1 ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ ΔΙΑΛΕΞΕΙΣ Αθήνα 2016 4 η
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 4 ης Διάλεξης 2 «Μπλε Οικονομία», Μέθοδοι και Στρατηγικές Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων. Οικονομική του Περιβάλλοντος. Σύνδεση περιβαλλοντικών πόρων με την οικονομική ανάπτυξη. Ένταση φυσικών πόρων. Αειφόρος ανάπτυξη Βιωσιμότητα. «Μπλε Οικονομία». Μέθοδοι και Στρατηγικές Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων (εθνικές και περιφερειακές πολιτικές). Στρατηγικές για την προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος. Εξοικονόμηση φυσικών πόρων Αποτελεσματικότητα και Αποδοτικότητα.
«Μπλε Οικονομία» - θεωρία 3 θεωρία του γνωστικού αντικειμένου της Οικονομικής Επιστήμης μέσα σε 10 χρόνια δημιουργία 100 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας στόχος της ανάπτυξης είναι η εφαρμογή 100 καινοτομιών βασίζεται σε βιώσιμα επιχειρηματικά μοντέλα σχετίζεται με την πράσινη οικονομία χωρίς απόβλητα και χωρίς εκπομπές αερίων
4 Θεωρητικός-επιχειρηματίας Gunter Pauli ίδρυσε: - το Zero Emission Research Initiative (ZERI): o αξιοποίηση των καινοτομιών - το Global ZERI Network: o χρήση επιστημονικών πληροφοριών για βιώσιμες επιχειρηματικές λύσεις - το Blue Economy Alliance: o προώθηση επιχειρηματικών προσπαθειών
5 «Μπλε Οικονομία» με βάση τη ζωή με τον Ωκεανό και τη ζωή από τον Ωκεανό Οικονομία παροχής αγαθών και υπηρεσιών Οικονομία προστασίας της ζωής και των ιδιοκτησιών Οικονομία διασφάλισης των μελλοντικών γενεών Οικονομική πορεία βασισμένη στις καινοτομίες
Α.Ε.Π. και «Μπλε Οικονομία» 6 σύνθεση Α.Ε.Π. χωρών με θαλάσσιες δραστηριότητες τουρισμός, αλιεία, ενέργεια, εθνική άμυνα κ. λ. π. δημιουργία κοινής στρατηγικής για την ανάπτυξη ένωση των φορέων και των στρατηγικών σε νέα βάση αειφόρος χρήση των θαλασσών και των πόρων αυτών αειφόρος χρήση των παράκτιων υπηρεσιών
7 χρηματοπιστωτική πολιτική συνυφασμένη με τις θαλάσσιες υπηρεσίες φορολογική πολιτική σχετική με τις θαλάσσιες δραστηριότητες κατανομή ευθυνών και αρμοδιοτήτων στους συμμετέχοντες στη «στρατηγική συμμαχία» και όχι στα κράτη μόνο οι εταίροι, ολιστικό μοντέλο: - τα φυσικά πρόσωπα - οι τοπικές οντότητες - οι περιφέρειες - οι κοινωνίες - ο δημόσιος τομέας - ο ιδιωτικός τομέας
8 στρατηγική σε διεθνές και εθνικό επίπεδο για την προώθηση στρατηγική ενιαία βάσει των πολιτικών και οικονομικών ζητημάτων Επιστήμη της Υδρογραφίας για την «Μπλε Οικονομία» συσχέτιση με την Κοινωνική Οικονομία οικονομικές αξίες κέρδος σε σχέση με τις αξίες ανάδυση των ηθικών αξιών βιώσιμη ανάπτυξη σε όλο τον πλανήτη
