ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τ. Καρατάσσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 T. Karatassou Str., 117 42 Athens, Greece, Tel.: (+30) 210 92 11 200-10, Fax: (+30) 210 92 33 977 Τν δηαδίθηπν ζηελ Διιάδα: Δκπόδηα θαη Πξννπηηθέο Δρ. Άγγελος Τσακανίκας Διεσθσντής Έρεσνας ΙΟΒΕ
Σηόρνο κειέηεο Αλάδεημε ησλ αλαζηαιηηθώλ παξαγόλησλ ζηελ πεξαηηέξσ δηείζδπζε ηνπ Γηαδηθηύνπ Αηηίεο ύπαξμεο Τξόπνη άξζεο (ή κεξηθήο άκβιπλζεο) Πξνϋπνζέζεηο γηα ηε δηάρπζε ηνπ δηαδηθηύνπ
Μεζνδνινγία Έξεπλα Πεδίνπ Ηιεθηξνληθή ςεθνθνξία Βηβιηνγξαθηθή έξεπλα 100 ζπκκεηέρνληεο επαγγεικαηίεο, ηδηώηεο, εθπξόζσπνη θνξέσλ Αηηηθή 47 «εηδηθέο» ζπλεληεύμεηο Γηακόξθσζε εξσηεκαηνινγίσλ ICT experts, ΜΜΔ θαη θαηαλαισηέο Έξεπλα Πεδίνπ Αλάιπζε/ Σπδήηεζε ησλ ζπζηάζεσλ Τειηθό Κείκελν Δπθαηξίεο γηα επηρεηξήζεηο θαη θαηαλαισηέο
Γνκή κειέηεο Βαζηθά Γεδνκέλα Παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ πξνζθνξά θαη δήηεζε ειεθηξνληθώλ ππεξεζηώλ Οθέιε θαη επθαηξίεο από ηε δηάδνζε ηνπ δηαδηθηύνπ ζηελ Διιάδα Πξνθιήζεηο
Πνζνζηό % ηνπ ζπλόινπ SE NL DK LU FI UK BE DE FR AT SK EE IR EU CZ LV HU ES MT SI LT PO CY PT IT GR BG RO Πνζνζηό % ηνπ ζπλόινπ Αξγή ε ηερλνινγηθή ζύγθιηζε κε ηελ ππόινηπε Δπξώπε Πνιίηεο: Ταρεία δηάδνζε ηνπ δηαδηθηύνπ, αξθεηά όκσο ρακειόηεξα από ηελ ΔΔ. Πεξίπνπ νη κηζνί Έιιελεο ρξεζηκνπνηνύλ ην δηαδίθηπν Ιζρπξόηεξεο ηάζεηο ζύλδεζεο θαη ρξήζεο ζηηο κηθξόηεξεο ειηθίεο (80% ηνπ ηκήκαηνο 16-24 εηώλ) 100 80 60 40 20 0 Χξήζε δηαδηθηύνπ, 2011 73% 53% Η κόξθσζε παίδεη ξόιν: 94% ησλ ειιήλσλ κε πςειή κόξθσζε ρξεζηκνπνηεί ην δηαδίθηπν Πάλσ από 50% ησλ Διιήλσλ κε εηζόδεκα άλσ ησλ 75,000 ρξεζηκνπνηεί ην δηαδίθηπν 70 60 50 40 30 Δηήζηα εηζνδήκαηα (ζε ) θαη ρξήζε ηνπ δηαδηθηύνπ ζε Διιάδα θαη ΔΔ27 Μεγαιύηεξε ρξήζε δηαδηθηύνπ από ηνπο θάηνηθνπο αζηηθώλ πεξηνρώλ ζε ζρέζε κε ηελ πεξηθέξεηα. 20 10 0 2009 2010 0-25.000 25.000-50.000 50.000-75.000 άλσ Με ησλ την 75.000 υποςτήριξη Πεγή: Eurostat
