ΧΡΗΜ ΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ: ΔΟΜΗ ΚΑΙ Λ ΕΙΤΟ ΥΡΓΙΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ ΤΜΗΜΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΛΕΓΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΡΗΜ ΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ: ΔΟΜΗ ΚΑΙ Λ ΕΙΤΟ ΥΡΓΙΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ Π Α Ρ Α Γ Ω Γ Ω Ν Α Θ Η Ν Ω Ν A. Ε* Επιβλέπων Καθηγητής: Μανδηλάρης Ευστάθιος Φοιτήτρια: NOTH ΑΓΓΕΛΙΚΗ Α.Μ.: 99043 ΑΘΗΝΑ, 2004

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ: ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1...5 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ... 5 1.1.0 ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ...5 1.2. Η ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ... 7 1.3. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ...8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2...10 ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ...10 2.1 ΓΕΝΙΚΑ... 10 2.2 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΘΗΝΩΝ...10 2.3 ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π...11 2.4 ΤΑ ΜΕΛΗ...11 2.5 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΛΩΝ... 19 2.6 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΛΩΝ... 21 2.6.1 ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΛΟΥΣ...21 2.6.2 ΥΠΟΒΟΛΗ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΨΗΦΙΟ ΜΕΛΟΣ...21 2.6.3 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΜΕΛΟΥΣ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ...22 2.6.4 ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ...23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3...27 ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ...27 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...27 3.2 ΤΥΠΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ...27 3.3 Προμήθειες επί των Συναλλαγών...29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4...30 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ...30 4.1 ΓΕΝΙΚΑ...30 4.2 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ Χ.Π.Α...31 4.3 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π... 32 4.4 ΕΠΟΠΤΕΙΑ...32 4.5 ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ...32 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5...36 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ... 36 5.1 ΓΕΝΙΚΑ...36 5.2. ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ Σ.Μ.Ε. (FUTURES)...37 5.3 ΛΟΓΙΣΤΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΜΒΟΛΑΙΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ Σ.Δ.Π. (OPTION)...38 5.4 ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΛΛΑΓΕΣ...39 2η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ...40 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6...40 ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ...40 6.1 ΓΕΝΙΚΑ...40 6.2 ΝΟΜΙΣΜΑ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗΣ...41 6.3 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ...41 6.4 ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ...42 6.5 ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ...43 6.6 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΕΚΤΑΤΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ...44 6.7 ΕΙΚΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ... 45 6.8 ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΘΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ...45 6.8.1 Δομή της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π...45 6.8.2 Εκκαθάριση συναλλαγών - Συνεργαζόμενα μέρη...47 6.8.3 Χρηματικά ποσά προς διακανονισμό ανά Τελικό Πελάτη...47 6.8.4 Χρηματικά ποσά προς διακανονισμό ανά Μέλος της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π... 48 6.8.5 Λειτουργίες του Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών (ΚΑΑ) που σχετίζονται με τις διαδικασίες εκκαθάρισης της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π... 51 6.8.6 Σύνδεση μελών στο σύστημα...51 6.8.7 Πλαίσιο σχέσεων Τράπεζας Χρηματικού Διακανονισμού και Τήρησης των Περιθωρίων Ασφάλισης με μέλη...52 6.8.8 Πλαίσιο σχέσεων ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π., Αγοράς Παραγώγων, Τραπεζών, Μελών, Τελικών Πελατών και Κ.Α.Α...52 6.9 ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ...54 6.10 ΟΡΙΑ ΘΕΣΕΩΝ...56 6.11 ΩΡΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ... 58 2

6.12 ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΑΡΕΙΕΣ... 59 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7...61 ΠΡΟΪΟΝΤΑ...61 7.1 ΓΕΝΙΚΑ...61 7.2 ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ (Σ.Μ.Ε.) ΣΤΟ ΔΕΙΚΤΗ FTSE/ASE-20...62 7.2.1 Εισαγωγή...62 7.2.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου...62 7.3 ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ ΣΤΟ ΔΕΙΚΤΗ FTSE/ASE MID 40... 62 7.3.1. Εισαγωγή...62 7.3.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου...63 7.4. ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ ΣΕ 10-ΕΤΕΣ ΟΜΟΛΟΓΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ... 63 7.4.1 Εισαγωγή...63 7.4.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου...64 7.5 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ ΣΤΟ ΔΕΙΚΤΗ FTSE/ASE-20...65 7.5.1 Εισαγωγή...65 7.5.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου...65 7.6 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ ΣΤΟ ΔΕΙΚΤΗ FTSE/ASE MID 40... 66 7.6.1. Εισαγωγή...66 7.6.2. Χαρακτηριστικά Συμβολαίου...67 7.7 ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ ΣΕ ΜΕΤΟΧΕΣ...68 7.7.1. Εισαγωγή... 68 7.7.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου...68 7.8 ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ ΤΙΤΛΩΝ ΣΕ ΜΟΡΦΗ REPOS...69 7.8.1 Εισαγωγή... 69 7.8.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου...69 7.9 ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ ΣΕ ΜΕΤΟΧΕΣ... 70 7.9.1 Εισαγωγή... 70 7.9.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου... 70 3

7.10 ΣΥΜΒΟΛΑΙΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΠΡΟΑΙΡΕΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΕΥΡΩ/ΔΟΛΛΑΡΙΟΥ...71 7.10.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου... 71 7.11 ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΑΛΛΑΓΜΑΤΙΚΗ ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΕΥΡΩ/ΔΟΛΛΑΡΙΟΥ...72 7.11.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου... 72 7.12 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΠΑΝΑΓΟΡΑΣ - REPURCHASE AGREEMENT(R.A.)...73 7.12.2 Χαρακτηριστικά Συμβολαίου... 73 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8...74 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΑΓΟΡΑΣ...74 ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ...74 8.1 ΓΕΝΙΚΑ... 74 8.2 ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ...74 9. Υπηρεσία Απαντήσεων σε ερωτήματα των επισκεπτών της ιστοσελίδας...78 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9...79 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ...79 9.1 ΓΕΝΙΚΑ...79 9.2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ...79 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ...82 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...83 ΠΗΓΕΣ... 83 4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η διεξοδική παρουσίαση του Χρηματιστηρίου Παραγώγων Αθηνών, όσον αφορά την δομή και την λειτουργία του. Για να γίνει λοιπόν κατανοητό, είναι απαραίτητο να ξεκινήσουμε από τον σκοπό δημιουργίας και την ιστορική αναδρομή αυτού που αναλύεται στο 1 Κεφάλαιο. Στη συνέχεια είναι απαραίτητο να παρουσιαστεί στην 1η Ενότητα της εργασίας η δομή του Χρηματιστηρίου Παραγώγων Αθηνών. Το 2 Κεφάλαιο λοιπόν, αναφέρεται στην σύνθεση και στα Μέλη αυτού του Νομικού Προσώπου, καθώς και στην διαδικασία και στις προϋποθέσεις ένταξης των Μελών αυτών. Στην συνέχεια, στο 3 Κεφάλαιο σκιαγραφείται η Τιμολογιακή Πολιτική ενώ στο 4 Κεφάλαιο η Νομοθεσία που διέπει την λειτουργία του. Εξίσου σημαντική όμως είναι η λογιστική αντιμετώπιση που αποτελεί το 5 Κεφάλαιο. Στην 2η Ενότητα της εργασίας αναλύεται η λειτουργία του Χρηματιστηρίου Παραγώγων Αθηνών. Έτσι το 6 Κεφάλαιο πραγματεύεται τις Συναλλαγές που εκτελούνται ενώ το 7 τα Προϊόντα του. Συνεπώς στο 8 Κεφάλαιο είναι χρήσιμο να παρουσιαστούν οι συμπληρωματικές υπηρεσίες της Αγοράς καθώς στο 9 Κεφάλαιο αναφέρεται η παρεχόμενη εκπαίδευση που προσφέρει το Χρηματιστήριο Παραγώγων. Τέλος το 10 Κεφάλαιο αποτελεί ένα συνοψισμό όπου αναφέρονται οι διαπιστώσεις που απορρέουν από αυτή την εργασία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ 1.1. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ Τα παράγωγα προϊόντα μπορούν να χρησιμοποιηθούν από επιχειρήσεις, τράπεζες, αμοιβαία κεφάλαια, επενδυτικές εταιρίες, ασφαλιστικές εταιρίες, υπό προϋποθέσεις από ασφαλιστικά ταμεία, το δημόσιο και επενδυτές. Προ της δημιουργίας του θεσμικού πλαισίου για την οργανωμένη αγορά παράγωγων προϊόντων, συναλλαγές σε παράγωγα προϊόντα στην Ελλάδα πραγματοποιούνταν σε σχετικά περιορισμένη κλίμακα, στην εκτός κύκλου αγορά, μεταξύ χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και οργανισμών, εταιριών και επιχειρηματιών με ανάληψη του πιστωτικού κινδύνου από τους δύο συμβαλλόμενους. Μια οργανωμένη αγορά παραγώγων, όπως αυτή του Χρηματιστηρίου Παραγώγων Αθηνών συνεισφέρει στην αποτελεσματικότητα της κεφαλαιαγοράς, παρέχει οφέλη προς τους επενδυτές και έχει θετικές επιδράσεις για το σύνολο της οικονομίας. Πιο συγκεκριμένα, σε ότι αφορά την συνεισφορά στην αποτελεσματικότητα της αγοράς, η οργανωμένη αγορά παραγώγων συντελεί: στη διαφάνεια της τιμής στο προσδιορισμό (πρόβλεψη) της τιμής και στην καταγραφή των τάσεων στη ρευστότητα της αγοράς στην αξιοπιστία των συναλλαγών και 5

