιαθέσιµηςεµπειρίας Εθνικό Πρόγραµµα, Ενωµένου Βασιλέιου (NISP) http://nisp.org.uk/case_study_index.aspx Συσχέτιση υλικών µε εφαρµογές και ΣΤΑΚΟ (πάνω από 300 εφαρµογές) Τεχνολογίες αξιοποίησης
Τεχνολογίεςαξιοποίησης Τεχνολογίες αναβάθµισης αποβλήτων Μετατροπές, αποδόσεις σε ενέργεια και προϊόντα Περιπου 450 καταχωρηµένες τεχνολογίες Σύνδεση µε βάσεις ΑΚΖ
Οφέληπουπροβλέπονται Αναγνώριση και στήριξη απλών επιλογών Τι είδους προϊόντα µπορώ να παράξω από απόβλητα που διαθέτω; σε τι αποδόσεις; Ποιοί µπορεί να είναι πιθανοί αποδέκτες; Πόσο µακριά βρίσκονται; Ανίχνευση εταίρων Συλλογικές δράσεις Αξίζει µια µονάδα αεριοποίησης; Σε τι δυναµικό και τοποθεσία; Ποιοι ενδέχεται να είναι οι προµηθευτές και ποιους θα εξυπηρετεί; Πρόσθετη τεχνολογία (π.χ. πυρόλυση) η πρώτη ύλη (π.χ. αστικά απόβλητα);
ΠαράδειγµαπροοπτικώνστηνΕλλάδα χαλυβουργία
ΠαράδειγµαπροοπτικώνστηνΕλλάδα τσιµεντοβιοµηχανία
Ολοκληρωσηκαιπλατφόρµα Βιοµηχανίες e-symbiosis Σύνδεση µε υλικά και ΣΤΑΚΟ Περιοχές Σύστηµα εποπτείας GIS Υλικά Αναγνώριση συνώνυµων, ισοδύναµων κλπ Τεχνολογίες Προτεραιότητες µε βάση τις ανάγκες της Βοιωτία Γενίκευση µοντέλου για εφαρµογή σε άλλες χώρες
Βιοµηχανικήδραστηριότητα Industrial codes (ΣΤΑΚΟ ) Industrial sectors (chemicals, steel etc)
ήµοικαικοινότητες Πόλεις (Αράχωβα, Λειβαδιά) ήµοι και κοινότητες (. Πλαταιών,. Θηβών)
Στατιστικάκαιεπόπτευση Στατιστικά περιοχής Εταιρείες εγγεγραµµένες κατά περιοχή
Εγγραφήκαικαταχώρησηµελών Εταρεία (ORG-6) µε βάση τον Ορχοµενός Καταχώρηση Βιοµηχανικής δραστηριότητας Ποσότητες και περιγραφή των αποβλήτων που προτίθεται να διαθέσει
Ανίχνευσηεταίρωνγιαανταλλαγήπόρων Ανίχνευση µε βάση την διαθέσιµη πρακτική Ταξινόμηση με βάση την απόσταση Βιομηχανική δραστηριότητα
Επικοινωνίακαιεπόµεναβήµατα Η πρώτη ηµερίδα e-symbiosis τον περασµένο Μάϊο στα Οινόφυτα Πρόσθετες ηµερίδες προβλέπονται για την παρουσίαση της πλατφόρµας και την άµεση εµπλοκή βιοµηχανικών εταίρων Περαιτέρω ανάπτυξη, ολοκλήρωση και επέκταση πλατφόρµας ιαµόρφωση υπο-οµάδων εργασίας και ηµερίδων κατά το Βρετανικό πρότυπο Προσδοκίες για εφαρµογές πέρα από τη Στερεά Ελλάδα
Συµπεράσµατα Η ΒΣ καταγράφει εντυπωσιακά αποτελέσµατα στην αξιοποίηση αποβλήτων Τo e-symbiosis προσφέρει σύγχρονη εµπειρία, πρόσβαση των ΜΜΕ και σύγχρονες υπηρεσίες Ειδικά µέσα από συνεργασίες µε φορείς όπως ο ΣΕΒΙΑΝ, το µοντέλο ανάπτυξης µπορεί Να διασφαλίσει διαύγεια και σύγχρονες πρακτικές στην αξιοποίηση αποβλήτων Να επεκταθεί πέρα από την επιλεγµένη Περιφέρεια Να εντάξει αστικά απόβλητα στη διαχείριση και την αξιοποίηση
Thank you for your attention