ηθαλνπνηεηηθόηεξε αιιά όρη επαξθήο ε εηθόλα ζηνλ επηρεηξεκαηηθό ηνκέα NL FI DK LT AT DE ES LU SI SK BE CZ EE FR SE EU27 MT PT UK IT PO IR GR LV CY HU BU RO Πξόζβαζε ηωλ επηρεηξήζεωλ ζην δηαδίθηπν, 2011 0 20 40 60 80 100 Πεγή: Eurostat Δπηρεηξήζεηο: κηθξόηεξε ε απόζηαζε από ηελ ΔΔ27 93% ησλ επηρεηξήζεσλ (>10 αηόκσλ) ρξεζηκνπνηεί ην Γηαδίθηπν Φακειόηεξα πνζνζηά ζηηο πνιύ κηθξέο επηρεηξήζεηο (<10 άηνκα) Με ηθαλνπνηεηηθά πνζνζηά ελζσκάησζεο ππεξεζηώλ δηαδηθηύνπ ζηηο εηαηξηθέο ζηξαηεγηθέο 4% ησλ επηρεηξήζεσλ παξαγγέιλνπλ κέζσ Γηαδηθηύνπ έλαληη 19% ζηελ Δπξώπε 2011: 7.000 επηρεηξήζεηο εθδίδνπλ ειεθηξνληθά ηηκνιόγηα αμίαο 8 δηζεθαηνκκπξίσλ. Τν 2012 ε αμία ησλ ηηκνινγίσλ εθηηκάηαη ζηα 13 δηζεθαηνκκύξηα Αύμεζε online δηαθήκηζεο ην 2011 θαηά 25% αλεξρόκελε ζηα 76 εθαη. Σεκαληηθά ηα πεξηζώξηα βειηίσζεο: πρ. ειεθηξνληθή ηηκνιόγεζε (e-invoicing)
2007 2009 2010 Βειηίσζε ζηε δηάζεζε ππεξεζηώλ κε πεξηνξηζκέλε σζηόζν ρξήζε Ζιεθηξνληθή Γηαθπβέξλεζε: Βειηηώλνληαη νη δεκόζηεο ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη ειεθηξνληθά Παξακέλνπλ ιηγόηεξεο ζρέζε κε ηελ ΔΔ27 90 80 70 60 50 Πνζνζηό δηάζεζεο 20 βαζηθώλ (benchmarking) δεκόζηωλ ππεξεζηώλ, 2010 Απμάλεηαη ε δήηεζε: Σεκαληηθό πνζνζηό δηείζδπζεο ησλ ππεξεζηώλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο ζηηο επηρεηξήζεηο, μεπέξαζε ην 77% ην 2010 Ωζηόζν: 40 30 20 10 0 Διιηπήο ζρεδηαζκόο (κε νινθιεξσκέλα ζπζηήκαηα) Διιάδα ΔΔ27 Πεγή: Eurostat Πνιύπινθεο δηαδηθαζίεο Άγλνηα ύπαξμεο από ηνπο ρξήζηεο Σεκαληηθή ηξνρνπέδε ζηελ πεξαηηέξσ αύμεζε ηεο δήηεζεο
Γηαπηζηώζεηο Οη κεγαιύηεξεο επηρεηξήζεηο επελδύνπλ πεξηζζόηεξν ζην δηαδίθηπν: Αλαζηαιηηθό ην κηθξό κέζν κέγεζνο ησλ ειιεληθώλ επηρεηξήζεσλ Οη θαηαλαισηέο πξνηηκνύλ ζπνξαδηθά ηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο Τν shopping απνηειεί θαη θνηλσληθή δηαδηθαζία Σύλεζεο: On-line πεξηήγεζε κε off-line αγνξά Η αληηθαηαβνιή πξνηηκεηέα κέζνδνο δηεθπεξαίσζεο αληί ρξήζεο ειεθηξνληθώλ κεζόδσλ πιεξσκήο (π.ρ. πηζησηηθή θάξηα). Δληζρύεηαη ε ρξήζε ηζηνζειίδσλ θνηλσληθήο δηθηύσζεο Αξγή ε επέθηαζε ηεο ρξήζεο ππεξεζηώλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο Σύλζεηεο δηαδηθαζίεο Γηζηαθηηθόηεηα ζηελ παξνρή ζηνηρείσλ από ρξήζηεο Με νινθιεξσκέλεο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο (π.ρ. δηαθαλνληζκόο ΦΠΑ κέζσ taxis).