στην αποτελεσματική διαχείριση κινδύνου, είτε με αντιστάθμιση-μετακύλιση κινδύνου, είτε με αύξηση των αποδόσεων. Όσον αφορά στους επενδυτές, η χρήση παραγώγων τους βοηθά να προβούν σε: στην αντιστάθμιση του κινδύνου από μία θέση στην τρέχουσα αγορά στη διαφοροποίηση ενός χαρτοφυλακίου χρεογράφων στην αναπροσαρμογή ενός χαρτοφυλακίου χρεογράφων στην εκμετάλλευση των διαφορών μεταξύ της τρέχουσας και της προθεσμιακής αγοράς και στο περιορισμό του πιστωτικού κινδύνου, μέσω της ανάληψης από το Χρηματιστήριο Παραγώγων του κινδύνου αθέτησης των υποχρεώσεων των δύο συμβαλλομένων μερών. Τέλος οι θετικές επιδράσεις της οργανωμένης αγοράς παραγώγων για το σύνολο της οικονομίας συνίσταται: στη διεύρυνση των επιλογών των επενδυτών, των αναδοχών και των εκδοτών, με τη διάθεση νέων χρηματοοικονομικών προϊόντων στην αύξηση των συναλλαγών στη παροχή μέσων για επιμερισμό, συγκέντρωση και αντιστάθμιση κινδύνου στην αύξηση της ρευστότητας στην αγορά, στη μείωση του κόστους των συναλλαγών και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της ελληνικής αγοράς για τους θεσμικούς επενδυτές στη παροχή νέων εργαλείων για την επίλυση συμβατικών προβλημάτων και πληροφόρησης στη δημιουργία νέων σημαντικών επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και στην αποτελεσματικότερη κατανομή των οικονομικών πόρων. 6

1.2. Η ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΓΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Όπως και σε άλλες χώρες, έτσι και στην Ελλάδα, η οργανωμένη αγορά παραγώγων έχει προκόψει ως αποτέλεσμα της ωρίμανσης της ελληνικής κεφαλαιαγοράς και της οικονομίας γενικότερα. Σύμφωνα με μία μελέτη των Barclay και Noll, του Chicago Board Options Exchange, η δυνατότητα επιτυχίας μιας αγοράς χρηματοοικονομικών παράγωγων προϊόντων σε μια χώρα, μπορεί να εκτιμηθεί από μια σειρά παραγόντων που προσδιορίζουν την ετοιμότητα της κεφαλαιαγοράς της. Πρώτον, θεωρείται απαραίτητο ο λόγος της αξίας συναλλαγών προς την συνολική κεφαλαιοποίηση να είναι τουλάχιστον 25% για τα τρία τελευταία χρόνια πριν το ξεκίνημα της λειτουργίας της αγοράς παραγώγων. Δεύτερον, η συνολική κεφαλαιοποίηση της αγοράς πρέπει να έχει ξεπεράσει τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια, ώστε να έχει δημιουργηθεί το αναγκαίο βάθος που θα προσελκύσει το ενδιαφέρον των τοπικών και ξένων επενδυτών. Τρίτον, και τελευταίο, ο λόγος της κεφαλαιοποίησης προς το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (Α.Ε.Π.) να είναι αυξανόμενος, ώστε να διαγράφεται μια τάση αύξησης των επενδύσεων στην αγορά αξιών. Δεδομένου ότι οι παραπάνω παράγοντες θεωρούνται καθοριστικοί, η ελληνική κεφαλαιαγορά αποδεικνύεται πλέον έτοιμη να δεχθεί μια οργανωμένη αγορά χρηματοοικονομικών προϊόντων. Ο λόγος της αξίας των συναλλαγών προς την συνολική κεφαλαιοποίηση είναι μεγαλύτερος από 30% ήδη από το 1994, ενώ το 1998 έφτασε το 62%. Ακολούθως, η συνολική κεφαλαιοποίηση έχει διαμορφωθεί από το 1996 σε επίπεδο υψηλότερο των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, φθάνοντας τα 81 δισεκατομμύρια δολάρια το 1998. Τέλος ο λόγος κεφαλαιοποίησης προς το Α.Ε.Π. είναι συνεχώς αυξανόμενος από το 1996, ενώ το 1998 διπλασιάστηκε έναντι του 1997. 7

1.3. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Έτσι στις 11/11/1997 έχουμε την ίδρυση του Χρηματιστηρίου Παραγώγων Αθηνών και της Εταιρίας Εκκαθάρισης Συναλλαγών Επί Παραγώγων με βάση τη διαδικασία του άρθρου 4 του Νόμου 2533/97 και την δημοσίευση στο ΦΕΚ αρ. φύλλου 228. Το 1998 υπογράφεται το καταστατικό του Χρηματιστηρίου Παραγώγων Αθηνών και της Εταιρίας Εκκαθάρισης Συναλλαγών Επί Παραγώγων(Ε.Τ.Ε.Σ.Ε.Π,), ενώ διεξάγεται η πρώτη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Χ.Π.Α. και η συγκρότησή του σε Σώμα. Επίσης έχουμε την εκπόνηση μελέτης του κανονιστικού πλαισίου και την επιλογή του Χρηματιστηρίου της Βιέννης ως συμβούλου οργάνωσης. Τέλος δημιουργείται μονάδα εκπαίδευσης και γίνεται ο καθορισμός του προγράμματος των μαθημάτων και των πιστοποιητικών. Το 1999 γίνεται η έγκριση στρατηγικών θεμάτων για την διαδικασία εκκαθάρισης, όπως χρηματοοικονομική διασφάλιση της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. και καθορισμός του συστήματος εκκαθάρισης παραγώγων προϊόντων στην ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Εγκρίνεται το κανονιστικό πλαίσιο, επιλέγεται η Alpha Bank ως τράπεζα διακανονισμού της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. και στην ετήσια γενική συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες η Ελλάδα γίνεται μέλος της Παγκόσμιας Ένωσης των Χρηματιστηρίων Παραγώγων και των Εταιριών Εκκαθάρισης Παραγώγων(ΙΟΜΑ/ΙΟΌΑ). Επίσης γινόμαστε Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αγοράς Παραγώγων(ΕΌΟΕΕΧ-ΕιΐΓορεαη Association of Clearing Houses) και ξεκινάνε εικονικές συνεδριάσεις στις οποίες έλαβαν μέρος το Χ.Π.Α., η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π., τα Μέλη, οι Τράπεζες Διακανονισμού και Θεματοφυλακής και το Κ.Α.Α. Όπου καλύφθηκαν όλα τα πιθανά σενάρια που τυχόν θα αντιμετώπιζαν οι συμμετέχοντες. Έτσι εγκρίνονται τα πρώτα 20 μέλη και με βάση το άρθρο 32 του Νόμου 2533/97 απαλλάσσονται παντός φόρου συμπεριλαμβανομένου και του Φ.Π.Α., τέλους χαρτοσήμου και δικαιώματος υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων, η κτήση παραγώγων τα κεφαλαιακά κέρδη και η παροχή ασφαλειών στην ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Στις 27/8/1999 λοιπόν έχουμε την έναρξη της λειτουργίας της Αγοράς Παραγώγων με πρώτο προϊόν τα Σ.Μ.Ε. στο δείκτη FTSE/ASE-20. Το 2000 δίνεται η δυνατότητα στους επενδυτές να δεσμεύουν μετοχές υπέρ της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. αντί να καταβάλλουν μετρητά για το ελάχιστο υπόλοιπο λογαριασμού 8

και το ημερήσιο περιθώριο ασφάλισης, το οποίο μειώνεται κατά 6%, και ξεκινάει η διαπραγμάτευση του Σ.Μ.Ε. σε 10-ετές ομόλογο του Ελληνικού Δημοσίου. Επιπλέον ξεκινάει η διαπραγμάτευση του Σ.Μ.Ε. στο δείκτη FTSE/ASE Mid 40 και εισάγονται τα ακόλουθα νέα προϊόντα: Σύμβαση Πώλησης Μετοχών με Σύμφωνο Επαναγοράς^ίοώί Repo) Σύμβαση Αγοράς Μετοχών με Σύμφωνο Επαναπώλησης(8ίοώί Reverse Repo) Τέλος γίνεται ένα σχέδιο μετάβασης σε Ευρώ και αλλάζει η τιμολογιακή πολιτική με αρχή ισχύος από 1/1/2001. Το 2001 διευρύνεται το ωράριο διαπραγμάτευσης κατά μία ώρα και μειώνεται και εντάσσεται ένα νέο προϊόν το Σ.Μ.Μ επί μετοχών. Τελικά το 2002 με την Γενική Συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στις 17/02/2002 γίνεται συγχώνευση των ανωνύμων εταιριών Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. και Χρηματιστήριο Παραγώγων Αθηνών Α.Ε. Οι διαδικασίες της συγχώνευσης ολοκληρώθηκαν και τυπικά με την υπ αριθμό Κ2-10999/30-08-02 απόφαση του Υπουργείου Ανάπτυξης και η επωνυμία της νέας εταιρίας είναι Χρηματιστήριο Αθηνών Α.Ε. και μέχρι σήμερα δεν έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές αλλαγές. 9

