ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ & ΠΑΓΙΔΕΣ ΦΤΩΧΕΙΑΣ Χρήστος Παναγιώτης Ιωάννου Βασιλική Κατσάμπαλου Ευστράτιος Κοντοπάνος
Κίνητρα Οι αναπτυξιακοί οικονομολόγοι φαίνεται να αγνοούν τη διατροφική επιστήμη στα θεωρητικά μοντέλα για τη μέτρηση της παραγωγικότητας της εργασίας. Ο Dasgupta θεωρεί τη διατροφή πολύ σημαντικό παράγοντα της παραγωγικότητας αυτής και επιχειρεί να διερευνήσει τη σχέση αυτή σε ακραίες περιπτώσεις (π.χ. Υποανάπτυκτες χώρες). Εξετάζει επίσης εάν οι συνθήκες υποσιτισμού μπορούν να οδηγήσουν σε παγίδες φτώχειας που δεν επιτρέπουν σε νοικοκυριά να ξεφύγουν από αυτή, ακόμα και αν η οικονομία στο σύνολό της παρουσιάζει μεγέθυνση.
Διατροφική Κατάσταση και Παγίδες Φτώχειας Ο υποσιτισμός είναι διαφορετική έννοια από τον λιμό. Ο λιμός είναι φαινόμενο ανισορροπίας, αφού τα θύματά του δεν επιβιώνουν μακροχρόνια. Σε συνθήκες υποσιτισμού, οι άνθρωποι είναι ικανοί να επιβιώσουν και αναπαράγονται, αλλά υπολοίπονται σε παραγωγικότητα, αφού δεν προσλαμβάνουν τη κατάλληλη ποσότητα θερμίδων και θρεπτικών στοιχείων. Δεν υπάρχει ένα καθολικό μέτρο αξιολόγησης της διατροφικής κατάστασης. Στη συγκερκιμένη έρευνα χρησιμοποιείται ο δείκτης μάζας σώματος (ΒΜΙ). Τα φυσιολογικά όρια του BMI είναι 18.5 25. Άτομα με δείκτη μικρότερο του 17 θεωρούνται υποσιτισμένα στη βιβλιογραφία.
Μέτρηση αντοχής και ικανότητας για εργασία Μπορούμε να προσεγγίσουμε την παραγωγικότητα της εργασίας ενός ατόμου μετρώντας το μέγιστο βαθμό πρόσληψης οξυγόνου (VO 2 max). Σε γενικές γραμμές, ψηλότεροι και βαρύτεροι άνθρωποι συνεπώς με μεγαλύτερο BMI παρουσιάζουν μεγαλύτερο VO 2 max, άρα είναι και πιο παραγωγικοί. Υποθέτουμε ότι κάθε δραστηριότητα έχει συγκεκριμένη απαίτηση σε οξυγόνο, επομένως οι υποσιτισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να την επιδιώξουν στον ίδιο βαθμό με τους υγιείς. Ιδίως σε χειρονακτικές εργασίες (π.χ. καλλιέργεια), η χρονική διάρκεια της απασχόλησης είναι σημαντικός παράγοντας του αποτελέσματος.
Ιστορικό Διατροφής & Παραγωγικότητα Η διατροφή κατά τη πρώιμη και παιδική ηλικία ενός ατόμου φαίνεται να επηρεάζει τη παραγωγικότητα της εργασίας του όταν ενηλικιώνεται. Τα πρώτα 3 χρόνια της ζωής του καθορίζουν σημαντικά τον σωματοτυπό του κατά την ενηλικίωση. Έχει παρατηρηθεί ότι τα υποσιτισμένα παιδιά αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε καθιστικές δραστηριότητες, μία συμπεριφορά που συνήθως αποκτά μακροχρόνιο χαρακτήρα. Παράλληλα, αυτή η αδράνεια απομονώνει τα παιδιά από ερεθίσματα που θα μπορούσαν να υποβοηθήσουν τη νοητική και κινητική τους ανάπτυξη. Η παραγωγικότητα ενός ανθρώπου επομένως εξαρτάται και από το ιστορικό της διατροφής του και τη νοσηρότητά του κατά το παρελθόν.