Αλαζηαιηηθνί παξάγνληεο ζηελ πεξαηηέξσ δηείζδπζε ησλ ειεθηξνληθώλ ππεξεζηώλ ηόζν ζε επηρεηξήζεηο όζν θαη ζε πνιίηεο: Παξάγνληεο πνπ εκπνδίδνπλ ηε δηείζδπζε ηωλ ειεθηξνληθώλ ππεξεζηώλ ζηελ Διιάδα Αζθάιεηα ζπλαιιαγώλ - εκπηζηνζύλε ζηηο επηρεηξήζεηο Κνηλσληθνί παξάγνληεο (γιώζζα, κόξθσζε, θηι) Φακειή πνηόηεηα ειεθηξνληθώλ ππεξεζηώλ Σύλζεηεο πιαηθόξκεο, ρξνλνβόξεο δηαδηθαζίεο Πξνζσπηθά δεδνκέλα - Πλεπκαηηθά δηθαηώκαηα 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 Πεγή: Online Έξεπλα ΙΟΒΔ
1 νλ: αζθάιεηα ζπλαιιαγώλ Αζθάιεηα Σπλαιιαγώλ Απνπζία Δκπηζηνζύλεο Φξνλνβόξεο θαη κε ηππνπνηεκέλεο δηαδηθαζίεο
2 νλ : θνηλσληθνί παξάγνληεο Απνπζία αλάπηπμεο ζρεηηθώλ δεμηνηήησλ (e-skills) κέζα από ην ππάξρνλ εθπαηδεπηηθό ζύζηεκα? Έιιεηςε απηνπεπνίζεζεο θαηά ηε ρξήζε μέλσλ γισζζώλ εηδηθά αλάκεζα ζε άηνκα ηξίηεο ειηθίαο Γελ έρεη αλαπηπρζεί ζρεηηθή θνπιηνύξα ρξήζεο ειεθηξνληθώλ κέζσλ γηα θαζεκεξηλέο ζπλαιιαγέο, ηόζν ζε επίπεδν επηρεηξήζεσλ όζν θαη ζε επίπεδν ηδησηώλ Σπλεηδεηή επηινγή ε κε ρξήζε ηωλ ειεθηξνληθώλ ζπλαιιαγώλ από ηνπο κε ρξήζηεο
3 νλ : ρακειήο πνηόηεηαο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο Γεκόζηεο πνιηηηθέο πνπ δελ ελζαξξύλνπλ ηε δήηεζε γηα ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο Καηαθεξκαηηζκέλνο ζρεδηαζκόο θαη ζπνξαδηθέο πξσηνβνπιίεο Πεξηνξηζκόο επηδνηήζεσλ ζηελ απόθηεζε εμνπιηζκνύ ή/θαη ζηε δεκηνπξγία ηζηνζειίδαο Mε επαξθώο ζρεδηαζκέλεο ειεθηξνληθέο δεκόζηεο ππεξεζίεο Άγλνηα καθξνπξόζεζκνπ ιεηηνπξγηθνύ θόζηνπο: Μηθξά θόζηε εθθίλεζεο, αιιά πςειόηεξν θόζηνο ζπληήξεζεο / αλαβάζκηζεο γηα ηε δηαζθάιηζε ζπγθεθξηκέλνπ επίπεδνπ πνηόηεηαο Σεκαληηθή δπζθνιία ζηε δεκηνπξγία νηθνλνκηώλ θιίκαθαο πνπ λα επηηξέπεη κεγάιν ROI
Άιινη παξάγνληεο ρακειόηεξεο ζεκαζίαο Σύλζεην user interface θαη ρξνλνβόξεο δηαδηθαζίεο, ρσξίο πξνηππνπνίεζε Αξγέο θαη θάπνηεο θνξέο αλαμηόπηζηεο ζπλδέζεηο Αλεζπρία ζρεηηθά κε ηελ πξνζηαζία πλεπκαηηθώλ δηθαησκάησλ θαη ηελ ηδησηηθόηεηα Οη επηρεηξήζεηο εθθξάδνπλ αλεζπρίεο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ πλεπκαηηθώλ ηνπο δηθαησκάησλ Οη ρξήζηεο εθθξάδνπλ αλεζπρίεο ζρεηηθά κε ηελ παξάβαζε ηεο ηδησηηθόηεηαο