9 ηλεκτρονική διακυβέρνηση και ενδυνάμωση των οικονομικών αξιών στόχοι-μακροπρόθεσμη επένδυση και μακροπρόθεσμα οφέλη όραμα η μακροχρόνια ανάπτυξης της ποιότητας της ζωής ορθολογική και ανθρώπινη χρήση των πόρων και των υπηρεσιών παράκτιοι πολιτισμοί και σύγκλιση αυτών
10 Ανάλυση Αρχών της θεωρίας «Μπλε Οικονομίας» Μείωση της ευπάθειας των κοινωνιών στις φυσικές επιδράσεις των ωκεανών και των φυσικών καταστροφών Ανάπτυξη τρόπων και μεθόδων προσαρμογής στις επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών, όπως η άνοδος της στάθμης του νερού Προώθηση νέων, βιώσιμων σχεδίων διαχείρισης των παράκτιων περιοχών
11 Μείωση των ρύπων από τις θαλάσσιες και χερσαίες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένου της εξαγωγής πετρελαίου και αερίων, τις βλαβερές ουσίες από τα υγρά απόβλητα, και τις βιομηχανικές απορροές που καταλήγουν στους ωκεανούς του κόσμου Μείωση της αλιείας και βελτίωση των αλιευτικών μεθόδων Προώθηση μιας πράσινης οικονομίας με σκοπό την βιώσιμη ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας Ενίσχυση της εφαρμογής των υπαρχόντων διαφωνιών
μακροπεριφερειακή στρατηγική και στρατηγική χωρών για την αντιμετώπιση των καταστροφών: - διάβρωση εδαφών - άνοδος στάθμης υδάτων - Τσουνάμι - ακραία φυσικά φαινόμενα 12 Καθιέρωση συστημάτων προστασίας και άμυνας για τσουνάμι και άλλων ακραίων περιπτώσεων φυσικών καταστροφών
13 Η «Μπλε οικονομία» στην Ε.Ε. : 5.400.000 θέσεις εργασίας και ακαθάριστη προστιθέμενη αξία σχεδόν 500 δισεκατομμυρίων ετησίως Οι θάλασσες και οι ωκεανοί αποτελούν κινητήρια δύναμη για την οικονομία, με μεγάλο δυναμικό για καινοτομία, ανάπτυξη και απασχόληση Οι δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη σε ορισμένους τομείς είναι τεράστια και ακόμη περισσότερο στις χώρες εκτός της Ε.Ε.
14 Ελλάδα: πάνω από 15.500 χιλιόμετρα ακτογραμμής σχέση του ελληνικού πολιτισμού της με την θαλάσσια οικονομία θάλασσα ζωτικός χώρος της Ελλάδας-πυλώνες της οικονομίας - Τουρισμός - Ναυτιλίας - Υδατοκαλλιέργειες Γαλάζια ανάπτυξη και ποιότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος -Βιωσιμότητα οικονομικών δραστηριοτήτων
15 Θάλασσα Μεσογείου βρέχει είκοσι χώρες μεγάλο μέρος της εκτός της εθνικής δικαιοδοσίας Μεσογειακή συνεργασία και περιφερειακές δραστηριότητα Δραστηριότητες Ρύπανση Θαλάσσιο περιβάλλον Οριοθέτηση χωρικών υδάτων Αποκλειστικές οικονομικές ζώνες ασφάλεια θαλάσσιων χώρων αποτελεσματική συνεργασία χωρών ανόμοιων επιπέδων συνεργασία χωρών με υφιστάμενες πολιτικές διαφορές προτεραιότητες μεσογειακής συνεργασίας