1η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΟΜΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ 2.1 ΓΕΝΙΚΑ Η λειτουργία της οργανωμένης αγοράς παραγώγων στην Ελλάδα βασίζεται στο Χ.Π.Α. και στην ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Το Χ.ΓΊ.Α. και η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. ιδρύθηκαν τον Απρίλιο του 1998, είναι αυτόνομες εταιρίες και έχουν οργανωθεί βάσει του Νόμου 2533/1997. Τα νομικά αυτά πρόσωπα προσφέρουν υπηρεσίες διαπραγμάτευσης και εκκαθάρισης συναλλαγών για τα παράγωγα προϊόντα που είναι επίσημα εισηγμένα στο Χ.Π.Α. Τον έλεγχο και την εποπτεία επί της λειτουργίας του Χ.Π.Α. και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π., Ως προς την τήρηση των σχετικών διατάξεων και της νομοθεσίας περί κεφαλαιαγοράς, ασκεί η επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. 2.2 ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ ΑΘΗΝΩΝ Το Χ.Π.Α. είναι αρμόδιο για την οργάνωση και υποστήριξη της αγοράς παράγωγων προϊόντων αλλά και την παρακολούθηση της ομαλής διεξαγωγής των συναλλαγών σε μια σειρά από τυποποιημένα συμβόλαια, όπως συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) και δικαιώματα (options), αλλά και την γενικότερη ανάπτυξη των εργασιών του Χρηματιστηρίου Παραγώγων. 10

2.3 ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. είναι αρμόδια για την καταγραφή, την εκκαθάριση και την παροχή εγγύησης για την εκτέλεση των συναλλαγών όλων των συμβολαίων που διαπραγματεύονται στο Χ.Π.Α. 2.4 ΤΑ ΜΕΛΗ Η απευθείας πρόσβαση στο Χ.Π.Α. και την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. περιορίζεται σε εκείνους τους οργανισμούς που έχουν γίνει αποδεκτοί ως Μέλη. Ο Νόμος 2533/97 και ο Κανονισμός Λειτουργίας προβλέπουν τους μηχανισμούς λειτουργίας της νέας αγοράς, όσον αφορά στις εταιρίες-μέλη που θα συμμετέχουν σε πράξεις επί παραγώγων, αλλά και τις τράπεζες, οι οποίες είναι αναγκαίες για τη διευθέτηση των ημερήσιων χρηματαγορών που προκύπτουν από την λειτουργία της νέας αγοράς. Συγκεκριμένα, σε ότι αφορά στη διεξαγωγή συναλλαγών, αυτή πραγματοποιείται μέσω των εταιριών-μελών όπου, όπως και στο Χ.Π.Α. μέσω αυτών πραγματοποιούνται οι συναλλαγές. ΜΕΛΗ Χ.Π.Α. ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΟΔΟΧΟΣ: Εισάγει τις εντολές των πελατών του στο σύστημα, ενώ δεν επιτρέπεται να κάνει συναλλαγές για ίδιο λογαριασμό. ΟΙ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΟΔΟΧΟΙ είναι: ΕΘΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. Π & Κ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΣΙΓΜΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Α.Ε. ΑΛΦΑ FINANCE Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. Στ.Εμμ.Λαυρεντάκης Α.Χ.Ε. ΑΛΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΚΑΠΠΑ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΚΥΚΛΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. HSBC-ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. 11

Π & A ΒΟΙΛΗΣ Α.Χ.Ε. ΣΑΡΡΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΩΜΕΓΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. ASPIS BANK Α.Τ.Ε. EUROXX ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. Ν.Δ. ΔΕΒΛΕΤΟΓΛΟΥ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. NUNTIUS ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. EFG EUROBANK ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ALPHA BANK ΤΡΑΠΕΖΑ EFG EUROBANK ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.Ε. ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. CFS Χ.Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΜΕΓΑΤΡΑΣΤ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΧΕΠΕΥΠ CAPITAL Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΚΑΡΑΚΑΝΩΦ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. PRAXIS INTERNATIONAL ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΠΗΓΑΣΟΣ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ARTION Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΕΡΔΩΟΣ ΕΡΜΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. NEXUS EUROLINK Α.Χ.Ε.Ρ.Ε.Υ. EUROSEC Α.Χ.Ε. ΠΕΝΤΕΔΕΚΑΣ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. MAGNA TRUST ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΛΑΪΚΗ ΑΤΤΑΛΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. MARKET Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. SOLIDUS SECURITIES Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. EUROCORP ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. 12

ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΗΛΙΑΣ Α. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΑΚΗΣ Α.Χ.Ε. ΑΧΟΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΑΤΛΑΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. Γ.Α. ΠΕΡΒΑΝΑΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Υ. PRELIUM ΑΧΕ-ΕΠΕΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΑΤΑ BETA ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. Ν. ΚΟΜΝΗΝΟΣ Α.Χ.Ε. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. PROTON SECURITIES Α.Χ.Ε.Π.Υ. MERIT ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Α.Ε. ΓΕΝΙΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΟΛΥΜΠΙΑ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΓΕΝΕΣΙΣ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΓΚΑΡΝΤΙΑΝ ΤΡΑΣΤ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ Χ.Α.Ε. ΦΑΣΜΑ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. FORTIUS FINANCE Α.Χ..Ε.Π.Ε.Υ. G-TRADE Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΙΔΙΚΟΣ ΑΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΗΣ ΤΥΠΟΥ Α: Εκτός από την εισαγωγή εντολών των πελατών του στο σύστημα, μπορεί να διαπραγματεύεται για ίδιο λογαριασμό. Έχει όμως την επιπρόσθετη υποχρέωση να διαβιβάζει, σε συνεχή βάση, ταυτόχρονες δηλώσεις αγοράς και πώλησης για τα συγκεκριμένα παράγωγα προϊόντα για τα οποία έχει αναλάβει τη σχετική υποχρέωση. Για τη δέσμευσή του αυτή απολαμβάνει μειωμένες προμήθειες συναλλαγών. 13

Εταιρίες Μέλη της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π.. που έχουν επιλέξει να μην είναι Μέλη του Χ.Π.Α. και συνεπώς δεν έχουν δικαίωμα διεξαγωγής συναλλαγών ούτε για τον ίδιο λογαριασμό, ούτε για πελάτες, είναι μη Μέλη του Χ.Π.Α. ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΔΙΑΠΡΑΕΜΑΤΕΥΤΕΣ ΤΥΠΟΥ Α ΕΙΝΑΙ: ΕΘΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΑΛΦΑ FINANCE Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. Στ. Εμμ. Λαυρεντάκης Α.Χ.Ε. ΚΑΠΠΑ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΚΥΚΛΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. HSBC-ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΣΑΡΡΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ASPIS BANK Α.Τ.Ε. Ν.Δ. ΔΕΒΛΕΤΟΓΛΟΥ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΜΕΤΑ ΤΡΑΣΤ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΧΕΠΕΥ CAPITAL Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ARTION Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΕΡΔΩΟΣ ΕΡΜΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. EUROSEC Α.Χ.Ε. ΠΕΝΤΕΔΕΚΑΣ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. MAGNA TRUST ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΛΑΪΚΗ ΑΤΤΑΛΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. EUROCORP ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΑΧΟΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. Γ.Α. ΠΕΡΒΑΝΑΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. PRELIUM ΑΧΕ-ΕΠΕΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ 14

BETA ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ A.E. Ν.ΚΟΜΝΗΝΟΣ A.X.E. MERIT ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Α.Ε. ΓΕΝΕΣΙΣ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΓΚΑΡΤΙΑΝ ΤΡΑΣΤ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΦΑΣΜΑ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. G-TRADE Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΜΕΛΗ ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. ΑΜΕΣΟ ΜΕΛΟΣ τικ ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π : Δικαιούται να εκκαθαρίζει αποκλειστικά συναλλαγές που διενεργεί το ίδιο ως Μέλος Χ.Π.Α. για ίδιο λογαριασμό ή/και για πελάτες. ΤΑ ΑΜΕΣΑ ΜΕΛΗ είναι: Π & Κ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΣΙΓΜΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΑΛΦΑ FINANCE Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΓΝΑΤΙΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΚΑΠΠΑ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΚΥΚΛΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. Π & A ΒΟΙΛΗΣ Α.Χ.Ε. ΣΑΡΡΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΩΜΕΓΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. ASPIS BANK Α.Τ.Ε. EUROXX ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. Ν.Δ. ΔΕΒΛΕΤΟΓΛΟΥ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. NUNTIUS ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. EFG EUROBANK ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. CFS X.Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΜΕΓΑΤΡΑΣΤ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. 15

ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΧΕΠΕΥ CAPITAL Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΚΑΡΑΜΑΝΩΦ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. PRAXIS INTERNATIONAL ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΠΗΕΑΣΟΣ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ARTION Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. MAGNA TRUST ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. SOLIDUS SECURITIES Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. EUROCORP ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. BETA ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΑΕΡΟΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. PROTON SECURITIES Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΕΝΙΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΚΑΡΝΤΙΑΝ ΤΡΑΣΤ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΛΟΣ ττις ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π.: Δικαιούται να εκκαθαρίζει συναλλαγές επί όλων των κατηγοριών των παράγωγων προϊόντων που έχουν συναφθεί από οποιοδήποτε Μέλος του Χ.Π.Α. με το οποίο έχει προηγουμένως συμβληθεί. Εταιρίες Μέλη της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π.: Δικαιούται να εκκαθαρίζει συναλλαγές επί όλων των κατηγοριών των παράγωγων προϊόντων που έχουν συναφθεί από οποιοδήποτε Μέλος του Χ.Π.Α. με το οποίο έχει προηγουμένως συμβληθεί. ΤΑ ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΛΗ ΕΙΝΑΙ: ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ Α.Ε. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. ALPHA BANK ΤΡΑΠΕΖΑ EFG EUROBANK ΕΡΓΑΣΙΑΣ Α.Ε. HSBC BANK PLC ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. ΤΡΑΠΕΖΑ ΑΤΤΙΚΗΣ Α.Ε. 16

