econteplusproject Organic.Edunet ΝΟΣΟΣ MAREK (MAREK s DISEASE) Δρ. Ευτυχία Ξυλούρη Φραγκιαδάκη Κτηνίατρος Υγιεινολόγος, Αναπλ. Καθηγήτρια Υγιεινής Αγρ. Ζώων, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, ΓεωπονικόΠανεπιστήμιοΑθηνών
ΠΑΘΟΓΟΝΟ ΑΙΤΙΟ Herpesvirus (DNA ιός που προκαλεί σε εκτρεφόμενες όρνιθες λεμφωματική νεοπλασία με ειδική προσβολή των περιφερικών νεύρων). Προσβάλλει ορνίθια ηλικίας 3 4 εβδομάδων και μεγαλύτερης ηλικίας, ενώ η νόσος είναι πιο συχνή σε εκτρεφόμενες όρνιθες ηλικίας 12 30 εβδομάδων. Οι μολύνσεις των πρώτων εβδομάδων είναι χρόνιες και αφανείς. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 2
ΠΑΘΟΓΟΝΟ ΑΙΤΙΟ Απομόνωση ιού με καλλιέργεια λεμφικής στιβάδας αιματοκρίτη σε μονή στιβάδα κυττάρων κολλαγόνου νεφρών όρνιθας ή σε ινοβλάστες εμβρύου πάπιας και σχηματισμό κυτταροπαθογόνου αποτελέσματος σε μερικές ημέρες. Ορότυποι: 1 (λοιμογόνος), 2 (μη λοιμογόνα στελέχη), 3 (HVT σε γαλοπούλες). 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 3
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΜΕΤΑ ΟΣΗ Μετάδοση με μολυσμένο υλικό θυλάκων πτερύγων & με μολυσμένες εκκρίσεις σιέλου. Κυρίως μόλυνση από την αναπνευστική οδό και σπάνια κάθετη μετάδοση με μολυσμένο αυγό. Περίοδος επώασης: 3 εβδομάδες πολλούς μήνες. Πολλαπλασιασμός λεμφοειδούς ιστού σε πολλά όργανα και ιστούς. Ειδική εντόπιση στα περιφερικά νεύρα. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 4
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ Οξεία μορφή: Χαρακτηριστική διάχυτη λεμφοειδής επέκταση σε ήπαρ, αναπαραγωγικά όργανα, σπλήνα, νεφρούς, πνεύμονες, πρόλοβο και καρδιά. Μερικές φορές λεμφώματα επίσης εμφανίζονται στο δέρμα γύρω από τους θύλακες των πτερύγων και στους σκελετικούς μυς. Τα προσβεβλημένα πτηνά φέρουν διογκωμένα περιφερικά νεύρα, αλλοίωση που συχνά απουσιάζει στα ενήλικα πτηνά. Χαρακτηριστική ακόμη είναι η υψηλή θνησιμότητα. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 5
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ Κλασσική μορφή: Χαρακτηριστική είναι η διόγκωση ενός ή περισσότερων περιφερικών νεύρων. Τα πιο συχνά προσβεβλημένα περιφερικά νεύρα είναι το βραχιόνιο, το μηριαίο, το κοιλιακό πλέγμα, ο κοιλιακός πνευμονογαστρικός κλάδος και τα μεσοπλεύρια νεύρα. Τα νεύρα εμφανίζονται 2 3 φορές παχύτερα από το φυσιολογικό, γκριζωπά ή κίτρινα και μερικές φορές οιδηματώδη και οδηγούν σε παραλύσεις κυρίως στα πόδια και στις πτέρυγες. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 6
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΑΛΛΟΙΩΣΕΙΣ Κλασσική μορφή: Τα λεμφώματα στα διάφορα όργανα παρατηρούνται και στην κλασσική μορφή ως μαλακοί γκριζωποί όγκοι. ιακρίνεται ακόμη και ο «γκρίζος οφθαλμός» από ιριδοκυκλίτιδα, που οδηγεί σε δυσκολία προσαρμογής της ίριδας στο φως και εκτρέπει την κόρη του οφθαλμού που συχνά καθίσταται μεγαλύτερη (σε ηλικία 16 18 εβδομάδες) ως μοναδικό σύμπτωμα. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 7
ΙΑΓΝΩΣΗ ιαφορική διάγνωση από Λεμφοειδή Λεύκωση (ομοιογενής πληθυσμός λεμφοβλαστών, κύρια εντόπιση θύλακας Fabricius, ενδοθυλακική προέλευση και εξάπλωση του όγκου) και από Ιογενή ικτυοενδοθηλίωση (νεοπλασματική νόσος με προβολή σε γαλοπούλες, πάπιες, ορτύκια και άλλα είδη πτηνών). 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 8
ΙΑΓΝΩΣΗ Εξέταση ιστολογικών τομών επεξεργασμένων με χρώση αιματοξυλίνης & εωσίνης και επιχρισμάτων εντυπωμάτων λεμφωμάτων με χρώση May-Grünwald- Giemsa για εντόπιση ετερογενούς πληθυσμού λεμφοειδών κυττάρων στα λεμφώματα της νόσου. Ανοσοφθορσιμός για ανίχνευση ενεργών Τ κυττάρων αντιγόνων στην επιφάνεια των όγκων. Ανοσοδιάχυση σε άγαρ, ELISA σε ινοβλάστες εμβρύου ορνίθων για ανίχνευση ιού. Απομόνωση του ιού από δείγματα υλικού γύρω από τους θύλακες των πτερύγων (βλ. Παθογόνο Αίτιο). Ταυτοποίηση ιού με PCR. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 9
ΠΡΟΛΗΨΗ Χρήση εξασθενημένων εμβολιακών στελεχών, συνδεδεμένων με κύτταρα ή όχι, ιού σε λυοφιλοποίηση ή HTV αντίστοιχα. Ο εμβολιασμός γίνεται με έγχυση στα αυγά τη 17η και 18η ημέρα της εμβρυογένεσης ή στον υποδόριο ιστό, στην εκκόλαψη, στο νεοσσό 1 ημέρας και τα πτηνάαποκτούνανοσίαδιαβίου. Υπάρχουν προτάσεις για ενισχυτικό εμβολιασμό στην ηλικία 2 εβδομάδων. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 10
Βιολογικές εκτροφές πτηνών ΠΡΟΛΗΨΗ - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Απομάκρυνση στρωμνής μετά τη μόλυνση, αφού η τελευταία παραμένει στη στρωμνή για έτη. Εφαρμογή all-in/all-out συστήματος εκτροφής με απολυμάνσεις μεταξύ των παρτίδων εκτρεφόμενων πτηνών. Αποφυγή εκτροφής νεαρών πτηνών με μεγαλύτερης ηλικίας πτηνά για τους πρώτους 2-3 μήνες. Μείωση πληθυσμού πτηνών σε πτηνοτροφεία. 5/2/2009 Ε. ΞΥΛΟΥΡΗ, Τ.Ε.Ζ.Π.Υ., Γ.Π.Α. 11