16 ενδεικτικές περιοχές προτεραιότητας για τη συνεργασία, ενίσχυση της δημιουργίας των ναυτιλιακών συστάδων (clusters) ενίσχυση της δημιουργίας ερευνητικών δικτύων διαμόρφωση στρατηγικών ερευνών για την προώθηση της καινοτομίας βελτιστοποίηση των μεταφορικών συνδέσεων ανάπτυξη ολοκληρωμένου δικτύου μεσογειακών θαλάσσιων μεταφορών συνδεσιμότητα των νησιών της μεσογείου
η νέα οικονομία στην Ε.Ε. πράσινη οικονομία και ο πρωτεύων ρόλος της σήμερα 17 οι στόχοι της πράσινης οικονομίας τελευταία στην πολιτική στις επιχειρηματικές δραστηριότητες στις κοινωνικές διεργασίες στην αντικατάσταση της χρήσης των μορφών ενέργειας
18 προοπτικές και νέες στρατηγικές της «Μπλε Οικονομίας» στην Ε.Ε. η θάλασσα με όρους βιώσιμης ανάπτυξης στην ευρωπαϊκή οικονομία οι προοπτικές της «γαλάζιας ανάπτυξης» στην παγκόσμια οικονομία οι οικονομικοί κλάδοι του θαλάσσιου ζωτικού χώρου έννοιες οι τομείς δραστηριότητας σήμερα: Μεταφορές & κατασκευή πλοίων Τουρισμός Ενέργεια & πρώτες ύλες Αλιεία
Μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη βιώσιμη ανάπτυξη του ναυτικού και θαλάσσιου τομέα της Ε.Ε., στα πλαίσια της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής και η Ελλάδα 19 Επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας της Ε.Ε: «Μαρία Δαμανάκη, η Μπλε Οικονομία μπορεί να προσφέρει επτά εκατομμύρια θέσεις εργασίας και 600 εκατομμύρια ευρώ ακαθάριστη προστιθέμενη αξία στην ευρωπαϊκή οικονομία στην ομιλία της στο συνέδριο του Economist με θέμα: «H θάλασσα της Ευρώπης: Διαγράφοντας τον χάρτη της οικονομικής ανάκαμψης», το οποίο πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Φεβρουάριο στην Θεσσαλονίκη
20 σπουδαιότητα της «Μπλε Οικονομίας» για την Ελλάδα: Ναυτιλία Ναυπηγικός τομέας Επισκευαστικός τομέας Τουρισμός Ενέργεια Αλιεία είναι τομείς στους οποίους δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός ελληνικών επιχειρήσεων μεγάλου, μεσαίου και μικρού μεγέθους «Μπλε Οικονομία» είναι το μεγάλο όραμα των ελληνικών επιχειρήσεων κινητήριος δύναμη για μετασχηματισμό της Οικονομίας της Ελλάδος σε εξωστρεφή και ανταγωνιστική
21 Ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική Ορισμός και πεδίο εφαρμογής: προσέγγιση των ζητημάτων που αφορούν τη θάλασσα, μέσω του ολοκληρωμένου συντονισμού μεταξύ διαφόρων τομέων πολιτικής η ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική αυτή επικεντρώνεται: σε ζητήματα που δεν εμπίπτουν στην πολιτική ενός μόνο τομέα, όπως π.χ. η «γαλάζια ανάπτυξη» (οικονομική ανάπτυξη που βασίζεται σε διάφορους θαλάσσιους τομείς) σε ζητήματα που απαιτούν τον συντονισμό διαφόρων τομέων και φορέων, π.χ. γνώσεις για τη θάλασσα κ. λ. π.