ΤΡΑΠΕΖΑ ΚΥΠΡΟΥ ΛΤΔ SOCIETE GENERALE Global Securities Services BNP PARIBAS SECURITIES SERVICES ΛΑΪΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ (ΕΛΛΑΣ) A.E Μέλη του Χ.Π.Α. με οποιαδήποτε από τις ιδιότητες του Μέλους του Χ.Π.Α. οι οποίες δεν επιθυμούν να είναι Μέλη της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. είναι υποχρεωμένες να αναθέτουν την εκκαθάριση σε ένα ή περισσότερα Γενικά Μέλη της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. και αποτελούν ΜΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΛΗ. ΤΑ ΜΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΙΚΑ ΜΕΛΗ ΕΙΝΑΙ: ΕΘΝΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. Στ. Εμμ. Λαυρεντάκης Α.Χ.Ε. ΑΛΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. HSBC-ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΕΡΔΩΟΣ ΕΡΜΗΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. NEXUS EUROLINK Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. EUROSEC Α.Χ.Ε. ΠΕΝΤΕΔΕΚΑΣ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΛΑΪΚΗ ΑΤΤΑΛΟΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. MARKET Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΗΛΙΑΣ Α. ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΑΚΗΣ Α.Χ.Ε. ΑΧΟΝ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΑΤΛΑΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. Γ.Α. ΠΕΡΒΑΝΑΣ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΒΟΡΕΙΟΕΛΛΑΔΙΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. PRELIUM ΑΧΕ-ΕΠΕΥ Ν. ΚΟΜΝΗΝΟΣ Α.Χ.Ε. MERIT ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Α.Ε. ΟΛΥΜΠΙΑ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΓΕΝΕΣΙΣ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. 17

ΚΥΠΡΟΥ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΠΕΤΡΟΣ ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ Χ.Α.Ε. ΦΑΣΜΑ Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. FORTIUS FINANCE Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. G-TRADE Α.Χ.Ε.Π.Ε. Αναφορικά με τα Μέλη του Χ.Π.Α. διευκρινίζεται ότι οι ιδιότητες του Παραγγελιοδόχου και του Ειδικού Διαπραγματευτή τύπου A από την στιγμή που αποκτηθούν από ένα Μέλος του Χ.Π.Α. αφορούν όλα τα προϊόντα που διαπραγματεύονται σε αυτό. Σε περίπτωση που μια εταιρία με την ιδιότητα του Ειδικού Διαπραγματευτή τύπου A δεν επιθυμεί να συμμετέχει στη διαπραγμάτευση ενός προϊόντος, θα πρέπει να αποστέλλει στο Χ.Π.Α. Δήλωση Άρνησης Διαπραγμάτευσης για το εν λόγω προϊόν. Με τη δήλωση αυτή η εταιρία παύει να εκτελεί πράξεις για το συγκεκριμένο προϊόν, τόσο για ίδιο λογαριασμό όσο και για την πελατεία της. ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΕΣ ΤΥΠΟΥ Β πρέπει να υπογράφουν σχετική σύμβαση που να καταρτίζει το Χ.Π.Α. για τη διαπραγμάτευση του κάθε προϊόντος ξεχωριστά. ΟΙ ΕΙΔΙΚΟΙ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΤΕΣ ΤΥΠΟΥ Β: EFG EUROBANK ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. PROTON SECURITIES Α.Χ.Ε.Π.Ε.Υ. ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΕΓΝΑΤΙΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Α.Ε. Π & Κ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε. ΣΙΓΜΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ Α.Ε.Π.Ε.Υ. ΩΜΕΓΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Α.Ε. 18

Τέλος, σε ότι αφορά στην καθημερινή διευθέτηση των χρηματαγορών που προκύπτουν από τις συναλλαγές, προβλέπονται δύο είδη τραπεζών για το Χ.Π.Α. και την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π.: οι Τράπεζες Περιθωρίου Ασφάλισης είναι οι τράπεζες στις οποίες τηρούνται οι λογαριασμοί ενεχύρου των επενδυτών στην αγορά παραγώγων, ενώ η Τράπεζα Διακανονισμού είναι αρμόδια με βάση το Νόμο 2533/97 να τηρεί τους λογαριασμούς ημερήσιου χρηματικού διακανονισμού των συναλλαγών των Μελών και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. 2.5 ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΛΩΝ Με την εφαρμογή αυστηρών οικονομικών προϋποθέσεων για τα μέλη η Αγορά Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε. και η ΕΤΕΣΕΠ επιδιώκουν να μειώσουν την έκθεση του Χρηματιστηρίου στον κίνδυνο και κατά συνέπεια να αυξήσουν την πιστοληπτική τους αξιοπιστία. Οι προϋποθέσεις προκειμένου εταιρίες του χρηματοπιστωτικού τομέα να γίνουν μέλη της Αγοράς Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε. και της ΕΤΕΣΕΠπεριγράφονται στον ιδρυτικό νόμο της αγοράς Ν 2533/97 όπως ισχύει σήμερα. Οι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί που επιθυμούν να συμμετάσχουν ως μέλη στην οργανωμένη αγορά παραγώγων πρέπει να εκπληρούν τις εξής προϋποθέσεις: Να έχουν άδεια διεξαγωγής συναλλαγών σε παράγωγα ή/και εκκαθάρισης συναλλαγών επί παραγώγων από την αρμόδια αρχή εποπτείας τους. Να έχουν τουλάχιστον έναν πιστοποιημένο, από την Αγορά Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε., ειδικό διαπραγματευτή στην περίπτωση που η εταιρία αιτείται για απλός παραγγελιοδόχος, ή δύο εάν η εταιρία αιτείται για απλός παραγγελιοδόχος, ή δύο εάν η εταιρία αιτείται για ειδικός διαπραγματευτής τύπου Α ή/και τύπου Β. Να έχουν τουλάχιστον έναν πιστοποιημένο από την Αγορά Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε. εκκαθαριστή, εάν πρόκειται για υποψήφιο μέλος της ΕΤΕΣΕΠ. Να διαθέτουν τον απαραίτητο τεχνικό εξοπλισμό και να πληρούν όλα τα τεχνικά προαπαιτούμενα για την ομαλή σύνδεση με το Δίκτυο Χρηματιστηριακών Συναλλαγών. 19

Να συμμετέχουν στη διαδικασία εκκαθάρισης ως Άμεσα Μάλη ΕΤΕΣΕΓΊ ή να μεταθέτουν την εκκαθάριση σε Εενικά Μέλη της ΕΤΕΣΕΠ, μέσω σχετικής σύμβασης. Να πληρούν τις προϋποθέσεις κεφαλαιουχικής βάσης που ορίζει ο νόμος ανάλογα με την κατηγορία του μέλους, οι οποίες συνοψίζονται παρακάτω: Μέλος Αγοράς Παραγωγών του Χ.Α.Α.Ε. Παραγγελιοδόγος. όπου η εταιρία είναι Ε.Π.Ε.Υ. αλλά όχι Μέλος του Χ.Α.Α.Ε.: 880.410,86ευρώ. Παραγγελιοδόγος, όπου η εταιρία είναι Ε.Π.Ε.Υ. και Μέλος του Χ.Α.Α.Ε.: 1.467.351,43ευρώ. Ειδικός Διαπραγιιατευτής τύπου Α: 2.934.702,86ευρώ. Ειδικός Διαπραγιιατευτής τύπου Β σε οποιοδήποτε προϊόν: 2.934.702,86ευρώ. Μέλος ΕΤΕΣΕΠ Άιιεσο Μέλος ΕΤΕΣΕΠ: 2.934.702,86ευρώ. Εενικό Μέλος ΕΤΕΣΕΠ: 11.738.811,45ευρώ. Για τη δραστηριοποίηση πιστωτικών ιδρυμάτων στην Αγορά Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε., πρέπει να υπάρχει σύμφωνη γνώμη από την Τράπεζα της Ελλάδος. Ξένοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί (Ε.Π.Ε.Υ.), οι οποίοι έχουν λάβει άδεια λειτουργίας σε άλλο Κράτος-Μέλος της Ε.Ε. για τη δραστηριοποίησή τους σε χρηματιστηριακά παράγωγα και οι οποίοι ελέγχονται από τις αρμόδιες αρχές του Κράτους αυτού, μπορούν να παρέχουν στην Ελλάδα τις σχετικές επενδυτικές υπηρεσίες, μέσω υποκαταστήματος ή διασυνοριακά, ως μέλη της Αγοράς Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε. ή/και της ΕΤΕΣΕΠ κατόπιν γνωστοποίησης της σχετικής άδειας στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. 20