Μοντέλο Παραγωγικότητας- Διατροφής Υποθέτουμε ότι η παραγωγή είναι συνάρτηση της ενέργειας που δαπανάται. Επομένως, κάποιος που επιθυμεί να διατηρήσει το ενεργειακό του ισοζύγιο και να παράξει περισσότερο, πρέπει να κατανάλώσει και περισσότερη τροφή. Απόθεμα Ενέργειας = Πρόσληψη Ενέργειας Κατανάλωση Ενέργειας Κατανάλωση Ενέργειας = Ενέργεια που χρησιμοποιείται για τις διάφορες δραστηριότητες + Ενέργεια που δαπανάται στην παραγωγή.
Μοντέλο Παραγωγικότητας- Διατροφής
Υποθέσεις Μοντέλου Ο άνθρωπος ξοδεύει το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας που καταναλώνει στη διατήρηση της λειτουργίας του σώματός του και σε άλλες δραστηριότητες εκτός της παραγωγή. Η παραγωγικότητα παρουσιάζει φθίνουσες αποδόσεις κλίμακας, επομένως όσο περισσότερο τροφή καταναλώνουμε, τόσο μικρότερες αυξήσεις στη παραγωγή παρατηρούμε.
Από τη Φτώχεια στην Ανισότητα Σε μία φτωχή κοινωνία, οι άνθρωποι έχουν 2 επιλογές Να εργαστούν ή να ζήσουν από την κοινωνία (π.χ. Επαίτες). Η αγορά όμως δεν μπορεί να απασχολήσει όλους τους ανθρώπους, επομένως κάποιοι γίνονται υποχρεωτικά επαίτες. Οι άνθρωποι που ζουν από τα κοινά έχουν κατώτερο επίπεδο διατροφής και επομένως δεν μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί στην αγορά εργασίας, σε σχέση με τους υπόλοιπους. Επομένως μία φτωχή κοινωνία θα οδηγηθεί σε 2 πολύ διαφορετικά βιωτικά επίπεδα.
Είναι το φαγητό καθοριστικός παράγοντας της φτώχειας; Σίγουρα το φαγητό είναι καθοριστικός παράγοντας για την επιβίωση και την παραγωγικότητα του ανθρώπου. Σημαντικό ρόλο εκτός από την ποσότητα του φαγητού (που εξετάστηκε) έχει και η ποιότητά του (π.χ. Θρεπτικά στοιχεία). Έχει παρατηρηθεί ότι η αυξημένη πρόσληψη ενέργειας διοχετεύεται και σε άλλες δραστηριότητες εκτός της παραγωγής. Σε έρευνες έχει βρεθεί ότι πολλές οικογένειες που δεν παρουσίαζαν προβλήματα υποσιτισμού, υστερούσαν σε άλλες βασικές ανάγκες (ένδυση, οικιακά σκεύη κ.λπ.).
Συμπεράσματα Οι παγίδες φτώχειας είναι υπαρκτές σε κοινωνίες που παρατηρείται οικονομική ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων. Η φτώχεια μετάξύ των ανθρώπων οφείλεται κυρίως σε μεγάλο βαθμό ανισοκατανομής και λιγότερο στη συνολική φτώχεια μίας χώρας. Από άποψη οικονομικής πολιτικής, 2 μέτρα μπορούν να ληφθούν για την εξάλειψη των παγίδων φτώχειας. Αύξηση του συνολικού πλούτου της κοινωνίας, που θα οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης για εργασία. Ανακατανομή του πλούτου (φυσικό, ανθρώπινο, περιβαλλοντικό και θεσμικό κεφάλαιο).