Γηαηί λα αλαπηύμνπκε ην Γηαδίθηπν; Τξεηο ππιώλεο νθέινπο Γηαθάλεηα Τππνπνίεζε πηζηνπνίεζε ζπλαιιαγώλ κε δεκόζην, επηρεηξήζεηο Βειηίσζε ηεο εκπηζηνζύλεο ησλ πνιηηώλ πξνο ηνπο ζεζκνύο Φξήζε ηεο δηαθάλεηαο σο εξγαιείν marketing πξνώζεζεο Γηάρπζε πιεξνθνξίαο (πρ. Booking.com) Απινπνίεζε Γηαδηθαζηώλ θαη ζπκκεηνρή ρξεζηώλ Αιιαγή ζηνλ ηξόπν ζπλαιιαγήο κεηαμύ επηρεηξήζεσλ θαη δεκόζηνπ ηνκέα (πρ ειεθηξνληθέο πξνκήζεηεο). Απνηειεζκαηηθέο ζπλαιιαγέο κε δεκόζηνπο νξγαληζκνύο Σπκκεηνρή ηνπ πνιίηε ζε δηαβνπιεύζεηο, έθθξαζε παξαπόλσλ, βειηίσζε ππεξεζηώλ. Πξόζβαζε Γλώζε θαη πιεξνθνξία από θάζε ζεκείν Απνπζία γεσγξαθηθώλ πεξηνξηζκώλ θαηά ηελ εξγαζία Ιθαλνπνίεζε ηεο παγθόζκηαο αλάγθεο γηα πξόζβαζε ζε ηνπηθό θαη πξσηόηππν πεξηερόκελν Πξόζβαζε ζε επξύηεξεο αγνξέο θαη επελδπηηθά θεθάιαηα ελίζρπζε ηεο θαηλνηνκίαο (π.ρ. Crowdfunding) Σεκαληηθά ηα επηρεηξεκαηηθά νθέιε ζε όιεο ηηο δηαζηάζεηο (B2B, B2G, B2C)
Σπκπεξαζκαηηθά Αξγή πξόνδνο, πζηεξήζεηο ζε ζρέζε κε ηελ ΔΔ-27 Εήηεζε: Φακειή εκπηζηνζύλε ηνπ θαηαλαισηή πξνο ηηο ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο, ρακειόο βαζκόο δηείζδπζεο, ρακειόο βαζκόο ρξήζεο Πξνζθνξά: Φακειή πνηόηεηα πεξηερνκέλνπ, απνπζία νινθιεξσκέλσλ ππεξεζηώλ e-government θαη e-services, ρακειή δξαζηεξηόηεηα ζε e- commerce Απαηηείηαη ε αλάπηπμε θξίζηκεο κάδαο από ειεθηξνληθέο ππεξεζίεο πςειήο πνηόηεηαο
Γηα ηελ αύμεζε ηεο δηείζδπζεο ειεθηξνληθώλ ππεξεζηώλ ζηελ Διιάδα απαηηείηαη: Δπηρεηξήζεηο Να επελδύζνπλ νπζηαζηηθά ζηηο ειεθηξνληθέο ηνπο ππεξεζίεο, θάλνληαο ην Γηαδίθηπν βαζηθό ζπζηαηηθό ηεο ζηξαηεγηθήο ηνπο Γεκηνπξγία θξίζηκεο κάδαο ζπλδξνκεηώλ/πειαηώλ Δπίηεπμε νηθνλνκηώλ θιίκαθαο Υςειέο απνδόζεηο Απαξαίηεηεο πξνϋπνζέζεηο: Να αληαπνθξηζνύλ ζηελ αλεζπρία ησλ πειαηώλ ζρεηηθά κε ηελ αζθάιεηα ησλ online δξαζηεξηνηήησλ Δπέλδπζε ζε αλάπηπμε e-skills (π.ρ. εθπαίδεπζε πξνζσπηθνύ, ζεκηλάξηα θηι).
Γεκόζηεο πνιηηηθέο Αλάδεημε ηεο σθέιεηαο από ηε ρξήζε ηνπ δηαδηθηύνπ Χεθηνπνίεζε πεξηζζόηεξσλ δεκόζησλ ππεξεζηώλ Παξνρή θηλήηξσλ γηα ηε ρξήζε ππεξεζηώλ ειεθηξνληθήο δηαθπβέξλεζεο Βνήζεηα πξνο ηνπο ρξήζηεο (πνιίηεο θαη επηρεηξήζεηο) γηα ηελ αλάπηπμε ειεθηξνληθώλ δεμηνηήησλ (e-skills) Αλάδεημε επηηπρεκέλσλ παξαδεηγκάησλ ζηελ Διιάδα Πεξαηηέξσ αλάπηπμε επξπδσληθώλ δηθηύσλ πςειώλ ηαρπηήησλ
Δλώζεηο Καηαλαισηώλ Να αλαδεηά ν θαηαλαισηήο πιεξνθνξίεο από αμηόπηζηνπο θνξείο Να αμηνπνηεί ηηο δηαζέζηκεο γλώζεηο / ππεξεζίεο γηα ηε βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο δσήο ηνπ (ρξόλνο, θόζηνο), αιιά θαη επαγγεικαηηθή βειηίσζε / αλαβάζκηζε ησλ ηθαλνηήησλ
Δπραξηζηώ γηα ηελ πξνζνρή ζαο Γξ. Άγγεινο Τζαθαλίθαο atsakanikas@iobe.gr