2.6 ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΜΕΑΩΝ 2.6.1 ΥΠΟΒΟΛΗ ΑΙΤΗΣΗΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΛΟΥΣ Το πρώτο στάδιο εγγραφής είναι η υποβολή αίτησης υποψηφιότητας Μέλους προς το Χ.Π.Α. ή /και την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Απαραίτητη, σε αυτό το στάδιο είναι η μελέτη του «Εγχειριδίου Μελών» που περιλαμβάνει αναλυτικά, μεταξύ άλλων, τις διαδικασίες διεξαγωγής και εκκαθάρισης συναλλαγών, την τιμολογιακή πολιτική, το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας καθώς και τεχνικά θέματα. Η αίτηση, ανεξάρτητα από τον τύπο Μέλους που δηλώνεται, πρέπει να συνοδεύεται από τα έντυπα που αναγράφονται στο έντυπο της αίτησης που χορηγείται από το Χ.Π.Α. Στη συνέχεια, το υποψήφιο Μέλος καλείται να φροντίσει για την κατάλληλη στελέχωση, και να προσκομίσει στο Χ.Π.Α. το «Υπόμνημα Υποψηφιότητας Υποψήφιου Μέλους» το οποίο αποτελεί το δεύτερο στάδιο στη διαδικασία εγγραφής. 2.6.2 ΥΠΟΒΟΛΗ ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΟΨΗΦΙΟ ΜΕΛΟΣ Το υπόμνημα υποψηφιότητας παραδίδεται στο Χ.Π.Α. και περιλαμβάνει αναλυτική περιγραφή του τρόπου οργάνωσης της εταιρίας για την εύρυθμη λειτουργία της οργανωμένης αγοράς παραγώγων Σε περίπτωση που το Υποψήφιο Μέλος είναι πιστωτικό ίδρυμα, το υπόμνημα κοινοποιείται και στην Τράπεζα της Ελλάδος. Με την παραλαβή του υπομνήματος αποστέλλονται στο υποψήφιο Μέλος οι συμβάσεις για τη συμμετοχή της εταιρίας στις εικονικές συνεδριάσεις, ενώ ταυτόχρονα το Μέλος Επιλύει πιθανές εκκρεμότητες που αφορούν τη σύνδεσή του με το Δίκτθο Χρηματιστηριακών Συναλλαγών και 21

Προβαίνει στην προμήθεια του απαραίτητου για τις εικονικές συνεδριάσεις εξοπλισμού. 2.6.3 ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΟΥ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥ ΜΕΛΟΥΣ ΣΤΙΣ ΕΙΚΟΝΙΚΕΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΙΣ Κατά τη διάρκεια των εικονικών συνεδριάσεων, εκτός από την ανελλιπή συμμετοχή του στα σενάρια διεξαγωγής και εκκαθάρισης συναλλαγών, το υποψήφιο Μέλος πρέπει να: 1. ολοκληρώσει την εσωτερική του προετοιμασία, 2. ερευνήσει τους όρους συνεργασίας και με άλλους εμπλεκόμενους φορείς με έμφαση στην υπογραφή συμβάσεων με Τράπεζα Περιθωρίου Ασφάλισης και την Τράπεζα Διακανονισμού και άλλα Γενικά Μέλη εκκαθάρισης, 3. έχει καλύψει τυχούσες εκκρεμότητες που αφορούν τη στελέχωσή του, 4. βρίσκεται στο τελικό στάδιο επιλογής λογισμικών συστημάτων υποστήριξης για τις front και back office εργασίες, καθώς και για την διαχείριση κινδύνου, 5. έχει ετοιμάσει την υποδομή του ενημερωτικό υλικό, συμβάσεις κλπ. Για την υποδοχή πελατών. Με το πέρας των εικονικών συνεδριάσεων η Ομάδα Εργασίας, που αποτελείται από διευθυντικά στελέχη του Χ.Π.Α. και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π., έχοντας υπόψη το υπόμνημα του υποψήφιου Μέλους, επισκέπτεται την υπό έγκριση εταιρία με σκοπό να επιβεβαιώσει τα στοιχεία που περιέχονται στο υπόμνημα, καθώς και το ότι η εταιρία είναι έτοιμη να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της δραστηριοποίησής της στην οργανωμένη αγορά παράγωγων προϊόντων. Με βάση την εισήγηση της Ομάδας Εργασίας, ο Πρόεδρος των Χ.Π.Α. και ΕΤ,Ε,Σ,ΕΠ, εισηγείται στη συνέχεια στο Διοικητικό Συμβούλιο κάθε εταιρίας την αποδοχή του υποψήφιου Μέλους ως Μέλος του Χ.Π.Α. ή/και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Δεδομένης της ολοκλήρωσης της προετοιμασίας η εταιρία μπορεί πλέον να προμηθευτεί τον εξοπλισμό που θα χρησιμοποιήσει για τη σύνδεσή της με την αγορά παραγώγων. 22

2.6.4 ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ Μετά την έγκριση του Μέλους κοινοποιείται και στην Τράπεζα Περιθωρίου Ασφάλισης του Μέλους, καθώς και στην Τράπεζα Διακανονισμού, ώστε να προχωρήσουν στην υπογραφή σύμβασης συνεργασίας. Προκειμένου ένας επενδυτής να μπορεί να διενεργεί συναλλαγές στην Αγορά Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε. θα πρέπει να διαθέτει Μερίδα και Λογαριασμό Αξιών στο Σ.Α.Τ. Ως «Σύστημα Αυλών Τίτλων» (Σ..Α.Τ.) ορίζεται η μηχανογραφική διαδικασία καταχώρισης των άυλων αξιών και παρακολούθησης των μεταβολών τους, καθώς και το αντίστοιχο μηχανογραφικό-λειτουργικό σύστημα του Κεντρικού Αποθετηρίου Αξιών (Κ.Α.Α.) Η Μερίδα περιλαμβάνει τα προσωπικά στοιχεία του κάθε επενδυτή όπως ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, ΑΦΜ, ΔΥΟ, ΑΔΤ, κ.α., ενώ ο Λογαριασμός Αξιών περιλαμβάνει τους άυλους τίτλους που έχει ο επενδυτής στην κατοχή του. Ο επενδυτής βάσει του Κανονισμού του Κ.Α.Α. δεν επιτρέπεται να έχει πάνω από μία μερίδα στο Σ.Α.Τ. Με τη δημιουργία της Μερίδας, ο επενδυτής αποκτά έναν κωδικό αριθμό που είναι μοναδικός και δεν μπορεί να αλλάξει. Ο Λογαριασμός Αξιών είναι απαραίτητος στην ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. προκειμένου να συνδέσει κωδικούς συναλλαγών και εκκαθάρισης που έχουν ανοιχτεί για τον επενδυτή για πράξεις σε παράγωγα μα τη Μερίδα και το Λογαριασμό Αξιών του επενδυτή, έτσι ώστε να μπορεί ο επενδυτής να χρησιμοποιεί μετοχές ως ενέχυρο, για θέσεις στα παράγωγα και να μπορεί ο επενδυτής να παραδίδει ή να περιλαμβάνει από την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. μετοχές ή και ομόλογα ως αποτέλεσμα της εκκαθάρισης των πράξεών του στα παράγωγα. Σε περίπτωση που ο επενδυτής δεν διαθέτει τα παραπάνω στοιχεία μπορεί να επισκεφθεί μία χρηματιστηριακή εταιρία ή Τράπεζα Μέλος της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. της επιλογής του και να συμπληρώσει την ανάλογη αίτηση, ώστε να αποκτήσει Μερίδα και Λογαριασμό Αξιών. Η εταιρία αυτή ορίζεται ως Χειριστής του Λογαριασμού του. 23

Αν ο επενδυτής συναλλάσσεται ήδη σε μετοχές του Χ.Α.Α. θα διαθέτει ήδη Μερίδα και Λογαριασμό Αξιών στο Σ.Α.Τ. Η διαδικασία (γρονικό διάστημα 3 ημερών) που ακολουθείται για να «νοιγτεί ο λογαριασμός συναλλαγών και εκκαθάρισης για παράγωγα του επενδυτή είναι η εζήϊ: Γ1Ημέρα 1. Δημιουργία Μερίδας και Λογαριασμού Αξιών επενδυτή Άνοιγμα Μερίδας και Λογαριασμού Αξιών στο Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών (εφόσον δεν υπάρχει ήδη). 2. Υπογραφή Συμβάσεων Ο πελάτης υπογράφει όλες τις σχετικές συμβάσεις με το Μέλος της Αγοράς Παραγώγων και με το Μέλος ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Επίσης συμπληρώνεται από το Μέλος μία φόρμα αίτησης ανοίγματος λογαριασμού που προορίζεται για την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Η φόρμα αυτή ονομάζεται «Αίτηση λογαριασμού για συναλλασσόμενο» και περιλαμβάνει προσωπικά στοιχεία του επενδυτή, καθώς και άλλα στοιχεία που συμπληρώνει το ίδιο το Μέλος. Επιπλέον ο επενδυτής, υπογράφει την «Εξουσιοδότηση χρήσης» της Μερίδας παρέχοντας έτσι την άδεια στην εταιρία-μέλος της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. να γίνει Χειριστής του Λογαριασμού Αξιών του. Σημείωση: Ο επενδυτής μπορεί να ορίσει παραπάνω από έναν Χειριστή του Λογαριασμού Αξιών του. Σε περίπτωση που επιθυμεί κάτι τέτοιο οφείλει να συμπληρώσει αίτηση Εξουσιοδότησης Χρήσης για κάθε νέο Χειριστή. Αν ο επενδυτής επιθυμεί να διακόψει τη συνεργασία του με κάποια εταιρία-μέλος συμπληρώνει την αίτηση «Απενεργοποίηση Εξουσιοδότησης Χρήσης» στο Χειριστή του. 24