Ειδικότερα, περιλαμβάνει τις εξής διατομεακές πολιτικές: Γαλάζια ανάπτυξη Δεδομένα και γνώσεις για τη θάλασσα Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός Ολοκληρωμένη θαλάσσια επιτήρηση Στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες 22 η ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική συντονίζει πολιτικές δεν υποκαθιστά τις πολιτικές για συγκεκριμένους θαλάσσιους τομείς
Γιατί χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη θαλάσσια πολιτική; 23 Λόγω της σπουδαιότητας των αλληλεξαρτήσεων των κλάδων και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων που αναφέρονται στη θάλασσα Λόγω του μεγάλου εύρους και της σπουδαιότητας των τομέων της «Μπλε Οικονομίας» όπως η ναυσιπλοΐα και τα λιμάνια, η αιολική ενέργεια, η θαλάσσια έρευνα, η αλιεία και ο τουρισμός Γιατί μειώνονται, το κόστος και ο χρόνος λόγω των κοινών συνεργασιών για σημαντικά ζητήματα
24 Γιατί αναπτύσσεται στενή συνεργασία ανάμεσα στους αρμόδιους διαφόρων τομέων και σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης εθνικές θαλάσσιες αρχές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, καθώς και διεθνείς αρχές, εντός και εκτός Ευρώπης Επειδή πολλές χώρες τάσσονται υπέρ της διαρθρωμένης και συστηματικής συνεργασίας της ολοκληρωμένης πολιτικής
«Ατζέντα Ανάπτυξης και Απασχόλησης στους Τομείς της Θάλασσας και της Ναυτιλίας» - Η Δήλωση της Λεμεσού 25 Στις 8 Οκτωβρίου 2012 εγκρίθηκε η «Ατζέντα Ανάπτυξης και Απασχόλησης στους Τομείς της Θάλασσας και της Ναυτιλίας» από τους Ευρωπαίους υπουργούς θαλάσσιας πολιτικής και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την οποία εκπροσώπησαν ο πρόεδρος Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και η επίτροπος Μαρία Δαμανάκη, σε διάσκεψη που διοργανώθηκε από την Κυπριακή Προεδρία στη Λεμεσό Πέντε χρόνια (το 2012) μετά την έναρξη ισχύος της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής της Ε.Ε., τα κράτη μέλη και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διακήρυξαν την ανάγκη και την σημασία της «Μπλε Οικονομίας»
Δυνατότητες χρηματοδότησης 26 Η Ε.Ε. χρηματοδοτεί τις πολιτικές προτεραιότητες της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής Είχαν διατυπωθεί: από την Επιτροπή το Συμβούλιο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κανονισμός 508/2014
27 Η χρηματοδότηση πραγματοποιείται βάσει των: ετήσιων προγραμμάτων εργασίας με συνολικό προϋπολογισμό 259 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020 το πρόγραμμα εργασίας του 2014 που αφορά προσκλήσεις υποβολής προσφορών και προσκλήσεις υποβολής προτάσεων έχει προϋπολογισμό 29 εκατ. συνολικού ποσού 71 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020 στο πλαίσιο των των Ευρωπαϊκών Επενδυτικών και Διαρθρωτικών Ταμείων επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΤΘΑ του προγράμματος Ορίζοντας 2020 του προγράμματος LIFE+ του προγράμματος COSME
Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική σε εθνικό και διεθνές επίπεδο 28 Κατευθυντήριες γραμμές στα κράτη μέλη για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση της θαλάσσιας πολιτικής Ανακοίνωση για τη διεθνή διάσταση της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής στο Θαλάσσιο Φόρουμ εντάχθηκαν οι διοικητικές αρχές κάθε χώρας που ασχολούνται με θέματα θαλάσσιας ποιτικής