3. Χορήγηση του κωδικού συναλλαγών και κωδικού εκκαθάρισης Το Μέλος της Αγοράς Παραγώγων Χ.Α.Α.Ε. χορηγεί τον κωδικό συναλλαγών. Αντίστοιχα, το Μέλος ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. χορηγεί τον κωδικό εκκαθάρισης (σε περίπτωση που το Μέλος είναι ταυτόχρονα Μέλος της Αγοράς Παραγώγων και της ΕΤ.Ε.Σ.ΕΠ., τότε χορηγεί έναν κωδικό). Οι κωδικοί αυτοί είναι αλφαριθμητικοί, έως 10 ψηφία. Σε περίπτωση που το Μέλος της Αγοράς Παραγώγων και το Μέλος ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. διαφέρουν θα πρέπει ο κωδικός συναλλαγών να αντιστοιχεί στον κωδικό εκκαθάρισης. Ο επενδυτής δεν μπορεί να τηρεί στο ίδιο Μέλος ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. περισσότερους από έναν κωδικούς εκκαθάρισης. Επίσης, η εκκαθάριση κάθε κωδικού Μέλους της Αγοράς Παραγώγων μπορεί να πραγματοποιηθεί σε ένα και μόνο κωδικό εκκαθάρισης. Ένας κωδικός εκκαθάρισης μπορεί να αντιστοιχεί σε περισσότερους από έναν κωδικούς συναλλαγών. Αυτό σημαίνει ότι ο επενδυτής μπορεί να διενεργεί πράξεις από κωδικούς συναλλαγών που τηρεί σε παραπάνω από 1 Μέλη της Αγοράς Παραγώγων, ενώ όλες οι πράξεις στο τέλος της ημέρας, συμψηφίζονται και εκκαθαρίζονται στον ενιαίο κωδικό εκκαθάρισης. 4. Άνοιγμα λογαριασμού τήρησης του περιθωρίου ασφάλισης Το Μέλος ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. ανοίγει στον πελάτη ειδικό λογαριασμό τήρησης του περιθωρίου ασφάλισης και κοινοποιεί στη συνέχει στην Τράπεζα Τήρησης των Περιθωρίων Ασφάλισης το μοναδικό κωδικό εκκαθάρισης του πελάτη. Οι Τράπεζες Τήρησης των Περιθωρίων Ασφάλισης, είναι εγκεκριμένες από την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. και σε αυτές τηρούνται όλοι οι λογαριασμοί των τελικών επενδυτών που είναι απαραίτητοι για την κατάθεση των περιθωρίων ασφάλισης. 2'1Ημέρα Με την παραλαβή των σχετικών αιτήσεων, η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. καταχωρεί στο μηχανογραφικό σύστημα με την μορφή registered' όλα τα παραπάνω στοιχεία. Η ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. αναλαμβάνει όλες τις διαδικασίες ελέγχου των διαφόρων εντύπων που της διαβάζουν τα Μέλη της Αγοράς Παραγώγων και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. 25

3η Ημέρα Εφόσον δεν έχουν προκόψει προβλήματα κατά τη διαδικασία των ελέγχων, η ενεργοποίηση του κωδικού του πελάτη πραγματοποιείται από την ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. πριν την έναρξη της συνεδρίασης. Ο επενδυτής μπορεί πλέον να καταρτίσει συναλλαγές. 26

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΤΙΜΟΛΟΓΙΑΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ 3.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η πολιτική της Αγοράς Παραγώγων του Χ.Α. και της ΕΤ.Ε.Σ.ΕΠ. αναφορικά με τα ποσά των προμηθειών που καλούνται να καταβάλουν τα Μέλη των δυο εταιριών, βασίζεται αφ ενός στην πρόθεση ελαχιστοποίησης του κόστους συναλλαγών για την ενίσχυση της ρευστότητας της αγοράς και αφ'ετέρου στην αρχή αντιστάθμισης των υποχρεώσεων που να λαμβάνουν ορισμένες κατηγορίες Μελών. Παράλληλα, επιδιώκεται η εξασφάλιση της οικονομικής ευρωστίας των δύο εταιριών και η παροχή υψηλού επιπέδου υπηρεσιών προς τα Μέλη τους. Εια το ύψος των προμηθειών έχουν επίσης ληφθεί υπόψη οι αντίστοιχες προμήθειες ξένων χρηματιστηρίων παραγώγων, το μέγεθος της Ελληνικής αγοράς και η ανάγκη για ρευστότητα και όγκους συναλλαγών. 3.2 ΤΥΠΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΙΩΝ Προβλέπονται οι εξής τύποι προμηθειών: Προμήθεια Εγγραφής Μέλους. Η Προμήθεια αυτή καταβάλλεται εφ' άπαξ με την αποδοχή Μέλους, πριν ή συγχρόνως με την υπογραφή της σχετικής σύμβασης. 27

Ετήσια Συνδρομή Μέλους. Η Ετήσια αυτή Συνδρομή, η οποία περιλαμβάνει τη δυνατότητα χρήσης του λογισμικού Διαπραγμάτευσης και Εκκαθάρισης Παραγώγων (εφαρμογές DTW, DCW) συνδέεται με την άδεια χρήσης προγραμμάτων για 4 σταθμούς εργασίας για συναλλαγές και 2 σταθμούς εργασίας εκκαθάρισης, όπως αναφέρονται αναλυτικά παρακάτω. Οποιαδήποτε αύξηση των σταθμών εργασίας θα μεταβάλλει αναλογικά και την Ετήσια Συνδρομή Μέλους. Προαιρετικές υπηρεσίες. Για τη διασύνδεση των εφαρμογών front-office και back-office των Μελών με την κεντρική εφαρμογή Διαπραγμάτευσης και Εκκαθάρισης Παραγώγων (DTS/DCSS) του ΟΑΣΗΣ υπάρχει διαθέσιμη η υπηρεσία διασύνδεσης Omnet (Application Protocollnterface). Το κόστος της αρχικής εγκατάστσης, της καθημερινής διαχείρησης λειτουργίας και υποστήριξης της υπηρεσίας Omnet API, έχει ως εξής: Εφάπαξ Κόστος Εγκατάστασης: 300EURO Μηνιαίο Κόστος: 175EURO ανά Μέλος Θα υπάρχει προπληρωμή του παραπάνω ποσού στην αρχή του κάθε τετραμήνου (Ιανουάριος-Μάιος-Σεπτέμβριος). Προμήθειες συναλλαγών. Οι προμήθειες επί των συναλλαγών, οι οποίες αφορούν τόσο τη διενέργεια συναλλαγών όσο και την εκκαθάριση, αποτελούν ένα σταθερό ποσό ανά συμβόλαιο και μπορούν να διαφοροποιούνται από προϊόν σε προϊόν. Οι προμήθειες αυτές υπολογίζονται από το σύστημα σε καθημερινή βάση και καταβάλλονται από το Μέλος εκκαθάρισης ταυτόχρονα με τον ημερήσιο χρηματικό διακανονισμό προς την Αγορά Παραγώγων του Χ.Α. και την ΑΤ.Ε.Σ.Ε.Π. σε αναλογία 55% και 45% για κάθε εταιρία αντίστοιχα. Αλλες προμήθειες και έξοδα. Οι προμήθειες αυτές αφορούν ειδικές πράξεις που γίνονται κατά απαίτηση του Μέλους, όπως ακυρώσεις και τροποποιήσεις. Προβλέπονται επίσης σταθερές προμήθειες για εξάσκηση δικαιώματος, κατά τη λήξη των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, καθώς και κατά φυσική παράδοση τίτλων, για εκείνα τα προϊόντα όπου προβλέπεται κάτι τέτοιο. Οι προμήθειες αυτές υπολογίζονται επίσης σε καθημερινή βάση και καταβάλλονται στα πλαίσια του ημερήσιου διακανονισμού. 28

Η τιμολογιακή πολιτική της Αγοράς Παραγώγων του Χ.Α. και της ΕΤ.Ε.Σ.ΕΠ. εγκρίνεται από τα διοικητικά Συμβούλια των δύο εταιριών. Ειδικότερα, οι προμήθειες εγγραφής Μέλους και οι ετήσιες συνδρομές έχουν εγκριθεί και από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, ενώ οι προμήθειες επί των συναλλαγών και τα άλλα έξοδα ανήκουν αποκλειστικά στην αρμοδιότητα της Αγοράς Παραγώγων του Χ.Α. και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Το ύψος των προμηθειών συναλλαγών μπορεί να επανεξετάζεται κατά τη διάρκεια λειτουργίας της αγοράς και να αναπροσαρμόζεται με βάση τις εξελίξεις. 3.3 Προμήθειες επί των Συναλλαγών Οι προμήθειες επί των συναλλαγών αφορούν τόσο την διενέργεια των συναλλαγών όσο και την εκκαθάριση και αποτελούν ένα σταθερό ποσό ανά συμβόλαιο και μπορούν να διαφοροποιούνται από προϊόν σε προϊόν. Όσον αφορά τον τύπο της προμήθειας, οι προμήθειες επί των συναλλαγών χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: 1. Προμήθειες για πράξεις που καταρτίζουν τα Μέλη ως παραγγελιοδόχοι, για λογαριασμό πελατών τους. 2. Προμήθειες για πράξεις που καταρτίζουν τα Μέλη ως Ειδικοί Διαπραγματευτές τύπου Α για ίδιο λογαριασμό. 3. Προμήθειες για πράξεις που καταρτίζουν τα Μέλη ως Εδικοί Διαπραγματευτές τύπου Β για ίδιο λογαριασμό. Για τους Ειδικούς Διαπραγματευτές τύπου Α και Β, προβλέπονται συγκεκριμένες εκπτώσεις-κίνητρα, σε αναλογία με τους ημερήσιους όγκους συναλλαγών που πραγματοποιούν με την ιδιότητά τους αυτή. Διευκρινίζεται ότι μειωμένες προμήθειες επί των συναλλαγών των Ειδικών Διαπραγματευτών τύπου Α και Β αφορούν εκείνες μόνο τις συναλλαγές που κάνουν για ίδιο λογαριασμό, ενώ για τυχόν συναλλαγές πρακτόρευσης για λογαριασμό πελατών τους, οι οποίες πραγματοποιούνται υποχρεωτικά μέσω ξεχωριστού τερματικού και φυσικά λογαριασμού, θα ισχύσουν οι προμήθειες πρακτόρευσης. Επίσης διευκρινίζεται ότι οι προμήθειες για πράξεις που καταρτίζουν τα Μέλη ως Ειδικοί Διαπραγματευτές τύπου Β για ίδιο λογαριασμό συνδυάζονται με τον αριθμό των εντολών που εισάγουν στο σύστημα συναλλαγών και των συναλλαγών που πραγματοποιούν, ενώ ισχύει ένα ελάχιστο και μέγιστο κόστος ανά ημέρα. 29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ 4.1 ΓΕΝΙΚΑ Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για δημιουργία Ελληνικής Χρηματιστηριακής αγοράς παραγώγων που ξεκίνησε στην Αθήνα, 27/8 του 99, η παρέμβαση του Έλληνα νομοθέτη και των άλλων φορέων νομοθετικής πρωτοβουλίας υπήρξε πρωταρχικής σημασίας. Κύρια έμφαση, για την υλοποίηση του στόχου αυτού, δόθηκε στην οργανωτική και λειτουργικά επάρκεια της σχετικής αγοράς, καθώς και στην καθιέρωση των ελάχιστων προδιαγραφών σε θέματα, ιδίως, οργάνωσης και εποπτείας των επενδυτικών εταιριών, γνωστών ως ΕΠΕΥ, που τυγχάνουν Μέλη της Αγοράς Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε. και της Εταιρίας Εκκαθάρισης Συναλλαγών επί Παραγώγων (ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π.). Η υιοθέτηση και εφαρμογή σχετικών κανόνων εξασφαλίζει διαφάνεια στην αγορά παραγώγων, περιορίζοντας ταυτόχρονα κάθε κίνδυνο, σχετιζόμενο με αυτές τις συναλλαγές, όπως πιστωτικό, συστηματικό κλπ. 30

4.2 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ Χ.Π.Α. Ένα από τα πιο σημαντικά συστατικά για την επιτυχημένη διεκπεραίωση όλων των λειτουργιών της Αγοράς Παραγώγων αποτελεί η Διοίκηση του Χ.Π.Α. όπως αυτή ορίζεται από το άρθρο 6 του Ν. 2533/1997 και ακολουθεί παρακάτω: 1. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Χ.Π.Α. αποτελείται από εννέα (9) μέλη. Τρία (3) από τα μέλη που ορίζονται από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας μεταξύ προσώπων που έχουν ειδική πείρα και κύρος. Τα υπόλοιπα έξι (6) μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Χ.Π.Α. εκλέγονται σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας για τις ανώνυμες εταιρίες από την γενική συνέλευση των μετόχων. 2. Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας γνωστοποιεί στο Χ.Π.Α. το διορισμό των συμβούλων που ορίζει τρεις (3) πλήρεις ημέρες πριν από τη συνεδρίαση της Εενικής Συνέλευσης που καλείται να εκλέξει μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου. Εάν οι σύμβουλοι που έχουν διορίσει ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας παραιτηθούν, αποθάνουν ή εκπέσουν με οποιοδήποτε τρόπο του αξιώματος τους, αντικαθίστανται από πρόσωπα που ορίζει ο ίδιος Υπουργός. 3. Ο Πρόεδρος του Χ.Π.Α. είναι πλήρους απασχόλησης και εκλέγεται μεταξύ των προσώπων που έχει ορίσει ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, εκτός και αν αποφασίσει διαφορετικά το Διοικητικό Συμβούλιο του Χ.Π.Α. με πλειοψηφία των 7/9 του συνόλου των μελών του. 4. Το Διοικητικό Συμβούλιο του Χ.Π.Α.: Ε Μετά από γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας εκκαθάρισης συναλλαγών επί παραγώγων που συνίσταται βάσει του παρόντος νόμου (ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π.) καθορίζει τα παράγωγα που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης του Χ.Π.Α. II. Κάνει δεκτές ή απορρίπτει αιτήσεις Ε.Π.Ε.Υ. για την απόκτηση της ιδιότητας μέλους του Χ.Π.Α. III. Ασκεί τις διοικητικές και διαχειριστικές αρμοδιότητες ως όργανο διοίκησης του Χ.Π.Α. IV. Ασκεί τον έλεγχο και την εποπτεία των μαλών του ως προς την τήρηση των υποχρεώσεών τους που απορρέουν από τη χρηματιστηριακή νομοθεσία σε σχέση με τις συναλλαγές που καταρτίζουν στο Χ.Π.Α., την εν γένει τήρηση των υποχρεώσεών τους από τη λειτουργία του 31

Χ.Π.Α., την εκκαθάριση και διακανονισμό των συναλλαγών αυτών και την κατάθεση ασφαλειών. V. Εκδίδει τις κανονιστικού περιεχομένου αποφάσεις που προβλέπονται στον παρόντα νόμο. VI. Επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις και λαμβάνει τα διοικητικά μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα νόμο. 4.3 ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. Η Διοίκηση της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. ασκείται από το Διοικητικό της Συμβούλιο, κατά τις διατάξεις του νόμου περί ανωνύμων εταιριών και τις διατάξεις του καταστατικού της. 4.4 ΕΠΟΠΤΕΙΑ Τον έλεγχο και την εποπτεία επί της λειτουργίας του Χ.Π.Α. και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. ως προς την τήρηση των σχετικών διατάξεων της νομοθεσίας περί κεφαλαιαγοράς ασκεί η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Οι διατάξεις της νομοθεσίας για την εποπτεία του Χ.Α.Α. και την επιβολή κυρώσεων στα μέλη του Χ.Π.Α. και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π., εφόσον αυτά παραβιάζουν τη νομοθεσία και τον κανονισμό λειτουργίας του Χ.Π.Α. ή της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π.. Τις κυρώσεις επιβάλλει, κατά περίπτωση, η αρμόδια για την εποπτεία του μέλους αρχή, ή, όπου προβλέπεται ειδικά επιβολή κυρώσεων από το Διοικητικό Συμβούλιο του Χ.Α.Α., επί μελών του Χ.Α.Α., τις αντίστοιχες κυρώσεις στα μέλη του Χ.Π.Α. και της ΕΤ.Ε.Σ.Ε.Π. επιβάλλει το Διοικητικό Συμβούλιο του Χ.Π.Α. 4.5 ΔΙΑΦΑΝΕΙΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ Όλες οι εντολές προς μέλος του Χ.Π.Α και όλες οι χρηματιστηριακές συμβάσεις που συνάπτονται στο Χ.Π.Α., τόσο εντός όσο και εκτός κύκλου, καταγράφονται με πλήρη στοιχεία, λαμβανομένων υπόψη των τεχνολογικών εξελίξεων, ώστε τα αρμόδια για 32

την εποπτεία των χρηματιστηρίων όργανα να μπορούν να ελέγχουν την τήρηση των σχετικών διατάξεων. Οι συναλλαγές στο Χ.Π.Α. δημοσιεύονται στο δελτίο τιμών του χρηματιστηρίου του άρθρου 28 του Ν. 1806/1988 (ΦΕΚ 207 Α). Το περιεχόμενο των δημοσιεύσεων που αφορούν τις συναλλαγές στο Χ.Π.Α. ορίζεται με απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου του Χ.Π.Α., με την οποία, τηρουμένων των διατάξεων του δεύτερου εδαφίου του άρθρου αυτού, μπορεί να ρυθμίζεται και κάθε άλλο ειδικό θέμα και αναγκαία λεπτομέρεια. Το περιεχόμενο των δημοσιεύσεων που αφορούν τις συναλλαγές στο Χ.Π.Α. ορίζεται ως εξής: Α. Δημοσιεύονται υποχρεωτικά τα στοιχεία που απαιτούνται σύμφωνα με την απόφαση ΥΠΕΘΟ 8173/Β444/11-3-98(ΦΕΚ Β/288), όπως εκάστοτε ισχύει. Β. Επιπλέον για τις συναλλαγές του Χ.Π.Α. απαιτούνται τα εξής πρόσθετα στοιχεία: I. Προκειμένου για ΣΜΕ που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Χ.Π.Α. αναγράφονται τα εξής στοιχεία: 1. Το είδος του εισηγμένου στο Χ.Π.Α. παραγώγου. 2. Η υποκείμενη αξία. 3. Η σειρά παραγώγου. 4. Η τιμή διακανονισμού και η τιμή κλεισίματος. 5. Η διακύμανση των τιμών διαπραγμάτευσης (κατώτερηανώτερη-τελευταία), όπως δίνονται από το ΟΑΣΗΣ. 6. Η τιμή και ο αριθμός συμβολαίων της τελευταίας ζήτησης και της τελευταίας προσφοράς, όπως δίνονται από το ΟΑΣΗΣ. 7. Ο όγκος των συναλλαγών σε αριθμό συμβολαίων καθώς και η αξία των συναλλαγών, όπως δίνονται από το ΟΑΣΗΣ. 8. Ο αριθμός των συναλλαγών, όπως δίνεται από το ΟΑΣΗΣ 33