29 Γαλάζια Ανάπτυξη "Γαλάζια Ανάπτυξη": μακροπρόθεσμη στρατηγική βιώσιμης ανάπτυξης του θαλάσσιου και ναυτιλιακού τομέα οι θάλασσες και οι ωκεανοί θεωρούνται μοχλοί της ευρωπαϊκής οικονομίας στις θάλασσες και στους ωκεανούς υφίσταται μεγάλο δυναμικό καινοτομικών εφαρμογών για την ανάπτυξη η συμβολή της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής στην επίτευξη των στόχων της στρατηγικής "Ευρώπη 2020" Βασικοί στόχοι: έξυπνη διατηρήσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη
30 Η στρατηγική "Γαλάζια Ανάπτυξη" αποτελείται από τρεις συνιστώσες: γνώσεις για τη θάλασσα: βελτίωση της πρόσβασης σε πληροφορίες για τη θάλασσα θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός: αποτελεσματική και βιώσιμη διαχείριση των θαλάσσιων δραστηριοτήτων ολοκληρωμένη θαλάσσια επιτήρηση: παροχή στις αρχές μιας καλύτερης εικόνας για το τι συμβαίνει στη θάλασσα
Στρατηγικές για τις θαλάσσιες λεκάνες έχουν στόχο να διασφαλιστεί ο πλέον κατάλληλος συνδυασμός μέτρων προώθησης της βιώσιμης ανάπτυξης, τα οποία λαμβάνουν υπόψη τοπικούς κλιματικούς, ωκεανογραφικούς, οικονομικούς, πολιτιστικούς και κοινωνικούς παράγοντες 31 Aδριατική Θάλασσα και Ιόνιο Πέλαγος Αρκτικός Ωκεανός Ατλαντικός Ωκεανός Βαλτική Θάλασσα Εύξεινος Πόντος Μεσόγειος Θάλασσα Βόρεια Θάλασσα
Στοχευμένη προσέγγιση για συγκεκριμένες δραστηριότητες: 32 υδατοκαλλιέργεια παράκτιος τουρισμός θαλάσσια βιοτεχνολογία ωκεάνια ενέργεια εκμετάλλευση κοιτασμάτων του θαλάσσιου βυθού
Γνώσεις για τη θάλασσα 2020 33 Οι "Γνώσεις για τη θάλασσα 2020" σύνολο θαλάσσιων δεδομένων εκ διαφόρων πηγών: να διευκολυνθεί η πρόσβαση στα δεδομένα: o του κλάδου o των δημόσιων αρχών o των ερευνητών σε τέτοια δεδομένα o για την αξιοποίηση των δεδομένων o για την ανάπτυξη νέων προϊόντων και υπηρεσιών o να βελτιωθούν οι γνώσεις μας για τα θαλάσσια ζητήματα
Γιατί χρειάζεται να αναληφθεί δράση σε επίπεδο Ε.Ε.; 34 για να χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά τα δεδομένα περί των θαλασσίων ζητημάτων από τα κράτη μέλη από κοινού. γιατί η Ε.Ε. έχει αναλάβει την ενσωμάτωση διάφορων εθνικών και τοπικών συστημάτων σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό σύνολο γιατί οι διακριτές εξουσίες της Ε.Ε. σε τομείς όπως η αλιεία, το περιβάλλον, οι μεταφορές, η έρευνα, οι επιχειρήσεις και η βιομηχανία, επιτρέπουν την δυνατότητα της χρηματοδότησης στα πλαίσια της Ανακοίνωσης "Γνώσεις για τη θάλασσα 2020"
το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Θαλάσσιων Παρατηρήσεων και Δεδομένων (EMODNET) 35 τα δεδομένα των θαλάσσιων λεκανών ενημέρωση των δεδομένων με νέες παρατηρήσεις αποτελέσματα με ψηφιακά μοντέλα Τα οφέλη εκ των προσβάσεων περιγράφονται με περιπτωσιολογική μελέτη Οι κατηγορίες των περιπτωσιολογικών μελετών:
36 o ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 1: Υπεράκτιες υδατοκαλ λιέργειες: Νέος σχεδιασμός θαλάσσιων κλωβών-όροφοι o ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 2: Προστασία από τη διάβρωση των ακτών o ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 3 : Υδρογραφικά δεδομένα για τη βελτιστοποίηση των οδών ναυσιπλοΐας
Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός 37 Βασικές έννοιες: Σχεδιασμός του χρόνου και του τόπου άσκησης ανθρώπινων δραστηριοτήτων στη θάλασσα o Επίτευξη αποτελεσματικότητας o Εξασφάλιση βιωσιμότητάς Διαφανής συνεργασία των χωρών και των φορέων για το σχεδιασμό των θαλασσίων δραστηριοτήτων Νομικό Πλαίσιο κοινό για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στην Ευρώπη
Η αναγκαιότητα του σχεδιασμού: 38 o Λόγω του ανταγωνισμού στον θαλάσσιο χώρο για εγκαταστάσεις Α.Π.Ε. o Λόγω του ανταγωνισμού στον θαλάσσιο χώρο για εγκαταστάσεις Υδατοκαλλιεργειών o Λόγω του ανταγωνισμού στον θαλάσσιο χώρο για εγκαταστάσεις άλλων δραστηριοτήτων της θάλασσας
Θετικά αποτελέσματα του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμο 39 o Περιορισμό των συγκρούσεων δημιουργία συνεργειών o Ενθάρρυνση των επενδύσεων o Ενίσχυση του συντονισμού μεταξύ εθνικών διοικήσεων o Αύξηση της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ χωρών της Ε.Ε. o Προστασία του περιβάλλοντος βάσει των έγκαιρων εκτιμήσεων
Χάρτης πορείας για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στην Ε.Ε. Plan Bothnia - Προπαρασκευαστική δράση για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στη Βαλτική Θάλασσα (2010-12) BaltSeaPlan - "Εισαγωγή θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού στη Βαλτική Θάλασσα" (2009 12) στο πλαίσιο του προγράμματος για την περιοχή της Βαλτικής 40 TPEA, Διασυνοριακός σχεδιασμός στον Ευρωπαϊκό Ατλαντικό - Έργο θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού στον Ατλαντικό, που συμπεριλαμβάνει την Κελτική Θάλασσα και τον Βισκαϊκό Κόλπο (2012-14) ADRIPLAN - Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός Αδριατικής και Ιονίου (2013-15) Baltic SCOPE - Cross-border solutions in Baltic Maritime Spatial Plans (2015-17)
Ολοκληρωμένη θαλάσσια επιτήρηση Έννοιες Ορισμός και πεδίο εφαρμογής 41 Η ολοκληρωμένη θαλάσσια επιτήρηση: o Σύστημα μεθόδων ανταλλαγής πληροφοριών και δεδομένων μεταξύ των αρχών o Οικονομικότερα αποτελέσματα εκ της ανταλλαγής των o Ενιαία πολιτική συνοριακών και αλιευτικών ελέγχων, ασφάλειας, προστασίας περιβάλλοντος, άμυνας κ. α.
Λειτουργία της θαλάσσιας επιτήρησης 42 Το Κοινό Περιβάλλον Ανταλλαγής Πληροφοριών (CISE) μεταξύ της Ε.Ε. και των κρατών Μελών Σταδιακή ενιαιοποίηση των συστημάτων και των δικτύων επιτήρησης Το CISE προωθεί την διαλειτουργικότητα των διάφορων συστήματα και εισάγει την σύγχρονη τεχνολογία
43 Έργα CoopP: Το σχέδιο συνεργασίας ανοίγει το δρόμο για μια ομαλή διαβίβαση δεδομένων και εύκολη πρόσβαση, κατά περίπτωση, μεταξύ των δημόσιων αρχών (περιλαμβανομένων και των οργανισμών της ΕΕ) κατά την εκτέλεση καθορισμένων λειτουργιών θαλάσσιας επιτήρησης. MARSUNO Πιλοτικό έργο θαλάσσιας επιτήρησης στις λεκάνες της Βόρειας Θάλασσας (έχει ολοκληρωθεί) BLUMASSMED - Πιλοτικό έργο ενοποίησης της θαλάσσιας επιτήρησης στη Μεσόγειο θάλασσα και τις προσβάσεις της από τον Ατλαντικό (2009-2012)
Υπάρχει σχέση της «Μπλε Οικονομίας» και της Θαλάσσιας Χωροταξίας με την Γεωπολιτική και την Γεωστρατηγική; Το είναι και το πρέπει! 44
ΤΕΛΟΣ ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ! Χρίστος Απ. Λαδιάς 45 www.rsijournal.eu, www.ladias-chra.gr, www.panteion.gr