9. Ο συνολικός αριθμός συμβάσεων ανά σειρά παραγώγου οι οποίες έχουν καταρτισθεί και δεν έχουν ακόμα διακανονιστεί οριστικά 10. Η ονομαστική αξία των συναλλαγών. II. Προκειμένου για δικαιώματα προαίρεσης που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Χ.Π.Α. αναγράφονται τα εξής στοιχεία: 1. Το είδος του εισηγμένου στο Χ.Π.Α. παραγώγου. 2. Ηυποκείμενη αξία. 3. Η προθεσμία και η τιμή άσκησης του δικαιώματος. 4. Η τιμή διακανονισμού και η τιμή κλεισίματος. 5. Η διακύμανση των τιμών τοις μετρητοίς (κατώτερηανώτερη-τελευταία), όπως δίνονται από το ΟΑΣΗΣ. 6. Η τιμή και τα τεμάχια της τελευταίας ζήτησης και της τελευταίας προσφοράς, όπως δίνονται από το ΟΑΣΗΣ. 7. Ο όγκος των συναλλαγών σε τεμάχια καθώς και η αξία των συναλλαγών, όπως δίνονται από το ΟΑΣΗΣ. 8. Ο αριθμός των συναλλαγών, όπως δίνεται από το ΟΑΣΗΣ. 9. Ο συνολικός αριθμός συμβάσεων ανά σειρά παραγώγου οι οποίες έχουν καταρτισθεί και δεν έχουν ακόμα διακανονιστεί οριστικά. 10. Η ονομαστική αξία των συναλλαγών. III. Προκειμένου για συμβάσεις πώλησης μετοχών με σύμφωνο επαναγοράς που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Χ.Π.Α. αναγράφονται τα εξής στοιχεία : 1. Το είδος του εισηγμένου στο Χ.Π.Α. παραγώγου. 2. Η υποκειμενική αξία. 3. Η σειρά παραγώγου. 4. Η ημερήσια τιμή συναλλαγών. 5. Ο αριθμός των συναλλαγών, όπως δίνεται από το ΟΑΣΗΣ. 6. Ο όγκος των συναλλαγών σε συμβόλαια. 34

7. Ο συνολικός αριθμός συμβάσεων ανά σειρά παραγώγου, οι οποίες έχουν καταρτισθεί και δεν έχουν ακόμα διακανονιστεί οριστικά. IV. Προκειμένου για συμβάσεις αγοράς μετοχών με σύμφωνο επαναπώλησης που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Χ.Π.Α. αναγράφονται τα εξής στοιχεία: 1. Το είδος του εισηγμένου στο Χ.Π.Α. παραγώγου. 2. Η υποκειμενική αξία. 3. Η σειρά παραγώγου. 4. Οι τιμές συναλλαγής (ανώτερη-κατώτερη-τελευταία) 5. Ο όγκος των συναλλαγών σε συμβόλαια 6. Ο αριθμός των συναλλαγών, όπως δίνεται από το ΟΑΣΗΣ. 7. Η τιμή και τα συμβόλαια της τελευταίας προσφοράς, όπως δίνονται από το ΟΑΣΗΣ. 8. Ο συνολικός αριθμός συμβάσεων ανά σειρά παραγώγου οι οποίες έχουν καταρτισθεί και δεν έχουν ακόμα διακανονιστεί οριστικά Τα δικαιώματα ψήφου που απορρέουν από μετοχή εταιρίας εισηγμένης στο Χ.Α.Α., την οποία πρόσωπο δικαιούται να αποκτήσει κατά τη λήξη προθεσμιακής σύμβασης μεταβίβασης στο Χ.Π.Α., νοούνται ως δικαιώματα ψήφου τα οποία το πρόσωπο αυτό μπορεί να αποκτήσει με αποκλειστική πρωτοβουλία του δυνάμει ρητής συμφωνίας, κατά την έννοια του άρθρου 7 του π.δ./τος 51/1992 (ΦΕΚ 22 Α). Η ενημέρωση προς την εκδότρια εταιρία και το Διοικητικό Συμβούλιο του Χ.Α.Α. η οποία παρέχεται σύμφωνα με το άρθρο 5 του π.δ./τος 51/1992 (ΦΕΚ 22 Α), θα προσδιορίζει, σε κάθε περίπτωση όπου έχει εφαρμογή, τον αριθμό δικαιωμάτων ψήφου που νοούνται ως αποκτώμενα σύμφωνα με την παρούσα παράγραφο ως συνέπεια της σύναψης προθεσμιακής σύμβασης ή σύμβασης επί παραγώγου στο Χ.Π.Α. 35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 5.1 ΓΕΝΙΚΑ Ένα θέμα που έπρεπε να αντιμετωπιστεί έγκαιρα για την ομαλή λειτουργία της οργανωμένης αγοράς παράγωγων χρηματοοικονομικών προϊόντων, ήταν αυτό της λογιστικής αντιμετώπισης των προϊόντων αυτών. Η ΕΤΕΣΕΠ εργάσθηκε από την αρχή προς την κατεύθυνση αυτή και βοήθησε στην έκδοση των με αριθμό 304/15-7-1999 και 307/29-6-2000 γνωμοδοτήσεων του Εθνικού Συμβουλίου Λογιστικής (ΕΣΥΛ), που αναφέρονται στη λογιστική αντιμετώπιση των παράγωγων χρηματοοικονομικών προϊόντων. Συγκεκριμένα, η γνωμοδότηση με αριθμό 304/15-7-1999 αναφέρεται στα Συμβόλαια Μελλοντικής Εκπλήρωσης και στα Δικαιώματα Προαίρεσης, ενώ η γνωμοδότηση με αριθμό 307/29-6-2000 αναφέρεται στη λογιστική αντιμετώπιση των παράγωγων προϊόντων Repos επί τίτλων. Με την έκδοση των πιο πάνω γνωμοδοτήσεων ικανοποιείται μια καθολική απαίτηση των λογιστηρίων των εταιριών να καθοδηγηθούν για να αντιμετωπίσουν με επίσημα αποδεκτό λογιστικό τρόπο τις συναλλαγές στην Αγορά Παραγώγων του Χ.Α.Α.Ε. 36

5.2. Λ Ο Γ ΙΣ Τ ΙΚ Ο Σ Χ Ε ΙΡ ΙΣ Μ Ο Σ Τ Ω Ν Σ Υ Μ Β Ο Λ Α ΙΩ Ν Μ Ε Λ Λ Ο Ν Τ ΙΚ Η Σ Ε Κ Π Λ Η Ρ Ω Σ Η Σ Σ.Μ.Ε. (F U T U R E S ) Κατά την απόκτηση του Συμβολαίου Μ.Ε. γίνεται εγγραφή στους λογαριασμούς Τάξεως στην αξία που αγοράσθηκε αυτό. Χρεώνεται ο λογαριασμός 03 «Απαιτήσεις από Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις» και ο δευτεροβάθμιος 03.20 «Απαιτήσεις από Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης(σ.μ.ε.)» και Πιστώνεται ο λογαριασμός 07 «Υποχρεώσεις από Αμφοτεροβαρείς Συμβάσεις» και ο δευτεροβάθμιος 07.20 «Υποχρεώσεις από Συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (Σ.Μ.Ε.)». Οι παραπάνω λογαριασμοί τάξεως αναλύονται περαιτέρω σύμφωνα με τις ιδιαίτερες πληροφοριακές ανάγκες που δημιουργούνται κάθε φορά. Όταν το Σ.Μ.Ε. πουληθεί ή λήξει, γίνεται αντίστροφη εγγραφή στους λογαριασμούς Τάξεως. Οι διαφορές που προκύπτουν από τη διακύμανση της τιμής του Σ.Μ.Ε. εν σχέσει με την τιμή αγοράς ή πώλησης καταχωρούνται: Εφόσον είναι θετικές (κέρδος) στο λογαριασμό: 73.92 «Διαφορές (κέρδη) από συναλλαγές στα Σ.Μ.Ε.» Εάν είναι αρνητικές (ζημιά) στο λογαριασμό : 64.92 «Διαφορές (ζημιά) από συναλλαγές στα Σ.Μ.Ε.» Με χρεωπίστωση των αρμόδιων κατά περίπτωση υπολογαριασμών του 38 ή του 33. Εφόσον απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες οι παραπάνω δευτεροβάθμιοι λογαριασμοί (73.92 και 64.92) αναπτύσσονται σε τριτοβάθμιους, τεταρτοβάθμιους κ.λ.π. Οι προμήθειες που καταβάλλονται από τους επενδυτές (πελάτες) στις χρηματιστηριακές εταιρίες κ.λ.π. καταχωρούνται στα βιβλία τους σε κατάλληλο υπολογαριασμό του δευτεροβάθμιου 61.02 «Λοιπές προμήθειες Τρίτων» και σε κατάλληλους τριτοβάθμιους ανάλογα με τις πληροφοριακές ανάγκες της μονάδας. Τα περιθώρια που καταβάλλονται από τους επενδυτές στις χρηματιστηριακές εταιρίες για την κάλυψη ζημιών από ανοικτές θέσεις παρακολουθούνται από τους λογαριασμούς 33.95 και 33.96 κατά περίπτωση, και τους αναλυτικούς τους. 37